SÉANCE PLÉNIÈRE

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CVP Christelijke

Volkspartij

FN Front

National

PRL FDF MCC

Parti Réformateur libéral Front démocratique francophone-Mouvement des Citoyens pour le Changement

PS Parti

socialiste

PSC Parti

social-chrétien

SP Socialistische

Partij

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

Abréviations dans la numérotation des publications :

DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode + nummer

en volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° et du
n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag (op wit papier, bevat de bijlagen en het
beknopt verslag, met kruisverwijzingen tussen Integraal en
Beknopt Verslag)

CRIV

Compte Rendu Intégral (sur papier blanc, avec annexes et
CRA, avec renvois entre le CRI et le CRA)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV Compte

Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail : alg.zaken@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail : aff.generales@laChambre.be

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Mondelinge vraag van de heer Ferdy Willems aan
de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de aankoop van
simulatieapparatuur door de Belgische
Luchtmacht" (nr. 4123)

Question orale de M. Ferdy Willems au vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "l'acquisition d'un simulateur par la
Force aérienne belge" (n° 4123)

Sprekers: Ferdy Willems, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Ferdy Willems, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Pieter De Crem
aan de minister van Landsverdediging over "de
Milan-antitankwapens" (nr. 3507)

Question orale de M. Pieter De Crem au ministre
de la Défense sur "les armes antichars Milan"
(n° 3507)

Sprekers: Pieter De Crem, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Pieter De Crem, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Pieter De Crem
aan de minister van Landsverdediging over "de
personeelssterkte van het Belgisch leger"
(nr. 4097)

Question orale de M. Pieter De Crem au ministre
de la Défense sur "les effectifs de l'armée belge"
(n° 4097)

Sprekers: Pieter De Crem, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Pieter De Crem, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Pieter De Crem
aan de minister van Landsverdediging over "de
overheidsopdrachten binnen het ministerie van
Landsverdediging" (nr. 4098)

Question orale de M. Pieter De Crem au ministre
de la Défense sur "les marchés publics dans le
cadre du ministère de la Défense nationale"
(n° 4098)

Sprekers: Pieter De Crem, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Pieter De Crem, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Pieter De Crem
aan de minister van Landsverdediging over "de
bestelling van rupskettingen voor de Leopard I"
(nr. 3451)

Question orale de M. Pieter De Crem au ministre
de la Défense sur "la commande de chenilles
pour des chars Léopard I" (n° 3451)

Sprekers: Pieter De Crem, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Pieter De Crem, André Flahaut,
ministre de la Défense

Samengevoegde interpellaties en mondelinge
vraag van

Interpellations et question orale jointes de

- de heer Luc Sevenhans tot de minister van
Landsverdediging over "de afschaffing van
economische compensaties bij militaire
bestellingen" (nr. 713)

- M. Luc Sevenhans au ministre de la Défense
nationale sur "la suppression des compensations
économiques lors de commandes militaires"
(n° 713)

- de heer Peter Vanhoutte aan de minister van
Landsverdediging over "de economische
compensaties voor legeraankopen" (nr. 4189)

- M. Peter Vanhoutte au ministre de la Défense
sur "les compensations économiques pour les
achats militaires" (n° 4189)

- de heer Stef Goris tot de minister van
Landsverdediging over "de afschaffing van
economische compensaties bij militaire
bestellingen" (nr. 734)

- M. Stef Goris au ministre de la Défense
nationale sur "la suppression des compensations
économiques dans le cadre de commandes
militaires" (n° 734)

Sprekers: Luc Sevenhans, Peter Vanhoutte,
Stef Goris, André Flahaut, minister van
Landsverdediging

Orateurs: Luc Sevenhans, Peter Vanhoutte,
Stef Goris, André Flahaut, ministre de la
Défense

Mondelinge vraag van de heer Bert Schoofs aan
de minister van Landsverdediging over "de
beperking van politieke rechten van militairen"
(nr. 4143)

Question orale de M. Bert Schoofs au ministre de
la Défense sur "la limitation des droits politiques
des militaires" (n° 4143)

Sprekers: Bert Schoofs, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Bert Schoofs, André Flahaut,
ministre de la Défense

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Samengevoegde mondelinge vragen van

Questions orales jointes de

- de heer John Spinnewyn aan de minister van
Landsverdediging over "de overplaatsing van de
onderofficierenschool in Zedelgem" (nr. 4154)

- M. John Spinnewyn au ministre de la Défense
sur "le transfert de l'école des sous-officiers de
Zedelgem" (n° 4154)

- de heer Luc Goutry aan de minister van
Landsverdediging over "de herstructurering van
de Krijgsmacht" (nr. 4177)

- M. Luc Goutry au ministre de la Défense sur "la
restructuration des forces armées" (n° 4177)

- de heer Richard Fournaux aan de minister van
Landsverdediging over "de herstructurering van
Landsverdediging en de toekomst van de militaire
scholen" (nr. 4199)

- M. Richard Fournaux au ministre de la Défense
sur "la restructuration de la Défense nationale et
l'avenir des écoles militaires" (n° 4199)

Sprekers: John Spinnewyn, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: John Spinnewyn, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer André Schellens
aan de minister van Landsverdediging over "de
Technical Washings C-130 vliegtuigen van de
luchtmacht" (nr. 4186)

Question orale de M. André Schellens au ministre
de la Défense sur "les Technical Washings des
appareils C-130 de la force aérienne" (n° 4186)

Sprekers: André Schellens, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: André Schellens, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Peter Vanhoutte
aan de minister van Landsverdediging over
"militaire attachés" (nr. 4190)

Question orale de M. Peter Vanhoutte au ministre
de la Défense sur "les attachés militaires"
(n° 4190)

Sprekers: Peter Vanhoutte, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Peter Vanhoutte, André Flahaut,
ministre de la Défense

Mondelinge vraag van de heer Peter Vanhoutte
aan de minister van Landsverdediging over
"legeraankopen in het kader van OCCAR"
(nr. 4191)

Question orale de M. Peter Vanhoutte au ministre
de la Défense sur "les achats militaires dans le
cadre de l'OCCAR" (n° 4191)

Sprekers: Peter Vanhoutte, André Flahaut,
minister van Landsverdediging

Orateurs: Peter Vanhoutte, André Flahaut,
ministre de la Défense

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

LANDSVERDEDIGING

COMMISSION DE LA DEFENSE

NATIONALE

van

WOENSDAG

MAART

2001

10:15 uur

______

MERCREDI

MARS

2001

10:15 heures

______

La séance est ouverte à 10.23 heures par
M. Jean-Pol Henry, président.
De vergadering wordt geopend om 10.23 uur door
de heer Jean-Pol Henry, voorzitter.

01 Mondelinge vraag van de heer Ferdy Willems

aan de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de aankoop van
simulatieapparatuur door de Belgische
Luchtmacht" (nr. 4123)

01 Question orale de M. Ferdy Willems au vice-

premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "l'acquisition d'un simulateur
par la Force aérienne belge" (n° 4123)

(Het antwoord zal worden verstrekt door de
minister van Landsverdediging.)
(La réponse sera fournie par le ministre de la
Défense.)

01.01 Ferdy Willems (VU&ID): Mijnheer de

voorzitter, ik dank u voor het aanpassen van de
agenda en mij als eerste aan het woord te laten. Ik
heb hier reeds vroeger geïnterpelleerd over de
onbemande vliegtuigjes die wij aankochten. Ik
wens daar even op terug te komen, omdat ik in de
pers lees dat in tegenstelling tot wat men ons
destijds heeft voorgehouden, het Belgische leger
nu blijkt te zeggen dat de Zwitserse vliegtuigjes
eigenlijk beter en zelfs goedkoper waren. Dit is
echter een andere discussie.

Opnieuw hebben we een dossier over
wapenaankopen in Israël. Ditmaal betreft het
simulatieapparatuur ter waarde van ongeveer 600
miljoen dollar. Deze aankoop werd
bekendgemaakt op 18 februari 2001. Wij hadden
deze vraag ingediend bij de commissie voor de
Buitenlandse Zaken, omdat dit voor ons veeleer
een ethisch dan een militair probleem is. Toch
heeft men het op de agenda van deze commissie

geplaatst, wat voor mij ook goed is.

In de pers heb ik de argumenten gelezen die men
vanuit een militair standpunt kan hanteren. Deze
apparatuur wordt in andere landen frequent
gebruikt. Ik heb dat nagekeken en die landen zijn
Duitsland, Frankrijk, Italië, Groot-Brittannië,
Turkije, Portugal en sinds vier maart ook
Nederland, wat de Israëli's niet zonder trots
mededelen. In ons land worden deze simulators
ook gebruikt in de vliegschool te Florennes.

Ik houd mij niet bezig met de vraag of deze dingen
van goede kwaliteit zijn. Men zegt mij dat deze
apparatuur bijstuurt en registreert, en een piloot
waarschuwt als hij te dicht bij een bodem of bij
een ander vliegtuig komt. Dit toestel laat nadere
analyses toe en biedt Belgische firma's
compensatiemogelijkheden. Ik heb daar geen
problemen mee. Daar gaat het ook niet over.

Wel zie ik een moreel probleem. Israël onderdrukt
een heel volk. Sinds eind september zijn er al
vijfhonderd dodelijke slachtoffers gevallen. Ook
verkoopt deze Israëlitische firma wapens aan
dictaturen. België maakt een punt van
mensenrechten. Wapenapparatuur aankopen bij
Israël, is steun verlenen aan de wapenindustrie in
Israël zelf.

Uitgerekend vandaag lezen wij dat Israël
spijkerachtige kogels gebruikt, flechettes
genaamd. Deze kogels zijn samengesteld uit
tientallen naaldachtige projectielen die allemaal
tegelijk het lichaam binnendringen. Deze kogels
zijn nog nooit gebruikt tegen burgers en zelfs
Shimon Peres protesteert tegen het gebruik ervan.
Het Israëlitische leger kent echter God noch
gebod en gebruikt wapens die niet humaan zijn.

Ook vandaag lezen we dat Israël de stad Ram

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Allah afgrendelt en wegen opblaast die de
Palestijnse autoriteiten heeft opgebouwd met
internationaal geld. Het Israëlische regime voert
een apartheidspolitiek.

Enkele dagen geleden heb ik vanuit de oppositie
mijn steun verleend aan minister Michel voor zijn
beleid wat Italië betreft. De minister zegt dat de
Lega nord een apartheidsprincipe voert en een
Berlijnse muur zet rond Milaan. Dat is slechts een
dreiging van de Lega nord. In Israël is dit geen
dreiging meer, het gebeurt er reeds de facto.

Uitgerekend nu horen wij dat minister Van den
Bossche een ethische code wil invoeren voor alle
aankopen boven de 400 miljoen. Ik ben niet een
klein beetje fier daaraan te hebben meegewerkt.
Ik had de minister immers de vraag gesteld dat te
doen en hij doet het ook.

Uitgerekend nu, op een ogenblik dat de regering
in meerdere geledingen een ethische politiek
begint te voeren en een beleid wil voeren waarin
ethische waarden meetellen, en Israël een volk
verminkt en vermoordt, gaan wij, Belgen, wapens
kopen in Israël. Begrijpe wie het begrijpen kan.
Het stoort mij dat ik hier slechts een vraag stel. Ik
had hier graag een interpellatie van gemaakt en ik
zal dat ook doen in de commissie voor de
Buitenlandse Zaken. Deze aankoop kan niet.
Deze kwestie moet in het parlement worden
besproken en er moet over worden gestemd.

01.02 André Flahaut, ministre: Monsieur le

président, chers collègues, c'est un dossier
antérieur aux événements actuels. J'ai
effectivement eu connaissance de la proposition
de M. Van den Bossche mais il est vrai que cela
pourra peut-être causer quelques problèmes dans
le département de la Défense et je l'ai d'ailleurs
signalé.

In 2000 voorzag het PIDV in het project AACMI,
het Autonomes Air Combat Manoeuvring
Instrumentation voor een bedrag van 379 miljoen
frank. Dit project werd gerealiseerd met
aankoopdossier nr. 30.104 voor de aankoop van
20 Pod's, 2 debriefing stations evenals de initiële
logistieke steun.

Voor de vergunningswijzen met een algemene
offerteaanvraag werden drie offertes ontvangen.
Op basis van de eendrachtschikking werd de
opdracht voor bodemzeewerk en graaftechnieken
voor 375 miljoen Belgische frank aan BGT uit het
Duitse Überlingen toegeschreven. BGT
produceert het materieel volledig in Duitsland voor
het geheel van de Europese vraag. De productie

gebeurt op basis van een exclusieve
licentieovereenkomst tussen Israeli Aircraft
Industrie en BGT.

De andere vragen zijn voor de minister van
Buitenlandse Zaken.

01.03 Ferdy Willems (VU&ID): Mijnheer de

voorzitter, dat is de reactie die ik had kunnen
verwachten en die ik ook heb aangekondigd. Ik
dien mijn interpellatie in voor minister Michel. Ze
komt hier op de agenda. Dan stel ik de vraag hier
ook natuurlijk.

Ik ben blij met de technische uitleg, die mijn
technische kennis van dit dossier nog een beetje
vergroot. Het ethisch probleem moet niet hier
worden behandeld. Daar ben ik het mee eens.

De voorzitter: U kunt uw fractieleider vragen om
in de Conferentie van voorzitters deze vraag
opnieuw voor te leggen.

01.04 Ferdy Willems (VU&ID): Ik zal dat doen.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

02 Mondelinge vraag van de heer Pieter De

Crem aan de minister van Landsverdediging
over "de Milan-antitankwapens" (nr. 3507)

02 Question orale de M. Pieter De Crem au

ministre de la Défense sur "les armes antichars
Milan" (n° 3507)

02.01 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

voorzitter, ik heb een vraag over het gebruik van
het Milan-antitankwapen, dat door de Landmacht
voorlopig is opgeschort omwille van het ontdekte,
licht radioactieve thorium. Ik wil hierover een
aantal concrete vragen stellen.

Ten eerste, hoe werd de minister door de Britse
autoriteiten ingelicht? Hoe heeft men deze
aangelegenheid ontdekt? Welke aanwijzingen
hadden de Britse autoriteiten hierover?

Ten tweede, hoe is een dergelijk zwaar metaal in
het antitankwapen terechtgekomen? Welke
maatregelen heeft de minister genomen ten
aanzien van het personeel dat met het
antitankwapen in aanraking is gekomen?

02.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, de stafchef van de
Landmacht heeft me in de avond van 14 februari
een fax overhandigd die hij juist had ontvangen
van een Belgisch contingent op schietkamp te

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Otterburn in het Verenigd Koninkrijk.

Deze fax bevat de richtlijnen die ons contingent
diezelfde morgen van de autoriteiten van het
kamp had gekregen ter voorbereiding op het
vuren met het Milan-antitankwapen, dat onze
schutters op 16 en 19 februari zouden uitvoeren.
Deze richtlijnen maken melding van een mogelijk
stralingsrisico door de aanwezigheid van een
kleine hoeveelheid thorium in het
voortstuwingssysteem van de Milan-missile.

De Britse autoriteiten hadden geen bezwaar tegen
het verder gebruik van Milan-antitankwapens
maar legden in afwachting van het advies van de
bevoegde technische diensten voorlopige
veiligheidsmaatregelen op. Volgens deze
veiligheidsmaatregelen moet het personeel dat
zich tijdens het vuren in de onmiddellijke nabijheid
van de Milan bevindt, een wegwerpstofmasker en
handschoenen dragen of moet het de handen
wassen na het vuren als ze geen handschoenen
dragen. Als ze geen wegwerpbare
beschermingskledij dragen moeten ze na het
vuren eveneens de bovenste kledinglaag wassen.

De kleine Thorion-pastille van 2,37 gram, een licht
radioactief element, maakt integraal deel uit van
het geleidingssysteem van de missile. In
afwachting van de adviezen van de bevoegde
technische dienst inzake het risico dat de
opwarming van deze Thorion-pastille tijdens het
vuren zou kunnen inhouden, heb ik besloten het
vuren met dit wapen op te schorten. De stafchef
van de landmacht heeft onmiddellijk de dienst
voor technologietoepassingen en de medische
dienst opgedragen te onderzoeken of het
personeel en het milieu risico's lopen bij het
gebruik van deze munitie. Er zal zo snel als
mogelijk contact worden opgenomen met
buitenlandse technische diensten die zich over
deze problematiek zullen buigen. Als mocht blijken
dat er enig risico bestaat voor de gezondheid van
het personeel, zullen gepaste maatregelen worden
genomen.

02.03 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

voorzitter, ik dank de minister voor het antwoord.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

03 Mondelinge vraag van de heer Pieter De

Crem aan de minister van Landsverdediging
over "de personeelssterkte van het Belgisch
leger" (nr. 4097)

03 Question orale de M. Pieter De Crem au

ministre de la Défense sur "les effectifs de

l'armée belge" (n° 4097)

03.01 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mijnheer de minister, het strategisch
plan inzake de modernisering van het Belgisch
leger het plan 2000-2015 gaat uit van de
lineaire evolutie van de getalsterkte. De
getalsterkte evolueert van 44.500 burgers en
militairen op 1 januari 2000 naar 39.500 burgers
en militairen op 1 januari 2015.

Ik wens terzake twee concrete vragen te stellen.
Ten eerste, houdt deze evolutie
noodzakelijkerwijze in dat afdankingen deel zullen
uitmaken van deze lineaire evolutie? Ten tweede,
wat is de stand van zaken in verband met de
personeelsherstructurering, globaal en per macht?
U had beloofd de commissie hiervan op de hoogte
te houden.

03.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, de vooropgestelde doelstelling inzake
de personeelssterkte zal bereikt worden zonder
gedwongen afdankingen. Ik zal een tabel ter
beschikking stellen met de cijfers over de toestand
per macht.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

04 Mondelinge vraag van de heer Pieter De

Crem aan de minister van Landsverdediging
over "de overheidsopdrachten binnen het
ministerie van Landsverdediging" (nr. 4098)

04 Question orale de M. Pieter De Crem au

ministre de la Défense sur "les marchés publics
dans le cadre du ministère de la Défense
nationale" (n° 4098)

04.01 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mijnheer de minister, de problematiek
van de overheidsopdrachten is bijzonder
belangrijk niet alleen voor de werking van de
krijgsmacht maar ook voor de besteding van de
middelen van het departement. Is het mogelijk
een overzicht te geven van de in 2000
toegewezen overheidsopdrachten van meer dan 1
miljard frank?

Voor ons zijn dit de opdrachten die een grote
geldmassa op gang brengen. Aan wie werden
deze opdrachten toegewezen? Over welke
bedragen gaat het? Hoe zijn de gunningscriteria
tot stand gekomen voor deze specifieke
opdrachten?

Ook de problematiek van de economische
compensaties is vandaag aan de orde. Mijnheer

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de minister, wij hebben gisteren een bijzonder
interessante discussie gehad met onder andere
uw collega Picqué in de commissie voor het
Bedrijfsleven. Wij hebben gisteren een aantal heel
interessante standpunten gehoord. De
verstandhouding in de PS binnen de regering is
blijkbaar zeer goed. Minister Picqué heeft u
namelijk een bloemetje toegeworpen. Hij zei:
"Collega Flahaut heeft met de terughoudendheid
die hem kenmerkt in deze aangelegenheden het
dossier met de grootste aandacht opgevolgd". Het
blijkt dus dat u dit van zeer nabij gevolgd hebt. We
hebben een aantal zeer interessante zaken
vernomen in verband met de economische
compensaties. Minister Picqué heeft gezegd dat
hij een bijzonder groot voorstander is van
economische compensaties en dat eigenlijk heel
de regering er voorstander van was. We hadden
dus gisteren een soort kafkaiaanse opdracht om
te zien wat daar nu van aan was. Ik ga daar straks
dieper op in.

De specifieke vraag was voor welke opdrachten
de economische compensaties werden toegepast
voor het begrotingsjaar 2000. Het gaat dan om de
opdrachten die groter waren dan 1 miljard frank. In
welke mate werden ze toegepast? Wat was de
oorspronkelijke raming voor deze opdrachten en
wat bleek uiteindelijk de definitieve contractprijs te
zijn?

04.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, een enkel contract van meer
dan 1 miljard frank werd door de algemene
aankoopdienst toegewezen in 2000. Het gaat om
de aankoop van vier vliegtuigen voor de Belgische
luchtmacht, met dossiernummer 30102. Deze
opdracht werd toegewezen aan de Braziliaanse
firma Embraer voor een bedrag van 78 miljoen
dollar. De gunningscriteria waren: prijs: 20%
aankoop en 30% uitbating, techniek 25% en
operationeel 25%. Er waren geen economische
compensaties.

Het bedrag van de aanvraag van het
voorafgaandelijk akkoord bedroeg 2,6 miljard
frank.

04.03 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

minister, dat was de inlichting waarnaar ik vroeg.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

05 Mondelinge vraag van de heer Pieter De

Crem aan de minister van Landsverdediging
over "de bestelling van rupskettingen voor de
Leopard I" (nr. 3451)

05 Question orale de M. Pieter De Crem au

ministre de la Défense sur "la commande de
chenilles pour des chars Léopard I" (n° 3451)

05.01 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

voorzitter, mijnheer de minister, mijn vraag betreft
een technische aangelegenheid. Ik vernam dat het
Belgische leger op het punt staat een contract te
sluiten voor een bestelling van 28.000
rupskettingen voor de Leopard 1-tanks. Een
eerste poging om deze bestelling zonder
openbare aanbesteding te plaatsen via de
organisatie Kooplog Leopard in Duitsland is op
een arrest van de Raad van State gebotst, die uw
beslissing heeft opgeschort met onder meer het
argument dat er geen openbare aanbesteding
heeft plaatsgevonden.

Mijnheer de minister, welke procedure zal verder
worden gehanteerd om de bestelling alsnog te
plaatsen? Wat is de uiteindelijke stand van zaken
in het dossier nu men met een opschorting wordt
geconfronteerd?

05.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, thans werd in dit dossier door
Varec een kortgeding aangespannen bij de Raad
van State. Zolang deze zaak niet is afgehandeld,
wenst de minister van Landsverdediging geen
uitspraak te doen of een standpunt in te nemen
die een weerslag kan hebben op de afloop of die
door de partijen kan worden misbruikt. De minister
van Landsverdediging zal dan ook later, met
kennis van zaken, beslissen hoe de procedure
moet worden voortgezet.

Je voudrais dire clairement que, si pour des
raisons de sécurité, je dois un jour arrêter de faire
fonctionner les chars Léopard, je les ferai arrêter.
Si des accidents devaient se produire parce que
les chenilles ne sont plus suffisamment fiables sur
ces chars ou que je n'ai plus de stock pour
remplacer ces chenilles, j'arrêterai les chars
Léopard et je ne ferai courir aucun risque, ni à la
population, ni à mon personnel. Les procédures,
c'est très bien; les procédures procédurières, c'est
aussi très bien, mais à un certain moment, la
réalité du terrain est là aussi et la machine doit
fonctionner. Si elle ne peut plus le faire, on
l'arrêtera et tant mieux pour les pacifistes, et pour
moi aussi.

05.03 Pieter De Crem (CVP): J'espère que vous

ne me soupçonnez pas d'être un pacifiste!

05.04 André Flahaut, ministre: Le risque est de

ne plus pouvoir rendre les chars Léopard
opérationnels parce que la procédure doit être

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

respectée. Si je ne peux plus remplacer les
chenilles des chars, je ne prendrai aucun risque.

05.05 Pieter De Crem (CVP): Mijnheer de

minister, u zegt dat u zich omwille van een aantal
procedurele redenen niet wilt uitspreken. Is het
echter niet eigenaardig dat in dit dossier de weg
van de openbare aanbesteding niet is gevolgd?

05.06 André Flahaut, ministre: Vous ne me

convaincrez pas de répondre à une question
aujourd'hui. Je dis simplement qu'une procédure
est en cours devant le Conseil d'Etat. Je
n'interviens pas, sinon je vais donner des
arguments dans un sens ou dans l'autre et je ne
veux pas le faire. Je précise seulement qu'un jour
se posera le problème du remplacement des
chenilles de ces chars. C'est la réalité du terrain.
Je ne sais rien dire d'autre aujourd'hui. En ce qui
concerne le Kosovo, le matériel qui s'y trouve est
en bon état mais, un jour, il ne le sera peut-être
plus.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

06 Samengevoegde interpellaties en

mondelinge vraag van
- de heer Luc Sevenhans tot de minister van
Landsverdediging over "de afschaffing van
economische compensaties bij militaire
bestellingen" (nr. 713)
- de heer Peter Vanhoutte aan de minister van
Landsverdediging over "de economische
compensaties voor legeraankopen" (nr. 4189)
- de heer Stef Goris tot de minister van
Landsverdediging over "de afschaffing van
economische compensaties bij militaire
bestellingen" (nr. 734)

06 Interpellations et question orale jointes de

- M. Luc Sevenhans au ministre de la Défense
nationale sur "la suppression des
compensations économiques lors de
commandes militaires" (n° 713)
- M. Peter Vanhoutte au ministre de la Défense
sur "les compensations économiques pour les
achats militaires" (n° 4189)
- M. Stef Goris au ministre de la Défense
nationale sur "la suppression des
compensations économiques dans le cadre de
commandes militaires" (n° 734)

06.01 Luc Sevenhans (VLAAMS BLOK):

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, ik zal eens een boompje opzetten over
de economische compensaties.

De tijd lijkt mij aangebroken om in deze

commissie eens ernstig te debatteren over
economische compensaties bij militaire
bestellingen. De heer De Crem en ikzelf kregen
gisteren de mogelijkheid minister Picqué terzake
een aantal vragen te stellen.

Ik begrijp dat beide ministers een andere
uitgangspositie hebben. De minister van
Economische Zaken moet vanuit zijn functie
pleiten voor economische compensaties. U, als
minister van Landsverdediging, moet in de eerste
plaats ervoor zorgen dat de militairen goed
materiaal krijgen. De discussie over de
economische compensaties leeft niet in
defensiekringen. Dat is logisch. Als parlementslid
moeten wij erover waken dat het leger krijgt wat
het nodig heeft.

Het grote probleem met economische
compensaties is het feit dat het steeds een
aangebrand reukje heeft. Dit heeft uiteraard te
maken met het verleden. In het verleden zijn een
aantal serieuze uitschuivers gebeurd op het vlak
van de economische compensaties.

We moeten het kind echter niet met het badwater
weggooien. Volgens mij moeten we eens nagaan
wat er toen precies is mislopen en hoe we dit in de
toekomst kunnen vermijden. Economische
compensaties bestaan ook in andere landen.
Waarom zou het in ons land dan niet kunnen?

Ik heb gisteren het antwoord gehoord van minister
Picqué. Hij pleitte voor economische
compensaties alhoewel hij aandacht vroeg voor
de manier waarop ze tot stand komen. Ik heb ook
begrepen dat er op 9 februari een vrij dubbelzinnig
ontwerp van koninklijk besluit werd ingediend.
Binnen de regering is men er achter gekomen dat
het besluit van 15 december toch niet zo goed
was of in elk geval overhaast werd genomen.

Ik neem aan dat alles met de beste bedoeling is
gebeurd. U heeft in de commissie ook terloops
even gewezen op de afschaffing van de
economische compensaties. Naderhand is men
gaan nadenken over de gevolgen van dit besluit.
Er zullen een aantal aankopen plaatsvinden
zonder economische compensaties. Ik neem als
voorbeeld de upgrading van onze mijnenjagers.
Tot groot jolijt van de Nederlanders vragen wij
daarvoor geen economische compensaties. Het
mag volgens mij niet de bedoeling zijn dat wij de
Nederlandse industrie steunen. Als we al een
industrie moeten steunen, moet dit in de eerste
plaats onze eigen industrie zijn.

Mijnheer de minister, ik heb begrepen dat u een

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

van de verdedigers was van de afschaffing van de
economische compensaties. Ik meen dat dit
vooral te maken had met een zekere bezorgdheid
over de kwaliteit van het materiaal. Wij mogen
volgens mij in alle openheid pleiten voor
economische compensaties als die de
kwaliteitscriteria niet in het gedrang brengen. Dit
betekent dat economische compensaties nooit de
eerste prioriteit mogen zijn bij militaire
bestellingen.

Als we een ernstige procedure kunnen uitwerken,
dan kunnen we ons wel ten gunste van
economische compensaties uitspreken. Er zijn nu
eenmaal verschillende soorten economische
compensaties; we hebben daarover gisteren
reeds uitgeweid. Ik geef een voorbeeld. Stel u
voor dat we bij Embraer vier toestellen aankopen
zonder economische compensaties. Sonaca is
daar echter een onderaannemer van. Eigenlijk kan
men dus wel spreken van een economische
compensatie. In geval van evenwaardige kwaliteit
moeten we in dat geval toch kiezen voor de
toestellen die bij ons worden gemaakt, zij het in
onderaanneming. Men kan de economische
compensatie dus nooit volledig uitsluiten. Vandaar
dat we ons over dat thema grondig moeten
bezinnen.

Ik heb begrepen dat de regering er terzake nog
niet uit is. Vice-eerste minister Michel heeft als
eerste gesteld dat economische compensaties
moeten kunnen. Mijnheer de minister, ik meen dat
u als bevoegde minister daarover ook een
standpunt moet innemen, want anders zult u
achter de feiten aanhollen. Graag vernam ik wat
uw mening is in het licht van de verklaringen van
de heer Michel en of er sprake is van enige
evolutie.

06.02 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
collega's, aangezien mijn vraag aansluit op de
interpellatie, zal ik geen lang betoog houden, te
meer omdat we wat sommige aspecten van de
economische compensaties betreft zeer duidelijk
op dezelfde golflengte zitten. Dat maakt het
overbodig er diep op in te gaan. Desalniettemin
heb ik een aantal vragen, die gisteren ook tot
minister Picqué werden gericht; het is inderdaad
nodig om enkele zaken zwart op wit te stellen.

Reeds tijdens de begrotingsbespreking op 19
december vorig jaar hebt u even de problematiek
van de economische compensaties aangeraakt
naar aanleiding van een vraag van mij terzake.
Blijkbaar is uw duidelijk antwoord toen enigszins
tussen de plooien gevallen bij de lobby. Ik raad de

collega's aan de Handelingen van die vergadering
erop na te lezen.

Het discussiepunt blijft wat de draagkracht is van
de beslissing van de Ministerraad. Heeft hij toen
een formeel engagement toegezegd, of heeft hij
hiermee slechts een aanzet gegeven tot de
realisatie van wat hij in verband met de
economische compensaties vooropstelt? Zullen
de toen gemaakte afspraken ook in toekomstige
dossiers worden nageleefd?

Het is belangrijk hierop een klaar antwoord te
verstrekken, mijnheer de minister, want we zijn in
de commissie ervan overtuigd dat we werk
moeten maken van een beleid in een Europees
kader, ook inzake de defensie-industrie en dat we
ons minder moeten bezighouden met onze eigen
bollenwinkel. Ik zie hier toch een tegenstelling: we
zijn allemaal voorstander van Europese evoluties,
maar wanneer het op concrete aankopen
aankomt, willen we blijkbaar allemaal de eigen
bollenwinkel optimaal beschermen. Dat kan niet.
Ofwel opteren wij ervoor om de aankopen
Europees te regelen en de defensieaankopen af
te stemmen op een Europees beleid, zodat alles
efficiënter en betaalbaarder verloopt. Ofwel laten
we alles bij het oude en doen we voort zoals het
steeds is geweest.

Mijnheer de minister, sta me toe een ander punt
aan te kaarten. In een interessant artikel in de
Financieel Economische Tijd van afgelopen
vrijdag wordt er melding van gemaakt dat de
onbemande Israëlische UAV-vliegtuigen niet de
keuze van de militairen was en dat er zelfs een
meerprijs aan verbonden was. Uiteindelijk zou de
regering daar toch voor hebben gekozen, aldus
het artikel, omdat er interessante economische
compensaties werden geboden. Ik wens op het
ogenblik niet in te gaan op de details van het
dossier. Ik heb in de commissie voor de
Legeraankopen gisteren een vraag terzake
ingeleid, omdat het dossier wat de technische
aspecten betreft, daar moet worden behandeld.
Het wordt er trouwens al jaren opgevolgd.

Het intrigeert mij te weten of er ooit door
Landsverdediging of aanverwante organismen
een grondige studie over de problematiek van de
economische compensaties uitgevoerd is.
Iedereen kan bedrijven noemen die groot voordeel
gehaald hebben uit economische compensaties.
Wij kunnen er ook een aantal opsommen die er
nadeel van ondervonden hebben. Wij zouden een
globale balans moeten opmaken van wat die
economische compensaties tot op de dag van
vandaag opgebracht hebben. Dan bedoel ik niet

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

alleen een balans in cijfers, maar een grondige
studie naar het industrieel potentieel. Wat heeft
het teweeggebracht voor de industrie? Is dat
vanuit Landsverdediging ooit onderzocht? Ik heb
begrepen dat Economische Zaken dat tot op
heden niet heeft gedaan.

Ik heb nog een tweede vraag in dat verband. Hebt
u een idee wat de globale meerprijs is ten gevolge
van economische compensaties sinds 1983? Een
budget dat al genoemd is, is 119,2 miljard frank. Ik
heb nog een laatste vraag. In hoeveel gevallen
ik heb net de UAV's vermeld is niet gekozen
voor het dossier waarvoor de krijgsmacht
opteerde, maar voor een ander dossier, met het
oog op economische compensaties?

06.03 Stef Goris (VLD): Mijnheer de minister, ik

heb gisteren uw collega, minister Picqué niet
geïnterpelleerd. Het is mijn overtuiging dat alles
wat met compensatie te maken heeft, te maken
heeft met ondersteuning van bedrijven en onder
verantwoordelijkheid van de gewesten valt. Ik kom
er zo dadelijk op terug.

Collega Vanhoutte, ik sluit aan bij wat u zegt over
de Europese context. Ik denk inderdaad dat wij dit
verhaal niet mogen loskoppelen van het Europese
gegeven. Wij stellen vast dat de grote markten
zoals Frankrijk en Engeland zich nog meer willen
beveiligen. België als klein landje moet opletten
wat het doet binnen dit Europees gegeven. Ik heb
me zelf bevraagd naar het bedrag van
investeringen en compensaties in de voorbije
jaren. De industriesector bevestigt mij dat er sinds
1970 voor 350 miljard frank aan investeringen
werden geplaatst door de krijgsmacht en dat die
aanleiding gaven tot 600 miljard frank aan
compensaties. Dat wil zeggen dat er voor 600
miljard frank investeringen uitgevoerd zijn in ons
land in de voorbije 30 jaar die een gevolg waren
van bestellingen voor de krijgsmacht. Dat is toch
niet onbelangrijk als gegeven, voor zover de
gegevens kloppen. Ik vermeld u de bron, het kan
eventueel nagegaan worden.

Er werd gisteren een debat gevoerd met minister
Picqué. Ik denk dat ook een werkgroep zich buigt
over het probleem. Ik herhaal het standpunt dat
wij destijds ingenomen hebben en dat wij blijven
verdedigen. In geen geval mogen compensaties
beslissend zijn als criterium bij aankoop van een
legerbestelling. Er zijn maar twee criteria die
mogen meespelen, ten eerste, de behoeftestelling
- kwaliteit en opportuniteit van het materiaal - en,
ten tweede, de prijs.

Wil dat daarom zeggen dat wij de compensaties

zonder meer verbieden? Elementair is dat zij niet
meetellen in de besluitvorming. Toch is het zo dat
bijvoorbeeld Barco een Vlaams bedrijf ten
gevolge van de upgrade die aan de C130's Hotel
is uitgevoerd, een compensatiebestelling heeft
mogen boeken. Het bedrijf mocht namelijk de
control display units in de cockpits leveren. Het
gevolg was dat Barco later ook leverancier is
geworden voor de nieuwe versie, de Juliet-versie,
die nu door de Amerikanen van Lockhead-Martin
gebouwd wordt.

Dankzij die compensaties zijn zij reeds zover in de
markt gevorderd dat zij de leverancier zijn van
Lockhead-Martin, ook voor toestellen waarover wij
niet eens meer beschikken. Wij mogen niet uit het
oog verliezen dat zij zelfs op de Amerikaans markt
een vaste positie hebben verworven.

Ik herhaal het standpunt dat bij het indienen van
een dossier voor een bestelling twee elementen
voor de aanbesteding belangrijk zijn, namelijk de
officiële behoeften en de prijs. In bijkomende orde
moet het mogelijk zijn te kiezen op welke wijze
wordt voorzien in compensaties voor bedrijven die
wij aanduiden via een overlegcomité. Men heeft
ooit een dergelijk comité willen oprichten. Ik
verwijs daarvoor naar een nota van
5 oktober 1994 van de Sociaal Economische
Raad van Vlaanderen. In deze nota wordt de
oprichting van een federale raad en een
overlegcomité voor nijverheidscompensaties
gepland. De SERV zegt eveneens dat dit een
bevoegdheid is van de gewesten.

Wij moeten eerlijk zijn. Ten eerste, indien
compensaties met zich brengen dat het dossier
duurder wordt, moeten de gewesten voor die
meerprijs opdraaien. Ten tweede, de keuze van
de bedrijven bedrijven die alleen nut hebben
voor de defensie-industrie of bedrijven die zich
bijvoorbeeld ook bezighouden met luchtvaart-
en/of ruimtevaartindustrie moet door de
gewesten worden gemaakt. Dit kan op twee
manieren worden opgelost. Een eerste
mogelijkheid is het indienen van dubbele offertes,
één waarin alleen de aspecten kwaliteit en prijs
aan bod komen en één waar ook de
compensaties in zitten. Aldus kan men mooi
berekenen hoeveel de meerprijs precies bedraagt.
Een tweede mogelijkheid is het toevoegen van
een derde en los aanhangsel, waarin men
voortgaat op een door het overlegcomité
voorgestelde lijst en waar aanbestedende
bedrijven zich ertoe kunnen engageren om voor
nijverheidscompensaties te zorgen.

Mijnheer de minister, wij moeten vermijden dat we

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

dezelfde fouten begaan als in het verleden. Wij
hebben immers de extreme situatie gekend
waarin de compensaties het hele dossier
bepaalden, waardoor vaak verkeerde aankopen
zijn gebeurd. Nu bevinden we ons helemaal aan
de andere kant en worden de compensaties
volledig afgeschaft. Ik meen dat we moeten
zoeken naar de gulden middenweg. Enerzijds,
moeten wij de garantie hebben dat de krijgsmacht
beschikt over het beste materiaal aan de beste
prijs. Anderzijds, moet ook onze industrie kunnen
blijven concurreren op de internationale markt.

Wij moeten er op Europees niveau voor pleiten
dat zo vlug mogelijk een regelgeving wordt
opgesteld voor alle Europese landen, waardoor
men het systeem kan afbouwen. Dat is vandaag
nog niet aan de orde, maar binnenkort kan België
het tijdens zijn voorzitterschap misschien
aankaarten. Ik vrees evenwel dat men bij de
grotere bondgenoten op enige weerstand zal
stuiten.

Mijnheer de minister, u weet dat er een werkgroep
is opgericht om het probleem te bestuderen. Hebt
u daar al meer nieuws over? Kunnen wij van u de
stand van zaken vernemen? Heeft deze
werkgroep al conclusies getrokken? Wat is
intussen uw standpunt in deze aangelegenheid?

Le président: Les compensations sont à l'ordre
du jour et, à mon avis, ce n'est pas encore
terminé.

06.04 André Flahaut, ministre: Non, j'en ai bien

l'impression.

Mijnheer de voorzitter, wat is de stand van zaken?

Het koninklijk besluit van 6 februari 1997
betreffende de overheidsoverdracht voor
aanneming van leveringen en diensten waarop
artikel 3, §3 van de wet van 24 december 1993
betreffende de overheidsopdracht van toepassing
is, bepaalt de modaliteiten van de integratie van
een economisch luik in de aankoopdossiers voor
militair materieel die onder de toepassing van
artikel 296 van het Verdrag van Maastricht vallen.

Tevens bestaat er tussen de minister van
Economische Zaken en de minister van
Landsverdediging een protocolovereenkomst
inzake eventuele economische compensaties. In
het bovenvermeld koninklijk besluit wordt nergens
gewag gemaakt van een verplichting tot het eisen
van een economische return. Het gaat om een
faculteit. De protocolovereenkomst werd
opgesteld en afgesloten door leden van de

executieve, die door de betrokken ondertekenaars
op elk ogenblik kan worden gewijzigd, geschorst
of zelfs opgeheven.

Zoals u weet heeft de regering op 12 mei 2000
een algemeen beleidsplan voor het Belgisch leger
goedgekeurd, waarbij hun visie op de opdracht en
de rol van de krijgsmacht werd geschetst. In het
licht van die opdracht zal worden bepaald over
welke middelen en uitrustingen het leger moet
beschikken om deze op een zo efficiënt en veilig
mogelijke wijze waar te nemen. Het operationele
en militair-technische criterium voor de
beoordeling van de volledige uitrusting is bijgevolg
doorslaggevend voor de keuze van het materieel.
Ook de premier heeft tijdens een persconferentie,
na de goedkeuring van het eerder vermelde plan
hieromtrent expliciet commentaar gegeven.

Aan dit eerste belangrijke element wens ik ook
nog toe te voegen dat men evenmin abstractie
kan maken van het feit dat de economische en
industriële politiek sedert de recente
staatshervormingen een uitsluitend regionale
materie is geworden. Het is dan ook logisch dat
deze regionale bevoegdheid wordt geëerbiedigd
en dat men de werkwijze die voorheen bestond in
het kader van de nieuwe toestand aanpast.

De volledige regering heeft in december en
februari 2001 een standpunt ingenomen. Ik denk,
bijvoorbeeld, aan een industriële return naar
aanleiding van de afschaffing van militair materieel
dat coherent is met wat ik hoger reeds heb
vermeld.

La question s'est posée ensuite. Pour ma part, je
ne suis pas opposé aux compensations
économiques, mais j'estime que ce n'est pas au
ministère de la Défense de jouer le premier rôle.

Le gouvernement a pris une décision et je
l'applique. Il recherche une formule originale.
C'est la raison pour laquelle le groupe de travail a
commencé par examiner ce qui se passe ailleurs.
Le premier ministre et le ministre des Affaires
économiques sont les animateurs de ce groupe
de travail. La Défense y participe en tant
qu'observateur; son but est d'attirer l'attention sur
les éléments que je viens d'exposer, ainsi que sur
la garantie de l'opérationalité.

En ce qui concerne les achats militaires, l'avis des
militaires doit primer avant tout. Si du matériel est
acheté sans tenir compte des critères
d'opérationalité et de leur avis, en cas d'accidents
lors d'opérations, on cherchera des responsables
non parmi les dirigeants des firmes fournisseuses,

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

mais parmi les responsables politiques de
l'époque.

Je suggère que les questions concernant le
groupe de travail soient posées aux personnes
directement concernées, à savoir le ministre
Picqué et le premier ministre. Vous connaissez la
position de la Défense à ce sujet.

Si une nouvelle formule, nécessitant une
harmonisation européenne, est trouvée, je veux
croire que je pourrai donner congé, durant
quelques mois ou quelques années, au Service
général des achats.

Dans l'état actuel des choses, j'attends les
conclusions du groupe de travail avant de vous
présenter tout dossier relatif à des commandes
militaires.

Dois-je inclure ou non les compensations? Une
chose est certaine, c'est que je ne ferai pas
rédiger de cahiers spéciaux des charges sans
savoir si elles doivent l'être ou non.

Le dossier sur les véhicules de reconnaissance
est passé au Conseil des ministres sans
compensation pour la simple raison que ce
dossier, initié en 98-99, a été reporté en 2000 car
le cahier spécial des charges de l'époque était
d'une telle complexité que tous les éléments
apparaissaient comme essentiels. Aucune offre
ne pouvait donc être conforme. Certains auraient
voulu que je donne mon accord, d'autres pas!
« Dans le doute, abstiens-toi » dit la sagesse
populaire. C'est effectivement ce que j'ai fait. C'est
la raison pour laquelle la procédure a été
relancée. En outre, afin que le dossier « véhicules
de reconnaissance » puisse aboutir en 2001, il est
passé sans compensation.

En ce qui concerne les autres dossiers, nous
attendons les conclusions du groupe de travail. Si
ce dernier arrive à un accord, les cahiers spéciaux
des charges seront adaptés en tenant compte du
nouvel accord.

Si la législation sur les marchés publics doit être
modifiée, des dispositions urgentes devront sans
doute être prises. En tant que spécialistes de la
Défense, vous savez en effet qu'une série de
dossiers sont en attente. En tout cas, une chose
est certaine, nous ne ferons pas de travail inutile.

Je vous ai exposé la position de la Défense, celle
du groupe de travail et l'état des dossiers en
attente. Telle est la situation aujourd'hui.

06.05 Luc Sevenhans (VLAAMS BLOK):

Mijnheer de voorzitter, ik dank de minister voor het
antwoord. Het is inderdaad zijn taak ervoor te
zorgen dat het leger het geschikte materiaal krijgt.
Het leven van de betrokken personeelsleden kan
hiervan afhangen.

De minister stelt eveneens dat hij in dit dossier
geen initiatieven moet nemen. Ik ga akkoord met
dit standpunt. Het is minister Picqué die de dans
moet leiden.

Wat de Europese samenwerking betreft, moeten
wij, mijns inziens, niet naïef zijn. De meeste grote
landen hebben een eigen defensie-industrie die ze
altijd zullen blijven beschermen. Wij moeten er
niet op hopen dat Frankrijk zijn eigen industrie ooit
zal laten vallen. In het verleden werden reeds
schuchtere pogingen ondernomen inzake
Europese samenwerking. Denken wij aan het
dossier-Triad. Resultaat was een serieus debacle
en een tekort van meer dan 1 miljard frank.
Volgens mij moeten we leren uit de fouten van het
verleden en met een open geest de nieuwe
dossiers onderzoeken. Ik hoop dat de werkgroep
terzake snel een advies zal opstellen. Op dat
ogenblik kan dit dossier opnieuw behandeld
worden.

06.06 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de minister, ik dank u voor uw omstandig
en duidelijk antwoord dat we als leden van de
commissie voor de Landsverdediging en
legeraankopen alleen kunnen onderschrijven. We
moeten niet alleen waarborgen dat de krijgsmacht
krijgt wat ze nodig heeft na een prijs-
kwaliteitverhouding te hebben uitgevoerd, maar
ook dat Landsverdediging niet de meerprijs van
mogelijke economische compensaties moet
dragen. Het kan niet zijn dat een verdoken
expansiesteun wordt afgewenteld op
Landsverdediging zoals dat in het verleden het
geval was. Het budget van Landsverdediging is
reeds krap. We mogen niet dulden dat de
militairen, die reeds zwaar onderbetaald zijn, de
dupe blijven. Deze problematiek moet in de
werkgroep aan bod komen.

Mijnheer de minister, ik heb wel problemen met de
defensie-industrie. Op dit ogenblik is er een
gigantische overproductie van militair materieel in
Europa en de Verenigde Staten. Deze markt is
dringend aan sanering toe. De overproductie is
voornamelijk het gevolg van de grote bestellingen
van de jaren '70, '80 en '90. Er is slechts één goed
antwoord op deze overproductie. Er moet worden
gesaneerd. Saneren kan alleen maar door de vrije
markt een grotere rol te laten spelen. Op die

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

manier zal de sanering als het ware van zelf
gebeuren. Dat zal voor een aantal bedrijven niet
prettig zijn. Zoals in het verleden een aantal
andere sleutelsectoren werden gesaneerd, onder
meer de staalnijverheid, zal dit eveneens moeten
gebeuren met de defensie-industrie.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, wij
mogen het debat niet uitsluitend overlaten aan een
aantal technische werkgroepen en ministers. Dit
parlement moet terzake zijn verantwoordelijkheid
opnemen en het debat ten gronde voeren. Ik mis
de goede basisinformatie. Wij zijn wat aan het
freewheelen op basis van onvolledige cijfers. Ik
kan me niet van de indruk ontdoen dat men zich in
het verleden nooit de moeite heeft getroost het
dossier van de economische compensaties met
zijn positieve en negatieve effecten ernstig te
bestuderen. Het uitgangspunt van een goed debat
is een goede studie.

06.07 André Flahaut, ministre: Monsieur le

président, je précise à M. Vanhoutte qu'il ne doit
pas compter sur le département de la Défense
nationale pour organiser un colloque sur les
compensations économiques.

A la question de savoir dans quelle commission ce
débat aura lieu, M. De Crem nous répond que ce
sera au sein de la commission des Affaires
économiques. Je suis d'accord avec lui.

De grâce, ne considérons pas que le département
de la Défense nationale est opposé aux
entreprises. D'ailleurs, les entreprises le savent
bien. La seule différence qu'il y a par rapport à
d'autres époques, c'est que je n'ai pas rencontré
séparément les représentants des entreprises.
Mais j'ai rencontré ensemble, à deux reprises, le
Belgian Defense Industrial Group ainsi que les
représentants régionaux. Je leur ai expliqué
clairement la position du département de la
Défense nationale et je pense que ces industriels
ont bien compris que la pression ne devait pas
s'exercer sur la Défense nationale mais sur
d'autres membres du gouvernement.

J'ai demandé à mes représentants au sein du
groupe de travail d'insister sur le fait que les
techniques de compensation ou de retour ne
doivent pas avoir pour effet d'augmenter le prix
des achats militaires ni et cet élément est tout
aussi important que le premier de retarder les
acquisitions de matériels militaires. En effet, le
passé nous a appris soit que les prix payés ont été
supérieurs, soit que des procédures naissent
souvent à propos des compensations. Or, ces
procédures retardent les marchés. Mes

représentants sont donc là pour veiller à ce que la
formule choisie réponde aux besoins et aux
exigences de la Défense nationale, à savoir la
sécurité, la rapidité et éviter des prix
supplémentaires.

Telle est donc notre position au sein de ce groupe
de travail.

06.08 Stef Goris (VLD): Mijnheer de voorzitter,

op mijn beurt ben ik zeer blij met het antwoord van
de minister. Het sluit aan bij de standpunten die
wij terzake innemen. Het verheugt mij dat hierover
blijkbaar eensgezindheid bestaat in de commissie.

Mijnheer de minister, het lijkt mij belangrijk om de
compensaties niet af te schaffen maar wel te
neutraliseren. Dat betekent dat compensaties
geen competitie mogen meebrengen, het dossier
niet mogen beïnvloeden, geen meerkost mogen
veroorzaken en ook geen vertraging mogen
teweegbrengen. Elke militaire bestelling moet door
uw diensten worden aangevraagd via SGA, de
adviezen van IS, de commissie voor de
Legeraankopen en de Ministerraad. De
bestellingen mogen alleen in het licht van twee
criteria bekeken worden, namelijk kwaliteit en
prijs. Een eventueel economisch luik kan door de
gewesten in onderling overleg via een commissie
aangevraagd worden. Dit mag het dossier niet
vertragen en ook geen meerkost opleveren. Als dit
meer zou kosten, moeten de gewesten hier zelf
voor opdraaien volgens de verdeelsleutel die ze
zichzelf hebben opgelegd. Uiteraard bent u niet
bevoegd om in dergelijke zaken tussenbeide te
komen. Dit is een zaak van de gewesten.

Collega's, er zijn ook internationale instapdossiers.
Het Europees verhaal begint immers langzaam te
ontluiken. Ik denk aan het verhaal van de A400M,
OCCAR en de WEAG, een spin-off van de WEU.
Een aantal dossiers waar België aan deelneemt
krijgen langzaam aan vorm. Er is voorzien in een
just return en wij hebben een entry cost betaald
om te mogen meewerken aan bijvoorbeeld het
ontwikkelen van de A400M. Hier zal uiteraard ook
een return uit voortvloeien. Ik pleit ervoor dat wij
hier het geweer niet van schouder veranderen.
Het lijkt mij al te gortig dat wij de instapkosten
betalen en dat onze bedrijven vervolgens niet
kunnen meewerken aan de productie. Met
betrekking tot de grote internationale
instapdossiers moeten wij de politiek die wij
totnogtoe gevoerd hebben voortzetten, namelijk
deelnemen en zorgen dat wij terugkrijgen waar wij
recht op hebben volgens het principe van de fair
share van de verschillende deelnemende landen.

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Verder is er nog het probleem van de lopende
compensatiedossiers. Hoe verderfelijk ze ook
waren en hoe slecht ze in het verleden ook
werden aangebracht, toch wil ik ervoor pleiten dat
de bedrijven in het debat van vandaag geen alibi
vinden om te stellen dat zij ontslagen zijn van hun
verplichting. Dit heeft destijds de staatskas geld
gekost aangezien het dikwijls om duurdere
operaties ging. Wij mogen geen signaal geven dat
de bedrijven het gevoel geeft dat zij ontslagen zijn
van hun verplichting om de compensaties waartoe
zij nog verplicht zijn uit te voeren.

Wat de overproductie betreft, is het ongetwijfeld
juist dat dit probleem op mondiaal vlak rijst. Daar
moet een oplossing voor worden gezocht. Wat
Vlaanderen betreft, meen ik dat wij niet echt stricto
sensu een defensie-industrie hebben. Vlaanderen
doet vooral aan dual use-technologie die ook
bruikbaar is in de burgerluchtvaart en de
ruimtevaart. Deze bedrijven tonen ook interesse
om investeringen te krijgen waardoor zij zich
verder kunnen uitdiepen om in de toekomst
concurrentieel te blijven op internationaal vlak.
Ook hier ligt een rol voor de gewesten binnen het
overlegcomité. Naar mijn gevoel moet dit comité
opnieuw geactiveerd worden om na te gaan welke
bedrijven kunnen meespelen in een eventueel
economisch verhaal.

Mijnheer de minister, er moet een aparte
enveloppe worden ingesteld die door de
overlegcommissie kan worden ingevuld. Deze
enveloppe moet dan niet via SGA of door uw
handen passeren. Het departement
Landsverdediging heeft hier dan niets mee te
maken. De aanbesteders kunnen dan een
voorstel doen met betrekking tot de return voor de
economie. Dat wordt dan alleen behandeld op het
niveau van de gewesten door een overkoepelend
orgaan. U hebt daar dan niets mee te maken. U
beslist immers alleen op basis van de behoeften
en de prijs.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

07 Mondelinge vraag van de heer Bert Schoofs

aan de minister van Landsverdediging over "de
beperking van politieke rechten van militairen"
(nr. 4143)

07 Question orale de M. Bert Schoofs au

ministre de la Défense sur "la limitation des
droits politiques des militaires" (n° 4143)

07.01 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Mijnheer

de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, mijn
vraag heeft betrekking op de wet van 14 januari

1975, die bepaalt dat militairen lid van een
politieke partij mogen worden en de rechten
mogen uitoefenen die aan hun lidmaatschap zijn
verbonden. Deze vraag heeft enige
actualiteitswaarde gekregen omdat een aantal
wetsvoorstellen in de Kamer werden ingediend die
hierop betrekking hebben.

Rebus sic stantibus is de wet van 14 januari 1975
nog van toepassing. De rechten worden
toegekend, maar niettemin worden ze sterk
beperkt. Een militair van het actief kader mag
volgens de wet geen ander ambt uitoefenen dan
dat van deskundige, raadgever of lid van een
studiecentrum van een politieke partij. Elke andere
actieve of publieke deelname aan het politieke
leven in een andere hoedanigheid, zelfs buiten de
dienst, wordt verboden. Als jurist heb ik enige
rechtspraak en rechtsleer terzake opgezocht,
maar ik heb daarover zeer weinig gevonden,
wellicht omdat de militairen te terughoudend zijn
om zich op deze wet te beroepen en hun
lidmaatschap naar buiten te brengen. Er waren
wel enkele parlementaire vragen die betrekking
hebben op het ambt dat men kan uitoefenen.

In het kader van de politieke activiteiten ben ik ook
op zoek gegaan naar rechtspraak en rechtsleer
over het verbod voor de militairen om van hun
militaire hoedanigheid gewag te maken. Daarover
heb ik ook zeer weinig gevonden.

Er is ook een derde verbod, het belangrijkste,
waarop de ingediende wetsvoorstellen betrekking
hebben, namelijk dat militairen van het actief
kader zich niet voor gemeentelijke, provinciale of
nationale wetgevende verkiezingen kandidaat
mogen stellen.

Mijnheer de minister, ik heb de volgende vragen
terzake.

Wat wordt precies onder de term ambten
verstaan? Betreft dit alleen bezoldigde functies of
ook vrijwillige functies? Men kan bijvoorbeeld
bestuurslid van een lokale afdeling worden of van
een afdeling van een arrondissement of een
overkoepelend orgaan, naargelang de structuur
van de betreffende politieke partij.

Stellen militairen zich bloot aan sancties wanneer
bekend zou worden dat zij lid van een politieke
partij zijn? Ik veronderstel dat men lid van een
politieke partij mag worden, dat men raadgever
mag worden en dat men dan geen gewag van zijn
militaire actieve dienst mag maken. Het beroep is
echter een van de coördinaten waarnaar men
moet verwijzen wanneer men zijn positie in de

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

maatschappij kenbaar wil maken. Ook in de
politiek moet men die positie kenbaar maken. Wat
verstaat men precies onder het feit dat men geen
gewag mag maken van zijn militaire hoedanigheid,
want als dit strikt wordt geïnterpreteerd, wordt elke
uitoefening van een politiek recht uiteraard
onmogelijk.

In verschillende andere Europese landen kunnen
militairen wel kandidaat zijn op de lijsten voor
gemeentelijke, provinciale en nationale
wetgevende verkiezingen. Vindt u dit geen
verouderde en discriminerende maatregel? Bent u
bereid een wetsontwerp terzake in te dienen of
één van de ingediende wetsvoorstellen, die in
deze commissie wellicht nog zullen worden
besproken, te steunen?

07.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, de term ambten moet
onafhankelijk van elke notie van bezoldiging
worden begrepen. Artikel 15, §1, derde en vierde
lid van de wet van 14 januari 1975, houdende het
tuchtreglement van de krijgsmacht, gewijzigd bij
de wet van 24 juli 1992, verbiedt dat militairen in
een politieke partij andere ambten vervullen dan
die van deskundige, raadgever of lid van een
studiecentrum. Iedere andere actieve of publieke
deelname aan het politieke leven in een andere
hoedanigheid, zelfs buiten de dienst, is verboden.

Voorzitter: Pieter De Crem.
Président: Pieter De Crem.

De memorie van toelichting bij de wet van 14
januari 1975 verstrekt volgende ratio legis, ik
citeer: "Men kan zich moeilijk voorstellen dat de
militairen in de schoot van politieke partijen
leidende, zelfs niet publieke functies waarnemen
of lagere functies zoals het aanbrengen van
aanplakbiljetten of het besturen van
propagandavoertuigen vervullen. Daarentegen
kan men aanvaarden dat de militair de leiders van
die partij helpt door studies of raadgevingen. Hier
kan hij een niet openbare, intellectuele of
administratieve bijdrage leveren".

Op uw tweede vraag moet ik neen antwoorden.

Wat uw derde vraag betreft, kan ik het volgende
meedelen. Artikel 15, paragraaf 2 van dezelfde
wet verbiedt militairen gewag te maken van hun
militaire hoedanigheid in het kader van hun
politieke activiteit. Deze bepaling verbiedt
militairen om op te treden in naam van het leger.
In het kader van een politieke activiteit dient de
militair op te treden in eigen naam en in geen
enkel geval vertegenwoordigt hij het leger.

Op de vragen 4 en 5 kan ik het volgende
antwoorden. De militairen genieten, zoals alle
burgers, de grondwettelijke rechten en vrijheden.

Er kan geenszins sprake zijn van een
discriminatie, vermits de Grondwet het nemen van
beperkende maatregelen ten aanzien van
bekleders van een openbaar ambt niet uitsluit. De
militair, door zijn benoeming en zijn eedaflegging,
aanvaardt dan ook de lasten van zijn ambt,
evenals bepaalde beperkingen die hieraan
verbonden zijn.

Op mijn initiatief werd bij de Generale Staf een
grondige studie van de tuchtwet gestart. Deze
studie zal leiden tot het uitwerken van een
voorontwerp van wet dat aan het parlement zal
worden voorgelegd.

Zonder vooruit te lopen op de strekking van
toekomstige regelingen ben ik ervan overtuigd dat
de voornaamste reden voor het huidige verbod
gezocht moet worden in de noodzakelijke
neutraliteit van militairen. De neutrale positie zou
in het gedrang kunnen worden gebracht wanneer
ze verkiesbaar zouden zijn of zouden kunnen
zetelen voor een separatistische of extremistische
partij.

Alvorens tot een opheffing van het verbod op een
politiek mandaat over te gaan, zullen er in ieder
geval nog een aantal praktische problemen
moeten worden opgelost.

Het uitoefenen van een politiek mandaat zou
immers tijd en inzet vergen van de verkozene, wat
onverzoenbaar is met de algemene
beschikbaarheideis. Tevens zouden de goede
werking van de dienst en meer in het bijzonder de
operationaliteit worden aangetast, zeker wanneer
de betrokkene een sleutelpositie of een zeer
technische functie vervult. Er zijn ook een aantal
persoonlijke gevolgen die de militaire verkozene
zouden treffen. Een militaire loopbaan
veronderstelt immers het uitoefenen van een
aantal specifieke functies en het volgen van een
aantal al dan niet statutaire opleidingen. Het
onderbreken van de typeloopbaan gedurende
minimum vier jaar zou de loopbaan van betrokken
militair zeker hypothekeren vooral in het licht van
de huidige doorgedreven evolutie inzake tactiek
en techniciteit.

Bovendien moeten een aantal statutaire
problemen opgelost worden. Zo moet bijvoorbeeld
nog de figuur van het politieke verlof worden
besproken met oog voor alle statutaire gevolgen

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

hiervan op het vlak van anciënniteit, bevordering,
herintegratie, enzovoort.

07.03 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Mijnheer

de minister, ik dank u voor het volledige antwoord.
Een punt is me wel opgevallen en zal me
bijblijven, met name dat in het voorontwerp
militairen wel politieke rechten mogen uitoefenen
en zich kandidaat stellen, maar niet voor een
extremistische of separatistische partij. Ik weet
niet of ik mij aangesproken moet voelen, maar ik
vermoed dat in de tekst een aantal bepalingen
zullen worden opgenomen waardoor militairen alle
rechten genieten, maar zich niet voor het Vlaams
Blok kandidaat zullen mogen stellen. We voelen
de wind al waaien. In ieder geval zullen we er
waakzaam voor zijn dat het echt een
democratische wettekst wordt en dat militairen
zich ook voor het Vlaams Blok kandidaat zullen
kunnen stellen. Daar steken wij onze handen voor
in het vuur.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

08 Samengevoegde mondelinge vragen van

- de heer John Spinnewyn aan de minister van
Landsverdediging over "de overplaatsing van
de onderofficierenschool in Zedelgem"
(nr. 4154)
- de heer Luc Goutry aan de minister van
Landsverdediging over "de herstructurering
van de Krijgsmacht" (nr. 4177)
- de heer Richard Fournaux aan de minister van
Landsverdediging over "de herstructurering
van Landsverdediging en de toekomst van de
militaire scholen" (nr. 4199)

08 Questions orales jointes de

- M. John Spinnewyn au ministre de la Défense
sur "le transfert de l'école des sous-officiers de
Zedelgem" (n° 4154)
- M. Luc Goutry au ministre de la Défense sur
"la restructuration des forces armées" (n° 4177)
- M. Richard Fournaux au ministre de la Défense
sur "la restructuration de la Défense nationale
et l'avenir des écoles militaires" (n° 4199)

De voorzitter: De heren Luc Goutry en Richard
Fournaux hebben zich laten verontschuldigen.

08.01 John Spinnewyn (VLAAMS BLOK):

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister,
andermaal moesten we vaststellen dat West-
Vlaanderen een sluiting boven het hoofd hangt.
Vorige week hadden we het over de sluiting van
de kazerne in Ieper en nu komt de school voor
onderofficieren in Zedelgem in het gedrang.

Door een spontane actie van het personeel
konden we vernemen dat er plannen bestaan om
de school over te brengen naar Saffraanberg in
Limburg. Graag vernam ik in welke studie dat
voorstel werd gedaan en welke kazerne en
hoeveel scholen erin zijn opgenomen. Gelet op de
vraag van de heer Fournaux vrees ik het ergste.

Met de overplaatsing worden nog eens
150 arbeidsplaatsen bedreigd. We kunnen hier
gerust spreken van een donderslag bij heldere
hemel, want recentelijk werden nog investeringen
gedaan, waaruit men veeleer zou concluderen dat
er van een sluiting geen sprake meer was.
Waarom die plotse ommekeer en wat is men
eventueel van plan met de infrastructuur? Past de
sluiting misschien in het asielbeleid van de
regering en wordt de school binnenkort een
asielcentrum of zijn er andere opties?

Mijnheer de minister, ik had het daarnet over
Ieper. Het is een feit dat West-Vlaanderen
geregeld met sluitingen van militaire infrastructuur
wordt geconfronteerd, waarna de betrokken
militairen worden verhuisd naar het andere
landsgedeelte. Het is duidelijk dat zoiets sociale
en familiale problemen met zich brengt en de
aanwerving van militairen in Vlaanderen
bemoeilijkt. We hebben er reeds eerder op
aangedrongen de regionale spreiding te
respecteren en eraan toegevoegd dat met de
verhuis van de militairen uit Duitsland de
problemen zich zullen opstapelen. Er zijn reeds
een 500-tal vragen voor Vogelsang, terwijl er daar
slechts een veertigtal plaatsen voor militairen zijn
en een dertigtal in Eupen.

Mijnheer de minister, hoe moeten we de termen
regionale spreiding eigenlijk interpreteren?

08.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, de herstructurering van de
krijgsmacht gaf aanleiding tot het opstarten van
verschillende werkgroepen, die moeten nadenken
over de manier waarop we het vooropgestelde
doel kunnen bereiken. Een van de groepen
bestudeert de eventueel aan te brengen
wijzigingen inzake vorming. Een subwerkgroep
onderzoekt mogelijke wijzigingen van de vorming
van niveau 2 tot onderofficier. In die studie wordt
de opportuniteit van een hergroepering van de
scholen voor onderofficier onderzocht.

Deze studie is nog niet beëindigd en de werkgroep
heeft nog geen voorstel tot beslissing
geformuleerd. Zolang de studie niet is
afgehandeld en ik niet in het bezit ben van de
voorstellen van de werkgroep, wens ik geen

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

uitspraken te doen of standpunten in te nemen die
een weerslag kunnen hebben op het overleg of de
onderhandelingen met de vakbonden.

U hebt begrepen dat de herstructurering
onvermijdelijk zal gepaard gaan met het verlaten
van kwartieren en het hergroeperen van bepaalde
onderdelen in aangepaste en zoveel mogelijk
bestaande militaire infrastructuren. Vandaag is de
studie over deze herschikkingen, die noodzakelijk
zijn om efficiënter gebruik te kunnen maken van
de schaarse middelen, onvoldoende gevorderd
om met concreet resultaat naar voren te komen.

Afgaande op de vragen die mij in de afgelopen
weken in deze commissie werden gesteld, weet ik
dat er heel wat geruchten circuleren over
mogelijke sluitingen, niet alleen in de provincie
Antwerpen, zoals reed eerder gezegd, maar in alle
provincies. Ik kan u zeggen dat dit ongefundeerde
geruchten zijn, die alleen maar voor meer onrust
zorgen. U kan ervan overtuigd zijn dat ik erop zal
toezien dat het geheel van de herschikkingen zal
berusten op een evenwichtige en zo aanvaardbaar
mogelijke oplossing vanuit sociaal, communautair
en regionaal oogpunt.

Ten slotte wil ik klaar en duidelijk stellen dat er
geen beslissing is, zolang er geen beslissing van
de minister zelf is. Dit kan ik niet voldoende
beklemtonen.

08.03 John Spinnewyn (VLAAMS BLOK):

Mijnheer de minister, wij zullen afwachten, maar ik
zou een samensmelting ten zeerste betreuren.
Tien jaar geleden, met het plan Reforbel, was de
gelegenheid daarvoor optimaal. Als u het echter
nu doet, zoekt u moeilijkheden, waardoor men
achteraf weer verwonderd zal zijn dat militairen
afhaken. Ik hoop dat hier ernstig over zal worden
nagedacht en dat deze optie niet te snel wordt
aangenomen.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

09 Mondelinge vraag van de heer André

Schellens aan de minister van
Landsverdediging over "de Technical Washings
C-130 vliegtuigen van de luchtmacht" (nr. 4186)

09 Question orale de M. André Schellens au

ministre de la Défense sur "les Technical
Washings des appareils C-130 de la force
aérienne" (n° 4186)

09.01 André Schellens (SP): Mijnheer de

voorzitter, mijnheer de minister, collega's, per jaar
worden op de C-130-vliegtuigen van de

luchtmacht een veertigtal technical washings
uitgevoerd. De uitwendige reiniging wordt
uitgevoerd door de diensten van Sabena. De
technical washings, het vuilste werk, wordt nu
uitgevoerd door het personeel van de 15

Wing.

Vroeger werden hier dienstplichtigen voor ingezet,
maar sinds de afschaffing van de dienstplicht
gebeurt dit door vrijwilligers. Wegens een acuut
gebrek, wordt dit werk de laatste jaren uitgevoerd
door onderofficieren, vooral vliegtuigmecaniciens.

Mijnheer de minister, zijn er contacten geweest
met Sabena om ook de technical washing door
hun diensten te laten uitvoeren, zodat de
onderofficieren meer tijd kunnen besteden aan de
technische functies?

09.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, tot een jaar geleden werden
ongeveer 100 commercial washings en 40
technical washings per jaar uitgevoerd door het
personeel van de 15

Wing. Dit vertegenwoordigt

een werklast van ongeveer 2.900 manuren per
jaar, uit te voeren door vrijwilligers en/of
onderofficieren.

Vorig jaar werd beslist het commercieel gedeelte
van de washing door Sabena te laten uitvoeren.
Dit gedeelte stemt overeen met een werklast van
meer dan 2.000 manuren per jaar, die thans
kunnen worden besteed aan meer technische
functies.

Er blijven evenwel nog ongeveer 900 uren die
door de technici van de 15

Wing moeten worden

gepresteerd, deels voor het spoelen van het
vliegtuig en deels voor de technical washing. Deze
technical washing is een onderdeel van een
inspectie die tot doel heeft moeilijk toegankelijke
zones te inspecteren, na te gaan of er zich nog
resten van solventen bevinden en of alle drain
holes vrij zijn en naar behoren functioneren, te
checken of de verf nog intact is en toe te zien op
corrosie. Deze washing is een onderdeel van de
technische taak van het personeel en maakt
slechts iets meer dan 1% uit van hun jaarlijkse
taak.

Gezien het belang van deze inspecties om
corrosie vroegtijdig op te sporen en eraan te
verhelpen, gezien de relatief geringe werklast dat
zulks vertegenwoordigt en de kostprijs om dit door
Sabena te laten uitvoeren, werd beslist deze
washing zelf te blijven uitvoeren in het kader van
de normale onderhoudsactiviteiten.

09.03 André Schellens (SP): Mijnheer de

minister, ik neem genoegen met uw duidelijk

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

antwoord.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

10 Mondelinge vraag van de heer Peter

Vanhoutte aan de minister van
Landsverdediging over "militaire attachés"
(nr. 4190)

10 Question orale de M. Peter Vanhoutte au

ministre de la Défense sur "les attachés
militaires" (n° 4190)

10.01 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, ik
herinner mij dat de heer Goris in oktober van vorig
jaar een vraag stelde over de aanstelling van een
nieuwe militaire attaché in Parijs.

Mijnheer de minister, op deze vraag gaf u een vrij
omstandig antwoord en u voegde eraan toe dat u
deze problematiek in een ruimer kader wenste te
plaatsen.

Graag had ik de stand van zaken gekend in
verband met de aanstelling van die militaire
attaché in Parijs.

Ik kom thans tot de meer algemene kant van de
problematiek. Het contact dat ik had met een
aantal militaire attachés in het buitenland wekte bij
mij gemengde gevoelens op. Inderdaad, de ene
leek mij bekwamer dan de andere en in dat
verband had ik graag vernomen hoe deze functie
precies wordt omschreven, Met andere woorden,
welke operationele eisen worden aan betrokkenen
gesteld en aan welk profiel moeten zij
beantwoorden?

Voorts kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat,
voor een drietal nieuwe plaatsen waar men in de
toekomst militaire attachés wil benoemen, men
vooral denkt aan personen die aan het einde van
hun loopbaan zitten, dus als een uitlooppiste als
het ware. Misschien is dat een verkeerde indruk,
mijnheer de minister, maar dan zult u dat wel
tegenspreken.

Het lijkt mij evenwel belangrijk in dat verband na
te gaan wat de taak zou kunnen zijn van een
militaire attaché en welke de meerwaarde is van
jongere officieren. Immers, op lange termijn
zouden zij voor een hoger en meer
gespecialiseerd rendement zorgen en een
positieve rol kunnen spelen inzake internationale
samenwerking, omwille van hun talenkennis en
van hun specifieke capaciteiten. Volgens mij
kunnen deze personen aldus op een andere

manier worden ingeschakeld en kan hen op
langere termijn een ander perspectief worden
geboden, hetgeen een meerwaarde inhoudt ten
opzichte van het departement van
Landsverdediging. Dit lijkt mij beter dan personen
die het einde van hun loopbaan naderen, nog
enkele jaren naar het buitenland te zenden als
beloning voor bewezen diensten.

In dat verband had ik ook graag vernomen
waarom u niet opteert voor het promoten van
jonge personen voor dergelijke functies.

Tot slot, mijnheer de minister, had ik graag
geweten op welke basis de landen worden
geselecteerd waar militaire attachés worden
genoemd. Gebeurt zulks in overleg met de
minister van Buitenlandse zaken of gaat het om
een bilaterale beslissing?

10.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, er werd nog geen attaché
voor Parijs aangeduid, maar zodra in de nabije
toekomst een beter, globaal overzicht van alle
noodzakelijke internationale aanstellingen van
officieren bestaat, zal ik een beslissing nemen.

Pour être précis, il y a une semaine, il y a eu une
réunion de l'ensemble des attachés de Défense.
Comme chaque fois, je les ai rencontrés
personnellement pour leur expliquer ce que nous
attendions d'eux.

Ik kom tot de operationele vereisten.

Men moet hoger officier zijn, bij voorkeur kolonel
of kapitein-ter-zee, om enig aanzien te hebben,
zowel bij de collega's defensieattachés, als in de
ontvangende staat. Men moet bij voorkeur
stafbrevethouder zijn en men heeft best een
nationale loopbaan achter zich die een grondige
kennis van de Belgische strijdkrachten en de
defensiepolitiek garandeert. Men heeft bij
voorkeur internationale ervaring, waardoor de
kandidaat-defensieattaché reeds gewoon is in een
internationaal kader, in een vreemd land te
werken. Hij bezit ook de nodige talenkennis.
Indien mogelijk, moet hij nog deelnemen aan de
bevorderingen, gezien de functie van
defensieattaché als een belangrijke stap in de
loopbaan van de waardevolle kandidaat moet
worden beschouwd.

Vous avez compris que c'est "de préférence". On
change progressivement les choses.

Je ne souhaite plus avoir des postes d'attaché de
défense comme bâtons de maréchal; il faut

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

donner des chances aux jeunes, je suis
parfaitement d'accord avec vous. Nous
réfléchissons actuellement - et mettons cela en
pratique - à l'installation de nouvelles fonctions
pour préparer les attachés de défense.

Par exemple, dans le cadre de la présidence
suédoise, nous avons désigné aujourd'hui un
jeune major qui effectue une navette entre
Stockholm et Bruxelles. Il est associé aux travaux
du ministre de la Défense dans la préparation à la
présidence suédoise. Il pourra donc établir un lien
intéressant avec la présidence belge. Nous ferons
pareillement avec les Espagnols. Pour d'autres
pays où il n'existe pas d'attaché de défense
actuellement, nous allons spécialiser une série de
jeunes officiers dans ces fonctions-là; ces gens
auront des atouts le jour où l'on décidera
d'éventuellement placer un attaché de défense à
Stockholm.

Je veux donc casser cette image de l'attaché de
défense, agent exclusif du SGR, par exemple, ou
d'autres. Il doit devenir un élément de la politique
diplomatique générale de la Belgique à l'extérieur.
Cela impose donc une bonne collaboration avec le
ministre des Affaires étrangères.

Wat de functiebeschrijving betreft, werden de
functievereisten opgenomen in een politiek-
communautaire gedragslijn die op dit ogenblik
wordt herwerkt door de generale staf in
samenwerking met Buitenlandse Zaken. Ik streef
er immers naar de rol van defensieattaché uit te
breiden teneinde hem een volwaardige rol te
geven in de defense-diplomacy. Naast de
klassieke opdracht van militair vertegenwoordiger
bij de autoriteiten in het gastland en van
informatiebron voor de generale staf en mezelf
heeft de defensieattaché een belangrijke
diplomatiek-militaire rol. In de hedendaagse
geopolitieke context is het immers van groot
belang dat onze ambassadeurs op een efficiënte
wijze geïnformeerd en geadviseerd worden over
de militaire en strategische omgeving van het
gastland en zijn relaties met regio's of andere
landen. Onze diplomatieke vertegenwoordigers
moeten eveneens geïnformeerd worden over onze
eigen militaire capaciteit om diplomatieke en
politieke initiatieven te steunen.

Als diplomaat behandelt de defensieattaché alle
onderwerpen met een militair of aanverwant
karakter. Op dit vlak is hij de raadgever van de
ambassadeur. Hij vertegenwoordigt de minister
van Landverdediging, de chef van de generale staf
en de stafchef van de krijgsmachtdelen bij het
ministerie van Landsverdediging en de stafchefs

van de krijgsmacht van het gastland.

De defensieattaché licht de minister van
Landsverdediging en de chef van de generale staf
in over alle onderwerpen met betrekking tot
defensie en militair beleid van het gastland. In dit
kader verzamelt hij in het land waar hij
geaccrediteerd is informatie over het veiligheids-
en defensiebeleid en over de krijgsmacht van het
betrokken land. Hierbij moeten de wetgeving en
de reglementen die in het land van kracht zijn
worden nageleefd.

De gemiddelde leeftijd is 53 jaar. De spreker
vraagt zich af waarom er geen jongere officieren
tot defensieattaché worden benoemd. In een
diplomatieke context kunnen werken,
internationale ervaring hebben, beschikbaar zijn
en geen moeilijke familiale situatie hebben, zijn
een aantal criteria waaraan de attaché moet
voldoen.

Ces conditions évoluent et, pour être tout à fait
précis, la dernière fois où il a fallu désigner les
attachés militaires, je les ai rencontrés
personnellement, avec des collaborateurs, et nous
avons fait des choix qui n'étaient pas toujours
ceux souhaités par l'Etat-major qui se basait
exclusivement sur ses critères.

Le choix des pays est réalisé en concertation avec
le ministère des Affaires étrangères. Les critères
sont la valeur opérationnelle du pays que l'on
recherche. C'est une des raisons pour lesquelles
on pense au Bénin. Un autre élément peut être
également la représentation de la Belgique dans
la zone concernée. Il y a pour l'instant un seul
attaché de Défense pour la zone asiatique, ce qui
est insuffisant. Donc, il est proposé d'en mettre un
à Hanoi, parce qu'une coopération pourra
s'installer. Nous avons aussi des hommes au
Cambodge, au Laos où nous organisons une
formation au déminage. Il est également prévu
d'en désigner un pour Rabat parce que le Nord de
l'Afrique n'est pas couvert. C'est actuellement un
attaché de Défense à Madrid qui couvre
l'ensemble Algérie-Tunisie-Maroc. Il est
également prévu d'en mettre un à Buenos Aires
parce que la partie Sud de l'Amérique ne
comprend pas d'attaché de Défense. Nous avons
eu des collaborations avec les Argentins dans le
cadre des opérations en Slavonie, si je ne me
trompe. Nous avons eu des contrats de vente de
matériel avec le Brésil. Les Chiliens, dans la
reconstruction de leur démocratie, voudraient
s'informer sur ce que nous faisons dans la
réorganisation de notre armée.

CRIV 50

COM 420

14/03/2001

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Voilà la logique qui préside à la proposition que j'ai
formulée à mon collègue des Affaires étrangères
qui était tout à fait d'accord. Vous avez également
d'autres opportunités. Il n'y a par exemple pas
d'ambassadeur au Bénin mais l'attaché de
Défense peut très bien être quelqu'un qui travaille
pour l'ambassadeur accrédité au Bénin. Il faut
essayer, par la juxtaposition de ces acteurs, de
couvrir le mieux possible les zones.

10.03 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de minister, ik stel vast dat er een frisse
wind waait, ook in dit dossier. Dat zal een serieuze
stap vooruit zijn de komende maanden en jaren in
deze problematiek.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

11 Mondelinge vraag van de heer Peter

Vanhoutte aan de minister van
Landsverdediging over "legeraankopen in het
kader van OCCAR" (nr. 4191)

11 Question orale de M. Peter Vanhoutte au

ministre de la Défense sur "les achats militaires
dans le cadre de l'OCCAR" (n° 4191)

11.01 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, in
verband met het toegangsticket tot OCCAR heb ik
bij nazicht van de dossiers die de afgelopen jaren
via de commissie voor de Legeraankopen zijn
gepasseerd, moeten vaststellen dat verscheidene
keren van een dossier werd gezegd dat dit nu het
toegangsticket tot het lidmaatschap van OCCAR
zou zijn. Die dossiers vielen dan in het water en
dan werd er weer een nieuw dossier opgevist
waarvan men stelde dat dit het ultieme
toegangsticket was. Nu zegt men dit weer van de
Airbus. Welke procedure wordt daarin nu eigenlijk
gevolgd? Is dit inderdaad het toegangsticket?
Worden wij na de levering van die Airbussen
volwaardig lid van OCCAR? Kunnen wij nu al het
lidmaatschap aanvragen? Is er al iets bezig in dit
verband? Wat zijn de afspraken in verband met
programma's als het Airbus-programma met
OCCAR als wij daar zelfs geen lid van zijn? Is er
enig zicht op de datum waarop men deze
procedure wenst af te ronden? In dit verband wil ik
opmerken dat voor Nederland dat ook al geruime
tijd vraagt om lid te mogen worden, een duidelijk
tijdschema werd uitgezet. Zo kent men daar
duidelijk de perspectieven en weet men op welke
termijn men volwaardig lid zal zijn van deze
organisatie.

In eigen land ziet de commissie voor de
Legeraankopen toe op de procedures voor

aankopen en het correcte verloop daarvan. Ik zal
u daar dus niet mee lastig vallen, maar ik zal de
genoemde commissie de vraag stellen om eens
een technische toelichting te krijgen bij het reilen
en zeilen van OCCAR en al wat daarbij komt
kijken. Hier zou ons dat te ver leiden. Niet
onbelangrijk is onze commissie voor de
Legeraankopen die toezicht uitoefent op de
controles. Hoe zal dat bij OCCAR verlopen in de
toekomst? Kent men daar iets vergelijkbaars? Ik
hoef dat antwoord niet tot in detail te krijgen
vandaag, maar zou er wel een algemeen zicht op
willen krijgen. Hoe zit het dan met de
parlementen? Zullen wij ook betrokken worden bij
het toezicht op al wat er zich afspeelt? Is een
bepaalde vorm van transparantie verzekerd? Als
dit niet zo is, hoe zal men dan de transparantie
binnen OCCAR en soortgelijke organismen
verzekeren?

11.02 Minister André Flahaut: Mijnheer de

voorzitter, collega's, het programma A400M is een
toegangsticket tot OCCAR. België heeft onlangs
uitvoerig gecorrespondeerd met de stichtende
leden van OCCAR Frankrijk, Duitsland, Groot-
Brittannië en Italië om onze aanvraag tot
toetreding te herhalen en te actualiseren op basis
van onze deelname aan het A400M-programma.
België bestelt 7 vliegtuigen en Luxemburg 1.

De toetreding tot OCCAR gebeurt via een
conventie die het parlement ter goedkeuring zal
worden voorgelegd, nadat de Ministerraad zich
hiermee akkoord heeft verklaard. De OCCAR-
structuren houden geen rekening met de ingreep
van enig controleorgaan in de zin van de
commissie voor de Legeraankopen. De
parlementen van de deelnemende landen zijn dan
ook niet betrokken bij dergelijke controle. In België
is het wel zo dat opdrachten voor het aanschaffen
van militair materieel die via OCCAR zouden
worden gerealiseerd, onderworpen zijn aan de
toepassing van artikel 3 §4 van de wet van 24
december 1993 inzake de overheidsopdrachten.

Dit artikel zal eerstdaags via een koninklijk besluit
worden uitgevoerd. Het ontwerp van besluit wordt
zeer binnenkort aan het Staatshoofd ter
ondertekening voorgelegd. In dit koninklijk besluit
voorziet men in de controlemodaliteiten waaraan
dergelijke gezamenlijke internationale
samenwerkingsprogramma's zullen worden
onderworpen. Hieruit blijkt dat deze dossier in
twee stadia, meer bepaald het voorafgaandelijk
akkoord en het voorstel van gunning, aan de
Ministerraad worden voorgelegd. Dit betekent dat
ze dan ook systematisch bij de lancering van de
procedure aan de commissie voor de

14/03/2001

CRIV 50

COM 420

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Legeraankopen worden voorgelegd. Bovendien
wordt ook de normale budgettaire en
administratieve controle toegepast. Uit het
voorgaande kan men besluiten dat het parlement
in België op een volledig normale wijze zijn
controlebevoegdheden zal kunnen uitoefenen via
de commissie voor de Legeraankopen.

11.03 Peter Vanhoutte (AGALEV-ECOLO):

Mijnheer de minister, ik heb weinig op te merken.
Het is belangrijk te constateren dat de commissie
voor de Legeraankopen ook onder deze nieuwe
structuur zal kunnen functioneren en haar werk
naar behoren zal kunnen verrichten. Wij moeten
er in het kader van de conferentie wel nauwlettend
op toezien dat er voldoende garanties worden
geboden. Alle stukken die wij eventueel zouden
kunnen nodig hebben om de controle optimaal te
kunnen uitvoeren, moeten ook ter beschikking
zijn, ook indien ze van OCCAR moeten komen.
Daarop zullen wij op dat moment in de discussie
moeten toezien.

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

De openbare commissievergadering wordt
gesloten om 12.06 uur.
La réunion publique de commission est levée à
12.06 heures.

CRABV 50