Bulletin nr : B079 - Schriftelijke vraag en antwoord nr : 0975 - Zittingsperiode : 55

De Seksuele Agressie Set (SAS) wordt sedert 1992 gebruikt bij slachtoffers van seksueel geweld en had als doel om de manier waarop men monsternames afneemt te uniformiseren. De toepassing van de SAS wordt verder toegelicht in de Omzendbrief nr. 04/2017 van het College van procureurs-generaal en de ministeriële richtlijn van de minister van Justitie van 8 februari 2017. Sinds de opstart van de zorgcentra na seksueel geweld (ZSG) maakt men gebruik van een nieuwe methode, het zogenaamde Forensisch Stappenplan. Het Forensisch Stappenplan werd mede geëvalueerd in het Wetenschappelijk evaluatierapport pilootproject zorgcentra na seksueel geweld door het International Centre for Reproductive Health (ICRH). Een belangrijk voordeel van het Forensisch Stappenplan ten opzichte van de SAS blijkt dat het een gerichtere en ruimere analyse van de diverse types forensische stalen toelaat. Met het Forensisch Stappenplan wordt gevraagd waar er allemaal contact is geweest zodat zowel speekselsporen, contactsporen met de huid, haar en stoffen, sperma, bloed alsook toxische stoffen kunnen verzameld worden met het uitgebreider gamma van wissers en andere recipiënten. Dit terwijl de SAS, samen met de standaardvordering van het parket, voornamelijk de nadruk legt op het vinden van sperma. Politie en parket geven dan ook aan dat het Forensisch Stappenplan de efficiëntie van het politioneel onderzoek verhoogt. Daarnaast is de bewaring van de forensische stalen en hun transport naar het DNA-labo beter dan bij de SAS, wat de kwaliteit van de stalen ten goede komt. Ook de kostprijs zou voordeliger uitkomen voor het Forensisch Stappenplan, dan voor de SAS. Aangezien de vergelijking met de SAS leert dat het gebruik van Forensisch Stappenplan vele voordelen oplevert, lijkt het aangewezen deze methode als voornaamste te benoemen voor forensisch onderzoek in het kader van seksueel geweld. Mede door de verdere uitrol van de ZSG over het hele land zal het Forensisch Stappenplan meer en meer ingang vinden. 1. Hoeveel SAS-kits werden sedert 2015 door het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) geproduceerd? Graag een opdeling per jaar. 2. Aan wie worden deze verdeeld (aan labo's, gerechtelijke instanties, politie)? 3. Hoeveel worden er geanalyseerd in het NICC, per jaar? 4. Wat zal u ondernemen om het gebruik van het Forensisch Stappenplan, wat meerdere voordelen kent ten opzichte van de SAS, te bevorderen? 5. Zal u zorgen voor een aanpassing van de Omzendbrief nr. 04/2017 van het College van procureurs-generaal en de ministeriële richtlijn van de minister van Justitie van 8 februari 2017, zodat het gebruik van de SAS de uitzondering wordt?

1. - 2015: 636; - 2016: 745; - 2017: 790; - 2018: 582; - 2019: 635; - 2020: 512; - 2021: 593. 2. Punt 2.4. van COL 4/2017 verduidelijkt het volgende: "De procureur des Konings sluit een samenwerkingsprotocol af met de ziekenhuizen die bereid zijn bij hoogdringendheid, op vordering van de gerechtelijke overheden, slachtoffers van seksuele agressie te ontvangen". Punt 2.6. verduidelijkt het volgende: "Het N.I.C.C. verspreidt de S.A.S. onder de artsen en ziekenhuizen die zijn opgenomen in de door de procureurs des Konings overgemaakte lijsten". De meeste procureurs des Konings hebben ziekenhuizen als leveringsadres opgegeven. Enkel de procureurs des Konings te Brugge en Marche-en-Famenne hebben daarnaast ook politiediensten als leveringsadres opgegeven. Wetsdokters ontvangen SAS'en op eenvoudig verzoek. 85 % van de SAS'en worden rechtstreeks onder de ziekenhuizen verspreid. 10 % van de SAS'en worden onder de politiezones verspreid. 5 % van de SAS'en worden rechtstreeks onder de wetsdokters verspreid. Geen enkel laboratorium (federale gerechtelijke politie) ontvangt nog SAS'en. 3. Het DNA-laboratorium van het NICC is een van de vijf erkende laboratoria voor genetische analyse die stalen afkomstig van de seksueleagressiesets en de Zorgcentra na Seksueel Geweld verwerken. In 2021 heeft het NICC 695 SAS'en en SARC's ontvangen, waarvan er 58 % werd geanalyseerd. 4. De operationele Zorgcentra na Seksueel Geweld ('ZSG') gebruiken vandaag allen het Forensisch Stappenplan (FOSTA). Gezien de uitrol van de ZSG's momenteel nog volop lopende is, verwachten we dat het gebruik van het FOSTA zal toenemen en dat van de SAS zal afnemen. (Momenteel zijn zes centra operationeel, na volledige uitrol zullen dat er in België tien ZSG's zijn). De SAS zal dan enkel nog in uitzonderlijke gevallen gebruikt worden. Denk hierbij aan dossiers waarbij het slachtoffer, bijv. om medische redenen, niet naar het ZSG kan worden overgebracht. Of ook bij een pertinente weigering van het slachtoffer om naar een ZSG te gaan, kan voorgesteld worden om "lokaal" een onderzoek te doen met de SAS. Aangezien de staalnames een erg belangrijke rol spelen in de onderzoeksstrategie, is het in deze dossiers dus aangewezen om via de SAS stalen af te nemen (beter SAS-stalen dan geen enkel fysiek bewijs). De staalnames en de staalnamestrategie (welke stalen / items nemen) spelen een cruciale factor in het vervolg, in de onderzoeksstrategie (wat te doen met de beschikbare items en stalen). En meer nog, wanneer de onderzoeksstrategie geoptimaliseerd wordt, ik verwijs hiervoor naar het code 37-project van het NICC, dalen de seponeringen en zijn er meer veroordelingen. Zowel het gebruik van het FOSTA, als de optimalisatie van de onderzoeksstrategie (waar ook een nationale uitrol lopende is) zijn beiden cruciale wapens in de strijd tegen seksueel geweld. 5. De eerste stap hier zal de afronding van de werkzaamheden van de juridische validatie van de ZSG's zijn. Dit is lopende. We werken toe naar een ZSG-wet. Het eerste deelonderzoek wordt verricht binnen het eerste perceel van de "overeenkomst met betrekking tot de ondersteuning van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen in de juridische implementatie van de operationele en institutionele werking van de Belgische Zorgcentra na Seksueel Geweld" van 25 februari 2021. De uit te voeren opdracht met betrekking tot het eerste deelonderzoek van het eerste perceel werd in de overeenkomst van 25 februari 2021 omschreven als volgt: "Deelopdracht 1: de opdrachtnemer onderzoekt het bestaande wet- en regelgevend kader, in het bijzonder het strafrecht, jeugdrecht, de patiëntenrechten, de GDPR, de ziekenhuiswetgeving en -financiering, en alle andere wetgeving of regelgeving die relevant is in het licht van de werking van het ZSG. Het resultaat van deze deelopdracht is een rapport dat de hiaten en inconsistenties van het huidig wet- en regelgevend kader beschrijft." In het Begeleidingscomité is ook het College van procureurs-generaal vertegenwoordigd door een lid van het REN Misdrijven tegen Personen (parket-generaal van Luik). Er zal binnen dit REN moeten bekeken worden hoe we de toekomstige ZSG-wet verder verfijnen in een omzendbrief met richtlijnen van strafrechtelijk beleid en tegelijkertijd zal de huidige COL 04/2017 op basis hiervan dienen aangepast te worden.