Schriftelijke vraag en antwoord nr : 1149 - Zittingsperiode : 54

De autonomie van het OCMW is een zeer belangrijk gegeven waar ieder OCMW op zijn eigen wijze mee omgaat. Deze autonomie heeft weerslag op alle beleidsdomeinen bij het OCMW, zoals de financiële hulpverlening, de bijkomende financiële steun, het sociaal onderzoek, enz. Door deze complexe materie mogen de basiswaarden en de visie van het OCMW echter niet uit het oog worden verloren, namelijk dat elke persoon recht heeft op maatschappelijke dienstverlening die eenieder in de mogelijkheid moet stellen om een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Dit is de basistaak van het OCMW. Hoe dit wordt ingevuld hangt van ieder OCMW afzonderlijk af. Sommige OCMW's zullen onmiddellijk billijkheidsredenen inroepen of een sociaal onderzoek beperken tot een minimum, terwijl er toch duidelijke richtlijnen bestaan, bijvoorbeeld artikel 60 van de OCMW-wet, artikel 19 van de RMI-wet en de omzendbrief van 14 maart 2014. Het hulpverleningsproces is een proces op maat van iedere cliënt afzonderlijk, maar de cliënt dient hieraan ook volledig mee te werken. Het wijzen op zijn verantwoordelijkheid is ook een deel van het proces. Het inroepen van discriminatie op basis van woonplaats is een zeer sterk gegeven. Zijn sommige OCMW's te streng of zijn andere OCMW's veel te soepel of te laks? Het is natuurlijk al te gemakkelijk om bij weigering de schuld in de schoenen te schuiven van het OCMW, maar het hulpverleningsproces is een proces van actie en reactie waarbij beide zijden moeite moeten doen. Ik heb in het verleden reeds verschillende malen vragen gesteld over de responsabilisering van de OCMW's en over het geven van positieve prikkels. 1. Hebt u plannen om een bepaalde gelijkstroming in de werking van de OCMW's te verwezenlijken, weliswaar met behoud van hun autonomie? Welke stappen denkt u dan te ondernemen? 2. Kunnen de controles door de POD worden uitgebreid en niet enkel worden beperkt tot de administratieve toestand van een dossier om te kijken waar er eventuele werkpunten zijn? 3. Welke concrete positieve prikkels wilt u geven aan OCMW's die hun taak nauwgezet ter harte nemen?

Het spreekt voor zich dat iedereen in het hele land op basis van dezelfde criteria recht moet hebben op een leefloon. Daarom voorziet de wet van 26 mei 2002 in de toekenning van een objectief recht. Dit wil zeggen dat de OCMW's moeten nagaan of de voorwaarden voldaan zijn. Als die voorwaarden voldaan zijn, moet er een leefloon toegekend worden volgens de reglementaire berekeningsregels. Verder waakt de inspectiedienst van de POD Maatschappelijke integratie er natuurlijk over dat de wettelijke bepalingen worden gerespecteerd. Bovendien zorgen ook de arbeidsrechtbanken en arbeidshoven voor een geharmoniseerde toepassing van de wet 26 mei 2002 en haar uitvoeringsbesluiten. Toch wil ik wijzen op de autonomie en de discretionaire bevoegdheid van de OCMW's, die een sterkte en een meerwaarde zijn. Het recht op maatschappelijke dienstverlening is, zoals we weten, het laatste vangnet van het sociale bijstandssysteem. Daarom is de autonomie van het OCMW cruciaal om een functionele dienstverlening aan de betrokkene te verlenen. De rol van het OCMW beperkt zich echter niet tot het verlenen van financiële steun. Zo hebben de OCMW's de ruimte om, in het kader van het GPMI, samen met de rechthebbende een project af te spreken dat aangepast is aan de individuele situatie van de persoon en aan de lokale situatie. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de beschikbare opleidingsmogelijkheden, het verenigingsleven en de arbeidsmarkt. Wat de controle op en de ondersteuning van de OCMW's betreft, werkt mijn administratie eraan om hen bij te staan in het uitvoeren van hun opdrachten, door bijvoorbeeld toegang te geven tot gegevensstromen en knipperlichten. De inspecteurs van de POD Maatschappelijke Integratie spelen daarbij een cruciale rol. Niet alleen waken zij erover dat de wettelijke bepalingen worden gerespecteerd, maar ze adviseren de OCMW's ook. Zij bekijken dossiers vanuit het standpunt van de betrokkene. Zo kijken zij bijvoorbeeld niet enkel naar de formele aanwezigheid van een brief in het dossier, maar ook of deze voor de cliënt begrijpbaar is. Een belangrijk gedeelte van de aanbevelingen in het inspectierapport heeft dan ook als doel om de werking van het OCMW op dit vlak te verbeteren. Naast de controles voeren de inspecteurs ook analyses van de processen uit. Ze besteden bijzondere aandacht aan de hulpverlening op maat van de betrokkene en onderzoeken in welke mate de processen binnen de OCMW aan deze hulpverlening bijdragen. Het rapport voorziet aanbevelingen en een actieplan met concrete werkpunten en timing voor het OCMW.