Schriftelijke vraag en antwoord nr : 0051 - Zittingsperiode : 55

Binnen de Europese Commissie zouden er plannen zijn om handelspartners te sanctioneren bij het niet naleven van verplichtingen die werden ondertekend in het kader van een handelsovereenkomst. De reden voor dergelijke stap ligt in het feit dat het draagvlak voor het EU-handelsbeleid de afgelopen jaren minderde. De afgelopen jaren heeft de EU moeite gehad om handelsovereenkomsten te ondertekenen en te ratificeren. Zorgen over mensenrechten, arbeidsnormen of ontbossing hebben onderhandelingen, die ooit puur economisch waren, gecompliceerd. Door te voorzien in dergelijk handhavingsmechanisme, of sanctiemechanisme, hoopt men sommige lidstaten te overtuigen om opnieuw voluit de kaart te trekken van internationale handelsakkoorden. De lidstaten zelf zouden echter niet staan te springen om deze plannen en zouden werken aan een compromistekst. 1. Hoe beoordeelt u de plannen van de Europese Commissie om te voorzien in een sanctiemechanisme met betrekking tot niet-nalevering van verplichtingen inzake mensenrechten, arbeidsnormen of milieustandaarden? 2. Welke positie neemt België, in dit debat, in? 3. Kan u de compromistekst van de lidstaten over deze plannen bezorgen?

Ik verwijs naar het onderstaande antwoord dat u tijdens de commissie van 19 oktober 2022 in papieren versie heeft ontvangen (Integraal Verslag, Kamer, 2022-2023, CRIV 55 COM 905): In antwoord op uw vraag over het sanctiemechanisme bij vrijhandelsakkoorden, wil ik eerst zeggen dat handelssancties niet iets nieuws zijn. In verschillende EU-overeenkomsten of -instrumenten, zoals het stelsel van algemene tariefpreferenties, zijn reeds sancties mogelijk, bijvoorbeeld door opschorting van tariefpreferenties. De nieuwigheid is dat de Commissie in haar mededeling over de evaluatie van de uitvoering van de handel en duurzame ontwikkeling hoofdstukken van 22 juni heeft voorgesteld handelssancties te voorzien in geval van niet-naleving van de verplichtingen van het Akkoord van Parijs inzake klimaatverandering of in geval van ernstige niet-naleving van de fundamentele beginselen en rechten op het werk van de Internationale Arbeidsorganisatie. Dit nieuwe model beoogt de afdwingbaarheid van bepalingen inzake duurzame ontwikkeling in handelsakkoorden te versterken. Deze nieuwe aanpak is bijvoorbeeld reeds opgenomen in het akkoord met Nieuw-Zeeland van afgelopen juni. In dit debat heeft België ervoor gepleit dat de bepalingen met betrekking tot duurzame ontwikkeling daadwerkelijk worden uitgevoerd, en dat de conclusies van deze herziening in de nieuwe akkoorden worden weerspiegeld. Voorafgaand aan de mededeling heeft ons land, in een standpunt dat door alle entiteiten werd onderschreven, de Commissie verzocht voorstellen te doen ter aanvulling van de huidige aanpak van de uitvoering van de duurzaamheidsverbintenissen, teneinde een correcte en doeltreffende uitvoering ervan te waarborgen. Dit voorstel van de Commissie beantwoordt dus formeel aan het verzoek van België. Inhoudelijk beantwoordt het voorstel aan de afspraak van de federale regering om strenge sociale en milieunormen vast te stellen die bindend maar ook afdwingbaar zijn. De Commissie moet deze aanpak nu operationaliseren. Het verheugt mij dat de conclusies van de Raad over deze nieuwe aanpak op maandag 17 oktober zijn aangenomen. Uit deze conclusies blijkt dat er in de Raad nu een consensus bestaat over een evenwichtige aanpak, waarbij wordt gepleit voor gerichte, evenredige en omkeerbare sancties als laatste redmiddel. Dialoog blijft dus cruciaal in het hele proces.