Schriftelijke vraag en antwoord nr : 0143 - Zittingsperiode : 55

Naar aanleiding van de zaak Mawda had ik graag een stand van zaken gekregen over de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport van Comité P betreffende de problemen inzake communicatie en coördinatie tijdens een achtervolging op 17 mei 2018 die geëindigd is in een schietincident in Bergen. 1. Aanbeveling nr. 1: "271. In het functieprofiel van de supervisor-coördinator moet duidelijk worden weergegeven dat hij de operationele leiding in de reflexfase waarneemt. Bij de selectie van de kandidaten moet aan dit punt aandacht worden besteed. De supervisors-coördinatoren moeten dan toegang kunnen hebben tot de opleidingen van leidinggevend niveau in de domeinen die voor hen onmisbaar zijn, die moeten worden bepaald met hun hiërarchische overheden. De supervisors-coördinatoren moeten worden bewust gemaakt van de rol van operationele leiding die zij dienen te vervullen tijdens de reflexfase". a) Wordt ondertussen in het functieprofiel weergegeven dat hij de operationele leiding in de reflexfase waarneemt? b) Wordt ondertussen bij de selectie van de kandidaten hieraan aandacht besteed? c) Hebben de supervisors-coördinatoren ondertussen toegang tot de opleidingen van leidinggevend niveau in de domeinen die voor hen onmisbaar zijn? En worden die bepaald met hun hiërarchische overheden? d) Zijn bovenstaande maatregelen voldoende zodat de supervisors-coördinatoren bewust worden gemaakt van de rol van de operationele leiding die zij dienen te vervullen tijdens de reflexfase? Zo niet, welke andere nuttige stappen werden er in deze eventueel gezet? En welke stappen zal u hierrond nog zetten? 2. Aanbeveling nr. 2: "272. De interacties bevorderen tussen het NIP en de supervisors-coördinatoren om hen te ondersteunen in de uitoefening van de operationele leiding in de reflexfase". Zijn de interacties tussen het NIP en de supervisors-coördinatoren ondertussen al verbeterd? Zo ja, hoe werd dit verwezenlijkt? Zo niet, welke stappen zal u hiervoor ondernemen? 3. Aanbeveling nr. 3: "273. Het reactieschema en de beslissingsmatrix moeten ter beschikking worden gesteld van de supervisors-coördinatoren. Deze instrumenten moeten uniform zijn in alle CIC's (alsook in de mate van het mogelijke bij het NIP en in de autonome lokale dispatchings)". a) Worden het reactieschema en de beslissingsmatrix ondertussen ter beschikking gesteld van de supervisors-coördinatoren? b) Zijn deze inmiddels uniform in alle CIC's? En uitgebreider ook bij het NIP en de autonome lokale dispatchings? c) Als dit nog niet het geval is welke andere nuttige stappen werden er in deze eventueel gezet? En welke stappen zal u hierrond nog zetten? 4. Aanbeveling nr. 4: "275. Zo snel mogelijk het handboek Achtervolgen en intercepteren van voertuigen aanpassen en erop toezien dat de nieuwe versie niet enkel wordt verspreid onder de specialisten geweldbeheersing maar ook onder de mandaathouders en andere houders van functies die een rol van operationele leiding inhouden, waaronder de supervisorscoördinatoren. Er tevens over waken dat dezelfde verspreiding wordt gegeven aan de nota DGA/DAH 2015 1625 ERRATUM 1 van 22 januari 2016". a) Werd het handboek Achtervolgen en intercepteren van voertuigen ondertussen aangepast? Zo ja, werd de nieuwe versie zowel verspreid onder de specialisten geweldbeheersing als ook onder de mandaathouders en andere houders van functies die een rol van operationele leiding inhouden (zoals de supervisorscoördinatoren)? b) Werd de nota DGA/DAH 2015 1625 ERRATUM 1 van 22 januari 2016 ook onder bovenstaande personen verspreid? Zo niet, wanneer zal het handboek aangepast worden? Welke stappen zal u hierrond nemen? Waarom werd de nota nog niet verspreid? Wanneer zal dit gebeuren? 5. Aanbeveling nr. 5: "276. Een volledig opleidings- en trainingsprogramma uitwerken en implementeren voor het achtervolgen en intercepteren van voertuigen". Werd er al een volledig opleidings- en trainingsprogramma uitgewerkt en geïmplementeerd voor het achtervolgen en intercepteren van voertuigen? Zo niet, welke andere nuttige stappen werden er in deze eventueel gezet? En welke stappen zal u hierrond nog zetten? 6. Aanbeveling nr. 6: "277. De belanghebbende partijen bij de opmaak van een uniforme beslissingsmatrix en reactieschema identificeren, dan een werkgroep vormen die gelast is deze instrumenten te ontwikkelen, in voorkomend geval, rekening houdend met de opdracht die thans door de CG toevertrouwd is aan de DirCo LEUVEN". Werd er al een werkgroep gevormd met de belanghebbende partijen die belast zijn met het ontwikkelen van een uniforme beslissingsmatrix en reactieschema? Zo ja, zijn deze instrumenten al ontwikkeld en in werking? Zo niet, welke stappen zal u ondernemen zodat er een werkgroep wordt gevormd die zich bezighoudt met het ontwikkelen van uniforme instrumenten? 7. Aanbeveling nr. 7: "278. Verschillen die kunnen bestaan tussen de politiescholen in de onderrichting van de geweldbeheersing voorkomen, in het bijzonder op het vlak van het achtervolgen en intercepteren van voertuigen". Zijn de verschillen die bestonden tussen de politiescholen in de onderrichting van de geweldbeheersing, in het bijzonder op het vlak van het achtervolgen en intercepteren van voertuigen, ondertussen weggewerkt? Zo ja, welke stappen werden er hiervoor gezet? Zo niet, hoe bent u van plan om dit verschil weg te werken? Wat zal u ondernemen? 8. Aanbeveling nr. 8: "280. De personeelsleden van de CIC's, supervisors-coördinatoren en operators, geregeld trainen in de diverse specifieke technische manipulaties die ze in een crisissituatie dringend moeten stellen". Worden de personeelsleden van de CIC's, supervisors-coördinatoren en operators momenteel geregeld getraind in diverse specifieke technische manipulaties die ze in een crisissituatie dringend moeten stellen? Zo ja, wat mogen we onder geregeld verstaan? Welke specifieke trainingen krijgt men? Zo niet, welke nuttige stappen werden er al genomen en welke zal u nog nemen om deze aanbeveling uit te voeren? 9. Aanbeveling nr. 9: "281. De personeelsleden die een radiopost moeten gebruiken informeren over de functionaliteiten van de toestellen en hen trainen in de manipulaties die ze nodig hebben op het terrein. Ze moeten ook op de hoogte worden gesteld van de procedure van algemene herprogrammatie van de radio's die aan de gang is en van de praktische gevolgen die zij met zich meebrengt, zowel tijdens haar uitvoeringsfase die allicht zal worden verlengd als daarna, wanneer de nieuwe fleetmapping volledig gerealiseerd zal zijn". a) Werden de personeelsleden die een radiopost moeten gebruiken al beter geïnformeerd en getraind over de functionaliteiten van de toestellen en in de manipulaties die ze nodig hebben op het terrein? Welke stappen werden er hiervoor genomen? b) Werden ze ondertussen ook op de hoogte gesteld van de procedure van algemene herprogrammatie van de radio's die aan de gang is en de praktische gevolgen hiervan (zowel in de uitvoeringsfase als daarna)? Welke stappen werden er hiervoor genomen? Zo niet, welke andere nuttige stappen werden er in deze eventueel gezet? En welke stappen zal u hierrond nog zetten? 10. Aanbeveling nr. 10: "282. Het item van de Interventiegids terrein gewijd aan het radiocommunicatiesysteem ASTRID updaten". a) Werd het item van de Interventiegids terrein gewijd aan het radiocommunicatiesysteem ASTRID al geüpdatet? Zo niet, wanneer zal dit gebeuren? b) In het rapport wordt gesteld dat op het ogenblik van de achtervolging geen enkele politieambtenaar die eraan deelnaam kennis had of kon hebben van de aanwezigheid van een Frans baken in het voertuig. Er was immers geen informatie betreffende de kentekenplaat van het voertuig in de politionele databanken. Het rapport stelt: "Gezien deze verontrustende vaststelling heeft het Vast Comité P beslist om een werkdossier te openen naar grensoverschrijdende observaties met technische middelen". Wat is de stand van zaken van dit werkdossier? Welke conclusies waren er? Wat werd ondernomen om hieraan tegemoet te komen? 11. Welke andere nuttige stappen die niet vervat staan in deze aanbevelingen werden er al genomen om dergelijke incidenten te voorkomen? 12. Welke stappen naast deze aanbevelingen bent u nog van plan om te nemen?

1. a) Het functieprofiel van de supervisor-coördinator (SupCo) omvat nu de rol van "actor operationele ondersteuning" met als doel "ondersteuningsopdrachten uit te voeren met behulp van specifieke kennis, middelen en/of technieken". Het is in dit kader dat de ministeriële richtlijn MFO-7 van toepassing is. Dit profiel werd in oktober 2019 gevalideerd door het Hoog Overlegcomité. b) Tijdens selectiegesprekken van kandidaten zal de betreffende directeur-coördinator (Dirco) naar de kennis peilen hetzij door het stellen van theoretische casussen, hetzij door het voorleggen van praktische casussen. c) De SupCo's kunnen zich inschrijven voor opleidingen (die verband houdt met hun domein) van het leidinggevend niveau, mits voorafgaandelijke toestemming van hun verantwoordelijke. d) De commissaris-generaal van de federale politie (CG) heeft aan de DirCo's de opdracht gegeven om het personeel van het SICAD te informeren: - over de arrondissementele protocolakkoorden; - de cruciale rol die ze opnemen en de technische handelingen die dit vereist; - en deze kennis op peil te houden onder andere door oefeningen te organiseren. 2. De richtlijn CG - houdende de aanbevelingen van het Comité P - bepaalt de rol van de verschillende verantwoordelijkheidsniveaus van de bestuurlijke overheden, operationele leiding (Gold) en het Nationaal Invalspunt (NIP) (zie hieronder). 3. De richtlijn CG beschouwt een dwingende en uniforme aanpak over de arrondissementsgrenzen heen als een voorwaarde voor het veilig verloop van niet-geplande, dynamische gebeurtenissen. Om dit te bewerkstellingen - en van toepassing zijnde op gebeurtenissen die plaats vinden op het specifieke actieterrein van de federale politie (autosnelwegen) - gaat deze over de volgende elementen: - de verantwoordelijkheidsniveaus tijdens de achtervolging en; - de beslissingsmatrix die gehanteerd moet worden voor het al dan niet afbreken ervan. Daarnaast heeft de richtlijn CG tot doel de kritieke succesfactoren te bepalen om een achtervolging veilig te laten verlopen. De bestaande protocollen werden hierop aangepast. 4 en 5. Het handboek Achtervolgen en intercepteren werd aangepast en de nota DGA/DAH-2015/1625 werd erin verwerkt. Beide documenten zijn nu afgestemd op elkaar. Deze aanpassingen werden op 1 oktober 2020 goedgekeurd door het Strategisch Platform van geweldbeheersing en is bestemd voor alle leden van de geïntegreerde politie. De specialisten geweldbeheersing, net als de mandaathouders, operationele coördinatoren en CIC's, hebben dan ook er een exemplaar van ontvangen. Er werd in dit kader effectief een nieuwe voortgezette opleiding ontwikkeld binnen ANPA. Deze wordt momenteel uitgerold voor de geïntegreerde politie (gespecialiseerde en niet gespecialiseerde eenheden). In een eerste fase is men bezig in ANPA om alle voorziene docenten voor de politiescholen op te leiden. Deze laatsten verzekeren via ANPA en de erkende politiescholen de opleidingen aan de eindgebruikers van de GPI. Het onderwerp "achtervolgen en intercepteren" is ook al langer in het leerplan opgenomen in de basisopleiding inspecteur. Men gaat na hoe de nieuwe voortgezette opleiding kan opgenomen worden in de basisopleiding inspecteur. 6. De richtlijn CG bevat een beslissingsmatrix die gehanteerd moet worden voor het al dan niet afbreken van de achtervolging. Een werkgroep bestaande uit de afdeling verkeers- en geweldsbeheersing van ANPA, CGWB en het DGA-commando onder de coördinatie van DirCo Leuven, heeft een fiche uitgewerkt over de achtervolging en het intercepteren van voertuigen. Deze fiche is geïntegreerd in de brochure van de nieuwe opleiding "achtervolgen en intercepteren". 7. De aanbevelingen van het Comité P zijn gevolgd waarbij onder meer het handboek Geweldsbeheersing (GB) is aangepast aan de nota DGA/DAH. De aanpassingen in dit handboek GB zijn gevalideerd door het strategisch platform op 01-10-2020. De opleiding stemt overeen met het nationaal handboek GB. Wat de geweldbeheersing betreft, wordt een module voorzien in het raam van de trainingsprogramma's GPI 48. Verschillende fiches MFO-7 uit de (gevalideerde) handboeken zijn toegevoegd aan de GPI48 Baseline (minimuminhoud basisniveau GB). In principe zullen deze geactualiseerde programma's van toepassing zijn in alle opleidingscentra vanaf 2021. 8. Elk arrondissement hanteert een geïndividualiseerde aanpak. Naast opleidingen wordt er algemeen voor gezorgd dat alle informatie snel beschikbaar is voor de SupCo's. De meesten grijpen interne debriefings van achtervolgingen effectief aan om de te trekken lessen intern te bespreken en hierop oefeningen te baseren. Desalniettemin hebben COVID en capaciteitsproblemen de opleidingssessies vertraagd. In de CSD's wordt er geoefend op het overschakelen op de alarmgespreksgroep op initiatief van het CIC; meestal tijdens de nacht of naar aanleiding van een effectieve achtervolging of de combinatie van beiden. Er wordt ook getraind tijdens opleidingssessies. DGA/DAO neemt het initiatief om geïntegreerde oefeningen te organiseren. Bijkomend zijn er enkele CSD's die lokaal oefeningen organiseerden. In de andere CSD's bestaat zeker de wil om oefeningen te organiseren op basis van onder andere de getrokken lessen uit reële achtervolgingen, maar door de COVID-omstandigheden heeft dit vertraging opgelopen. 9. a) De volgende maatregelen werden genomen: - introductie van een e-learningtool voor het omgaan met radio's (in samenwerking met de nv ASTRID); - radiomanipulaties zijn opgenomen in de opleiding geweldbeheersing(GPI 48); - verspreiding van een fiche voor radiogebruikers bij onverwachte gebeurtenissen die een gecoördineerde reactie op een hoger niveau vereisen, zoals achtervolgingen die zich uitstrekken buiten het grondgebied van een politiezone. In april 2020 is een nieuwe procedure ingevoerd voor de 500 radio's, compatibel met Nederland. Bij deze gelegenheid werd een fiche met de specifieke manipulaties, afhankelijk van het radiomodel, verspreid. b) Alle radio's zijn geherprogrammeerd, met een nieuwe uniforme fleetmapping voor de hele GPI. De algemene herprogrammering was bedoeld om de impact voor de gebruikers op het terrein te minimaliseren: de oude radiogroepen (of frequenties) werden tijdelijk (december 2017-februari 2019) gecombineerd met de nieuwe, zodat de gebruikers van de nieuwe radiostandaard transparant konden communiceren met degene van de oude en vice versa. De praktische gevolgen hadden betrekking op de dispatchers. De ervaring leerde ons dat er behoefte is aan meer training op de console die tijdelijke combinaties van radiogroepen mogelijk maakt. Daarom werden er onlangs twee consoles aangeschaft voor trainingsdoeleinden. 10. De fiche over radiocommunicatie van de Interventiegids werd geactualiseerd en verspreid (zie hoger). Met betrekking tot punt 10. b) heb ik geen kennis van dit werkdossier. Het Comité P ressorteert onder het parlement. 11. De richtlijn CG vraagt aan de DirCo's om al het personeel (naast het personeel van het SICAD, het perste informeren over de arrondissementele protocolakkoorden, de cruciale rol van het SICAD en hen de technieken en tactieken bij te brengen die uiteengezet worden in het handboek Achtervolgen en intercepteren van voertuigen en de nota DAH. Binnen DAH wordt een operationele analyse of debriefing nu systematisch georganiseerd in geval van achtervolging. Tot slot voeg ik hier nog aan toe dat deze directie tevens, die eerste belanghebbende is, momenteel een interne website met alle documentatie ter zake voor haar personeel ontwikkelt. 12. Vandaag wacht ik de resultaten van de reeds genomen maatregelen af vooraleer mij uit te spreken over eventuele toekomstige initiatieven.