SÉANCE PLÉNIÈRE

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CVP Christelijke

Volkspartij

FN Front

National

PRL FDF MCC

Parti Réformateur libéral Front démocratique francophone-Mouvement des Citoyens pour le Changement

PS Parti

socialiste

PSC Parti

social-chrétien

SP Socialistische

Partij

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

Abréviations dans la numérotation des publications :

DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode + nummer

en volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° et du
n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag (op wit papier, bevat de bijlagen en het
beknopt verslag, met kruisverwijzingen tussen Integraal en
Beknopt Verslag)

CRIV

Compte Rendu Intégral (sur papier blanc, avec annexes et
CRA, avec renvois entre le CRI et le CRA)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV Compte

Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail : alg.zaken@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail : aff.generales@laChambre.be

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Vraag van de heer Yves Leterme aan de minister
van Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "het aanspoelen van olie voor de
kust" (nr. 4489)

Question de M. Yves Leterme à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement sur "le rejet
d'hydrocarbures le long de la côte" (n° 4489)

Sprekers: Yves Leterme, voorzitter van de
CVP-fractie, Magda Aelvoet, minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu

Orateurs: Yves Leterme, président du groupe
CVP, Magda Aelvoet, ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement

Vraag van mevrouw Trees Pieters aan de minister
van Landbouw en Middenstand over "de export
van vlees naar Rusland" (nr. 4527)

Question de Mme Trees Pieters au ministre de
l'Agriculture et des Classes moyennes sur "les
exportations de viande vers la Russie" (n° 4527)

Sprekers: Trees Pieters, Magda Aelvoet,
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu

Orateurs: Trees Pieters, Magda Aelvoet,
ministre de la Protection de la consommation,
de la Santé publique et de l'Environnement

Vraag van de heer Jo Van Eetvelt aan de minister
van Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "uniforme kledij voor de
ambulanciers" (nr. 4531)

Question de M. Jo Van Eetvelt à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement sur
"l'harmonisation des uniformes des ambulanciers"
(n° 4531)

Sprekers: Jozef Van Eetvelt, Magda Aelvoet,
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu

Orateurs: Jozef Van Eetvelt, Magda Aelvoet,
ministre de la Protection de la consommation,
de la Santé publique et de l'Environnement

Samengevoegde vragen van

Questions jointes de

- de heer Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "het burn-out-syndroom bij onze
artsen" (nr. 4536)

- M. Jef Valkeniers à la ministre de la Protection
de la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement sur "le syndrome du burn-out
chez nos médecins" (n° 4536)

- mevrouw Greta D'Hondt aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu en aan de minister van Sociale Zaken
en Pensioenen over "de burn-out bij artsen en de
verklaringen dienaangaande door de nieuwe
voorzitter van de confederatie" (nr. 4547)

- Mme Greta D'Hondt à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement et au ministre des
Affaires sociales et des Pensions sur "le burn-out
chez les médecins et les déclarations faites à ce
sujet par le nouveau président de la
confédération" (n° 4547)

- de h. Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu en aan de minister van Sociale Zaken
en Pensioenen over "de verklaringen van de
nieuwe voorzitter van de Confederatie der
Belgische geneesheren" (nr. 4538)

- M. Jef Valkeniers à la ministre de la Protection
de la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement et au ministre des Affaires
sociales et des Pensions sur "les déclarations du
nouveau président de la Confédération des
médecins belges" (n° 4538)

Sprekers: Jef Valkeniers, Greta D'Hondt,
Magda Aelvoet, minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu

Orateurs: Jef Valkeniers, Greta D'Hondt,
Magda Aelvoet, ministre de la Protection de
la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement

Vraag van de heer Jef Valkeniers aan de minister
van Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "de zelfmoordpil" (nr. 4537)

Question de M. Jef Valkeniers à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement sur "la pilule du
suicide" (n° 4537)

Sprekers: Jef Valkeniers, Magda Aelvoet,
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu

Orateurs: Jef Valkeniers, Magda Aelvoet,
ministre de la Protection de la consommation,
de la Santé publique et de l'Environnement

Vraag van de heer Philippe Seghin aan de
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu over "het

Question de M. Philippe Seghin à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement sur "le

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

VOLKSGEZONDHEID, HET

LEEFMILIEU EN DE

MAATSCHAPPELIJKE

HERNIEUWING

COMMISSION DE LA SANTE

PUBLIQUE, DE

L'ENVIRONNEMENT ET DU

RENOUVEAU DE LA SOCIETE

van

WOENSDAG

MEI

2001

10:30 uur

______

MERCREDI

MAI

2001

10:30 heures

______

La séance est ouverte à 10.41 heures par
M. Philippe Seghin, président.
De vergadering wordt geopend om 10.41 uur door
de heer Philippe Seghin, voorzitter.

01 Vraag van de heer Yves Leterme aan de

minister van Consumentenzaken, Volks-
gezondheid en Leefmilieu over "het aanspoelen
van olie voor de kust" (nr. 4489)

01 Question de M. Yves Leterme à la ministre

de la Protection de la consommation, de la
Santé publique et de l'Environnement sur "le
rejet d'hydrocarbures le long de la côte"
(n° 4489)

01.01 Yves Leterme (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mevrouw de minister, mijn
verontschuldigingen omdat ik deze vraag vorige
week heb laten uitstellen.

In de nacht van 16 op 17 april 2001 hebben wij de
gevolgen kunnen vaststellen van de aanvaring,
enkele dagen voordien, tussen een Nederlands
schip met de welluidende naam Music en een
tanker met de naam Vera, ergens voor de kust
van De Haan. De gevolgen op die datum waren
het aanspoelen van hele kladden olie over een
afstand van 8 kilometer en op stroken van drie tot
vijf meter breed, met alle gevolgen van dien op het
strand. De opruimingswerken van de olie zijn
inmiddels grotendeels achter de rug. Zij werden
gepresteerd door de zeer verdienstelijke
brandweerkorpsen van Middelkerke, Gistel en
Nieuwpoort, samen met de technische diensten
van die gemeenten, met mensen van de Civiele
Bescherming van Jabbeke en met militairen van
Lombardsijde. Uiteraard rijzen dan de vragen hoe

dit is kunnen gebeuren, of de opsporing goed
heeft gefunctioneerd en wie zal instaan voor de
kosten. De heer Lansens heeft in plenaire
vergadering de minister reeds eerder ondervraagd
over gedane beloften inzake een versteviging van
de middelen waarover de overheid beschikt om
aan opsporing, preventie en opruiming van
dergelijke ongevallen te doen. Ik ga daar niet
dieper op in, maar stel onmiddellijk een aantal
vragen.

Mevrouw de minister, ten eerste, is de opsporing
geslaagd? Is de oorzaak van het aanspoelen van
de olie bekend? Weet men vanwaar de olie
afkomstig is? Hoe kan men evalueren wat het
effect is van het mechanisch uiteendrijven van de
olievlek met de schroeven van schepen?

Ten tweede, werd ondertussen reeds een
kostenraming gemaakt van de schade die
rechtstreeks en onrechtstreeks werd veroorzaakt
door deze olieramp?

Ten derde, zal het BMM optreden als coördinator
voor alle instanties die recht hebben op een
schadevergoeding met betrekking tot dit voorval?

Ten vierde, de wet op de bescherming van het
mariene milieu, door toenmalig staatssecretaris
Peeters door het Parlement geloodst, bepaalt dat
de vervuiler betaalt. Hoe zal de procedure
concreet verlopen wat het uitbetalen van de
vergoedingen betreft aan gemeentebesturen,
Civiele Bescherming en mogelijk andere instanties
die bij de opruiming zijn betrokken?

Ten vijfde, de ervaring leert dat gemeentebesturen

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

die bewijsmateriaal hebben en eventueel vergoed
kunnen worden, soms heel lang moeten wachten
op de uitbetaling. Is er een mogelijkheid om aan
gemeentebesturen die bijzonder zware
inspanningen hebben moeten doen, zoals
Middelkerke, tegemoet te komen ingeval van
mogelijke financieringsproblemen, bijvoorbeeld
door de uitbetaling van voorschotten?

Ten zesde, wie staat in voor de verwerking van de
olieresten? Wat is daarvan de kostprijs? Welke
instantie betaalt de kostprijs van de verwerking? In
welke mate wordt de zee extra belast door die
10.000 liter olie? In welke mate is dit schadelijk
voor de week- en schaaldieren, voor de
bodemvissen en de visbestanden in het
algemeen, zo belangrijk voor onze visserij?

Ik heb nog een klein onaangekondigd vraagje.
Mevrouw de minister, in het Belgisch Staatsblad
van 27 april 2001 las ik een door u ondertekend
besluit van 18 april 2001, wellicht toevallig vlak na
het incident met de Vera en de Music. Dit
ministerieel besluit heeft betrekking op de off
shore bunkeringsactiviteiten, dus het vertanken
van olie en het bevoorraden van schepen. Wat is
de precieze strekking hiervan? Kunt u elke twijfel
wegnemen omtrent de vraag of de publicatie van
dit besluit al dan niet toevallig anderhalve dag na
het incident met de Vera en de Music gebeurde?

01.02 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer de

voorzitter, ik zal niet meer ingaan op de
antwoorden die ik in de plenaire vergadering al
heb gegeven omdat die ook duidelijk in het
verslag zijn terug te vinden.

Mijnheer Leterme, ik wil even bij uw eerste vraag
blijven stilstaan. Hoe zit het met de techniek van
het gebruik van de schroeven om de olie te
vermalen en beter te verdelen?

Als de mogelijkheid bestaat om de olie alsnog te
recupereren via opzuigsystemen, waarvoor wij
samenwerkingscontracten hebben met Nederland
en Frankrijk, wordt dat op de allereerste plaats
gedaan. Wij bevonden ons hier echter in een
ongelukkige situatie. Vrij laat op de avond, om
19.30 uur, heeft men de vaststelling gedaan. De
helikopter was om 20.00 uur ter plaatse. Dat was
wel zeer vlug, maar het was toen al te donker om
met de werkzaamheden te kunnen starten.
Daarom wou men de volgende morgen zien of
men nog via recuperatie kon werken. Dat was
jammer genoeg onmogelijk omdat de vlek al in
slierten uiteen was gedreven. In dat geval is het
gebruik van schroeven om de olie beter onder het
water te vermengen, the second best solution.

Uiteraard is dit geen ideale oplossing, vermits de
vervuiling niet wordt weggenomen. Bovendien
weten wij ondertussen dat het waarschijnlijk meer
dan 10 ton is geweest. De hoeveelheid zou dichter
bij de 20 ton liggen.

Wat de kostenraming betreft, is er
donderdagnamiddag een vergadering geweest op
het provinciebestuur in Brugge om een goed
overzicht te krijgen van de situatie wegens de
verschillende betrokken gemeenten. Men wou ook
een duidelijk overzicht op de schadevergoedings-
procedure hebben. Het voorstel dat terzake werd
gedaan door de beheerseenheid van het
Mathematisch Model van de Noordzee, houdt in
dat de advocaat die door ons de BMM is
aangesteld, ook de verschillende gemeentelijke
instanties zou vertegenwoordigen. Men kan dat
niet verplichten, maar dat is de beste en
interessantste formule. Omwille van de brugdag
op maandag, heb ik de bevestiging over het
verloop van de vergadering jammer genoeg niet
meer kunnen krijgen, maar iedereen verwachtte
dat men akkoord zou gaan met deze formule om
een gemeenschappelijke advocaat aan te stellen,
die ten aanzien van de verschillende Belgische
spelers zal optreden.

In dit geval is er vrij grote duidelijkheid dat het de
fameuze Music is die het probleem heeft
veroorzaakt; een vrolijke naam, maar een triestige
realiteit. Hierdoor is het op zijn minst
gemakkelijker om het oorzakelijk verband tussen
de vervuiling en het verkeerde manoeuvre vast te
stellen en dit versterkt uiteraard de positie van alle
betrokkenen. Volgens de bepalingen van de wet
van 1999 moet wel elke getroffen partij een eigen
schadeclaim met het nodige bewijsmateriaal
indienen. Zoals gezegd zullen wij ervoor zorgen
dat door een samenwerking tussen de juristen de
positie van alle Belgische betrokkenen zo sterk
mogelijk wordt.

Er bestaat geen mechanisme om voorschotten
aan de getroffen gemeentebesturen uit te betalen.
Dat geldt trouwens ook voor mijn eigen diensten.
Wel kan voor elke uiteindelijk uitbetaalde schade
een interest worden aangerekend die ook op de
vervuiler kan worden verhaald.

Wanneer een gemeente een lening moet aangaan
om een voorschot uit te betalen, kan ook de intrest
van die lening via de schade-eis worden verhaald.

De verwerking van de olieresten en van het
gecontamineerde afval is normaal gezien ten laste
van de vervuiler. De kosten ervoor maken dus
sowieso deel uit van de schadeclaim. Daar het

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

afvalbeleid een gewestelijke bevoegdheid is, komt
het mij niet toe mij uit te spreken over wie precies
op Vlaams niveau dit afval moet verwerken.

In antwoord op uw zevende vraag kan ik zeggen
dat het waarschijnlijk gaat om een vervuiling met
20 ton olie, en niet met 10 ton zoals eerder werd
gezegd. Elke verspilde liter koolwaterstoffen vormt
uiteraard een ongewenste bijkomende belasting
van het mariene milieu. Jammer genoeg zien wij
dat dergelijke ongelukken jaar na jaar in aantal
toenemen. Dat geldt ook voor het aantal vaak
vrijwillige lozingen. Het is immer nog altijd
goedkoper dergelijke lozingen in zee te doen, dan
de olie aan wal te laten verversen en daarvoor te
moeten betalen. Men signaleert mij dat vorig jaar
alleen al ons toezichtsvliegtuig naar schatting 14
ton olie op het zeeoppervlak had waargenomen.
De helft van die hoeveelheid was afkomstig van
ongevallen, de rest was echter toe te schrijven
aan illegale lozingen.

De onmiddellijke schade die aan de fauna werd
toegebracht door het jongste incident lijkt beperkt
te blijven, omdat de gespilde hoeveelheid niet
enorm was. Op dit moment bestaat geen
rechtstreekse dreiging voor het visbestand. Mijn
bezorgdheid geldt vooral voor de effecten op
lange termijn die veroorzaakt worden door de
persistente fracties van moeilijk afbreekbare
moleculen, die gemiddeld 10% uitmaken van alle
minerale oliën. Voor een aantal organismen heeft
contact met die fracties altijd toxische gevolgen.
Onze diensten in Oostende zijn enkele maanden
geleden gestart met de oprichting van een
scheikundig labo dat systematisch het effect van
gespilde koolwaterstoffen op de verschillende
onderdelen van het ecosysteem kan evalueren.
De procedures die daarvoor worden toegepast,
volgen de meest recente wetenschappelijke
technieken. Ze kosten echter veel geld en zijn erg
tijdrovend. Op dit ogenblik kan ik over de effecten
op lange termijn dus nog geen volledig verslag
geven.

Wat uw vraag over het ministerieel besluit betreft,
kan ik zeggen dat er al een hele tijd aan gewerkt
was. Op bepaalde momenten was er wel een
zekere tegenwerking, maar het besluit zat al in de
pipeline voor publicatie. Het ministerieel besluit is
er dus niet gekomen als een gevolg van het
jongste incident. Er was al maanden aan gewerkt
voor de feiten zich voordeden. Er werd niet
gekozen voor een verbod op bunkeren. Normaal
gezien verloopt het bunkeren immers vrij
probleemloos, tenminste indien het op een goede
manier wordt uitgevoerd. Wel werd ervoor
geopteerd het bunkeren afhankelijk te maken van

een milieuvergunning.

01.03 Yves Leterme (CVP): Mijnheer de

voorzitter, ik wil graag op twee punten
terugkomen. Mevrouw de minister, u hebt cijfers
aangehaald over de gemiddelde jaarlijkse
oliespillage. Die cijfers heb ik echter niet goed
begrepen.

01.04 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer Leterme,

de oliespillage bedroeg vorig jaar 14 ton, waarvan
de helft te wijten was aan ongevallen en
aanvaringen en de andere helft aan illegale
lozingen.

01.05 Yves Leterme (CVP): Mevrouw de

minister, er zijn twee punten waar ik kort op wens
terug te komen. Een eerste element betreft de
opsporing. Heeft onze opsporing goed
gefunctioneerd? Is er een BMM-vliegtuig, een
vliegtuig dat wij delen met Frankrijk of Nederland,
dat constant over de Noordzee vliegt op zoek naar
eventueel illegale lozingen en accidenten. In welke
mate hebben deze opsporingen succes gehad?

Ten tweede, u verwijst voor de verwerking van de
olieresten naar de Vlaamse bevoegdheid terzake.
Ook in deze kan het motto "de vervuiler betaalt"
worden aangewend. Het kan interessant zijn de
procedure die vanuit BMM of het ministerie tegen
de veroorzaker van de schade wordt ingespannen
af te stemmen op de juridische stappen die door
het Vlaamse gewest worden ondernomen.

Ik stel vast dat volgens u zegt het bunkeren
offshore hoe dan ook in de toekomst moet blijven
doorgaan, wellicht om economische redenen. U
voegt er evenwel zelf aan toe dat dit, wanneer het
correct gebeurt, ook in voor het milieu veilige
omstandigheden kan gebeuren.

01.06 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer Leterme,

wat de opsporing betreft heb ik gezegd dat de
aanvaring gesignaleerd werd om half acht en dat
een half uur later de bewuste helikopter ter plekke
was om te kunnen nagaan waar de vlek precies
lag, hoe ze eruit zag en of er een mogelijkheid
was om wat er in de zee terechtgekomen was op
te zuigen.

01.07 Yves Leterme (CVP): Mevrouw de

minister, u hebt zelf gezegd dat de vlek toen reeds
zeer verspreid was. Dit zou zelfs een niet-kenner
als ikzelf kunnen leiden tot de conclusie dat het
lek zelf iets vroeger was ontstaan. Het feit dat de
olie reeds verspreid was wees erop dat de olie
ondertussen haar weg had gevonden en dat men
daar misschien niet tijdig was achtergekomen.

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.08 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer Leterme,

u hebt één schakeltje gemist. De aanvaring werd
onmiddellijk gesignaleerd door de schepen die op
elkaar gebotst zijn. De kustwacht van Oostende
die het bericht binnengekregen heeft heeft dat
onmiddellijk doorgegeven en een half uur later
was de helikopter ter plekke. Op dat ogenblik,
toen was het al iets na acht uur, konden er geen
schepen meer gemobiliseerd worden om de olie te
recupereren. Maar de volgende ochtend vroeg is
men teruggegaan en toen was het al helemaal
uitgewaaierd.

Over uw vraag over het Vlaams gewest heb ik op
dit ogenblik geen informatie. Het lijkt mij zinnig om
dit door te geven. Ik zal daarvoor contact
opnemen met mijn collega minister Dua.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

02 Vraag van mevrouw Trees Pieters aan de

minister van Landbouw en Middenstand over
"de export van vlees naar Rusland" (nr. 4527)

02 Question de Mme Trees Pieters au ministre

de l'Agriculture et des Classes moyennes sur
"les exportations de viande vers la Russie"
(n° 4527)

(Het antwoord zal worden verstrekt door de
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu.)
(La réponse sera fournie par la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement.)

02.01 Trees Pieters (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mevrouw de minister, ik wilde vorige
week een vraag stellen in verband met export van
vlees naar Rusland. Ik had die aanvankelijk
gesteld aan minister Gabriels omdat hij in de loop
van vorige week hierover een frappante uitspraak
had gedaan. Maar, inderdaad export van vlees
valt onder uw bevoegdheid.

Commissaris Fischler maakte bekend dat Rusland
vanaf begin mei opnieuw vlees uit Europa zou
invoeren. Dit gebeurt nadat Russische veterinaire
experts de verschillende Europese lidstaten
hebben geïnspecteerd. Zoals iedereen weet is
Rusland een belangrijk exportland voor Europese
landbouwproducten. Ze neemt ongeveer 40% van
de Europese export van rundvlees af en is een
belangrijk deel van voornamelijk varkensexport.
De opening van de Russische grenzen zou echter
niet gelden voor de landen die getroffen werden
door het mond-en klauwzeer.

De opening van de Russische grenzen zou echter
niet gelden voor de landen die werden getroffen
door mond- en klauwzeer, namelijk Groot-
Brittannië, Ierland, Nederland en Frankrijk, maar
merkwaardig genoeg evenmin voor België en
Luxemburg. In een eerste reactie contesteerde
minister Gabriëls deze maatregel hevig. Hij
noemde het onaanvaardbaar dat de deur voor ons
land dicht blijft, gezien de belangrijke
inspanningen die wij leveren om mond- en
klauwzeer buiten onze grenzen te houden.

Tevens ontbood de staatssecretaris voor
Buitenlandse Zaken, mevrouw Annemie Neyts,
vorige week de Russische economische
vertegenwoordiger in België in haar kabinet, om
daarover te praten.

De resultaten van die inspanningen kennen wij
niet; vandaar, mevrouw de minister, mijn volgende
tweeledige vraag. Waarom blijven de maatregelen
ten opzichte van het Belgische vlees van kracht en
hoe motiveert Rusland een dergelijke houding?
Welke initiatieven zult u nemen, naast de
uitspraak van minister Gabriëls en de pogingen
van mevrouw Neyts, om de Belgische export naar
Rusland opnieuw mogelijk te maken?

02.02 Minister Magda Aelvoet: Mevrouw Pieters,

ook voor België is de Russische markt erg
belangrijk, zeker wat de vleesexport betreft.
Trouwens, tijdens de dioxinecrisis van twee jaar
geleden heeft het IVK, dat rechtstreeks onder mijn
bevoegdheid ressorteert, zich bijzonder sterk
ingezet om de situatie de deblokkeren waarin men
overigens mits de nodige tijd en energie ook is
geslaagd.

Wat terzake blijkbaar tegen België speelt is dat in
Rusland wordt uitgegaan van het gegeven dat de
Benelux een unie vormt. Ingevolge projectie
hebben zij beslist geen export toe te laten uit de
drie landen van de Benelux. Uiteraard leggen wij
ons hier niet bij neer.

Vanuit het IVK werden reeds heel wat initiatieven
genomen. Zo werd onder andere een brief
verzonden met de aankondiging van een bezoek
aan de dokter die in Rusland verantwoordelijk is
voor de beheersing van het mond- en klauwzeer.

Wij hebben schriftelijk vermeld welke garanties
België kan geven, bijvoorbeeld een precieze
aanduiding dat het vlees van Belgische oorsprong
is en dat het afkomstig is van dieren die
tweeënveertig dagen eerder werden geslacht. Dat
werd medegedeeld omwille van de incubatietijd.

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Immers, anders zou er kunnen worden van
uitgegaan dat het vlees onderweg zou worden
besmet, mocht er iets uitbreken in België naar
aanleiding van een besmetting tussen Nederland
en België. Wij hebben aldus duidelijk
medegedeeld welke voorzorgsmaatregelen er
werden genomen opdat, wat er ook moge
gebeuren en wat niemand met volledige zekerheid
kan voorspellen, wij absoluut in staat zijn om totale
zekerheid te garanderen wat het geëxporteerde
vlees betreft. Bovendien werd medegedeeld dat
de export gebeurt via een volledig gecontroleerde
corridor, meer bepaald van de haven van
Antwerpen rechtstreeks naar de haven van Sint-
Petersburg. Er is dus geen transport over het
grondgebied van landen die wel zijn getroffen door
mond- en klauwzeer. In de haven van Antwerpen
vindt extra-reiniging en -desinfectie plaats op een
centraal punt.

Al deze elementen werden in extenso opgesomd
in een brief van 9 april die naar Rusland werd
verzonden. Op deze brief ontvingen wij op 19 april
een antwoord dat absoluut geen steek houdt,
zeggende dat Rusland deze materie in eerste
instantie als een zaak van de Europese Unie
beschouwt.

Dat is haar volste recht, maar ondertussen is ten
aanzien van bepaalde Europese landen het
embargo wel opgeheven en ten aanzien van ons
land niet. Dat is een niet overtuigend argument.

Men deelt ons ook mee dat de beslissing die
Rusland oorspronkelijk heeft genomen, pas na 21
dagen zou worden herbekeken. Op dit ogenblik is
het Russisch embargo voor alle landen
opgeheven, behalve voor de 4 landen waar mond-
en klauwzeer aanwezig is, maar merkwaardig
genoeg blijft men België en Luxemburg in
dezelfde zak steken als Nederland, wat voor ons
totaal onaanvaardbaar is. Daarom hebben wij op
24 april, op het antwoord van 19 april, een nieuwe
tekst namens België verstuurd om aan te tekenen
dat wij daar absoluut niet mee akkoord gaan.

Ondertussen hebben wij van de heer Koen Doens,
onze economische raadgever in Moskou, het
bericht gekregen dat in Rusland zelf geen enkele
officiële mededeling is gedaan vanwege het
Russisch Ministerie van Landbouw over de
opheffing van het embargo met betrekking tot een
aantal landen. Zij hebben dat intern niet
meegedeeld. Vervolgens is op 23 april ook
vanwege de Belgische ambassade een fax
verstuurd naar dokter Kravtchuk, om te zeggen
dat wij absoluut niet kunnen begrijpen waarom ten
aanzien van België een uitzonderingshouding

wordt aangenomen in vergelijking met andere
Europese landen. Daar kregen wij tot op dit
ogenblik nog geen antwoord op.

Wij laten het hier niet bij. Mijn diensten oefenen
zoveel mogelijk druk uit. Wij hopen dat dit vrij
binnenkort tot een ontknoping zal leiden. Indien
nodig zullen wij de heer Cornelis, die ten tijde van
de dioxinecrisis ook naar Rusland is moeten gaan
om de zaken te deblokkeren, weer naar ginds
sturen. Gezien de brugdag en het feest van 1 mei,
weet ik nog niet of er na de brief van 24 april al
een reactie is binnengekomen. Deze zaak wordt
dag na dag gevolgd. Dat geldt overigens ook ten
aanzien van Japan, want de Japanse markt is ook
nog niet ontsloten.

02.03 Trees Pieters (CVP): Mevrouw de

minister, ik dank u voor het uitgebreid antwoord
dat u over deze onverkwikkelijke situatie hebt
gegeven. Ik heb daarbij een aantal bemerkingen.

Ten eerste, de houding van Rusland is totaal
verschillend van de houding die zij gedurende de
dioxinecrisis heeft aangenomen. Dat is een eerste
opmerking. U hebt zelf verklaard dat u destijds
ook moest tussenbeide komen om de goederen
die daar waren opgeslagen terug naar België te
krijgen, vermits zij oordeelden dat het geen goede
goederen waren maar ze toch wilden houden. Ik
vraag mij af of er niets schort aan het imago dat
wij de laatste jaren, naar aanleiding van de
dioxinecrisis, vanuit België hebben geëxporteerd
naar landen waarmee wij zaken voeren.

Ten tweede, u zegt dat men vanuit Rusland
België, Luxemburg en Nederland een unie
beschouwt. Dat is vergezocht. De Benelux bestaat
nog, maar is een onderdeel van de Europese Unie
en dateert van de jaren zestig. Men zou beter
moeten weten. Het is zeker gerechtvaardigd dat
België daar zeer streng tegen reageert en zegt dat
in deze materie de landen totaal verschillend zijn.

Ten derde, als Rusland op 19 april antwoordt dat
dit een zaak van de Europese Unie is, moeten wij
de Europese Unie aanmanen om voor elk van
haar landen op te treden.

Bovendien, wanneer Rusland op 19 april
jongstleden antwoordt dat het een zaak van de
Europese Unie is, dan moeten wij de Europese
Unie aanmanen om op te treden, en dit voor elk
van haar lidstaten. Met andere woorden, er moet
op Europees niveau een verklaring worden
afgelegd dat de landen die uitgesloten blijven,
geen specifieke inspanningen hebben gedaan
tegen de ziekte. België is een klein land in de

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Europese Unie en zijn problemen worden niet op
dezelfde manier ter harte genomen als de
problemen van Frankrijk of Duitsland. Dat is
overduidelijk bewezen in de MKZ- en BSE-
crisissen.

In ieder geval bedank ik de minister voor haar
telkens uitgebreid antwoord de afgelopen weken.
Ik dring er bij haar op aan dat zij alle bevoegde
personen en instanties, van de minister van
Landbouw en de minister van Buitenlandse
Handel tot de Europese Unie toe aanmaant om
krachtdadig op te treden en duidelijk te maken dat
hier voorlopig nog niets aan de hand is.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

03 Vraag van de heer Jo Van Eetvelt aan de

minister van Consumentenzaken, Volks-
gezondheid en Leefmilieu over "uniforme kledij
voor de ambulanciers" (nr. 4531)

03 Question de M. Jo Van Eetvelt à la ministre

de la Protection de la consommation, de la
Santé publique et de l'Environnement sur
"l'harmonisation des uniformes des
ambulanciers" (n° 4531)

03.01 Jozef Van Eetvelt (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mevrouw de minister, collega's, sta me
toe hier de vragen te herhalen van de
ambulanciers die pleiten voor de invoering van
minimale regels van veiligheid en herkenbaarheid
bij de dienstverlening, zoals dat het geval is voor
de brandweer. Die brandweerdiensten ressorteren
overigens niet onder uw bevoegdheid, mevrouw
de minister, maar de ambulancediensten wel.

Met het koninklijk besluit van 13 februari 1998
over opleidings- en vervolmakingscentra voor
ambulanciers werden kwaliteits- en
erkenningsnormen met betrekking tot het
personeel een feit. Blijkbaar zijn er evenwel nog
geen wettelijke normen vastgelegd voor sommige
aspecten van de organisatie van de dienst. Ik heb
het dan over de uitrusting van de
ambulancewagens, de permanentie en de vereiste
mankracht om op te treden naargelang de situatie.
Bovendien zijn zij ook vragende partij voor
onderscheidingstekens. Is er terzake enige
eenvormigheid? Is het onderscheidingsteken
überhaupt goed herkenbaar? Overweegt u wat dat
betreft richtlijnen, mevrouw de minister?
Nogmaals, mijn vragen zijn ingegeven door
verzuchtingen die bij de diensten zelf leven.

03.02 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer de

voorzitter, collega's, er zijn wettelijke normen over

wat in een ambulance voorhanden moet zijn. Die
zijn intussen wel achterhaald, wat inderdaad een
probleem is. Daarom heb ik aan de Nationale
Raad voor Dringende Medische Hulpverlening een
advies gevraagd over de minimale inhoud van een
ambulance. Dat heeft hij intussen gedaan. Het
advies zal worden geïncorporeerd in de
erkenningscriteria voor de ambulancediensten die
uitgevaardigd worden met uitvoering van de
wetswijziging vervat in de gezondheidswet. Die
wet, die wij binnenkort zullen indienen, vormt
inderdaad de wettelijke basis voor de aanpassing
van de normen.

Ten tweede, de normen voor de permanentie en
de vereiste mankracht worden vastgelegd in de
overeenkomst met een ambulancedienst voor zijn
opname in het 100-systeem.

De vereiste is dat de ambulance standaard 24 uur
op 24 uur beschikbaar is, met een bemanning
bestaande uit twee ambulanciers die beiden
drager moeten zijn van een geldige badge.
Deze

badge is een geplastificeerd

onderscheidingsteken met daarop de naam, de
foto en de geboortedatum van de betrokkene, de
titel van het type ambulancier of verpleegkundige,
het wapenschild van België, het kenteken van de
dienst 100, het badgenummer, het nummer van
de dienst en de uiterste geldigheidsdatum van de
badge. Momenteel lijken deze vermeldingen
voldoende om de hulpverleners te identificeren.

De uniforme kledij van ambulanciers is blijkbaar al
ter sprake gekomen toen de heer Peeters minister
van Volksgezondheid was. De administratie heeft
toen een uniformmodel ontwikkeld conform de
Europese richtlijnen. De uniformering werd echter
niet doorgevoerd. Ik heb niet kunnen achterhalen
waarom dit niet gebeurde. Er is wel nog een
onderliggend probleem. Een groot aantal
ambulancediensten zijn immers privé-diensten die
zowel dringend vervoer als niet-dringend vervoer
doen. In het systeem van de dienst 100 worden zij
alleen ingeschakeld wanneer het gaat over
dringend vervoer. Voor niet-dringend vervoer zijn
zij niet ingeschakeld in de dienst 100. Deze
situatie brengt problemen met zich wat het dragen
van een uniform betreft. In hun functie als
dringende vervoerders van patiënten zouden zij
een uniform kunnen dragen, maar niet in hun
andere functie. In de praktijk lopen beide diensten,
om economische redenen, vaak door elkaar. Dat
kan, zolang er geen overlappingen zijn die de
beschikbaarheid van deze ambulanciers in het
gedrang brengt. Het strikt uiteenhalen van de
dringende en niet-dringende transporten zou
enorme meerkosten met zich brengen.

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Mijnheer Van Eetvelt, ik ben het met u eens dat
het goed zou zijn voor het imago van de
ambulanciers bij de bevolking indien zij een
bepaald type kledij zouden dragen. Ik wil in elk
geval proberen een oplossing te vinden voor het
probleem in het kader van de erkenningcriteria
van de ambulancediensten. Ik herhaal: de normen
waaraan een ambulancedienst moet voldoen zijn
wij aan het voorbereiden op basis van het advies
dat wij van de Nationale Raad voor de
Gezondheidszorg hebben ontvangen. Ik zal
proberen de kwestie van het uniform daarin
opnieuw op te nemen, rekening houdend met het
bestaan van dringend en niet-dringend vervoer
van patiënten.

03.03 Jozef Van Eetvelt (CVP): Mijnheer de

voorzitter, ik dank de minister voor haar klaar en
duidelijk antwoord.

Mevrouw de minister, op het terrein is de situatie
verwarrender dan blijkt uit de toelichting die u
vandaag geeft. Er valt nog heel wat te doen. Ik
hoop dat u en uw kabinet de timing in het oog
zullen houden. Bij belangrijke diensten als de
ambulancedienst, waarmee de veiligheid van
mensen gepaard gaat, kan een herkenbaar
uniform belangrijke gegevens verstrekken aan de
burger. Het zou goed zijn dat de door u
voorgestelde maatregel niet te lang meer uitblijft.
Ik wil u dus aanporren om haast te maken met de
uniforme kledij, indien dit mogelijk is.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

04 Samengevoegde vragen van

- de heer Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "het burn-out-syndroom bij
onze artsen" (nr. 4536)
- mevrouw Greta D'Hondt aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu en aan de minister van Sociale Zaken
en Pensioenen over "de burn-out bij artsen en
de verklaringen dienaangaande door de nieuwe
voorzitter van de confederatie" (nr. 4547)
- de h. Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu en aan de minister van Sociale Zaken
en Pensioenen over "de verklaringen van de
nieuwe voorzitter van de Confederatie der
Belgische geneesheren" (nr. 4538)

04 Questions jointes de

- M. Jef Valkeniers à la ministre de la Protection
de la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement sur "le syndrome du burn-out

chez nos médecins" (n° 4536)
- Mme Greta D'Hondt à la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement et au ministre
des Affaires sociales et des Pensions sur "le
burn-out chez les médecins et les déclarations
faites à ce sujet par le nouveau président de la
confédération" (n° 4547)
- M. Jef Valkeniers à la ministre de la Protection
de la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement et au ministre des Affaires
sociales et des Pensions sur "les déclarations
du nouveau président de la Confédération des
médecins belges" (n° 4538)

(Het antwoord zal worden verstrekt door de
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu.)
(La réponse sera fournie par la ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement.)

04.01 Jef Valkeniers (VLD): Mijnheer de

voorzitter, ik heb twee vragen. Een eerste gaat
over het burn-outsyndroom bij onze artsen en een
tweede over de verklaring van professor Baeyens
van het ASGB.

Mijn eerste vraag gaat dus over het burn-
outsyndroom. Geachte collega's, de meeste
artsen hebben vandaag veel minder werk dan
vroeger. Er zijn ook veel betere wachtdiensten dan
vroeger en dankzij de gsm's is het ook veel
gemakkelijker om een geneesheer te bereiken.
Als ik dat vergelijk met de tijd waarin ik huisarts
was, toen wij een schema voor huisbezoeken
moesten opmaken en moesten weten wie er in de
buurt een telefoon had en ervoor moesten zorgen
dat er thuis altijd iemand was die u kon bereiken,
dan geloof ik dat het voor de artsen vandaag de
hemel is tegen vroeger de hel. Velen werken zelfs
in groepsverband zodat het werk verdeeld wordt
en er heel wat uren vrije tijd overblijven.

Toch zien wij dat, volgens professor Marc
Elchardus van de VUB, de kennismaatschappij
leidde tot een wantrouwige samenleving. In die
maatschappij zien wij dat het meeste krediet wordt
gegeven aan de wetenschappen, het onderwijs en
de artsen. Ik heb dat gelezen in De Morgen en
vervolgens de redactie ook een brief geschreven
waarin ik stel dat ik het niet mooi vind dat,
wanneer u die studie bekijkt, de wetenschap, het
onderwijs, maar ook de artsen krediet krijgen -
bijna evenveel als het onderwijs trouwens, maar
daarover wordt in De Morgen niets geschreven.
Daarmee wil ik slechts aantonen dat er bij de
bevolking nog altijd krediet is voor de artsen. Als ik

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

dan zie dat de voornaamste reden van de burn-out
het feit is dat de bevolking de artsen zo slecht
behandelt, dan zit daar toch ergens een
tegenspraak. Die recente enquête over het burn-
outsyndroom, uitgevoerd door twee collega's
deskundigen, dokter Boydens en dokters Avonts,
heeft aangetoond dat bij bijna de helft van de
artsen het oranje knipperlicht brandt, wat een
waarschuwing is voor een nakende burn-out. Dit
alles zou vooral te maken hebben met een slechte
artspatiëntrelatie. Bij de Franstaligen, waar het
syndroom nog meer uitgesproken voorkomt, heeft
het ook te maken met de artsenplethora en het
gebrek aan patiënten.

Ik haalde de studie van professor Elchardus aan
omdat daaruit blijkt dat de bevolking wel nog
vertrouwen heeft. Er zit daar ergens duidelijk een
tegenspraak. Hoe denkt u deze vorm van
neurotisering te kunnen verhelpen, want dit gevoel
van overdreven stress, de burn-out, schijnt
geleidelijk heel de maatschappij te overvallen.
Zelfs de werkvrouwen en zij die in de keukens van
hospitalen werken, gaan betogen omdat ze vanaf
45 jaar minder uren willen werken, omdat ze
zogezegd allemaal onderhevig zijn aan die grote
stress. Vanmorgen hoorde ik nog dat de staking
van de bedienden in de metaalsector te wijten is
aan een te grote stress. Wij horen nog slechts van
stress. Wie vandaag wil in zijn moet het over
stress hebben. Ik ben misschien niet meer zo jong
als de meeste van die stakers en misschien ben ik
niet zoals de anderen, maar ik kan die stress nog
altijd goed aan. Ik heb zelfs de indruk dat het die
stress is, die mij in zekere zin gaande houdt.

Mijn tweede vraag, die werd samengevoegd met
de vraag van mevrouw D'Hondt, gaat over de
verklaringen van professor Baeyens, die zopas tot
voorzitter van de Confederatie van Belgische
Geneesheren werd verkozen. Bij zijn aanstelling
hield hij een zeer negatieve toespraak waaruit ik
hier graag citeer, al heeft u ze waarschijnlijk zelf
ook gelezen. Als kersvers voorzitter stond hij stil
bij de vele bedjes waarin de Belgische
gezondheidszorg ziek is. Als minister moet dat u
zeker ter harte gaan, vandaar onze vraag. Er is
natuurlijk de plethora, zegt hij, met vooral voor de
patiënten perverse gevolgen. Artsen met te weinig
praktijkervaring zijn zoals wielrenners zonder
training. Ze slagen er niet in een wielerwedstrijd te
winnen. Artsen met onvoldoende praktijkervaring
kunnen patiënten niet juist en bekwaam
behandelen. Het moet me toch vandaag van het
hart dat ik hier vele jaren geleden, en ik spreek
van het jaar '75, in de Kamer reeds had gezegd,
dat het teveel aan artsen zou leiden tot een
gebrek aan praktijkervaring, en dat er zich twee

grote problemen zouden voordoen, namelijk, het
overschrijden van het budget en het gebrek aan
ervaring.

Er is eerst en vooral een overschrijding van het
budget en daarnaast is er ook sprake van een
gebrek aan ervaring. Het moet mij toch van het
hart dat men dit pas nu, na zowat 25 jaar, ontdekt.

Ondanks het overaanbod werken veel artsen
enorm hard. Zij leveren zelfs zeer veel prestaties:
huisartsen om uit de kosten te komen en
ziekenhuisspecialisten omdat ze daartoe worden
verplicht door hun beheerder. Volgens mij is een
groot deel van de overconsumptie vooral hieraan
te wijten. In het academisch ziekenhuis Erasmus
hangt de benoeming of bevordering van een
geneesheer af van zijn prestatieniveau. De
specialisten moeten de technische prestaties
opdrijven, zo niet wordt naast hen een collega
benoemd die de doelstelling wel haalt. Het
ziekenhuis ontvangt immers een percentage van
deze prestaties en heeft dit ook nodig om te
kunnen overleven. Om die reden heb ik in het
verleden steeds gepleit voor het "zuiver" ereloon.
In steeds mindere mate dekt de verpleegdagprijs
de kosten.

U merkt dat toestanden, die ik reeds 25 jaar
aankaart, vandaag opnieuw aan de orde zijn
omdat men terzake nog niets heeft gedaan.

De gezondheidszorg is ook slecht georganiseerd.
Universitaire ziekenhuizen doen het werk van de
algemene ziekenhuizen. Specialisten verrichten
minder goed werk dan huisartsen, enzovoort.
Artsen in de ziekenhuizen beschikken vrijwel nooit
over een secretariaatshulp waardoor ze enorm
veel tijd verliezen met administratieve taken. Op
die manier blijft er ook onvoldoende tijd over om
bij te scholen.

Mevrouw de minister, dit is uiteraard ook deels te
wijten aan het feit dat de echtgenote van de
geneesheer niet langer thuis blijft. Vroeger nam
deze echtgenote een groot deel van de
administratie op zich.

De artsen hebben in toporganen van het RIZIV en
het ministerie van Volksgezondheid steeds minder
in de pap te brokken. Inspraak en participatie
nemen af. Vele ziekenhuizen tolereren artsen nog
als een noodzakelijk kwaad. De malaise heeft tot
gevolg dat huisartsen en specialisten het beroep
voortijdig verlaten.

Kortom, volgens professor Baeyens, die behoort
tot het Algemeen Syndicaat van Geneesheren in

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

België, is er sprake van een negatieve balans voor
de artsen maar ook voor de volksgezondheid. Ik
citeer enkele van zijn uitspraken: "Onze
gezondheidszorg stond op een zeer hoog peil. Het
zou nu echter wel eens zeer snel achteruit kunnen
gaan." Hij pleit dan ook voor een correcte
verpleegdagprijs in de ziekenhuizen, een
revalorisatie van de intellectuele act, een
gegarandeerd minimuminkomen voor alle voltijds
werkende artsen, een zorgechelonnering en
inspraak voor de artsen.

Ik stel vast dat hier een zeer negatief beeld wordt
geschetst van een zeer gemodereerd man. Graag
had ik geweten hoe de minister denkt te kunnen
tegemoetkomen aan deze negatieve
beschouwingen.

04.02 Greta D'Hondt (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mevrouw de minister, collega's, men zal
mij de inflatie van de mondelinge vragen niet
kunnen verwijten want ik had beide vragen al
samengevoegd.

Mevrouw de minister, de nieuwe voorzitter van de
Confederatie van de Belgische Geneesheren,
dokter Baeyens, noemt de huidige positie van de
Belgische artsen benard. Hij beweert dat de
meeste artsen ondanks de plethora enorm hard
werken en dat zij bovendien heel veel tijd verliezen
aan administratie. Daardoor moet de bijscholing er
vaak bij inschieten. Dit is toch wel een
zorgwekkende vaststelling omdat deze bijscholing
precies een kwaliteitsvolle geneeskunde moet
waarborgen.

Gelijkaardige conclusies kwamen de afgelopen
dagen in het nieuws naar aanleiding van de
rondvraag door de Artsenkrant. Daaruit zou blijken
dat bijna de helft van de artsen zich emotioneel
sterk uitgeput voelt. Dit zou niet alleen aan de
hoge werkbelasting zijn te wijten

zij geven

gemiddeld zestig uur per week op maar ook de
werkorganisatie blijkt een belangrijke oorzaak van
burn-out te zijn. In elke beroepscategorie is er een
percentage dat klaagt over burn-out, terecht of
niet. Als echter bij artsen, in de medische wereld,
de helft klaagt over burn-out en dit rechtstreeks te
maken heeft met het verlenen van de
gezondheidszorg aan de bevolking, is dit toch wel
onrustwekkend. Als artsen zich niet goed voelen in
hun vel, kunnen zij ook veel minder de echte
medische zorgen op zich nemen, noch voldoende
aandacht hebben voor het psychische, het
emotionele en de persoon, naast de kwaal zelf.
De overheid is de voorbije jaren niet alleen bij de
artsen, maar toch ook bij hen, sterker gaan wegen
op de werkorganisatie door een aantal

administratieve verplichtingen en dergelijke op te
leggen. Een aantal structurele maatregelen
dringen zich op, mocht u bevestigen uit eventuele
andere onderzoeken wat aan het licht kwam via
de enquête van de Artsenkrant.

Mevrouw de minister, hoe lang kunnen wij nog
vasthouden aan de prestatiefinanciering? Is naast
administratieve rompslomp en de verplichtingen
die de artsen zelf noemen, ook de
prestatiefinanciering geen oorzaak van de druk die
de artsen blijkbaar aanvoelen? Deze
prestatiefinanciering komt waarschijnlijk noch
patiënt noch arts ten goede. Hoe kunnen wij de
administratieve verplichtingen van de arts en het
medisch korps vereenvoudigen? Houdt de
planningscommissie bij het becijferen van het
aantal mensen dat men tot het beroep toelaat,
rekening met deze hoge graad van burn-out en de
vele artsen die daardoor het beroep dreigen te
verlaten, nog steeds volgens de enquête van de
Artsenkrant?

04.03 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer de

voorzitter, collega's, uiteraard hebben
verschillende mensen zowel in de administratie als
op mijn kabinet zich gebogen over zowel de
verklaringen die door dokter Baeyens werden
afgelegd als over de in de Artsenkrant
gepubliceerde enquête. Het is natuurlijk wel
gebruikelijk dat vooraanstaande figuren die
aantreden in een bepaalde beroepsvereniging,
hun programma in grote lijnen uiteenzetten en een
ruime opsomming geven van dysfuncties die men
wil aanpakken. Men krijgt dan een uiteenzetting
die bij uitvergroting van elk punt de indruk zou
kunnen wekken dat het met de gezondheidszorg
in België erg gesteld is. Ook internationale
appreciaties maken echter duidelijk dat dit niet zo
is. Het zou dan ook niet terecht zijn het hele
Belgische gezondheidssysteem te herleiden tot de
zwakke punten waarop de aandacht wordt
gevestigd en waarbij zeker een aantal punten
moet worden aangepakt.

In ieder geval kan worden vastgesteld dat er in de
financiering van onze gezondheidszorg een
onevenredigheid tussen de technische akten
enerzijds en de relatieaspecten en de intellectuele
akten anderzijds is gegroeid. Dat leidt tot ernstige
problemen voor de evenredige vergoeding in
vergelijking met disciplines met veel technische
aspecten. Het is duidelijk dat daaraan moet
worden gewerkt. In het kader van het RIZIV is
men daar dan ook mee bezig. Ik zal daar straks
wat meer details over geven, mede aan de hand
van antwoorden van het kabinet van Sociale
Zaken.

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Bij het begin van mijn aantreden als minister heb
ik ook zelf vastgesteld dat in bijvoorbeeld de
geriatrie, de psychiatrie en de palliatieve
geneeskunde een aantal aspecten moet
veranderen. Gezien het bedrag dat in de toekomst
voor de palliatieve zorg alleen al is uitgetrokken,
meen ik dat er voorzetten zijn gegeven om ook
met andere aspecten, zoals puur technische
akten, rekening te houden.

Voor de herwaardering van de intellectuele akte,
wordt voor 2001 en in 2002 telkens 625 miljoen
uitgetrokken. De Medicomut heeft een akkoord
gesloten over de aanwending van dit bedrag.

U kaart ook het probleem van de plethora aan.
Ondanks de druk om hier naar aanleiding van een
aantal kwesties de regeling in verband met de
toegang tot het medische beroep, die enkele jaren
geleden reeds tot stand kwam, te beperken,
hebben minister Vandenbroucke en ik blijk
gegeven van standvastigheid. Een viertal weken
geleden, naar aanleiding van de vergadering van
de planningscommissie op 4 april 2001, heeft de
Franstalige gemeenschap er nog maar eens een
uitleg aan gegeven. Ik heb in de Kamer en de
Senaat al duidelijk gezegd dat wij in de
planningscommissie wel vaststellen dat er voor
bepaalde specialisaties problemen kunnen rijzen,
maar dat het globale systeem niet in vraag wordt
gesteld en dat in de aantallen die voor de
volgende jaren zijn vastgelegd rekening wordt
gehouden met de afbouw van de hoofdzakelijk
Franstalige plethora. Dat wordt niet op de helling
gezet.

De opmerking van de heer Valkeniers over een
tekort aan praktijkervaring is echter wel een reëel
probleem voor de kwaliteit van de geneeskunde
en wij nemen dat dan ook zeer serieus. Ook
erkennen wij dat de papierrompslomp en
bureaucratie verder moeten worden
vereenvoudigd. In het kader van de digitalisering
kan het elektronisch ter beschikking stellen en het
doorzenden van gegevens heel wat
vergemakkelijken en die tendens is dan ook al
aan de gang. Ik het kader van de
gezondheidszorg is er reeds een belangrijke
vooruitgang geboekt door de werkgroep die belast
is met het elektronisch-medisch dossier in de
huisartsgeneeskunde. Daardoor zal de arts in de
nabije toekomst elektronisch en semi-automatisch
de verschillende noodzakelijke documenten voor
bijvoorbeeld verzekeringsinstellingen kunnen
doorzenden en informatie uit het medisch dossier
met confraters kunnen uitwisselen.

Wat de werking van het RIZIV betreft en de
revalorisatie van de intellectuele akte, geeft ik u
snel een overzicht van de elementen waar het
kabinet voor Sociale Zaken de aandacht op
vestigt.

Ten eerste, het voorontwerp inzake de
gezondheidswet is momenteel bij de Raad van
State. Daarin wordt wel degelijk de basis gelegd
voor een grondige vernieuwing van de
ziekenhuisfinanciering en voor een duidelijkere
omschrijving van de rol van het universitair
ziekenhuis, waardoor bepaalde problemen
moeten worden opgelost.

Bovendien herhaal ik dat een bedrag van 625
miljoen wordt uitgetrokken voor herwaardering van
intellectuele prestaties en dat de Medicomut een
akkoord bereikte omtrent de toewijzing van dat
bedrag.

De kritische analyse van de nomenclatuur, onder
meer om een meer evenwichtige verhouding te
bereiken met betrekking tot de financiering van
technische versus intellectuele prestaties, kan een
aanvang nemen zodra de afdeling doorlichting van
de nomenclatuur in de wetenschappelijk raad van
het RIZIV plaatsvond. Dat mag kort na de zomer
worden verwacht. De werkzaamheden zijn dus
aan de gang en zullen worden voortgezet.

De investering in het globaal medisch dossier is
een substantiële inspanning voor de
herwaardering van de rol van de huisarts. In de
eerste fase wordt een bedrag van 634 miljoen
uitgetrokken en voor de tweede fase een bedrag
van 675 miljoen. Onder het huidig akkoord wordt
bijkomend 500 miljoen besteed. In totaal komt 1,9
miljard gedeeltelijk ten goede aan de huisarts
onder de vorm van erelonen en forfaits en
gedeeltelijk aan de patiënten via
remgeldverlaging.

Bovendien wordt vanaf 2002 in een bijkomende
investering voorzien voor elektronisch medische
dossiers en telematica. Ook dat houdt heel wat
potentieel in voor het verminderen van de
administratieve rompslomp.

De bevordering van de eerste lijn, de erkenning
van huisartsenkringen en de ondersteuning van
het aantal gegevens zijn eveneens elementen die
de zaken kunnen verbeteren. Uit de laatste
analyses die onder andere door de
planningscommissie van 4 april werden
bestudeerd, blijkt dat 30% van de huisartsen
binnen de eerste vijf jaar van hun activiteit
afhaakt. Tijdens deze periode doet zich aldus een

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

belangrijke uitstroom voor. Daaraan moet worden
geremedieerd, onder andere via de versterking
van de eerstelijn en via de versterking van
samenwerkingsformules waarnaar een groeiende
vraag bestaat, onder meer omwille van de
redenen die de heer Valkeniers opsomde, zoals
bijvoorbeeld dat het oude model van de arts die
samen met zijn echtgenote tal van zaken samen
opnemen, momenteel niet meer functioneert.
Verwijzen naar het verleden biedt evenwel geen
oplossing voor de toekomst. Men zal dus de
zaken nauwkeuriger moeten nagaan.

Ik meen in alle eerlijkheid te mogen zeggen dat er
heel wat impulsen werden gegeven om een deel
van de problemen op te lossen.

Ik kom thans tot de kwestie van de burn-out.

De resultaten van de enquête in dat verband zijn
duidelijk. Uiteraard ben ik niet in staat de
significatie van alle elementen terzake, zoals
bijvoorbeeld staal, na te gaan. De trend is evenwel
dat steeds meer personen te kennen geven dat
stress bij hen problemen veroorzaakt. Persoonlijk
heb ik daarvan weinig last, maar dat geeft mij
geenszins het recht te zeggen dat zulks voor
anderen geen probleem is.

In dat opzicht moet de ervaring van anderen
ernstig worden genomen en moet aan de hand
daarvan worden nagegaan wat er kan worden
ondernomen. Hoe dan ook, wat betreft medische -
en dienstverlenende beroepen in het algemeen,
werd de burn-out-problematiek reeds aangekaart
in 1982. In dat verband beschik ik trouwens over
uitvoerige literatuur waaruit blijkt dat wat in de
media in enkele woorden als burn-out wordt
omschreven in feite erg wordt vereenvoudigd.
Laten wij eerste de zaken goed tot ons
doordringen. Immers, eigenlijk is het
kernprobleem bij de dienstverlenende beroepen in
het algemeen, dat er iets verkeerd loopt met de
appreciatie van het uitgevoerde werk.

Hoe wordt men gewaardeerd voor het werk dat
men doet? Daar gaat het over.

Om het niet tot een echte burn-out te laten
evolueren, moet iemand vlug en vroegtijdig
kunnen herkennen dat hij of zij in een gevaarlijke
richting evolueert. Bij de opvang en de begeleiding
van mensen met een burn-out stelt men vast dat
hoe vroeger men zich meldt, hoe beter men kan
worden opgevangen en des te beter men de
problemen kan overstijgen.

In de meeste gezondheidsberoepen wordt de

klacht geuit dat men door de patiënten niet meer
wordt behandeld zoals destijds het geval was.
Men heeft het gevoel met veel meer "moeilijke"
patiënten te maken te hebben. Men voelt zich
daarover ontredderd. De arts zet zich in, maar de
patiënt is toch niet tevreden. In dat verband zegt
men, op basis van die studies die al sinds 1982
lopende zijn, dat ondersteuning ten aanzien van
mensen die in zorgberoepen zitten, het mogelijk
maken van een snelle uitwisseling van ervaringen,
het op anderen kunnen terugvallen, enzovoort,
belangrijke waarborgen kunnen zijn om meer
bevredigende ervaringen in de toekomst te
kunnen krijgen.

Een derde belangrijk element dat men ook
algemeen aanstipt, is de mogelijkheid om
voldoende autonomie te krijgen in de uitbouw van
de praktijk waar men mee bezig is. In die context
kan men inderdaad beweren dat bepaalde
overdreven administratieve regels een rem
kunnen zijn op de wijze waarop men zelf met de
praktijk wenst om te gaan.

Naast de factoren op organisatorisch vlak zijn er
heel wat persoonlijke factoren die de burn-out
bepalen. Deze problematiek treft vlugger jongeren
dan ouderen. Wij komen dan weer bij het
probleem terecht van voldoende positieve
ervaringen. Jongere artsen moeten starten in een
tijd waarin de mensen ten aanzien van alles ook
ten aanzien van medische zorgen kritischer zijn
geworden.

Wij denken dat een goede ondersteuning van
vormen van gewenste samenwerking een stuk
van het antwoord kan zijn, maar men kan niet
ontkennen dat de eisen die aan mensen worden
gesteld op zovele vlakken steeds hoger worden.
Het totaalpakket is daarom voor heel wat meer
mensen dan vroeger te zwaar. Mensen lopen zich
dood omdat ze het gevoel hebben dat ze
permanent, op teveel terreinen, teveel op de tenen
moeten staan. Dat is een globale
maatschappelijke analyse van de tendens om
eisen te stellen. Men stelt dit probleem ook vast bij
kinderen op school. De eisen die men aan
kinderen stelt worden eveneens hoger. De
doorslaggevende factor, zo stelt men vast, is het
feit dat er zo weinig kinderen zijn. In de mate dat
het een zeldzaam goed is, gaat men er enerzijds
zeer angstvallig, maar anderzijds zeer veeleisend
mee om. De kinderen moeten alles invullen en
waarmaken. Op dat soort algemene
eisenverhoging kunnen wij niet zomaar een
antwoord geven. Dat is een kwestie van
bewustwording en wat tegengewicht. Ik voel mij
wel aangesproken door uw kritiek: "Waar zeurt

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

men allemaal over?" Maar, mijnheer Valkeniers,
wat helpt het als u en ik zeggen dat het allemaal
niet zo erg is. Dat helpt ons jammer genoeg niet
vooruit. Psychologisch kan ik er, eerlijk gezegd,
wel inkomen.

04.04 Jef Valkeniers (VLD): Mijnheer de

voorzitter, ik ga slechts gedeeltelijk met de
minister akkoord.

Aan mevrouw D'Hondt laat ik opmerken dat de
afschaffing van de prestatiegeneeskunde niet
noodzakelijk tot een oplossing leidt. Ik verwijs naar
de staking van 7.000 Nederlandse huisartsen,
waarvan de meeste op een forfaitaire basis
werken. Inderdaad, zij ontvangen een vast bedrag
per patiënt en per jaar. Deze laatste kan daarvoor
steeds bij de dokter terecht. Die artsen houden er
ook een medische assistent op na. Welnu,
volgens de artsen worden hun kosten die onder
andere daaruit voortvloeien, zo hoog, dat het hen
toebedeelde geld niet toereikend is en ze er niet
genoeg aan verdienen.

Voorts onderstreep ik dat we ons moeten beraden
over de gevolgen van de feminisering van het
beroep van huisarts. Ik vertel u in dat verband een
anekdote. Collega Maggie De Block zoekt sinds zij
verkozen is, een medewerkster. Welnu, de
kandidaten die zich bij haar hebben aangemeld,
zijn wel bereid een paar uren te werken, maar
willen haar schema niet volgen en staan erop het
weekend vrij te hebben. De manier waarop
vandaag de geneeskunde wordt beoefend, is niet
dezelfde als voorheen toen artsen dag en nacht,
zeven dagen op zeven ter beschikking van hun
patiënten stonden. Een aantal van mijn kennissen
vindt bijvoorbeeld niemand om hun praktijk over te
nemen. Sommige kandidaten vrezen dat ze de
patiënten niet zullen kunnen behouden; anderen
zien op tegen het feit dat het gaat om een grote
praktijk. De kandidaat-huisartsen worden
kieskeuriger.

Dat doet mij eraan denken dat men ook geen
priesters meer vindt. Waarom? Het beroep trekt
de mensen niet meer aan: ze moeten het celibaat
respecteren; ze zijn slecht betaald; ze lopen
continu in de kijker van de bevolking enzovoort.
Kortom, ik moet vaststellen dat de jeugd liever niet
kiest voor een zwaar beroep. Toen ik nog huisarts
was, begon ik 's ochtends om 9 uur en eindigde ik
vaak om 1 uur 's nachts en we waren gelukkig,
want we hadden veel werk en we konden de
patiënten helpen. We stonden nog in hoog
aanzien bij de mensen, omdat we hen hadden
kunnen helpen. Gisteren was ik uitgenodigd op
een diner van een 91-jarige dokter uit mijn

gemeente die tot anderhalf jaar geleden nog heeft
gewerkt. Die man heeft alle bijscholingscursussen
gevolgd en heel zijn leven hard gewerkt. Als
huisarts heeft hij nog duizenden bevallingen
gedaan en hij is vandaag mentaal en fysisch in
een fantastische conditie. Ik denk dat men
gestimuleerd wordt wanneer men veel werk heeft
en dan klaagt men ook minder over stress.

Hiermee kom ik tot de ziekenhuiswet. Ik ben niet
de enige die opgemerkt heeft dat het onder druk
zetten van artsen door de directie van de
ziekenhuizen geleid heeft tot overconsumptie.
Welnu, als u het fameuze artikel 39bis in die wet
niet schrapt, waardoor de erelonen van de artsen
kunnen worden afgeroomd, dan verandert er
niets, mevrouw de minister. Minister
Vandenbroucke heeft ons beloofd dat er een
tweede deel aan de ziekenhuiswet zal worden
toegevoegd, waarin dat probleem wordt
verholpen. Ik hoop dat.

Er is gewezen op de stressproblemen. Iedereen
klaagt over stress, van de onderwijzers tot de
personeelsleden van ziekenhuizen. Ik heb er al op
gealludeerd: de eerste werknemers die op
vervroegd pensioen gingen, werden ziek omdat ze
zich afgeschreven voelden. Vandaag worden ze
ziek wanneer ze niet met vervroegd pensioen
kunnen. Blijkbaar is de mentaliteit in onze
maatschappij veranderd. Als we daaraan niets
doen, dan gaat het de verkeerde richting uit. Mijn
kinderen, die opgegroeid zijn in een hardwerkend
gezin, heb ik nooit horen klagen over teveel werk.
Mijn zoon, die om 6 uur op zijn werk is, 's avonds
om 8 uur pas thuiskomt en vaak naar het
buitenland moet, klaagt niet over stress of teveel
werk, omdat hij zo is opgevoed.

Er wordt gezegd dat er meer eisen aan de
kinderen worden gesteld.

Ik geloof niet dat er nu meer eisen worden gesteld
aan de jeugd dan vroeger. Wanneer mijn
schooluitslagen niet goed waren, kreeg ik van mijn
vader een fikse pandoering. Tegenwoordig
gebeurt dat niet meer. Zelfs dokter Spock heeft
gezegd dat de zachte benadering die hij ooit
predikte, geleid heeft tot een zwakkere generatie
Amerikanen. 25 jaar na zijn eerste boek heeft hij
een nieuw boek geschreven, waarin hij zei dat de
jeugd stevig moet worden aangepakt. Ik ben het
dus niet met u eens. De tolerantie van de
bevolking is flink verminderd.

Er worden nu ook niet meer eisen gesteld aan de
huisartsen. Ik ben zelf zes jaar huisarts geweest.
Ik denk dat wij veel harder moesten werken dan

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de huidige generatie artsen. Ik en mensen van
mijn generatie werden voortgestuwd door de
aanmoediging die we kregen van de mensen. Nu
hebben de artsen weinig werk. Er komen weinig
patiënten. Zij zijn bang omdat ze weinig ervaring
hebben, en daardoor krijgen ze stress, niet
doordat er grotere eisen worden gesteld. Het
tekort aan patiënten is de oorzaak van de stress.
Hun werk wordt nu ook minder geapprecieerd dan
vroeger, omdat er minder mensen zijn om hun
werk te appreciëren. De patiënten merken op dat
er weinig volk in de wachtzaal zit. Ze willen echter
bij een huisarts gaan waar nog veel andere
patiënten komen. Zij voelen zich daardoor immers
gesteund, omdat ze dan denken dat ze bij een
succesvol arts komen. De jongste generatie
huisartsen hebben niet meer zoveel patiënten, en
dat is voor hen een grote frustratie.

Ik ben van mening dat de studie van de
Artsenkrant voor een deel overdreven is. De
enquêteurs gaan voort op de antwoorden die ze
kregen. Vele artsen hebben echter niet
geantwoord. Misschien hebben alleen zij
geantwoord die meer vrije tijd hebben? Volgens
mij is de studie niet helemaal representatief. De
meeste artsen werken nog wel goed, en hebben
geen last van burn-out. Dan nog kan er iets aan
worden gedaan.

We moeten ophouden de maatschappij verder te
neurotiseren. Iedereen heeft stress. Wij leven voor
een deel dankzij de stress. Adrenaline is nodig om
goed te leven. Indien ik als 68-jarige niet af en toe
onder stress stond, zou ik hier nu ook niet zo goed
kunnen presteren. Ik verheug me erover dat ik die
stress nog heb, en dat ik nog kan presteren. We
moeten ophouden de burn-out-problemen te
overroepen. De pers speelt daarbij een zeer
dubieuze rol. De pers woont deze vergadering
helaas niet bij. Die komt alleen indien ze ergens
een groot schandaal vermoedt, waardoor ze haar
oplagecijfers kan vergroten. Zo'n studie van de
Artsenkrant vindt de pers wel interessant. Daar
gaat ze graag op in. Indien de artsen
tegenwoordig echter minder prestige hebben dan
vroeger, is dat voor een deel te wijten aan de pers.
Zodra er iets fout loopt, komt de pers erop af en
maakt er een groot schandaal van. Ook wij, de
politiekers van de afgelopen 25 jaar, hebben
gedeeltelijk schuld aan het slechte imago van de
artsen. In de voorbije 25 jaar heb ik het imago van
de artsen door vele collega's in de dieperik zien
duwen. Er werden ook steeds nieuwe eisen
gesteld. De pers en de politiek hebben
grotendeels schuld aan het feit dat er
tegenwoordig minder respect is van de patiënt
voor de arts.

04.05 Greta D'Hondt (CVP): Mevrouw de

minister, ik waag mij niet aan een
maatschappijanalyse en aan een beschouwing
over wie de oorzaak is van alles wat in onze
samenleving fout loopt. Ik hou me bij de gestelde
vragen.

Mevrouw de minister, ik weet niet of het klopt dat
artsen tegenwoordig meer last hebben van burn-
out dan vroeger. Maar als het zo is, en als de
enquête van de Artsenkrant correcte conclusies
trekt, wil ik graag over wetenschappelijk materiaal
beschikken om conclusies te kunnen trekken.

Alleen al het feit echter dat men het zegt moet ons
voor dat soort van beroepen toch wel aandachtig
maken, omdat in de verzorgende sector, en die
beperkt zich niet alleen tot artsen, naast een
goede verzorging en het vaststellen van een
fysisch mankement, die mensen ook een heel
belangrijke rol hebben om gevoelig te blijven voor
de niet in fysische klachten te vertalen menselijke
problemen. Daar hebben zij in het verleden altijd
al een belangrijke rol gespeeld, niet alleen artsen,
maar alle zorgenverstrekkers en het zou heel
belangrijk zijn dat zij dat ook in de toekomst
kunnen blijven doen.

Dan is er, "het zich niet goed voelen", of hoe men
dat ook vertaalt. Het is wat mij betreft meer dan
gezonde stress, want daar hebben we allemaal
wel eens last van, maar "burn-out" heeft die
gezonde stress overschreden en dan voelt men
zich slecht en kan men de dienstverlening niet
meer goed doen. Vandaar dat dit mij bekommert
omdat, in onze samenleving, zorgenverstrekkers
ook die antennefunctie in een belangrijke mate
moeten blijven vervullen. Het zou te eenvoudig zijn
om dit af te doen met een houding van: wij hebben
het niet dus hebben zij het ook niet. Het is
inderdaad zo dat dit met twee grote factoren te
maken heeft en het is aan ons om de antwoorden
die u geeft samen te concretiseren, mevrouw de
minister.

Ten eerste, kan er in het kader van de
administratie al een heel belangrijke zaak
gebeuren, waarin de informatica een belangrijke
rol kan spelen maar waar wij ook bestendig de
moed moeten hebben ons te bevragen over de
noodzaak van bepaalde administratieve
verplichtingen.

Ten tweede, is er de erkenning van het beroep.
Dit is minstens van even groot belang, want het
probleem stelt zich niet alleen bij artsen en
zorgverstrekkers maar ook bij het vormend en

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

onderwijzend personeel. Dit zijn beroepen, zowel
de artsen als de leerkrachten, waarvoor men
vroeger de hoed afnam in het dorp en nu niet
meer. Geen van beide groepen heeft daar tot nu
toe leren mee leven. De vraag is hoe wij die
beroepen, zonder hen op een voetstuk te
plaatsen, terug kunnen opwaarderen in onze
samenleving.

Tenslotte, voor mij volstaat dit voor vandaag, maar
het zou een uitdaging zijn mochten wij
beleidsmatig, over alle partijgrenzen heen, ons
daarover blijven bekommeren. Misschien kan er
ook, in samenwerking met een aantal
wetenschappelijke instellingen, gezocht worden
naar de juiste waarde van datgene wat de
artsenkrant naar boven heeft gebracht en hoe we
het kunnen remediëren. Goede zorgverlening is
immers meer dan een kwestie van centen. Goede
zorgverlening is ook deze die gegeven wordt door
mensen die zich in onze maatschappij nuttig,
begrepen en aangemoedigd voelen. Dit is voor
artsen en zorgverstrekkers evenzo het geval als
voor andere belangrijke beroepscategorieën in
onze samenleving.

04.06 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer de

voorzitter, ik zal mij in mijn uiteenzetting beperken
tot twee punten.

Ten eerste, is er de inschatting van het aantal
mensen dat nodig zal zijn om op een goede
manier in de toekomst alle verstrekkingen door
huisartsen, specialisten et cetera te kunnen
garanderen.

Mijnheer Valkeniers, voor de jaren 2007 en 2008
werd er reeds een verhoging van het aantal
vastgelegd, precies om rekening te houden met
factoren zoals de feminisering, de veroudering van
de bevolking, waardoor er een grotere vraag is.
Ook bij mannelijke artsen stelt men vast dat er
hogere eisen gesteld worden aan de combinatie
van werk met een aantal andere dingen. Er is de
algemene trend om wel een flink aantal uren te
presteren maar toch niet meer dan de 60 uren die
men vroeger regelmatig overschreed. Ik heb dat
vroeger thuis ook gezien. Dat is veranderd.

Ten tweede, voor mij is naar aanleiding van die
vraagstelling, uiteraard wat we hier in een eerste
instantie hebben gezegd, slechts een eerste
aanzet. We hebben geprobeerd om duidelijk te
maken aan welke pistes we al aan het werken
zijn, maar het is nuttig om eens na te gaan welke
wetenschappelijke bedenkingen er te formuleren
zijn bij het onderzoek dat nu gedaan is en dit niet
met een daarin vooringenomen houding. Ik ben

daarin niet vooringenomen. Noch in de ene, noch
in de andere richting. Daar bedoel ik dus mee dat
als het zo is, dan is het zo. Dat heb ik hier
verschillende keren gezegd.

Mijnheer Valkeniers, laten we er geen doekjes
omdoen, er zijn zeer grote verschillen tussen
mensen. Een twee PK'tje kan niet wat een
Mercedes kan. Wat dat betreft geldt dat voor alle
beroepen. We moeten ons de vraag stellen wat de
normale condities zijn waarin men doorsnee goed
kan functioneren. Dat is de vraag die ons moet
bezighouden. Daar moeten we, ook als politici,
een antwoord op geven. Wat voor mij essentieel is
inzake burn-out is het punt van appreciatie. U
komt daar nu ook op terug: appreciatie van het
beroep, appreciatie door het contact dat men
heeft. Wat dat betreft is het onvermijdelijk dat er
een verschuiving is in de relatie die er vroeger een
was van "opkijken naar". Dat bestaat niet meer en
dat zal nooit meer terugkomen. Een andere zaak
is dat er een gelijkheidsrelatie is of een relatie
zonder opkijken maar waarin men wel erkenning
kan vinden voor wat men doet. Het is op die piste
dat er moet bekeken worden waar er eventueel
een zodanige druk komt dat het voor veel mensen
niet meer te harden is.

04.07 Jef Valkeniers (VLD): Mevrouw de

minister, er zijn mensen in deze maatschappij die
met een twee PK'tje willen rijden. Ik heb de indruk
dat zich dat vandaag steeds meer begint door te
zetten. Er zijn er steeds minder die heel hard
willen werken.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

05 Vraag van de heer Jef Valkeniers aan de

minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu over "de
zelfmoordpil" (nr. 4537)

05 Question de M. Jef Valkeniers à la ministre

de la Protection de la consommation, de la
Santé publique et de l'Environnement sur "la
pilule du suicide" (n° 4537)

05.01 Jef Valkeniers (VLD): Mijnheer de

voorzitter, mevrouw de minister, uw Nederlandse
collega mevrouw Borst is van oordeel dat hun
euthanasiewet niet ver genoeg gaat. Ze spreekt
zich zelfs uit over een zelfmoordpil voor
hoogbejaarde mensen die zogezegd klaar zouden
zijn met het leven. Hierbij wordt geen rekening
gehouden met het feit dat oude mensen
frequenter dan jonge mensen, vooral ingevolge de
eenzaamheid, depressieve periodes doormaken
en dat het gevaar niet denkbeeldig is dat minder

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

mondige ouderen die veel zorgen vragen van hun
omgeving onder morele druk worden gezet van
familie en/of omgeving om er een einde aan te
maken. Het is niet de eerste keer dat de familie
duidelijk laat blijken dat vader en moeder er te
veel zijn.

Als we dit toelaten, waarom gaan we dan de nazi's
niet achterna en passen we dit niet toe op
gehandicapten, zwakzinnigen en andere zwakke
categorieën? Staat dit niet haaks op de
voorgenomen euthanasiewet waarin het gaat om
een uitzichtloos en ondraaglijk lijden en waarbij de
arts die de euthanasie toepast eerst aan allerlei
zorgvuldigheidseisen moet voldoen? Als arts,
zenuwarts, politicus en OCMW-voorzitter voel ik
mij geschokt dat het mogelijk is dat vandaag de
morele waarden en normen die ik altijd gekend
heb en nog belijd plaats moeten maken voor zulke
platte materialistische en gruwelijke opvattingen.
Mevrouw de minister, graag vernam ik van u hoe
u denkt over deze materie. Bent u bereid uw
Nederlandse collega terecht te wijzen?

05.02 Minister Magda Aelvoet: Mijnheer

Valkeniers, allereerst wil ik opmerken dat de
uitspraken die mevrouw Borst heeft gedaan ook in
Nederland voor zeer veel opschudding hebben
gezorgd. Dat heeft ertoe geleid dat hierover een
zeer zwaar debat heeft plaatsgevonden. Hierbij is
gebleken dat een meerderheid het met die
uitspraken niet eens was. Men heeft hier de
kwestie van haar ontslag niet aan willen koppelen.
Het politiek signaal dat door de Tweede Kamer is
gegeven was echter onmiskenbaar en zeer
duidelijk. Als we de situatie in België bekijken, is
het in ieder geval zo dat het wetsvoorstel waaraan
momenteel in de Senaat wordt gewerkt zeer
duidelijk een onderscheid maakt tussen
euthanasie en zelfdoding. De keuze die is
gemaakt is heel duidelijk. Daar waar andere
voorstellen een opening lieten, hebben wij nu
besloten dat wij het alleen over euthanasie willen
hebben en niet over zelfdoding. In politieke termen
zijn de belangrijkste elementen de signalen die
men uit de samenleving krijgt en de uitspraken in
het eigen Parlement. Het is niet gebruikelijk dat
men collega's uit andere regeringen politiek
aanvalt, tenzij dit het voorwerp heeft uitgemaakt
van overleg binnen de regering. Als mevrouw
Borst mij aanspreekt, zal ik het niet laten om haar
persoonlijk mijn mening mee te delen. Ik voel mij
namelijk helemaal niet gelukkig met de zaken die
zij heeft gesteld en ik kan er dan ook niet mee
akkoord gaan. De politieke rekening werd haar
reeds gepresenteerd en ik kan daar als dusdanig
niets aan toevoegen. U mag weten dat ik haar
mijn mening hierover zal geven. Ik zal dat echter

niet publiek doen.

05.03 Jef Valkeniers (VLD): Mevrouw de

minister, ik ben blij met uw antwoord. U weet dat
ik mij achter onze eigen euthanasiewet zal
scharen, hoewel ik persoonlijk van oordeel ben
dat er geen wet moest komen. Ik heb dat reeds
toegelicht. Ik ben echter niet tegen euthanasie
want ik heb reeds publiek toegegeven dat ik ze
ooit heb toegepast, nog wel op één van mijn beste
vrienden. Ik kan mij eventueel verzoenen met een
euthanasiewet waarin het gaat om terminale
patiënten die ondraaglijk lijden. Ik zal echter nooit
het artikel goedkeuren waarin het gaat om niet-
terminale patiënten omdat men daar ook
psychische patiënten bijrekent. Als psychiater met
een jarenlange ervaring heb ik vastgesteld dat
mensen die al jaren depressief zijn soms bij het
opkomen van een nieuwe pil helemaal uit de put
kruipen en terug normale mensen worden. Dat
wat de Belgische wet betreft. Persoonlijk ben ik er
niet van overtuigd dat het verschil tussen
euthanasie, zelfdoding en hulp bij zelfdoding erg
duidelijk naar voren komt.

Op televisie was een programma te zien van een
Franse gehandicapte journalist. Hij drukte de
wens uit om euthanasie te krijgen. Uiteindelijk
werd de euthanasie niet toegepast door zijn
huisarts maar door iemand die hij via het internet
had leren kennen. Ik heb die hele film gezien.
Volgens mij ging het niet om een kandidaat voor
euthanasie, maar om iemand die hulp zocht voor
zelfdoding. Volgens mij hoorde die persoon
perfect thuis in de palliatieve dienst. Zelden zag ik
namelijk een zieke die zo opging in het bezoek
van zijn familie, vrienden en kennissen. Volgens
mij was die zieke niet terminaal. Het deed me pijn
dat dit voorbeeld in de Senaatscommissie werd
aangehaald als een ultiem voorbeeld van
euthanasie. Door dat verhaal te vertellen, wijk ik
wel van het thema af, maar ik wou het wel
vertellen omdat u het aanhaalde.

Ik ben blij dat u mijn opvatting deelt. Ik zou het
een goed signaal vinden als België, of u vanuit uw
functie, mevrouw Borst zou terechtwijzen. U kan
zeggen dat het niet past volgens de
geplogenheden. In het verleden gebeurde het
echter meer dan eens dat een Nederlandse
minister ook uithaalde naar een Belgische of
Vlaamse minister.

Ik dank u in ieder geval voor uw antwoord,
waarmee ik het helemaal eens ben.

L'incident est clos.
Het incident is gesloten.

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

De vraag nr. 4556 van mevrouw Maggie De Block
wordt omgezet in een schriftelijke vraag.

De vragen nrs. 4559 en 4560 van mevrouw Frieda
Brepoels en de heer Jean-Pol Poncelet worden
naar een latere datum verschoven.

06 Question de M. Philippe Seghin à la ministre

de la Protection de la consommation, de la
Santé publique et de l'Environnement sur "le
médicament ZYBAN" (n° 4565)

06 Vraag van de heer Philippe Seghin aan de

minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu over "het
geneesmiddel ZYBAN" (nr. 4565)

06.01 Philippe Seghin (PRL FDF MCC):

Monsieur le président, madame la ministre, je
souhaiterais resituer exactement le Zyban. Le
Zyban est un médicament qui doit être classé
dans la catégorie des antidépresseurs. Mais, un
peu accidentellement, il a été remarqué que ce
produit avait une certaine efficacité dans le
traitement antitabac. Evidemment, il n'en fallait
pas plus pour que cette propriété secondaire du
produit soit exploitée et qu'une campagne
d'information assez importante soit lancée à la
veille de la mise du produit sur le marché. Ce que
je trouve déjà, dans un premier temps, aberrant
parce que je ne peux pas comprendre comment
un produit qui est soumis à la prescription
médicale puisse être annoncé de cette façon dans
la presse avant qu'il soit dans les pharmacies.

Voilà maintenant qu'un journal, au demeurant
respectable, annonce que 35 personnes ayant pris
du Zyban mais sans qu'aucun lien n'existe,
semble-t-il, entre la mortalité et le produit en
question, sont décédées. La justice britannique,
informée, a reçu les responsables du laboratoire
Glaxo, qui a commercialisé le Zyban, et ces
responsables de la firme ont évidemment
confirmé ces 35 mortalités.

En Belgique, le Zyban est dans le marché
pharmaceutique depuis le mois de septembre. On
estime déjà à 60.000 le nombre de personnes qui
ont apprécié ou eu recours au Zyban, et l'on parle
de 3 décès. Décès qui ne semblent pas non plus,
d'ailleurs, dans un premier temps, être liés au
Zyban. On parle d'épilepsie dans un cas, on parle
d'un suicide dans l'autre, et le troisième n'est pas
tout à fait mis au point, je pense.

Ma question est la suivante: j'aurais voulu que
vous nous informiez quant à la situation tout à fait
présente en Belgique, quant à d'éventuelles

études déjà commanditées sur les risques
encourus et quant aux modalités pratiques
envisagées par la Santé publique face à ce
problème.

06.02 Magda Aelvoet, ministre: Monsieur le

président, cher collègue, le problème que vous
signalez, à savoir qu'on découvre parfois des
choses dans les médias alors qu'on n'est pas
informé soi-même, je peux vous dire que cela
m'arrive malheureusement régulièrement.

Par exemple la semaine dernière, et cela
m'étonne que personne n'ait posé de question à
ce sujet, où tout à coup, on rend public qu'au
Danemark, on décide de demander aux
producteurs et aux distributeurs de certains
produits antisolaires de les retirer sur une base
volontaire du marché. Ceci, sur la base d'une
étude in-vitro, avec un tout petit examen in-vivo, et
dont la conclusion principale, d'après les experts
qui ont lu pour moi ce rapport, est qu'il faudrait
peut-être des études complémentaires car on
constate une activité hormonale. Mais sans
préciser si c'est important ou pas, dangereux ou
pas,... on n'en est pas là. Et voilà que sur la base
d'une étude et d'une activité de médias, le ministre
danois s'est vu dans l'obligation de prendre la
position qu'il a dû adopter étant donné que tout
son parlement avait demandé le retrait immédiat
de tous ces produits, sur la base d'une étude in-
vivo dont je vous dis les limites, et qui a obtenu
une attention hors proportion, je dirais, de la part
des médias danois.

J'ai posé des questions la semaine dernière à
Londres, car j'étais là le vendredi et le samedi
dans le cadre de la protection des
consommateurs, pour demander des explications
aux Danois. J'ai demandé pourquoi, avant que les
choses ne soient claires, ils prenaient une telle
décision. C'est à cause d'une réaction créée de
touts pièces par des articles alarmants, qu'on ne
peut pas démonter car on n'a pas les preuves du
contraire, mais, d'autre part, ils n'ont pas les
preuves pour avancer ce que l'on suggère.

Tout cela est fait de façon tellement suggestive
que, finalement, il n'est plus possible de reculer.

Concentrons-nous maintenant sur le problème qui
vous préoccupe, à savoir le Zyban.

Ce médicament est effectivement commercialisé
depuis septembre. Il est disponible dans de
nombreux pays européens. Il est utilisé pour
faciliter l'arrêt du tabac en association avec une
thérapie comportementale de soutien.

CRIV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Ce médicament a été autorisé selon la procédure
dite de reconnaissance mutuelle. Ce qui implique
notamment une évaluation par les pays concernés
de la sécurité d'emploi du Zyban après sa mise
sur le marché.

En Belgique, c'est le Centre national de
phramacovigilance qui est chargé de collecter et
d'évaluer les effets indésirables rapportés après la
commercialisation des médicaments.

En ce qui concerne le Zyban, les effets rapportés
peuvent se résumer comme suit: réactions
allergiques, troubles gastro-intestinaux,
hypotension et hypertension, effets sur le système
nerveux central, y compris convulsions et
dépression.

Toute évolution de ces réactions a donné lieu à un
avis favorable à l'arrêt du médicament. Après
l'arrêt du traitement, le problème cesse comme
c'est le cas pour beaucoup d'autres médicaments.

Un seul cas de décès a été enregistré par le
Centre de pharmacovigilance. Il s'agit d'une
patiente présentant des antécédents d'alcoolisme
et de dépendance à la codéine qui a tenté de se
suicider en avalant 70 comprimés de Zidan en une
fois. Cette patiente est malheureusement tombée
dans le coma et est décédée quelques semaines
après avoir absorbé le médicament.

Plusieurs études relatives à la sécurité d'emploi du
Zyban sont en cours. Une de ces études est
actuellement réalisée au Royaume-Uni à la
demande des autorités de santé publique de ce
pays. Elle porte sur 10.000 patients et a
notamment pour objectif de récolter des données
au sujet des décès observés chez les patients
traités par Zyban. Les résultats de ces études
seront connus à la fin de cette année. Il nous
faudra donc encore patienter quelques mois.

La législation européenne prévoit que les firmes
responsables de la mise sur le marché du
médicament sont tenues de préparer
régulièrement des rapports périodiques de
pharmacovigilance reprenant l'ensemble des
effets indésirables rapportés au niveau
international pendant la période considérée.

Dans le cas du Zyban, l'examen des rapports
périodiques a débouché, jusqu'à présent, sur la
conclusion que la balance bénéfices-risques
restait inchangée et que, dans la plupart des cas,
les données disponibles ne permettent pas
d'établir clairement une responsabilité du Zyban

dans les décès rapportés jusqu'à présent.

Comme c'est le cas pour tout nouveau
médicament, le Zyban continuera à faire l'objet
d'un suivi étroit en matière de pharmacovigilance
tant au niveau national qu'au niveau européen.

Notre centre national m'a signalé qu'il prépare
actuellement un communiqué de
pharmacovigilance qui paraîtra bientôt dans les
"Folia pharmaco-thérapeutica". Il s'agit du
mensuel édité sous la responsabilité du Centre
belge d'information pharmacothérapeutique et qui
est distribué gratuitement aux médecins, aux
pharmaciens et aux licenciés en sciences
dentaires belges.

06.03 Philippe Seghin (PRL FDF MCC):

Madame la ministre, je vous remercie pour votre
réponse.

Afin d'éviter tout vent de panique, ne pensez-vous
pas qu'il serait utile, en attendant le résultat des
analyses effectuées en Angleterre, de retirer
provisoirement ce médicament du marché belge?

Bien sûr, des antécédents devraient nous inciter à
ne pas paniquer, mais comparaison n'est pas
raison. Et je me souviens de la problématique du
Softénon, lorsque j'étais jeune pharmacien. Il est
vrai qu'au départ, lorsqu'on a commencé à
constater les dégâts occasionnés par ce
médicament, les laboratoires ont fait preuve d'une
certaine "retenue". Il a fallu que les patients se
groupent en associations et opèrent une forte
pression pour que l'on reconnaissance enfin
l'existence de problèmes liés à l'utilisation du
Softénon.

Il est vrai qu'après la campagne de lancement du
Zyban qui, selon moi, n'était pas justifiée,
beaucoup de personnes se sont précipitées chez
leur pharmacien après avoir consulté leur médecin
puisque la délivrance de ce médicament nécessite
une ordonnance.

Je pense pouvoir dire que la posologie du produit
était très mal connue. Le médecin le prescrivait
parce qu'il était sous la pression de la personne
qui désirait arrêter de fumer et qui s'était laissée
impressionner par la publicité. Le pharmacien lui-
même ne connaissait pas très bien les instructions
à suivre pour arrêter de fumer. Ce qu'il est
important de savoir c'est que le Zyban n'agit pas
du tout dans les huit premiers jours. Il faut
attendre le huitième ou neuvième jour pour
commencer à en ressentir les effets et ce n'est
que vers le quinzième ou seizième jour que le

02/05/2001

CRIV 50

COM 464

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Zyban produit son efficacité maximum.

En conséquence, un certain nombre de patients
ont pris ce médicament de manière tout à fait
désordonnée, se rendant compte, après 4, 5, 6
jours, que le Zyban n'agissait pas du tout. Ce
produit coûte près de 4.000 francs ce qui prouve
que, lorsque les gens sont motivés pour arrêter de
fumer, ils savent en payer le prix. Mais n'étant pas
convaincus de son efficacité, les utilisateurs
jetaient le Zyban à la poubelle après 4 ou 5 jours.

Certaines personnes utilisaient même les patchs,
en plus du Zyban, et continuaient de fumer. Je
vous donne raison lorsque vous dites qu'il ne faut
pas tomber dans le sensationnalisme.
Néanmoins, ne serait-il pas utile d'envisager de
retirer le médicament du marché
pharmaceutique ?

Je pense savoir que la firme Glaxo n'en souffrirait
pas financièrement. Ce produit n'est d'ailleurs pas
d'une nécessité indispensable. N'envisageriez-
vous pas, à très court terme, le retrait du Zyban du
marché?

06.04 Magda Aelvoet, ministre: Monsieur

Seghin, j'ai contacté, comme à mon habitude, les
services de l'administration, le comité pharmaco-
vigilance etc. Leur avis était, jusqu'à présent,
différent et c'est la raison pour laquelle je vous ai
donné cette réponse.

Mais j'entends, par votre témoignage en tant que
pharmacien, que le grand problème réside dans le
fait que les effets ne se font sentir qu'après 10, 12
ou 15 jours, ce qui pousse les personnes à abuser
du nombre de dragées ou d'autres produits de
substitution.

Je vais donc, suite à vos informations, reprendre
contact avec mes services et je vous tiendrai au
courant du suivi.

L'incident est clos.
Het incident is gesloten.

La réunion publique de commission est levée à
12.22 heures.
De openbare commissievergadering wordt
gesloten om 12.22 uur.

CRABV 50

COM 464

02/05/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Vraag van de heer Yves Leterme aan de minister
van Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "het aanspoelen van olie voor de
kust" (nr. 4489)

Question de M. Yves Leterme au ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement sur "le rejet
d'hydrocarbures le long de la côte" (n° 4489)

Sprekers: Yves Leterme, voorzitter van de
CVP-fractie, Magda Aelvoet, minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu

Orateurs: Yves Leterme, président du groupe
CVP , Magda Aelvoet, ministre de la
Protection de la consommation, de la Santé
publique et de l'Environnement

Vraag van mevrouw Trees Pieters tot de minister
van Landbouw en Middenstand over "de export
van vlees naar Rusland". (nr. 4527)

Question de Mme Trees Pieters au ministre de
l'Agriculture et des Classes moyennes sur "les
exportations de viande vers la Russie". (n° 4527)

Sprekers: Trees Pieters, Magda Aelvoet,
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu

Orateurs: Trees Pieters, Magda Aelvoet,
ministre de la Protection de la consommation,
de la Santé publique et de l'Environnement

Vraag van de heer Jo Van Eetvelt aan de minister
van Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "uniforme kledij voor de
ambulanciers" (nr. 4531)

Question de M. Jo Van Eetvelt à la ministre de la
Consommation de la protection, de la Santé
publique et de l'Environnement sur
"l'harmonisation des uniformes des ambulanciers"
(n° 4531)

Sprekers: Jozef Van Eetvelt, Magda Aelvoet,
minister van Consumentenzaken,
Volksgezondheid en Leefmilieu

Orateurs: Jozef Van Eetvelt, Magda Aelvoet,
ministre de la Protection de la consommation,
de la Santé publique et de l'Environnement

Samengevoegde vragen van

Questions jointes de

- de heer Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu over "het burn-out-syndroom bij onze
artsen" (nr. 4536)

- M. Jef Valkeniers à la ministre de la Protection
de la consommation, de la Santé publique et de
l'Environnement sur "le syndrome du burn-out
chez nos médecins" (n° 4536)

- de heer Jef Valkeniers aan de minister van
Consumentenzaken, Volksgezondheid en
Leefmilieu en aan de minister van Sociale Zaken
en Pensioenen over "de verklaringen van de
nieuwe voorzitter van de Confederatie der
Belgische geneesheren" (nr. 4538)