KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
CRIV 50 PLEN 128
CRIV 50 PLEN 128
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
V
OLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
I
NTEGRAAL
V
ERSLAG
MET HET BEKNOPT VERSLAG
C
OMPTE
R
ENDU
I
NTÉGRAL
AVEC LE COMPTE RENDU ANALYTIQUE
P
LENUMVERGADERING
S
ÉANCE PLÉNIÈRE
woensdag mercredi
30-05-2001 30-05-2001
14:15 uur
14:15 heures
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
AGALEV-ECOLO
Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales
CVP Christelijke
Volkspartij
FN Front
National
PRL FDF MCC
Parti Réformateur libéral Front démocratique francophone-Mouvement des Citoyens pour le Changement
PS Parti
socialiste
PSC Parti
social-chrétien
SP Socialistische
Partij
VLAAMS BLOK
Vlaams Blok
VLD
Vlaamse Liberalen en Democraten
VU&ID Volksunie&ID21
Afkortingen bij de nummering van de publicaties :
Abréviations dans la numérotation des publications :
DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode + nummer
en volgnummer
DOC 50 0000/000
Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° et du
n° consécutif
QRVA
Schriftelijke Vragen en Antwoorden
QRVA
Questions et Réponses écrites
CRIV
Integraal Verslag (op wit papier, bevat de bijlagen en het
beknopt verslag, met kruisverwijzingen tussen Integraal en
Beknopt Verslag)
CRIV
Compte Rendu Intégral (sur papier blanc, avec annexes et
CRA, avec renvois entre le CRI et le CRA)
CRIV
Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)
CRIV
Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)
CRABV Beknopt Verslag (op blauw papier)
CRABV Compte
Rendu Analytique (sur papier bleu)
PLEN
Plenum (witte kaft)
PLEN
Séance plénière (couverture blanche)
COM
Commissievergadering (beige kaft)
COM
Réunion de commission (couverture beige)
Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail : alg.zaken@deKamer.be
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Berichten van verhindering
1
Excusés
1
ONTWERP VAN BIJZONDERE WET EN
WETSVOORSTEL (VOORTZETTING)
1
PROJET DE LOI SPÉCIALE ET
PROPOSITION DE LOI (CONTINUATION)
1
Ontwerp van bijzondere wet tot herfinanciering
van de gemeenschappen en uitbreiding van de
fiscale bevoegdheden van de gewesten (1183/1
tot 8)
1
Projet de loi spéciale portant refinancement des
communautés et extension des compétences
fiscales des régions (1183/1 à 8)
1
-
Wetsvoorstel van de heer Hugo Coveliers,
mevrouw Marie-Thérèse Coenen, de heren
Claude Eerdekens, Jacques Simonet en Jef
Tavernier, mevrouw Annemie Van de Casteele en
de heer Dirk Van der Maelen tot wijziging van de
wet van 12 januari 1989 tot regeling van de wijze
waarop de Brusselse Hoofdstedelijke Raad wordt
verkozen en de gewone wet van 16 juli 1993 tot
vervollediging van de federale staatsstructuur
(1247/1 tot 4)
1
- Proposition de loi de M. Hugo Coveliers, Mme
Marie-Thérèse Coenen, MM. Claude Eerdekens,
Jacques Simonet et Jef Tavernier, Mme Annemie
Van de Casteele et M. Dirk Van der Maelen
modifiant la loi du 12 janvier 1989 réglant les
modalités de l'élection du Conseil de la Région de
Bruxelles-Capitale et la loi ordinaire du
16
juillet
1993 visant à achever la structure
fédérale de l'Etat (1247/1 à 4)
1
Hervatting van de algemene bespreking
1
Reprise de la discussion générale
1
Sprekers: Jean-Pol Poncelet, voorzitter van
de PSC-fractie, Alfons Borginon, Bart
Laeremans, Claude Eerdekens, voorzitter
van de PS-fractie, Yves Leterme, voorzitter
van de CVP-fractie, Hugo Coveliers,
voorzitter van de VLD-fractie, Paul Tant,
Gérard Gobert, Fauzaya Talhaoui, Dirk Van
der Maelen, voorzitter van de SP-fractie,
Koen Bultinck, Jef Tavernier, voorzitter van
de AGALEV-ECOLO-fractie, Danny Pieters,
Guido Tastenhoye, Gerolf Annemans,
voorzitter van de VLAAMS BLOK-fractie
Orateurs: Jean-Pol Poncelet, président du
groupe PSC, Alfons Borginon, Bart
Laeremans, Claude Eerdekens, président du
groupe PS, Yves Leterme, président du
groupe CVP, Hugo Coveliers, président du
groupe VLD, Paul Tant, Gérard Gobert,
Fauzaya Talhaoui, Dirk Van der Maelen,
président du groupe SP, Koen Bultinck, Jef
Tavernier, président du groupe AGALEV-
ECOLO, Danny Pieters, Guido Tastenhoye,
Gerolf Annemans, président du groupe
VLAAMS BLOK
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
1
PLENUMVERGADERING SÉANCE
PLÉNIÈRE
van
WOENSDAG
30
MEI
2001
14:15 uur
______
du
MERCREDI
30
MAI
2001
14:15 heures
______
De vergadering wordt geopend om 14.19 uur door
de heer Herman De Croo, voorzitter.
La séance est ouverte à 14.19 heures par M.
Herman De Croo, président.
De voorzitter: De vergadering is geopend.
La séance est ouverte.
Berichten van verhindering
Excusés
André Schellens, NATO / OTAN.
J'ai l'impression que ce matin on a indiqué que la
séance commençait à 14.15 heures!
Je regarde à gauche, à droite et au centre... Peu
de membres sont présents.
Ik zie nog geen minister.
De vergadering is geschorst.
La séance est suspendue.
De vergadering wordt geschorst om 14.20 uur.
La séance est suspendue à 14.20 heures.
De vergadering wordt hervat om 14.30 uur.
La séance est reprise à 14.30 heures.
Tegenwoordig bij de hervatting van de
vergadering is de minister van de federale
regering:
Ministre du gouvernement fédéral présent lors de
la reprise de la séance:
Johan Vande Lanotte.
De voorzitter: De vergadering is hervat.
La séance est reprise.
Mijnheer de minister, mag ik uit beleefdheid voor
de Kamer aandringen om op tijd te komen. Ten
eerste, ik heb gedurende tien minuten gewacht.
Ten tweede, de vergadering van deze voormiddag
was bovendien vroeg beëindigd. Ten derde, ik heb
de vergadering van deze namiddag om 14.15
aangekondigd. Ik begrijp dat het voor u druk is,
maar ik sta erop dat de privileges van de Kamer
integraal worden gerespecteerd. Ik zal daarover
blijven waken.
Ontwerp van bijzondere wet en
wetsvoorstel (voortzetting)
Projet de loi spéciale et proposition de
loi (continuation)
01 Ontwerp van bijzondere wet tot
herfinanciering van de gemeenschappen en
uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de
gewesten (1183/1 tot 8)
- Wetsvoorstel van de heer Hugo Coveliers,
mevrouw Marie-Thérèse Coenen, de heren
Claude Eerdekens, Jacques Simonet en Jef
Tavernier, mevrouw Annemie Van de Casteele
en de heer Dirk Van der Maelen tot wijziging van
de wet van 12 januari 1989 tot regeling van de
wijze waarop de Brusselse Hoofdstedelijke
Raad wordt verkozen en de gewone wet van
16 juli 1993 tot vervollediging van de federale
staatsstructuur (1247/1 tot 4)
01 Projet de loi spéciale portant refinancement
des communautés et extension des
compétences fiscales des régions (1183/1 à 8)
- Proposition de loi de M. Hugo Coveliers, Mme
Marie-Thérèse Coenen, MM. Claude Eerdekens,
Jacques Simonet et Jef Tavernier, Mme
Annemie Van de Casteele et M. Dirk Van der
Maelen modifiant la loi du 12
janvier
1989
réglant les modalités de l'élection du Conseil de
la Région de Bruxelles-Capitale et la loi
ordinaire du 16 juillet 1993 visant à achever la
structure fédérale de l'Etat (1247/1 à 4)
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
2
Hervatting van de algemene bespreking
Reprise de la discussion générale
De algemene bespreking is hervat.
La discussion générale est reprise.
01.01 Jean-Pol Poncelet (PSC): Monsieur le
président, monsieur le ministre, chers collègues,
on a beaucoup parlé de St Polycarpe et, ce qui
n'est pas dans mes habitudes, j'ai fait de la
recherche bibliographique. J'ai trouvé "Une vie
des pères, des martyrs et des principaux saints"
de l'abbé Godescart, ouvrage édité en 1834. Je
voudrais communiquer à la Chambre le résultat
de ma recherche.
La sixième année du règne de Marc-Aurèle et de
Lucius-Verus, il s'alluma une violente persécution
contre les chrétiens de l'Asie. L'évêque de l'église
de Smyrne, Polycarpe, alors déjà âgé de 86 ans,
était une victime toute désignée pour les
persécuteurs. Conduit dans l'amphithéâtre où
devait avoir lieu son supplice, il entendit une voix
venue du ciel, disant: "Courage, Polycarpe, tiens
ferme". Faute de disposer du lion qui aurait pu le
dévorer, on mit le feu au bûcher qui devait le
consumer. Mais par un miracle surprenant, les
flammes se courbant en arc et représentant une
voile de navire enflée par le vent, s'étendirent
autour du saint. Dépités, ses bourreaux lui
donnèrent un coup de poignard. Le sang du
martyr sortit en si grande abondance qu'il éteignit
le feu. C'était le 25 avril, à la huitième heure. On le
fête le 26 janvier. Voilà, monsieur le président, le
résultat de ma recherche dans cet ouvrage de
1834.
Voilà donc les circonstances qui firent, 18 siècles
plus tard, de l'évêque martyr de Smyrne le patron
à Bruxelles d'un accord politique bien moins
glorieux. Car, au contraire du céleste conseil
donné à Polycarpe, la majorité francophone, elle,
n'a pas tenu bon. Il n'y a dès lors pas eu de
miracle: la négociation a accouché d'un mauvais
accord. La majorité nous présente de mauvais
textes et elle n'est même pas, semble-t-il, en
capacité de réunir les suffrages nécessaires pour
les conforter par un vote positif à la Chambre.
Avant d'examiner les différents articles du projet
de loi spéciale qui nous est soumis, je voudrais
prendre le temps et le recul de resituer celui-ci
dans l'évolution de la structure de notre Etat. Ce
dernier est passé en une trentaine d'années d'une
structure unitaire décentralisée à une structure
fédérale.
Depuis décembre 1970, la Constitution prévoit
que la Belgique comporte trois régions et trois
communautés.
Depuis juillet 1971, les Communautés française et
flamande dites à l'époque "culturelles" ont été
créées, organisées et se sont vu attribuer des
compétences législatives.
En août 1980, la troisième communauté a été
créée et deux des trois régions ont été mises en
place. Elles se sont vu octroyer des compétences
importantes ainsi qu'une certaine responsabilité
fiscale.
En août 1988 et janvier 1989, la troisième région a
été créée, les compétences des régions et des
communautés ont été substantiellement
augmentées, ainsi que leurs moyens financiers et
leur autonomie fiscale.
Dès ce moment, l'ensemble des
constitutionnalistes s'accordaient pour qualifier de
fédérale cette structure de notre Etat.
En 1993, la structure fédérale de l'Etat a été
"achevée", ainsi que le précise l'intitulé de la
proposition de loi spéciale de l'époque. Dès lors,
le caractère fédéral de l'Etat a été proclamé. C'est
ainsi notamment que la loi de financement a été
modifiée et que l'élection directe des conseils
régionaux a été instaurée. Le processus de
fédéralisation était globalement abouti.
Le PSC a participé à chacune de ces étapes de la
fédéralisation de la Belgique, tantôt avec les
libéraux, tantôt avec les socialistes, tantôt avec les
partis communautaires, tantôt avec les
écologistes. Les sociaux-chrétiens francophones
en sont, pour l'essentiel, fiers parce qu'ils ont
toujours été partisans du principe de subsidiarité
et du maintien d'une forte solidarité
interpersonnelle entre tous les citoyens.
Globalement, nous estimions à la différence du
PRL, pour lequel on allait déjà beaucoup trop loin
que le résultat atteint après la réforme de 1993
constituait un point d'équilibre au-delà duquel nous
ne voulions pas aller. C'est pourquoi il avait été
convenu que la réforme de 1993 visait à "achever
la structure fédérale de l'Etat", comme l'indique
son intitulé.
Malgré la rapide remise en cause du côté flamand
du caractère définitif de la structure mise en place,
les partis francophones s'en sont tenus
solidairement à cette thèse jusqu'au lendemain
des dernières élections législatives. Pour renforcer
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
3
leur refus d'une nouvelle réforme, les partis
francophones du gouvernement de l'époque le
PS et le PSC ont veillé à ce que la déclaration
de révision de la Constitution soit minimaliste, au
plus grand dam des flamands. Ils empêchaient
ainsi le transfert de certaines compétences
nouvelles, comme la législation organique des
provinces et des communes, durant la présente
législature, à moins d'un véritable coup d'Etat
institutionnel.
Cette attitude ferme des partis francophones était
justifiée par les doutes de plus en plus sérieux
qu'ils éprouvent par rapport aux objectifs
poursuivis à travers les réformes de l'Etat par les
partenaires flamands. Plutôt que de doutes, il
faudrait d'ailleurs parler désormais de certitudes:
l'objectif des partis flamands n'est plus une
répartition des compétences inspirée par un souci
d'efficacité et de subsidiarité, mais bien son
indépendance.
Les étapes qui doivent mener la Flandre vers son
indépendance sont annoncées par les résolutions
du parlement flamand: l'autonomie fiscale, la
régionalisation des lois communale et provinciale,
la territorialité et la non-ingérence, la
défédéralisation des soins de santé et des
allocations familiales, les blocs homogènes de
compétences, etc.
Le refus unanime des partis francophones de
négocier une nouvelle réforme constituait donc un
signal fort à l'adresse des partis flamand: ou bien
vous acceptez le statu quo institutionnel, ce qui
témoigne de votre volonté de poursuivre dans un
cadre fédéral et nous continuons ensemble ou
bien vous refusez ce statu quo, ce qui témoigne
de votre volonté de quitter le cadre fédéral et vous
en tirez les conséquences. Le signal était clair et
fort.
En brisant le pacte de solidarité conclu par-delà le
clivage majorité/opposition entre les partis
francophones et en acceptant de satisfaire une
bonne partie des exigences du parlement
flamand, le PRL-FDF, le PS et Ecolo ont en fait
accepté d'accomplir un pas important vers
l'indépendance de la Flandre. Quelle sera encore
en effet la crédibilité des francophones lorsqu'ils
diront demain vouloir refuser la défédéralisation
de la sécurité sociale ou de la justice? En
capitulant maintenant, ils se sont condamnés à
accepter demain les étapes ultérieures qui
conduiront la Flandre vers son indépendance.
En d'autres termes, autant que le contenu de la
réforme, ce qui est tout aussi grave et critiquable,
c'est le fait que cette réforme intervient en
violation des engagements solennels pris
ensemble par tous les partis francophones
démocratiques.
Le signal donné aux flamands, c'est celui de
l'acceptation par les francophones de la direction
dans laquelle nous entraîne la Flandre, c'est-à-
dire son indépendance. Est-ce à dire que le PSC
aurait préféré camper sur un refus de négocier
une nouvelle réforme de l'Etat au risque de voir la
Flandre en tirer les conséquences?
La réponse à cette question est résolument
positive pour deux raisons. D'une part, il est peu
vraisemblable que la réponse de la Flandre à ce
refus aurait été son départ de la fédération belge.
Les esprits ne sont pas mûrs ou plutôt pas encore
mûrs pour cela dans l'opinion publique flamande.
D'autre part, le coût de cette indépendance serait
pour la Flandre, dans l'état actuel de nos
institutions belges et européennes, exorbitant:
perte de crédibilité internationale, abandon de
Bruxelles et des communes à majorité
francophone, prise en charge d'une partie
substantielle de la dette et perte de ce "label"
belge qui existe toujours.
Les francophones ont tout intérêt pour préserver
leurs intérêts et peut-être la Belgique fédérale à ne
plus accepter la moindre réforme de l'Etat avant
que le débat sur la finalité de la réforme de l'Etat
n'ait été définitivement tranché, soit dans le sens
du maintien d'un Etat fédéral fort, c'est-à-dire
grosso modo le statu quo, soit dans le sens de
l'indépendance de la Flandre.
Naturellement, le PSC souhaite que l'issue de ce
débat soit le maintien d'une fédération belge, forte,
efficace, organisée sur la base de la subsidiarité
et de la solidarité et participant de manière
optimale aux décisions de plus en plus
nombreuses qui devront se prendre au plan
européen. L'une des raisons essentielles de notre
attitude tient à notre attachement à ce qui unit les
hommes plutôt qu'à ce qui les divise, à la
tolérance et à l'ouverture sur d'autres cultures et
d'autres langues plutôt qu'à l'intolérance et au repli
sur soi. Ce qui s'est passé en Tchécoslovaquie
d'abord, en Yougoslavie ensuite en témoigne
cruellement.
Il n'est évidemment pas anodin de constater que
le parti qui prône le plus l'indépendance de la
Flandre est un parti qui prône l'exclusion, la
discrimination, l'intolérance.
Parce que nous sommes profondément attachés
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
4
au caractère multilingue et multiculturel de notre
pays, qui constitue selon nous une richesse
inestimable, nous nous opposons à son
démantèlement. Nous ne pouvons cependant pas
nous voiler la face: il y a en face de nous une
formidable machine séparatiste qui travaille avec
une redoutable efficacité. Si nous ne parvenons
pas à empêcher la séparation, nous devons veiller
à ce qu'elle ne soit pas défavorable aux intérêts
des francophones de notre pays.
Or, nous sommes désormais convaincus que la
technique des petits pas suivie par la Flandre
jusqu'à présent est la plus préjudiciable aux
intérêts francophones d'autant plus lorsqu'elle
s'accompagne de la division des francophones.
Chaque pas, au lieu de satisfaire l'appétit des
indépendantistes, l'excite. Chaque pas, aussi petit
soit-il, s'inscrit dans une stratégie globale, - qui
n'est d'ailleurs pas cachée! et comporte en lui
les germes d'autres pas beaucoup plus
significatifs de nouvelles concessions arrachées.
Chaque pas est vu d'un côté pour ce qu'il
représente intrinsèquement et de l'autre pour tout
ce qu'il comporte comme pas futurs.
Si la Flandre est résolue à refuser le statu quo
parce qu'elle aspire à son indépendance, ne
vaudrait-il pas mieux pour tous que l'on cesse de
se voiler la face et que l'on négocie la séparation?
La question mérite au moins d'être posée et la
négociation d'être préparée. Les francophones
doivent comprendre qu'ils ne peuvent vouloir être
belges tout seuls, qu'un mariage ne peut survivre
à la détermination d'un des deux conjoints à y
mettre fin.
La réforme qui nous et proposée comporte un
important volet "financement" des communautés,
des deux communautés et, au premier plan, de la
communauté flamande. On est en droit de s'en
réjouir. En soi, les conditions d'un accord équilibré
auraient pu déjà ainsi être réunies: refinancement
des deux communautés. Le gouvernement aurait
pu, en effet, décider de consacrer à l'éducation et
à la culture, via un meilleur financement des
communautés, dans une répartition équitable, une
partie des célèbres marges de la croissance.
Pourquoi fallait-il y ajouter un volet institutionnel
d'une telle ampleur, sinon parce que c'était
l'exigence du petit partenaire flamand dont la
majorité s'était d'emblée rendue prisonnière?
Devenue son otage pour les raisons que l'on sait -
l'exclusion à tout prix des sociaux-chrétiens -, la
majorité ne pouvait plus que céder à chaque
nouvelle revendication de la Volksunie.
Si elle devait être avec certitude la "der des der",
cette réforme pourrait être acceptée dans son
volet financement, moyennant un certain nombre
de corrections. Mais, nous avons d'ores et déjà la
certitude qu'il n'en sera pas ainsi. En effet, cette
fois comme les précédentes, les Flamands ont
veillé à garder une porte entrouverte, à maintenir
les francophones dans une situation de
demandeurs sur l'un ou l'autre point, afin de se
garantir une étape ultérieure. Après le
financement jugé insuffisant des communautés en
1989 et en 1993, on aura probablement demain
un étranglement progressif, sur le plan financier,
de la Région bruxelloise.
Qu'on ne se méprenne pas, cette critique des
accords de Lambermont ou de saint Polycarpe est
loin d'être incompatible avec celle formulée par
l'opposition flamande. Nous dénonçons le résultat
auquel conduit à terme la réforme décidée par la
majorité (l'indépendance de la Flandre dans des
conditions défavorables aux francophones), tandis
que nos collègues du CVP, qui considèrent ce
résultat comme acquis sur la base de la faiblesse
des francophones du gouvernement, dénoncent le
rythme trop lent de la progression vers ce résultat.
On ne saurait donc inférer de l'existence de
critiques flamandes et francophones, aussi
virulentes les unes que les autres, le caractère
équilibré de l'accord conclu à la Saint-Polycarpe,
car ces critiques ne sont pas du même ordre. Les
unes portent sur la direction dans laquelle il nous
entraîne, les autres sur la vitesse où nous
sommes entraînés. Pour prendre une image: le
CVP reproche au train d'avoir quelques minutes
de retard; le PSC lui reproche de s'être trompé de
destination. Tel est le contexte dans lequel se
situe le projet de loi spéciale soumis à notre
examen.
Ce projet se présente comme un petit pas de plus,
mais un pas déterminant, vers l'indépendance de
la Flandre et il constitue une trahison des
électeurs francophones par les partis de la
majorité. Pour mener une politique qui conduit à
l'indépendance de la Flandre dans des conditions
défavorables aux francophones, le gouvernement
ne dispose évidemment pas d'une majorité auprès
des électeurs francophones. La réforme en cours,
si elle aboutit, ne serait donc que le résultat d'une
tromperie vis-à-vis des électeurs francophones et
le fruit défendu d'une majorité usurpée.
Je voudrais rapidement résumer les critiques
fondamentales que mon groupe a à formuler à
l'encontre du projet qui nous est soumis. Comme
je l'ai déjà indiqué en commission, elles sont,
selon nous, au nombre de cinq. Je les citerai tout
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
5
d'abord brièvement pour les développer ensuite.
1. La rupture de solidarité entre les communautés,
qui résulte du changement fondamental décidé.
En effet, on passe d'une clé de répartition du
financement des communautés par élève à une
clé basée sur le rendement de l'impôt des
personnes physiques dans les communautés.
Ainsi, la Flandre recevra, pour chaque élève, plus
de moyens du fédéral que la Communauté
française.
2. Le retard du financement tel qu'il est organisé
ne lève malheureusement pas les menaces de
faillite qui planent sur la Communauté française et
toutes les institutions qui en dépendent.
3. L'insuffisance, pour ne pas dire l'inexistence, de
garde-fous destinés à éviter que l'autonomie
fiscale proclamée par cette disposition débouche
sur une dramatique concurrence fiscale.
4.
L'absence de refinancement de la Région
bruxelloise risque de replacer dans quelques
années les francophones dans une position de
demandeurs.
5. Le caractère confédéral de la réforme que
traduit d'ailleurs le recours indu aux accords de
coopération.
Premièrement, la rupture de solidarité entre les
communautés. Les moyens supplémentaires
octroyés aux communautés ne le seront plus en
fonction du nombre d'élèves dans chaque
communauté, mais en fonction de la richesse de
chaque communauté. La communauté la plus
riche recevra donc plus par élève que la
communauté la moins riche. Cela représente
incontestablement une rupture dans la solidarité
entre les communautés, telle qu'elle résultait de la
loi de financement antérieure.
Nous le déplorons d'autant plus que c'est la
seconde rupture de solidarité entre les
communautés. Les francophones de la majorité
arc-en-ciel ont admis la même rupture pour la
conclusion des accords dits de la Saint-Eloi. En
effet, dans la loi de mai 2000, ces mêmes
francophones ont accepté de renoncer aux droits
que leur conférait, selon le Conseil d'Etat, l'article
39 de la loi de financement précédente qui
prévoyait une répartition des moyens entre les
communautés selon le critère du nombre d'élèves.
Or, en mai 2000, les francophones ont accepté
que les élèves bisseurs ou trisseurs
-
proportionnellement plus nombreux en
Communauté française en raison de situations
sociales et culturelles que nous connaissons -
soient exclus de la répartition des moyens. D'où
un coût pour la Communauté française de 1,8
milliard de francs, auquel il faut ajouter les 3,6
milliards auxquels elle a renoncé pour 1999,
puisqu'on a exclu cette année de la modification.
A l'époque, j'avais exprimé l'espoir que ce
renoncement à la solidarité n'en augurerait pas
d'autres plus graves. Mes espoirs sont
évidemment cruellement déçus. Je n'ose plus
exprimer le souhait que l'actuel renoncement des
francophones ne soit pas l'augure d'autres
renoncements pour ce qui concernera demain la
sécurité sociale.
Deuxièmement, le retard de ce mécanisme de
financement dans sa mise en oeuvre.
Compte tenu de la politique budgétaire
irresponsable menée par l'actuel gouvernement
de la Communauté française et des graves
concessions faites lors des accords de la Saint-
Eloi, le refinancement prévu par le présent projet
de loi ne suffira pas à éviter le spectre de la faillite
de la Communauté française.
En effet, pour les années de 1999 à 2004, les
accords du Lambermont prévoient un
refinancement cumulé de 16,9 milliards de francs,
alors que le solde net à financer cumulé pour la
même période est de 41,6 milliards de francs. La
capacité d'emprunt a été déterminée par les
normes du Conseil supérieur des finances à 23,7
milliards. L'impasse pour la seule année 2002
atteint 3,5 milliards de francs, au-delà de la
capacité d'emprunt de la Communauté.
D'où une question: pourquoi les mesures de
refinancement allant de pair sur le plan politique
avec l'autonomie fiscale, n'entrent-elles pas en
vigueur simultanément?
Par ailleurs, si les francophones avaient obtenu
leur dû sur la base de la loi de financement à la
Saint-Eloi, ils auraient bénéficié sur la même
période de 13,6 milliards de francs
supplémentaires. Si le gouvernement de la
communauté avait été responsable, il aurait pu
éviter d'alourdir la facture de plus de 2 milliards de
francs en frais de cabinet supplémentaires, liés au
doublement du nombre des ministres.
Cela signifie que, pour la période allant de 1999 à
2004, le refinancement obtenu à la Saint
Polycarpe aura servi pour l'essentiel (15,6 sur
16,9 milliards) à compenser les concessions faites
à la Saint-Eloi et les augmentations des frais de
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
6
cabinet liées à la pléthore de ministres de la
Communauté française. Pour obtenir cela, le prix
payé n'est pas exorbitant, il est démentiel.
En tout état de cause, le refinancement obtenu ne
permettra pas d'éviter de graves difficultés à la
Communauté française pour les années 2002 et
2003. Si je cédais à la même démagogie que celle
des membres de la majorité, je dirais que le
refinancement n'empêchera pas la faillite de la
communauté. Je ne veux pas céder à cette
démagogie, car j'ai la certitude qu'une gestion
rigoureuse des deniers de la communauté et de
ceux de la région wallonne doit permettre de
trouver les moyens nécessaires pour éviter cette
faillite. Ce ne sont pas les sources d'économie qui
manquent, mais la volonté politique. La volonté
politique au sein de la communauté et de la région
et d'abord à la majorité fédérale, de faire coïncider
l'entrée en vigueur des mesures de refinancement
avec celles de l'autonomie fiscale. C'est cela le
deal politique présenté. La volonté politique de
mettre en cause un certain nombre de baronnies,
qu'il s'agisse des frais de cabinet, du coût de
l'administration, des intercommunales, des
provinces. La volonté politique de rapprocher le
coût des divers réseaux, de rationaliser.
L'écart entre les subventions attribuées à
l'enseignement officiel et au subventionné, est de
10 milliards de francs par an. Dans la logique
irresponsable qui est la sienne, le gouvernement
de la Communauté française sera confronté à de
graves difficultés financières avec ou sans le
refinancement prévu par le présent projet. Ce
refinancement est donc insuffisant.
Troisièmement, le risque sérieux de concurrence
fiscale.
Alors qu'un grand nombre d'Etats membres de
l'Union européenne se plaignent de la
concurrence fiscale que leur livrent d'autres Etats
membres ou non de l'Union, et qu'ils cherchent
dès lors à harmoniser leurs fiscalités pour
supprimer cette concurrence fiscale, le projet qui
nous est soumis, ouvre la porte à une autonomie
fiscale importante de chacune des régions. Ce
faisant, il prend le risque de créer au sein même
de la Belgique une concurrence fiscale à l'image
de celle qui prévaut au plan européen et que tous
s'évertuent à combattre. Il s'agit d'un risque
sérieux, surtout pour les francophones et pour les
personnes à revenu modeste. L'autonomie fiscale
permet en effet aux régions de déterminer des
niveaux de fiscalité différents pour chacune de
celles-ci. Cela peut donc conduire une région à
augmenter ses impôts, et l'autre à les réduire.
Si l'autonomie fiscale porte sur des impôts dont la
base taxale est mobile, les différences de niveau
de fiscalité risquent d'inciter au déplacement des
bases taxables des régions où les impôts sont
élevés vers celles où ils sont plus bas, personne
ne souhaitant payer plus d'impôts que ce n'est
nécessaire. Dans une telle perspective, la région
qui a baissé ses impôts peut espérer compenser
la perte de recettes liée à un niveau d'imposition
inférieur par l'augmentation du nombre de
contribuables. A l'inverse, la région dont le niveau
d'imposition est plus élevé risque de perdre
l'avantage en termes de recettes de ce niveau
d'imposition par la diminution du nombre de ses
contribuables. Si tel est le cas, cette région devra
diminuer son niveau d'imposition pour garder ses
contribuables et perdra ainsi des recettes.
Deux conséquences découlent donc de la
concurrence fiscale: la diminution de la pression
fiscale globale par des ajustements successifs à
la baisse et la diminution corrélative des recettes
fiscales des différentes régions.
Au jeu de la concurrence fiscale, c'est toujours
l'entité la plus riche qui l'emporte car elle a plus de
recettes et moins de dépenses et qu'elle peut
donc plus facilement se priver d'une partie de ces
recettes ou les investir de manière adéquate.
En Belgique, il y a une région riche - et qui le sera
plus encore à l'avenir grâce au refinancement
dont elle bénéficiera via la communauté - et deux
régions plus pauvres. Je comprends que les
riches souhaitent profiter de leur richesse, mais je
ne comprends pas que les moins riches acceptent
un changement des règles du jeu qui les
appauvrira de plus en plus.
Je crois pouvoir comprendre que les libéraux
francophones voient dans la concurrence fiscale
un moyen de limiter la fiscalité en Wallonie et de
réduire un certain nombre d'abus dans la gestion
wallonne des deniers publics. Si c'était vraiment le
cas, je m'en réjouirais. Mais alors j'ai du mal à
comprendre l'attitude des socialistes et des
écologistes, qui risquent de voir disparaître les
moyens de mener les politiques qu'ils souhaitent.
Ceci montre que l'octroi d'une autonomie fiscale
accrue aux régions ne peut être décidée si elle ne
s'accompagne pas de garde-fous indispensables
pour éviter que cette autonomie se traduise par
l'écrasement du moins riche par le plus riche.
Or, l'examen des différents chapitres du projet
montre que les garde-fous mis en place sont
nettement insuffisants pour prévenir la
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
7
concurrence fiscale compte tenu notamment de
l'ampleur de l'autonomie accordée. Je voudrais
passer rapidement en revue ces gardes-fous du
point de vue de leur contenu d'abord et de leur
sanction ensuite.
Le contenu des garde-fous.
L'interdiction faite aux régions de réduire la
progressivité de l'impôt sur les personnes
physiques (IPP) souffre plusieurs critiques. La
définition de la notion de progressivité qui
constitue un élément crucial du dispositif mis en
place, ne figure pas dans le texte de la loi et est
reléguée dans l'exposé des motifs. C'est
inacceptable car soit cette définition lie les régions
et elle doit figurer dans le texte, soit elle ne les lie
pas et la voie est ouverte à la pire des
concurrences fiscales, celle qui porte sur les hauts
revenus, plus susceptibles de se délocaliser.
Par ailleurs, nous pensons que le dispositif de
protection de la progressivité de l'impôt comporte
des failles importantes. Au cours des travaux en
commission, j'avais soumis, sous la forme d'une
question, un exemple de dispositif fiscal qui, à
mon avis, n'est pas couvert par le dispositif mis en
place. Le parlement flamand pourrait-il décider
d'octroyer pour une durée déterminée une
réduction d'impôt à toutes les personnes qui se
sont installées en Flandre après une certaine
date, ou à toutes les personnes qui ont construit
en Flandre après une certaine date, ou à tous les
indépendants qui s'installent en Flandre?
Je n'ai pas reçu de réponse du ministre des
Finances.
Et pour une raison simple: le projet ne comporte
aucune disposition qui interdirait ce type de
réduction d'impôt qui à la fois vise les hauts
revenus, seuls susceptibles de se délocaliser et
en même temps incite à la délocalisation dans un
but fiscal. La question reste sans réponse!
Dans le même ordre d'idées, le projet autorise des
réductions générales d'impôt différenciées ou non
par tranche d'impôt, alors que d'un autre côté, il
interdit de porter atteinte à la progressivité de
l'impôt. Il y a là manifestement une contradiction
d'autant plus lourde de menaces que la définition
de la progressivité de l'impôt ne se trouve pas
dans le dispositif du projet.
Le projet comporte, en outre, des lacunes
importantes sur le plan des concepts qu'il utilise
sans les définir. Ce flou est destiné à permettre à
la région qui le souhaitera de contourner les
quelques écueils à la concurrence fiscale que
le
projet contient. Il sera particulièrement
préjudiciable pour ce qui concerne la définition
des bases taxables et des critères de localisation
des impôts. Comme on le voit, les règles définies
dans le projet sont loin d'éviter une concurrence
fiscale dangereuse pour les francophones en
général et pour les personnes les plus modestes
en particulier.
J'en viens à la sanction des garde-fous. Il y a plus
grave encore ou plutôt plus surprenant encore: la
violation des règles qui imposent des limites
quantitatives à l'autonomie fiscale des régions en
matière d'IPP ne pourra pas être sanctionnée.
Les articles 6, §2 et 9, §1
er
de la loi spéciale de
financement entendent, en effet, imposer des
limites quantitatives au pouvoir des régions de
percevoir des centimes additionnels, d'accorder
des réductions qualifiées dans le projet de
remises ainsi que de mettre en oeuvre des
réductions et des majorations d'impôts
qualifiées dans le projet d'augmentations fiscales
générales. En effet, d'une part, les réductions ne
peuvent dépasser le montant du produit attribué à
la région concernée et, d'autre part, un
pourcentage maximal des recettes de l'IPP est
appliqué au total des réductions et des
augmentations générales d'impôt, des centimes
additionnels et des remises.
Un contrôle a priori par la Cour des comptes est
instauré par l'article 12 du projet qui insère un
nouvel article 9bis dans la loi spéciale de
financement. Le contrôle exercé a priori par la
Cour des comptes souffre de deux faiblesses:
d'une part, il est exercé à partir de projections
théoriques qui peuvent s'avérer erronées en
raison de l'insuffisance ou de l'inexactitude des
données fournies par la région concernée à la
Cour et, d'autre part, l'avis donné par la Cour ne
lie pas les autorités politiques concernées.
Pour le PSC, l'avis rendu par la Cour de comptes
dans ces circonstances doit évidemment être
rendu obligatoire, il doit faire obstacle au projet de
décret jugé incompatible avec la loi de
financement, s'il y a dépassement des marges
autorisées et c'était le sens d'un amendement
que j'avais déposé. Il s'agit là de rencontrer la
première faiblesse énoncée, sans cependant
rencontrer la seconde.
Pour rencontrer la seconde faiblesse, il y a lieu
et c'était le sens d'un autre amendement que
j'avais déposé de modifier la loi spéciale sur la
Cour d'arbitrage pour lui permettre d'exercer en la
matière son contrôle a posteriori.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
8
En effet, le délai de six mois prévu par l'article 3
de la loi spéciale sur la Cour d'arbitrage ne permet
pas un contrôle de la violation des articles 6 et 9
de la loi spéciale de financement dans la mesure
ou l'ampleur de la recette additionnelle ou la
recette soustraite résultant du décret ou de
l'ordonnance prise sur pied de ces dispositions
ainsi que l'ampleur de la recette globale de l'IPP
ne peuvent être appréciées avec certitude
qu'après la fin de l'enrôlement de l'impôt.
Or, c'est précisément de la comparaison de ces
éléments que dépend la compatibilité de la norme
en cause avec les articles 6 et 9 de la loi de
financement.
Par conséquent, si l'on veut éviter que les limites
fixées dans le projet par les articles 6 et 9 de la loi
spéciale de financement puissent être violées en
toute impunité par l'une ou l'autre région, il
convient de prévoir dans la loi spéciale sur la Cour
d'arbitrage un délai de recours spécifique qui
permette à un requérant d'introduire son recours
au-delà du délai de six mois prévu actuellement
par cette loi. Afin d'offrir au requérant un délai
raisonnable pour préparer son recours en
connaissance de cause, c'est-à-dire après la fin
du délai d'enrôlement de l'impôt sur lequel sont
perçus les soustractionnels, il est prévu que le
délai dans lequel le recours doit être introduit
n'expire que six mois après l'expiration de ce
délai.
Si l'amendement que nous avons déposé en ce
sens n'est pas adopté, les limites fixées par la
présente loi à la concurrence fiscale sur l'IPP
seront laissées au bon vouloir de chaque région,
ce qui signifie qu'elles resteront lettre morte.
Je conclus de cette brève analyse quelque peu
technique que le projet ne comporte pas les
garde-fous au minimum nécessaires pour
prémunir les régions bruxelloise et wallonne
contre une concurrence fiscale débridée.
Concurrence que risque de leur livrer la Flandre,
grâce notamment au refinancement des
communautés dont elle bénéficiera plus largement
que ses homologues bruxelloise et wallonne.
Ainsi, ces dernières risquent-elles de perdre à
travers la concurrence fiscale tout le fruit du
refinancement obtenu.
Quatrième critique, le définancement si j'ose
utiliser ce néologisme structurel de la Région
bruxelloise.
La Région bruxelloise a besoin d'être refinancée
pour un montant allant de 12 à 18 milliards de
francs, selon les estimations des experts et du
gouvernement bruxellois. Depuis des années, ce
refinancement est vainement réclamé. Les
accords du Lambermont et du Lombard
constituaient une opportunité exceptionnelle
d'obtenir enfin ce refinancement.
Nous déplorons que cette opportunité n'ait pas été
saisie. Mais ce que nous déplorons plus encore,
c'est que le projet qui nous est soumis risque fort
d'aggraver encore la situation budgétaire délicate
de la Région de Bruxelles-Capitale.
En effet, le mécanisme visant à assurer la
neutralité budgétaire de la régionalisation de
différents impôts aura des conséquences très
vraisemblablement catastrophiques sur les
moyens dont disposera à l'avenir la Région
bruxelloise. Pour Bruxelles, qui dépend plus que
les autres régions des impôts régionaux et qui est
plus exposée aux conséquences d'une
concurrence fiscale de la Région flamande en
raison de sa situation géographique, cela risque à
terme de signifier une perte de recettes de l'ordre
de 7 à 10% du budget régional actuel.
Le mécanisme de sécurité mis en place pour
éviter ce résultat est totalement insuffisant. Il ne
garantit même pas que la Région bruxelloise aura,
pendant la période où ce mécanisme est
d'application car il n'est que transitoire des
moyens équivalents en termes réels à ceux, déjà
insuffisants, dont elle dispose actuellement. Cela
signifie que le pouvoir d'achat de la Région
pourrait diminuer sans que ce mécanisme ne
trouve à s'appliquer.
Il y a donc un risque de voir la Région bruxelloise
se trouver demain dans une situation comparable
à celle que connaît aujourd'hui la Communauté
française. De peur de voir ses habitants la quitter
pour une région fiscalement plus favorable, la
Région bruxelloise ne pourra compenser son
déficit par une augmentation de la fiscalité. Dans
ce cas, les Bruxellois seront inéluctablement
demandeurs d'un refinancement, dans quelques
années, lequel sera à nouveau vendu contre une
diminution de la solidarité, via une défédéralisation
de la sécurité sociale ou contre l'instauration d'une
tutelle pleine et entière de la Flandre sur
Bruxelles.
Comme on le voit, l'autonomie fiscale est lourde
de menaces pour l'avenir de la Région bruxelloise
qui, devenue exsangue, risque d'être mise sous la
tutelle de la Flandre contre la volonté de ses
habitants.
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
9
Cinquième et dernière critique, monsieur le
président, c'est le caractère confédéral de la
réforme, trahi par le recours excessif aux accords
de coopération.
Avant de conclure mon intervention, je souhaite
mettre l'accent sur le caractère confédéral de la
réforme qui nous est proposée, lequel résultera du
volet discuté au Sénat, mais aussi de la
dénaturation des accords de coopération.
Lors de la réforme de 1988, les accords de
coopération entre les régions jouaient un rôle
marginal. Ils visaient à résoudre des problèmes
techniques ponctuels relevant de la compétence
des régions mais dépassant le territoire de l'une
ou l'autre de celles-ci. C'était le cas, en particulier,
dans le domaine des travaux publics où il y avait
une nécessité objective, due à la technicité de la
matière, à conclure un accord de coopération.
Lors de la réforme de 1993, les accords de
coopération ont été amenés à jouer un rôle plus
important, notamment dans le domaine des
relations internationales, mais c'était dans un
cadre constitutionnel bien défini. Lorsqu'un tel
cadre n'était pas défini, comme c'était le cas pour
les associations de communes ou de provinces
dans un but d'utilité publique, cela conduisait à
d'énormes difficultés.
A l'occasion de l'actuelle réforme, le rôle des
accords de coopération a encore été élargi. Pour
nous, cet élargissement traduit très clairement la
dérive confédérale qu'induit la réforme qui nous
est soumise. En effet, désormais, le législateur
spécial délègue aux accords de coopération le
soin de régler les questions qu'il n'est pas à même
de résoudre lui-même d'une manière claire. Lisez
l'accord sur le jardin botanique de Meise. C'est
une délégation qui est faite par le législateur
spécial aux accords de coopération, c'est-à-dire à
chacune des communautés et des régions d'en
décider.
Cela conduit donc à une double dérive: d'une part,
une série de questions sont soustraites à
l'obligation de recueillir une majorité de deux tiers
et, d'autre part, l'autorité fédérale se trouve exclue
du débat alors qu'elle est concernée. Ainsi, on
assiste à un transfert progressif de la
"compétence de la compétence" du fédéral vers
les régions qui agissent de concert. L'intérêt
fédéral devient le résultat de la somme des
intérêts des régions, comme l'intérêt général est la
somme des intérêts particuliers dans une logique
libérale. Cette dérive est précisément ce qui
caractérise le confédéralisme et nous la
déplorons.
J'en viens à mes conclusions, monsieur le
président.
Le plus grand paradoxe de cette négociation tient
au rôle ambivalent des trois partis francophones et
singulièrement du PRL-FDF.
Depuis toujours, on sait que les socialistes
wallons sont acquis à la thèse d'un Etat fédéral
minimal. Tout transfert de nouvelles compétences
est bienvenu pourvu qu'elles tombent dans le
giron de l'Etat PS, qu'elles augmentent son
pouvoir. Depuis quelques temps, on sait que les
écologistes francophones sont prêts à beaucoup
de concessions et de reniements parce qu'ils ont
goûté au pouvoir et qu'ils espèrent grappiller
encore quelque avantage symbolique.
Mais rappelez-vous les déclarations "mâles" et
"viriles" et, pour tout dire, tonitruantes des
dirigeants libéraux durant la campagne électorale
du printemps 1999: pas question de négocier avec
les Flamands. Le VLD était d'ailleurs décrit
comme un parti éloigné du "libéralisme social"
qu'ils défendaient. Pas question, disaient les
libéraux, d'être au rendez-vous institutionnel
programmé pour 2002. Non! On a même anticipé.
A les écouter, aucun risque de réforme
institutionnelle sous la précédente législature. Plus
fort, ils accusaient le PSC d'être faible et de
vouloir brader les intérêts des francophones.
Quelques semaines plus tard, ils emmenaient la
Volksunie, parti, comme nous le savons,
extrêmement recommandable, dans leurs
bagages. Soumis à un chantage permanent
durant dix-huit mois, ils ont dû consacrer
l'essentiel de leur énergie à déminer des conflits
communautaires, tout dossier fédéral devenant
l'objet d'un triste marchandage. A titre
d'illustration, faut-il rappeler l'intrusion des régions
et du secteur privé dans les organes de gestion de
la SNCB et la polémique autour du partage 60-40
de son plan d'investissement? Seul un dramatique
accident est parvenu à ressouder la majorité
autour de la position des libéraux flamands.
Alors que les Flamands disposent, depuis
longtemps, d'une stratégie commune, et malgré
les propositions répétées du PSC, il n'y eut jamais
d'initiative de concertation préalable
intrafrancophone, comme c'était le cas au cours
de la précédente législature. Ce n'est pas moi qui
le dit, c'est M. Gosuin, PRL-FDF, qui l'a dit ce
matin sur les antennes de la RTBF.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
10
Faut-il s'étonner, dès lors, que la négociation se
soit déroulée, du strict point de vue de l'intérêt des
Wallons et des Bruxellois, dans d'aussi mauvaises
conditions? Les six derniers mois ont été vécus
comme un calvaire permanent, chaque voix de la
VU devant être achetée, au prix de concessions
francophones successives. A posteriori, il est
évident que l'abandon de la tactique "tout est dans
tout et réciproquement" nous aura coûté très cher.
Dans toute cette négociation à reculons, le PSC
n'a cessé d'être cohérent dans son expression et
dans son comportement. Toujours nous avons été
ouverts, et nous le sommes encore, à une
participation à une vraie négociation préparée par
les quatre partis démocratiques francophones.
Toujours nous avons été soucieux d'un
refinancement consistant de la Communauté
française.
Depuis longtemps, nous avons défini clairement
les conditions auxquelles nous aurions pu les
conditions auxquelles nous pourrions être
associés au vote de ce refinancement.
Jamais nous n'avons été conviés à préparer ces
négociations, d'autant que du côté francophone,
c'est plutôt d'impréparation qu'il s'agit. Jamais
nous n'avons été sollicités par le premier ministre
pour exprimer nos attentes, expliquer nos
éventuelles conditions: pour M. Verhofstadt et ses
collègues, la VU a la priorité et même l'exclusivité.
Jamais la majorité "arc-en-ciel" mais au vu des
défections annoncées, est-elle encore majoritaire?
n'a espéré notre concours.
Or le PSC veut tout simplement mieux pour l'Etat
fédéral, mieux pour tous les francophones, mieux
pour Bruxelles.
Mieux pour l'Etat fédéral, c'est d'abord le respect
de l'Etat de droit et de la Constitution. C'est aussi
la protection des droits de toutes les minorités.
C'est le maintien d'une représentation cohérente
de la Belgique aux niveaux européen et
international. C'est l'unité démocratique et l'unité
fiscale de notre pays.
Mieux pour tous les francophones, c'est un
enseignement de qualité et le respect de l'égalité
entre les élèves, quelle que soit l'école qu'ils
fréquentent. C'est un meilleur financement de la
Communauté française avant 2004. C'est le refus
d'une régionalisation de la loi communale qui trahit
les habitants de la périphérie bruxelloise. C'est le
refus d'un appauvrissement des Wallons et des
Bruxellois sous l'effet d'une concurrence fiscale
insuffisamment encadrée.
Mieux pour Bruxelles, c'est le refus radical d'une
flamandisation et d'un appauvrissement de notre
capitale.
Jusqu'à présent, les partis de la majorité n'ont pas
daigné entamer des négociations sérieuses, selon
un calendrier raisonnable, avec le PSC pour
s'assurer de son soutien à tout ou partie des
textes législatifs qui devraient nécessairement et
substantiellement être corrigés.
Pour l'essentiel, les réformes qui nous sont
proposées n'entrent pas en vigueur avant 2002.
Dans l'état actuel des choses, elles sont et restent
inacceptables.
Si rien ne change quant au fond autant que dans
la méthode, vous ne serez dès lors sans doute
pas surpris du vote final des députés PSC.
Le texte qui nous est soumis est
incontestablement un mauvais texte. Il rompt
l'égalité entre élèves francophones et
néerlandophones. En l'état, il ouvre la porte à une
concurrence fiscale dont les effets seront
désastreux à terme pour les Wallons et les
Bruxellois. Les balises sont insuffisantes et leur
violation n'est pas sanctionnée efficacement.
Certes, il y a un refinancement et nous nous en
réjouissons dans son principe. Il est substantiel
mais il interviendra trop tard.
Si vous nous demandez si nous aurions fait
mieux, je réponds clairement oui. Car nous
aurions évité de nous présenter comme
demandeurs en continuant de mener une politique
responsable au sein même de la Communauté
française. Nous aurions négocié, en dehors du
cadre d'une réforme de l'Etat, une affectation
d'une partie des marges liées à la croissance
revenue aux politiques communautaires de la
Flandre et de la Communauté française. Nous
restons persuadés que c'était possible et que
c'était souhaitable. Nous pensons que l'arc-en-ciel
a eu tort de se départir de la stratégie du refus qui
était celle de tous les présidents des partis
francophones avant les élections. Je le répète,
M. Gosuin, au nom du PRL-FDF-MCC n'a rien dit
d'autre ce matin sur les antennes de la RTBF.
Si vous nous demandez s'il nous serait possible
de faire mieux dans le cadre d'une renégociation
après un échec dû à la stratégie hasardeuse
définie par le premier ministre, ma réponse est
plus nuancée. Car il est très difficile de revenir
dans le cadre d'une négociation communautaire
sur des concessions déjà faites. On ne peut faire
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
11
fi du passé et en l'occurrence la négociation
passée pèsera lourdement sur toute négociation
future.
Il sera sans doute difficile de renverser la vapeur
mais ce n'est pas la difficulté de la tâche qui doit
nous rebuter: ne dit-on pas qu'à vaincre sans
périls, on triomphe sans gloire?
N'étant pas certains de pouvoir obtenir plus ou
d'obtenir mieux, nous avons fait le choix de
proposer à la majorité de renégocier les textes
afin de les améliorer. Nous avons déposé de très
nombreux amendements en commission et nous
en redéposerons plusieurs en séance plénière.
Notre proposition tient toujours; elle ne pourra pas
tenir éternellement. Si avant le vote, aucune
négociation n'a pu être finalisée et a fortiori
entamée, nous ne pourrons que voter contre le
projet qui nous est soumis.
En refusant de négocier, en refusant de donner un
minimum de temps pour réussir une négociation,
les partis francophones de la majorité prendront
eux toute la responsabilité de l'échec éventuel du
présent projet, un projet qu'ils ont mal négocié,
sous le chantage permanent des extrémistes de la
Volksunie et qu'ils ont jusqu'à présent refusé
d'amender dans le sens que nous prônions avec
beaucoup de modération, de circonspection mais
avec une grande détermination.
Je reviens à la vie de St Polycarpe pour conclure,
monsieur le président: la voix ne vient pas du ciel;
elle n'est pas adressée à St Polycarpe mais elle
dit "Courage, tiens ferme".
01.02 Alfons Borginon (VU&ID): Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de minister, collega's, nadat ik
deze voormiddag sommige sprekers heb gehoord,
denk ik dat we beter geen toespraken zouden
houden, maar dat we beter zouden bidden: Heer,
laat het Vlaamse zelfbestuur vanzelf neerkomen.
Het komt niet. Het Vlaamse zelfbestuur, de
realisatie van het Vlaams-nationale project kan
enkel totstandkomen door er stap voor stap voor
te werken. Dat is werken met de handen in de
modder. Alleen door telkens weer bereid te zijn tot
de realisatie van zijn programma, zal dat
programma ook gerealiseerd worden. Wie denkt
dat het uit de lucht zal komen vallen, vergist zich.
Ik meen dat het nuttig is om er een stukje
geschiedenis bij te halen. Bij de vorige ronde van
de staatshervorming, hebben enkele
medewerkers van de heer Dehaene een
interessant boek geschreven. Daarin staat ook het
lijstje van de antwoorden van de verschillende
partijen op de vragen die in de dialoog van
gemeenschap tot gemeenschap zijn gesteld.
Daarin stond onder andere de volgende vraag:
"Moet de gemeentewet en de provinciewet worden
gefederaliseerd in 1993?" Alleen de Volksunie
beantwoordt die vraag met "ja". Alle andere
partijen hebben aarzelingen. Voor de CVP is het
"bespreekbaar". De liberalen hebben op dat
moment "geen mening". De SP is tegen, ook de
PSC is tegen. Dat is de uitgangssituatie van 1993.
In het Sint-Michielsakkoord neemt men onder
onze druk toch een bepaling op over die
federalisering van de gemeentewet en de
provinciewet. Die bepaling was veel minder
verregaand dan wij hadden gehoopt. Men stelde
de Grondwet in herziening en een werkgroep start
met een onderzoek. Meer staat er daarover niet in
het Sint-Michielsakkoord.
Tijdens de legislatuur 1995-1999 voerde de
toenmalige federale regering een politiek waarbij
op het vlak van de staatshervorming niets werd
uitgevoerd. Men wist dat dergelijke dossiers
moeilijk en explosief zijn en regeringen in gevaar
kunnen brengen. Men deed niets en men verpakte
dat in een dubbele strategie. Men startte in het
Vlaams Parlement een machinerie om grote
verwachtingen te creëren. Daartegenover stond
echter geen enkele bereidheid om die
verwachtingen ook te realiseren.
Op het einde van de vorige legislatuur moest er
een verklaring tot grondwetsherziening komen.
Men zou vermoeden dat alles wat in het Vlaams
Parlement is gepland, ook vlot zou kunnen worden
geregeld. Dat gebeurde niet. Men viel terug op
een absolute minimumverklaring.
Na de verkiezingen ontstond de situatie waarbij de
Volksunie kon wegen op de besluitvorming. Het is
dankzij de inzet van de Volksunie als partij dat dit
dossier op de agenda is gekomen. Dankzij onze
inzet is het in de Vlaamse regeerverklaring
gekomen. De Volksunie heeft maandenlang
telkens weer iedereen vooruit gedreven in dit
dossier.
Toen het Lambermont-akkoord uiteindelijk tot
stand kwam, was de eerste reactie zowel bij ons
als in de rest van Vlaanderen: eindelijk wordt die
gemeente- en provinciewet gedefederaliseerd,
eindelijk wordt ook de kieswetgeving daaraan
gekoppeld! Men was daar blij om!
Nadien is er een stroming ontstaan die zich
afvraagt of het allemaal wel ver en rap genoeg
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
12
gaat. Dit is op zich een eerbare discussie. Het
probleem is natuurlijk dat dit ook de communicatie
van dit dossier onmogelijk heeft gemaakt. Ik geef
het u op een briefje: als er geen aarzelingen zijn in
dit dossier, dan zitten we vandaag in een totaal
andere politieke context, dan is men in
Vlaanderen blij en dan zal men eisen dat wat nu
voorligt ook wordt goedgekeurd omdat het een
belangrijke stap voorwaarts is.
Als wij het dan toch over de inbreng van de
Volksunie hebben dan is ook in het Brussel-
akkoord die inbreng duidelijk te merken. Tijdens
die onderhandelingen was men perfect in staat
veel vroeger af te klokken dan wat men nu heeft
bereikt. De waarheid is dat zonder de inbreng van
de Volksunie men op beduidend minder dan
20% gegarandeerde
vertegenwoordiging
was
uitgekomen, men geen 19 vertegenwoordigers in
de politieraden zou hebben en men geen Vlaamse
schepenen zou hebben. Men zou dan wel het anti-
blokkeringsysteem en de financiering hebben
gehad.
(Aanhoudend protest op de banken van het
Vlaams Blok.)
Ik weet dat sommigen zich afvragen wat de
Volksunie, een partij die het de afgelopen
maanden alleszins niet gemakkelijk heeft gehad,
in dit dossier drijft. Het grote verschil is dat wij
proberen om datgene waarvoor wij staan ook te
realiseren. Wij staan voor iets. Wij beseffen dat
als er geen inbreng van de Volksunie zou zijn er
ook geen staatshervorming zou komen. Alleen
maar door onze druk is men in staat tot
staatshervormingronden te komen. Het is niet
uitsluitend het automatisme van het Franstalig
geldgebrek dat hierin speelt. Wij werken stap voor
stap wat niet wil zeggen dat zaken zoals de
overheveling van de gezondheidszorg en de
gezinsbijslag niet meer aan de orde zouden zijn.
Zelfs binnen deze legislatuur bestaan terzake nog
mogelijkheden.
Als wij er nu niet in slagen om een politiek
akkoord, dat wij zelf hebben gevraagd, ook te
realiseren dan maken wij het volgens mij pas echt
moeilijk om over verdere stappen in de
staatshervorming te praten. Ik betwijfel of men
dan zoveel beter af zou zijn met de wel erg
tegengestelde, zogenaamd "betere" akkoorden
die men aan CVP- of PSC-zijde zou sluiten. Ik
nodig u terzake uit om de betogen van de
sprekers van die twee partijen eens goed na te
lezen en daarbij de vraag te stellen of daarin de
nodige ruimte zat voor een beter akkoord.
Voor mij is de balans van deze akkoorden
viervoudig van aard. Een eerste balans die ik wil
maken, is die over de vraag wie hierbij wint:
unitaire dan wel autonomistische krachten? Er is
één vlekje op het unitaire aspect: de
herfederalisering van de milieutaksen. Dit is
evenwel tot stand gekomen op vraag van de
Gewesten die er zelf niet konden mee werken. Al
de rest is een grote overwinning van de
autonomistische krachten in dit land.
Wij slagen erin om - door het gedeelte onderwijs
van de gemeenschapsmiddelen te koppelen aan
de groei te beletten dat de federatie bovenmatig
profiteert van de fiscale opbrengsten resulterend
uit die groei. U weet ook dat die verdeling gunstig
is voor Vlaanderen. Hierdoor gaan de
belastingopbrengsten volgens het `juste retour'-
principe integraal naar Vlaanderen.
Ook inzake bevoegdheden zetten wij belangrijke
stappen voorwaarts. Het was immers niet zo
evident dat de regionalisering van de
gemeentewet tot stand zou komen en wij doen
thans meer dan wat ooit in de pijplijn zat. Ook de
kieswetgeving en aanverwante wetgeving behoren
tot het pakket. Er is een perspectief op delen van
Ontwikkelingssamenwerking; wij hebben
bevoegdheden voor Buitenlandse Handel in een
pakket dat het mogelijk maakt alleen nog een
minimaal agentschap over te houden. Het zal
volgens het éénloketprincipe functioneren,
waardoor alleen de deelgebieden rechtstreeks in
contact komen met de bedrijven.
Toen wij tijdens de vorige legislatuur in dit
Parlement de wet op de Belgische Dienst voor
Buitenlandse Handel bespraken, waren er een
reeks amendementen
collega Versnick kan
erover getuigen waarin wij probeerden om te
sleutelen aan de samenstelling van de Raad van
Bestuur van de BDBH. Het was toen allemaal
onmogelijk; alles werd door de vorige meerderheid
weggestemd. Welnu, met dit project zullen wij
ertoe komen om veel meer dan dat te realiseren:
wij schaffen de BDBH gewoon af en wij houden
een beperkt agentschap over dat veel minder
armslag heeft dan de BDBH ooit heeft gehad.
Eindelijk zullen wij ook het hele departement
Landbouw kunnen federaliseren. Als u het lijstje
met voor- en tegenstanders van 1993 overloopt is
dit ook niet zo evident. Met name de CVP had hier
een principieel bezwaar tegen. Men moet ons dus
niet komen vertellen dat wat men overhevelt te
weinig is.
Via de gewestbelastingen en door de reële fiscale
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
13
autonomie inzake de personenbelasting binnen de
marge van 6,75% creëert men eindelijk de
mogelijkheid om in Vlaanderen het fameuze
principe over het verband tussen democratie en
belastingheffing te kunnen realiseren. De balans
op dit vlak is ongetwijfeld 100% positief.
Er is een tweede balans die men kan opmaken,
een balans over welke autonome instellingen,
gewesten of gemeenschappen, het geld krijgen.
Dit is een moeilijkere balans, waarbij wij het deels
theoretische karakter voor ogen moeten houden.
In Vlaanderen vallen Gewest en Gemeenschap
samen en maakt het dus niets uit. Aan Franstalige
kant betekent dit natuurlijk wél een verschil, maar
voor de Vlamingen betekent dit alleen een verschil
in Brussel. Het maakt in Brussel een verschil of
men onder de Vlaamse regering valt, dan wel
onder een regering die gebaseerd is op een
paritair samengesteld college van Vlamingen en
Franstaligen. Met het nieuwe systeem is dit
college gebaseerd op een meerderheid in beide
taalgroepen.
Vlaanderen krijgt uiteindelijk tegen 2020 123
miljard frank nieuwe inkomsten binnen, tegen een
uitgavenplaatje dat vandaag 619 miljard frank
bedraagt. Dat is een substantiële stap voorwaarts.
De Franse Gemeenschap krijgt veel minder: 68
miljard frank tegen de 260 miljard frank van de
huidige uitgaven. Het resultaat daarvan is dat
Vlaanderen door dit akkoord veel meer armslag
krijgt dan de Franstaligen.
Inderdaad, voor Brussel kan men een aantal
kritieken op het Lambermont-akkoord formuleren.
Daarin zitten natuurlijk wel een aantal paradoxen.
Enerzijds, zegt men dat het Brussels Gewest door
het verkrijgen van een deel fiscale autonomie toch
wel een volwaardig statuut krijgt. Anderzijds, hoor
ik uit Franstalige bron dat wij juist bezig zijn om via
de fiscale autonomie het Brussels Gewest de strot
dicht te knijpen. Dezelfden die ons verwijten dat
wij toch zo gigantisch veel fiscale autonomie aan
Brussel geven, verwijten ons dat de fiscale
autonomie waarin wij voor Vlaanderen hebben
voorzien, zo minimaal is. Het is het een of het
ander. De echte uitdaging voor Brussel is het
vinden van een formule waardoor er evenwicht
komt tussen de democratie en het beletten dat
men Franstaligen krijgt in een Vlaams Parlement.
De huidige gewestformule is daarin alleszins niet
de meest perfecte die men zich kan indenken. Het
project waar men ook in de Proeve voor een
Vlaamse Grondwet heen werkt en waarbij men
zegt dat Brussel eigenlijk moet worden bestuurd
enerzijds, met de Vlaamse Brusselaars gesteund
door Vlaanderen en anderzijds, met de
Franstalige Brusselaars, ziet via deze akkoorden
voor het eerst een opening daartoe gecreëerd.
Juist door in het antiblokkeringssysteem toe te
laten dat men vanuit de Vlaamse kiesuitslag mee
de meerderheid in de VGC bepaalt, betekent dat
wij voor het eerst een fundamentele stap zetten
naar een nieuw systeem om het Brussels Gewest
te organiseren. Dat vergeet men maar al te
gemakkelijk. Ik denk dus dat de balans voor
gewesten en gemeenschappen een eerlijke
balans is bij de huidige stand van zaken.
Ik wil ook de balans opmaken tussen wat
Vlamingen en Franstaligen krijgen. De Vlamingen
krijgen er bevoegdheden bij: Landbouw,
Buitenlandse Handel, gemeente- en
provinciewetgeving, aanverwante wetgeving,
Ontwikkelingssamenwerking. Wij krijgen een
doorbraak bij het realiseren van de fiscale
autonomie. Wij krijgen de voogdij over de Rand.
Wij verbeteren de positie van de Brusselse
Vlamingen in het Brussels Gewest en in de
gemeenten. De grote verdeelsleutels in de
financieringswet worden bepaald door de
opbrengst van de belastingen. Eigenlijk bouwen
wij met dit akkoord de financiële transfers van
Noord naar Zuid af; alleen begrijpt men dat niet in
Vlaanderen! (Luidkeels protest vanwege de
Vlaams Blok-fractie)
De Franstaligen krijgen een stuk herfinanciering
van de gemeenschappen, maar geen
herfinanciering die hen toelaat eender wat te doen
in de toekomst. De berekeningen die de heer
Poncelet daarjuist heeft gemaakt, lijken mij op dat
vlak toch ook wel verhelderend. Ik denk, in alle
eerlijkheid, dat wij als Vlamingen hier een mooie
balans kunnen voorleggen, een balans waarbij
men ons niet kan verwijten dat wij de Vlaamse
belangen niet voldoende hebben verdedigd, een
balans die gerealiseerd heeft wat er vandaag in de
pijplijn zat.
Een vierde vraag die ik wil stellen is of wij dit nu
moesten doen, dan wel of men door het nu niet te
doen het perspectief zou hebben om in de
toekomst iets beters te kunnen realiseren.
Als u nu een stap zet, dan haalt u alles binnen wat
erin zit. Gezondheidszorgen en gezinsbijslag
horen er nu nog niet bij. De eerstvolgende keer
echter dat u begint te negotiëren vertrekt u vanuit
zaken die binnen zijn. De eerste thema's die dan
naar voren zullen worden gebracht, zullen
gezondheidszorgen en gezinsbijslag zijn; dat zal
het vertrekpunt zijn. U moet niet helemaal
opnieuw beginnen.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
14
De details van dit dossier zijn bekend, met zowel
de positieve als de negatieve kanten ervan. De
details van toekomstige staatshervormingen zijn
echter onbekend. Bij iedere verkiezing en bij elke
federale regeringsvorming kan een vraag van
Franstalige kant telkens worden beantwoord met
vragen om Vlaamse eisen te realiseren. Het is
helemaal niet zo dat de eindfase van de
staatshervorming is gekoppeld aan de
herfinanciering waarin in dit ontwerp werd
voorzien. Wie dat denkt moet er de geschiedenis
van de vorige staatshervormingen eens op
nakijken; hij of zij zal meteen merken dat heel wat
staatshervormingen tot stand kwamen zonder dat
er sprake was van een vraag tot financiering
vanwege de Franse Gemeenschap. Er kunnen
dus wel degelijk andere momenten worden
gecreëerd.
Ik beschouw deze akkoorden als een overwinning
van de federalisten op de unitaristen; het is
evenwichtig tussen Vlamingen en Franstaligen en
men realiseert zekerheid boven dromen.
Ik weet dat hier af en toe het luik Brussel ter
sprake brengt. Welnu, wij realiseren wel degelijk
een Vlaamse schepen in de Brusselse
gemeenten.
Degenen die verklaren dat het federaal houden de
beste waarborg is voor het verdedigen van de
Vlaamse belangen op het lokale niveau in Brussel,
moeten maar eens nagaan hoeveel
wetswijzigingen er ooit plaatsvonden om op dat
vlak iets te realiseren. Nog nooit werd in dit
federaal Parlement een wetsvoorstel goedgekeurd
dat iets aan deze zaak veranderde, tenzij in het
kader van een grote communautaire ronde. Dat is
precies wat wij terzake hebben gedaan.
De voorzitter: Mijnheer Borginon, de heer
Laeremans wil interveniëren en ik verkies het dat
hij u nu even onderbreekt dan dat er gebeurt wat
daarnet is gebeurd.
01.03 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, de heer Borginon verklaart
met verbazingwekkende stelligheid dat hij de
Vlaamse schepen in Brussel realiseert.
Mijnheer Borginon, mag ik u in dat verband wijzen
op de resolutie die unaniem werd aangenomen
door de democratische partijen in Brussel en op
het regeerakkoord in het Vlaams Parlement,
waarin wordt aangedrongen op beleidsparticipatie
en gewaarborgde vertegenwoordiging op alle
niveaus in Brussel.
Welnu, er is geen gewaarborgde
vertegenwoordiging in de gemeenteraad, noch in
het OCMW, noch in de uitvoerende organen van
het OCMW en er is ook geen gewaarborgde
schepen in Brussel. Bovendien weet u zeer goed
dat als er geen raadsleden worden verkozen, er
niemand in overtal wordt toegevoegd, zodat er
dan geen Vlaamse schepen wordt aangesteld. Het
bewijs hiervan is het feit dat er amper in twee
Brusselse gemeenten een Vlaamse schepen bij
komt, terwijl vijf Brusselse gemeenten zonder
Vlaamse schepen blijven.
01.04 Alfons Borginon (VU&ID): Mijnheer de
voorzitter, het volgende antwoord geldt voor alle
andere interventies komende vanuit die hoek.
Het verschil tussen ons is dat wij proberen Vlaams
zelfbestuur te realiseren en de Vlaamse belangen
te verdedigen, terwijl het u allemaal geen lor kan
schelen. Het enige wat u interesseert is dat u nog
lang kunt roepen en op de tribune verklaringen
kunt afleggen die ook aan de toog goed klinken,
terwijl het u niets kan schelen of hiermee al dan
niet iets wordt gerealiseerd.
U kunt zich verstoppen achter een klein laagje
Vlaams-nationaal vernis om uw eigenlijke
boodschap aan de man te brengen. Doch, de
enige reden waarom u hier keer op keer begint te
roepen en te tieren, is dat u daar munt wilt
uitslaan. Het interesseert u niet of men stappen
voorwaarts zet of niet. Integendeel, dat werkt voor
u zelfs contraproductief. Uw enig motief is om hier
zo lang mogelijk, met zoveel mogelijk mensen te
blijven zitten en uw ander programma, datgene
waarvan uw kiezers wakker liggen, aan de
gemeenschap op te dringen. Daar wens ik niet
aan mee te doen.
Ik was bezig over het hoofdstuk-Brussel en de
Vlaamse schepenen.
Men verkoopt het alsof men bij nachtelijke
onderhandelingen, in ruil voor twee schepenen,
een miljard frank cadeau heeft gedaan. Niets is
minder waar. Vanaf 2006 hebben wij een systeem
geïnstalleerd dat toelaat dat in zoveel mogelijk
Brusselse gemeenten waar een Vlaming in de
meerderheid zit, een verplichting komt om een
schepen te installeren. We hebben bovendien
helemaal in extremis, op het moment dat dit
andermaal vaststond, een stuk financiering, dat
ook in de pijplijn zat, als een bijkomende wortel
willen gebruiken. Op die manier zal men
bij de opstelling
van
lijsten
voor
gemeenteraadsverkiezingen in Brussel rekening
houden met de Vlamingen. Als wij hier waren
teruggekomen met een regeling waarbij men
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
15
eender welke Vlaming kan oppakken en in het
schepencollege droppen, dan hadden precies
dezelfde mensen die vandaag kritiek hebben op
deze regeling die er in 2006 voor zal zorgen dat
er in alle Brusselse gemeenten een Vlaamse
schepen zal zitten
verklaard dat deze
schepenen niets te zeggen zouden hebben en dat
alle beslissingen in een apart college zouden
worden genomen. U weet toch ook, collega's, wat
er gebeurt in een gemeente in Vlaanderen waarin
door toevallige omstandigheden een
oppositieschepen in de meerderheid terechtkomt.
Men heeft dan twee schepencolleges. Het formele
schepencollege duurt tien minuten, terwijl in het
officieuze schepencollege, zonder de betrokkene,
urenlang over de werkelijke problemen wordt
gediscussieerd. Wij hebben een schepen met
reële macht, reële bevoegdheden en een reële
impact gewild.
De Brusselse Hoofdstedelijke Raad krijgt 17
Vlaamse verkozenen. Dat is net geen 20% omdat
men ons dat symbool niet gunde, maar 19,1% wat
meer is dan men ooit tevoren heeft bereikt. In al
de politieraden zullen voldoende mensen zitten.
We spreken over minstens 19 personen. Als men
spreekt over de fusieoperaties in Brussel die men
ooit zou kunnen uitvoeren, moet men goed
beseffen dat de huidige politiezones de
voorafspiegeling van mogelijke fusies zijn. Wij
realiseren de rechtstreekse verkiezing van de
Vlaams-Parlementsleden in Brussel en wij slagen
erin om de band tussen Vlaanderen en Brussel,
via het mechanisme van de vijf bijkomende
mensen in de VGC, te bewerkstelligen. Wij zullen
ervoor zorgen dat een meerderheid in Brussel niet
alleen op de Brusselse uitslag is gebaseerd, maar
dat ook de Vlaamse kiezer mee een impact op het
bestuur van Brussel zal kunnen hebben.
Volgens mij past dit volkomen in het
langetermijnproject voor Vlaanderen. De
Vlamingen zijn gegaan voor garanties inzake
aanwezigheid van de Vlamingen in de
Hoofdstedelijke Raad. We hebben dit
binnengehaald. De Vlamingen hebben
maatregelen gevraagd bij de overdracht van de
gemeentewet. We hebben dit binnengehaald. De
Vlamingen hebben de invulling gevraagd van de
belofte inzake de Vlaamse aanwezigheid in de
politieraden. We hebben dit binnengehaald.
Het is correct dat we hiervoor een stukje
financiering in de plaats hebben moeten stellen.
De financiering is echter veel kleiner dan hetgeen
volgens de studies die in opdracht van Brussel
werden uitgevoerd, noodzakelijk is om financiële
verstikking te voorkomen. Het is correct dat het
vermijden van de blokkering van de instellingen
een beetje surrealisme is. Dat was een prioriteit
van de Franstaligen. Wij hebben dit mechanisme
gebruikt om de band tussen Vlaanderen en
Brussel te realiseren. Daarmee hebben we uit het
Brussel-akkoord gehaald wat er kon worden
uitgehaald.
Collega's, ten slotte wens ik een aantal vaak
gehoorde argumenten onder de loep nemen. Men
verwijst dikwijls naar de Vlaamse resoluties. Wat
is de inhoud van de resoluties van het Vlaams
Parlement? De inhoud is niet meer of niet minder
dan die punten waarover een consensus aan
Vlaamse kant kon worden bereikt. Het zijn die
punten die de verschillende Vlaamse partijen
aanvaard hebben als het maximum
gemeenschappelijk programma. Wij realiseren
een belangrijk deel van deze eisen. We blijven
ijveren om de rest eveneens te realiseren. We
zullen de punten die op dit ogenblik nog niet
gerealiseerd zijn opnieuw op de agenda plaatsen.
Wie denkt dat de punten waarover de Vlaamse
partijen een maximumconsensus hadden bereikt
zo maar uit de hemel neerdalen en niet hard
moeten worden onderhandeld met de
Franstaligen, droomt!
Men spreekt schande over de
samenwerkingsakkoorden.
Samenwerkingsakkoorden zijn een gevolg van de
logica van ons model. Ons model is confederaal in
zijn opbouw. Decreten en wetten worden op
dezelfde voet geplaatst. In andere federale landen
bestaat dit principe niet. Daar bestaat de regel
"Bundesrecht bricht Landesrecht". Al de conflicten
worden er opgelost op federaal niveau. Zo zit dit
land niet in elkaar. Wie kritiek heeft op het
bestaan van samenwerkingsakkoorden moet
durven te erkennen dat deze akkoorden een
gevolg zijn van de confederale opbouw van onze
staatsstructuur.
Collega's, de voorliggende akkoorden, inclusief
die elementen die belangrijk zijn en nog
gerealiseerd kunnen worden maar niet in dit
ontwerp zijn opgenomen zoals de afspraken in de
regering inzake Delcredere en Finexco en de
regeling inzake de politie een probleem dat
onvoldoende is uitgeklaard - vormen het pakket
dat de Volksunie heeft goedgekeurd. Dat is het
pakket dat ik op deze tribune verdedig. Dat is het
pakket dat ik bereid ben morgen goed te keuren.
Als men aan dit pakket sleutelt, moet men goed
beseffen zonder in te willen gaan op allerlei
cowboyverhalen - dat het evenwicht en de
balansen zoals deze zijn opgesteld niet kunnen
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
16
worden verstoord.
Wie denkt dat wanneer men zou ingaan op de
vragen die de heer Poncelet op deze tribune heel
nadrukkelijk heeft gesteld, de hele VU-fractie het
akkoord zonder meer zal goedkeuren, vergist zich.
Mijn partij heeft zich geëngageerd voor een
duidelijk pakket. Wijzigingen aan dit pakket zullen
het evenwicht niet mogen verstoren, anders zal er
geen meerderheid voor bestaan.
01.05 Claude Eerdekens (PS): Monsieur le
président, messieurs les ministres, chers
collègues, comme l'a rappelé M. Poncelet tout à
l'heure, Saint-Polycarpe fut à la fois évêque et
martyr. Mais j'ose croire qu'il ne sera pas
martyrisé une nouvelle fois à la Chambre des
représentants.
Bien au contraire, je souhaiterais plaider pour qu'il
survive, ce qui serait favorable à l'ensemble des
Belges, du Nord, du Sud et du centre du pays, car
je reste convaincu que ces accords sont bel et
bien équilibrés.
S'il est vrai que certaines concessions faites
peuvent énerver les susceptibilités des uns et des
autres, c'est le lot de tout compromis. Quelles sont
les raisons pour lesquelles ces accords
constituent, aux yeux du PS, de bons accords?
Tout d'abord, le refinancement de la Communauté
française peut être assuré. C'est pour nous la
raison majeure de l'adoption et de notre soutien à
ces textes. Ce n'est d'ailleurs un secret pour
personne, la Communauté française de Belgique
ne se porte pas bien. Sa situation financière est
bien connue. Cette situation complexe d'ailleurs
pour le monde de l'éducation, de la culture, au
niveau social également, a obligé les
francophones à revoir leur point de vue, très
radical encore il y a quelques années, quant aux
revendications flamandes formulées à propos de
la régionalisation de certains impôts.
L'essentiel, toutefois, pour la Communauté
française, est de trouver une solution pour
l'équilibre financier à moyen et long terme. Les
années 2002 et 2003 seront encore
financièrement et budgétairement difficiles, mais
l'équilibre sera atteint en 2004. Dans les années
qui suivront, la Communauté française bénéficiera
d'un budget normal, ce qui lui permettra enfin de
mener des politiques dignes de ce nom en
matière d'enseignement, de culture, d'aide à la
jeunesse, aux personnes et de soins de santé.
A défaut d'adoption de ces accords, nous
devrions, en Communauté française, faire face à
un véritable cataclysme pour tous les
francophones et a fortiori pour l'ensemble des
Belges. J'y reviendrai.
Certes, si nous devons encore faire preuve de
patience pendant quelques années, l'avantage de
cet accord est qu'il offre de réelles perspectives
d'avenir et que le financement futur de la
Communauté française sera structurel. C'est
évidemment une garantie essentielle pour le Parti
socialiste. Et si 2004 peut être considérée comme
l'année pivot du désendettement, les montants qui
seront obtenus dans les années suivantes seront
exponentiels.
Ainsi, au lieu de jouer à l'infirmière qui soulage le
malade, la Communauté française sera non
seulement guérie, mais à terme bien portante et
des politiques sérieuses pourront être menées
dans l'ensemble des matières communautaires.
Ensuite, la Communauté flamande n'y perd pas.
Elle y gagne aussi. Je pense que sur ce point,
l'exposé que vient de faire M. Borginon était assez
démonstratif à ce propos. Le refinancement des
communautés aussi bien flamande que française
est d'autant plus indispensable que les lois de
financement de 1989 ont rapidement montré leur
insuffisance et ce, malgré les adaptations de la
Saint-Quentin et de la Saint-Eloi.
Comme l'a dit précédemment mon collègue,
M. Bacquelaine, chaque communauté a, en effet,
intérêt à ce que des moyens soient dégagés dans
les matières qui lui ont été déléguées il y a une
vingtaine d'années. De même, plusieurs collègues
néerlandophones ont affirmé que l'instauration
d'un nouveau mécanisme de financement est
logique et indispensable.
Ainsi, M. Tavernier a déclaré en commission qu'il
ne faut pas perdre de vue que la Communauté
flamande a, elle aussi, besoin de moyens pour
continuer à exercer ses compétences et, comme
M. Dirk Van der Maelen, je pense que le
gouvernement a trouvé un bon équilibre entre
quatre défis importants: les soins de santé,
l'enseignement, la dette publique et le
vieillissement de la population.
Bref, si la Communauté française a besoin
d'argent et si ces accords lui permettent d'avoir
rapidement une bouffée d'oxygène d'abord, un
second souffle ensuite, il ne faut pas oublier que
la Communauté flamande est, elle aussi,
refinancée et bel et bien oxygénée. Qui en
douterait encore après les déclarations de M.
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
17
Borginon à cette tribune?
Troisième raison de voter ce texte: la
régionalisation d'une partie de la fiscalité. Cet
argent dont la Communauté française a tant
besoin ne sera pas versé sans contre-partie pour
le Nord du pays; nous le savons. M. Poncelet a
raison à cet égard. Très longtemps, nous nous
sommes opposés à l'exigence flamande qui
demandait davantage d'autonomie fiscale. Il est
vrai que devant les besoins de la Communauté
française, les francophones ont été contraints
d'accepter davantage d'autonomie fiscale pour les
régions. Il ne nous paraît en tout cas pas anormal
que des impôts, déjà appelés 'impôts régionaux',
soient établis et recouvrés par la région
compétente. Mais ce transfert des impôts
régionaux s'opérera dans le respect de trois
conditions.
Tout d'abord, l'autorité fédérale devra recevoir une
compensation pour la perte de revenus qu'elle
subira.
Deuxièmement, des mesures d'accompagnement
seront prises le cas échéant, pour éviter le risque
de compétition fiscale, de migration fiscale, de
délocalisation et de concurrence fiscale malsaine
entre les diverses autorités.
Troisièmement, de même au niveau de l'impôt
des personnes physiques, l'actuelle loi spéciale de
financement s'est avérée trop obscure et les
limites en seront désormais mieux définies.
En conclusion, le groupe socialiste votera ces
accords. Il en va non seulement de l'avenir de la
Communauté française, mais aussi de la
Communauté flamande, le projet ayant prévu des
modalités équilibrées. Enfin, la régionalisation de
certains impôts, si elle est acceptée, l'est dans
des conditions et limites qui évitent tout risque de
concurrence fiscale effrénée. Dès lors, les
exigences tant des néerlandophones que des
francophones sont rencontrées.
Par ailleurs, nous avons une responsabilité
extrêmement lourde à assumer. Car si ce projet
n'est pas voté, l'avenir de toute la population de
notre pays est en jeu. Le moment est historique.
C'est la raison pour laquelle je me permets de
m'adresser à nos collègues sociaux-chrétiens, en
insistant sur l'avenir de celles et ceux dont, à nos
côtés, ils ont la charge.
Quand l'avenir de la Communauté française est
en jeu, quand tout le monde de l'éducation - de la
petite enfance à l'université
-
est en cause,
lorsqu'on sait ce que peut être l'importance de
l'éducation dans le développement de la société,
lorsqu'on connaît la nécessité des politiques
sociales et culturelles, quand on ne peut perdre de
vue que la Communauté française concerne tous
les francophones de Bruxelles et de Wallonie,
alors le devoir de l'homme et de la femme
politique est de transcender les querelles
politiciennes classiques et les conflits habituels
entre majorité et opposition.
01.06 Jean-Pol Poncelet (PSC): Vous auriez
alors au moins pu nous inviter aux négociations.
01.07 Claude Eerdekens (PS): Vous savez que
les négociations et les discussions sont toujours
en cours. Et en politique, on ne doit pas dire
"toujours" ni "jamais"; vous le savez bien.
Le président: J'ai déjà entendu dire cela pour
autre chose, monsieur Eerdekens. En politique,
c'est comme en amour.
01.08 Claude Eerdekens (PS): Mais certains
sont peut-être plus experts en amour qu'en
politique.
Le président: De qui parlez-vous, monsieur
Eerdekens?
01.09 Claude Eerdekens (PS): Je laisse à
chacun le soin de le deviner.
Certes, comme dans tout compromis, chacun
pourrait y voir des raisons de n'être pas satisfait,
nous y compris. Cet accord est en effet complexe
dès lors qu'il demande une adhésion au Nord, au
Sud et au centre et que l'on doit réunir une
majorité des deux tiers.
Le réalisme commande cependant de ne pas rater
cette occasion historique d'assurer de façon
convenable le financement de nos communautés,
et plus particulièrement pour nous, francophones
de la Communauté française de Belgique. C'est
d'ailleurs ce que souhaite une immense majorité
de la population francophone de Belgique.
En ce qui concerne le PS, celui-ci ne faillira pas à
son devoir et votera ces accords, comme nous
voterons ultérieurement le texte que le Sénat se
prépare à adopter.
Il nous reste à espérer que ces textes passeront la
rampe des deux tiers au Sénat mais bien sûr
également à la Chambre, où c'est effectivement
plus difficile.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
18
Je tiens à rappeler à mes collègues du PSC, avec
lesquels nous avons antérieurement collaboré
loyalement à l'exercice du pouvoir et que je sais
être fermement attachés au maintien de
l'existence de la Belgique dans une structure
fédérale, qu'ils sont comme nous et comme
d'autres francophones appelés également à
assumer une grande responsabilité.
Le "Vers l'Avenir" de ce 29 mai 2001 reprend les
termes du président du CVP, M. De Clerck,
affirmant que les votes des accords du
Lambermont et notamment de leur volet
"refinancement des communautés" figera les
structures de l'Etat pendant des années. Le
message du CVP est très clair.
Mes chers collègues, si ce qui vous est proposé
n'est pas accepté, la Belgique entrera à nouveau
dans une spirale de nouvelles surenchères
communautaires qui peuvent laisser présager le
pire pour l'avenir du pays et susciter dans
l'immédiat un désastre pour la population que
nous sommes censés défendre. Je ne puis
imaginer que le sens des responsabilités qui doit
nous guider tous, ne l'emportera pas sur les
sentiments mitigés que nous pouvons avoir les
uns et les autres, à tort ou à raison.
Pour cette raison, avec conviction, tous les
députés socialistes voteront ce texte.
01.10 Yves Leterme (CVP): Mijnheer de
voorzitter, heren ministers, collega's, er is naar
mijn oordeel tot nu toe in het debat één heel
belangrijk politiek feit totaal onbelicht gebleven,
namelijk de afwezigheid van eerste minister Guy
Verhofstadt in deze kamer. Wij staan 24 uren voor
wat normaal een cruciale stemming is, over wat
door
diezelfde Verhofstadt een definitieve
staatshervorming werd genoemd, die voor eens
en altijd komaf zou maken met de communautaire
problemen in dit land. Op dat ogenblik zien wij dat
de eerste minister zich, in de Senaat noch in de
Kamer, verwaardigt om aanwezig te zijn.
Mijnheer de voorzitter, collega's, het moet dus wel
zijn dat het eindresultaat dat hier op tafel ligt en
dat zoveel argwaan, zoveel scepsis losweekt bij
heel wat fracties, ook bij collega's uit de
meerderheid, mijlenver staat van hetgeen Guy
Verhofstadt voor ogen had toen hij sprak over de
definitieve staatshervorming `à la Verhofstadt", die
eens en voor altijd vanuit een breuk met het
verleden op een nieuwe manier de
communautaire problemen in dit land zou
oplossen.
De voorzitter: De heer Coveliers vraagt en krijgt
het woord.
01.11 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, mag ik aan de heer Leterme vragen of
ik die logica mag doortrekken? Geldt ook voor
andere personen, die hier niet aanwezig zijn en
die belangrijke functies vervullen in bepaalde
politieke partijen, de redenering dat ze mijlenver
afstaan van wat hier gezegd wordt door de
mensen die hen vertegenwoordigen?
01.12 Paul Tant (CVP): Mijnheer de voorzitter, ik
heb nog nooit meegemaakt dat een eerste
minister niet aanwezig was op zo'n belangrijke
vergadering.
01.13 Yves Leterme (CVP): Collega Coveliers,
dit is een belachelijk argument. Wij stellen vast
vanuit de oppositie - en trouwens ook het publiek
kan dit vaststellen
-
dat de eerste minister
gedurende de hele procedure in de Senaat en in
de Kamer nog geen minuut, nog geen seconde
aanwezig is geweest. Dit is de bespreking in
plenaire vergadering, 24 uren voor de
eindstemming over één van de twee of drie
belangrijke projecten van deze legislatuur, waar hij
in zo'n bevlogen woorden over sprak.
01.14 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer Leterme
dit is manifest incorrect. Inderdaad, in de vorige
regering had de heer Dehaene de portefeuille van
Institutionele Hervormingen. In deze regering heeft
de eerste minister die portefeuille niet. In deze
regering zijn dat andere ministers en die ministers
zijn hier aanwezig. Dus ik vind uw opmerking
totaal ten onrechte.
01.15 Yves Leterme (CVP): Mijnheer Coveliers,
ik kan begrijpen dat deze opmerking pijn doet,
maar er is één realiteit: hij is als de kapitein van
een schip, als de leider van een ploeg, en als voor
die ploeg één van de belangrijkste projecten van
de hele legislatuur op tafel ligt, dan zijn er geen
excuses meer, dan komt de eerste minister en is
hij aanwezig. Trouwens, hem kennende, mocht er
iets positiefs zijn aan dit project, aan deze
bijzondere ontwerpen, dan zou hij de eerste
geweest zijn om het dividend ervan binnen te
halen.
Nu, om de afwezigheid van de eerste minister te
compenseren zal ik zo vrij zijn om enkele citaten
van hem ten beste te brengen. Eerste citaat:
"België is op sterven na dood. Dat is het resultaat
van de tientallen communautaire en institutionele
compromissen en politieke koopjes die sinds 1970
werden gesloten".
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
19
Een tweede citaat luidt: "De hervorming van onze
instellingen moet radicaal worden overgedaan en
totaal anders worden aangepakt. In plaats
van
steeds maar nieuwe communautaire
compromissen te bedenken naar aanleiding van
de vorming van een of andere regering, waarbij
we verder bouwen op de manke instellingen waar
we sedert 1970 mee zitten, moet er een geheel
nieuwe staatshervorming komen". Voorts schreef
hij: "Een echte, authentieke, doorzichtige federale
staat betekent ook dat elk bestuursniveau zijn
eigen inkomsten int en zijn deel van de schuld
draagt. Er kan niet langer sprake zijn van dotaties,
toegewezen inkomsten of te ristorneren
belastingen, zoals nu gebruikelijk is. In een echte
federale staat beheert elk van de bestuursniveaus
zelf zijn eigen belastingmateries". Ik lees u een
vierde citaat van Guy Verhofstadt: "Een echte,
authentieke, doorzichtige federale staat, ten slotte,
maakt elk van de deelgebieden bevoegd voor een
goed afgebakend en welomlijnd grondgebied. In
dat verband dringt zich de vraag op of in de plaats
van de elkaar overlappende gemeenschappen,
gewesten en taalgebieden, we niet beter zouden
streven naar vier duidelijk afgescheiden
deelgebieden, Vlaanderen, Wallonië, Brussel-
Hoofdstad en het Duitstalige deelgebied, waarbij
de faciliteiten definitief zouden verdwijnen". Voor
wie het vergeten is, de citaten heb ik gehaald uit
het tweede Burgermanifest.
Enkele jaren terug schreef dezelfde auteur in een
boek getiteld "De Belgische Ziekte" - een boek dat
lange tijd in de categorie non-fictie hoge toppen
heeft gescheerd, maar beter was ingedeeld in de
categorie fictie, wanneer we zien wat nu
gerealiseerd wordt het volgende: "Het is de
hoogste tijd dat ook uitgebreide bevoegdheden
inzake sociale zekerheid en, nog belangrijker,
fiscale autonomie aan Vlaanderen en de andere
deelgebieden worden toegekend". De auteur van
die geschriften, die nu eerste minister is en heeft
aangekondigd dat een van de kroonstukken
van
zijn regeerprogramma de definitieve
staatshervorming is die op zijn initiatief met
nieuwe methodes zal worden tot stand gebracht
en die voor eens en voor altijd komaf met onze
communautaire problemen zal maken, die man
verbergt zich nu, niet in de wandelgangen, maar in
huizen hier ver vandaan om in de coulissen te
marchanderen.
Dames en heren, aan de hand van dergelijke
uitspraken heeft de VLD de voorbije tien tot vijftien
jaar geprobeerd zich een imago van radicale
Vlaamse partij aan te meten. De Vlamingen waren
van de liberalen zo'n taal niet gewend. Inderdaad,
de PVV hield niet van het federalisme, maar wel
van het unitarisme. Daarom had ze trouwens in
Vlaanderen de bijnaam Pest Voor Vlaanderen.
Met de omvorming van PVV tot VLD en met
Verhofstadt aan het roer leek het erop dat de
liberalen hun liefde voor het unitarisme hadden
afgezworen en dat ze een echte Vlaamse partij
geworden waren. Omdat opvattingen en
standpunten kunnen evolueren, gunde de
Vlaamse publieke opinie een aantal jaren na
mekaar Verhofstadt het voordeel van de twijfel.
Nog aan het einde van de vorige legislatuur
konden wij er getuige van zijn dat bij de verklaring
tot herziening van de Grondwet de VLD zich
voorstander toonde van een uitgebreide verklaring
tot herziening van de Grondwet om de uitvoering
te verzekeren van de resoluties van het Vlaams
Parlement over de staatshervorming en
standpunten innam die lijnrecht stonden op de
standpunten van de Franstalige liberalen, onder
meer inzake de regionalisering van de gemeente-
en provinciewet. Op dat moment dat is nu iets
meer dan twee jaar geleden
dachten de
Vlamingen dat met Verhofstadt en de VLD een
nieuwe bondgenoot was opgestaan om effectief
de federale staat verder te verdiepen.
Na de verkiezingen van 13 juni 1999 smolt deze
hoop echter als sneeuw voor de zon. In het
regeerakkoord dat als cement moest dienen voor
de nieuwe 'dioxineregering', de 'anti-CVP-
regering', bleek al gauw dat de heer Verhofstadt
bereid was immense toegevingen aan de
Franstaligen te doen, enkel en alleen om zelf
eindelijk eerste minister te kunnen worden. Het
regeerakkoord was het resultaat van een politieke
deal zonder voorgaande. Zonder die deal was de
huidige paarsgroene coalitie, dit vreemdsoortig
verschijnsel van eerste minister Verhofstadt, nooit
tot stand gekomen.
Collega's, de heer Verhofstadt heeft tijdens de
regeringsonderhandelingen van juni en juli 1999
gedaan wat Dehaene, Van Rompuy en anderen,
en samen met hen de CVP, voordien weigerden te
doen, met name de Vlamingen eenvoudigweg
laten betalen om de financiële problemen van het
Franstalig onderwijs voorlopig op te lossen.
Achteraf beschouwd kan die houding van de heer
Verhofstadt ons niet verbazen. Het was immers
diezelfde heer Verhofstadt die tien jaar eerder, in
1991, al pogingen had ondernomen om een
paarse regering tot stand te brengen. Ook toen
was hij onmiddellijk bereid om als prijs voor het
premierschap tegemoet te komen aan de eisen
van de Franstaligen. Verhofstadt beloofde toen in
de regeringsgesprekken zelfs voorschotten op een
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
20
algehele herziening van de financieringswet. Dank
zij de standvastigheid van sommigen is dit
gelukkig niet kunnen doorgaan.
In 1991 kon men al weten waartoe de heer
Verhofstadt bereid was. Toch hebben sommigen,
ook collega's uit dit halfrond, hem in 1999 opnieuw
hetzelfde laten doen, met het succes dat
we
intussen kennen. Reeds tijdens de
regeringsonderhandelingen in de zomer van 1999
beloofde de heer Verhofstadt 2,4 miljard frank
extra voor de financiering van het Franstalig
onderwijs. Toen dook op wat men intussen de
'methode-Verhofstadt' is gaan noemen, namelijk
aan de enen A zeggen, en aan de anderen B, en
intussen tijd winnen. Verhofstadt ontkende
aanvankelijk zijn beloften staalhard tegenover de
Nederlandstalige pers. De Franstaligen die bij de
regeringsvorming betrokken waren, konden echter
hun grote tevredenheid over de toezeggingen
begrijpelijkerwijze niet verborgen houden. Zij
maakten de toezeggingen aan het Franstalig
onderwijs, voor een bedrag van 2,4 miljard frank in
een eerste fase, vrij snel bekend. Minister Michel,
staatssecretaris Deleuze en fractieleider
Eerdekens bevestigden allemaal wat de heer
Verhofstadt op datzelfde moment ontkende. De
geloofwaardigheid van de eerste minister die
hier vandaag overigens afwezig is kreeg toen
reeds een eerste ferme deuk. Toch deed de
eerste minister ongestoord verder alsof er niets
aan de hand was. In de Kamer poneerde de
eerste minister, zowel in het investituurdebat als in
het debat over de beleidsverklaring in oktober
1999, dat zijn regering voor de definitieve
oplossing van de communautaire problemen de zo
vermaledijde oude politieke cultuur niet zou
toepassen: "geen onduidelijke compromissen,
geen compensaties, geen wafelijzerpolitiek." Ik
citeer letterlijk de woorden van de eerste minister
tijdens het debat over zijn beleidsverklaring in
oktober 1999: "Meestal wordt er
-
voor
de communautaire problemen - een oplossing
gevonden die de federale overheid meer geld
kost. Zo gebeurde dit in het verleden. Zo kwamen
alle communautaire akkoorden tot stand. Welnu,
het feit dat deze regering het wafelijzer niet
uithaalt, is een breuk op zich. Wij passen de
wafelijzerpolitiek niet meer toe. Wij hanteren de
objectiviteit. Gedaan met blokkeringen. Gedaan
met koppelingen. Gedaan met onhaalbare
termijnen."
Ik denk dat we heel ver in de politieke
geschiedenis van dit land moeten teruggaan om
een eerste minister te vinden bij wie het verschil
tussen woord en daad zo groot is als bij de eerste
minister van deze regering, de heer Verhofstadt.
Dat bewijzen het woord van het investituurdebat,
het woord van de politieke programma's, het
woord van de verklaringen in de media, zijn daden
die nauwelijks nog daden zijn en zijn afwezigheid
hier in de Kamer. Van het pleidooi voor een
nieuwe organisatie van de Staat, beschreven in de
burgermanifesten en andere geschriften, blijft
niets meer over.
Dezelfde pagina's waaruit ik al eerder heb
geciteerd, vermelden ook dat toenmalig Guy
Verhofstadt onderstreepte dat er wat hem betrof
bij een nieuwe staatshervorming niet langer
sprake kon zijn van dotaties voor de financiering
van de Gemeenschappen en de Gewesten, want
"dotaties staan haaks op de beginselen van een
echte federale staat". Het is dan ook bijzonder
pijnlijk dat het eerste echte artikel van het ontwerp
dat wij nu bespreken
het artikel over
de bevoegdheidsverdeling buiten beschouwing
gelaten juist voorziet in een nieuwe dotatie ter
compensatie van het kijk- en luistergeld.
De eerste minister, collega's, die een einde zou
maken aan het consumptiefederalisme betonneert
het consumptiefederalisme in dit ontwerp. Het
beginsel "no taxation without representation", dat
wil dat de burger weet dat hij betaalt voor het
beleid dat zijn regering voert en waarover hij
beslist, wordt verder verlaten. Het democratisch
deficit neemt verder toe. Het akkoord bestendigt
en versterkt de logica van de financiering van de
deelstaten door dotaties. Nochtans was voor het
eerst in een zeer lange periode het sociaal-
economisch en institutioneel klimaat in
Vlaanderen rijp voor een pleidooi, voor acties en
voor een ware vooruitgang van de echte fiscale
autonomie.
In het ontwerp dat voorligt is van enige echte
fiscale verantwoordelijkheid van de
Gemeenschappen en de Gewesten voor hun
beleid evenwel totaal geen sprake. Bovendien is
de zeer beperkte fiscale autonomie die is
ingeschreven, ook nog eens op een betuttelende
wijze georganiseerd. Er is in geen enkele
bevoegdheid voorzien voor de
vennootschapsbelasting en de gewestelijke
belastingen. Zij blijven in de financieringswet
ingebed. De fiscale autonomie wordt ingekapseld
in tal van procedurele en voor interpretatie en
politiek misbruik vatbare beperkingen. De
verdeling van de bijkomende middelen, die
uiteraard voor het grootste deel van de Vlaamse
belastingbetaler komen, wordt slechts heel
geleidelijk over de jaren gespreid op basis van de
lokalisatie van de opbrengsten.
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
21
De heer Herman Van Rompuy, die betrokken is
bij
zovele voor Vlaanderen succesvolle
communautaire onderhandelingen, heeft erop
gewezen dat het akkoord bovendien zeer duur is.
De kostprijs van het akkoord staat in een
wanverhouding tegenover de nieuwe schaarse
bevoegdheden. Ik zal het beeld van de Mercedes
en de autoped niet usurperen, maar ik moet
zeggen dat het een bijzonder goed gekozen beeld
is. Voor een geringe overheveling van
bevoegdheden wordt er effectief een bijzonder
hoge prijs betaald. Vanaf 2002 tot 2020 wordt in
stijgende lijn van 8 tot 200 miljard aan bijkomende
middelen door de federale overheid overgeheveld
naar de Gemeenschappen. Tegenover deze
belangrijke extra financiering het enige wat de
Franstaligen interesseert staan geen nieuwe
bevoegdheden. De Gemeenschappen moeten
overigens ook geen enkele politieke
verantwoording afleggen voor de verwerving van
deze middelen. De federale overheid daarentegen
is de politieke verantwoordelijkheid aan zijn
kiezers verschuldigd, al heeft zij niets te zeggen
over de besteding daarvan. Als dit geen
consumptiefederalisme is! Nochtans werd dit
consumptiefederalisme illo tempore door
Verhofstadt afgezworen.
De Lambermont-ontwerpen zijn politiek zeer
onevenwichtig. Het is gisteren reeds door de heer
Vandenberghe in de Senaat verwoord, alsmede
door de heer Van Rompuy. Het is en blijft
inderdaad zo. De herhaling is een goede wet van
de pedagogie, voor zover pedagogie nog zou
helpen bij deze meerderheid.
In elk geval, van Franstalige zijde werd meer geld
geëist. Bovendien stelden de Franstaligen bij deze
onderhandelingen de voorwaarden waaronder het
geld mocht worden gegeven. Dat is de situatie
waarin de koper, diegene die belang heeft bij de
onderhandelingen, de prijs bepaalt waaraan hij wil
kopen. Een aantal punten die in het Vlaamse
Parlement aan de orde kwamen en die ook in het
verkiezingsprogramma van bijvoorbeeld de partij
van eerste minister Verhofstadt stonden inzake
sociale zekerheid, gezondheidszorg, kinderbijslag
en financiële solidariteit, bleken alras a priori
onbespreekbaar te zijn. Er ontstond dan ook een
zeer merkwaardige paradox. De Franse
gemeenschap was vragende partij en was dank zij
de standvastigheid van de laatste acht, negen jaar
in deze positie gehouden. Nu kreeg de Franse
gemeenschap echter de kans om voorwaarden te
stellen waaronder aan haar voorwaarden
tegemoet kon worden gekomen. Wat aan
bevoegdheden wordt overgedragen, komt immers
tegemoet aan de Waalse eisen. Vlaanderen
betaalt voor wat de andere
onderhandelingspartner wenste en kreeg.
Een andere kritiek die nog niet aan bod is
gekomen is dat de organisatie van onze staat in
plaats van transparanter en doorzichtiger zoals
dat door een jongere Verhofstadt werd gewild
nog ingewikkelder wordt. Dit punt kwam alleen op
een andere manier aan bod tijdens de
uiteenzetting van de heer Borginon. Er zijn een
twintigtal samenwerkingsakkoorden nodig om
Lambermont te kunnen doen werken, met telkens
wederzijds blokkeringmogelijkheden. Ook
vandaag is er binnen de meerderheid plus de
buitenboordmotor van de Volksunie die slechts op
halve kracht werkt nog onduidelijkheid over de
precieze interpretatie en inhoud van deze
samenwerkingsakkoorden. Daarenboven regelen
de samenwerkingsakkoorden materies die
normaliter als men de Raad van State en de
Grondwet au sérieux zou nemen het voorwerp
zouden dienen uit te maken van een bijzondere
wet. Ze vallen dus zeker buiten het
toepassingsgebied van artikel 92bis van de
bijzondere wet tot hervorming van de instellingen.
Deze samenwerkingsakkoorden zijn dan ook
juridisch aanvechtbaar. Dat wil ik duidelijk stellen,
ook tegenover de collega's van de Volksunie.
Collega's, de vorige vier staatshervormingen
volgden een bepaalde logica. De vorige
staatshervormingen verwoordden een vergelijk
tussen België en de gemeenschappen en
gewesten. Tussen deze beleidsniveaus bestaat
een zeker politieke evenwicht. Met dit akkoord
wordt definitief een einde gemaakt aan dit politiek
evenwicht. Dit akkoord stapt definitief af van het
Vlaamse streven naar een opbouw van het
federale België op basis van de
gemeenschappen. Het onderschrijft dus volledig
het uitgangspunt van het Franstalig federalisme
op basis van drie gewesten. Dit komt onder meer
tot uiting in de regel dat alleen de gewesten een
exclusieve zij het zeer beperkte fiscale autonomie
bekomen. De regionalisering van de gemeenten
gebeurt via de gewesten, ook in Brussel. Door die
drieledigheid verliest Vlaanderen elke inspraak in
de bestuurlijke organisatie van zijn hoofdstad.
Een eerste belangrijke vaststelling is de
afwezigheid van de eerste minister, wellicht uit
eerlijke schaamte, bij de bespreking van wat één
van de kroonstukken moest worden van zijn
legislatuur. Een tweede vaststelling is dat wat nu
voorligt in schril contrast staat tot wat ooit door
Verhofstadt in onder andere de burgermanifesten
werd aangekondigd, tot het programma waarmee
de VLD naar de verkiezingen is gegaan en
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
22
uiteraard ook tot de resolutie van het Vlaamse
Parlement. Aan deze twee politieke vaststellingen
die totnogtoe onvoldoende werden onderstreept
wil ik nog een derde toevoegen. In de komende
weken en maanden zullen wij in de bevoegde
commissies, in de Kamer en in het openbaar
voldoende gelegenheid hebben om bepaalde
dossiers te belichten.
Op een ogenblik dat de meerderheid probeert
middelen vrij te maken voor het Franstalig
onderwijs, zou men vanuit die meerderheid
minstens het lef moeten hebben om aan de
Franstalige collega's te laten weten dat er eigenlijk
nog een kleine factuur openstaat. Het gaat om de
achterstallen aan de Rijksdienst voor de Sociale
Zekerheid. Ik denk dat iedere hervorming van de
instellingen in dit land, dat iedere goede dialoog
tussen de gemeenschappen in dit land moet
gebaseerd zijn op federale loyauteit. Welnu, hoe
zou die loyauteit kunnen aanwezig zijn in een
onderhandeling waarbij Vlaanderen onderhandelt
met een Franstalige partner die het vertikt om te
betalen wat verschuldigd is, die een schuld van
meer dan vijf miljard bewust laat openstaan en de
verschillende juridische stappen tot april 1999 laat
gebeuren? Meer nog, een federale vice-eerste
minister ziet een strafklacht op zich afkomen
wegens het inhouden en niet doorstorten van
verschuldigde RSZ-bijdragen. Vanuit Vlaanderen,
vanuit de meerderheid heeft men niet eens het lef
om te vragen de openstaande factuur te betalen
vooraleer extra middelen toe te wijzen.
Bij ontstentenis van enig spoor in vroegere
besprekingen, zowel in de Costa als op het niveau
van de regering, wou ik dit dossier toch even
vermelden, want ik vermoed dat wij het hierover
de komende weken en maanden nog zullen
hebben.
De tweede reden is het gebrek aan federale
loyauteit en een stuk lankmoedigheid aan
Vlaamse kant om dit dossier op tafel te leggen,
zeker wanneer we luidens de eerste minister
te maken hebben met een definitieve
staatshervorming.
Ik herhaal: eerste belangrijk politiek feit is de
afwezigheid van de eerste minister. Als we zien
wat voorligt is dit begrijpelijk. Ten tweede, wat
voorligt staat haaks op wat de jonge Verhofstadt
en de VLD naar voren schoven.
Ten derde, men heeft niet eens het lef gehad een
openstaande factuur te regelen nu men tegen
2020 200 miljard overhevelt voor het Franstalig
onderwijs.
01.16 Gérard Gobert (ECOLO-AGALEV):
Monsieur le président, monsieur le ministre, chers
collègues, les différents volets des projets de
réforme qui nous occupent cet après-midi
s'inscrivent dans une même logique, celle de la
confiance en l'avenir de notre pays. Les réformes
proposées reposent effectivement sur un triple
pari: tout d'abord celui de la
prospérité
économique durable, qui garantira à moyen terme
un refinancement important de nos communautés,
ensuite celui de la loyauté, notamment fiscale,
entre les trois régions et enfin le pari de
l'ouverture, de la multiculturalité et de la tolérance
dans la représentation des communautés à
Bruxelles.
Je commencerai par le refinancement des
communautés. Depuis leur création, sur le plan
institutionnel, les compétences des communautés
sont au coeur du développement humain. Ce sont
les matières personnalisables, c'est-à-dire liées à
la personne humaine, qui sont gérées par nos
communautés: l'enfance, l'enseignement, la
culture, l'éducation permanente, l'audiovisuel.
Autant de secteurs où des femmes, des hommes,
des enfants naissent, grandissent, apprennent,
communiquent, s'écoutent, se parlent, créent.
La loi de financement de 1989 ne permet plus de
financer de façon correcte les communautés
française et flamande. La seule liaison des
moyens à l'inflation et à la natalité ne permet plus
de faire face aux besoins grandissants.
Après différents épisodes qui, au cours de la
dernière décennie, ont apporté des bols d'air aux
communautés et auxquels les écologistes ont
apporté leur soutien, bien qu'étant dans
l'opposition, la réforme actuelle propose enfin une
adaptation structurelle du financement qui sera
désormais lié à l'évolution réelle de la prospérité
économique.
C'est bien là le premier pari: financer les besoins
de nos concitoyens en matière d'enseignement et
de culture par les fruits du développement. C'est
un pari profondément humaniste dans lequel le
produit de la croissance est réinvesti au service de
la personne humaine. Les écologistes y voient une
concrétisation du principe d'un développement
durable, citoyen et solidaire.
Demain, en Communauté française comme en
Communauté flamande, il y aura plus de moyens
pour les écoles. C'est une garantie démocratique.
C'est la possibilité de mieux former les jeunes,
d'en faire des citoyens libres, critiques,
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
23
responsables, tolérants, capables de refuser
toutes les tentations totalitaires. Demain, en
Communauté française comme en Communauté
flamande, il y aura plus de moyens pour la culture
et la création, c'est une autre garantie
démocratique. C'est la possibilité pour chaque
artiste de développer sa vision du monde et pour
chacun d'entre nous de libérer notre créativité, de
partager nos idéaux, nos doutes et nos
différences.
Demain, en Communauté française comme en
Communauté flamande, il y aura plus de moyens
pour l'audiovisuel, pour la presse, pour les
médias: c'est une troisième garantie
démocratique, et la possibilité pour chacun d'être
mieux informé et de développer son sens critique.
Demain, c'est aussi la petite enfance, l'aide à la
jeunesse, l'éducation à la santé, le sport,
l'éducation permanente qui seront refinancés en
Communauté française comme en Communauté
flamande.
Le deuxième pari est celui de la loyauté entre les
trois régions. Dans un Etat fédéral achevé, les
entités fédérées doivent disposer de marges de
manoeuvre suffisantes tant en ce qui concerne
leurs recettes que leurs dépenses. Ainsi, même si
les écologistes n'étaient pas demandeurs d'une
extension des responsabilités fiscales des
régions, le projet de réforme qui nous est proposé
est raisonnable et équilibré. En effet, des balises
claires ont été mises afin d'éviter les risques trop
importants de délocalisation de personnes ou
d'activités vers une région où le cadre fiscal serait
plus favorable.
Ces balises prévoient que toute diminution de
l'IPP ne peut se faire qu'à l'intérieur de marges
précises. Le procédé n'est pas nouveau: au
niveau communal, il existe des différences de taux
d'imposition entre communes sans que cela
n'entraîne de délocalisations massives des
contribuables. Le projet prévoit aussi que la
progressivité de l'IPP ne pourra pas être
diminuée, c'est aussi une garantie importante. En
tout état de cause, les initiatives des régions en
matière fiscale doivent exclure toute concurrence
déloyale, dit le projet.
Et c'est l'objet du troisième pari sur l'avenir: celui
d'une nouvelle culture politique et d'un nouveau
type de rapport entre les communautés. Un
rapport basé sur ce qu'en théorie des jeux, on
appelle un jeu à sommes positives, c'est-à-dire un
jeu dans lequel il n'y a pas de perdant mais
uniquement des gagnants. Pour poursuivre la
métaphore ludique, je dirais qu'il s'agit d'opter
pour un jeu coopératif dans lequel les partenaires
s'entraident pour gagner ensemble, plutôt que
pour un jeu compétitif dans lequel l'objectif est de
détruire l'adversaire.
J'ajoute qu'au sein de notre groupe Ecolo-Agalev,
nous pratiquons ce jeu au quotidien pour le plus
grand enrichissement de chacun.
Le troisième pari concerne Bruxelles, c'est le pari
de l'ouverture, de la multiculturalité et de la
tolérance. Je ne suis pas bruxellois, et vues de
l'extérieur, les institutions de la Région bruxelloise
me sont toujours apparues comme un modèle
politique particulièrement complexe, construit
dans un réel souci de raffinement démocratique. Il
me semble que les accords du Lombard
renforcent encore cette dimension démocratique.
La démocratie comprend, pour moi, deux grandes
dimensions. La dimension structurelle et la
dimension culturelle.
La structure, en démocratie, ce sont les règles qui
balisent le jeu politique, ce sont les institutions, qui
par leurs statuts et leurs dynamiques assurent un
cadre stable à la vie et à l'action politique.
La culture en démocratie, ce sont les attitudes, les
comportements, la qualité des rapports entre les
femmes et les hommes politiques.
L'accord du Lombard renforce les structures
démocratiques et repose sur une culture
d'ouverture et de tolérance. De quoi s'agit-il en
fait?
Il s'agit de protéger une minorité, tout en trouvant
des parades au blocage des institutions. Si on
veut protéger une minorité, il faut lui donner des
garanties en matière de représentation politique.
Pour ce faire, la seule possibilité est de lui
appliquer une discrimination positive qui lui donne
effectivement une sur-représentation. Si cette
volonté politique existe d'installer cette
discrimination positive, on ne peut en même
temps faire le reproche de la rupture de l'égalité.
Le slogan: "un homme, une voix" paraît par
essence incompatible avec l'idée de discrimination
positive, ou celle de protection des minorités.
L'exemple frappant est évidemment celui de la
Communauté germanophone qui dispose d'un
sénateur de communauté pour moins de 1% de la
population et c'est très bien ainsi. Les accords du
Lombard sont un pas de plus pour peaufiner le
modèle démocratique bruxellois. C'est un pas vers
une meilleure prise en compte du caractère
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
24
profondément métissé de Bruxelles. C'est un pas
de plus vers un modèle ouvert, évolutif,
multiculturel, qui doit nous rappeler qu'en d'autres
lieux, hier et aujourd'hui, des villes et des régions
qui n'ont pas fait ce pari de la multiculturalité, l'ont
payé dans le sang et dans les larmes.
01.17 Fauzaya Talhaoui (AGALEV-ECOLO):
Mijnheer de voorzitter, mag ik u er attent op
maken dat de uiteenzetting van de heer Gobert
zijn maidenspeech was.
(Applaus)
De voorzitter: U hebt gelijk, mevrouw Talhaoui.
Mijnheer Gobert, het is goed om een
maidenspeech te kunnen houden in een niet
onbelangrijk debat.
Het woord is aan de heer Van der Maelen. Zijn
maidenspeech is reeds verleden tijd.
01.18 Dirk Van der Maelen (SP): Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de vice-minister, mijnheer de
minister, in aanwezigheid van zeven of acht leden
van de oppositie zal ik mijn bijdrage tot dit debat
leveren. Ik herhaal dat - het werd reeds
meermaals op deze tribune gezegd - de
staatshervorming in België, als ze tenminste op
een democratische manier in overleg en
consensus met alle gemeenschappen in dit land
gebeurt, noodzakelijkerwijze een stapsgewijze
aanpak vergt. Er zijn collega's in het Parlement die
daarvoor andere methodes hebben en die denken
dat de problemen met betrekking tot Brussel
zouden kunnen worden opgelost door een
omsingeling van Brussel, door het uithongeren
van de Brusselaars om zo tot oplossingen te
komen van totale pariteit. Eigenlijk zoeken zij de
totale overheersing van wat in de realiteit toch een
minderheid is. Neen, wij zijn van oordeel dat wij
onze Staat moeten hervormen op een
democratische, dus overlegde en stapsgewijze
manier.
Wij hebben in elke fase van onze
staatshervorming met graagte onze medewerking
aan dit stapsgewijze proces gegeven. In 1970, in
1980, in 1988, in 1993 heeft de SP telkenmale
haar stem gegeven aan de projecten die de
hervorming van onze Staat vorm moesten geven.
Ook vandaag, in 2001, zullen wij onze bijdrage
leveren. Het uitgangspunt in elk van de vijf fasen
was voor ons de vraag hoe te komen tot een
functioneel, beter bestuur voor de inwoners van dit
land en ook hoe het democratisch functioneren
van de verschillende beleidsniveaus te verbeteren.
Ik zal het heel kort houden. De elementen die tot
een beter, een functioneler, een meer
democratisch bestuur van onze Staat moeten
leiden, zal ik aan de thans voorliggende
financieringswet trachten te toetsen. Er werd
daarnet reeds uitvoerig gepraat over het andere
ontwerp over de bevoegdheden dat thans in de
Senaat voorligt. Ik zal mij echter tot de
financieringswet beperken en de vraag stellen
waarom wij dit morgen zullen goedkeuren.
Waarom zal ik als sociaal-democraat morgen mijn
stem geven? Daarvoor heb ik een paar
argumenten.
Het eerste argument is dat wij morgen de
financieringswet zullen goedkeuren om de heel
eenvoudige reden dat wij een structurele fout, die
in 1989 in het financieringsmechanisme van de
gemeenschappen en de gewesten is getreden,
ongedaan willen maken. In 1989 kwamen wij na
ingewikkelde berekeningen op een bepaalde som
uit waarmee de gewesten en gemeenschappen
hun bevoegdheden moesten uitoefenen. De fout
bestond erin dat wij de groei van het
middelenpakket hebben beperkt tot louter de
inflatie en dat er bovendien nog een
denataliteitcoëfficiënt op werd toegepast. Het
stond dus in 1989 reeds in de sterren geschreven
dat er een moment zou komen waarop de
gemeenschappen zouden botsen op een gebrek
aan middelen.
In de Nederlandstalige pers verwijst men veelal
naar de moeilijke financiële situatie van de Franse
Gemeenschap. Dat is juist. Men vermeldt jammer
genoeg niet dat datzelfde probleem zich ook
voordeed op het Vlaamse niveau. Vlaanderen
heeft er dus belang bij dat de financieringswet
morgen wordt gewijzigd. Ons eerste argument om
voor te stemmen is dus het herstel van een
structurele fout die in de hervorming van 1989 was
geslopen.
Een tweede argument is het volgende. Men kan
over een financieringswet heel geleerd doen. Het
is eigenlijk alleen een mechanisme of systeem om
de middelen toe te wijzen aan elk van de
bevoegdheidsniveaus in een federale staat. Met
de nu voorliggende financieringswet gaan we over
tot een andere toewijzing van middelen aan de
gewesten en de gemeenschappen. Dat is terecht,
want er is nood aan bijkomende middelen op het
Vlaamse niveau. Dat vloeit ook voort uit mijn
eerste argument.
Een groot deel van de middelen die bijkomend
naar Vlaanderen zullen gaan, zullen aan het
onderwijs worden besteed. Dat blijkt uit de
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
25
debatten op Vlaams niveau en als socialist
verheugt me dat zeer. Het onderwijs is de
toekomst van ons land, zeggen wij altijd. Dankzij
deze financieringswet zal Vlaanderen meer
middelen krijgen die, gelukkig, aan het onderwijs
zullen worden besteed.
De verzorgende sector is dezelfde sociale
uitdaging op het Vlaamse niveau, waarvoor nieuw
geld nodig is en waarvan ik hoop dat men het geld
zal krijgen.
Samengevat kan ik er als Vlaming blij over zijn dat
men in deze financieringswet, ten eerste, het
structurele probleem van de financieringsnood
oplost en dat, ten tweede, het Vlaamse niveau de
mogelijkheid wordt geboden meer middelen te
besteden aan cruciale sociale uitdagingen zoals
onderwijs en de verzorgingssector.
Als federaal volksvertegenwoordiger verheugt het
me tevens bijzonder dat men de financiële marge,
waarmee men de noden op het niveau van de
gemeenschappen en gewesten zal financieren,
niet tot op de bodem heeft uitgeput. Op het
federale vlak blijven er nog enkele uitdagingen
over waarvoor ook middelen nodig zijn, zoals de
schuldafbouw en de vergrijzing van de bevolking.
Men is erin geslaagd om in het nieuwe
mechanisme van de financieringswet te
waarborgen dat op federaal vlak voldoende
middelen beschikbaar blijven, nadat men aan de
gemeenschappen en de gewesten de middelen
heeft gegeven om hun eigen uitdagingen waar te
maken.
Een derde argument waarom wij voor deze
financieringswet zullen stemmen, is de vaststelling
dat een belangrijke stap gezet wordt naar een
gegroeide gewestelijke belastingautonomie.
Volgens mij is het een universele regel van goed
bestuur in een land dat het niveau dat bevoegd is
voor het voeren van het beleid en het doen van de
uitgaven, ook de verantwoordelijkheid draagt voor
de heffing van de belastingen om het nodige
beleid mee te voeren. Door de financieringswet
waarover morgen zal worden gestemd, worden de
gewesten volledig bevoegd voor de acht
bestaande gewestelijke belastingen, waaraan er
vier zullen worden toegevoegd.
In totaal gaat het hier over de niet onaanzienlijke
som van 110 miljard Belgische frank die overgaat
naar het Vlaamse niveau. Bovendien wordt dit
bedrag gecompenseerd door het feit dat men de
bijdragen uit de personenbelasting, die naar de
gewesten gaan, zal vermeerderen. De Vlaamse
Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, het
Waals Gewest en het Brusselse Gewest krijgen
zelf de fiscale verantwoordelijkheid voor het al dan
niet bij mekaar halen van die 110 miljard frank.
Ten tweede, nog steeds in het hoofdstuk van de
toegenomen gewestelijke belastingautonomie
stellen wij met vreugde vast dat het niveau van de
gewesten bevoegd zal zijn voor de eigen inning
van zijn belastingen door de overheveling van de
dienst van de Gewestelijke Belastingen.
Ten derde, de SP verheugt zich over het feit dat
wij in Vlaanderen door de overdracht van het kijk-
en luistergeld de keuze zullen hebben om tot een
afschaffing van dit kijk- en luistergeld te komen.
Wij zijn daar voorstander van en rekenen
daarvoor op onze Vlaamse collega's.
Ten vierde, een van de redenen waarom wij deze
financieringswet zullen goedkeuren, is het feit dat
wij opnieuw vaststellen dat er een toegenomen
autonomie komt voor de deelgebieden. Er is meer
bepaald een impliciete tariefbevoegdheid inzake
de personenbelasting. Binnen bepaalde marges
zullen op- en afcentiemen kunnen worden
toegekend. Als socialist verheug ik mij bijzonder
over het feit dat in de bijzondere wet is
ingeschreven dat er geen afbreuk mag worden
gedaan aan het principe van de progressiviteit van
de belastingen. Dit betekent dat het toegekende
belastingvoordeel altijd relatief groter zal zijn
naarmate de inkomens lager zijn. Mij lijkt dit een
goede zaak.
Als wij morgen deze financieringswet goedkeuren,
zal de SP de enige partij in Vlaanderen zijn die
zowel in 1970, 1980, 1988, 1993 als in 2001 haar
stemmen heeft gegeven om stappen te zetten in
de hervorming van onze staat. Wij zijn daar trots
op.
01.19 Koen Bultinck (VLAAMS BLOK): Mijnheer
de voorzitter, heren ministers, collega's, als
tweede spreker van de Vlaams Blok-fractie die het
woord voert, zou ik me er eigenlijk gemakkelijk
van kunnen afmaken door te zeggen dat wij geen
federalisten zijn en binnen de Belgische context
zelfs geen confederalisten. Wij gaan ervan uit dat
het Belgische federalisme niet de geëigende weg
is om Vlaanderen in staat te stellen zichzelf
volledig volgens eigen inzichten te ontplooien en
zijn rechtmatige plaats op het Europese en
internationale forum te laten innemen.
Trouwens, het zal voor buitenlandse politicologen
wel altijd een raadsel blijven waarom in een
unitaire staat met grosso modo twee volkeren, net
het meerderheidsvolk koos voor het federalisme.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
26
Dit vormt zelfs een contradictio in
terminis, aangezien
federalisme
een
beschermingsmechanisme inhoudt voor de
minderheid tegen een eventueel machtsmisbruik
door de meerderheid.
Met de marsen op Brussel van begin de jaren '60
en met "Leuven Vlaams!" had het Belgische
regime kennis gemaakt met de Vlaamse kracht
van het getal. Het regime besefte zeer goed dat
het Vlaamse autonomiestreven moest worden
gekanaliseerd.
Als oerconservatieve reflex om de Belgische Staat
te behouden, aanvaardde het Belgische regime
het federalisme. Het heeft de Vlamingen de indruk
gegeven dat aan hun wensen tegemoet werd
gekomen. In werkelijkheid is het Belgische
federalisme er 30 jaar lang in geslaagd de
Vlaamse macht te kanaliseren en te neutraliseren.
Reeds bij de eerste staatshervorming van 1970
werd de onvergeeflijke blunder begaan om in ruil
voor een sprankeltje culturele autonomie onze
Vlaamse macht van het getal definitief uit handen
te geven door de invoering van de pariteit op
Belgisch regeringsniveau. Zo sukkelen wij
inderdaad van staatshervorming naar
staatshervorming. Het Belgisch federalisme is
voor het Vlaams Blok zeer duidelijk een valstrik.
Aan de essentie van de Belgische constructie de
miljardenstroom en de overdreven machtspositie
van de Waalse minderheid werd en wordt niet
geraakt.
De communautaire problematiek is trouwens zeer
ingewikkeld geworden. Het is voer voor een
handjevol communautaire technocraten en men
kan het inderdaad de gewone man en vrouw in de
straat niet kwalijk nemen dat de mensen niet meer
wakker liggen van de modaliteiten van de splitsing
van de plantentuin van Meise. Daarom wil het
Vlaams Blok zich meer dan ooit profileren als
onafhankelijkheidspartij. Dan hoeven wij ons
inderdaad niet meer te verliezen in de details van
het Belgisch schijnfederalisme, maar kunnen wij
ons meer dan ooit richten op het einddoel: een
moderne, democratische en welvarende Vlaamse
Staat.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, wanneer wij vandaag in plenaire
vergadering de bespreking voeren van de
voorgestelde aanpassingen aan de bijzondere
financieringswet, dan willen wij zeker vanuit het
Vlaams Blok die discussie verruimen tot de
financiële stromen of transfers in dit land.
Professor Robert Senelle stelde in een recente
Vrije Tribune in de Financieel-Economische Tijd
inderdaad vast dat alle betrokkenen bij het
Lambermont-akkoord, en ik citeer: "... in alle talen
hebben gezwegen over een van de voor
Vlaanderen meest negatieve aspecten van de
huidige staatshervorming, zijnde de financiële
transfers van Vlaanderen naar Wallonië en
Brussel".
Vanuit mijn fractie zijn wij alvast de mening
toegedaan dat wij dit onderwerp mee moeten
betrekken bij de bespreking van de aanpassingen
aan de financieringswet. In federale staten is
structureel altijd in uitgewerkte en bindende
vormen van solidariteit voorzien, maar ook hier is
de solidariteit steeds beperkt in omvang en is de
geldstroom die hierdoor teweeg wordt gebracht
meestal doorzichtig en het resultaat van vrije
onderhandelingen tussen de verschillende
deelstaten. Ook het Vlaams Blok is gewonnen
voor solidariteit van het Vlaamse volk met andere
volkeren, maar dan wel indien dit op vrijwillige
basis gebeurt, deze solidariteit rechtstreeks wordt
onderhandeld van volk tot volk, zij een doorzichtig
karakter heeft en zij effectief een noodlijdend volk
ten goede komt. Laat daarover geen twijfel
bestaan: in België is dit in ruime mate niet het
geval. De geldstromen van Vlaanderen naar
Wallonië hebben een automatisch karakter, zijn
niet onderhandeld tussen de deelstaten en zijn
volkomen ondoorzichtig. Bovendien is de beroerde
economische situatie in Wallonië in hoofdzaak te
wijten aan een slecht beleid. Door de
gegarandeerde miljardenstroom vanuit
Vlaanderen richting Wallonië wordt zelfs niet eens
de structurele noodzaak aangevoeld om
hervormingen door te voeren. In feite komt die
welvaartsoverdracht binnen de Belgische structuur
zeer duidelijk neer op een structurele vorm van
diefstal.
Financiële stromen tussen deelgebieden zijn
echter van alle tijden. De studies in België zijn
echter van vrij recente datum en daarbij hebben
de Leuvense professoren een pioniersrol
gespeeld. Cijfers van voor 1975 zijn zeer moeilijk
te vinden. Wel blijkt uit een studie van de
professoren Van Rompuy en Verheirstraeten,
reeds daterend van 1979, dat Wallonië toen reeds
een deficitaire regio was. Volgens de
berekeningen van Van Rompuy en Bilsen,
daterend uit een studie van 1988, stroomde in
1975 2,5% van de Vlaamse welvaart naar
Wallonië.
Tien jaar later was deze transfer opgelopen tot
4,3%. Momenteel bedraagt dit cijfer ongeveer
3,6% van het Vlaamse primair inkomen, maar de
studies in dat verband houden uiteraard geen
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
27
rekening met de transfers met betrekking tot de
overheidsschuld.
In de jaren negentig werd het initiatief door de
Leuvense professoren overgelaten aan de
economen De Boeck en Van Gompel van de KBC
bank. Zij bevestigen de conclusies van andere
auteurs. Ook zij laten wegens praktische
moeilijkheden, de overheidsschuld en de
intrestlasten volledig buiten beschouwing.
Het uitgangspunt in het dossier van de transfers is
het principe van de juste retour, in die zin dat een
gewest dat meer bijdraagt tot de belastingen,
evenredig meer profijt moet halen uit
de
overheidsuitgaven. De KBC-economen
onderzochten de welvaartsoverdrachten duidelijk
op drie niveaus: enerzijds via de
sociale
zekerheid, anderzijds via de
begrotingsverrichtingen van de federale Staat en
tenslotte via de financiering van de
Gemeenschappen en de Gewesten. Tijdens de
jaren negentig namen de uitkeringen inzake
sociale zekerheid in Vlaanderen inderdaad toe
voor alle takken behalve met betrekking tot de
werkloosheid. Dit nam niet weg dat het Vlaams
Gewest in geen enkele tak een aandeel heeft dat
hoger lag dan zijn bevolkingsaandeel, terwijl dit
wat de ontvangsten betreft precies wel het geval
was. Met andere woorden, Vlaanderen financierde
niet alleen zijn eigen toenemende sociale
zekerheidsbehoeften, maar tevens deze van de
andere gewesten. Ook inzake de verrichtingen
van de federale overheid vloeien er, vooral
ingevolge de grotere fiscale capaciteit, financiële
stromen naar de andere gewesten.
De financiering van de Gemeenschappen en de
Gewesten heeft tot op heden als belangrijkste
bron de overgedragen federaal geïnde
personenbelastingen en BTW-ontvangsten. De
verdeling van de personenbelastingen werd vanaf
het jaar 2000 gekoppeld aan de economische
groei. De verdeling gebeurt volgens de effectieve
plaats van heffing. Deze verdeling is gebaseerd op
de juste retour en leidt aldus automatisch tot een
vermindering van de transfers. Belangrijk is
evenwel dat de nationale solidariteitstussenkomst
van de financieringswet die reeds dateert van
1989, uiteraard voorzien in expliciete transfers
naar de Gewesten waarbij de personenbelasting
per inwoner lager ligt dan het landgemiddelde. Dat
betekent in de praktijk dat Vlaanderen mag
terugbetalen.
Ook vanaf het jaar 2000 moeten de BTW-
inkomsten die dienen ter financiering van het
onderwijs, worden verdeeld op basis van het
aantal leerlingen. Door de gemanipuleerde
leerlingencijfers van de Franse Gemeenschap wist
Wallonië andermaal enkele miljarden meer binnen
te rijven. Dit leidde ertoe dat in de jaren tachtig
een inkomensparadox ontstond met betrekking tot
het Waalse Gewest, in die zin dat een gewest met
een lager primair inkomen per inwoner - Wallonië
in dit concrete geval
-
na ontvangst van de
transfers een hoger beschikbaar inkomen geniet
dan het andere, betalende gewest, met name
Vlaanderen.
Aldus financierde Vlaanderen de voorbije tien jaar
gemiddeld 6,5% van de Waalse en 3,2% van de
Brusselse welvaart, waardoor de Vlaamse
welvaart jaarlijks met ongeveer 3,7% werd
afgeroomd. Ik wens te beklemtonen dat deze
cijfers geen rekening houden met de
overheidsschuld noch met de intresten hierop. In
werkelijkheid liggen de transfers dus een flink stuk
hoger.
In november 2000 publiceerde de KBC een
actualisering van haar vorige studie, waaruit een
ongewijzigde situatie blijkt: Vlaanderen blijft
massaal geld pompen richting andere gewesten.
De sociale zekerheid vormt een belangrijke
component binnen de financiële transfers. In 1999
bedroegen de transfers richting Wallonië en
Brussel in die sector ruim 110 miljard, zijnde een
stijging van meer dan 25% in absolute cijfers ten
opzichte van 1990.
Eveneens in absolute cijfers uitgedrukt, zijn de
transfers in de federale begroting meer dan
verdubbeld tussen 1990 en 1999, hetzij van 22
miljard tot ruim 50 miljard. Opmerkelijk is het feit
dat niet alleen geld van Vlaanderen naar Wallonië
vloeit, maar ook van Brussel naar Wallonië. De
transfer is een weerspiegeling van de
tewerkstelling in de overheidssector die in
Wallonië procentueel hoger ligt dan in de andere
gewesten en nog toeneemt. Daarnaast houdt de
transfer vooral verband met de hoge fiscale
capaciteit van Vlaanderen. De federale
ontvangsten per persoon lagen in 1999 in
Vlaanderen 9% boven het landgemiddelde, terwijl
zij in Wallonië en Brussel respectievelijk 15% en
3,2% onder het landgemiddelde waren gesitueerd.
De transfer via de financiering van de
gemeenschappen en de gewesten bedroeg ruim
38 miljard frank in 1999 tegenover ruim 33 miljard
in 1990. Zoals aangehaald drogen die transfers op
zeer lange termijn stilaan op. Aangezien de
opbrengst van deze belastingen in het Waalse en
Brusselse Gewest respectievelijk maar 88% en
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
28
97% van het landsgemiddelde bedroeg tegenover
ruim 106% in Vlaanderen in 1998, voorziet de
nationale solidariteitstussenkomst in nieuwe
welvaartsoverdrachten naar de armere gewesten.
Concreet voorzag de begroting 2000 in een
solidariteitsbijdrage van 24 miljard frank.
Doordat in 1999 geen overeenstemming over
een
objectieve verdeelsleutel voor de
leerlingenaantallen werd bereikt, bleven
uiteindelijk de oude, vaste percentages voor de
verdeling van de BTW-ontvangsten 57,55% voor
de Vlaamse Gemeenschap en 42,45% voor
de Franstalige
Gemeenschap gehandhaafd.
Volgens dezelfde KBC-berekeningen, heeft dit een
inkomenstransfer van andermaal 23 miljard frank
naar de andere gewesten tot gevolg. Vanaf 2000
worden de BTW-ontvangsten verdeeld op basis
van het aantal leerlingen tussen 6 en 17 jaar. Door
het gebruik van de nieuwe sleutel 57,06% voor
de Vlaamse Gemeenschap en 42,94% voor de
Franstaligen zal deze transfer met ongeveer 1,8
miljard frank toenemen.
Over de transfers in de staatsschuld bestaan er
praktisch geen berekeningen. Het enige cijfer dat
momenteel beschikbaar is, is een berekening van
de professoren Van Rompuy en Bilsen. Zij
schatten dat ruim 142 miljard frank via de
intresten op de staatsschuld reeds in 1985 naar
Wallonië vloeiden. Dit is 28% van de totale
intrestaflossing van dat jaar. Uit studies van Van
Rompuy en De Grauwe blijkt dat de kosten voor
de schuldafbouw alleen door Vlaanderen en
Brussel worden gedragen.
Transfers vanuit Vlaanderen naar Wallonië zijn
dus niets nieuws. Over de echte cijfers wordt
echter angstvallig gezwegen omdat men de
Belgische constructie niet in gevaar mag brengen.
Ondanks de façade van opeenvolgende
staatshervormingen blijft de fiscale autonomie
zeer beperkt. Natuurlijk zijn de Franstaligen
tevreden over de Vlaamse toegevingen in het
kader van het Lambermont-akkoord. De
Franstalige Gemeenschap krijgt extra geld, het
financiële solidariteitsmechanisme wordt in stand
gehouden en de gevreesde splitsing van een
aantal delen van de sociale zekerheid wordt
nogmaals tegengehouden.
Als wij even onze eigen schatting ter hand nemen,
kunnen wij besluiten dat in 1999 ruim 389 miljard
Vlaams geld aan Wallonië werd overgedragen. Dit
betekent meer dan 65.000 frank per Vlaming,
inclusief jongeren en bejaarden. Dit komt erop
neer dat een gemiddeld Vlaams gezin met twee
kinderen ruim 262.000 frank naar een Waals
gezin ziet vloeien. Op twee jaar tijd bedraagt dit
een kleine 525.000 Belgische frank of de kostprijs
van een gemiddelde gezinswagen. Dit alles
betekent dat Vlaanderen in 1999 een geschatte
6,88% van zijn Bruto Binnenlands Product aan de
andere gewesten overdroeg. Dit is zelfs meer dan
Duitsland, waar de kosten voor de hereniging op
150 miljard Duitse Mark per jaar of een kleine 5%
van het West-Duitse BBP werden geschat. In
vergelijking met normale federale Europese staten
zoals Spanje en Zwitserland is het verschil nog
frappanter. In deze landen bedragen de transfers
minder dan een half procent van het BBP.
Collega's, voor het Vlaams Blok kan dit niet
langer. Vlaanderen kan zijn financiële middelen
beter gebruiken om zijn eigen welvaart te
verzekeren. Door de Waalse mentaliteit zal de
diefstal ook nooit ophouden. Ze kan slechts
worden gestopt door een volledige Belgische
boedelscheiding en echte Vlaamse
onafhankelijkheid. Wij zeggen niet dat solidariteit
met andere volkeren niet kan. Solidariteit met
andere volkeren kan uiteraard, maar wel op een
vrijwillige basis, op een doorzichtige wijze en met
volkeren die het echt nodig hebben.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, het ontwerp van bijzondere wet tot
herfinanciering van de gemeenschappen en
uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de
gewesten bevat twee essentiële elementen: de
herfinanciering van de gemeenschappen en de
zogenaamde verruiming van de fiscale autonomie
van de gewesten.
Wat de herfinanciering van de gemeenschappen
betreft, kunnen wij niet anders dan vaststellen dat
de enige constante in de Belgische politiek de
voortdurende geldnood van de Franstaligen is.
Collega's van de PS, normaliter bent u niet
geïnteresseerd in een inhoudelijk debat. Vandaag
bent u dat wel omdat de Franstaligen de garantie
krijgen opnieuw federaal, zeg maar Vlaams geld,
te ontvangen. Cynisch kan ik stellen dat indien u
niet geïnteresseerd bent in het extra Vlaamse
geld, de gratis whiskybedeling in de PS-fractie
deze morgen wel erg vroeg van start moet zijn
gegaan!
Ondanks het structureel gebrek aan geld aan
Franstalige zijde, was en is er geen gebrek aan
politieke arrogantie. Om het met een eenvoudig
beeld uit te drukken: men eet uit de hand van de
Vlamingen, maar dit verhindert de Franstalige
politieke klasse niet in diezelfde hand te spuwen.
Blijkbaar weten de Franstalige politici zeer goed
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
29
dat hun Vlaamse collega's gemakkelijk om de tuin
te leiden zijn aan de onderhandelingstafel. De
Franstaligen krijgen de door de Franse
Gemeenschap gewenste extra middelen. Hiermee
geven de Vlamingen het laatste tactische wapen
uit handen om de Franstaligen ooit nog te kunnen
bewegen tot welke stap ook in de verdere
staatshervorming.
De financieringswet van 1989 voorzag in een
voorlopige regeling voor 10 jaar waarbij de
verdeling voor de Vlaamse Gemeenschap 57,55%
bedroeg en voor de Franse Gemeenschap
42,45%. Iedereen herinnert zich nog het Sint-
Eloois-akkoord. Dankzij de manipulatie van de
leerlingenaantallen van de Franse Gemeenschap
wisten de Franstaligen opnieuw extra middelen
binnen te rijven. Het Sint-Eloois-akkoord van 1
december 1999 bepaalde dat de onderwijsdotatie
die de federale overheid ter beschikking stelt van
de twee gemeenschappen het gaat om ruim 380
miljard frank - verdeeld wordt op basis van het
aantal leerplichtige leerlingen van 6 tot en met 17
jaar.
Vorig jaar draaide deze nieuwe regeling uit op een
echte politieke vaudeville. De Franse
Gemeenschap wijzigde na 15 mei nog tweemaal
de gegevens die ze bij het Rekenhof had
ingediend. Het Rekenhof dat met de wettelijke
controle is belast vond de ingediende bestanden
toch geschikt voor controle. Bij de controle via
steekproef schrapte het Rekenhof waar haalde
het hof de durf - 26 leerlingen van het Franstalige
en 2 leerlingen van het Vlaamse bestand. Door
het Sint-Eloois-akkoord zakte het Vlaamse
aandeel in de onderwijsdotatie naar 57,08%, een
inkomstenverlies van ruim 1,7 miljard frank.
Recent, op 15 mei 2001, werden de
leerlingengegevens bij het Rekenhof ingediend.
Deze cijfers moeten nog gecontroleerd worden.
Als de cijfers niet gecorrigeerd worden staat het
nu reeds vast dat het Vlaamse aandeel in de
onderwijsdotatie opnieuw zal zakken tot 56,97%,
een verlies voor Vlaanderen van ruim 418 miljoen
frank.
Dit onzalige Sint-Eloois-akkoord dient als basis
voor een nieuwe overgangsregeling van 10 jaar
voor de herfinanciering van de gemeenschappen.
In 2002 wordt gestart met een herverdeling van de
extra middelen die voor 65% gebaseerd is op het
voor Vlaanderen nadelige gegeven van de
leerlingenaantallen en slechts voor 35%
gebaseerd is op de personenbelasting. Slechts in
2012 bereiken we het scenario waarbij de
verdeling van de middelen voor 100% gebeurt op
basis van de personenbelasting.
Voor het Vlaams Blok is het duidelijk dat de
impliciete transfer van de Vlaamse naar de Franse
Gemeenschap via de onderwijsfinanciering over
een veel te lange periode wordt uitgesmeerd.
Vlaanderen blijft de Franse Gemeenschap
alimentatiegeld toestoppen, veel geld. De
geldstroom wordt groter. Ik begrijp niet dat de heer
Borginon vanop de tribune durft te stellen dat de
transfers afnemen. Laten wij er geen doekjes om
winden. De geldstromen vergroten.
Fundamenteel geeft dit Lambermont-akkoord
geen enkele aanzet tot de fiscale autonomie van
de gemeenschappen. Het kijk- en luistergeld,
theoretisch een gemeenschapsbelasting, wordt nu
zelfs een gewestbelasting.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, wat de zogenaamde verruiming van de
fiscale verantwoordelijkheden van de Gewesten
betreft, zal ik niet terugkomen op de ronduit
schandalige manier waarop het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest bijkomende miljarden
federaal lees Vlaams geld krijgt in ruil voor
twee groene excuus-schepenen. Collega
Laeremans is vanmorgen meer dan uitgebreid
blijven stilstaan bij de beruchte Lombard-
akkoorden.
De zo geroemde fiscale autonomie blijft een lege
doos. De reeds als dusdanig in de bijzondere
financieringswet omschreven gewestbelastingen
worden wel overgeheveld, maar het bedrag wordt
afgetrokken van de dotaties van de
personenbelasting.
De fiscale hefbomen om effectief een eigen beleid
te voeren, zijn trouwens de personenbelasting en
de vennootschapsbelasting. Van een overheveling
van de vennootschapsbelasting, nochtans een
vroegere eis van de VLD, is nu geen sprake meer.
Van een overheveling van de personenbelasting
een voorstel dat was vervat in een van de vijf
resoluties die in 1999 werden aangenomen in het
Vlaams Parlement is al evenmin sprake.
De mogelijkheid om op- of afcentiemen op de
personenbelasting in te voeren, is veel te beperkt.
De marge is 3,25% in 2002 en 6,75% vanaf 2004.
Dit schept een te beperkte beleidsruimte. Nu
kunnen de Gewesten theoretisch onbegrensd
kortingen op de personenbelasting toestaan. Door
het Lambermont-akkoord wordt die mogelijkheid
echter beperkt.
De zogenaamde fiscale autonomie wordt nu in
een strikt keurslijf van een
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
30
samenwerkingsakkoord gestoken met een
meldingsplicht aan de federale minister van
Financiën. Bovendien doet een nieuwe term zijn
intrede in het communautaire jargon, met name
de fiscale loyauteit.
Dit betekent dat er geen al te groot verschil mag
ontstaan in de fiscale behandeling van de
Gewesten. De reeds minimale fiscale autonomie
wordt daardoor nog verder uitgehold. We stellen
trouwens vast dat de globale omvang van de
fiscale autonomie kwantitatief zeer beperkt blijft.
We stellen namelijk vast dat Vlaanderen totnogtoe
beschikte over ongeveer 7% van de ontvangsten
van de eigen belastingen, milieuheffingen en kijk-
en luistergeld niet meegerekend. Nu komt daar
ongeveer 13% bij door de regionalisering van de
gewestbelastingen en het kijk- en luistergeld. Dit
brengt het totaal op ongeveer 20%. Indien de
maximale marge voor op- of afcentiemen in de
personenbelasting wordt meegerekend, komt
vanaf 2002 daar nog eens 3% bij, te verdubbelen
vanaf 2004. De fiscale marge in de
personenbelasting meegerekend, bereikt
Vlaanderen aldus een fiscale autonomiegraad van
23% in 2002 en van 26% in 2004.
Aldus raakt de Vlaamse fiscale autonomie niet
verder dan een kwart van zijn ontvangsten. In
volwassen federale staten bedraagt dit aandeel
circa 50%. De conclusie is dat we nog niet eens
halfweg zijn en de collega's onder meer van de
Volksunie-fractie beschouwen dit reeds als een
grote Vlaamse overwinning.
Bovendien blijft er onduidelijkheid bestaan over de
taakomschrijving met betrekking tot de federale of
regionale aftrekken. De federale overheid kan
onverkort belastingverminderingen blijven
toepassen in de personenbelasting, ook wanneer
het regionale bevoegdheidsdomeinen betreft.
Wij blijven het ook bijzonder negatief vinden dat er
geen wijziging komt in de intergewestelijke
solidariteit. Het bestaande zogenaamde
solidariteitsmechanisme blijft onverkort
gehandhaafd. De averechtse effecten ervan
blijven - zeker voorlopig - gelden. Het rijke gewest
ontvangt per hoofd gemiddeld minder middelen
dan de andere gewesten. De arme gewesten
winnen er financieel bij om inzake fiscale
capaciteit onder het landelijke gemiddelde te
blijven. Bovendien blijkt dat de milieutaksen weer
uitsluitend een federale bevoegdheid worden.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, net als bij vorige staatshervormingen
heeft ook nu weer het klassieke Belgische
mechanisme gewerkt. Volgens dit klassieke
mechanisme werd en wordt aan Vlaanderen en
Wallonië een aantal bevoegdheden toegekend in
ruil voor het verstevigen van de financiële en de
politieke machtspositie van de Franstaligen in dit
land.
Collega's, voor een belangrijk deel kan ik mijn
commentaar op dit ontwerp samenvatten met het
volgend citaat: "België is op sterven na dood. Dit is
het resultaat van de tientallen communautaire en
institutionele compromissen en politieke koopjes
die sinds 1970 werden gesloten. Sindsdien
verdwaalt de burger in een institutioneel niet meer
te ontwarren kluwen. De hervorming van onze
instellingen moet radicaal worden overgedaan en
totaal anders worden aangepakt. In plaats van
steeds maar nieuwe communautaire
compromissen te bedenken naar aanleiding van
de vorming van één of andere regering waarbij we
verder bouwen op de manke instellingen waar we
sedert 1970 mee opgescheept zitten, moet er een
heel nieuwe staatshervorming komen. In plaats
van van bovenaf bevoegdheden, instellingen en
administratieve overheden steeds verder op te
splitsen, moeten de beide grote gemeenschappen
in ons land aan de tafel gaan zitten en nagaan wat
ze met elkaar nog willen doen en op welke
manier.
Een echte authentieke, doorzichtige federale staat
betekent ook dat elk bestuursniveau zijn eigen
inkomsten int en zijn deel van de schuld draagt. Er
kan niet langer sprake zijn van dotaties,
toegewezen inkomsten of te ristorneren
belastingen, zoals dat nu gebruikelijk is. Van
fiscale concurrentie tussen deelgebieden moeten
we geen schrik hebben, die concurrentie is juist de
beste garantie dat de bestuurders matig
zullen
blijven in hun belastings- en
reglementeringsneigingen."
Collega's, dit citaat is niet van de hand van één of
andere extreme flamingant, maar is getekend
"Guy Verhofstadt, juni 1992". Het doet misschien
zelfs een aantal leden van de VLD nog herinneren
aan een aantal teksten die zij vroeger als
verplichte bedlectuur moesten doornemen. Ik
neem aan dat de toenmalige oppositieleider niet
graag zal herinnerd worden aan citaten uit zijn
tweede burgermanifest. Ieder van ons kent het
verhaal van de machtigen die ontrouw worden en
de machtelozen die trouw blijven.
Mijnheer de voorzitter, ik wend mij even tot u. Van
op deze tribune zullen wij blijven zeggen dat we
deze staatshervorming niet lusten. Van op deze
tribune zullen we blijvend de stem zijn van de
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
31
politieke dissidenten in deze Belgische
schijndemocratie. Van op deze tribune zullen we
ons blijven verzetten tegen de paarsgroene
dictatuur van het politiek correcte denken. Vanop
deze tribune zullen we blijven zeggen dat wij in eer
en geweten zullen blijven strijden totdat
Vlaanderen een vrije staat is in een "Europa der
Volkeren".
01.20 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO):
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
geachte collega's, bij elke staatshervorming in dit
land heeft men het onvermijdelijk over
compromissen. Bij het beoordelen van een
compromis is de Agalev-Ecolo-fractie bijzonder
goed geplaatst omdat ze de enige fractie is die
over de taalgrens heen met de anderstaligen
samenwerkt. Dit is volgens mij een goede zaak,
hoewel het niet altijd gemakkelijk is. Wij moeten
niet verhelen dat, ondanks de zeer grote
eenstemmigheid, er ook bij ons geregeld
discussiepunten opduiken en dat in een
verschillend politiek landschap en
medialandschap andere klemtonen worden gelegd
door het ene en het andere deel van de fractie.
Het is normaal dat er soms verschillen in visie zijn.
Wat de communautaire aspecten betreft, kunnen
wij evenwel zeer verregaand gezamenlijke
voorstellen formuleren. Wat vooral belangrijk is, is
dat wij door het dagelijkse contact ervaren dat de
grote clichématige benadering van de
communautaire problematiek in werkelijkheid veel
genuanceerder is dan men het vaak voorstelt.
Het grootste cliché uit de discussie over deze
staatshervorming is dat enerzijds, de Vlamingen
meer bevoegdheden vragen en anderzijds, de
Franstaligen meer financiële middelen "pour le
refinancement de la communauté ou de
l'enseignement." Iedereen die de realiteit onder
ogen wil zien, weet dat de situatie genuanceerder
is dan dat. Wanneer men ziet wat de Vlaamse
regering allemaal wil verwezenlijken en welke
vragen er leven bij de Vlaamse leerkrachten, dan
is het duidelijk dat ook aan Vlaamse kant een
vraag bestaat naar bijkomende financiële
middelen.
01.21 Yves Leterme (CVP): Mijnheer de
voorzitter, ten behoeve van de historische
waarheid wil ik beklemtonen dat de vragen vanuit
het Vlaamse onderwijs inderdaad bestaan, maar
dat ze niet worden ingelost door de huidige
Vlaamse regering. Dit houdt verband met de
verkeerde beleidskeuzes en met verkeerde
begrotingskeuzes van de Vlaamse regering, waar
de partij van de heer Tavernier overigens deel van
uitmaakt.
01.22 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO):
Mijnheer Leterme, dat kan goed uw mening zijn. Ik
stel echter vast dat het grootste deel van de
bijkomende uitgaven tegemoetkomen aan de
zogenaamde witte woede. Ik denk dat de eisen
van de welzijnssector terecht waren. De
welzijnssector is een belangrijke sector in de
Vlaamse samenleving. U zult moeten toegeven
dat het grootste deel van de bijkomende uitgaven,
terecht naar de welzijnssector gegaan zijn. Er zijn
ook veel meer bijkomende toezeggingen gedaan
aan het Vlaamse onderwijs dan dat er concrete
zaken zijn ingevuld inzake bijvoorbeeld de
afcentiemen. Ik spreek hier over de beslissingen
die we nu in handen hebben en over de plannen
voor 2002. Men kan inderdaad dromen over wat
wij over vijf jaar zullen gaan doen, maar ik heb het
graag over wat er tot op dit moment beslist is en
waarover er concrete engagementen bestaan. Ik
ben van mening dat de Vlaamse regering geen
verkeerde beleidskeuzes heeft gemaakt.
Integendeel, een aantal fundamentele zaken zijn
rechtgetrokken nadat ze, misschien door
omstandigheden, tijdens de vorige legislatuur
waren scheefgegroeid. Toen kwamen een aantal
sectoren duidelijk niet aan hun trekken. Zij werden
niet op een correcte manier vergoed.
Ik stel vast dat bij de Franstaligen hetzelfde
gebeurt als bij de Vlamingen. Ik heb goed
geluisterd naar collega Eerdekens. Hij zei dat de
vraag naar meer bevoegdheden ook bij de
Franstaligen leeft. Inzake bepaalde
gewestbelastingen vragen zij niet alleen meer
middelen; zij willen ook de gewestbelasting vaak
aanpassen aan hun eigen noden. Zij willen een
eigen beleid voeren, zij willen zelf de richting
kiezen waarin zij hun gewest willen sturen. Meer
bevoegdheden is dus niet alleen een Vlaamse eis.
Ook langs Franstalige kant bestaat die vraag heel
duidelijk. Net zo goed bestaat in de verschillende
gewesten en gemeenschappen voor een aantal
domeinen de vraag naar meer mogelijkheden om
een eigen beleid te voeren. Men krijgt nu eenmaal
een overdracht van bevoegdheden van het
federale niveau naar het gewestelijke en het
gemeenschapsniveau.
Laten wij terugkeren naar de financieringswet die
voor ons ligt. Hier worden enkele belangrijke
stappen gedaan, die eigenlijk door weinigen
gecontesteerd worden. Wanneer zij wel
gecontesteerd worden, gebeurt dat duidelijk vanuit
een totaal verschillende hoek, naargelang zij van
de ene of de andere kant van de taalgrens komen.
De kritieken zijn in feite aan elkaar tegengesteld.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
32
Het is dus niet zo dat er met een andere
meerderheid een alternatief akkoord tot stand zou
kunnen worden gebracht dat unaniem zou worden
goedgekeurd. Het is nu eenmaal het lot van een
compromisakkoord dat niemand alle eisen
binnenhaalt. Maar het is alvast evenwichtig.
Ik stel vast dat niemand de noodzakelijke
herfinanciering van de gemeenschappen in twijfel
trekt. Niemand ontkent het feit dat het oude
financieringssysteem van dotaties die stegen
volgens de BTW-inkomsten, een slecht systeem
is, met een structurele vermindering van de
gemeenschapsmiddelen tot gevolg. Wij stellen
hier een nieuw mechanisme voor. U vindt het te
beperkt, mijnheer Leterme. Alleszins staat de
kritiek van de CVP haaks op die van de PSC.
Aangezien de bezwaren van de tegenstanders van
het ingewikkelde akkoord dat nu ter tafel ligt dat
kan ook niet anders, want het betreft een moeilijke
problematiek - zo uiteenlopen kan ik niet anders
dan concluderen dat er weinig ruimte is voor een
alternatief dat de goedkeuring wegdraagt in beide
grote taalgemeenschappen.
01.23 Yves Leterme (CVP): Mijnheer Tavernier,
u beweert dat er geen alternatief is voor de
teksten die ter tafel liggen. Ik heb alle indicaties
dat er, op het moment dat u zulks vanop het
spreekgestoelte declameert, door marchandage
en heronderhandelingen wordt geprobeerd een
alternatieve tekst op te stellen, die zeker een
tweederde meerderheid kan halen. Wat staat u
hier dan te vertellen?
01.24 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO):
Mijnheer Leterme, ik zou zeker niet rekenen op
een alternatieve tekst met een nieuw
mechanisme. Vergeet dat maar.
01.25 Yves Leterme (CVP): Mijnheer Tavernier,
voor alle duidelijkheid, gaat u ervan uit dat er
tekstwijzigingen zullen worden aangebracht, quid
dat er geen totaal nieuwe tekst wordt ingediend?
Met andere woorden, kondigt u nu wijzigingen aan
onderhavige teksten door de meerderheid aan?
01.26 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Ik
kondig hier niets aan. Wat ik zei, was dat het hier
gaat om een evenwichtig geheel en dat u niet
moet hopen op of vrezen voor een alternatief dat
totaal nieuwe teksten of mechanismen voorstelt.
Ik herinner eraan dat ook de gewesten vragende
partij waren voor meer fiscale
verantwoordelijkheid, zodat zij over eigen
beleidsinstrumenten konden beschikken. Ook dat
is nooit betwist. Er is zelfs nauwelijks of geen
kritiek geuit op het feit dat het federaal niveau
opnieuw bevoegd wordt voor de milieutaksen.
Voor ons is het zeer belangrijk dat er duidelijke
grenzen zijn gesteld aan de gewestelijke
autonomie, want de federale overheid moet voor
haar inkomstenverlies worden gecompenseerd.
Bovendien is beslist om het risico op fiscale
migratie tegen te gaan. Het is al te gemakkelijk
zomaar te eisen dat zelfs het kleinste gewest een
zo groot mogelijke fiscale autonomie wordt
verleend. Het gevaar op fiscale migratie is immers
niet denkbeeldig. Fiscale migratie is altijd in het
voordeel van de inwoners met de hoogste
inkomens, die het gemakkelijkst verhuizen naar
gebieden met de laagste fiscale druk.
Ik heb soms de indruk dat men de fiscale
autonomie vanuit een te theoretisch concept
benadert en dat men te weinig rekening houdt met
wat er in werkelijkheid gebeurt, namelijk de fiscale
migratie en de belastingontwijking. Ik denk dat wij
al het mogelijke moeten doen om dat tegen te
gaan. Daarom vind ik het zeer goed dat men
duidelijke grenzen heeft gesteld aan de
gewestbelastingen en aan de verminderingen en
de vermeerderingen van de personenbelasting.
Vandaag de dag bestaat er immers ook een
verschil tussen diverse gemeenten in de
aanvullende gemeentebelasting op de
personenbelasting. Vandaag de dag komen er in
Vlaanderen en ik veronderstel ook in Wallonië
regelmatig klachten over het feit dat de rijkste
gemeenten de laagste tarieven toepassen en
daardoor de hoogste inkomens aantrekken. Dat is
sociaal gezien niet correct.
Gezien deze vaststellingen, is het meer dan
terecht dat men de verschillende gewesten de
mogelijkheid tot differentiatie geeft. Als men dat
doet, moet men tegelijkertijd ook duidelijk
de
beperkingen aangeven waarbinnen die
mogelijkheid zich situeert. Daarom vind ik wat hier
voorligt zeer goed. Men kan natuurlijk stellen dat
het vroeger meer was. Inderdaad, in theorie was
het meer, maar in praktijk werd het, ten eerste,
niet toegepast en, ten tweede, was het aan
andere, bijkomende voorwaarden verbonden,
zodat er van die mogelijke differentiatie geen
sprake was.
In het verlengde daarvan wil ik het ook even
hebben over de vennootschapsbelasting. De
redenen waarom wij vinden dat de
gewestbelastingen, de marges, de
schommelingen en de differentiaties in de
personenbelasting beperkt moeten zijn, zijn
dezelfde als de redenen waarom wij vinden dat
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
33
men enorm moet opletten met de eventuele
regionalisering van de vennootschapsbelasting.
Het risico van fiscale migratie naar gebieden waar
de belastingdruk het laagst is, is bij
vennootschappen nog veel groter dan bij
individuele personen. Daarom zou een
regionalisering hier volgens mij een slechte zet
zijn en is het goed dat wij de
vennootschapsbelasting op het federale niveau
houden. De zetel van een onderneming is immers
maar al te gemakkelijk te verplaatsen van het ene
Gewest naar het andere.
Nog even iets over het akkoord rond Brussel.
Brussel is nooit een gemakkelijk geval geweest.
Een compromis is altijd een beetje ingewikkeld.
Het voordeel aan dit akkoord is in elk geval dat het
van de Brusselaars zelf is gekomen. Zij hebben
hierover onderhandeld en het wordt door de twee
taalgroepen in Brussel als een positieve stap
vooruit beschouwd. Ik hoor het verdedigen door
Vlaamse en door Franstalige Brusselaars. In het
Brusselse regeerakkoord waren reeds een aantal
principes vastgelegd en die principes werden nu
vertaald. Voor de Vlamingen is er voor het eerst
een gegarandeerde vertegenwoordiging. Dat zal
duidelijk worden ingeschreven. Ik vind het dus
grotesk dat men die gewaarborgde
vertegenwoordiging interpreteert als betekende
het dat de Vlaamse vertegenwoordiging in Brussel
plotseling in een keurslijf zit. Ik denk dat het voor
velen bijna een droom is ooit aan die 19% te
geraken. Voor het zover zal komen, zullen er
volgens mij al enkele tientallen jaren voorbij zijn
gegaan. Gezien de Belgische constructie zullen
wij in die tijd toch al met elkaar hebben
gesproken!
Er zijn inventieve constructies toegepast om het
Vlaams Blok te verhinderen de blokkering van
Brussel toe te passen. Naast het element
"mogelijke blokkering van de Brusselse
instellingen" hebben sommigen nog over andere
strategieën gesproken. Het is vooruitziend van de
Brusselaars om zo'n mechanisme in te bouwen.
Waarschijnlijk zullen die mechanismen niet nodig
zijn. Ik hoop dat in de eerste plaats voor de
Vlamingen. Als men het bekijkt van Vlaamse zijde,
is het Vlaams Blok voor de Vlamingen eigenlijk
een blok aan het been.
Ik kan de CVP begrijpen als zij vanuit hun
standpunt zeggen dat zij betere voorstellen
hebben. Ik kan ook de PSC begrijpen als zij
zeggen vanuit hun standpunt betere voorstellen te
hebben. Ik stel alleen vast dat zij samen geen
beter voorstel hebben. Elk afzonderlijk,
vertrekkend vanuit het oogpunt van één
gemeenschap of gewest, kan men misschien
vanuit het eigen standpunt betere voorstellen
hebben. Anderen hebben dan echter precies de
tegenovergestelde voorstellen. Ik meen dan ook
dat wat hier voorligt een goede zaak en een stap
vooruit is. Omdat wij dit een stap vooruit en een
evenwichtig akkoord vinden, zullen wij het ten
volle steunen.
01.27 Danny Pieters (VU&ID): Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de minister, dames en heren
collega's, de verklaring tot herziening van de
Grondwet aangenomen in de laatste legislatuur
liet het huidige Parlement slechts een zeer
beperkte actieruimte om verdere stappen te zetten
in de staatshervorming. Wij betreurden dit twee
jaar geleden reeds en wij doen dat nog steeds.
Toch zouden er substantiële stappen komen in de
huidige legislatuur. Dat werd ons bij de
onderhandelingen over de vorming van een
Vlaamse regering beloofd. Een belangrijk feit is
dat partijen beloofden om nu op Vlaams niveau
geen ander discours te houden dan op federaal
niveau. We verheugden ons twee jaar geleden
over deze breuk met een onfrisse praktijk uit een
recent verleden waarbij met defederaliserende
spierballen gerold werden in het Vlaamse
Parlement terwijl dit federaal weinig echo kreeg.
Vandaag weet ik niet zo goed meer of ik mij daar
wel zo geweldig enthousiast over moet voelen.
Zeker, eerlijkheid is een zeer grote troef en
eenstemmigheid op federaal en Vlaams vlak is
eerlijk. Dat één en ander zou uitmonden in een
wel erg lauwe meerderheid als het gaat om
verdere stappen in de Vlaamse staatsvorming
binnen het Vlaamse Parlement, konden wij toen
nog niet voorzien. Wat er ook van zij, de Vlaamse
regeringsvorming waaraan mijn partij deelnam,
beloofde toch vooruitgang op een aantal
domeinen. Ik geloof dat de Vlaamse
regeringsverklaring dan ook de juiste maatstaf is
om de voorliggende akkoorden en hun wettelijke
omzetting te beoordelen. Ik kom daar straks op
terug.
Het verdere verhaal is bekend. Er kwam een
Costa en een eerste akkoord, het Hermes-
akkoord, daarna kwam een tweede akkoord, het
Lambermont-akkoord en dan was er een derde
akkoord, het Lombard-akkoord.
Het enthousiasme over de eerste twee akkoorden
waaraan wij deelnamen, was eerder gematigd.
Uiteraard zou veel afhangen van de omzetting van
die akkoorden in wetteksten.
Welnu, deze omzetting bleek ronduit teleurstellend
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
34
en op menig punt verschilden de teksten van wat
destijds was afgesproken. Wie zich in de
techniciteit van de akkoorden verdiept of
verdiepte, kan niet anders dan dat vaststellen. Wij
hebben dan ook aan de alarmbel getrokken en
hebben geprobeerd een lijst met knelpunten op te
stellen. Het ging om punten waar volgens ons een
grote afwijking van de oorspronkelijke akkoorden
in de voorgelegde teksten werd vastgesteld. Wij
overhandigden deze lijst aan Karel De Gucht,
voorzitter van de grootste meerderheidspartij aan
Vlaamse kant, die als bemiddelaar wenste op te
treden.
Ik ga slechts de belangrijkste punten opsommen.
Ten eerste, er was duidelijk afgesproken dat het
toezicht op de politie naar de gewesten zou gaan,
behalve inzake politiebevoegdheden in verband
met het Octopuspakket. Voor ons moest ook in de
teksten staan dat alleen de politiebevoegdheden
inzake openbare orde federaal bleven, de andere
toezichtmaatregelen in verband met de
gemeentelijke politie zouden overgaan naar de
gewesten. Als ik mij niet vergis vond een VLD-
fractieleider in de Kamer dat bijvoorbeeld de
verkeerspolitie onder gewestelijk toezicht zou
komen. Deze uitspraak vinden we nergens in de
teksten terug.
Een kleiner punt was dat, volgens de teksten,
gouverneurs, arrondissementscommissarissen
enzovoort slechts door de gewestregering kunnen
worden afgezet na eensluidend advies van de
federale regering. Geachte collega's, afzetting is
een zeer gereglementeerde en met garanties
omringde procedure. Het is dan ook een beetje
gek dat aan het eind van zulke procedure de
federale regering de afzetting zou kunnen
blokkeren.
Er werd gesproken over gewaarborgde
vertegenwoordiging bijvoorbeeld aan Vlamingen
die niet zou worden geremd door een andere
bepaling, met name deze van het beginsel van
evenredigheid zoals het in het kiesstelsel
ingeschreven staat.
Ondanks onze opmerking werd de tekst niet
aangepast. Wij maakten de opmerking dat een
aantal procedures, onder meer voorzien voor
beroep bij het Arbitragehof, noodzakelijkerwijze
andere termijnen zouden vereisen. Er werd niet
naar geluisterd.
Belangrijker was onze opmerking over de
Duitstalige gemeenschap. Over Duitstalige
gemeenten stond niets in het Lambermont-
akkoord en in deze Kamer hebben we er nog over
gedebatteerd. Op mijn vraag aan de vice-eerste
minister antwoordde deze laatste dat hierover
niets afgesproken was. In de teksten vinden we
dat het toezicht over de Duitstalige gemeenten
overgeheveld wordt naar Namur, met alle
problemen vandien voor de Duitstaligen.
De integratie van OCMW met gemeentelijke
sociale diensten, voor ons een zeer sociaal en
belangrijk punt, werd gevraagd en werd min of
meer toegezegd, maar we konden hierover niets
terugvinden in de teksten. Nu blijkt het ook
onmogelijk.
De veiligheid van de voedselketen werd
ingeschreven als bevoegdheidscriterium daar
waar het alleen als verklaring zou mogen dienen
voor de pakketten die al dan niet werden
overgedragen aan de gewesten.
Inzake landbouwprijzen lieten we opmerken dat
het federale niveau weliswaar bevoegd kan blijven
voor het prijs-en inkomensbeleid op het niveau
van de consument, maar niet op het niveau van
de landbouwprijzen. Daarover bestond
eensgezindheid met de heer De Gucht, maar tot
vandaag wachten we op klaarheid omtrent dit
punt.
Dat is niet onbelangrijk, want dat betekent dat het
gewest en niet de federatie de marges die het EU-
beleid terzake laat, kan invullen.
Er wordt ingeschreven dat alle gemeenten gelijk
moeten worden behandeld. Onze opmerking was
toen dat een grote stad toch niet aan dezelfde
regels moest worden onderworpen als kleine
gemeenten. Dat is immers geen goed bestuur.
"Neen", zei men ons: "Dat moet worden
aangepast waarbij duidelijk moet worden gemaakt
dat het alleen om faciliteiten gaat. Daarvoor werd
dit ingeschreven." Wel, doe dat dan. Zeg dat
uitdrukkelijk, schrijf dat uitdrukkelijk in, zo niet
maakt u slechte wetgeving.
Inzake de financieringswet lieten wij opmerken dat
de monitoring door het Rekenhof en de mogelijke
controle achteraf door het Arbitragehof alleen kan
gebeuren aan de hand van twee kwantitatieve
criteria: de marges en de progressiviteit. "Ja", zei
men ons. "Ja", herhaalde minister Vande Lanotte
in een niet in het verslag opgenomen antwoord.
"Ja natuurlijk is dat zo. De deloyale fiscale
concurrentie op zich is geen toetsexponent." Wij
vinden daarvan niets in de teksten terug. Wij
wachten nog altijd op een duidelijke, klare in het
verslag opgenomen verklaring terzake dat er geen
sprake kan zijn van een derde toetsingscriterium,
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
35
met name deloyale fiscale concurrentie naast de
twee kwantitatieve criteria. Alleen de twee
kwantitatieve criteria zijn ons inziens mogelijk.
Wij merkten op dat wij er in de financieringswet
misschien moesten over waken opdat de federale
overheid elementen die van de belasting naar de
Gewesten waren overgedragen, niet ook nog zou
kunnen gaan aanboren. Er zou dus een bepaling
moeten komen dat een belastingsobject dat reeds
door de nieuwe gewestbevoegdheid werd gevat,
niet nog eens door de federale overheid zou
worden belast, zij het onder een andere naam.
Wat deed men om de dubbele belasting te
vermijden? Men schreef een bepaling in alleen
over het vermijden van dubbele belasting tussen
twee gewesten, wat een andere zaak is.
Inzake ecotaks en ecobonus werd afgesproken
dat deze zoals de andere gewestbelastingen naar
de Gewesten zouden overgaan. Plotseling slaat
men bij het indienen van de tekst een andere
koers in. Ze worden nu federaal gemaakt. De
enige zwakke verklaring die wij daarvoor krijgen,
is dat de Gewesten plotseling niet meer
geïnteresseerd zijn en dat het voor Vlaanderen
niet zo belangrijk is.
Zelfs al zou dat laatste waar zijn, dan doet
dat
toch afbreuk aan de coherente
bevoegdheidspakkettentheorie en is het weer een
mooi staaltje van federale nutteloze recuperatie.
Er werden opmerkingen gemaakt in verband met
de registratierechten. De technische kant daarvan
zal ik u besparen.
Sta me toe nog drie korte punten te vermelden die
voor ons toch een zeker belang hebben.
Ten eerste, de Plantentuin van Meise. De
overdracht van de Plantentuin van Meise wordt bij
herhaling vernoemd in deze financieringswet. Men
zou er beter ook eens bij zeggen aan wie ze wordt
overgedragen. Is het zo moeilijk om in de tekst
van de wet of in de toelichting te melden dat
die
wordt overgedragen aan de Vlaamse
gemeenschap? In de vroegere versies van de
tekst was dat nog het geval. Nu kan dat blijkbaar
niet meer. Als dat niet meer gebeurt, is dat toch
geen loutere vergetelheid. Dat betekent dat er
politiek meer achter schuilt.
Inzake de Plantentuin van Meise was afgesproken
dat de financiering van de Franse gemeenschap
die daaraan zou beantwoorden, beperkt zou
worden tot het Franstalig wetenschappelijk
personeel dat daar werkt. Dat begrijp ik en dat is
goed. In de huidige tekst lezen we dat het gaat om
ál het personeel van de Franse taalrol. Waarom
moet men daar zulke veranderingen in schrijven,
zonder dat daaraan een ernstig overleg
voorafgaat?
Ten tweede, wat de ontwikkelingssamenwerking
betreft werd in het Lambermont-akkoord
uitdrukkelijk afgesproken dat alle aspecten van de
ontwikkelingssamenwerking die samenhangen
met de bevoegdheden van de Gewesten en de
Gemeenschappen overgedragen zouden worden
met ingang van 1 januari 2004. In de huidige tekst
lezen we dat men afwacht. Pas bij een volgende
bijzondere wet, waarvoor men de tweederde
meerderheid nog zal moeten vinden,
zullen de bevoegdheidspakketten
inzake
ontwikkelingssamenwerking worden
overgedragen. Het spijt me, maar we hebben al te
vaak gezien dat overdrachten in twee of drie fasen
niet zo goed werken. We willen daarmee niet nog
eens bedrogen worden. Dat kan niet. Dat is geen
vertaling van wat was afgesproken.
Ten derde, heb ik nog een punt over de
samenhang. Vanaf het eerste ogenblik hebben wij
erop aangedrongen dat de afspraken een geheel
zouden vormen. De bijzondere financieringswet en
de bijzondere bevoegdheidswet moeten een
geheel vormen en als dusdanig aan elkaar
vastgeklonken worden. We merken dat een van
de twee voortdurend bestookt wordt met
verdachtmakingen van ongrondwettigheid of met
de plaatsing van grote juridische vraagtekens
achter de geldigheid ervan. Het gaat om
overdrachten van geld zonder dat
veiligheidsmaatregelen genomen worden. Dat kan
niet.
Tot in deze Kamer of in de Senaat hebben we er
geen garantie over dat het sneuvelen van de ene
wet ook het sneuvelen van de andere wet met zich
zal brengen.
Wat ons betreft, zijn die twee wetten onlosmakelijk
gekoppeld. Onze houding tegenover de
bevoegdhedenwet zal geen andere zijn dan onze
houding tegenover de financieringswet. Daar is
geen sprake van.
Dames en heren, ik zou hieraan nog een lange
lijst kunnen toevoegen. Met de zaken die ik
vernoemd heb, wil ik aantonen dat er geen
overeenstemming is op alle punten tussen wat is
afgesproken en de zaken waarin we ons nog
enigszins konden vinden. De heer Patrik
Vankrunkelsven noemde het akkoord het
minimum minimorum. De omzetting ervan is
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
36
beneden dat minimum.
Sommige van de niet gerealiseerde punten waren
voor ons zo essentieel dat we ze breekpunten
noemden. We maakten heel duidelijk dat er voor
ons geen sprake kon zijn van de goedkeuring van
de teksten als die breekpunten niet verwezenlijkt
werden.
Bemiddelaar De Gucht gaf ons op de meeste van
deze breekpunten volledig gelijk. Hij zei dat men
inderdaad op een aantal punten was afgeweken.
Men wou nog altijd proberen met een open mind
tot afspraken te komen om dit deel alsnog in
rechte banen te leiden. Veel werd ons beloofd met
woorden, de teksten hebben wij nog steeds niet
gezien.
Intussen had onze partij ook duidelijk gemaakt dat
er geen sprake van kon zijn de bevoegdheid van
het Brussels Hoofdstedelijk Gewest inzake het
toezicht over de Brusselse gemeenten te
aanvaarden zonder dat er meteen en conform met
het Brusselse regeerakkoord iets zou worden
gedaan aan de verbetering van de situatie van de
Vlamingen in Brussel. De mini-Costa werd weer
tot leven gewekt, er werd gesproken en uiteindelijk
sloot men het Lombard-akkoord. Dit Lombard-
akkoord heb niet ik maar wel de voorzitter van de
VLD een perfide akkoord genoemd. Hij heeft het
echter verdedigd. Wellicht is dit een uiting van
nieuwe politieke cultuur.
Nieuwe politieke cultuur is wellicht ook het betalen
voor mandaten. Ik heb in deze Kamer gehoord dat
mensen die op een zeker niveau aan politiek
willen doen zowel ten noorden als ten zuiden van
de taalgrens het zeer moeilijk hebben met dit
betalen voor mandaten. Dit geeft volgens mij een
zeer slecht beeld van wat een Vlaming en een
Waal is in de Brusselse context.
Wij wezen de Lombard-akkoorden af want
volstrekt benedenmaats wat betreft de versterking
van de positie van de Vlamingen in Brussel, een
stap achteruit wat betreft de dubbele
meerderheden die worden afgeschaft en omdat
het betalen voor mandaten als principe niet kan.
Een deel van mijn partij begroette de akkoorden
wel als een verwezenlijking van de verwachte,
betere status van de Brusselse Vlamingen. Ik kom
daar nog op terug.
Hoe nu onze positie bepalen ten aanzien van de
omzetting van de vroegere akkoorden in
bijzondere wetten? Wat moet onze maatstaf zijn?
Wij zouden kunnen doen zoals de Vlaamse
Beweging graag doet en verwijzen naar de vijf
resoluties van het Vlaams Parlement: Brussel
geen deelstaat als de andere, Vlaanderen moet
zelf kunnen instaan voor de personenbelasting,
Vlaanderen moet zelf kunnen beslissen inzake
gezondheids- en gezinsbeleid en de splitsing van
Brussel-Halle-Vilvoorde. Ik zal dat niet doen.
Wij zouden kunnen verwijzen naar
partijprogramma's. Ik zou kunnen verwijzen naar
mijn eigen partijprogramma maar ik neem aan dat
ik daarmee mensen van andere partijen niet kan
overtuigen. Het is op dat vlak bij ons soms al
moeilijk genoeg. Wij zouden ook kunnen verwijzen
naar het VLD-programma bijvoorbeeld, toch wel
een belangrijke en serieuze partij. Wat hebben zij
over fiscale autonomie gezegd? Wat zij hebben
gezegd over de noodzaak van een
defederalisering van de sociale zekerheid is zeer
interessant.
Ik hoop dat de VLD mij in de komende uren,
dagen en weken nog zal kunnen overtuigen van
het feit dat de V van de VLD niet staat voor een
dun laagje vernis. Ik hoop dat in de komende uren
en dagen de VLD nog zal kunnen bewijzen dat zij
die V in haar letterwoord wel degelijk ernstig
neemt. Hoe dan ook, we zullen allemaal ooit
moeten inzien dat niet alles en iedereen te koop
is, dat niet alles en iedereen het algemeen belang
zomaar kan negeren.
Als er, na ons aan het lijntje te hebben gehouden,
straks in de regering afspraken worden gemaakt
om wat PSC'ers over de streep te trekken, zal de
verantwoordelijkheid van zij die dit doen zeer groot
zijn.
Wij weten dat ze dan de verantwoordelijkheid
daarvoor op ons zullen proberen te schuiven. Wij
zijn dat gewend. Ik kan u alleen maar zeggen dat
eenieder die dit dossier een beetje kent, eenieder
met een beetje politiek gezond verstand, ook bij
de VLD, de SP en Agalev en eenieder die een
beetje zelfrespect heeft, zal moeten toegeven dat
dit niet kan. Men kan de bevoegdhedenwet en de
financieringswet niet dissociëren.
Waarop zullen wij onze evaluatie dan wel
baseren? Niet op de maximalistische of
maximalistisch genoemde Vlaamse resoluties,
maar gewoon op datgene wat wij met dezelfde
partijen als degene die hier de federale
meerderheid vormen, hebben afgesproken in het
Vlaams Parlement bij de Vlaamse
regeringsvorming. Waartoe leidt nu zulke
evaluatie? Ik zou daaromtrent drie punten willen
naar voren brengen.
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
37
Een kernbegrip, trouwens niet alleen in
Vlaanderen maar ook op federaal niveau, is een
goed bestuur. De staatkundige hervorming van
België staat voor ons niet in het teken van een
ontembare splitsingsdrang, maar is gestoeld op de
verzuchting om een efficiënt en goed bestuur te
realiseren op basis van de principes zoals
geschetst in het Vlaamse regeerakkoord:
verantwoordelijkheid, subsidiariteit en solidariteit.
Lambermont-bis, zoals het is gaan heten, zal
echter niet leiden tot een betere, meer
doorzichtige en coherente bevoegdheidsverdeling
tussen de federale Staat en de Gemeenschappen
en de Gewesten. Het akkoord staat bol van de
uitzonderingen op de bevoegdheidsoverdrachten
en bevat financieringsmechanismen waarin
niemand nog klaar ziet. Dit federalisme à la carte
dient de rechtsstaat noch de democratie. Het mag
dan ook weinig verwondering wekken dat de
adviezen van de tweetalige kamer van de Raad
van State vernietigend zijn, zowel voor
Lambermont als voor het Brussel-akkoord. De
kans dat het achteloos negeren van deze
adviezen hier in de Kamer en door de regering
straks wordt gewraakt door het Arbitragehof, is
dan ook meer dan reëel.
Tweede toetsingsmoment: de Lambermont-
akkoorden versterken de drieledigheid van de
federale Staat. Het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest wordt aanzienlijk versterkt, terwijl er niets
wordt gedaan aan de gebrekkige democratische
werking van de Brusselse instellingen.
Integendeel, deze slecht functionerende
instellingen krijgen vaak nog meer bevoegdheden
toegeschoven, die de stadsgrenzen letterlijk en
figuurlijk ver overstijgen. Soms heb ik de vrees dat
Vlaanderen haar hoofdstad hier vaarwel zegt. De
garanties voor de Brusselse Vlamingen worden
veeleer teruggeschroefd dan versterkt. Het
principe van de drieledigheid staat overigens
haaks op wat ook onze partij altijd al heeft
verkondigd.
Ten slotte is er de kosten/batenanalyse. Door het
Lambermont-akkoord worden ontegensprekelijk
verdere stappen in de staatshervorming gezet, dat
is ook waar. De ene beweert dat het akkoord
terzake alle verwachtingen overtreft, voor de
andere is het bereikte schier onvoldoende.
Ondanks de waslijst van punten van kritiek die wij
zouden kunnen uitbrengen, wil ik niet belanden in
een welles-nietes-spelletje, waarbij niemand gelijk
haalt. Laat mij nogmaals verwijzen naar het
Vlaamse regeerakkoord. Daar kunnen wij een
objectieve maatstaf, ja zelfs haast een
kwantitatieve maatstaf vinden om de akkoorden
en de wetteksten die ons werden voorgelegd, te
evalueren. Het Vlaamse regeerakkoord schuift
tien bevoegdheidsdomeinen naar voren waarin
"snel" hervormingen dienen te worden
gerealiseerd en zes variapunten. Zelfs met een
milde beoordeling komt men onvermijdelijk tot de
vaststelling dat ten aanzien van amper vier
bevoegdheidsdomeinen effectief ook vooruitgang
werd geboekt. Van de zes variapunten kregen er
amper twee enige invulling. Daarnaast geeft het
regeerakkoord een opsomming van elf knelpunten
en zeven niet onbelangrijke variapunten waarvoor,
ik citeer, "in de eerste helft van de legislatuur" - nu
dus "definitieve oplossingen moesten worden
gevonden". Een zelfde milde jurering leert dat vier
van de elf knelpunten ook effectief een oplossing
kregen.
De zeven variapunten met onder andere
belangrijke dossiers als de splitsing van het
gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-
Vilvoorde en de splitsing van het
kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde,
bleven onbeantwoord.
Mijnheer de voorzitter, 4 op 10, 2 op 6, 4 op 11 en
0 op 7: in totaal een score van 10 op 34, of 29%.
Zelfs een erg milde jury kan in dit geval niet
delibereren.
Daarenboven zijn er de duidelijke uitspraken van
een aantal Franstalige politici die,
niettegenstaande de hoogdravende tegenstrijdige
verklaringen van Vlaamse politici, ons verzekeren
dat de goedkeuring van de voorliggende
akkoorden definitief het einde betekent van de
staatshervorming. Na de tegemoetkoming aan de
Franstalige Gemeenschap inzake de financiële
behoeften, zullen wij de komende tien jaar en ik
ben optimistisch geen vooruitgang boeken op dit
vlak.
Wij kunnen slechts tot de conclusie komen dat de
voorliggende bijzondere wetteksten niet kunnen
worden goedgekeurd. Andere leden van mijn partij
zullen de wetteksten, zoals zij thans voorliggen en
indien er geen bijkomende concessies worden
gedaan om wat Franstalige stemmen te
sprokkelen, wel goedkeuren. Dit meningsverschil
binnen mijn fractie verheugt mij niet, maar ik kan
en wil het niet ontkennen. Sommige leden van
mijn fractie kozen een andere weg, op grond van
hun overtuiging. Zijn zij daarom volksverraders?
Zijn zij daarom slechte Vlamingen? Nee. Zij zijn
van oordeel, op basis van hun overtuiging, dat het
zo volstaat. Dat is evenwel onze opvatting niet.
Zijn wij daarom nationalistische extremisten? Of
zijn wij, zoals sommigen ons noemen, rechtse
conservatieven of rechtse extremisten? Als de
term extremist tegenwoordig betekent je
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
38
afspraken respecteren en consequent je idealen
nastreven en je programma volgen, dan hebben
zij misschien gelijk. Ik behoor niet tot diegenen die
zeggen dat links staat voor link, maar laten wij dan
ook rechts en rechtlijnig niet verwarren.
Wij geloven in een rechtlijnige politiek, zonder
allerlei gekonkel. Wij geloven ook in een stap-
voor-stap-politiek. Wij weten ook dat wij een zeer
kleine groep zijn in dit Parlement en dat, willen wij
vooruitgang boeken, wij naar een consensus
moeten streven met de andere Vlamingen en met
de Franstaligen. Zo hebben wij ons trouwens
steeds gedragen. Wij realiseren ons perfect de
specifieke aard van onze situatie. Wij waren en
zijn nog steeds bereid de blijven praten met
elkeen die dat wenst, Vlamingen en Franstaligen.
Wij zijn en blijven bereid een degelijk en eerbaar
compromis te sluiten; een compromis dat niet
perfide moet worden genoemd, dat bij de
Franstaligen noch bij de Vlamingen een wrange
smaak in de mond achterlaat, maar waarbij de
Staat derwijze wordt hervormd dat hij beter wordt,
zowel voor de Vlamingen, de Franstaligen als de
Duitstaligen. Wij geloven dat zulks mogelijk is; wij
zijn ervan overtuigd dat er een beter akkoord kan
worden tot stand gebracht.
Laten wij bouwen aan een dergelijke politieke
consensus; laten wij de Staat hertekenen tot
een
betere plaats met een juiste
bevoegdheidsverdeling. Laten wij daarvoor de tijd
nemen, in die zin dat wij de periode van het
Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie
benutten om een eerbaar vergelijk en een stap in
de goede richting te bewerkstelligen, vastbesloten,
trouw aan de idealen, maar tevens in alle
sereniteit en met zin voor compromis.
Mijnheer de voorzitter, dat is het verzoek van
Frieda Brepoels, Karel Van Hoorebeke, Geert
Bourgeois en mijzelf.
01.28 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, wat nu op het getouw staat
het
Lambermont-akkoord en het Brusselse Lombard-
akkoord is minstens even erg voor Vlaanderen
als het beruchte Egmontpact zaliger, misschien
zelfs erger. Als de groep Bourgeois zich niet had
verzet, zou Lambermont haast geruisloos door het
Parlement zijn gesluisd. Dat is vooral te wijten aan
de medeplichtigheid van de media, die in grote
meerderheid het paarsgroene project genegen zijn
en de oppositie doodzwijgen, maar ook door de
bewuste ingewikkeldheid van dit akkoord. Men
maakt de zaken moedwillig zo complex dat de
mensen afhaken. Als ze nauwelijks correcte
informatie krijgen, weten de meeste mensen
inderdaad niet eens waarover het gaat. Toch staat
er voor Vlaanderen heel veel op het spel. Onze
toekomst hangt ervan af, maar men dreigt door de
bomen het bos niet meer te zien.
Omdat ik er in een vroeger leven op was getraind
het essentiële van het bijkomstige te
onderscheiden, heb ik hier nog eens die oefening
gedaan. Die hele Lambermont-kwestie kan in één
zin worden samengevat. De enorme
geldoverdrachten van Vlaanderen naar Wallonië
en Brussel blijven voorgoed bestaan en verhogen
nog drastisch in ruil voor wat rest- en
schijnbevoegdheden voor de gewesten waarbij
Brussel 'en passant' meer dan ooit tot een
volwaardig derde gewest wordt uitgebouwd, dat
samen met Wallonië tegen Vlaanderen inzetbaar
is. De minderheid van Brusselse Vlamingen
verliest hierbij haar broodnodige vetorecht. Zij
worden tweederangsburgers, voortdurend vatbaar
voor Franstalige chantage met als globaal
resultaat een blokkering van de verdere
staatshervorming. Dit is het drama van
Lambermont.
De Franstaligen halen alles binnen wat ze nodig
hebben, vooral de in de tijd nog toenemende
federale vooral Vlaamse middelen voor hun
geldverslindend onderwijs, terwijl de Vlamingen
hun macht in Brussel verliezen en zich eeuwig
blauw moeten betalen. Dit werd op een
openhartige manier geïllustreerd door Jean-
Claude Van Cauwenberghe, de Waalse minister-
president, die op 7 november 2000 de volgende
verklaring aflegde. Ik citeer: "Het belangrijkste van
het Lambermont-akkoord is wat er niet in staat. Ik
bedoel dat er niet aan de sociale zekerheid, noch
aan de solidariteit wordt geraakt". Collega's, kan
het duidelijker? Kan het pijnlijker?
Men vraagt zich af hoe dat mogelijk is. Hoe komt
het dat de Vlamingen zich zo lieten rollen? De
Leuvense hoogleraar politologie Wilfried
Dewachter, een goede collega van Danny Pieters,
vraagt zich dat ook af. In een lezenswaardig
interview in de Financieel Economische Tijd van
zaterdag 26 mei noemde hij het onbegrijpelijk dat
de Vlamingen de druk van de Franstaligen hebben
ondergaan en ermee hebben ingestemd dat er
niet eens werd gepraat over sociale zekerheid,
gezondheidszorg, kinderbijslag en financiële
solidariteit. Dan zwijgt Dewachter nog over het niet
aankaarten van de splitsing van
het
kiesarrondissement en gerechtelijk
arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde, het niet
overhevelen van de personen- en
vennootschapsbelasting, het niet regionaliseren
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
39
van de NMBS, de telecommunicatie, de statistiek,
enzovoort. Laten wij het niet afdwingen van een
gewaarborgde vertegenwoordiging voor de
Brusselse Vlamingen op alle bestuursniveaus
zeker niet vergeten. Al die zaken werden
opgesomd in de vijf resoluties die het Vlaams
Parlement op 3
maart
1999 vrijwel unaniem
goedkeurde.
Nogmaals, hoe is dit mogelijk? Van waar komt
deze Vlaamse verliezersmentaliteit?
Professor Dewachter suggereert dat een deel van
de Vlaamse lankmoedigheid en lamlendigheid aan
de onderhandelingstafel te wijten is aan het feit
dat de VLD de eerste minister levert. Ik citeer een
eufemistische Dewachter: "De post van eerste
minister is niet de beste garantie om het eigen
beleid door te drukken". Dat is correct. Er is echter
meer in het spel. Deze regering Michel-
Verhofstadt, in deze volgorde, werd in elkaar
gestoken in de werkhuizen van de loge in
Wallonië en volgt volledig de agenda van de
francofonie in België. Verhofstadt mag van Michel,
de kingmaker, premier spelen maar voor de rest
dicteren Michel en Di Rupo wat er moet gebeuren.
De backbenchers van de VLD moeten zich daar
knarsetandend bij neerleggen.
De VLD die de vijf resoluties van het Vlaams
Parlement enthousiast goedkeurde en voor wie
het allemaal niet radicaal genoeg kon zijn de
heer Danny Pieters heeft daaraan zopas
herinnerd; ik herinner u aan de optredens van
Patrick Dewael en André Denys die op hun
Vlaams strijdros kropen maar ook Karel De Gucht
vooraleer hij voorzitter werd - heeft zich volledig
neergelegd bij de Franstalige suprematie. De VLD
verdedigt zelfs niet meer de essentiële belangen
van het Vlaamse bedrijfsleven. Ik kom daar strak
op terug.
Op de SP en AGALEV moet men inzake
verdediging van de Vlaamse belangen helemaal
niet rekenen. Zij zijn al blij dat ze erbij mogen zijn
en mee aan de vleespotten mogen zitten. De
metamorfose van de groenen terzake is
fenomenaal.
Wat bezielt echter een deel van de Volksunie? Ik
vrees dat het antwoord zeer banaal is:
carrièreplanning, postjesjagerij, hier en daar wat
benoemingen kunnen doen en subsidies
binnenrijven. VU-ID21 heeft het van bij de
aanvang van deze legislatuur volledig verknald.
Herinner u dat Geert Bourgeois twijfelde om in de
Vlaamse regering te stappen en eerst wilde
afwachten of er van een nieuwe staatshervorming
wel iets in huis zou komen. Dat was buiten de
waarden gerekend, in casu de machtshongerige
lieden Bert Anciaux en Patrik Vankrunkelsven die
zo openlijk regeringsgeil waren dat heel de
Wetstraat wist dat ze nauwelijks konden wachten
om in de regering te stappen en daarmee de
aanvankelijke onderhandelingspositie van de VU,
die mathematisch nodig is in de Vlaamse regering,
volledig hebben ondergraven!
Vanaf dan werd letterlijk alles doorgeslikt en zet
men de toekomst van Vlaanderen op het spel voor
de figuurlijke hand vol zilverlingen. Intussen wordt
Vlaanderen echter elk jaar op legale wijze beroofd
van de vruchten van zijn welvaart, waardoor de
toekomst van onze regio en van ons volk zwaar
wordt gehypothekeerd. Mijn beweringen steunen
op cijfers, verontrustende cijfers die aantonen op
welke manier Vlaanderen elk jaar wordt
afgeroomd en leeg gemolken. Dit jaar, in
2001bedraagt de Vlaamse begroting ongeveer
650 miljard frank. De transfers zoals berekend in
de KBC-studie waarnaar de heer Bultinck reeds
heeft verwezen, zullen in de komende 20 jaar
oplopen tot meer dan 4.000 miljard frank, nog te
verhogen met de bedragen van het Lambermont-
akkoord. De komende 20 jaar zullen wij ongeveer
6 keer de Vlaamse begroting van dit jaar moeten
betalen aan Brussel en Wallonië.
Ik bevind me in zeer goed gezelschap als ik stel
dat dit onmogelijk kan blijven duren. Jef Roos, de
voorzitter van het VEV, verklaarde op 8 januari
2001, ik citeer: "Wallonië moet volop de kans
krijgen om zelf te zorgen voor eigen groei. Het zou
getuigen van grote kortzichtigheid om blijvend te
rekenen op massale transfers vanuit Vlaanderen.
De transfers van Vlaanderen naar Wallonië zijn
vandaag onvoldoende gericht op het structureel
verhogen van de dynamiek van Wallonië en dus
op het op termijn overbodig maken van deze
transfers.
Vandaag ontvangt elke Waal meer dan 50.000
frank per jaar van Vlaanderen. Deze geldader kan
niet eeuwig open blijven. De huidige
transfermechanismen in dit land kunnen zelfs
pervers worden genoemd, want ze belonen het
achterblijven". Tot zover het citaat van Jef Roos.
In plaats van de transfers te verminderen worden
ze nog verhoogd door dit noodlottige
Lambermont-akkoord, en niet op geringe wijze.
Minister Vande Lanotte was zo vriendelijk ons een
tabel te overhandigen, als bijlage bij het
commissieverslag. Deze toont aan in welke mate
de middelen voor de Franse gemeenschap en
dus ook de transfers nog zullen stijgen. In 2002
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
40
krijgt de Franse gemeenschap reeds 3,23 miljard
frank extra; in 2004 is dit bedrag reeds gestegen
tot 8 miljard frank; in 2005 reeds tot 14 miljard
frank; tot 20 miljard frank in 2007 en tot 89 miljard
frank in 2020, telkens volgens de geldende
prijzen. Het lijkt alsof de Franstaligen een "win for
life" hebben gewonnen, waardoor ze tot in de
eeuwigheid verzekerd blijven van jaarlijks
toenemende middelen en waardoor Vlaanderen
jaarlijks meer geld naar het zuiden ziet
wegvloeien.
In dit verband citeer ik professor Robert Senelle
vandaag in Knack: "Het is evident dat hier een
belangrijk deel van de Vlaamse welvaart op
onaanvaardbare en cynische wijze aan de
hardwerkende, spaarzame Vlamingen wordt
onttrokken. Ik vraag me af waarom de Vlaamse
politici hierover zwijgen als vermoord". Tot zover
professor Senelle.
Vlaamse collega's, dit kan zo niet langer. Dit kunt
u tegenover onze Vlaamse bevolking niet meer
verantwoorden. De jaarlijkse transfer van 200
miljard frank, nog vermeerderd met de
Lambermont-gelden, die elk jaar aan Vlaanderen
wordt onttrokken, betekent voor onze economie
een te grote aderlating. Dit kan niet meer, getuige
onder meer VEV-voorzitter Roos. De VLD moet
beseffen dat ook de Vlaamse ondernemers dit niet
meer nemen. De idee van een onafhankelijk
Vlaanderen maakt in die kringen steeds meer
opgang.
Er is dringend geld nodig voor de Vlaamse
infrastructuur, vooral in en rond Antwerpen, zeker
60 miljard frank op korte termijn. Dit geld is er
echter niet. Onze bedrijven moeten gezond en
concurrentieel kunnen werken. Daarvoor zullen
echter in de toekomst de hefbomen ontbreken.
Collega's van de VLD, als u het separatisme in de
Vlaamse ondernemerswereld in de hand wil
werken, dan moet u zeker het Lambermont-
akkoord goedkeuren.
Tot de Vlaamse arbeiders
niet tot hun
vertegenwoordigers, want dat zijn geen arbeiders
meer zeg ik: Vlaanderen wordt bestolen, u wordt
bestolen, uw gezin wordt bestolen. Als Vlaams
geld in Vlaamse handen blijft, moet u niet smeken
voor een opslag van 6% voor de minimumlonen.
Dan moet u niet smeken voor een hoger
pensioen. Dan moet u niet smeken voor een
hogere kinderbijslag. Dan moet u niet smeken
voor meer jobs. Dan moeten onze leraars niet
smeken voor een betere omkadering en verloning.
Neen, dan blijft Vlaamse welvaart in Vlaamse
handen en dan maken we van Vlaanderen de
modernste regio in Europa.
Er is geen goede kant aan het Lambermont-
akkoord. Dit akkoord ontneemt de Vlamingen voor
lange tijd de financiële hefbomen uit handen om
de Franstaligen nog eens aan de
onderhandelingstafel te dwingen voor verdere
stappen in de staatshervorming en dus voor meer
Vlaamse autonomie en welvaart. Ik heb goede
hoop, na het horen van collega Pieters daarnet,
dat de vier collega's van de groep-Bourgeois dit
akkoord niet zullen goedkeuren. Als dit zo is, dan
doe ik mijn hoed voor hen af. De andere vier
collega's van de VU-fractie zullen hun houding
tegenover de geschiedenis moeten
verantwoorden. Ik richt mij ook tot de CVP, want
ook deze partij heeft een zeer grote
verantwoordelijkheid jegens Vlaanderen en
Brussel. Als dit financiële luik van Lambermont
morgen wordt goedgekeurd, bijvoorbeeld dankzij
de PSC, dan rest er de CVP, als zij het meent met
haar engagement voor de Vlaamse belangen,
maar één ding: het verlaten van de Brusselse
regering om op die manier ook de regering Michel-
Verhofstadt in haar val mee te sleuren en zo dit
noodlottige Lambertmont-akkoord alsnog te
kelderen. Ik vrees echter dat als puntje bij paaltje
komt de CVP de kop van haar atoombom-Chabert
niet zal durven op scherp te zetten, zoals premier
Verhofstadt hier onlangs nog uitdagend spottend
op deze tribune suggereerde. Ook al omdat
Verhofstadt weet dat de CVP in se nog altijd een
regimepartij is die België finaal boven Vlaanderen
blijft plaatsen. Mijnheer Van Rompuy, mijnheer
Leterme, ik kan mij vergissen, maar ik denk het
niet.
Collega's, het beste wat we in deze
omstandigheden kunnen doen is wachten,
wachten en nog eens wachten. De tijd speelt in
ons voordeel. We mogen ons nu niet overhaasten.
Het is beter om op dit ogenblik geen akkoord af te
sluiten dan een slecht akkoord. Ik besluit hier nog
eens met de wijze woorden van professor Senelle,
die op 14 februari jongstleden in Knack zei:
"Lambermont-bis weegt te licht. De Vlamingen
mogen geen nieuwe ronde in de staatshervorming
aanvaarden zonder de splitsing van de
gezondheidszorg en de kinderbijslagen. Dat moet
de eerste aanzet zijn tot het terugdringen van de
schandelijke financiële transfers die Vlaanderen
jaarlijks tweehonderd miljard armer maken." Ik
dank u voor uw aandacht.
01.29 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik heb
ongeveer alle uiteenzettingen bij het ontwerp en bij
het voorstel gehoord. Dan gaat men toch een
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
41
beetje relativeren. Sommigen, waarvan ik de ene
al wat liever hoor dan de andere, zeggen in hun
eigen bewoordingen dat dit een slecht akkoord is,
een akkoord dat men nooit zou hebben mogen
afsluiten.
Daartegenover staan degenen die, ondanks het
feit dat hun maatschappijvisie op dezelfde leest is
geschoeid en op eenzelfde bron is geïnspireerd,
andere verklaringen komen afleggen. Dat
kristalliseert zich het meest in de uiteenzettingen
van de twee sprekers ik vond hun houding heel
moedig - van de Volksunie. Ik ga niet in op de
verwijten die hier naar voren werden gebracht.
Reeds in 1963 heb ik meegemaakt hoe sommige
Vlamingen zich verzetten tegen de vastlegging
van de taalgrens, omdat Vlaanderen Frans-
Vlaanderen al aan Frankrijk was kwijtgespeeld en
er nog andere stukken verloren zouden gaan. Ik
denk niet dat iemand vandaag durft te stellen,
behoudens enkele uitzonderingen met heimwee
naar vergane tijden, dat er in 1963 geen goede
beslissing is genomen. Nadien volgden de
staatshervormingen, waarbij de SP altijd aanwezig
was. Naargelang de visie zal men zeggen dat zij
verantwoordelijk was, zoals de heer Van der
Maelen heeft vermeld. (Protest van de heer
Annemans.)
Mijnheer Annemans, ik heb zopas nog gesteld dat
ik niet zal reageren op verwijten, ook niet ten
overstaan van coalitiepartners. Ik zal ook een
poging doen om u en uw fractie geen verwijten te
maken, maar dat is bijzonder moeilijk.
01.30 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Als u
daarin slaagt, dan zwijg ik tot het einde van uw
betoog, mijnheer Coveliers.
01.31 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Annemans, ik stel voor dat zodra ik het eerste
sentimenteel en passioneel verwijt tot uw fractie
richt, u mij onderbreekt en dat u zolang zwijgt.
Er zit een logica in de staatshervormingen. Na de
vastlegging van de taalgrens in 1963 zal men in
1970 komen tot wat men is gaan noemen de
culturele autonomie, een eerste stap in het kader
van een Belgisch geheel. Tot hiertoe was dat voor
alle staatshervormingen daar zie ik vooralsnog
geen veranderingen in steeds het uitgangspunt.
Dat houdt natuurlijk contraintes in. Men heeft
aanvaard België te behouden en de staat
geweldloos te hervormen
andere regio's in
Europa hier niet zo ver vandaan zouden dat
waarschijnlijk met wapens hebben afgedwongen
in federale later confederale zin. Met de culturele
autonomie is de eerste stap gedaan. Herinner u
dat er in de Belgische regering zelfs twee
ministercomités werden gecreëerd die de
voorafspiegeling waren van de latere
deelregeringen. Pas de volgende
staatshervorming in 1980 werd ook door
economische aspecten gekenmerkt. In 1993 was
er dan de belangrijke stap naar een verregaande
vorm van zelfbestuur, telkens in het kader ik
geef dat ook toe van een Belgische staat.
Zij die het akkoord verwerpen en menen daar
argumenten voor te hebben, willen deze staat
eigenlijk in twee breken. Aan die mensen zeggen
wij dat wij die optie niet delen. Omdat wij trachten
te nemen en te geven, omdat wij trachten samen
te leven met andere mensen in dit land, slingert u
verwijten naar ons hoofd die zich in een totaal
ander kader bevinden. Deze argumenten zijn aan
ons niet besteed, omdat wij nu eenmaal niet
akkoord gaan met uw basisoptie.
Ik heb u reeds verteld dat er een dynamiek in de
staatshervorming zit. In een confederale staat is
de hervorming van de Grondwet volgens mij nooit
beëindigd. Kijk maar naar alle andere federale
staten of u er nu voor of tegen bent, want in dit
halfrond moet men oppassen met buitenlandse
voorbeelden kijk naar het grote voorbeeld van
de Verenigde Staten, waar er voortdurend een
afweging is van de federale dynamiek, kijk naar
Spanje, waar om de vijf jaar een herijking
plaatsvindt van deze federale dynamiek. Het is
dus niet meer dan normaal dat dit ook in België
gebeurt, dat ook hier stappen tot wijziging worden
gezet, dat een aantal zaken opnieuw moeten
worden getoetst en dat er sprake is van een
herfinanciering. Het is correct dat deze
herfinanciering impliceert dat men bij de eerste
financiering misschien niet voldoende vooruit heeft
gekeken of dat men de bevoegdheden van
sommige onderdelen achteraf zodanig heeft
veranderd, dat een herfinanciering nodig was.
Wij, federalisten en confederalisten, geloven dat
men telkens rekening moet houden met de
problemen van de federale partner. Dat is
natuurlijk een veel moeilijkere situatie dan die van
de separatist. De separatist heeft het gemakkelijk,
want hij moet met niemand rekening houden, vaak
niet eens met de eigen mensen. De separatist
blijft veilig op zijn eiland en laat zich niet verstoren
door de problemen van anderen.
01.32 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Het
is irrationeel om te zeggen dat wij ons niets van
onze eigen mensen zouden aantrekken.
01.33 Hugo Coveliers (VLD): Ik zal het u
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
42
trachten uit te leggen. Ik denk dat men door
separatisme de mogelijkheden afsnijdt voor
mensen met een meer mondiale, meer Europese
blik, die wel dit geheel van één staat willen
behouden. Daar kan u op antwoorden dat wij u
verplichten in dit geheel te blijven en u te
verhinderen om het separatisme te beleven. Het
mes snijdt inderdaad langs twee kanten. Zolang
echter de meerderheid vindt dat separatisme geen
optie is, geloof ik dat wij alleszins het
democratisch gelijk aan onze kant hebben.
01.34 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Daarover zijn we het eens. Het principe van de
Belgische Unie zal inderdaad een democratisch
draagvlak moeten hebben. Dat heeft evenwel
niets te maken met de staatshervorming die wij
hier al dan niet met de meerderheid behoeven
goed te keuren of niet. Het is niet omdat men op
dit ogenblik geen onmiddellijk draagvlak heeft voor
een ontbinding van de Belgische Unie dat een
staatshervorming verplicht is.
01.35 Hugo Coveliers (VLD): Neen, natuurlijk
niet, de noodzaak tot staatshervorming ligt in het
feit dat men zowel bij zichzelf als bij de partners
problemen ontwaart als gevolg van vorige
staatshervormingen, die moeten worden geijkt.
01.36 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, ik wou gewoon wijzen op
het heel eenvoudige feit dat ook België en het
Parlement waarin wij zetelen gebaseerd zijn op
separatisme dat zich 170 jaar geleden heeft
voorgedaan. Dat is evengoed te vergelijken met
het separatisme dat wij vandaag nastreven.
Mijnheer Coveliers, de negatieve kwaliteiten die u
de separatisten toedicht kunt u dus evengoed
uzelf toedichten.
01.37 Hugo Coveliers (VLD): U doelt nu op de
afscheiding van Nederland.
01.38 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK):
Uiteraard. Dat was ook separatisme.
01.39 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Laeremans, we kunnen dan nog wat verder in de
tijd teruggaan. Naast 1302 is één van de
merkwaardigste data uit de geschiedenis van dit
land 1648. Daarna komt 1685 met de afsluiting
van de Schelde en de val van Antwerpen. De
vrede van Munster dateert echter van 1648. Toen
hebben de katholieke mevrouw Colen zal daar
sterk in geïnteresseerd zijn
zuidelijke
Nederlanden zich afgescheiden van de stoute
protestantse noordelijke delen van de
Nederlanden. We kunnen dus zo ver teruggaan
maar ik meen dat dit weinig zinvol is. We kunnen
beter hic et nunc in 2001 vaststellen dat er een
aantal problemen zijn en ze trachten op te lossen.
Wij doen dat in het kader van de dynamiek van de
grondwetsherziening en rekening houdend met
het feit dat wij geen separatisten zijn maar dat in
één geheel en een confederaal verband willen
zien. Dat gebeurt in de wetenschap dat daar een
aantal opmerkingen op kunnen komen. In de
commissie heb ik aandachtig geluisterd naar de
uiteenzetting van de heer Van Rompuy. Ik luister
trouwens altijd aandachtig naar hem. In essentie
zegt hij dat de CVP nooit over zo'n akkoord
onderhandeld zou hebben. Ik kan daar alleen op
antwoorden met de woorden van de voorzitter:
quod est demonstrandum. Dat klopt niet want als
men naar het verleden kijkt, stelt men vast dat er
wel dergelijke akkoorden werden afgesloten. Men
is bij akkoord en consensus verplicht geweest om
water in zijn wijn te doen maar er in ieder geval
voor te zorgen dat er nog genoeg wijn was om als
wijn te kunnen worden gedronken. Ik deel de
mening van de heer Borginon dat dit een
duidelijke stap vooruit is voor een betere structuur
van onze gemeenschap waardoor men vooral
beter aan bestuur kan doen. Dat werd blijkbaar
door de andere spreker van de Volksunie
betwijfeld. Ik meen dat dit onjuist is.
Mijnheer de voorzitter, ik zal de volledige teksten
niet herhalen. Ik probeer ze samen te vatten en
aan te geven waarom dit een belangrijke stap
vormt. Het argument dat dit een geheel is, is juist.
Er is aan de ene kant een herfinanciering en aan
de andere kant een bevoegdheidsoverdracht. Wij
zullen over de bevoegdheidsoverdracht pas
kunnen stemmen op het moment dat ook de
Senaat die behandeld heeft. Het is een gevolg van
ons tweekamerstelsel dat de beide teksten niet
tegelijk worden behandeld. Men kan echter niet
ontkennen dat de herfinanciering van de
gemeenschappen ook een nieuwe dynamiek van
die middelen met zich mee zal brengen. Men heeft
bij de start van de gemeenschappen vastgesteld
dat zij een eigen dynamiek zijn gaan ontwikkelen.
Denk maar aan de dynamiek die onze collega's uit
het Vlaamse Parlement en de Waalse Raad
hebben gekregen toen zij rechtstreeks verkozen
werden. Ik ben ervan overtuigd dat ook deze
herfinanciering een nieuwe dynamiek zal
meebrengen, vooral omdat men een aantal fiscale
verantwoordelijkheden zal verruimen. Hierdoor
zullen meer mogelijkheden, die reeds ruimschoots
aan bod kwamen, ontstaan.
01.40 Yves Leterme (CVP): Mijnheer de
voorzitter, ik had gedacht dat de heer Coveliers
die zojuist de fractieleider van de grootste
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
43
meerderheidspartij werd genoemd - zou ingaan op
de koppeling tussen het ontwerp dat wij
bespreken en het andere niet onbelangrijke
ontwerp. Mijnheer Coveliers, ik vind uw
bespiegelingen interessant maar de politieke
pointe is nu te weten of u al dan niet akkoord gaat
met die koppeling.
01.41 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, collega's, voor ons is dit geen groot
probleem gezien wij voor beide teksten ja zullen
stemmen. Voor ons zijn zij inderdaad gekoppeld.
Het is niet aan mij om te bepalen hoe de andere
partijen daarop zullen reageren. Ik ben geen
zedenmeester, ik probeer alleen mensen te
overtuigen in de wetenschap dat ik daar misschien
niet zal in slagen, maar ik doe een poging. Het is
aan de anderen om te bepalen hoe zij zullen
stemmen.
01.42 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, collega's, er is nog een
zaak die ik graag vernam van de fractieleider van
de VLD: indien dit financieringsontwerp hier
vandaag of morgen - louter hypothetisch, want ik
neem aan dat u ook naar de toespraken van het
laatste anderhalf hebt geluisterd - zou worden
goedgekeurd, zult u ervoor zorgen dat dit
financieringsontwerp in de Senaat niet ter
stemming zal worden gelegd vooraleer hier over
het bevoegdheidsontwerp wordt gestemd? Of gaat
u zich daarmee helemaal niet bezighouden? Als u
daarop 'nee' antwoordt, dan is dat een belangrijke
politieke verklaring. Dat betekent dat u zich alleen
bezighoudt met de wijze waarop de VLD zal
stemmen. Dan weet ik genoeg.
01.43 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, collega Annemans, u doet mij denken
aan een bekend Vlaams televisiecommentator die
ook altijd het antwoord geeft voor hij de vraag
heeft gesteld.
01.44 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Ik
heb geen antwoord gegeven. Ik stel de vraag.
01.45 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Annemans, als u het wil antwoord ik.
De voorzitter: Mijnheer Annemans, als u de heer
Coveliers een vraag stelt moet u hem ook de kans
geven om te antwoorden.
01.46 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, dat is misschien een beetje tegen zijn
stijl.
Mijnheer Annemans, met alle leden van de
meerderheid zullen wij ervoor zorgen dat over de
beide teksten in de beide Kamers zal worden
gestemd, zoals het in ons systeem hoort. Wat u
doet is vooruitlopen op de zaken. Wij zullen ons
uiterste best doen opdat beide teksten worden
goedgekeurd en dan ook kracht van wet zullen
krijgen.
01.47 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, collega, ik wil een korte
bijkomende vraag stellen. Stel
louter
hypothetisch, want morgen wordt hier gestemd en
worden de teksten overgezonden aan de Senaat -
dat over enkele weken de twee teksten
voorliggen voor de eindstemming. Gaat de VLD er
dan voor zorgen dat de financiering in de Senaat
niet wordt goedgekeurd, tenzij de Kamer laat
weten dat daar de bevoegdheden zijn
goedgekeurd?
01.48 Hugo Coveliers (VLD): En omgekeerd.
01.49 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Nee,
niet omgekeerd.
01.50 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Annemans, laat mij uitspreken. Wij zullen ervoor
zorgen dat over beide teksten die bewuste dag,
die donderdag die u zo lief is, wordt gestemd.
01.51 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Eerst
de bevoegdheden en dan het
financieringsontwerp?
01.52 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Annemans, wij zullen ervoor zorgen dat over beide
teksten wordt gestemd.
01.53 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, dat is vaag genoeg.
01.54 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Annemans, over de beide teksten zal worden
gestemd op het einde van de dag, wanneer u naar
Antwerpen terugrijdt om daar een aantal mensen
te ontmoeten.
01.55 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer Coveliers, u zou bijvoorbeeld kunnen
wachten met de eindstemming over de
financiering in de Senaat tot wanneer u hier in de
Kamer verneemt dat daar de bevoegdheden een
meerderheid hebben gekregen.
01.56 Hugo Coveliers (VLD): Indien dat zou
nodig zijn om de beide teksten te laten
goedkeuren, ja.
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
44
01.57 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Laten wij elkaar geen Liesbet noemen. Gaat
Vlaanderen het geld geven zonder dat de
bevoegdheden er zijn? Zo niet, dan moet u het
doen zoals ik heb aanbevolen.
01.58 Hugo Coveliers (VLD): De beide teksten
worden goedgekeurd.
01.59 Yves Leterme (CVP): Mijnheer Coveliers,
u zal desnoods wachten met de stemming over
het financieringsontwerp in de Senaat totdat het
bevoegdheidsontwerp in de Kamer is
goedgekeurd?
01.60 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer Leterme,
dat is inderdaad een mogelijkheid.
01.61 Yves Leterme (CVP): Mijnheer Coveliers,
is het ja of nee?
01.62 Hugo Coveliers (VLD): Maakt u zich geen
zorgen, er zal over beide worden gestemd.
Mijnheer de voorzitter, over de financieringswet
zou ik kort willen zijn. Ik denk dat er voldoende
over gesproken is. De ruimere
beleidsmogelijkheden zijn, dank zij grotere
financiële mogelijkheden, duidelijk aangetoond.
De bedragen zijn in de commissie geciteerd en in
het verslag weergegeven. Ik ga ze hier niet meer
herhalen en ik denk dat het belang van de
middelentoewijzing wordt onderschat. Men
gebruikt een moderner mechanisme, waardoor de
toewijzing meer aansluit bij de realiteit van het jaar
waarop de middelen worden toegekend.
Wij geloven dat de bijzondere wet een juist en
duidelijk antwoord op twee belangrijke
bekommernissen heeft gegeven. Ten eerste, de
verbetering van de dynamiek van de middelen van
de gemeenschap en ten tweede, de uitbreiding
van de fiscale bevoegdheden van de gewesten.
Het is in die optiek, namelijk van een aanpassing
aan de problemen die zich nu stellen en omwille
van het feit dat wij er duidelijk voor opteren om in
een confederaal of federaal land te leven
confederaal lijkt mij de beste omschrijving dat
wij rekening willen houden met de eventuele
problemen van de partners. Wij vragen en
verlangen echter van de partner dat hij rekening
houdt met onze problemen wat in deze
problematiek trouwens is gebeurd.
Dat blijkt nog meer uit het tweede voorstel inzake
de wijzigingen van de Brusselse Hoofdstedelijke
Raad. Ik heb daarover reeds heel wat kritiek
gehoord, vooral van mensen die niet in Brussel
wonen. Gisterenavond was er een prachtig
concert, onder meer door de Brusselse
Hoofdstedelijke Regering georganiseerd, waarop
de gelegenheid zich voordeed om daarover met
Brusselse Vlamingen te spreken. Ik meen dat zij
daarover een totaal ander visie hebben.
Men kan natuurlijk de stelling-Tastenhoye volgen,
die ik de Balkan-stelling zal noemen, namelijk om
het gas en de elektriciteit af te snijden en te zien
wat er gebeurt. Dat is echter niet onze stijl.
01.63 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, ik vind dit van de heer
Coveliers beneden alles. Het begint belachelijk te
worden. Mijnheer Coveliers, u weet evengoed als
ik dat de echte mestkevers van De Morgen mijn
woorden totaal verdraaid hebben en uit hun
context hebben gerukt. Ik zou graag hebben dat u
daarmee ophoudt.
01.64 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Tastenhoye, ik heb in de Senaat een collega
gehad die hetzelfde over u zei. Ik heb trouwens
geen namen genoemd. Het Engelse principe sub
judice is trouwens niet in België van toepassing.
Het wetsvoorstel inzake Brussel regelt mijn inziens
een belangrijk aspect. Het regelt trouwens alleen
materies inzake Brussel en niets daarbuiten. In
het thans voorliggende voorstel, wordt de
rechtstreekse verkiezing van de zes Brusselse
Vlamingen die in het Vlaams Parlement zullen
zetelen, geregeld. Niemand kan toch betwisten dat
dit een goede regeling zal zijn. Er waren immers
veel klachten over het feit dat sommigen werden
verkozen in het Brussels Parlement, in de
Brusselse Raad, daarna in het Vlaams Parlement
en sommigen hadden zelfs ook het derde
mandaat, de Senaat. Spijtig genoeg zitten
sommigen niet meer in de parlementaire lichamen
door bepaalde uiteenzettingen en bepaalde
woorden die in de pers werden gepubliceerd. Ik
denk dat het voor de democratische
vertegenwoordiging van de Brusselse Vlamingen
van het allergrootste belang is dat zij rechtstreeks
worden verkozen door deze zes verkozenen.
In de adviezen van de Raad van State, die met
afwisselende snelheid het Parlement bereiken, las
ik dat er opmerkingen zijn over het begrip
taalgroep. Men zegt dat een nieuwe definitie van
het begrip wordt gemaakt. Dat klopt, maar dat is
wel de vierde definitie die wordt gemaakt. Er zijn in
ons grondwettelijk bestel reeds drie andere
definities, waar telkens een andere definitie voor
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
45
taalgroep wordt gehanteerd wanneer het over
Brussel gaat, waardoor men nu deze vierde
definitie heeft toegevoegd.
In bepaalde kringen zegt men dat de uitbreiding
van de gemeenschapscommissie, waaraan in
geval van blokkade een aantal leden worden
toegevoegd, alleen maar bedoeld is om de zaak te
blokkeren. Dat is volgens mij onjuist. Bij de
verkiezing van de leden van de Brusselse
Hoofdstedelijke Raad wordt de lijst uitgebreid met
enkele niet-rechtstreeks verkozen leden die
worden aangeduid op basis van de verkiezingen in
Vlaanderen. Die regeling zou de Vlamingen
opnieuw tevreden moeten stemmen. Dat betekent
nog maar eens dat de taak van de Vlaamse
Gemeenschapscommissie - samen
met
de
Franstalige
Gemeenschapscommissie - gezien
wordt als een taak die per delegatie wordt
uitgevoerd vanwege de Vlaamse Gemeenschap
en het Vlaamse Gewest. Ook daar wordt de band
nog eens benadrukt. In tegenstelling tot wat wordt
beweerd, is er geen sprake van het loslaten noch
van het willen opdrijven. Men moet realistisch zijn.
De Vlamingen halen met hun stemmen
momenteel 19,1% van de zetels. De aanwezigheid
is dus gewaarborgd in het Brussels Gewest.
01.65 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer de voorzitter, mijnheer Coveliers, sta me
toe even te onderbreken. U spreekt over de
ongrondwettigheid die de Raad van State heeft
genoemd. U tracht dat te weerleggen. Daar ga ik
niet op in. U gaat echter heel fijn voorbij aan de
veel fundamentelere en voor mij veel zwaardere
kritiek van de Raad van State. Ik heb het er
daarnet al over gehad, maar u zat toen in de
Conferentie van de Voorzitters. De Raad van
State zegt dat u de fundamenten van het
democratisch bestel onderuithaalt. Enerzijds duidt
u vijf personen aan op basis van een politieke
verhouding in een andere assemblee die niet
rechtstreeks te maken heeft met Brussel.
Anderzijds laat u drie ministers aanduiden door
mensen die niet democratisch zijn verkozen, maar
die zijn aangeduid. Zij worden wisselend
aangeduid, ofwel door de zeventien leden van de
Brusselse taalgroep, ofwel door die zeventien
leden, verbreed met die vijf personen, naargelang
het de Franstaligen uitkomt. De Raad van State
zei duidelijk dat die manier van werken neerkomt
op het onderuithalen van de democratische
beginselen van ons land. Men corrigeert de
verkiezingsuitslag eigenlijk. Met andere woorden
gezegd: de verkiezingsuitslag wordt vervalst. Wat
is uw mening daarover?
01.66 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer de
voorzitter, mijnheer Laeremans, het probleem is
dat bij wetsontwerpen een vertegenwoordiger van
de minister bij de Raad van State kan gaan
uitleggen wat hij eigenlijk bedoelt. Bij
wetsvoorstellen is dat niet het geval. Als wij, de
opstellers van het voorstel, de mogelijkheid
hadden gehad om aan de Raad van State ons
voorstel uit te leggen, dan ben ik ervan overtuigd
dat de Raad van State zijn visie had gewijzigd.
Wat is eigenlijk de bedoeling? Het is de bedoeling
een arbitragesysteem of deblokkeringsysteem te
bekomen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
zijn er Vlamingen en Franstaligen. Uw achterbuur
heeft daarover blijkbaar andere theorieën, waarop
ik niet inga. Als daar een blokkering gebeurt
omdat een groep in een overgrote meerderheid
niet kan besturen met een deel van de andere
groep, dan moet dat worden gedeblokkeerd. In
dat
deblokkeringsysteem is voorzien. Die
deblokkering zal niet gebeuren via een rechtbank,
want die rechtbank zou dan moeten interveniëren
in de benoeming van leden van de lokale
uitvoerende macht. Die deblokkering gebeurt wel
door verkozenen. Het gaat om mensen die op een
lijst hebben gestaan.
Ik kan dat met het volgende vergelijken. De
senatoren van de gemeenschappen worden ook
aangeduid op basis van de behaalde uitslag, maar
zij zijn niet op die plaats verkozen.
Ik had kunnen verwachten dat u ons zou verwijten
aan discriminatie gedaan te hebben, maar dat
hebt u niet gedaan. Ik ben er gerust op dat het
genoemde aspect door het Arbitragehof niet zal
worden verbroken naar gelang van de
rechtspraak.
Er is nog een andere argument. In de Senaat
heeft men ook gecoöpteerden. Langs Vlaamse
kant zijn er zes en langs Franstalige kant zijn er
vier gecoöpteerden. Zij zijn niet verkozen.
Daarover heb ik nooit het woord `ongrondwettelijk'
horen vallen. Integendeel, in de oorspronkelijke
grondwet van België is het systeem van de
gecoöpteerde senatoren opgenomen. Er was
trouwens een systeem ingevoerd van provinciale
senatoren dat veel minder democratisch was dan
het huidige systeem. Volgens mij faalt dat
argument dus.
Ik betuig de Raad van State alle eerbied die deze
instelling toekomt maar ik denk dat wij als
indieners van dit wetsvoorstel niet de kans hebben
gekregen om onze mening te verdedigen. Ik heb
aan de voorzitter reeds gesuggereerd om een
mogelijkheid te zoeken zodat indieners van een
30/05/2001
CRIV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
46
wetsvoorstel bij een vraag om advies van de Raad
van State over hun wetsvoorstel, de kans krijgen
hun zienswijze te verdedigen.
01.67 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK):
Mijnheer Coveliers, u betreurt dat u niet de kans
hebt gekregen uw mening te verdedigen. Ik ben
zeer blij dat u dit nu wel doet want in de
commissie hebt u dit op geen enkel moment
gedaan. Ik heb op het advies van de Raad van
State gewezen en niemand
ook niet de
regering heeft een antwoord gegeven. Voor mij
voldoet uw antwoord absoluut niet maar ik ben wel
gelukkig dat u eindelijk antwoordt. U hebt de moed
om eindelijk iets te zeggen over de Raad van
State. De Raad van State heeft ons in elk geval
zeer sterke argumenten gegeven om naar het
Arbitragehof te stappen en wij zullen dat zeker
doen.
01.68 Hugo Coveliers (VLD): Mijnheer
Laeremans, ik heb ook het volste vertrouwen in
het Arbitragehof. Ik meen dat u met uw stap naar
het Arbitragehof binnen een bepaalde termijn op
een degelijke manier een arrest zult krijgen. Dit
hof is een van de weinige gerechtelijke instellingen
waarin men zeker is van de termijn waarin het
arrest zal worden geveld.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, ik herinner mij niet alle punten die
collega Pieters heeft aangehaald maar een heeft
mij gefrappeerd. Ik vermoed dat hij naar mij
verwees toen hij zei dat er op een bepaald
moment zelfs werd gesuggereerd dat de politie
een gewestelijke bevoegdheid zou kunnen
worden. Ik heb dit inderdaad gezegd. Technisch
lijkt het mij perfect mogelijk om de verkeerspolitie,
die overigens al gedeeltelijk een lokale
bevoegdheid is, onder de bevoegdheid van de
Gewesten te brengen. Mij zou een dergelijke stap
ook logisch lijken want de Gewesten moeten ook
zorgen voor de veiligheid inzake de bouw van de
autosnelwegen.
In onze bewuste bespreking heb ik toen gezegd
dat dit een mogelijkheid is. Nadien is daarover
nooit echt grondig gediscussieerd maar ik blijf bij
die mening. Volgens mij kan dit ook met alle
partners worden besproken. Trouwens, ik denk
dat de politiediensten daarvoor vragende partij zijn
want zij hebben zich vroeger zelf zo
gestructureerd. De provinciale verkeerseenheden
waren eenheden die vooral samenwerkten met de
provinciegouverneur. De Antwerpse WODCA-
acties zijn daarvan een voorbeeld. Dit is een
mogelijkheid die wat mij betreft makkelijk kan
worden voorzien maar die in deze tekst inderdaad
niet voorkomt.
01.69 Danny Pieters (VU&ID): Mijnheer
Coveliers, bieden de teksten die momenteel
voorliggen, de mogelijkheid dat straks een
gewestelijke politie zal optreden inzake verkeer of
werd die mogelijkheid in de huidige teksten niet
gecreëerd?
01.70 Hugo Coveliers (VLD): Ik denk dat het
perfect kan dat de autowegenpolitie, onze
verkeerspolitie, aan de Gewesten wordt
toevertrouwd. Ik ben graag bereid om met u te
onderzoeken of het in de huidige omstandigheden
kan. Ik denk van wel. Waar het op aankomt, is dat
er een degelijke autowegenpolitie komt zodat de
snelheidscontroles kunnen worden verscherpt.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, ik ben van mening dat wij vooral
rekening moeten houden met het feit dat de
huidige teksten alleen maar handelen over de
vorm, over de manier waarop wij aan politiek
kunnen doen en de manier waarop wij bepaalde
inhoudelijke beslissingen kunnen nemen. Ik wil
graag toegeven dat de vorm belangrijk is, want die
kan het behoorlijk bestuur van de inhoud
belemmeren.
Wij zijn ervan overtuigd en wij hopen dat de
toekomst ook zal uitwijzen dat de vorm die nu is
uitgewerkt en die binnen vijf jaar misschien terug
zal moeten worden aangepast, op dit ogenblik op
een degelijke manier een degelijk bestuur voor de
burgers van dit land kan bieden. Dat is dan ook de
reden waarom wij niet alleen deze teksten
goedkeuren, maar ook iedereen vragen toch nog
eens na te denken of het niet beter zou zijn voor
dit land en voor de burgers van dit land dat deze
teksten zouden worden goedgekeurd door een
brede meerderheid. Zo zouden wij na het
realiseren van de vorm uiteindelijk ook rekening
kunnen gaan houden met de inhoud. Wellicht
zullen wij dan opnieuw op sommige aspecten van
mening verschillen, maar over andere zullen wij
het eens zijn. Wellicht zouden wij aldus iets
kunnen realiseren.
De voorzitter: Afgesproken werd dat de regering
nog vandaag zal antwoorden in avondzitting en dit
vanaf 20.15 uur. Gelieve daarmee rekening te
houden.
De vergadering is geschorst.
La séance est suspendue.
CRIV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
47
De vergadering wordt geschorst om 19.01 uur.
Volgende vergadering woensdag 30 mei 2001 om
20.15 uur.
La séance est suspendue à 19.01 heures.
Prochaine séance le mercredi 30 mai 2001 à
20.15 heures.
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
CRABV 50 PLEN 128
CRABV 50 PLEN 128
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
V
OLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
B
EKNOPT
V
ERSLAG
C
OMPTE
R
ENDU
A
NALYTIQUE
P
LENUMVERGADERING
S
ÉANCE PLÉNIÈRE
woensdag mercredi
30-05-2001 30-05-2001
14:15 uur
14:15 heures
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Berichten van verhindering
1
Excusés
1
ONTWERP VAN BIJZONDERE WET EN
WETSVOORSTEL (VOORTZETTING)
1
PROJET DE LOI SPÉCIALE ET
PROPOSITION DE LOI (CONTINUATION)
1
Ontwerp van bijzondere wet tot herfinanciering
van de Gemeenschappen en uitbreiding van de
fiscale bevoegdheden van de Gewesten (1183/1
tot 8)
1
Projet de loi spéciale portant refinancement des
communautés et extension des compétences
fiscales des régions (1183/1 à 8)
1
- Wetsvoorstel van de heer Hugo Coveliers,
mevrouw Marie-Thérèse Coenen, de heren
Claude Eerdekens, Jacques Simonet en Jef
Tavernier, mevrouw Annemie Van de Casteele en
de heer Dirk Van der Maelen tot wijziging van de
wet van 12 januari 1989 tot regeling van de wijze
waarop de Brusselse Hoofdstedelijke Raad wordt
verkozen en de gewone wet van 16 juli 1993 tot
vervollediging van de federale staatsstructuur
(1247/1 tot 4)
1
- Proposition de loi de M. Hugo Coveliers, Mme
Marie-Thérèse Coenen, MM. Claude Eerdekens,
Jacques Simonet et Jef Tavernier, Mme Annemie
Van de Casteele et M. Dirk Van der Maelen
modifiant la loi du 12 janvier 1989 réglant les
modalités de l'élection du Conseil de la Région de
Bruxelles-Capitale et la loi ordinaire du
16
juillet
1993 visant à achever la structure
fédérale de l'Etat (1247/1 à 4)
1
Hervatting van de algemene bespreking
2
Reprise de la discussion générale
2
Sprekers: Jean-Pol Poncelet, voorzitter van
de PSC-fractie, Alfons Borginon, Bart
Laeremans, Claude Eerdekens, voorzitter
van de PS-fractie, Yves Leterme, voorzitter
van de CVP-fractie, Hugo Coveliers,
voorzitter van de VLD-fractie, Gérard Gobert,
Dirk Van der Maelen, voorzitter van de SP-
fractie, Koen Bultinck, Jef Tavernier,
voorzitter van de AGALEV-ECOLO-fractie,
Danny Pieters, Guido Tastenhoye, Gerolf
Annemans, voorzitter van de VLAAMS BLOK-
fractie
Orateurs: Jean-Pol Poncelet, président du
groupe PSC , Alfons Borginon, Bart
Laeremans, Claude Eerdekens, président du
groupe PS , Yves Leterme, président du
groupe CVP , Hugo Coveliers, président du
groupe VLD , Gérard Gobert, Dirk Van der
Maelen, président du groupe SP , Koen
Bultinck, Jef Tavernier, président du groupe
AGALEV-ECOLO , Danny Pieters, Guido
Tastenhoye, Gerolf Annemans, président du
groupe VLAAMS BLOK
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
1
PLENUMVERGADERING SÉANCE
PLÉNIÈRE
van
WOENSDAG
30
MEI
2001
14:15 uur
______
du
MERCREDI
30
MAI
2001
14:15 heures
______
De vergadering wordt geopend om 14.19 uur door
de heer Herman De Croo, voorzitter.
La séance est ouverte à 14.19 heures par M.
Herman De Croo, président.
Berichten van verhindering
NAVO: André Schellens
Federale regering
Louis Michel, vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse zaken: Budapest (NAVO)
Isabelle Durant, vice-eerste minister en minister van
Mobiliteit en Vervoer: Lissabon (Europese Raad
ministers Vervoer)
Excusés
OTAN: André Schellens
Gouvernement federal
Louis Michel, vice-premier ministre et ministre des
Affaires étrangères: Budapest (OTAN)
Isabelle Durant, vice-première ministre et ministre
de la Mobilité et des Transports: Lisbonne (Conseil
des ministres européens Transport)
De voorzitter: Ik had de indruk dat men
vanochtend had gezegd dat de vergadering om
14.15 uur begon!
Ik kijk links, rechts, in het centrum... Er zijn weinig
leden aanwezig.
Le président: J'ai l'impression que ce matin on a
indiqué que la séance commençait à 14.15 heures!
Je regarde à gauche, à droite et au centre... Peu de
membres sont présents.
De vergadering wordt geschorst om 14.20 uur.
La séance est suspendue à 14.20 heures.
De vergadering wordt hervat om 14.30 uur.
La séance est reprise à 14.30 heures.
Tegenwoordig bij de hervatting van de vergadering
is de minister van de federale regering: Johan
Vande Lanotte
Ministre du gouvernement fédéral présent lors de la
reprise de la séance: Johan Vande Lanotte
Ontwerp van bijzondere wet en
wetsvoorstel (voortzetting)
Projet de loi spéciale et proposition de
loi (continuation)
01 Ontwerp van bijzondere wet tot
herfinanciering van de Gemeenschappen en
uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de
Gewesten (1183/1 tot 8)
- Wetsvoorstel van de heer Hugo Coveliers,
mevrouw Marie-Thérèse Coenen, de heren
Claude Eerdekens, Jacques Simonet en Jef
Tavernier, mevrouw Annemie Van de Casteele en
de heer Dirk Van der Maelen tot wijziging van de
wet van 12 januari 1989 tot regeling van de wijze
01 Projet de loi spéciale portant refinancement
des communautés et extension des compétences
fiscales des régions (1183/1 à 8)
- Proposition de loi de M. Hugo Coveliers, Mme
Marie-Thérèse Coenen, MM. Claude Eerdekens,
Jacques Simonet et Jef Tavernier, Mme Annemie
Van de Casteele et M. Dirk Van der Maelen
modifiant la loi du 12 janvier 1989 réglant les
modalités de l'élection du Conseil de la Région
de Bruxelles-Capitale et la loi ordinaire du
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
2
waarop de Brusselse Hoofdstedelijke Raad wordt
verkozen en de gewone wet van 16 juli 1993 tot
vervollediging van de federale staatsstructuur
(1247/1 tot 4)
16
juillet
1993 visant à achever la structure
fédérale de l'Etat (1247/1 à 4)
Hervatting van de algemene bespreking
Reprise de la discussion générale
01.01 Jean-Pol Poncelet (PSC): In het zesde jaar
van het keizerrijk van Marcus Aurelius et van Lucius
Verus werden de christenen van Azië het slachtoffer
van gewelddadige vervolgingen. Ook Polycarpus,
bisschop van Smyrna, behoorde tot de slachtoffers.
Toen hij naar de plaats van zijn terechtstelling werd
geleid, hoorde hij een stem die hem zei: "Sterkte,
Polycarpus ! Hou vol !" De vlammen van de
brandstapel waarop hij de dood moest vinden,
bogen en uit teleurstelling staken zijn beulen hem
neer. Het bloed van de martelaar spoot zo
overvloedig uit zijn wonde dat het vuur doofde. Dat
was op 25 april in het achtste uur. Polycarpus wordt
op 26 januari gevierd.
Dat zijn de omstandigheden die ertoe leidden dat de
bisschop van Smyrna de beschermheilige werd van
een veel minder roemrijk politiek akkoord voor
Brussel. De Franstalige meerderheid heeft immers
niet stand gehouden. Er gebeurde dus geen
mirakel. De onderhandelingen hebben tot een
slecht akkoord geleid.
In de allereerste plaats zou ik het voorliggend
ontwerp van bijzondere wet willen situeren in de
evolutie van onze staat die binnen een tijdspanne
van dertig jaar van een gedecentraliseerde unitaire
structuur tot een federaal bestel is geëvolueerd.
Sinds 1970 bepaalt onze Grondwet dat er in ons
land drie Gewesten en drie Gemeenschappen zijn.
In juli 1971 werden de Franse en de Vlaamse
Gemeenschap opgericht en werden hen
wetgevende bevoegdheden verleend.
In augustus 1980 werd de derde Gemeenschap
opgericht en werden twee van de drie Gewesten tot
stand gebracht.
In augustus 1988 en januari 1989 zag het derde
Gewest het licht en werden de bevoegdheden van
gewesten en gemeenschappen uitgebreid, evenals
hun financiële middelen en hun fiscale autonomie.
Vanaf dan kon de structuur van de Belgische staat
federaal worden genoemd.
In 1993 werd de federale structuur "voltooid" en
werd het federale karakter van de staat bevestigd.
De PSC heeft aan elke fase van die hervorming
01.01 Jean-Pol Poncelet (PSC) : La sixième
année de l'empire de Marc Aurèle et de Lucius
Verus, s'alluma une violente persécution contre les
chrétiens d'Asie. Polycarpe, évêque de l'église de
Smyrne était la victime toute désignée des
persécuteurs. Conduit sur le lieu de son supplice,
une voix lui dit : « Courage, Polycarpe, tiens bon ».
Le feu du bûcher qui devait le consumer fléchit et,
de dépit, ses bourreaux lui donnèrent un coup de
poignard. Le sang du martyr sortit en si grande
abondance qu'il éteignit le feu. C'était le 25 avril, à
la huitième heure. On le fête le 26 janvier.
Voilà les circonstances qui firent de l'évêque de
Smyrne le patron, à Bruxelles, d'un accord politique
bien moins glorieux. En effet, la majorité
francophone, elle, n'a pas tenu bon. Il n'y a donc
pas eu de miracle : la négociation a accouché d'un
mauvais accord.
Avant tout, je voudrais situer le projet de loi spéciale
qui nous est soumis dans l'évolution de notre Etat
qui est passé, en trente ans, d'une structure unitaire
décentralisée à une structure fédérale.
Depuis 1970, la Constitution prévoit trois Régions et
trois Communautés. Depuis juillet 1971, les
Communautés française et flamande ont été créées
et se sont vu attribuer des compétences
législatives.
En août 1980, la troisième Communauté a été
créée et deux des trois Régions ont été mises en
place.
En août 1988 et janvier 1989, la troisième Région a
été créée, les compétences des Régions et des
Communautés ont été augmentées ainsi que leurs
moyens financiers et leur autonomie fiscale.
A ce moment, on pouvait qualifier de fédérale la
structure de l'Etat belge.
En 1993, la structure fédérale a été «achevée» et le
caractère fédéral de l'État a été proclamé.
Le PSC a participé à chacune de ces étapes. Les
sociaux-chrétiens francophones en sont fiers, parce
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
3
deelgenomen. De Franstalige christen-democraten
zijn daar trots op omdat zij altijd voorstander zijn
geweest van het subsidiariteitsbeginsel en van het
behoud van een sterke solidariteit tussen alle
burgers.
Het resultaat dat na de hervorming van 1993 werd
bereikt, zorgde voor een evenwichtige situatie. Wij
wilden niet verder gaan. Daarom werd
overeengekomen dat de hervorming van 1993
bedoeld was om de federale staatsstructuur te
voltooien.
Ondanks het feit dat aan Vlaamse kant het
definitieve karakter van die hervorming zeer snel op
de helling werd geplaatst, bleven de Franstalige
partijen die stelling tot na de jongste
parlementsverkiezingen eensgezind verdedigen.
qu'ils ont toujours été partisans du principe de
subsidiarité et du maintien d'une forte solidarité
interpersonnelle entre tous les citoyens.
Le résultat atteint, après la réforme de 1993
constituait un point d'équilibre au-delà duquel nous
ne voulions pas aller. C'est pourquoi il a été
convenu que la réforme de 1993 visait à achever la
structure fédérale de l'Etat.
Malgré la rapide remise en cause, du côté flamand,
du caractère définitif de cette structure, les partis
francophones s'en sont tenus solidairement à cette
thèse jusqu'au lendemain des dernières élections
législatives.
Om hun afwijzing van een nieuwe hervorming
kracht bij te zetten hebben PS en PSC ervoor
gezorgd dat de verklaring tot herziening van de
Grondwet zo minimalistisch mogelijk werd
opgesteld - jammer voor de Vlamingen. Die
standvastigheid aan Franstalige zijde werd
gerechtvaardigd door de twijfel die er bij de
Franstaligen gerezen was omtrent de ware
doelstellingen die de Vlamingen met de
staatshervorming nastreefden. Zij beogen immers
niet zozeer meer een bevoegdheidsverdeling met
het oog op efficiënt bestuur en subsidiariteit dan wel
onafhankelijkheid, en afhankelijk van de partij die
aan het woord is komt men daar al dan niet luid en
duidelijk voor uit. De onderscheiden etappes die
Vlaanderen naar de onafhankelijkheid moeten
leiden, worden steevast aangekondigd in de
resoluties van het Vlaamse Parlement.
De eensgezinde weigering van de Franstaligen om
over een nieuwe hervorming te onderhandelen was
een niet mis te verstaan signaal aan het adres van
de Vlaamse partijen.
Door het solidariteitspact tussen de Franstalige
partijen te verbreken en in te gaan op de meeste
eisen van het Vlaamse Parlement, zijn PRL-FDF,
PS en Ecolo voor een groot stuk meegegaan met
het Vlaamse streven naar onafhankelijkheid.
Hoeft het gezegd dat de PSC liever voet bij stuk
hield en niet over een nieuwe staatshervorming
wenste te onderhandelen, ook al betekende dat dat
Vlaanderen daar de consequenties uit zou trekken ?
En de PSC had daar twee redenen voor. Allereerst
was het weinig waarschijnlijk dat Vlaanderen op die
weigering zou hebben gereageerd door uit de
Belgische federatie te stappen. En ten tweede
zouden de kosten voor de Vlaamse
onafhankelijkheid momenteel onbetaalbaar zijn.
De Franstaligen hebben er dus belang bij geen
Pour renforcer leurs refus d'une nouvelle réforme,
le PS et le PSC ont veillé à ce que la déclaration de
révision de la Constitution soit minimaliste, au
grand dam des flamands. Cette attitude de fermeté
des francophones était justifiée par les doutes qu'ils
avaient par rapport aux objectifs poursuivis à
travers les réformes de l'Etat par les flamands.
L'objectif de ceux-ci n'est actuellement plus une
répartition des compétences dans un souci
d'efficacité et de subsidiarité, mais bien une
indépendance affirmée haut et fort ou sous-
entendue selon les partis flamands. Les étapes qui
doivent mener la Flandre vers son indépendance
sont annoncées par les résolutions du Parlement
flamand.
Le refus unanime des partis francophones de
négocier une nouvelle réforme constituait un signal
fort à l'adresse des partis flamands.
En brisant le pacte de solidarité entre les partis
francophones, et en satisfaisant une bonne partie
des exigences du Parlement flamand, le PRL-FDF,
le PS et Ecolo ont accepté d'accomplir un pas
important vers l'indépendance de la Flandre.
Est-ce à dire que le PSC aurait préféré camper sur
son refus de négocier une nouvelle réforme de
l'Etat, au risque de voir la Flandre en tirer les
conséquences ? La réponse est « oui », et ce pour
deux raisons. Tout d'abord, il est peu vraisemblable
qu'aujourd'hui, la réponse de la Flandre à ce refus
aurait été son départ de la fédération belge.
Ensuite, le coût de son indépendance serait
actuellement exorbitant.
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
4
verdere staatshervorming meer te aanvaarden
zolang het debat over het uiteindelijke opzet van de
hervorming niet definitief is uitgeklaard.
Wij willen het behoud van een sterke en efficiënte
Belgische federatie, gestoeld op subsidiariteit en
solidariteit, die op een optimale manier meewerkt
aan het uitdijende besluitvormingsproces op
Europees niveau. Wij benadrukken wat mensen
verbindt, veeleer dan wat mensen scheidt; wij
belijden verdraagzaamheid en openheid tegenover
andere culturen en vreemde talen, wars van
etnocentrisme.
Niet toevallig is de partij die het openlijkst ijvert voor
de onafhankelijkheid van Vlaanderen precies een
partij die uitsluiting, discriminatie en
onverdraagzaamheid in haar vaandel schrijft.
Les francophones ont donc intérêt à ne plus
accepter la moindre réforme de l'Etat avant que le
débat sur la finalité de la réforme n'ait été tranché
définitivement.
Nous souhaitons le maintien d'une fédération belge
forte, efficace, organisée sur la subsidiarité et la
solidarité et participant de manière optimale aux
décisions de plus en plus nombreuses au niveau
européen. Nous sommes attachés à ce qui unit les
hommes plutôt qu'à ce qui les divise, à la tolérance,
à l'ouverture sur d'autres cultures et d'autres
langues plutôt qu'au repli sur soi.
Il n'est pas anodin de constater que le parti qui
prône le plus ouvertement l'indépendance de la
Flandre est un parti qui prône l'exclusion, la
discrimination et l'intolérance.
Als wij er niet in slagen de scheiding af te wenden,
moeten wij erop toezien dat zij niet nadelig is voor
de Franstaligen.
Wij zijn er echter van overtuigd dat de
stapjesgewijze tactiek die Vlaanderen tot dusver
heeft toegepast de belangen van de Franstaligen
het meest schaadt.
Als Vlaanderen de status quo vastberaden afwijst,
zou het dan niet beter zijn voor iedereen om over
een scheiding te onderhandelen? De vraag moet
worden opgeworpen zodat die onderhandelingen
kunnen worden voorbereid. De Franstaligen moeten
inzien dat zij alleen België niet kunnen laten
voortbestaan.
Voorliggende hervorming bevat een belangrijk
onderdeel dat betrekking heeft op de financiering
van de gemeenschappen. Dat is een goede zaak,
maar waarom heeft men daar een zo omvangrijk
"institutioneel" onderdeel aan gekoppeld, tenzij dan
omdat de kleine Vlaamse partner, die de
meerderheid "gijzelt", dat eist?
Mocht die hervorming echt de laatste zijn, dan zou
het financieel onderdeel ervan mits enkele
bijsturingen nog kunnen worden aanvaard. Wij
weten echter dat zulks niet het geval zal zijn. De
Vlamingen hebben er immers voor gezorgd dat de
Franstaligen op enkele punten vragende partij
blijven, zodanig dat zij nog verdere hervormingen
zullen kunnen doordrukken. Over afzienbare tijd zal
het Brussels Gewest wellicht financieel worden
versmacht.
Die kritiek op de Lambertmont-akkoorden staat
helemaal niet haaks op de kritiek die door de
Vlaamse oppositiepartijen wordt geformuleerd. Wij
klagen het resultaat van de hervorming aan en de
Si nous ne parvenons pas à empêcher la
séparation, nous devons veiller à ce qu'elle ne soit
pas défavorable aux francophones.
Or, nous sommes convaincus que la technique des
petits pas suivie par la Flandre jusqu'à présent est
la plus préjudiciable aux intérêts des francophones.
Si la Flandre est résolue à refuser le statu quo, ne
vaudrait-il pas mieux pour tous que l'on négocie la
séparation ? La question mérite d'être posée et la
négociation d'être préparée. Les francophones
doivent comprendre qu'ils ne peuvent vouloir être
belges tout seuls.
La réforme proposée comporte un important volet
«financement» des Communautés. On peut s'en
réjouir, mais pourquoi y ajouter un volet
«institutionnel» d'une telle ampleur sinon parce que
c'est l'exigence du petit partenaire flamand dont la
majorité s'est rendue prisonnière ?
Si elle devait réellement être la dernière, cette
réforme pourrait être acceptée dans son volet
financement moyennant un certain nombre de
corrections. Mais nous savons qu'il n'en sera pas
ainsi. En effet, les flamands ont veillé à maintenir
les francophones dans une situation de
demandeurs sur l'un ou l'autre point, afin de se
garantir une étape ultérieure. On assistera
probablement demain à l'étranglement financier de
la Région bruxelloise.
Cette critique des accords du Lambermont est loin
d'être incompatible avec celle formulée par
l'opposition flamande. Nous dénonçons le résultat
auquel conduit la réforme et le CVP dénonce le
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
5
CVP hekelt het te trage verloop van het proces om
tot dat resultaat te komen.
Met voorliggend ontwerp wordt een nieuw
doorslaggevend stapje gezet op weg naar de
onafhankelijkheid van Vlaanderen. De
meerderheidspartijen hebben de Franstalige kiezers
bedrogen.
rythme trop lent de la progression vers ce résultat.
Ce projet se présente donc comme un petit pas
déterminant de plus vers l'indépendance de la
Flandre et constitue une trahison des électeurs
francophones par les partis de la majorité.
Voor een dergelijk beleid heeft de regering uiteraard
geen meerderheid bij de Franstalige kiezers. Als
deze hervorming haar beslag krijgt, zal men de
kiezer een rad voor ogen hebben gedraaid, en zal
ze de vrucht zijn van de verborgen agenda van een
meerderheid die er geen is.
Wij hebben vijf fundamentele punten van kritiek op
dit ontwerp : de solidariteit tussen de
gemeenschappen wordt ondergraven doordat wordt
afgestapt van de verdeelsleutel op grond van het
aantal leerlingen; de herfinanciering wordt
vertraagd; er zijn onvoldoende of zelfs helemaal
geen waarborgen ter voorkoming van een
dramatische fiscale concurrentie; het Brusselse
Gewest wordt niet geherfinancierd; en de
hervorming heeft een confederaal karakter, zoals
blijkt uit het onrechtmatige inroepen van de
samenwerkingsakkoorden.
De rijkste Gemeenschap krijgt voortaan meer geld
per leerling van de federale overheid. Ik betreur
deze verbreking van de solidariteit. Sinds mei 2000
zien de Franstaligen trouwens af van een verdeling
op grond van het criterium van het aantal leerlingen.
Dat kost de Franse Gemeenschap jaarlijks 1,8
miljard BEF, plus de gederfde 3,6 miljard BEF voor
1999. Wanneer is het de beurt aan de sociale
zekerheid ?
Voor 1999-2004 voorzien de akkoorden in een
gecumuleerde herfinanciering van 16,9 miljard.
Voor 2002 bedraagt het gat meer dan 3,5 miljard,
boven de leencapaciteit van de Gemeenschap.
Waarom gaat de herfinanciering dan niet tegelijk in
met de fiscale autonomie ? De met het
Lambermontakkoord bekomen herfinanciering zal
dus in de eerste plaats als compensatie voor de
toegevingen van het Sint-Elooisakkoord dienen. De
prijs die men betaalt is echter waanzinnig hoog.
Om de Franse Gemeenschap voor het faillissement
te behoeden ontbreekt in feite de politieke wil.
Gaapt er immers geen kloof van nagenoeg tien
miljard tussen de subsidies voor het officiële
onderwijs en die voor het gesubsidieerd onderwijs ?
Pour mener une telle politique, le gouvernement ne
dispose évidemment pas d'une majorité auprès des
électeurs francophones. Si cette réforme
aboutissait, elle ne serait que le résultat d'une
tromperie à l'égard des électeurs et le fruit défendu
d'une majorité usurpée.
Nous adressons cinq critiques fondamentales au
projet
: rupture de la solidarité entre les
Communautés par l'abandon de la clef des élèves ;
retard du refinancement
; insuffisance, sinon
inexistence, des garde-fous destinés à éviter une
dramatique concurrence fiscale
; absence de
refinancement de la Région bruxelloise, et
caractère confédéral de la réforme, que traduit le
recours indu aux accords de coopération.
La Communauté la plus riche recevra davantage du
pouvoir fédéral pour chaque élève. Je déplore cette
rupture de la solidarité. Dès le mois de mai 2000,
les francophones ont d'ailleurs renoncé à une
répartition selon le critère du nombre d'élèves. Cela
coûte, chaque année, à la Communauté française
1,8 milliard de francs, auxquels il faut ajouter 3,6
milliards de renoncement pour 1999. A quand le
tour de la sécurité sociale ?
Pour 1999 à 2004, les accords prévoient un
refinancement cumulé de 16,9 milliards. L'impasse,
pour 2002, atteint plus de 3,5 milliards au-delà de la
capacité d'emprunt de la Communauté. Alors,
pourquoi le refinancement n'entre-t-il pas en vigueur
en même temps que l'autonomie fiscale ? Le
refinancement obtenu à la Saint-Polycarpe aura
donc servi, pour l'essentiel, à compenser les
concessions faites à la Saint-Eloi. Le prix est
démentiel.
Pour éviter la faillite de la Communauté, c'est, en
fait, la volonté politique qui manque. L'écart entre
les subventions attribuées à l'enseignement officiel
et au subventionné n'est-il pas de près de dix
milliards ?
Terwijl de belastingregelingen van de verschillende
staten op dit ogenblik worden geharmoniseerd, zet
À l'heure où l'on harmonise les fiscalités entre
Etats, ce projet-ci ouvre la porte à une autonomie
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
6
dit ontwerp de deur open voor een aanzienlijke
fiscale autonomie van de gewesten. Hierdoor
bestaat het risico dat binnen België een fiscale
concurrentie ontstaat naar het voorbeeld van wat nu
nog op Europees niveau bestaat. Dit houdt grote
risico's in voor de Franstaligen en voor de
bescheiden inkomens. Die concurrentie zal er
namelijk toe leiden dat de belastbare grondslagen
van de gewesten met hoge belastingen naar die
met lage belastingen zullen worden verplaatst
Die fiscale concurrentie heeft dus twee gevolgen:
de vermindering van de algemene belastingdruk
door opeenvolgende belastingverlagingen en de
daarmee gepaard gaande daling van de
belastingontvangsten van de gewesten.
België bestaat uit één rijk gewest en twee armere
gewesten. Ik begrijp niet dat de minst rijken nieuwe
spelregels aanvaarden die hen armer zullen maken.
De doorgedreven fiscale autonomie voor de
gewesten mag er alleen komen als tegelijkertijd de
onmisbare beschermingsmechanismen worden
ingesteld. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan de
omschrijving van het begrip "progressiviteit" die in
de wettekst ontbreekt.
De bepalingen inzake de bescherming van de
progressiviteit van de belastingen vertonen lacunes.
Die lacunes kunnen de hoge inkomens aanzetten
tot delokalisatie om fiscale redenen. Bovendien is
dit ontwerp tegenstrijdig omdat het
belastingverminderingen toestaat en van de
progressiviteit van de belastingen niet mag worden
afgeweken.
Voorts zijn de belastinggrondslag en de criteria die
bepalen waar belastingen worden betaald
onnauwkeuring omschreven.
Erger nog: de schending van de regels die de
fiscale autonomie kwantitatief beperken, kan niet
worden bestraft.
fiscale importante des Régions et l'on prend ainsi le
risque de créer, au sein même de la Belgique, une
concurrence fiscale à l'image de celle qui prévaut
encore actuellement au niveau européen. Quel
risque pour les francophones ! Quel risque pour les
personnes à revenu modeste ! Car ceci va inciter
au déplacement des bases taxables des Régions
où les impôts sont élevés vers celles où ils sont plus
bas. Deux conséquences découlent donc de la
concurrence fiscale : la diminution de la pression
fiscale globale par des ajustements successifs à la
baisse et la diminution corrélative des recettes
fiscales des différentes Régions.
En Belgique, il y a une Région riche et deux
Régions plus pauvres. Je ne comprends pas que
les moins riches acceptent un changement des
règles du jeu qui les appauvrira de plus en plus.
L'octroi d'une autonomie fiscale accrue aux
Régions ne peut être décidée que si elle
s'accompagne de garde-fous indispensables.
Je pense, en premier lieu, à la définition de la notion
de progressivité qui ne figure pas dans le texte de la
loi.
Le dispositif de protection de la progressivité de
l'impôt comporte des failles. Ces failles peuvent
inciter les hauts revenus à la délocalisation dans un
but fiscal. Dans le même ordre d'idées, il y a
contradiction dans ce projet qui autorise d'une part
des réductions d'impôt et interdit de l'autre de porter
atteinte à la progressivité de l'impôt.
Le projet comporte, en outre, un flou dans la
définition des bases taxables et des critères de
localisation des impôts.
Il y a plus grave : la violation des règles qui
imposent des limites quantitatives à l'autonomie
fiscale des Régions ne pourra être sanctionnée.
Enerzijds mogen de verminderingen niet hoger
liggen dan de aan de Gewesten toegekende
opbrengst en anderzijds wordt een
maximumpercentage van de inkomsten uit de
inkomstenbelasting toegepast op het totaal van de
algemene belastingverminderingen en
verhogingen.
De voorafgaande controle door het Rekenhof
vertoont twee zwakke punten : hij geschiedt op
grond van theoretische voorspellingen en het advies
van het Hof is niet bindend voor de betrokken
politieke overheden.
En effet, d'une part les réductions ne peuvent
dépasser le montant du produit attribué à la Région
et, d'autre part, un pourcentage maximal des
recettes de l'IPP est appliqué au total des
réductions et des augmentations générales d'impôt.
Le contrôle exercé a priori par la Cour des Comptes
souffre de deux faiblesses : il est exercé à partir de
projections théoriques et l'avis donné par la Cour ne
lie pas les autorités politiques concernées.
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
7
Wij vinden dat het advies van het Rekenhof bindend
moet zijn. Wat het tweede zwakke punt betreft,
dient de bijzondere wet op het Arbitragehof te
worden gewijzigd, zodat het zijn controle a posteriori
kan uitoefenen. Als men wil dat de beperkingen
vastgesteld in de artikelen 6 en 9 van de bijzondere
financieringswet niet kunnen worden overschreden,
moet in een specifieke beroepstermijn worden
voorzien waarbij dat beroep na afloop van de
periode van zes maanden kan worden ingediend.
Ik besluit daaruit dat het ontwerp niet de nodige
waarborgen bevat om het Brussels Gewest en het
Waals Gewest tegen een ongebreidelde fiscale
concurrentie te beschermen.
Het Brussels Gewest heeft nood aan een
herfinanciering met een bedrag van 12 tot 18
miljard frank. Wij betreuren dat men de door die
herfinanciering geboden gelegenheid niet heeft
benut en vrezen dat voorliggend ontwerp
integendeel de budgettaire situatie van het Gewest
nog dreigt te verslechteren.
De regeling die ertoe strekt de budgettaire
neutraliteit van de regionalisering van diverse
belastingen tot stand te brengen zal rampzalige
gevolgen hebben. Brussel dreigt daardoor immers 7
tot 10% inkomsten te verliezen.
De beveiliging die werd ingebouwd is volstrekt
ontoereikend. Zij garandeert zelfs niet dat het
Brussels Gewest over dezelfde middelen zal
kunnen beschikken als die waarover het nu
beschikt.
Het gevaar bestaat dus dat het Gewest in de
toekomst verzeild geraakt in een situatie die
vergelijkbaar is met die van de Franse
Gemeenschap.
Pour nous, l'avis rendu par la Cour des Comptes
doit être obligatoire. Pour rencontrer leur seconde
faiblesse, il y a lieu de modifier la loi spéciale sur la
Cour d'arbitrage pour qu'elle puisse exercer son
contrôle a posteriori. Si l'on veut que les limites
fixées par les articles 6 et 9 de la loi spéciale de
financement ne puissent être violées, il convient de
prévoir un délai de recours spécifique qui permette
de l'introduire au-delà du délai de six mois.
J'en conclus que le projet ne comporte pas les
garde-fous nécessaires pour prémunir les Régions
bruxelloise et wallonne contre une concurrence
fiscale débridée.
La Région bruxelloise a besoin d'être refinancée
d'un montant de 12 à 18 milliards de francs. Nous
déplorons que l'opportunité de ce refinancement
n'ait pas été saisie et, plus encore, que ce projet
risque d'aggraver encore la situation budgétaire de
la Région.
En effet, le mécanisme visant à assurer la neutralité
budgétaire de la régionalisation de différents impôts
aura des conséquences catastrophiques. Pour
Bruxelles, cela risque à terme de signifier une perte
de recettes de l'ordre de 7 à 10 %.
Le mécanisme de sécurité mis en place est
totalement insuffisant. Il ne garantit même pas que
la Région bruxelloise dispose des moyens
équivalents à ceux dont elle dispose maintenant.
Il y a donc un risque de voir la Région se trouver
demain dans une situation comparable à celle que
connaît la Communauté française.
Met de fiscale autonomie dreigt het Brussels
Gewest onder toezicht van Vlaanderen te worden
geplaatst.
Bij de hervorming van 1988 speelden de
samenwerkingsakkoorden een marginale rol. Met
de hervorming van 1993 is die rol belangrijker
geworden met name inzake de internationale
betrekkingen.
In het kader van deze hervorming wordt die rol nog
uitgebreid wat tot uiting komt in een confederale
ontsporing waarbij de wetgever de problemen die hij
niet kan oplossen op anderen afschuift. De
ontsporing is tweevoudig: voor een aantal
problemen is geen tweederde meerderheid vereist
en het federale niveau wordt buiten spel gezet
L'autonomie fiscale est lourde de menaces pour la
Région bruxelloise, qui risque d'être mise sous la
tutelle de la Flandre.
Lors de la réforme de 1988, les accords de
coopération jouaient un rôle marginal. Lors de la
réforme de 1993, ces accords ont été amenés à
jouer un rôle plus important, notamment dans le
domaine des relations internationales.
A l'occasion de l'actuelle réforme, ce rôle a encore
été élargi, ce qui traduit une dérive confédérale où
le législateur délègue ce qu'il ne peut résoudre.
Double dérive où une série de questions sont
soustraites à l'obligation de la majorité des deux
tiers et où le niveau fédéral est exclu du débat.
De grootste contradictie in deze onderhandelingen Le
plus grand paradoxe de cette négociation tient
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
8
is te wijten aan de ambivalente rol van de drie
Franstalige partijen. Het is bekend dat de Waalse
socialisten voorstander zijn van een minimale
federale Staat. Sedert enige tijd is ook duidelijk dat
de Franstalige groenen bereid zijn tot heel wat
toegevingen.
Herinner u de ronkende verklaringen van de
liberale leiders in 1999: als het aan hen lag hoefde
men in de volgende zittingsperiode geen enkele
institutionele hervorming te vrezen. Enkele weken
later was de Volksunie ook van de partij. Onder
druk van een permanente chantage besteedden de
liberalen hun energie in de eerste plaats aan het
ontmijnen van communautaire conflicten. Het hoeft
dan ook niet te verbazen dat de onderhandelingen
in zulke slechte omstandigheden werden gevoerd.
Voor elke stem van de VU moest worden betaald!
Tijdens deze onderhandelingen waarbij steeds
maar werd toegegeven, was de PSC daarentegen
altijd bekommerd om een echte herfinanciering van
de Franse Gemeenschap.
au rôle ambivalent des trois partis francophones.
Depuis toujours, on sait les socialistes wallons
acquis à la thèse d'un Etat fédéral minimal. Depuis
quelque temps, on sait les écologistes
francophones prêts à beaucoup de reniements.
Mais rappelez-vous les déclarations tonitruantes
des dirigeants libéraux en 1999: à les écouter,
aucun risque de réforme institutionnelle n'était à
craindre sous la législature qui allait s'ouvrir !
Quelques semaines plus tard, ils emportaient la
Volksunie dans leurs bagages. Soumis à un
chantage permanent, ils ont consacré l'essentiel de
leur énergie à déminer des conflits
communautaires. Faut-il s'étonner, dès lors, que les
négociations se soient déroulées dans de si
mauvaises conditions ? Chaque voix de la VU a dû
être achetée !
Au contraire, dans toute cette négociation à
reculons, le PSC a toujours été soucieux d'un
refinancement réel de la Communauté française.
Nooit werd ons gevraagd deze onderhandelingen
mee voor te bereiden. De VU kreeg de voorrang en
zelfs de exclusiviteit. Maar de PSC wil gewoon een
betere regeling voor de federale staat, voor alle
Franstaligen en voor Brussel : naleving van de
Grondwet en de principes van de rechtsstaat,
kwaliteitsonderwijs, gelijke behandeling van alle
leerlingen, afwijzing van een regionalisering van de
gemeentewet want dat is een verraad aan de
inwoners van de Brusselse rand, afwijzing van de
vervlaamsing en verarming van Brussel.
Die hervormingen worden niet vóór 2002 van
kracht. Bij de huidige stand van zaken zijn en blijven
ze onaanvaardbaar.
Het stemgedrag van de PSC-
volksvertegenwoordigers bij de eindstemming zal u
dus niet hoeven te verbazen.
Dit is een verwerpelijke tekst : omdat de gelijkheid
van alle leerlingen wordt ondergraven, omdat de
deur wordt opengezet voor fiscale concurrentie,
omdat er onvoldoende ijkpunten zijn, omdat de
herfinanciering van de Gemeenschappen te laat
komt.
Jawel, wij hadden een betere tekst gebrouwen.
Paars-groen heeft er verkeerd aan gedaan de
strategie van de weigering die alle Franstalige
partijvoorzitters vóór de verkiezingen hadden
aangenomen, te laten varen.
Het zal heel moeilijk zijn om het roer nu nog om te
gooien. Maar wat ons tegenstaat is niet de
Jamais nous n'avons été conviés à préparer ces
négociations. La VU a la priorité, et même
l'exclusivité. Or, le PSC veut tout simplement mieux
pour l'État fédéral, mieux pour tous les
francophones et mieux pour Bruxelles : respect de
l'État de droit et de la Constitution, enseignement
de qualité, respect de l'égalité entre élèves, refus
d'une régionalisation de la loi communale qui trahit
les habitants de la périphérie bruxelloise, refus
d'une flamandisation et d'un appauvrissement de
Bruxelles.
Ces réformes n'entrent pas en vigueur avant 2002.
Dans l'état actuel, elles sont et restent
inacceptables.
Vous ne serez donc pas surpris du vote final des
députés du PSC.
Ceci est un mauvais texte :il rompt l'égalité entre les
élèves car il ouvre la porte à la concurrence fiscale,
les balises sont insuffisantes et le refinancement
des Communautés interviendra trop tard.
Oui, nous aurions fait mieux. L'arc-en-ciel a eu le
tort de se départir de la stratégie du refus qui était
celle de tous les présidents de partis francophones
avant les élections.
Il sera très difficile de renverser la vapeur. Mais ce
n'est pas la difficulté de la tâche qui nous rebute.
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
9
moeilijkheid van die taak.
Wij hebben de meerderheid voorgesteld opnieuw
over de teksten te onderhandelen om ze te
verbeteren. Dat voorstel blijft niet eeuwig gelden.
Als er vóór de stemming bij onderhandelingen niets
uit de bus komt, zullen we niet anders kunnen dan
unisono tegen dit ontwerp stemmen.
De Franstalige meerderheidspartijen zullen op die
manier de verantwoordelijkheid voor het mislukken
van dit ontwerp geheel op zich nemen, een ontwerp
waarover zij niet goed onderhandeld hebben, in het
nauw gedreven door de constante chantage van de
extremisten van de Volksunie, en dat ze niet
hebben willen amenderen op de wijze die wij
voorstaan, namelijk erg gematigd en behoedzaam,
maar vastberaden. (Applaus bij de PSC)
Nous avons fait le choix de proposer à la majorité
de renégocier les textes afin de les améliorer. Notre
proposition ne tiendra pas éternellement. Si, avant
le vote, aucune négociation n'a pu être finalisée,
nous ne pourrons que voter tous en choeur contre le
projet.
Les partis francophones de la majorité prendront
ainsi toutes les responsabilités de l'échec du
présent projet. Un projet qu'ils ont mal négocié,
sous le chantage permanent des extrémistes de la
VU, et qu'ils ont refusé d'amender dans le sens que
nous prônions, avec beaucoup de modération et de
circonspection, mais avec une grande fermeté.
(Applaudissements sur les bancs du PSC)
01.02 Alfons Borginon (VU&ID): Het Vlaams
zelfbestuur komt niet vanzelf, in tegenstelling tot wat
de sprekers van vanochtend schijnen te denken.
In 1993 heeft alleen de VU ingestemd met een
federalisering van de Gemeente- en Provinciewet.
Het is onder onze druk dat daarover een bepaling is
opgenomen in het Sint-Michiels-akkoord, weliswaar
minder verregaand dan aanvankelijk door ons
voorgestaan. De vorige regering deed niets aan de
staatshervorming omdat dit een explosief dossier is.
Men creëert in het Vlaams Parlement
verwachtingen zonder dat er enige bereidheid is om
deze verwachtingen in te lossen.
De grondwetsherziening waarin op het einde van de
vorige legislatuur werd voorzien, was een absolute
minimumverklaring. Dat het dossier na de
verkiezingen van 1999 toch op de agenda en in de
Vlaamse regeringsverklaring is gekomen, is volledig
toe te schrijven aan de inspanningen van de VU.
Toen het Lambermont-akkoord tot stand kwam,
was men eerst blij met de resultaten. Nu vraagt
men zich af of het wel snel genoeg gaat. Een en
ander heeft de communicatie van dit dossier
gedeeltelijk onmogelijk gemaakt, terwijl Vlaanderen
verheugd zou moeten zijn over de bereikte
resultaten. Ook bij het Brussel-akkoord was de
inbreng van de VU belangrijk. Zonder onze inbreng
had men ook daar veel minder resultaten geboekt.
Wat drijft ons hierin? We hebben het niet
gemakkelijk gehad de laatste tijd, maar we
proberen te realiseren waar we voor staan. We
werken stap voor stap, door onze druk gebeurt er
eindelijk iets. Laten we eerst de akkoorden
realiseren die we zelf hebben gevraagd, andere
punten zoals gezondheidszorgen en gezinsbijslagen
komen later wel aan de orde.
01.02 Alfons Borginon (VU&ID):
L'autodétermination flamande ne va pas de soi,
contrairement à ce que semblaient penser certains
orateurs ce matin.
En 1993, seule la VU avait consenti à la
fédéralisation des lois communale et provinciale.
Grâce à la pression que nous avons exercée, une
disposition a été insérée à ce sujet dans les
accords de la Saint-Michel, même si sa portée est
plus restreinte qu'à l'origine. Le gouvernement
précédent n'a pas touché à la réforme de l'Etat car il
s'agissait d'un dossier explosif. Des espoirs ont été
suscités au sein du Parlement flamand mais la
volonté de les concrétiser faisait défaut.
La révision de la Constitution décidée à la fin de la
législature précédente se limitait à une déclaration
rudimentaire. Si ce dossier a été porté à l'ordre du
jour après les élections de 1999 et figure dans la
déclaration de gouvernement flamand, le mérite en
revient à la seule VU.
Lors de l'élaboration des accords du Lambermont,
on a commencé à se réjouir des résultats obtenus.
Aujourd'hui, on se demande si le dossier évolue
suffisamment vite. Ces éléments ont nui à la
communication dans ce dossier, alors que la
Flandre devrait se réjouir des résultats engrangés.
En ce qui concerne l'accord bruxellois, la VU a
également fourni une contribution importante. Sans
nous, les résultats auraient été moindres.
Quelles raisons nous animent-elles ? Nous avons
connu des temps difficiles mais nous nous
efforçons de traduire dans les faits les idées que
nous défendons. Nous travaillons par étapes et la
pression que nous exerçons finit par payer.
Essayons d'abord de concrétiser les accords que
nous avons-nous même souhaités. Nous pourrons
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
10
très certainement examiner ultérieurement d'autres
thèmes, tels les soins de santé et les allocations
familiales.
Of men beter af is met de akkoorden van CVP en
PSC is maar de vraag.
De balans die moet gemaakt worden is viervoudig.
Een eerste vraag is of de unitaristische of de
autonomistische krachten winnen. Dan moet men
vaststellen dat de laatsten over heel de lijn winnen.
De enige uitzondering is de herfederalisering van de
milieutaksen op vraag van de Gewesten. Verder
moet men vaststellen dat vele niet-evidente
bevoegdheden, zoals deze inzake Landbouw,
worden gedefederaliseerd. In 1993 was de CVP
daar nog tegen.
Ten tweede moet men zich afvragen welke
autonome instellingen men krijgt:
gemeenschappelijke of gewestelijke, wat enkel aan
Franstalige kant een verschil maakt. Voor de
Vlamingen doet het er alleen in Brussel toe.
Vlaanderen krijgt alles binnen wat ik zonet
vermeldde, en met méér armslag dan Wallonië.
Vlaanderen zal immers 123 miljard krijgen
tegenover de huidige 619 miljard, en Wallonië krijgt
nog 68 miljard tegenover de huidige 260 miljard.
Inderdaad kan het Lambermont-akkoord worden
bekritiseerd voor wat de Vlaamse Brusselaars
betreft. Maar ook daar zijn er een aantal paradoxen.
Quant à savoir si la majorité aura davantage à
gagner en concluant un accord avec le CVP ou le
PSC, la question est posée.
Les textes doivent être passés au crible d'une
quadruple évaluation. En réponse à la première
question - l'accord intervenu constitue-t-il une
victoire pour les forces unitaristes ou autonomistes?
force est de constater que les seconds
l'emportent sur toute la ligne et que la
"refédéralisation" des taxes environnementales, à la
demande des Régions, constituent la seule
exception à cet égard. Par ailleurs, bon nombre de
compétences, comme celles ressortissant à
l'Agriculture, pour lesquelles une telle décision
n'allait pas de soi, font l'objet d'une défédéralisation
à laquelle le CVP était encore opposé en 1993.
Dans un deuxième temps, nous devons nous
demander si nous nous sommes dotés d'institutions
autonomes communautaires ou régionales, une
question qui n'est pertinente que pour les
francophones. Pour les Flamands, cette question se
pose uniquement à Bruxelles. Comme je l'ai dit il y
a quelques instants, la Flandre obtient tout et
dispose d'une marge de manoeuvre plus importante
que la Wallonie. Elle obtient en effet 123 milliards
en sus des 619 milliards dont elle dispose déjà,
alors que la Wallonie voit ses 260 milliards majorés
de 68 milliards.
Le volet des accords du Lambermont qui concerne
les Flamands de Bruxelles n'est certes pas à l'abri
de critiques. Mais ici, également, une série de
paradoxes peuvent être mis en évidence.
Fiscale autonomie voor Brussel geeft hen meer
erkenning. Franstaligen vinden echter dat hen zo de
keel wordt dichtgeknepen, zij zien het anders. De
echte uitdaging voor Brussel is het vinden van een
formule waarbij er een evenwicht wordt bereikt
tussen het versterken van de democratie en het
bevorderen van de Vlaamse aanwezigheid. De
huidige gewestformule is niet de meest perfecte. In
dit akkoord is er in elk geval perspectief om de
Vlaamse inbreng te vergroten.
De balans tussen Gewesten en Gemeenschappen
is eerlijk. De Vlamingen krijgen meer
bevoegdheden inzake Provincie- en Gemeentewet,
Landbouw, Buitenlandse Handel en
Ontwikkelingssamenwerking, meer fiscale
autonomie en de voogdij over de rand. De
L'autonomie fiscale accordée à Bruxelles accroît
ses possibilités d'autogestion. Les francophones se
considèrent, en revanche, pris à la gorge. Leur
point de vue est différent. Le véritable défi pour
Bruxelles consiste à trouver une formule permettant
de réaliser un équilibre entre le renforcement de la
démocratie et la promotion de la présence
flamande. L'actuelle formule imaginée pour les
Régions n'est pas la meilleure mais les accords
permettent, en tout état de cause, d'accroître
l'apport flamand.
Le bilan Régions-Communautés est honnête. Les
Flamands auront davantage de compétences en ce
qui concerne les lois provinciale et communale,
l'agriculture, le commerce extérieur, la coopération
au développement, l'autonomie fiscale et la tutelle
dans la périphérie. Les clés de répartition tiendront
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
11
verdeelsleutels worden eindelijk gebaseerd op de
objectieve opbrengst van de belastingen. De
transfer van Noord naar Zuid neemt af. (Rumoer
Vlaams Blok).
enfin compte des recettes objectives de l'impôt. Les
transferts du Nord vers le Sud diminuent. (Tumultes
sur les bancs du Vlaams Blok)
De Franstaligen krijgen een stuk herfinanciering van
de Gemeenschap, maar niet om gelijk wat mee te
doen. De Vlamingen krijgen een mooie balans
voorgelegd. Wij hebben in de wacht gesleept wat
mogelijk was.
De vierde vraag is of men nu van iets moet afzien
omdat men niet alles, zoals bijvoorbeeld
gezondheidszorgen en gezinsbijlagen, kan
realiseren, of niet. De volgende onderhandelingen
starten waar we nu ophouden, en de
gezondheidszorgen en gezinsbijslagen zullen dan
zeker aan de orde zijn zodat we niet helemaal
opnieuw moeten beginnen.
De kansen van het huidige dossier kennen we, die
van toekomstige staatshervormingen niet. Laten we
nu dus realiseren wat we kunnen. De eindfase van
de staatshervorming is, in tegenstelling tot wat
sommige sprekers voorhouden, niet bepaald door
de financiering in dit dossier. Deze akkoorden zijn
een overwinning van de federalisten op de
unitaristen. Ze zijn evenwichtig Vlaams-Waals, en
kiezen voor zekerheid boven dromen.
We realiseren zeker een Brusselse schepen. Nog
nooit werd een wetsvoorstel over een lokale
Brusselse aangelegenheid goedgekeurd dat
werkelijk iets veranderde, tenzij het in een groter
communautair geheel werd gepresenteerd.
Les francophones obtiennent le refinancement de la
Communauté française mais pas pour en faire
n'importe quoi. Je pense qu'en tant que Flamands,
nous avons un bilan positif à présenter et que nous
avons obtenu tout ce qui était possible.
La quatrième question est de savoir si nous devons
ou non entamer de nouvelles négociations pour
forcer ce que nous n'avons pas encore obtenu. Je
songe en particulier aux soins de santé et aux
allocations familiales. Au moins, si nous décidons
de poursuivre les négociations à propos de ces
deux domaines, nous ne devrons pas tout
recommencer à zéro.
Nous savons ce que nous avons obtenu, pas ce
que nous pourrons obtenir dans le cadre
d'éventuelles négociations ultérieures. Contentons-
nous donc pour l'instant de ce qui nous est acquis.
Contrairement à ce qu'affirment certains orateurs, la
phase finale de la réforme de l'Etat n'est pas liée au
financement de la présente réforme. Ces accords
marquent la victoire des fédéralistes sur les
unitaristes. Ils sont équilibrés et réalistes.
Nous obtiendrons sans doute la présence garantie
d'un échevin dans les communes bruxelloises.
C'est la première fois qu'une proposition de loi sur
une matière bruxelloise d'intérêt local, se traduisant
par une réforme, est approuvée sans être englobée
dans un module plus large de négociations
communautaires
01.03 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Er is
geen gewaarborgde vertegenwoordiging in dit
OCMW, evenmin in de Brusselse gemeenteraad,
en ook geen Vlaamse schepen in Brussel.
01.03 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Il n'y a
pas de représentation garantie au CPAS ni au
conseil communal bruxellois et pas d'échevin
flamand à Bruxelles.
01.04 Alfons Borginon (VU&ID): Wij proberen de
Vlaamse belangen te verdedigen en Vlaams
zelfbestuur te realiseren. U roept op de tribune wat
aan de toog goed klinkt. Het interesseert u niet of er
inzake staatshervorming vooruitgang wordt
geboekt. U wil uw "andere" programma opdringen,
en daarvoor gebruikt u een Vlaams-nationalistisch
vernislaagje.
Men stelt de schepenkwestie als een duistere
koehandel voor: een miljard voor twee schepenen.
Dat klopt niet. Vanaf 2006 hebben we een systeem
dat toelaat in zoveel mogelijk Vlaamse gemeenten
een Vlaamse schepen te hebben. Hier wordt de
financiering aan gekoppeld, die is slechts een wortel
01.04 Alfons Borginon (VU&ID): Nous nous
efforçons de défendre les intérêts flamands et la
gestion autonome de la Flandre. Vous utilisez cette
tribune pour vous vendre. Peu vous importe que la
réforme de l'Etat progresse ou non. C'est votre
programme que vous voulez imposer, et votre
nationalisme vous sert de façade.
On présente le problème de la présence d'un
échevin flamand comme une manoeuvre douteuse :
1 milliard pour deux échevins. C'est faux. A partir de
2006, nous pourrons avoir un échevin flamand dans
un maximum de communes flamandes. Le
financement qui en dépend est un moyen pour les
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
12
opdat men meer rekening zou houden met de
Vlamingen. De Vlamingen zullen ook iets te zeggen
hebben. Er worden geen schaduw-schepencolleges
gecreëerd.
We zullen 17 Vlaamse verkozen hebben in de
Brusselse Hoofdstedelijke Raad. Net geen 20
percent dus. Dat is verder dan we ooit geraakt zijn.
Flamands d'être davantage pris en considération.
Les Flamands auront également leur mot à dire. Il
n'y aura pas de collèges échevinaux fantômes.
Nous aurons 17 élus flamands au Conseil de la
Région de Bruxelles-Capitale, soit 20%. C'est le
plus que nous ayons jamais obtenu.
De huidige politiezones zijn de voorafspiegeling van
mogelijke fusies in Brussel. Ook in de politieraden is
onze vertegenwoordiging gunstig.
We garanderen dat de meerderheid in Brussel niet
enkel zal gebaseerd zijn op de Brusselse uitslag,
maar dat ook de Vlaamse kiezer daar impact op zal
hebben.
Het vermijden van de blokkering van de instellingen
is inderdaad een stuk surrealisme van Franstalige
kant, dat wij echter hebben gebruikt om de band
tussen Vlaanderen en Brussel aan te halen.
De resoluties van het Vlaamse Parlement
weerspiegelen het maximaal gemeenschappelijk
programma van de Vlaamse partijen. We ijveren en
blijven ijveren voor de realisering daarvan.
Samenwerkingsakkoorden zijn een gevolg van de
logica van ons federaal model dat decreten en
wetten op dezelfde hoogte plaatst, in tegenstelling
tot andere modellen, zoals bijvoorbeeld het Duitse,
waar het recht van de federatie dat van de
deelstaten "breekt".
Les actuelles zones de police sont une préfiguration
des fusions qui pourraient voir le jour à Bruxelles.
Dans les conseils de police aussi, notre
représentation est positive. Nous garantissons que
la majorité à Bruxelles ne sera pas basée
uniquement sur les résultats bruxellois mais qu'il y
aura également une influence de l'électeur flamand.
S'il est vrai que vouloir éviter un possible blocage
des institutions bruxelloises témoigne d'une attitude
quelque peu surréaliste des francophones, nous en
avons toutefois profité pour renforcer les liens entre
la Flandre et Bruxelles.
Les résolutions du Parlement flamand sont le reflet
du programme commun maximal des partis
flamands. Nous continuons à oeuvrer pour la
réalisation de ce programme. Les accords de
coopération s'inscrivent dans la logique de notre
modèle fédéral où les décrets et les lois sont mis
sur un pied d'égalité alors que, par exemple, dans
le modèle fédéral allemand, le droit de la fédération
"brise" celui des entités fédérées.
Dit Lambermont-akkoord, evenals het pakket aan
maatregelen dat er niet expliciet in staat, maar
waarover men in de schoot van de regering al wel
heeft gepraat ik denk aan de toekomst van de
Delcredere-dienst -, ligt morgen gedeeltelijk ter
stemming. Het geheel biedt een pakket aan
maatregelen dat mijn partij heeft aanvaard en dat ik
bereid ben morgen goed te keuren. Het evenwicht
dat in het bereikte akkoord aanwezig is, mag echter
niet worden verstoord. Als men het akkoord in
extremis wil "overladen" met een aantal eisen, zoals
de heer Poncelet van de PSC ze hier heeft
verwoord, is dit evenwicht wel degelijk verstoord.
Mijn partij engageert zich voor het bekende pakket
en voor het daarin aanwezige evenwicht. Aan dit
evenwicht kan niet getornd worden. Indien dit wel
zou gebeuren, mag men niet verwachten dat de
VU-fractie zomaar op de groene ja-knop zal
drukken. (Applaus van de VLD en VU)
Cet accord du Lambermont, de même que le
bouquet de mesures qui n'y sont pas explicitement
comprises mais dont le gouvernement a déjà
discuté je songe à l'avenir du Ducroire - sera
partiellement mis aux voix demain. L'ensemble de
cet accord se caractérise par un ensemble de
mesures que mon parti a accepté et que je suis
disposé à adopter demain. Mais il ne faut pas
rompre l'équilibre réalisé dans le cadre de cet
accord. Or, si on songeait à le "surcharger" in
extremis en y intégrant une série de revendications
comme celles que vient de défendre M. Poncelet,
cet équilibre serait rompu. Mon parti s'engage à
soutenir l'ensemble qui est lui soumis aujourd'hui,
de même que l'équilibre qui le sous-tend. Mais il
faut se garder de toucher à celui-ci. Dans une telle
hypothèse, il ne faudrait pas attendre du groupe VU
qu'il presse machinalement le bouton de vote vert.
(Applaudissements sur les bancs du VLD et de la
VU)
01.05 Claude Eerdekens (PS): Lambermont-bis is
een evenwichtig akkoord dat alle Belgen ten goede
01.05 Claude Eerdekens (PS) : Les accords de la
Saint-Polycarpe sont équilibrés et bénéfiques pour
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
13
zal komen.
De herfinanciering van de Franse Gemeenschap is
voor ons de voornaamste reden om dit akkoord
goed te keuren.
2002 en 2003 zullen nog moeilijke jaren zijn, maar
in 2004 zal het begrotingsevenwicht worden bereikt
en nadien zal de Franse Gemeenschap over een
normaal budget beschikken, zodat ze een beleid die
naam waardig zal kunnen voeren. De toekomstige
financiering zal structureel zijn, wat voor de PS een
wezenlijke waarborg is. Na 2004 zullen de bedragen
exponentieel toenemen.
Wanneer de Franse Gemeenschap op termijn
financieel aan de beterhand is, zal de
herfinanciering van de Gemeenschappen - die gelet
op de ontoereikendheid van de financieringswetten
van 1989 broodnodig was ook ten goede komen
aan de Vlaamse Gemeenschap, die voor de
uitoefening van haar bevoegdheden eveneens nood
heeft aan middelen.
tous les Belges.
Le refinancement de la Communauté française est,
pour nous, la raison majeure de son adoption.
Si les années 2002 et 2003 seront encore difficiles,
l'équilibre budgétaire sera atteint en 2004 et,
ensuite, la Communauté française bénéficiera d'un
budget normal, qui lui permettra de mener des
politiques dignes de ce nom. Son financement futur
sera structurel, ce qui représente une garantie
essentielle pour le PS. Les montants obtenus après
2004 seront exponentiels.
Si, à terme, la Communauté française sera bien
portante, le refinancement des Communautés,
rendu indispensable par l'insuffisance des lois de
financement de 1989, bénéficiera aussi à la
Communauté flamande, qui a également besoin de
moyens pour pouvoir exercer ses compétences.
Wat de overheveling van de belastingen naar de
Gewesten betreft, zal het geld dat de Franstaligen
broodnodig hebben, niet worden gestort zonder
compensatie voor Vlaanderen. De Franstaligen
hebben zich lang verzet tegen de Vlaamse eis tot
ruimere fiscale autonomie. Wij hebben er nu mee
ingestemd om de financiële situatie van de Franse
Gemeenschap te verbeteren, maar daarbij hebben
wij voorwaarden en grenzen vastgesteld. De
gewestelijke belastingen worden overgedragen op
voorwaarde dat de federale overheid compensaties
ontvangt, dat begeleidingsmaatregelen elk risico
van fiscale migratie, delokalisatie en ongezonde
fiscale concurrentie tussen de verschillende
overheden voorkomen en ten slotte,dat de grenzen
van de huidige financieringswet beter worden
omschreven op het vlak van de personenbelasting.
De PS-fractie zal voor het akkoord stemmen omdat
de toekomst van beide Gemeenschappen op het
spel staat en omdat het voorliggend ontwerp
evenwichtige modaliteiten bevat.
Quant à la régionalisation des impôts, l'argent dont
les francophones ont tant besoin ne sera pas versé
sans contrepartie pour le nord du pays. Longtemps
les francophones se sont opposés à l'exigence
flamande de disposer de plus d'autonomie fiscale.
Nous y avons consenti pour améliorer la situation
financière de la Communauté française, mais en
posant des conditions et des limites. Le transfert
des impôts régionaux aura lieu à condition que
l'autorité fédérale reçoive une compensation, que
des mesures d'accompagnement évitent le risque
de migration fiscale, de délocalisation et de
concurrence fiscale malsaine entre les diverses
autorités et, enfin, qu'au niveau de l'IPP les limites
de l'actuelle loi de financement soient mieux
définies. Le groupe socialiste votera ces accords
parce qu'il y va de l'avenir des deux Communautés,
le projet contenant des modalités équilibrées.
Er werd ingestemd met een regionalisering van
sommige belastingen op voorwaarde dat er geen
ongebreidelde fiscale concurrentie ontstaat. Aldus
werden zowel de eisen van de Franstaligen als van
de Nederlandstaligen ingewilligd.
De toekomst van de hele bevolking staat op het
spel. Ik doe dan ook een dringende oproep tot onze
christen-democratische collega's : wanneer de
toekomst van de Franse Gemeenschap op het spel
staat, is het onze plicht om de gebruikelijke politieke
tegenstellingen te overstijgen, ook al is voorliggend
Enfin, la régionalisation de certains impôts est
acceptée dans des conditions qui excluent la
concurrence fiscale effrénée. Les exigences tant
des francophones que des néerlandophones sont
ainsi satisfaites.
L'avenir de toute la population est impliqué. J'insiste
donc auprès de mes collègues sociaux chrétiens :
quand l'avenir de la Communauté française est en
jeu, votre devoir est de transcender les habituelles
querelles politiciennes, même si cet accord est le
résultat d'un compromis complexe. Le PS, lui, ne
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
14
akkoord het resultaat van een ingewikkeld
compromis. De PS zal haar plicht niet verzaken.
Onze collega's van de PSC, van wie ik weet dat zij
sterk gehecht zijn aan het behoud van België,
dragen een grote verantwoordelijkheid. Ik ben zeer
ongerust wanneer ik in "Vers l'Avenir" van 29 mei
lees dat de heer Stefaan De Clerck meent dat de
Lambertmont-akkoorden de Staatsstructuren voor
vele jaren zullen verankeren. Als de voorgestelde
tekst niet wordt goedgekeurd, zal een nieuw
communautair opbod met voor de bevolking
rampzalige gevolgen ontstaan. Ik hoop dat de
verantwoordelijkheidszin zal zegevieren. Alle
socialistische volksvertegenwoordigers zullen
voorliggende tekst moet overtuiging goedkeuren.
(Applaus bij de socialisten)
faillira pas à son devoir. Nos collègues du PSC, que
je sais fermement attachés au maintien de la
Belgique, sont appelés à assumer une grande
responsabilité. Je suis très inquiet de lire dans Vers
l'Avenir de ce 29 mai que M. Stefan De Clerck
estime que les « accords du Lambermont » figeront
les structures de l'État pour des années. Si le texte
proposé n'est pas accepté, de nouvelles
surenchères communautaires susciteront un
désastre pour la population. J'espère que le sens
des responsabilités l'emportera. Tous les députés
socialistes voteront ce texte avec conviction.
(Applaudissements sur les bancs socialistes)
01.06 Yves Leterme (CVP): Eén belangrijk politiek
feit bleef onderbelicht in het debat: de afwezigheid
van de eerste minister in deze Kamer, vierentwintig
uur vóór een volgens hem cruciale stemming. Het
eindresultaat dat ons wordt voorgelegd moet dus
wel mijlenver staan van de "definitieve
staatshervorming" waarover hij vroeger sprak.
01.06 Yves Leterme (CVP): Dans ce débat, un fait
politique important - l'absence du premier ministre à
la Chambre, à la veille d'un vote qu'il a lui-même
qualifié de crucial - n'a pas été suffisamment mis en
évidence. Le résultat final qui nous est soumis doit
donc se situer à des lieues de la réforme de l'Etat
définitive qu'il nous avait annoncée.
01.07 Hugo Coveliers (VLD): Mag ik die logica
doortrekken en besluiten dat andere afwezigen dus
ook mijlenver afstaan van de sprekers die geacht
worden hen te vertegenwoordigen?
01.07 Hugo Coveliers (VLD): Puis-je poursuivre
cette logique jusqu'au bout et conclure que d'autres
absents sont également à des lieues des orateurs
censés les représenter?
01.08 Yves Leterme (CVP): Dit is een belachelijk
argument! Iedereen kan vaststellen dat de eerste
minister volledig afwezig blijft in Kamer en Senaat.
01.08 Yves Leterme (CVP): Voilà un argument
ridicule! Chacun peut constater que le premier
ministre brille par son absence à la Chambre et au
Sénat.
01.09 Hugo Coveliers (VLD): Dat is geen terechte
opmerking. In de vorige regering had de eerste
minister de bevoegdheid voor de Institutionele
Hervormingen, in deze regering niet.
01.09 Hugo Coveliers (VLD): Votre observation
est dépourvue de tout fondement. Si, dans le
gouvernement précédent, les réformes
institutionnelles ressortissaient à la compétence du
premier ministre, ce n'est plus le cas aujourd'hui.
01.10 Yves Leterme (CVP): Mijn opmerkingen
doen duidelijk pijn! Ik blijf erbij: er zijn geen
excuses, de premier moest aanwezig zijn. Mocht dit
Lambermont-akkoord in de ogen van premier
Verhofstadt enige positieve inhoud hebben gehad,
hij zou wel hier geweest zijn! (Applaus op de
banken van de CVP)
Bij afwezigheid van de eerste minister, verwijs ik
naar enkele citaten uit zijn tweede Burgermanifest.
(De heer Leterme citeert teksten)
Hoe groot blijkt de kloof tussen zijn citaten en de
realiteit van het Lambermont-akkoord. Het is
begrijpelijk dat de premier zich verbergt en
momenteel ergens in duistere hoekjes aan het
01.10 Yves Leterme (CVP): Manifestement, j'ai
mis le doigt sur la plaie. Je maintiens mes propos :
aucune excuse ne saurait justifier l'absence du
premier ministre. Si les accords du Lambermont
avaient présenté un caractère positif aux yeux du
premier ministre, celui-ci aurait été présent
aujourd'hui. (Applaudissements sur les bancs du
CVP)
En l'absence du premier ministre, je me réfère à
plusieurs citations puisées dans le manifeste du
citoyen dont il est l'auteur. (M. Leterme lit plusieurs
citations)
Le fossé séparant ces citations des accords du
Lambermont est considérable. On comprend
aisément que le premier ministre ne se montre pas
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
15
marchanderen is om dit akkoord erdoor te krijgen.
et qu'il tente plutôt, dans un endroit discret, de faire
passer l'accord en faisant du marchandage.
De VLD heeft zich ooit een radicaal-Vlaams imago
pogen aan te meten. De Vlamingen waren dat niet
gewoon van de liberalen. Het leek erop dat de VLD
de liberale voorliefde voor het unitarisme had
afgezworen. Bij het einde van de vorige
zittingsperiode toonde de VLD zich voorstander van
een uitgebreide grondwetsherziening om de
uitvoering van de resoluties van het Vlaams
Parlement mogelijk te maken.
Bij de vorming van de anti-CVP-regering na de
dioxinecrisis bleek al gauw dat Verhofstadt bereid
was tot grote toegevingen aan de Franstaligen, tot
en met Vlaams geld voor het Franstalig onderwijs.
Zo verbazend was dat niet. Ook in 1991, bij een
eerste poging om een paars-groene regering tot
stand te brengen, beloofde Verhofstadt zelfs
voorschotten aan de Franstaligen. Toen reeds
bleek waartoe Verhofstadt bereid was om toch
maar eerste minister te kunnen worden. Toen reeds
kreeg het Franstalig onderwijs de toezegging dat
het extra miljarden zou toegegooid krijgen. Toen
reeds was er sprake van een probleem van
geloofwaardigheid: Verhofstadt ontkende ten
aanzien van de Vlamingen staalhard wat hij even
daarvoor aan de Franstaligen had toegezegd. Niets
nieuws onder de zon!
Bij Verhofstadt is de kloof tussen woord en daad
immens. Heel ver zijn nu alle mooie pleidooien voor
een nieuwe modelstaat in België! In het
regeerakkoord werd tal van mooie beloften gedaan,
waarvan niets in huis komt.
Jadis, le VLD a voulu se donner des allures de parti
flamand radical. Les libéraux avaient habitué les
Flamands à une autre attitude. C'est comme si le
VLD avait renié sa foi dans l'unitarisme. Au terme
de la législature précédente, le VLD s'est prononcé
en faveur d'une vaste réforme de la Constitution
pour permettre la mise en oeuvre des résolutions
du Parlement flamand.
Lors de l'arrivée aux affaires du gouvernement anti-
CVP, après la crise de la dioxine, il est très vite
apparu que Verhofstadt était prêt à faire de larges
concessions aux francophones et à aider leur
enseignement en utilisant de l'argent flamand. Il n'y
avait là rien de vraiment surprenant. En 1991 déjà,
lors d'une première tentative de formation d'un
gouvernement arc-en-ciel, Verhofstadt était allé
jusqu'à promettre des avances aux francophones. A
l'époque déjà, il était prêt à tout pour devenir
premier ministre. C'est ainsi que les francophones
avaient obtenu la garantie de recevoir des milliards
supplémentaires pour leur enseignement.
Verhofstadt était déjà en proie à un problème de
crédibilité puisqu'il affirmait aux Flamands le
contraire de ce qu'il venait de dire aux
francophones. Rien de neuf sous le soleil donc!
Chez Verhofstadt, les actes et le discours sont en
totale contradiction. Que reste-t-il des vibrants
plaidoyers en faveur d'un Etat belge modèle?
L'accord de gouvernement regorgeait de belles
promesses, mais aucune n'a été tenue.
De heer Verhofstadt was destijds ook van oordeel
dat dotaties haaks staan op de beginselen van een
echte federale staat. Artikel 1 voorziet echter in een
nieuwe dotatie ter compensatie van het Kijk- en
Luistergeld. Sociaal-economisch en institutioneel
was Vlaanderen nochtans klaar voor meer fiscale
autonomie. De zeer beperkte fiscale autonomie is
erg betuttelend.
De verdeling van bijkomende middelen zal slechts
zeer geleidelijk gebeuren op basis van de
ontvangsten van de deelgebieden.
De prijs van het akkoord is zeer hoog in vergelijking
met de beperkte bevoegdheden. Tussen 2002 en
2020 gaat van 8 tot 200 miljard meer naar de
Gemeenschappen, die daarvoor geen politieke
verantwoordelijkheid moeten afleggen. Het gaat hier
om een echt consumptiefederalisme.
Par le passé, M. Verhofstadt estimait lui aussi que
les dotations sont contraires aux principes d'un
véritable Etat fédéral. L'article premier prévoit
toutefois une nouvelle dotation en compensation de
la redevance radio-télévision. D'un point de vue
socio-économique et institutionnel, la Flandre était
pourtant prête à assumer une plus large autonomie
fiscale. L'autonomie fiscale très restreinte est
particulièrement paternaliste.
La répartition des moyens supplémentaires ne se
fera que très progressivement, sur la base des
recettes des Régions.
Le prix à payer pour l'accord est très important en
regard des compétences limitées qui ont été
obtenues. Entre 2001 et 2020, les Communautés
obtiendront de 8 à 200 milliards supplémentaires,
sans avoir à se justifier politiquement. Il s'agit
réellement d'un fédéralisme de consommation.
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
16
Lambermont is een politiek onevenwichtig akkoord:
de vragende partij heeft de spelregels bepaald en
dat is een verkeerd procédé. De overdracht van
bevoegdheden beantwoordt aan een Waalse eis en
de Vlamingen betalen nog maar eens voor het
Franstalig onderwijs. Elk evenwicht is hier zoek!
Bepaalde onderdelen van het akkoord zijn
buitengewoon ondoorzichtig en zelfs juridisch
aanvechtbaar. Ik denk hierbij onder meer aan de
samenwerkingsakkoorden.
De voorgaande staatshervormingen hadden
tenminste nog een bepaalde logica, waarin alle
onderhandelende partijen iets konden terugvinden.
Die logica is nu ver zoek. De drieledigheid van de
Belgische staatsstructuur wordt in deze
staatshervorming vastgelegd, met alle nefaste
gevolgen vandien voor de Vlamingen.
Voorts stel ik vast dat de meerderheid, die geld
vrijmaakt voor het Franstalig onderwijs, nalaat erop
te wijzen dat er bij de Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid nog een schuld van meer dan vijf miljard
ten laste van Wallonië openstaat. Er is dus duidelijk
een gebrek aan federale loyauteit. (Applaus bij CVP
en Vlaams Blok)
Les accords du Lambermont ne sont pas équilibrés
sur le plan politique : ceux qui sont demandeurs ont
fixé les règles du jeu et il s'agit-là d'un procédé
inadéquat. Le transfert des compétences satisfait
une exigence wallonne et les Flamands n'auront
plus, une fois encore, qu'à financer l'enseignement
francophone. Il n'est pas question en l'espèce
d'équilibre! Certaines éléments de l'accord sont
particulièrement opaques, voire juridiquement
contestables. Je songe notamment aux accords de
coopération.
Au moins, les précédentes réformes de l'Etat
comportaient une certaine logique qui permettait à
toutes les parties prenantes aux négociations de s'y
retrouver. Cette logique a aujourd'hui disparu. Cette
réforme de l'Etat détermine la triple structure
étatique belge, avec toutes les conséquences
néfastes qui en résultent pour les Flamands.
En outre, je constate que la majorité, qui dégage
des fonds pour l'enseignement francophone, omet
de signaler que la Wallonie doit encore s'acquitter
d'une dette de plus de 5 milliards de francs auprès
de l'Office National de Sécurité Sociale. La loyauté
fédérale fait manifestement défaut.
(Applaudissements sur les bancs du CVP et du
Vlaams Blok)
01.11 Gérard Gobert (ECOLO-AGALEV): De
onderscheiden onderdelen van deze ontwerpen tot
hervorming steunen op een logica van vertrouwen
in de toekomst van ons land. Zij zijn gestoeld op
een drievoudige uitdaging: het behoud van de
economische welvaart, het vrijwaren van de
loyaliteit en met name van de fiscale loyaliteit
tussen de drie Gewesten en ten slotte het
waarborgen van de multiculturaliteit in elk Gewest.
Sinds de oprichting van de Gemeenschappen zijn
hun bevoegdheden essentieel voor de menselijke
ontwikkeling.
De financieringswet van 1989 biedt niet langer de
mogelijkheid correct in de groeiende financiële
behoeften van de Franse en de Vlaamse
Gemeenschap te voorzien.
De huidige hervorming strekt ertoe die financiering
welvaartsvast te maken. Dat is een eerste, diep
menselijke uitdaging. De vruchten van de groei
zullen in de mens worden geïnvesteerd.
In de toekomst zullen er meer middelen zijn voor
onderwijs, cultuur, creativiteit, de audiovisuele
sector, media, kinderopvang, jeugdzorg en sport.
01.11 Gérard Gobert (ECOLO-AGALEV) : Les
différents volets de ces projets de réforme
s'inscrivent dans une logique de confiance dans
l'avenir de notre pays. Elles reposent sur un triple
pari. Tout d'abord, celui du maintien du bien-être
économique. Ensuite, celui du maintien de la
loyauté, notamment fiscale, entre les trois Régions.
Et enfin, celui de la garantie de la multiculturalité au
sein de chaque Région.
Depuis leur création, les compétences des
Communautés sont au coeur du développement
humain.
La loi de financement de 1989 ne permet plus de
financer d'une manière correcte les Communautés
française et flamande, dont les besoins vont
grandissant.
La réforme actuelle propose enfin une adaptation
liée à la prospérité économique. C'est là un premier
pari profondément humaniste
; le profit de la
croissance sera réinvesti dans la personne
humaine.
Demain, il y aura davantage de moyens pour
l'école, pour la culture et la création, pour
l'audiovisuel et pour les média, pour la petite
enfance, l'aide à la jeunesse et le sport.
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
17
De loyaliteit tussen de Gemeenschappen is de
tweede uitdaging. Al waren de groenen geen
vragende partij voor de hervorming, toch vinden wij
het ontwerp redelijk. Er zijn duidelijke ijkpunten die
in duidelijke marges voorzien. Het ontwerp bepaalt
dat de progressiviteit van de belasting niet mag
worden beperkt. Tussen de Gemeenschappen
worden nieuwe verhoudingen tot stand gebracht.
Le deuxième pari est celui de la loyauté entre les
Régions. Même si les écologistes n'étaient pas
demandeurs de la réforme, le projet nous semble
raisonnable. Des balises claires ont été prévues.
Ces balises prévoient des marges précises. Le
projet prévoit que la progressivité de l'impôt ne
pourra être diminuée. Il s'agit d'instaurer un
nouveau type de rapport entre les Communautés.
Het komt erop aan de samenwerking in praktijk te
brengen. Ecolo-Agalev doet dat elke dag.
De derde uitdaging betreft Brussel, waar openheid,
multiculturaliteit en verdraagzaamheid moeten
heersen. De Brusselse instellingen zijn gestoeld op
een uitzonderlijk ingewikkeld politiek model, met
zowel een structurele als een culturele dimensie.
De democratische dimensie ervan wordt versterkt
door het Lombard-akkoord. Minderheden moeten
beschermd worden door middel van garanties via
positieve discriminatie, waardoor ze
oververtegenwoordigd zullen zijn.
De Lambermont-akkoorden brengen ons een stap
dichter bij de multiculturele samenleving, een stap
verder in een strijd die bloed en tranen heeft gekost.
(Applaus bij Ecolo-Agalev)
Il s'agit d'opter pour un jeu coopératif. Écolo-Agalev
pratique ce jeu au quotidien.
Le troisième pari concerne Bruxelles, où l'on doit
retrouver ouverture, multiculturalité et tolérance. Les
institutions bruxelloises sont apparues comme un
modèle politique particulièrement compliqué, au
sein duquel on décèle une dimension structurelle et
culturelle.
L'accord du Lombard renforce leur dimension
démocratique. Il s'agit de protéger les minorités en
leur donnant des garanties via une discrimination
positive qui leur assurera une surreprésentation.
Les accords du Lambermont font un pas de plus
vers la multiculturalité. Un pas de plus dans un
combat qui a nécessité du sang et des larmes.
(Applaudissements sur les bancs d'Ecolo-Agalev)
01.12 Dirk Van der Maelen (SP): Ik stel vooreerst
vast dat de oppositie door niet meer dan zeven à
acht leden is vertegenwoordigd.
Een land hervormen is per definitie een stapsgewijs
proces, wat natuurlijk niet de strategie is van
sommigen in dit halfrond.
De SP heeft met enthousiasme meegewerkt aan
een aantal belangrijke fases in de hervorming van
dit land. Ook nu zal de SP haar
verantwoordelijkheid niet ontlopen.
Ik zal deze financieringswet toetsen aan de
beginselen van beter en democratischer bestuur.
Deze wet zet een structurele fout in het
financieringsmechanisme van 1989 recht: de groei
van de middelen werd toen beperkt tot de inflatie en
bovendien werd een denataliteitscoëfficiënt
toegepast, waardoor de Gemeenschappen, ook de
Vlaamse, met een tekort aan middelen te kampen
kregen.
Een financieringswet houdt de toewijzing in van
middelen aan de diverse beleidsniveaus. De
bijkomende middelen voor Vlaanderen gaan
01.12 Dirk Van der Maelen (SP): Je constate tout
d'abord que l'opposition n'est plus représentée que
par sept ou huit membres.
La réforme d'un Etat constitue, par définition, un
processus en étapes, ce qui ne correspond
évidemment pas à la stratégie développée par
certains dans cet hémicycle.
Le SP a collaboré avec enthousiasme à une série
de phases importantes de la réforme de ce pays.
Aujourd'hui également, il n'éludera pas ses
responsabilités.
Je me propose d'évaluer la loi de financement qui
nous est soumise à l'aune des principes d'une
administration plus efficace et plus démocratique.
Cette loi corrige une erreur fondamentale dans le
mécanisme de financement mis en place en 1989.
A l'époque, en plus de l'inflation, qui limitait
nécessairement l'augmentation des moyens,
l'application d'un coefficient de dénatalité avait
rapidement confronté les Communautés en ce
comprise la Communauté flamande - à une pénurie
de fonds.
Une loi de financement implique l'attribution de
moyens aux différents niveaux de pouvoir. Les
moyens complémentaires pour la Flandre iront en
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
18
grotendeels naar het onderwijs. Daarnaast heeft
ook de zorgsector nood aan bijkomende middelen.
Anderzijds ben ik blij dat de financiële marge niet
volledig wordt uitgeput, want ook het federale
niveau kent nog uitdagingen, zoals
schuldvermindering en vergrijzing van de bevolking.
grande partie à l'enseignement. Parallèlement, le
secteur des soins est également confronté à des
besoins complémentaires. Par ailleurs, je me
réjouis de voir que la marge financière n'est pas
encore entièrement épuisée. Le pouvoir fédéral se
trouve, en effet, aussi face à des défis tels que la
réduction de la dette ou le vieillissement de la
population.
Volgend argument ter ondersteuning van dit
akkoord door de SP is dat een belangrijke stap
wordt gezet naar een gewestelijke
belastingautonomie. De financieringswet voegt liefst
vier belastingen toe aan de reeds bestaande reeks
gewestelijke taksen, voor een bedrag van circa 110
miljard. De Gewesten zullen de
verantwoordelijkheid moeten dragen voor het innen
van deze belasting. Zelfs het afschaffen van een
van deze belastingen door een gewest, wordt
mogelijk. Zo overweegt Vlaanderen de afschaffing
van het Kijk- en Luistergeld. Ook inzake de
personenbelasting komen er meer mogelijkheden,
inzonderheid voor wat de aanpassing van de
opcentiemen betreft.
Als het Lambermont-akkoord erdoor komt, zal de
SP de enige partij zijn die aan alle fasen van de
staatshervorming gedurende de voorbije decennia
haar stemmen heeft geleverd. Daarop mogen we
fier zijn. (Applaus van de meerderheid)
Autre argument en faveur de notre soutien à cet
accord: c'est un pas important qui est accompli vers
l'autonomie fiscale des Régions. La loi de
financement ajoute aux taxes régionales actuelles
pas moins de quatre impôts, qui représentent
quelque 110 milliards. Les Régions devront
assumer la responsabilité de la perception de cet
impôt. Elles pourront même en supprimer l'un ou
l'autre si elles le souhaitent. Ce n'est pas un secret
que la Flandre envisage de supprimer la redevance
radio-télé. De même, de nouvelles possibilités sont
créées en matière d'impôts des personnes
physiques, notamment en ce qui concerne
l'adaptation des additionnels.
Si l'accord du Lambermont se réalise, le SP sera le
seul parti à avoir soutenu cette réforme de l'Etat à
chaque stade de sa genèse au cours des dernières
décennies. Il y a lieu d'en être fier !
(Applaudissements sur le bancs de la majorité)
01.13 Koen Bultinck (VLAAMS BLOK): Wij zijn
geen federalisten, zelfs geen confederalisten. Het
Belgische federalisme is niet de juiste context
waarin Vlaanderen zich kan ontplooien. Het
Belgische regime koos destijds voor het federalisme
om de Vlaamse macht te kanaliseren, wat reeds
bleek uit de invoering van de pariteit op Belgisch
regeringsniveau bij de eerste staatshervorming. Bij
de volgende hervormingen ging het van kwaad naar
erger.
De communautaire problematiek is zeer
ingewikkeld geworden. De publieke opinie heeft er
geen boodschap aan. Het Vlaams Blok wil zich
profileren als onafhankelijkheidspartij.
Het Vlaams Blok wil deze financieringswet kaderen
in de ruimere context van de financiële transfers
van Vlaanderen naar Wallonië en Brussel.
01.13 Koen Bultinck (VLAAMS BLOK): Nous ne
sommes pas des fédéralistes. Nous ne sommes
même pas des confédéralistes. Le fédéralisme
belge n'est pas le contexte approprié à
l'épanouissement de la Flandre. Le régime belge a
opté pour le modèle fédéraliste dans le but de
canaliser le pouvoir de la Flandre. Cela est déjà
apparu clairement lors de l'introduction de la parité
au niveau du gouvernement belge dans le cadre de
la première réforme de l'Etat. La situation a ensuite
empiré à chaque nouvelle étape de la réforme de
l'Etat.
La question communautaire est devenue
particulièrement complexe. L'opinion publique n'en
a cure. Le Vlaams Blok entend se présenter comme
le parti de l'indépendance.
Le Vlaams Blok souhaite inscrire cette loi de
financement dans le cadre plus large des transferts
financiers de la Flandre vers la Wallonie et vers
Bruxelles.
Wij vinden dat we dit onderwerp moeten betrekken
bij de bespreking van de financieringswet.
Solidariteit is normaal in federale staten, maar ze
moet beperkt, transparant en het gevolg van
Nous sommes d'avis que ce problème doit être
abordé dans le cadre de la discussion relative à la
loi de financement. La solidarité est normale dans
un Etat fédéral, mais elle doit être limitée,
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
19
onderhandelingen zijn. Dat is in België niet het
geval. Bovendien is de beroerde economische
situatie in Wallonië het gevolg van slecht beleid.
Voor 1975 zijn er weinig cijfers over de
miljardenstroom naar Wallonië, maar ook toen zou
2,5 procent van de Vlaamse welvaart naar Wallonië
stromen; dit percentage is intussen gestegen. De
studies laten de overheidsschuld buiten
beschouwing. De Leuvense professoren lieten de
studies intussen over aan de KBC. Vlaanderen
financiert volgens die studies niet alleen zijn eigen
stijgende behoeften, maar ook die van de andere
Gewesten. Een "juiste retour" vermindert de
transfers.
transparente et négociée. Ce n'est pas le cas en
Belgique. De plus, les difficultés économiques de la
Wallonie sont le résultat d'une mauvaise gestion.
On ne dispose guère de chiffres sur les transferts
financiers vers la Wallonie avant 1975. Mais, à
l'époque déjà, 2,5 pour cent de la richesse
flamande partait en Wallonie. Depuis lors, ce
pourcentage a augmenté. Les études ne tiennent
pas compte de la dette publique. Les professeurs
de Louvain ont laissé à la KBC le soin d'effectuer
les études. Selon celles-ci, la Flandre finance non
seulement ses propres besoins, sans cesse
croissants, mais également ceux des autres
Régions. Le principe du juste retour permettrait de
limiter les transferts.
De komende verdeling van de extra BTW-
inkomsten ten voordele van het onderwijs zal
gebeuren op basis van een verdeelsleutel die door
de Franstaligen wordt gemanipuleerd en dus
nadelig is voor de Vlamingen.
Op die manier subsidieert Vlaanderen jaarlijks een
stuk van de Brusselse en Waalse welvaart. Die
situatie is zeker recent niet veranderd, wel
integendeel. Bepaalde transfers nemen zelfs toe.
Hetzelfde geldt voor transfers die zich binnen de
staatsbegroting voordoen. Deze transfers worden
onder meer verklaard door de hogere fiscale
ontvangsten in Vlaanderen en door het grotere
aandeel van de tewerkstelling in de overheidssector
in Franstalig België.
Les recettes de TVA supplémentaires destinées au
financement de l'enseignement seront réparties
suivant une clé de répartition qui sera appliquée par
les francophones et qui sera donc défavorable aux
Flamands.
Ainsi, année après année, la Flandre finance une
partie de la prospérité à Bruxelles et en Wallonie. Et
cela continue aujourd'hui. Les transferts ont même
tendance à augmenter. Il en va d'ailleurs de même
pour les transferts à l'intérieur du budget de l'Etat.
Ces transferts s'expliquent notamment par les
recettes fiscales plus élevées en Flandre ainsi que
par la proportion d'emplois plus importante dans le
secteur public de la Belgique francophone.
De transfer in de financiering van de
Gemeenschappen bedroeg in 1999 ruim 38 miljoen.
De transfers zullen geleidelijk opdrogen, maar door
het nationale solidariteitsmechanisme blijven er
transfers bestaan. Voor het onderwijs bleven, bij
gebrek aan overeenstemming over de
leerlingenaantallen, de oude verdeelsleutels
gehandhaafd, waardoor nog eens 23 miljard wordt
overgeheveld.
Via de intresten op de staatsschuld ging in 1985
142 miljard van Vlaanderen naar Wallonië. De
kosten van de schuldafbouw worden enkel door
Vlaanderen en Brussel gedragen.
Transfers zijn dus niet nieuw, maar er wordt niet
geen woord over gerept.
De fiscale autonomie blijft beperkt. De Franstaligen
zijn uiteraard tevreden over het bereikt akkoord.
Les transferts dans le cadre du financement des
Communautés se chiffrait à 38 millions en 1999.
Les transferts devraient progressivement
disparaître mais continuent à subsister en raison du
mécanisme de solidarité. Les Communautés ne
pouvant s'accorder sur les nombres d'élèves, les
anciennes clés de répartition pour l'enseignement
ont été maintenues, de sorte que 23 milliards
supplémentaires sont transférés.
En 1985, le paiement des intérêts dus sur la dette
publique s'est traduit par le transfert d'un montant
de 142 milliards de la Flandre vers la Wallonie. Le
coût de la réduction de la dette est entièrement pris
en charge par la Flandre et par Bruxelles.
Les transferts ne sont, dès lors, pas une innovation,
mais on n'en souffle mot.
L'autonomie fiscale reste limitée. Les accords ont
bien entendu de quoi satisfaire les francophones
Volgens onze berekeningen werd in 1999 meer dan
65.000 frank per Vlaming overgedragen aan
Wallonië. 6,8 % van het BBP werd door Vlaanderen
overgedragen. In vergelijking met andere Europese
Nos calculs montrent que, pour chaque Flamand,
plus de 65.000 francs ont été transférés vers la
Wallonie en 1999. La Flandre a transféré 6,8% du
PNB. C'est remarquablement beaucoup en
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
20
staten is dat frappant veel. Zelfs Duitsland
transfereerde per hoofd niet zoveel naar Oost-
Duitsland. Vlaanderen kan zijn middelen beter
gebruiken. Deze diefstal kan enkel stoppen door
een definitieve boedelscheiding. Dit sluit solidariteit
met andere volkeren niet uit.
Twee zaken zijn essentieel in dit ontwerp. Uit de
herfinanciering van de Gemeenschappen blijkt dat
de Franstaligen voortdurend in geldnood verkeren.
De PS is duidelijk geïnteresseerd in het Vlaamse
geld. De Franstalige klasse blijft arrogant, ook
terwijl ze de hand ophoudt voor meer geld. De
financieringswet voorzag in extra geld. Totnogtoe
was de verdeelsleutel voor de onderwijskredieten
57,55 procent voor de Nederlandstaligen tegenover
42,45 procent voor de Franstaligen.
comparaison avec la situation dans d'autres pays
européens. Même en Allemagne, les transferts par
tête d'habitant vers l'ex-Allemagne de l'Est n'ont
pas atteint ce chiffre. La Flandre pourrait mieux
utiliser les moyens dont elle dispose. Cette
escroquerie ne pourra prendre fin qu'avec une
séparation définitive. Cela n'exclut pas la solidarité
avec d'autres peuples.
Ce projet comporte deux éléments essentiels. Le
refinancement des Régions révèle que les
francophones ont un constant besoin d'argent.
L'argent flamand intéresse manifestement le PS. La
classe politique francophone reste néanmoins
arrogante alors qu'elle tend la main pour recevoir
plus d'argent. La loi de financement avait déjà prévu
des moyens supplémentaires. Jusqu'à présent, la
clé de répartition des crédits pour l'enseignement
était de 57,55% pour les néerlandophones, contre
42,45% pour les francophones.
Nu worden door het Sint-Eloois-akkoord de
kredieten verdeeld op basis van het aantal
leerlingen tussen zes en achttien jaar. Wellicht zal
Vlaanderen andermaal ongeveer twee miljard
verliezen. Zolang de middelen voor het onderwijs
voor het overgrote deel gebaseerd zijn op het
leerlingenaantal, en slechts in beperkte mate
gesteund worden op de personenbelasting, zal dat
niet anders zijn. Vlaanderen blijft de Franstalige
Gemeenschap alimentatie toestoppen.De
geldstromen vergroten, in tegenstelling tot wat
collega Borginon hier beweerde. Bovendien werden
geen stappen ondernomen naar een fiscale
autonomie van de Gemeenschappen. Integendeel,
het Kijk- en Luistergeld valt nu zelfs onder de
bevoegdheid van de Gewesten.
De grotere fiscale autonomie voor de Gewesten
heeft ertoe geleid dat Brussel opnieuw Vlaams geld
krijgt in ruil voor een tweetal groene schepenen. De
vennootschapsbelasting wordt niet overgeheveld
naar de gemeenten, hoewel de VLD dat eiste.
Hetzelfde geldt voor de personenbelasting. De
fiscale beleidsruimte die nu wordt gecreëerd is
miniem.
Daarenboven spreekt men nu ook van fiscale
loyauteit, met andere woorden het verschil in
belastingdruk tussen Vlaanderen en Wallonië mag
niet te groot worden. De fiscale autonomie voor
Vlaanderen bedraagt amper een kwart, tegenover
de helft in de meeste federale staten. Ergerlijk is dat
de intergewestelijke solidariteit blijft bestaan, zodat
het rijkste gewest uiteindelijk minder overhoudt dan
het armere gewest.
Actuellement, en application des accords de la St-
Eloi, les crédits sont répartis sur la base du nombre
d'élèves de 6 à 18 ans. Sans doute la Flandre
perdra-t-elle, cette fois encore, quelque 2 milliards
de francs. Aussi longtemps que les fonds pour
l'enseignement seront calculés, pour l'essentiel, sur
la base du nombre d'élèves et, dans une moindre
mesure, seulement sur l'impôt des personnes
physiques, la situation restera inchangée.La Flandre
continue à alimenter la Communauté française.
Contrairement à ce que notre collègue Borginon a
affirmé à cette tribune, les flux d'argent
s'accroissent encore. Par ailleurs, aucune initiative
n'a été prise en faveur d'une autonomie fiscale des
Communautés. Au contraire : la redevance radio-
télévision ressortit désormais à la compétence des
Régions.
Le renforcement de l'autonomie fiscale des Régions
a eu pour unique effet de drainer de l'argent
flamand vers les caisses bruxelloises, en échange
de deux échevins verts. L'impôt des sociétés n'est
pas transféré aux Régions, en dépit des exigences
formulées en ce sens par le VLD. L'impôt des
personnes physiques n'est pas davantage
transféré. La marge de manoeuvre dégagée sur le
plan fiscal est minime.
Par ailleurs, on nous parle à présent de loyauté
fiscale. En d'autres termes, la différence entre la
Flandre et la Wallonie ne peut s'accroître
exagérément. L'autonomie fiscale de la Flandre ne
correspond qu'à un quart des moyens disponibles,
cette proportion étant d'une moitié dans la plupart
des Etats fédéraux. Plus irritant encore : la solidarité
interrégionale est maintenue, de sorte que la
Région la plus riche se retrouve avec moins de
moyens que la Région la plus pauvre.
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
21
Net als bij vorige staatshervormingen heeft het
klassieke mechanisme gespeeld. Bevoegdheden in
ruil voor geld.
België is op sterven na dood. De hervorming van
onze instellingen moet anders worden aangepakt.
Beide grote Gemeenschappen moeten aan tafel
gaan zitten om te bespreken hoe ze verder willen.
Inkomsten behoren toe aan de Gemeenschappen.
Verhofstadt sprak dezelfde taal in 1992 in zijn
burgermanifest.
Wij lusten deze staatshervorming niet. We
verzetten ons tegen de paars-groene dictatuur en
pleiten voor een vrij Vlaanderen. (Applaus van het
Vlaams Blok).
Comme lors des réformes de l'Etat précédentes, le
mécanisme classique a joué. : les compétences en
échange d'argent.
La Belgique est à l'agonie. La réforme de nos
institutions doit être conçue différemment. Les deux
grandes Communautés doivent se réunir autour de
la table pour discuter de leur avenir. Les recettes
reviennent aux Communautés. Guy Verhofstadt
avait tenu le même discours en 1992 dans son
manifeste du citoyen.
Nous ne voulons pas de cette réforme de l'Etat.
Nous dénonçons la dictature arc-en-ciel et nous
plaidons pour une Flandre libre. (Applaudissements
sur les bancs du Vlaams Blok)
01.14 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Bij elke
staatshervorming wordt over compromissen
gesproken. Zonder compromissen is een
staatshervorming immers niet mogelijk. Wij zijn de
enige fractie die dagelijks over de taalgrens heen
samenwerkt. Dat is een goede, zij het niet altijd
eenvoudige zaak. Ondanks de vele gelijkenissen
zijn er soms immers andere benaderingen en
worden ook andere klemtonen gelegd in beide
segmenten van onze fractie.
De clichématige benadering van de communautaire
problematiek is echter, zo merken wij dagelijks, veel
meer genuanceerd dan doorgaans wordt
voorgesteld. Het ligt niet zo eenvoudig dat
Vlamingen altijd om meer bevoegdheden vragen,
terwijl de Franstaligen altijd meer middelen
verlangen. Ook in Vlaanderen wordt om meer geld
voor het onderwijs gevraagd.
01.14 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): A chaque
réforme de l'Etat, il est question de compromis. La
réforme de l'Etat ne serait d'ailleurs pas possible
sans ces compromis. Les membres de notre
groupe politique sont les seuls à collaborer au
quotidien par delà la frontière linguistique. C'est une
bonne chose, même si cela n'est pas toujours
simple. En dépit des nombreux points communs,
certaines approches diffèrent et l'accent n'est pas
toujours mis sur les mêmes éléments dans les deux
segments de notre groupe.
Tous les jours, nous remarquons que l'approche
stéréotypée du problème communautaire mérite
d'être nuancée. Il s'agit d'une simplification abusive
de dire que les Flamands demandent toujours
davantage de compétences tandis que les
francophones demandent toujours plus de moyens.
La Flandre réclame également des moyens
supplémentaires pour l'enseignement.
01.15 Yves Leterme (CVP): Er zijn in Vlaanderen
vragen van het onderwijs zegt u, mijnheer
Tavernier. Dat komt omdat uw partij in een regering
zit die verkeerde beslissingen heeft genomen.
01.15 Yves Leterme (CVP): Vous dites, Monsieur
Tavernier, que le monde de l'enseignement flamand
demande des moyens supplémentaires. Or, cette
situation trouve son origine dans les mauvaises
décisions prises par le gouvernement dont vous
faites partie.
01.16 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): De witte
woede was terecht. Er zijn door deze regering meer
bijkomende toezeggingen gedaan voor de
gezondheidszorg en voor onderwijs dan voor de
opcentiemen. In Vlaanderen werden verkeerde
zaken recht getrokken. Bepaalde sectoren kunnen
nu op meer geld rekenen. Onder een vorige
regering was dat nog niet het geval.
01.16 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): La colère
des blouses blanches était justifiée. Ce
gouvernement a pris des engagements plus
importants pour le secteur des soins de santé et
pour celui de l'enseignement que pour les centimes
additionnels. En Flandre, des erreurs ont été
corrigées. Certains secteurs disposent désormais
de moyens plus importants. Cela n'a pas été le cas
sous un précédent gouvernement.
Ook langs Waalse kant bestaat een vraag naar
meer bevoegdheden. Zodoende kan men
La Wallonie demande également le transfert de
compétences nouvelles. Chaque Région peut ainsi
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
22
gewestbelastingen aanpassen aan zijn eigen
noden. Deze financieringswet onderneemt enkele
belangrijke stappen en wordt weinig gecontesteerd.
Het gaat hier om een compromis dat wel eens
verschillend wordt beoordeeld in Vlaanderen en
Wallonië. Volgens sommigen is de fiscale
autonomie te beperkt. Daarbij moet men vaststellen
dat er weinig alternatieven zijn voor dit compromis.
adapter ses taxes régionales à ses propres
besoins. La loi de financement à l'examen marque
l'accomplissement de quelques étapes importantes
et n'est guère contestée. Elle constitue le fruit d'un
compromis qui est parfois évalué différemment en
Flandre et en Wallonie. De l'avis de certains,
l'autonomie fiscale est trop restreinte. A cet égard, il
convient de constater qu'il n'existait pour ce
compromis que peu de formules de rechange.
01.17 Yves Leterme (CVP): Op dit ogenblik is
men via onderhandelingen achter de schermen
bezig met alternatieven op te stellen!
01.17 Yves Leterme (CVP): En ce moment, dans
les coulisses, on s'active à la rédaction de telles
formules !
01.18 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Ik zou
niet rekenen op de komst van een nieuw
mechanisme.
01.18 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Je ne
table pas sur l'élaboration d'un nouveau
mécanisme.
01.19 Yves Leterme (CVP): Kondigt u aan dat er
vanuit uw meerderheid tekstvoorstellen komen die
de huidige voorgestelde wetteksten wijzigen?
01.19 Yves Leterme (CVP): Etes-vous en train
d'annoncer que votre majorité garde en réserve des
propositions de textes en vue de modifier les textes
à l'examen?
01.20 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Ik zeg dat
men niet moet vrezen dat geheel nieuwe
mechanismen zullen opduiken. Verder is er de
vraag voor meer fiscale mogelijkheden vanuit de
Gewesten. Daar heb ik nog weinig kritiek op
gehoord. Ook over de milieutaks, die nochtans
opnieuw een federale bevoegdheid wordt, heb ik
weinig commentaar gehoord. De gewestelijke
autonomie werd binnen een bepaald kader gesteld
waarbij fiscale migratie moet worden tegengegaan.
Fiscale migratie is steeds in het voordeel van de
hoogste inkomens, die zich verplaatsen naar die
plaatsen waar de belastingdruk het laagst is. De
fiscale migratie wordt te theoretisch aangepakt. Ik
vind het goed dat daaraan grenzen worden gesteld,
en ook dat grenzen werden gesteld aan eventuele
verhogingen en verlagingen van de
personenbelasting.
01.20 Jef Tavernier (AGALEV-ECOLO): Je dis
qu'il n'y a pas lieu de craindre de voir surgir des
mécanismes inédits. Par ailleurs, les Régions
demandent davantage d'autonomie fiscale. Peu de
voix se sont élevées pour critiquer cette demande.
De même, le retour des taxes environnementales
au pouvoir fédéral n'a pas fait l'objet de nombreux
commentaires. L'autonomie régionale a été inscrite
dans un cadre déterminé tendant à empêcher la
migration fiscale. Celle-ci constitue toujours le
privilège des personnes aux revenus élevés qui
s'établissent dans les endroits où la pression fiscale
est la plus faible. La migration fiscale fait l'objet
d'une approche trop théorique. Je me réjouis que
des limites soient fixées en ce qui concerne les
éventuelles majorations et réductions de l'impôt des
personnes physiques.
Men kan een verschil hebben tussen de
verschillende gemeenten inzake gemeentelijke
belasting op de personenbelasting. De rijke
gemeenten trekken de hogere inkomens aan. Dit is
sociaal niet correct. Men moet marges aangeven
voor de diversificatie van de gewesten.
De vennootschapsbelasting regionaliseren is
gevaarlijk. Hier is de hand van fiscale migratie nog
groter. Een zetel van een onderneming is
makkelijker te verplaatsen. Het is beter om dat
federaal te houden.
Il peut y avoir un écart d'une commune à l'autre
quant aux impôts qu'elles prélèvent sur la base de
l'impôt des personnes physiques. Les communes
riches attirent les revenus plus élevés, ce qui n'est
pas socialement correct. Il faut définir des
fourchettes pour la diversification fiscale
interrégionale.
La régionalisation de l'impôt des sociétés n'est pas
sans danger. Le risque d'un transfert pour raisons
fiscales en devient plus réel encore. Puisqu'il est
facile de délocaliser le siège d'une entreprise, il est
plus opportun que l'impôt des sociétés reste
fédéral.
Het compromis voor Brussel is niet eenvoudig. Het
is echter een voorstel dat van de Brusselaars zelf
Le compromis pour Bruxelles ne se distingue pas
par sa simplicité. La proposition émane pourtant
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
23
komt. De principes ervan stonden gedeeltelijk in het
regeerakkoord. Hoe dan ook mag men niet zeggen
dat de Vlamingen nu in een carcan zitten en niet
meer boven de 19-procentgrens zouden kunnen
komen.
In het Brussels akkoord wordt er ook voor gezorgd
dat het Vlaams Blok de instellingen niet kan
blokkeren. Dat is positief.
Ik heb begrip voor de houding van de CVP en van
de PSC, maar zij hebben evenmin een
gemeenschappelijk voorstel. Dit akkoord is een
evenwichtige stap vooruit en wij zullen het dan ook
goedkeuren. (Applaus bij de meerderheid).
des Bruxellois eux-mêmes. Les principes en
figuraient pour partie dans l'accord de
gouvernement. Quoi qu'il en soit, on ne peut
affirmer que les Flamands sont enfermés dans un
carcan et ne pourront plus franchir la barre des
19%.
L'accord bruxellois empêche le Vlaams Blok de
paralyser les institutions. C'est un élément positif.
Je comprends l'attitude du CVP et du PSC, mais ils
n'ont pas non plus présenté de proposition
commune.Cet accord est équilibré et constitue une
avancée. Aussi le voterons-nous.
(Applaudissements sur les bancs de la majorité)
01.21 Danny Pieters (VU&ID): Het huidige
Parlement had weinig ruimte om verdere stappen te
ondernemen in de staatshervorming. De partijen
beloofden op Vlaams en federaal niveau dezelfde
taal te spreken tijdens deze legislatuur. Dit mondde
echt uit in een lauwe meerderheid die lauwe
stappen nam op Vlaams niveau. De Vlaamse
regeringsverklaring is de juiste maatstaf om de
huidige voorstellen af te meten. We waren gematigd
enthousiast over eerdere akkoorden. De omzetting
in wetteksten was teleurstellend. We trokken aan de
alarmbel en stelden een lijst op met knelpunten.
01.21 Danny Pieters (VU&ID): Le Parlement
actuel ne disposait que d'une marge de manoeuvre
limitée pour faire progresser la réforme de l'Etat.
Des partis ont promis de tenir le même discours
aux niveaux flamand et fédéral sous la présente
législature. Mais, à la suite de ces engagements,
c'est une majorité peu enthousiaste qui n'a entrepris
que des démarches frileuses au niveau flamand.
Les propositions à l'examen doivent être évaluées à
l'aune de la déclaration du gouvernement flamand.
Des accords antérieurs avaient suscité chez nous
un enthousiasme modéré. Leur transposition en
textes de loi nous a cependant déçus. Nous avons
tiré la sonnette d'alarme et nous avons dressé une
liste des pierres d'achoppement.
We hebben de lijst overhandigd aan Karel De
Gucht. De belangrijkste punten waren de volgende.
Het toezicht op de politie zou overgaan naar de
Gewesten, behalve over die politie die in het
Octopusakkoord aan bod kwam. Wij menen dan
ook dat in de teksten de bevoegdheid over de politie
principieel naar de Gewesten had moeten worden
overgeheveld. Wij hadden kritiek op een aantal
beroepstermijnen voor het Arbitragehof, maar daar
werd niet naar geluisterd. De Duitstalige gemeenten
kwamen in het Lambermont-akkoord niet voor. De
vice-premier antwoordde hier in de Kamer op mijn
vraag daarover dat niets geregeld was. Nu lezen we
dat de bevoegdheid inzake deze gemeenten
overgedragen wordt naar Namur!
De reorganisatie van de OCMW's werd dan weer
min of meer toegezegd, terwijl daarover nu niets in
de teksten blijkt te staan. De veiligheid van de
voedselketen werd niet overgedragen aan de
Gewesten. De bevoegdheid over de
landbouwprijzen is nog niet uitgeklaard. Dat is niet
zonder belang, want de Gewesten zouden dan de
Nous avons remis la liste à Karel De Gucht. Voici
quels étaient les points essentiels. Le contrôle de la
police serait confié aux Régions, sauf pour les
services de police concernés par les accords
octopartites. Nous estimons, dès lors, que les
textes auraient dû prévoir le transfert aux régions
des compétences en matière de police. Nous
avions des critiques au sujet d'une série de délais
de recours devant la Cour d'arbitrage mais nous
n'avons pas été écoutés. Il n'est pas question des
communes germanophones dans l'accord du
Lambermont. A une question que je lui ai posée à la
Chambre à ce sujet, le vice-premier ministre a
répondu que rien n'était encore réglé dans ce
cadre. Nous apprenons à présent que les
compétences en ce qui concerne ces communes
ont été transférées à Namur !
La réorganisation des CPAS avait plus ou moins été
garantie mais il s'avère, à présent, qu'il n'en est pas
question dans les textes. Le contrôle de la sécurité
de la chaîne alimentaire n'a pas été transféré aux
Régions. Le problème des compétences en matière
de fixation des prix agricoles n'a pas été réglé. Cela
n'est pas sans importance parce que cela
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
24
EU-marges mogen invullen. Er werd niet
genuanceerd over de faciliteitengemeenten. Met
een deloyale congruentie zijn we het eens, met een
derde controle niet.
permettrait aux Régions d'utiliser les marges
laissées par l'UE. On ne s'est pas exprimé avec
suffisamment de nuances au sujet des communes
à facilités. Nous pouvons accepter un accord
déloyal mais pas un troisième contrôle.
Men moet ook vermijden dat gewest en federale
overheid hetzelfde object belasten. Ook daarover
vinden we niets terug in de teksten.
Inzake de ecotaksen wordt gezegd dat de
Gewesten niet meer geïnteresseerd zijn. Nu doet
men in feite aan nutteloze federale recuperatie.
Waarom wordt de overheveling van de Plantentuin
van Meise niet duidelijk omschreven? Wat zit
daarachter? Waarom wordt nu al het Franstalig
personeel uit de overheveling opgesplitst in plaats
van enkel het wetenschappelijk personeel?
Waarom wordt inzake de overheveling van
Ontwikkelingssamenwerking evenmin duidelijke taal
gesproken en niet uitgevoerd wat afgesproken was
namelijk de overheveling in 2004?
Tot slot is er geen samenhang tussen de
financieringswet en het luik betreffende de
bevoegdheden, iets waar we van in het begin op
aangedrongen hadden. Beide zijn voor ons
onlosmakelijk verbonden. We zullen dan ook
dezelfde houding aannemen voor beide luiken.
Sommige van de zonet opgesomde punten waren
voor ons breekpunten die, ongewijzigd, voor ons het
goedkeuren van het Lambermont-akkoord
onmogelijk maakten. Karel De Gucht gaf ons gelijk
op het stuk van de breekpunten, maar wijzigende
teksten hebben we nog steeds niet gezien. Het
Lambermont-akkoord inzake Brussel werd door de
VLD-voorzitter een perfide akkoord genoemd. Hij
heeft het wél verdedigd. Misschien is dat een
voorbeeld van nieuwe politieke cultuur, evenals de
betaalde mandaten. Wij wezen het Lambermont-
akkoord onder andere omwille van de betaalde
mandaten af. Een deel van de partij zag het
akkoord daarentegen wél als een verbetering van
de situatie van de Vlaamse Brusselaars.
Il faut éviter également que les Régions et le
pouvoir fédéral n'appliquent deux fois la même
taxe. Sur ce point aussi, les textes sont muets.
En matière d'écotaxes, on nous dit que les Régions
ne sont plus intéressées. Il s'agit en fait d'une
récupération fédérale inutile. Pour quelle raison le
transfert du jardin botanique de Meise n'est-il pas
défini plus clairement? Qu'est-ce que cela cache ?
Pour quelle raison le personnel francophone a-t-il
déjà été écarté du transfert ? Pourquoi cela n'a-t-il
pas été le cas uniquement pour le personnel
scientifique ? Pour quelle raison le transfert de la
coopération au développement est-il tout aussi
opaque et ne sera pas réalisé en 2004 comme il
avait été convenu ?
Enfin, nous dénonçons le manque de cohérence
entre la loi de financement et le volet relatif aux
compétences. Nous avions pourtant été clairs sur
ce point dès le départ. Pour nous, ces deux aspects
sont indissociables et nous adopterons donc la
même attitude pour les deux volets. Certains des
points qui viennent d'être énumérés étaient pour
nous essentiels. De leur modification dépendait
notre soutien aux accords de Lambermont. Karel
de Gucht nous a donné raison. Mais nous
attendons toujours que les textes soient adaptés en
conséquence. Le président du VLD a qualifié
l'accord du Lambermont concernant Bruxelles
d'accord perfide. Cela ne l'a pas empêché de le
défendre. Peut-être est-ce une illustration de la
nouvelle culture politique, comme le système des
mandats rémunérés. C'est ce système, entre
autres, qui nous pousse à rejeter l'accord du
Lambermont. Une frange du parti y voyait
cependant un moyen d'améliorer le sort des
Flamands de Bruxelles.
Hoe we onze positie bepalen tot de omzetting van
bijzondere wetten van vroegere akkoorden? We
verwijzen niet naar partijprogramma's. Het
algemeen belang kan niet genegeerd worden.
Afspraken maken om PSC'ers over de streep te
trekken kan niet. Iedereen met gezond verstand
moet toegeven dat de bevoegdhedenwet en de
financieringswet niet van mekaar kunnen worden
losgekoppeld.
Wij zullen onze evaluatie niet doen op basis van het
maximalistische puntenprogramma van het Vlaams
Parlement, maar op basis van de door een ruime
Comment définir notre position par rapport à la
modification de lois spéciales issues d'accords
antérieurs? Nous ne souhaitions pas nous référer à
des programmes de parti. L'intérêt général ne peut
être perdu de vue. Il est inadmissible de pactiser
avec le PSC pour obtenir son appui. Toute
personne dotée de bon sens reconnaîtra que la loi
relative aux compétences et la loi de financement
constituent un tout indissociable.
Nous n'évaluerons pas ces accords sur la base du
programme maximaliste du Parlement flamand,
mais en fonction des points de la déclaration de
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
25
meerderheid onderschreven punten van de
Vlaamse regeringsverklaring.
Het eerste daarbij is het goed bestuur. Dat lijkt ons
veel belangrijker dan een ontembare
splitsingsdrang. Lambermont-bis leidt niet tot beter
bestuur, niet tot meer democratie, maar tot
ondoorzichtigheid en versnippering bij de
bevoegdheidsverdeling. De Raad van State was
dan ook vernietigend voor de akkoorden, en ik
verwacht hetzelfde van het Arbitragehof.
gouvernement qui emportent l'adhésion d'une large
majorité de ses membres.
Le premier de ceux-ci concerne la bonne
administration. Celle-ci nous semble devoir primer
propension irrépressible à la scission. Les accords
de la Saint-Polycarpe ne déboucheront pas sur une
meilleure administration ni sur davantage de
démocratie mais généreront l'opacité et
l'éparpillement des compétences. Le Conseil d'Etat
a dès lors critiqué fondamentalement les accords et
la Cour d'arbitrage fera sans doute de même.
De Lambermont-akkoorden versterken het drieledig
karakter van de Staat, terwijl niets wordt gedaan
aan de gebrekkige werking van de Brusselse
instellingen. De garanties voor de Vlamingen
worden eerder teruggeschroefd.
Er worden verdere stappen gezet in de
staatshervorming. Het Vlaams regeerakkoord
schuift echter tien domeinen naar voren waarin snel
moet worden gehandeld. Slechts in vier domeinen
wordt vooruitgang geboekt.
Het akkoord vermeldt ook elf knelpunten en zeven
variapunten waarvoor er definitieve oplossingen
moeten komen. Die komen er voor vier knelpunten
en voor geen enkel variapunt.
De totaalscore is tien op vierendertig of
negenentwintig procent. Zelfs een zeer milde jury
kan dit niet delibereren.
Franstalige politici verzekeren ons dat verdere
stappen in de staatshervorming zijn uitgesloten. De
volgende tien jaar valt dus geen vooruitgang meer
te verwachten.
Deze teksten kunnen volgens mij niet worden
goedgekeurd. Anderen in mijn fractie kozen op
basis van hun overtuiging voor een andere weg. Dat
maakt van hen geen slechte Vlamingen en van ons
geen rechtse extremisten. Als extremisme betekent
dat men zijn doelstellingen blijft nastreven, is die
term misschien wel toepasselijk. Rechts mag
anderzijds niet verward worden met rechtlijnig. Wij
zijn voor een stap-voor-stap-beleid en voor de
consensus. Wij blijven bereid tot overleg en tot een
eerbaar en goed compromis, waardoor de Staat
beter wordt voor Nederlands-, Frans- en
Duitstaligen. Dit is mogelijk. Laat ons bouwen aan
die politieke consensus, laat er ons de tijd voor
nemen. Dat is wat Frieda Brepoels, Geert
Les accords du Lambermont renforcent la structure
en trois parties de l'Etat belge, sans s'attaquer au
fonctionnement déficient des institutions
bruxelloises. Plutôt que d'être renforcées, les
garanties pour les Flamands sont réduites.
Des étapes nouvelles sont accomplies sur la voie
de la réforme de l'Etat. L'accord de gouvernement
flamand énonce toutefois dix domaines de
compétences dans lesquels des initiatives doivent
être prises rapidement. Des avancées n'ont été
réalisées que dans quatre domaines .
L'accord énumère également onze points
d'achoppement et sept "divers" requérant des
solutions définitives. Les solutions qui nous sont
aujourd'hui proposées permettent l'élimination de
quatre points d'achoppement alors qu'aucune
initiative n'est prise à propos des "divers".
Le score total est donc de dix sur trente-quatre, soit
vingt-neuf pour cent. Le gouvernement ne pourrait
donc être délibéré, même par un jury très clément.
Les hommes politiques francophones nous
assurent que toute nouvelle étape dans la réforme
de l'Etat est à présent exclue. Au cours des dix
années à venir, aucune avancée ne peut donc être
attendue.
A mon estime, les textes à l'examen ne peuvent
être adoptés. Au nom de leurs convictions, d'autres
membres de mon groupe ont opté pour une autre
voie. Ce choix ne fait pas d'eux des mauvais
Flamands, pas plus que notre choix fait de nous
des extrémistes de droite. Si être extrémiste signifie
que l'on continue d'oeuvrer en faveur de la
réalisation des objectifs que l'on s'est fixés, le terme
est peut-être bien choisi. Etre à droite ne veut pas
dire que l'on avance en droite ligne. Nous sommes
partisans d'une politique du pas à pas et de la
recherche d'un consensus. Nous restons ouverts à
la concertation et à la conclusion d'un compromis
honorable et correct, améliorant la situation des
néerlandophones, des francophones et des
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
26
Bourgeois, Karel Van Hoorebeke en ikzelf u vragen.
(Applaus bij de CVP en het Vlaams Blok en van
mevrouw Brepoels en de heren Bourgeois en Van
Hoorebeke)
germanophones au sein de notre Etat. L'élaboration
de pareil compromis est possible. Prenons le
temps d'élaborer un tel consensus politique. Voilà
ce que Frieda Brepoels, Geert Bourgeois, Karel Van
Hoorebeke et moi-même vous demandons.
(Applaudissements sur les bancs du CVP, du
Vlaams Blok, de Mme Brepoels et de MM.
Bourgeois et Van Hoorebeke)
01.22 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK): Het
Lambermont- en Brussel-akkoord zijn voor
Vlaanderen haast nog erger dan de Egmont-
akkoorden. De teksten zijn bewust zo ingewikkeld
gemaakt, dat de gewone burger en zelfs de
doorsnee politicus afhaken. Zonder het verzet van
de groep-Bourgeois zouden deze teksten geruisloos
door het Parlement zijn gesluisd, want aan onze
oppositie besteden de media al lang geen aandacht
meer.
Uit mijn journalistenleven heb ik geleerd om
ingewikkelde teksten bondig samen te vatten.
Lambermont verhoogt de geldoverdracht van Noord
naar Zuid nog, en dat in ruil voor wat magere
schijnbevoegdheden. Brussel wordt een volwaardig
derde Gewest, waar de Vlamingen tot
tweederangsburgers worden gedegradeerd. En de
verdere staatshervorming wordt geblokkeerd, want
zei Van Cauwenberghe niet dat het belangrijkste is
dat er niet geraakt wordt aan solidariteit en sociale
zekerheid?
01.22 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK): Les
accords du Lambermont et ceux relatifs à Bruxelles
sont peut-être même plus désastreux pour la
Flandre que les accords d'Egmont. Les textes sont
d'une telle complexité (délibérée) que le citoyen et
même l'homme politique moyen ne s'y retrouvent
plus. S'il n'y avait pas eu l'opposition du groupe
Bourgeois, ces textes auraient passé le cap du
Parlement sans bruit, car cela fait longtemps que
les médias ne s'intéressent plus à notre opposition.
Durant ma carrière de journaliste, j'ai appris à
résumer succinctement des textes compliqués.
L'accord du Lambermont ne fait qu'accroître les
transferts financiers du nord du pays vers le sud, en
échange d'une poignée de d'attributions dérisoires.
Bruxelles sera une troisième Région à part entière,
où les Flamands seront ravalés à l'état de citoyens
de second rang. Et toute étape ultérieure de la
réforme de l'Etat sera bloquée: M. Van
Cauwenberghe ne disait-il pas, en effet, que
l'essentiel était qu'on ne touchait pas à la solidarité
ni à la sécurité sociale ?
Hoe komt het dat de Vlamingen zich zo lieten
rollen? Professor W. De Wachter vroeg zich dat af
in een interview in de Financieel-Economische Tijd.
Niet alleen in de sociale zekerheid gebeurt er niets,
ook de splitsing van het arrondissement Brussel-
Halle-Vilvoorde, van de NMBS, de
personenbelasting, enzovoort komen niet aan bod.
Professor De Wachter brengt de Vlaamse
lankmoedigheid in verband met het feit dat de VLD
de premier levert. De regering Michel-Verhofstadt
werd in elkaar gestoken in de werkhuizen van de
Waalse loge, en Michel en Di Rupo blijven de
richting aangeven. De VLD heeft zich volledig
neergelegd bij het Waalse overwicht.
Op de SP en Agalev moet men niet rekenen: die
zijn al blij dat ze erbij zijn. Wat bezielt echter een
deel van de Volksunie? Ik denk dat het gaat om
Comment les Flamands se sont-ils laissé rouler
dans la farine ? Le Professeur W. De Wachter s'est
lui-même posé cette question lors d'une interview
qu'il a accordée au Financieel-Economische Tijd.
Non seulement aucune mesure n'est prise dans le
secteur de la sécurité sociale, mais le
gouvernement se croise aussi les bras dans le
dossier de la scission de l'arrondissement
Bruxelles-Hal-Vilvorde, de la SNCB, de l'impôt des
personnes physiques, etc. Le Professeur De
Wachter estime que si les Flamands font montre
d'une telle patience et d'une telle indulgence, c'est
parce que le premier ministre est issu du VLD. Le
gouvernement Michel-Verhofstadt a été imaginé
dans les ateliers de la loge wallonne, et ce sont
toujours Michel et Di Rupo qui indiquent le cap à
suivre. Le VLD a complètement courbé l'échine
devant l'hégémonie wallonne.
Et il ne faut pas compter sur le SP ni sur Agalev car
ces deux partis sont déjà très heureux d'être aux
affaires. Mais quelle mouche a donc piqué une
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
27
postjesjagerij, benoemingen en subsidiegeld. Van
bij de aanvang van deze zittingsperiode heeft
VU&ID het verknald door zo geil naar Vlaamse
regeringsdeelname te lonken.
frange de la Volksunie ? Je pense que ces
querelles intestines portent sur la volonté de
certains d'obtenir un maroquin, le désir des autres
d'obtenir telle nomination et la cupidité de
l'ensemble du parti désireux de recevoir des
subventions publiques. Depuis le début de cette
législature, la VU-ID s'est mise dans le pétrin par
son désir irrépressible de participer au
gouvernement flamand.
Eerst reageerden VU & ID afwachtend in verband
met Vlaamse regeringsdeelname, maar zij moest
zwichten voor de carrièregeilheid van haar
ministerkandidaten, waardoor elke
onderhandelingsruimte verloren ging.
Ondertussen wordt Vlaanderen jaar na jaar
afgeroomd: in de komende twintig jaar gaat 4.000
miljard naar Wallonië, tegenover een Vlaamse
begroting van 650 miljard in 2001.
Ook VEV-voorzitter Jef Roos veroordeelde in
januari scherp de transfers die het economische
achterblijven van Wallonië belonen. Dit
Lambermont-akkoord doet de transfers de
komende twee decennia van jaar tot jaar toenemen.
Ook professor Senelle begrijpt de houding van de
Vlaamse politici niet. De Vlaamse economie kent
een jaarlijkse aderlating. Het bedrijfsleven neemt dit
niet langer en neigt meer en meer naar een
onafhankelijk Vlaanderen. Er is dringend geld nodig
voor de Vlaamse infrastructuur, maar dat is er niet.
De hefbomen voor een gezond bedrijfsleven zijn er
niet. Lambermont zal het separatistisch denken in
die kringen doen toenemen. De Vlaamse arbeiders
worden bestolen. Lonen, pensioenen, kinderbijslag
kunnen stijgen als Vlaams geld in Vlaamse handen
blijft.
Dit akkoord is nefast voor Vlaanderen, er is geen
enkele goede kant aan. Het ontneemt Vlaanderen
de financiële hefbomen om de Franstaligen naar de
onderhandelingstafel te dwingen.
Ik heb goede hoop dat de groep-Bourgeois zal
tegen stemmen. De andere VU-ers zullen zich
tegenover de geschiedenis moeten verantwoorden.
Als dit akkoord met PSC-steun wordt goedgekeurd,
dan heeft de CVP geen andere keuze dan de
Brusselse regering te doen vallen, maar ik vrees dat
ze dat er niet voor over heeft. In elk geval is dus ook
de verantwoordelijkheid van de christen-
democraten groot.
Dans un premier temps, la VU&ID s'est montrée
réservée sur la question de la participation au
gouvernement flamand. Mais elle a dû céder au
carriérisme de ses candidats ministres, qui l'ont
ainsi privée de toute marge de manoeuvre.
Pendant ce temps, la Flandre s'affaiblit. Au cours
des vingt prochaines années, elle transférera 4.000
milliards vers la Wallonie alors qu'en 2001, son
budget s'élèvera à 650 milliards.
En janvier, le président du VEV en personne, M. Jef
Roos, a fermement dénoncé ce transfert, qui
cautionne le retard économique de la Wallonie. Or,
avec les accords du Lambermont, les transferts ne
feront qu'augmenter d'année en année pendant les
deux prochaines décennies.
Le professeur Senelle lui-même ne comprend pas
l'attitude des responsables politiques flamands.
C'est une véritable saignée qui est infligée à
l'économie flamande depuis des années. La charge
est à ce point insupportable que la Flandre aspire
de plus en plus à l'indépendance. Il faudrait investir
d'urgence dans l'infrastructure, mais il n'y a pas
d'argent. Les milieux économiques ne disposent
pas de tous les leviers nécessaires à la mise en
oeuvre d'une politique efficace. Les accords du
Lambermont vont y faire progresser les idées
séparatistes. Les travailleurs flamands sont floués.
Les salaires, les pensions, les allocations familiales
pourraient augmenter si l'argent flamand restait aux
mains des Flamands.
Ces accords sont néfastes pour la Flandre et ne lui
rapporteront rien. Pour forcer les francophones à
s'asseoir à la table des négociations, on prive la
Flandre de ses leviers financiers.
J'ai bon espoir que le groupe Bourgeois émettra un
vote négatif. Quant aux autres membres de la VU,
ils devront se justifier face à l'histoire. Si ces
accords sont adoptés avec l'appui du PSC, le CVP
n'aura plus d'autre choix que de faire tomber le
gouvernement bruxellois. Toutefois, je crains qu'il
ne veuille pas en arriver là. Les démocrates
chrétiens ont, en tout cas, une lourde responsabilité
à assumer.
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
28
We moeten wachten, want de tijd speelt in ons
voordeel. Beter nu geen akkoord afsluiten, dan een
slecht. Professor Senelle meent in februari in Knack
dat Lambermont-bis te licht weegt zonder splitsing
van kinderbijslag en gezondheidszorgen, een
noodzakelijke voorwaarde voor het wegwerken van
de transfers.
(Applaus van het Vlaams Blok)
Nous devons patienter car le temps joue en notre
faveur. Il vaut mieux ne pas conclure d'accord
maintenant que d'en conclure un mauvais. Au mois
de février, le professeur Senelle avait déclaré dans
« Knack » que les accords du Lambremont bis ne
pesaient pas très lourd sans la scission des
allocations familiales et des soins de santé, qui
constitue une condition nécessaire à l'élimination
des transferts. (Applaudissements sur les bancs du
Vlaams Blok)
01.23 Hugo Coveliers (VLD): Dit akkoord werd
door sommigen als slecht bestempeld; anderen, die
hetzelfde maatschappijbeeld delen, vinden dit
akkoord slecht op andere punten. Dat kwam tot
uiting in de twee VU-tussenkomsten. Ook bij het
vastleggen van de taalgrens in 1963 waren er
uiteenlopende reacties, ook al wordt die taalgrens
nu door niemand meer betwist.
Er zit een logica in de opeenvolgende
staatshervormingen, met culturele autonomie in
1970, als eerste stap, uitgaand van een Belgisch
geheel. Die context houdt bepaalde beperkingen in.
In 1980 kwamen er de economische aspecten bij en
in 1993 een verregaande vorm van autonomie,
telkens in een Belgische kader. Wij kiezen niet,
zoals sommigen wel bepleiten, voor een splitsing.
01.23 Hugo Coveliers (VLD): Certains ont qualifié
ces accords de mauvais. D'autres, qui partagent la
même conception de la société, critiquent d'autres
points de l' accord. C'est ce qui ressort des deux
interventions de la VU. Des réactions divergentes
s'étaient également manifestées lorsque la frontière
linguistique avait été tracée en 1963, alors que plus
personne ne la conteste aujourd'hui.
Une logique sous-tend les réformes de l'Etat
successives. Ainsi, en 1970, la première étape avait
été l'octroi de l'autonomie culturelle dans une
Belgique encore unitaire. Ce contexte comporte
certaines limites. En 1980, des aspects
économiques ont été pris en considération et, en
1993, une forme poussée d'autonomie a vu le jour,
toujours dans un cadre belge. Nous n'optons pas,
comme certains, pour la scission.
Wij willen de Staat niet splitsen. Verwijten omdat wij
met anderen willen samenwerken zijn aan ons niet
besteed.
In een federale of confederale staat is de
hervorming van de Grondwet nooit voltooid. Ook in
België doet de federale dynamiek ons voortdurend
stappen zetten. Daarom is vandaag ook een
herfinanciering nodig. Men moet bij deze stappen
ook rekening houden met de partners, een
probleem dat separatisten niet kennen. Voor
separatisme is er echter geen meerderheid.
Nous ne souhaitons pas la scission de la Belgique.
Que certains nous reprochent de vouloir collaborer
avec autrui nous laisse indifférents.
Dans un Etat fédéral ou confédéral, la réformation
de la Constitution n'est jamais achevée. En
Belgique aussi, la dynamique fédérale débouche
sans cesse sur de nouvelles démarches. D'où la
nécessité actuelle d'un refinancement. Dans le
cadre de ces initiatives, il nous faut contrairement
aux séparatistes tenir compte de nos
compagnons de route. Du reste, la majorité des
citoyens rejettent le séparatisme.
01.24 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): De
ontbinding van de Belgische Unie moet inderdaad
een democratisch draagvlak hebben. Dat betekent
echter niet dat we nu een slecht akkoord moeten
goedkeuren.
01.24 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): La
dissolution de l'Union belge doit en effet se faire sur
des bases démocratiques. Ce qui ne veut toutefois
pas dire que nous devions aujourd'hui voter un
mauvais accord.
01.25 Hugo Coveliers (VLD): Een akkoord is
nodig als men vaststelt dat er ten gevolge van
vorige staatshervormingen problemen zijn ontstaan
bij onszelf of bij de partner.
01.25 Hugo Coveliers (VLD): Un accord est
nécessaire puisque nous constatons que de
précédentes réformes d'Etat ont généré des
problèmes, pour nous comme pour notre
partenaire.
01.26 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): België
en dit Parlement zijn ook gebaseerd op
01.26 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): La
Belgique et ce Parlement sont également fondés
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
29
separatisme, met name op dat van 1830.
sur le séparatisme, en l'espèce celui de 1830.
01.27 Hugo Coveliers (VLD): De Vrede van
Munster van 1648 was een andere belangrijke
datum, met de afscheiding van de katholieke
zuidelijke Nederlanden van de protestantse
Noordelijke. Ik denk dat we beter de huidige
problemen trachten op te lossen in een confederaal
verband. De CVP heeft in het verleden ook
compromissen moeten afsluiten. Dat gebeurt nu
ook, met de bedoeling te komen tot een betere
staatsstructuur.
Herfinanciering en bevoegdheidsoverdracht vormen
inderdaad een geheel. De herfinanciering van de
Gemeenschappen zal zorgen voor een nieuwe
dynamiek, zoals het geval was na de rechtstreekse
verkiezing van de deelstaatparlementen.
01.27 Hugo Coveliers (VLD): La Paix de Münster
de 1648 est une autre date importante, celle de la
séparation entre les Pays-Bas méridionaux
catholiques et les Pays-Bas septentrionaux
protestants. Je pense qu'il vaut mieux essayer de
résoudre les problèmes actuels dans un contexte
confédéral. Par le passé, le CVP a également dû
faire des compromis. C'est également le cas
aujourd'hui. L'objectif est de mettre en place une
meilleure structure étatique.
Le refinancement et le transfert des compétences
constituent en effet un ensemble. Le refinancement
des Communautés générera une nouvelle
dynamique, comme ce fut le cas après l'élection
directe des parlements régionaux.
01.28 Yves Leterme (CVP): Ik had verwacht dat
de heer Coveliers zou ingaan op de koppeling
tussen beide ontwerpen.
01.28 Yves Leterme (CVP): Je m'attendais à ce
que M. Coveliers accepte la liaison des deux
projets.
01.29 Hugo Coveliers (VLD): Dat is voor ons geen
probleem: wij zullen twee keer ja stemmen.
01.29 Hugo Coveliers (VLD): Cela ne nous pose
aucun problème. Nous voterons deux fois "oui".
01.30 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Als
hier de financieringswet wordt goedgekeurd, zal de
VLD er dan voor zorgen dat dat ontwerp niet ter
stemming wordt voorgelegd in de Senaat voordat
hier over het bevoegdheidsontwerp is gestemd?
01.30 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Si la
loi de financement est adoptée à la Chambre, le
VLD fera-t-il en sorte que ce projet ne soit pas mis
aux voix au Sénat avant l'adoption du projet relatif
aux compétences à la Chambre?
01.31 Hugo Coveliers (VLD): Het is de bedoeling
dat beide teksten in beide kamers worden
goedgekeurd. Wij zullen daarvoor ons uiterste best
doen.
01.31 Hugo Coveliers (VLD): Les deux textes
doivent être adoptés par les deux assemblées.
Nous mettrons tout en oeuvre pour qu'il en soit
ainsi.
01.32 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Op
een bepaalde donderdag zal, gekruist, over beide
teksten worden gestemd. Zal de VLD ervoor zorgen
dat in de Senaat de financieringswet niet wordt
goedgekeurd voordat in de Kamer de
bevoegdheidswet is goedgekeurd?
01.32 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Un
certain jeudi, les deux textes feront l'objet d'un vote
croisé. Le VLD fera-t-il en sorte que la loi de
financement ne sera pas adoptée au Sénat avant
l'adoption par la Chambre de la loi relative aux
compétences?
01.33 Hugo Coveliers (VLD): Wij zullen ervoor
zorgen dat over beide teksten wordt gestemd op die
bewuste donderdag.
01.33 Hugo Coveliers (VLD): Nous veillerons à ce
que les deux textes soient adoptés ce jeudi-là.
01.34 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Zal
Vlaanderen geld geven zonder
bevoegdheidsoverdracht?
01.34 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): La
Flandre octroiera-t-elle des fonds sans obtenir de
transfert de compétences?
01.35 Yves Leterme (CVP): Zal u desnoods
wachten met de financieringsstemming in de
Senaat tot hier over de bevoegdheidsoverdracht is
gestemd?
01.35 Yves Leterme (CVP): Le cas échéant,
attendrez-vous, avant d'organiser le vote sur la loi
de financement au Sénat, l'adoption, par notre
assemblée, du texte relatif au transfert de
compétences?
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
30
01.36 Hugo Coveliers (VLD): Over beide teksten
zal worden gestemd.
De beleidsmogelijkheden nemen toe door de
nieuwe financiering. De toewijzing van de middelen
zal gebeuren op basis van recentere parameters.
Deze tekst geeft een duidelijk antwoord op de
noodzakelijke dynamisering van de middelen van
de Gemeenschappen en uitbreiding van de fiscale
bevoegdheden van de Gewesten. Daarbij moet
rekening worden gehouden met de
bekommernissen van de partners.
01.36 Hugo Coveliers (VLD): Les deux textes
doivent être adoptés par les deux assemblées.
Le nouveau financement accroît la marge de
manoeuvre politique. Les moyens seront attribués
sur la base de paramètres récents. Ce texte offre
clairement des solutions en ce qui concerne la
dynamisation nécessaire des moyens des
Communautés et l'élargissement des compétences
fiscales des Régions. A cet égard, il convient de
tenir compte des préoccupations des différents
partenaires.
Het wetsvoorstel bevat wijzigingen in verband met
de Brusselse Hoofdstedelijke Raad. Als men
daarover spreekt met Brusselse Vlamingen, hoort
men iets anders dan de opmerkingen die door niet-
Brusselaars worden gemaakt, iets helemaal anders
dan de "Balkanstelling" die de heer Tastenhoye
onlangs verdedigde, zijn beleg van Brussel.
La présente proposition de loi apporte des
modifications au statut du Conseil de la Région de
Bruxelles-Capitale. Quand on en parle à des
Flamands de Bruxelles, on entend un autre son de
cloche que lorsqu'on entend les commentaires de
non-Bruxellois, surtout quand il s'agit de M.
Tastenhoye qui a comparé récemment la
problématique bruxelloise à la situation dans les
Balkans, allant jusqu'à prôner le siège de Bruxelles.
01.37 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK): Dit
wordt belachelijk. De mestkevers van De Morgen
hebben mijn woorden volledig verdraaid.
01.37 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK): Ce
débat prend une tournure grotesque. Les
coprophages du Morgen ont totalement déformé
mes propos.
01.38 Hugo Coveliers (VLD): Een collega in de
Senaat heeft ooit hetzelfde gezegd over u.
Het wetsvoorstel regelt niets buiten Brussel. De
rechtstreekse verkiezing van zes Brusselse
Vlamingen in het Vlaams Parlement kan men toch
geen slechte regeling vinden.
De Raad van State wijst erop dat er een nieuwe
definitie komt van "taalgroep". Dat is juist, maar dat
is ook al de vierde definitie.
Vanuit bepaalde kringen wordt aangevoerd dat de
uitbreiding van de VGC alleen dient om haar te
blokkeren. Dat is onjuist, het is een regeling die de
Vlamingen zou moeten tevreden stellen. Het wijst
erop dat de VGC een taak uitvoert in opdracht van
de Vlaamse Gemeenschap.
Brussel wordt dus zeker niet losgelaten.
01.38 Hugo Coveliers (VLD): Un sénateur a usé
un jour du même vocable à votre sujet.
La proposition de loi qui nous est soumise
aujourd'hui ne règle aucun problème, hormis ceux
qui se posent à Bruxelles. On ne peut pas dire que
l'élection directe de six Flamands de Bruxelles au
Parlement flamand soit un mauvais règlement.
Le Conseil d'Etat souligne que les textes à l'
examen confèrent une nouvelle acception à la
notion de "groupe linguistique". C'est exact, mais
c'est la quatrième définition qui en est donnée.
Certains cercles défendent l'idée que l'extension de
la VGC, la commission communautaire flamande
de Bruxelles ne sert qu'à bloquer son
fonctionnement. C'est inexact, car les dispositions
concernées devraient au contraire satisfaire les
Flamands. Cela montre que la VGC est, dans
l'exercice de sa mission, au service de la
Communauté flamande.
Bruxelles ne sera donc certainement pas
abandonné.
01.39 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): De heer
Coveliers gaat voorbij aan de kritiek van de Raad
van State, dat de fundamenten van het
democratisch bestek door deze constructie onderuit
01.39 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): M.
Coveliers semble passer outre aux critiques du
Conseil d'Etat qui estime que cette construction
sape les fondements mêmes de notre régime
CRABV 50
PLEN 128
30/05/2001
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
31
worden gehaald en dat de verkiezingsuitslag wordt
vervalst. Men dropt vijf mensen in een parlement op
basis van de verkiezingsuitslag voor een ander
parlement.
démocratique et fausse les résultats des élections.
Cinq personnes sont purement et simplement
parachutées dans un parlement en vertu des
résultats des élections d'un autre parlement.
01.40 Hugo Coveliers (VLD): Opstellers van een
wetsvoorstel krijgen niet de kans de Raad van State
meer verduidelijking te geven, anders had ik de
Raad wel kunnen overtuigen.
Doel is mogelijke blokkeringen ongedaan te maken,
niet via de rechtbank, wel via verkozenen. Het
systeem van de gemeenschapssenatoren is
vergelijkbaar en ook op dat van de gecoöpteerde
senatoren kwam nooit kritiek.
01.40 Hugo Coveliers (VLD): Les auteurs d'une
proposition de loi n'ont pas la possibilité d'apporter
des éclaircissements au Conseil d'Etat.
L'objectif est de lever les éventuels blocages, non
pas par la voie du tribunal, mais par l'entremise des
élus. Le système des sénateurs communautaires
est comparable, et celui des sénateurs cooptés n'a
lui non plus jamais fait l'objet de critiques.
01.41 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Het
verheugt me dat de heer Coveliers, in tegenstelling
tot de regering, eindelijk een weliswaar absoluut
onafdoende antwoord geeft. De Raad van State
geeft ons in elk geval voldoende argumenten om
naar het Arbitragehof te gaan.
01.41 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Je me
réjouis que M. Coveliers, contrairement au
gouvernement, fournisse enfin une réponse claire,
fût-elle tout à fait insatisfaisante. Cela dit, le Conseil
d'Etat nous fournit suffisamment d'arguments pour
que nous puissions saisir la Cour d'Arbitrage.
01.42 Hugo Coveliers (VLD): Ik heb ook het volste
vertrouwen in het Arbitragehof.
Het trof mij dat de heer Pieters suggereerde dat de
politie gewestelijk zou kunnen worden. Dat is voor
de verkeerspolitie technisch perfect mogelijk en dat
zou logisch zijn. Daarover is nooit ten gronde
gediscussieerd. De politie heeft zich vroeger zelf zo
gestructureerd. Ik verwijs naar de provinciale
eenheden.
01.42 Hugo Coveliers (VLD): Je fais pleinement
confiance à la Cour d'arbitrage.
La proposition de M. Pieters de régionaliser la
police m'a étonné. Pour la police de la circulation, il
s'agirait d'une mesure logique et parfaitement
réalisable sur le plan technique. Cette question n'a
jamais fait l'objet d'un débat de fond. La police
s'était elle-même par le passé structurée de cette
façon. Je me réfère aux unités provinciales.
01.43 Danny Pieters (VU&ID): Kan er straks een
gewestelijke verkeerspolitie komen in het kader van
de huidige teksten?
01.43 Danny Pieters (VU&ID): Le texte actuel
permet-il la création ultérieure d'une police de la
circulation régionalisée?
01.44 Hugo Coveliers (VLD): Autowegenpolitie
toevertrouwen aan de Gewesten kan volgens mij in
de huidige situatie.
Wij moeten er vooral rekening mee houden dat
deze tekorten gaan over de vorm. Wij zijn ervan
overtuigd dat men met deze vorm een degelijk
bestuur kan formuleren. Daarom zullen wij de
teksten goedkeuren en vragen alle anderen om dat
ook te doen. Dan kunnen wij aan de inhoud werken.
(Applaus bij de meerderheid)
01.44 Hugo Coveliers (VLD): Il me semble que la
police des autoroutes pourrait être placée sous
l'autorité des régions dans la situation actuelle.
Il faut surtout tenir compte du fait que les textes
portent essentiellement sur la forme. Nous
sommes convaincus du fait que sous leur forme
actuelle les textes permettent d'aboutir à une bonne
administration. C'est la raison pour laquelle nous
avons l'intention d'adopter ces textes et nous
demandons à tous les autres d'en faire de même.
Nous pourrons ensuite nous pencher sur le
contenu. (Applaudissements sur les bancs de la
majorité)
De
voorzitter: We zullen hier de
middagvergadering afsluiten. Ik stel een schorsing
voor tot 20.15 uur voor het avondmaal. We
beginnen de avondvergadering met het antwoord
van de regering.
Le président: Nous clôturons à présent la séance
de l'après-midi. Je propose de suspendre la séance
jusqu'à 20h15 pour permettre aux membres de se
restaurer. Nous entamerons la séance du soir par la
réponse du gouvernement.
30/05/2001
CRABV 50
PLEN 128
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2000
2001
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
32
De vergadering wordt gesloten om 19.01 uur .
La séance est levée à 19 h 01.
Document Outline