SÉANCE PLÉNIÈRE

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CVP Christelijke

Volkspartij

FN Front

National

PRL FDF MCC

Parti Réformateur libéral Front démocratique francophone-Mouvement des Citoyens pour le Changement

PS Parti

socialiste

PSC Parti

social-chrétien

SP Socialistische

Partij

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

Abréviations dans la numérotation des publications :

DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode + nummer

en volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° et du
n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag (op wit papier, bevat de bijlagen en het
beknopt verslag, met kruisverwijzingen tussen Integraal en
Beknopt Verslag)

CRIV

Compte Rendu Intégral (sur papier blanc, avec annexes et
CRA, avec renvois entre le CRI et le CRA)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV Compte

Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail : alg.zaken@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail : aff.generales@laChambre.be

CRIV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Mondelinge vraag van de heer Erik Derycke aan
de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de zending van de
staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking
naar Congo" (nr. 2660)

Question orale de M. Erik Derycke au vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la mission du secrétaire d'Etat à
la Coopération au développement au Congo"
(n° 2660)

Sprekers: Erik Derycke, Louis Michel, vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken

Orateurs: Erik Derycke, Louis Michel, vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères

Interpellatie van de heer Bert Schoofs tot de vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de erkenning van de genocide op het
Armeense volk" (nr. 550)

Interpellation de M. Bert Schoofs au vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères sur "la
reconnaissance du génocide du peuple arménien"
(n° 550)

Sprekers: Bert Schoofs, Louis Michel, vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken

Orateurs: Bert Schoofs, Louis Michel, vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères

Moties

Motions

CRIV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

BUITENLANDSE BETREKKINGEN

COMMISSION DES RELATIONS

EXTÉRIEURES

van

VRIJDAG

NOVEMBER

2000

10:00 uur

______

VENDREDI

NOVEMBRE

2000

10:00 heures

______

De vergadering wordt geopend om 10.03 uur door
de heer Geert Versnick, voorzitter.
La séance est ouverte à 10.03 heures par M.
Geert Versnick, président.

De interpellatie nr.

476 van de heer Gerolf

Annemans werd ingetrokken.

01 Mondelinge vraag van de heer Erik Derycke

aan de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de zending van de
staatssecretaris voor Ontwikkelings-
samenwerking naar Congo" (nr. 2660)

01 Question orale de M. Erik Derycke au vice-

premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la mission du secrétaire d'Etat à
la Coopération au développement au Congo"
(n° 2660)

01.01 Erik Derycke (SP): Mijnheer de voorzitter,

mijnheer de minister, collega's, ik stel u deze
vraag omdat ik deze zomer met grote aandacht
een interview met u heb gelezen in Le Soir. Ik kom
daar nog op terug tijdens het begrotingsdebat. In
dat interview kondigt u een initiatief aan om het
parlement meer bij het buitenlands beleid te
betrekken. Ook in de vorige legislatuur werd daar
al werk van gemaakt, zowel op vraag van de
parlementsleden als op vraag van de voorzitter
van deze commissie.

Naar aanleiding van de zaak Yerodia verkeerde ik
in de waan dat belangrijke stappen in verband met
de Congo-politiek vooraf in het parlement zouden
worden besproken. Derhalve ben ik enigszins
verbaasd over de reis van staatssecretaris van
Buitenlandse Handelingen, Annemie Neyts, naar
Congo. Wij wisten wel dat de heer Chevalier een
reis had gepland, maar ik veronderstelde dat die,
gezien zijn ontslag, zou worden uitgesteld, alsook

omdat wij nog niet eens de gelegenheid hebben
gekregen staatssecretaris Neyts in deze
commissie te horen.

Over de reis zelf heb ik ook een aantal vragen. U
hebt ze gelezen, ik zal ze daarom niet herhalen. Ik
vind het toch wel vreemd dat wij zo weinig over die
reis vernemen. Blijkbaar zijn er niet veel
journalisten mee afgereisd. De berichtgeving over
wat de staatssecretaris daar doet en met wie zij
spreekt is zeer fragmentarisch. Blijkbaar belangt
het slechts weinig parlementsleden aan. De
Afrika-politiek leeft niet echt in het parlement en
op deze manier wordt dat er zeker niet beter op.

Naast de vragen die ik u reeds heb overhandigd,
wens ik u nog een bijkomende vraag te stellen.
Deze week werd in de commissie voor de Justitie
reeds een vraag gesteld over de zaak Yerodia. De
houding van de minister van Justitie in deze is
toch wel zeer eigenaardig. Hij blinkt niet altijd uit in
collegialiteit ten overstaan van zijn medeministers.
Hij beweert geen enkele operationele juridische
daad te hebben verricht met het
aanhoudingsbevel. Hij laat zelfs in het midden of
er al dan niet een internationaal aanhoudingsbevel
is uitgevaardigd. Dat is toch wel belangrijk voor de
appreciatie van de reis van mevrouw Neyts naar
Congo, want zij heeft tijdens haar reis met de heer
Yerodia gesproken.

Van twee zaken één. Justitie moet weten wat het
met de kwestie Yerodia doet. Buitenlandse Zaken
is in deze slechts de modus operandi. Ofwel
neemt Justitie de kwestie Yerodia ernstig en dan
koppelt men er ook alle gevolgen aan, ofwel
neemt Justitie die kwestie niet ernstig en dan kan
een andere houding worden aangenomen ten
aanzien van de buitenlandse politiek. In het debat
van juni merkte u op dat als de buitenlandse

17/11/2000

CRIV 50

COM 299

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

politiek telkens wordt doorkruist door zaken van
Justitie, de buitenlandse politiek in hoge mate
wordt bemoeilijkt. Ik merk nog even op dat wij
omwille van het principe van de scheiding der
machten enorm veel respect moeten hebben voor
wat Justitie op dit vlak doet. Kunt u mij hieromtrent
enige duidelijkheid verschaffen?

De voorzitter: Mijnheer de minister, alvorens u
het woord te geven, wens ik u te herinneren aan
mijn brief over de reis van mevrouw Neyts en de
betrokkenheid van het parlement in deze zaak.

01.02 Minister Louis Michel: Mijnheer de

voorzitter, collega's, de staatssecretaris had als
opdracht opnieuw contact op te nemen met alle
belangrijke actoren van het Congolese conflict,
zowel binnen dit land als erbuiten.

De doelstelling bestaat erin om met hen de
middelen te evalueren om het proces van Lusaka
weer op gang te brengen na de intensieve
diplomatieke activiteiten van de voorbije weken die
werden ondernomen op initiatief van de landen
van de regio zelf. De staatssecretaris zal haar
rondreis beëindigen in Kinshasa, waar ze onder
andere gesprekken zal voeren met president
Kabila en andere officiële personen, waaronder
minister van Buitenlandse Zaken Yerodia, als
deze in Kinshasa is. Het doel hiervan is beter het
standpunt van de Congolese overheid te kennen,
meer bepaald betreffende de middelen om de
inter-Congolese dialoog te hervatten en na te
gaan of die overheid bereid is gesprekken aan te
knopen, in het bijzonder met de gewapende
rebellen.

Ik wens hier nog een bemerking aan toe te
voegen. De heer Masire vroeg ons om enkele
denksporen voor te stellen aan sommige actoren
van de regio en mevrouw Neyts zal dat tijdens
haar reis ook doen. Hierover wens ik vandaag
echter niet openlijk te spreken, omdat wij dan de
opdracht van de heer Masire onmogelijk naar
behoren kunnen vervullen.

België houdt nauw contact met zijn partners, meer
bepaald Frankrijk, Engeland en de Verenigde
Staten, maar de lopende initiatieven van de
voorbije weken kwamen vooral van de Afrikanen
zelf, wat we toejuichen want we zijn niet van plan
hun plaats in te nemen.

De Belgische regering wil een actieve rol blijven
spelen en haar engagement voor de vrede in
Centraal-Afrika voortzetten. Dit engagement werd
nog bevestigd door de eerste minister in naam
van de regering. De zending van de

staatssecretaris past precies in deze context. Om
een actieve en geloofwaardige rol te spelen, moet
België een werkcontact behouden met de
betrokken actoren, wie het ook zij, waaronder de
minister van Buitenlandse Zaken van de
Democratische Republiek Congo, voor zover dat
nuttig en/of onvermijdelijk is. Het is noch de taak
van de staatssecretaris, noch van een
vertegenwoordiger van de Belgische regering om
zijn officiële gesprekspartner van Congolese zijde
te kiezen. Dit zou een blijk van onmacht zijn. Dit
houdt op zichzelf geen enkele goedkeuring van
het beleid of het gedrag van elk van de actoren in.
Mevrouw Neyts is er niet mee belast het dossier-
Yerodia aan te snijden, dat juridisch wordt
behandeld en sinds kort, gelet op het Congolese
initiatief om de zaak voor het internationaal Hof
van Den Haag aanhangig te maken.

Ten vierde, de zending van mevrouw Neyts moet
niet beschouwd worden als een nieuw Belgisch
initiatief, maar als de voortzetting van een actie die
sinds een jaar ondernomen wordt. Over dit beleid
werd gesproken en overleg gepleegd met de
secretaris-generaal van de Verenigde Naties
tijdens zijn recent bezoek aan Brussel. Zoals werd
overeengekomen met eerste minister Verhofstadt,
zal België opnieuw contact met hem opnemen op
basis van de evaluatie van de resultaten van de
zending van mevrouw Neyts en de conclusies die
de regering zal trekken, nadat ikzelf de
belangrijkste actoren van het conflict heb
teruggezien. Ik hoop dat dit zal gebeuren tijdens
de SADC-top te Gabarone eind volgende week,
waar ik aanwezig wil zijn.

De concrete initiatieven die de regering zal nemen
in het kader van wat ik daaromtrent heb gezegd,
zullen zoals het hoort worden besproken in het
parlement. In de loop van de voormiddag, tijdens
de begrotingsbespreking, zal ik terugkomen,
enerzijds, op het meer algemeen probleem van de
rol van het parlement bij de formulering en de
uitvoering van het buitenlands beleid en,
anderzijds, op de gedragslijnen die moeten
worden goedgekeurd, vooral inzake de
mensenrechten.

01.03 Erik Derycke (SP): Mijnheer de voorzitter,

uit het antwoord van de minister kan ik jammer
genoeg niet afleiden dat aan de zending van
mevrouw Neyts bijzondere voorbereidingen
voorafgingen. Dat is betreurenswaardig.

Voorts antwoordde de minister niet op de vraag of
de regering of zijn ambt, instonden voor de
uitvoering van het internationaal
aanhoudingsbevel. Hieruit besluit ik dat het niet

CRIV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

wordt uitgevoerd, hetgeen heel wat politieke
vragen oproept. Uiteindelijk vraagt men zich af
waarmee men bezig is.

Voor het overige begrijp ik niet goed hoe de
concertatie met Frankrijk kon plaatsvinden,
aangezien op verzoek van de Franse overheid, de
Franssprekende Afrikaanse staatshoofden op 2
november samenkwamen en zich lateraal
schaarden achter de stelling van Kabila, die
absoluut geen waarborg biedt op het vlak van de
interparlementaire dialoog.

Wij zullen geduld moeten oefenen tot de terugkeer
van de staatssecretaris om van haar of van de
minister de nodige uitleg te krijgen in verband met
het resultaat van haar zending.

01.04 Louis Michel, ministre: Monsieur le

président, je voudrais apporter quelques
précisions sur ce que nous avons fait eu égard à
la décision de justice belge.

Nous avons officiellement soulevé la question de
l'extradition de Yerodia à Kinshasa. Kinshasa
nous a confirmé son refus d'extrader.

Actuellement, des discussions sont en cours pour
aboutir à la dénonciation des faits à Kinshasa et
donc pour saisir la justice congolaise. A ce jour, il
n'y a pas de résultat. Il ne dépend pas de nous,
monsieur Derycke vous le savez mieux que moi,
que les pays étrangers exécutent le mandat
d'arrêt qui a fait l'objet d'un signalement
international début juillet.

Le Congo a saisi la Cour internationale de La
Haye concernant la validité internationale de
l'action intentée par la justice belge. La procédure
commence aujourd'hui, et nous serons fixés dans
une semaine.

L'éclaircissement que je voulais apporter est que
nous avons fait exactement ce que nous devions
faire. Le Congo refuse l'extradition.

Nous avons envisagé une deuxième formule: la
dénonciation des faits dans le pays. Nous en
attendons toujours des réactions. On ne peut faire
plus.

Mais je n'ai pas cru comprendre jusqu'ici que le
problème «Yerodia» devait de manière définitive
nous empêcher d'avoir des contacts avec le
Congo. Sinon toute la politique africaine serait
terminée.

Over onze Afrika-politiek kan ik zeggen dat wij

eigenlijk een zeer actieve, positieve rol hebben
gespeeld. Niet alleen volgens mij maar ook
volgens de heer Mandela hebben we een zeer
actieve en positieve rol gespeeld in de Arusha-
akkoorden wat Burundi betreft, alhoewel alles zeer
confidentieel gebleven is. Wij werken dus verder.
Ik kan u wel aankondigen, mijnheer Derycke, dat
ook de tweede fase van onze Afrika-politiek
eerder confidentieel zal zijn, minder publiek dus.
Dit heb ik trouwens eerder al aangekondigd.
Mevrouw Neyts volgt op haar Afrika-reis enkel de
beslissingen die reeds genomen waren toen de
heer Chevalier nog staatssecretaris was. Zij heeft
zijn plaats ingenomen, niet minder en niet meer
dan dat. Ik begrijp dus niet goed dat men ons
verwijt haar reis slecht voorbereid te hebben. U
hebt wel gelijk, mijnheer Derycke, dat er nog
steeds een onduidelijkheid bestaat over hoe het
parlement betrokken kan worden bij onze
buitenlandse politiek. Ik ben hiervoor vragende
partij. Ik heb dit reeds dikwijls publiek gezegd. Ik
heb voorstellen gedaan en ik heb daarop
verschillende reacties gekregen van het
parlement. Die reacties waren niet allemaal zo
positief. Ik wil mijn politieke verantwoordelijkheid
opnemen tegenover het parlement zoals ik dat
tegenover de regering doe, maar zo duidelijk
lagen de zaken niet.

Donc je veux simplement dire que je suis prêt. Je
pense que votre réaction est légitime et je la
comprends mais elle provient du fait qu'il n'y a pas
eu d'éclaircissement sur le rôle du parlement dans
la politique étrangère par rapport au rôle de
l'exécutif.

Je me souviens que, lorsque j'ai lancé ces pistes,
un certain nombre de personnes ont réagi, je
pense notamment à Patrick Moriau. Sa réaction
était de bon sens. Il estimait qu'il ne fallait pas que
le parlement se substitue en termes de
responsabilité au ministre ou au gouvernement;
sinon le ministre ne serait plus suffisamment
responsable devant le parlement, ce qui est
logique.

Personnellement, je suis en accord avec sa
position mais je pense qu'il existe malgré tout un
espace pour un rôle parlementaire plus grand, et
cela a déjà été débattu avec le ministre Derycke.

Il n'existe pas de contrôle a priori. Mais je suis
d'accord avec une information poussée a priori.

De voorzitter: Een begrotingsdebat is een ideaal
moment om van gedachten te wisselen over de rol
van de minister en de betrokkenheid van het
parlement.

17/11/2000

CRIV 50

COM 299

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

02 Interpellatie van de heer Bert Schoofs tot de

vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de erkenning van de
genocide op het Armeense volk" (nr. 550)

02 Interpellation de M. Bert Schoofs au vice-

premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la reconnaissance du génocide
du peuple arménien" (n° 550)

02.01 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Mijnheer

de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, u
weet dat het Ottomaanse Rijk in 1915 massaal
troepen heeft ingezet tegen het Armeense volk.
Men sprak toen over een opstand. In januari 1915
werden 6.000 intellectuelen en zakenlui opgepakt
volgens het klassieke schema dat later door nazi-
Duitsland voor de holocaust werd gebruikt. Na de
arrestatie van deze 6.000 intellectuelen volgden
allerlei brutaliteiten van het Ottomaanse leger. In
drie dagen tijd werden 32.000 Armeniërs
afgeslacht. Daarvan bestaan
ooggetuigenverslagen, onder andere van de
toenmalige Amerikaanse consul. Er is ook
beeldmateriaal dat voor zichzelf spreekt: mannen,
vrouwen en kinderen, werden vermoord, verbrand,
verkracht. Alle onmenselijkheden die men zich
kan indenken gebeurden daar. Gedurende een
periode van acht jaar, van 1915 tot 1923, werden
naar schatting anderhalf miljoen Armeniërs
vermoord en nog eens 500.000 uit hun land
verdreven.

Turkije beweert tot vandaag dat er `slechts'
300.000 doden vielen, horresco referens. Turkije
beweert ook nog steeds dat het ging om het
neerslaan van een opstand. Een typisch kenmerk
van een agressor is het minimaliseren en
verdraaien van feiten. In het Turkse onderwijs
beschouwt men deze feiten nog steeds niet als
een misdaad, maar als een overwinning van
Turkije, het voormalige Ottomaanse Rijk op het
Armeense volk, dat binnen Turkije dus als
agressor wordt beschouwd.

Het feitenmateriaal ter beschuldiging van Turkije is
verpletterend. Het ging inderdaad om een brutale
slachting. Sindsdien zijn door de internationale
gemeenschap wel een aantal acties ondernomen.
Zo heeft de Franse Assemblée deze massamoord
in 1998 erkend als genocide en op 29 mei 2000
werd die erkenning nog eens bevestigd. Ook de
Franse Senaat sloot zich aan bij de houding van
de Assemblée op 7

november

2000. In het

Italiaanse Parlement staan eveneens initiatieven

op stapel om de volkerenmoord te erkennen in
weerwil van heftig protest van Turkije. Zo komen
we bij een andere strekking binnen de
internationale gemeenschap, namelijk die van de
Verenigde Staten, waar men de kop nog steeds in
het zand steekt. President Clinton is bij het
Congres tussengekomen toen er een motie tot
erkenning van de volkerenmoord was ingediend.
Hij heeft gevraagd de motie van de agenda te
schrappen. Het Congres heeft aan zijn vraag
gehoor gegeven. Het argument luidde dat een
erkenning kon leiden tot misdrijven tegen
Amerikaanse burgers die zich in het Midden-
Oosten bevinden. Volgens de verklaring van
betrouwbare BBC-reporters zou de echte reden te
maken hebben met het feit dat Turkije dreigt de
luchtmachtbasis van Inçirlik te sluiten, vanwaar
nog steeds NAVO-vluchten op Noord-Irak worden
ondernomen.

Ik ben van oordeel, mijnheer de minister, dat het
Europees Parlement eergisteren een belangrijk
signaal gegeven heeft. Ik hoop dat u zich hierbij
aansluit. Het betreft namelijk een uitnodiging tot
Turkije om de genocide van het Armeense volk
alsnog te erkennen. De keuze voor België is
volgens mij duidelijk: wij moeten de Europese
strekking volgen, niet de Amerikaanse. Uiteraard
verdient het de voorkeur dat België overgaat tot de
erkenning van de genocide op het Armeense volk.
Weldra wordt België voorzitter van de Europese
Unie. U hebt dan de mogelijkheid een
voortrekkersrol te spelen. Frankrijk is u wel reeds
voorgegaan, maar het vergt nog steeds moed en
vasthoudendheid om tot deze erkenning over te
gaan. Daarom vraag ik u niet, mijnheer de
minister, of u zult overgaan tot erkenning, maar
wannéér? Gaat u nog even wachten om een
standpunt in te nemen tot België voorzitter is van
de Europese Unie of gaat u zich onmiddellijk
aansluiten bij het Europees Parlement? Graag
vernam ik uw standpunt

02.02 Minister Louis Michel: Mijnheer de

voorzitter, collega's, op 8 november jongstleden
heeft de Franse Senaat een resolutie
goedgekeurd waarbij de massamoord op de
Armeniërs erkend werd als volkerenmoord. De
Franse regering heeft zich evenwel niet achter
deze resolutie geschaard en heeft via een
communiqué van het Franse ministerie van
Buitenlandse Zaken zeer duidelijk gesteld dat
deze resolutie louter en alleen onder de
parlementaire bevoegdheid ressorteert en geen
waardeoordeel van de huidige Turkse regering
inhoudt. Indien het parlement gelijkaardige
initiatieven wenst te nemen, dient het zich goed

CRIV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

bewust te zijn van de gevolgen die hieraan
verbonden zijn. Zelfs indien de huidige Turkse
regering niet verantwoordelijk wordt gesteld voor
de daden tegen het Armeense volk, mag men zich
aan ernstige reacties van deze regering
verwachten. Dat was ook het geval met de
resolutie die onlangs door het House of
Representatives in de VS aangenomen werd.
Wegens dreigende represailles in de bilaterale
Amerikaans-Turkse betrekkingen - zoals sluiting
van militaire bases - is deze resolutie niet aan het
voltallige congres voorgelegd. Ook op de Franse
resolutie zijn de reacties niet uitgebleven. Men
mag zich aan een inzinking van de Frans-Turkse
relaties verwachten. Dat maakt het voor Frankrijk
als voorzitter van de Europese Unie nagenoeg
onmogelijk om een bemiddelende rol te spelen in
bijvoorbeeld de Cypruskwestie en de problemen
rond de Egeïsche Zee.

Ik ben mij bewust van de pijn die het Armeense
volk ondervindt, maar het is wenselijk andere
wegen te onderzoeken waarop met het verleden
kan afgerekend worden. Ook het Armeense volk
heeft er geen belang bij dat de bilaterale
betrekkingen van Westerse landen met Turkije
gedevalueerd worden omdat het ook voor hen het
enige drukkingmiddel is dat op dit land rust ter
verbetering van de mensenrechten. Dit is van zeer
groot belang voor de mensen die vandaag in
Turkije leven en met wie wij een nieuwe toekomst
willen opbouwen.

02.03 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Mijnheer

de minister, ik kan enkel vaststellen dat men
zwicht voor de chantage en de druk van Turkije.
De Armeense enclave in Ankara heeft ook van
zich laten horen en heeft een voorzichtige houding
aangenomen. Dat is alleen omdat men vreest voor
meer schendingen van de mensenrechten. Het is
dan ook ongehoord dat de deur voor Turkije op
een kier werd gezet om kandidaat-lidstaat te
worden van de Europese Unie. Een land dat zich
op zulke brutale wijze -

met inbegrip van

chantage - verhoudt

tot

internationale

gemeenschap, verdient niet de minste erkenning.
Ik had gehoopt dat er toch één regering in de
wereld of Europa zou opstaan om een initiatief ten
voordele van de Armeense bevolking te nemen en
Turkije te laten zien waar het op staat. Wanneer
men deze houding van struisvogelpolitiek
aanhoudt, zal Turkije kunnen blijven doorgaan met
schendingen van de mensenrechten, ook in
Koerdistan. Dan denk ik dat de Europese Unie,
België incluis, geen goed figuur zal slaan.

Moties
Motions

Tot besluit van deze bespreking werden volgende
moties ingediend.
En conclusion de cette discussion les motions
suivantes ont été déposées.

Een motie van aanbeveling werd ingediend door
de heer Bert Schoofs en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellatie van de heer Bert Schoofs
en het antwoord van de vice-eerste minister en
minister van Buitenlandse Zaken,
verzoekt de regering om een duidelijk standpunt in
te nemen met betrekking tot de kwalificering van de

misdaden tegen het Armeense volk als een

"genocide" of "volkerenmoord" en om de nodige
initiatieven te ontwikkelen tot de erkenning ervan
als dusdanig."

Une motion de recommandation a été déposée
par M. Bert Schoofs est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu l'interpellation de M. Bert Schoofs
et la réponse du vice-premier ministre et ministre
des Affaires étrangères,
demande au gouvernement de prendre clairement
position en ce qui concerne la qualification des
crimes commis contre le peuple arménien comme
"génocide" et de prendre les initiatives nécessaires
pour garantir sa reconnaissance en tant que tel."

Een eenvoudige motie werd ingediend door de
heren Patrick Moriau en Jacques Simonet en
mevrouw Leen Laenens.

Une motion pure et simple a été déposée par MM.
Patrick Moriau et Jacques Simonet et Mme Leen
Laenens.

Over de moties zal later worden gestemd. De
bespreking is gesloten.
Le vote sur les motions aura lieu ultérieurement.
La discussion est close.

De openbare commissievergadering wordt
gesloten om 10.32 uur.
La réunion publique de commission est levée à
10.32 heures.

CRABV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Mondelinge vraag van de heer Erik Derycke aan
de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de zending van
staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking
naar Congo." (nr. 2660)

Question orale de M. Erik Derycke au vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la mission du secrétaire d'Etat à
la Coopération au développement au Congo" (n°
2660)

Sprekers: Erik Derycke, Louis Michel, vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken

Orateurs: Erik Derycke, Louis Michel, vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères

Interpellatie van de heer Bert Schoofs aan de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de erkenning van de genocide op het
Armeense volk" (nr. 550)

Interpellation de M. Bert Schoofs au vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères sur "la
reconnaissance du génocide du peuple arménien"
(n° 550)

Sprekers: Bert Schoofs, Louis Michel, vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken

Orateurs: Bert Schoofs, Louis Michel, vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères

Moties

Motions

CRABV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

BUITENLANDSE BETREKKINGEN

COMMISSION DES RELATIONS

EXTERIEURES

van

VRIJDAG

NOVEMBER

2000

10:03 uur

______

VENDREDI

NOVEMBRE

2000

10:03 heures

______

De vergadering wordt geopend om 10.03 uur door
de heer Geert Versnick, voorzitter.

La séance est ouverte à 10.03 heures par M. Geert
Versnick, président.

01 Mondelinge vraag van de heer Erik Derycke

aan de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de zending van
staatssecretaris voor
Ontwikkelingssamenwerking naar Congo." (nr.
2660)

01 Question orale de M. Erik Derycke au vice-

premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la mission du secrétaire d'Etat à
la Coopération au développement au Congo" (n°
2660)

01.01 Erik Derycke (SP): De commissie heeft

reeds vaker de wens uitgedrukt om meer te worden
betrokken bij het buitenlands beleid en met het
Congo-beleid in het bijzonder. Wij waren dan ook
wat verwonderd over de zending van de
staatssecretaris Neyts naar Congo. Mevrouw Neyts
heeft weinig perslui meegenomen. Met wie zal zij
ginder spreken? Intussen beweert de minister van
Justitie dat hij geen enkele juridische daad heeft
gesteld in verband met het aanhoudingsbevel tegen
de heer Yerodia. Mevrouw Neyts heeft al met de
heer Yerodia gepraat. Is de grond van het
aanhoudingsmandaat tegen de heer Yerodia dan
niet ernstig genoeg? Hoe rijmt men dat alles met
het belang dat men hecht aan de mensenrechten?
Was er overleg met de informele overleggroep van
Centraal-Afrika?

01.01 Erik Derycke (SP): La Commission a déjà

exprimé à plusieurs reprises le souhait d'être
associée plus étroitement à la politique étrangère
et plus particulièrement à la politique congolaise.
Aussi, nous nous sommes étonnés quelque peu de
la mission entreprise par Mme Neyts, Secrétaire
d'Etat, au Congo. Comme Mme Neyts n'a emmené
que peu de journalistes, j'aimerais savoir avec qui
elle s'entretiendra au Congo. Entre-temps, le
ministre de la Justice prétend qu'il n'a posé aucun
acte juridique dans le dossier du mandat d'arrêt
décerné contre M. Yerodia. Or, Mme Neyts s'est
déjà entretenue avec ce dernier. Les faits qui ont
motivé le mandat d'arrêt lancé contre M. Yerodia ne
sont-ils donc pas assez graves? Comment le
gouvernement concilie-t-il tout cela avec son
attachement aux droits de l'homme ? Y a-t-il eu une
concertation avec le groupe de concertation
informelle d'Afrique centrale ?

01.02 Minister Louis Michel : De staatssecretaris

had de opdracht opnieuw contact op te nemen met
alle belangrijke Congolese actoren en met hen te
evalueren hoe het Lusaka-proces weer op gang kan
worden gebracht. Zij zal haar reis beëindigen in
Kinshasa, waar zij gesprekken zal voeren met
president Kabila en minister Yerodia. Wij werden
gecontacteerd door de heer Massire, met de
bedoeling de verschillende denkpistes en
voorstellen aan de verschillende actoren bekend te

01.02 Louis Michel , ministre: La secrétaire d'Etat

avait pour mission de renouer des contacts avec
l'ensemble des principaux acteurs congolais et
d'examiner avec eux comment le processus de
Lusaka pouvait être réactivé. Son voyage
s'achèvera à Kinshasa où elle s'entretiendra avec le
président Kabila et le ministre Yerodia. Nous avons
été contactés par M. Massire. L'objectif était de
présenter les différentes pistes de réflexion et
propositions aux différents acteurs.

17/11/2000

CRABV 50

COM 299

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

maken.
België houdt nauw contact met Frankrijk, Engeland
en de VS, maar de recentste diplomatieke
initiatieven kwamen van de Afrikanen zelf, wat we
toejuichen. De Belgische regering wil een actieve rol
blijven spelen ten dienste van de vrede in Centaal-
Afrika. Daartoe moet zij contact houden met alle
betrokken actoren, waaronder ook de Congolese
minister Yerodia voor zover dat nuttig en/of
onvermijdelijk is. Wij kiezen onze gesprekspartners
niet. Wij keuren hiermee geen enkel beleid of
gedrag van de actoren in kwestie goed of af.
Mevrouw Neyts is er niet mee gelast het dossier
Yerodia aan te snijden, dat ondertussen ook voor
het Internationaal Hof van Den Haag aanhangig is.
De zending van mevrouw Neyts is geen nieuw
initiatief, maar de voortzetting van een actie die
sinds een jaar loopt. Er werd hierover overlegd met
de VN-secretars-generaal. Met hem zal opnieuw
contact worden opgenomen in verband met de
resultaten van de zending van de staatssecretaris.
De conclusies zullen door mij in de marge van de
SADEC-top in Gabarone, eind volgende week
worden besproken met de belangrijkste Congolese
actoren. De concrete Belgische initiatieven zullen
uiteraard in het Parlement worden besproken.

La Belgique entretient des contacts étroits à ce
sujet avec la France, l'Angleterre et les Etats-Unis
mais les récentes initiatives diplomatiques ont été
prises par les Africains eux-mêmes, ce dont nous
nous réjouissons. Le gouvernement belge souhaite
continuer à jouer un rôle actif au service de la paix
en Afrique centrale. A cet effet, nous devons
maintenir le contact avec l'ensemble des acteurs
concernés, y compris le ministre congolais Yerodia,
pour autant que cela soit utile ou nécessaire. Nous
ne choisissons pas les partenaires avec lesquels
nous nous entretenons. Mais en agissant de la
sorte nous ne cautionnons en aucun cas la politique
ou le comportement des acteurs en question. Mme
Neyts n'a pas pour mission d'aborder le dossier
Yerodia, la Cour internationale de Justice de La
Haye en ayant d'ailleurs été saisie entre-temps. La
visite de Mme Neyts ne correspond pas à une
initiative récente, mais se situe dans le
prolongement d'une action entreprise il y a un an
déjà. Cette question a fait l'objet d'une concertation
avec le secrétaire général des Nations Unies qui
sera à nouveau contacté à propos des résultats de
la mission de la secrétaire d'Etat. Je discuterai à
nouveau de tout ceci avec les principaux acteurs
congolais lors du sommet SADEC qui doit se
dérouler la semaine prochaine à Gabarone. Les
initiatives concrètes prises par la Belgique feront
évidemment l'objet d'un débat au Parlement.

01.03 Erik Derycke (SP): Uit het antwoord maak ik

niet op dat de zending van mevrouw Neyts was
voorbereid en dat betreur ik. Blijkbaar wordt het
internationaal aanhoudingsbevel niet uitgevoerd.
Waarmee zijn wij bezig? Op 2 november hebben de
Franstalige Afrikaanse landen zich achter Kabila
geschaard. Ik zie niet goed wat het overleg met
Frankrijk inhoudt.

01.03 Erik Derycke (SP): Je regrette de constater

que la réponse fournie par le ministre m'empêche
de conclure que la mission de Mme Neyts avait été
préparée. Il semble que le mandat d'arrêt
international n'ait pas été exécuté. Qu'en est-il
exactement? Le 2 novembre dernier, les pays
africains francophones se sont rangés du côté de
Kabila. Je ne vois pas très bien en quoi consiste la
concertation menée avec la France.

01.04 Minister Louis Michel : Wij hebben de

kwestie van de uitlevering van de heer Yerodia
officieel in Kinshasa aangekaart, waarop de
autoriteiten in Kinshasa ons nogmaals hun
weigering om de heer Yerodia uit te leveren hebben
bevestigd. Vervolging door de Congolese justitie
blijkt vooralsnog niet mogelijk. Congo betwist de
geldigheid van het internationale aanhoudingsbevel
bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
Congo weigert dus de heer Yerodia uit te leveren.
Rest het probleem van de aanklacht van de feiten in
het land zelf. Een en ander mag ons niet beletten
contacten te blijven onderhouden met Congo.
Anders komt ons hele Afrikabeleid op de helling te
staan. (Verder in het Nederlands)

Wij hebben een zeer actieve rol gespeeld, al bleef

01.04 Louis Michel , ministre: Nous avons

officiellement soulevé la question de l'extradition de
M. Yerodia à Kinshasa ; Kinshasa nous a confirmé
son refus d'extrader. Quant à la possibilité de saisir
la justice congolaise, à ce jour, elle n'a pas encore
eu de résultat. Le Congo a saisi la Cour
internationale de La Haye à propos de la validité du
mandat international.

Le Congo refuse donc l'extradition. Reste la
dénonciation des faits dans le pays. Ce problème
ne doit pas nous empêcher d'avoir des contacts
avec le Congo. Sinon, c'est toute notre politique
africaine qui est remise en cause. (Poursuivant en
néerlandais)

Nous avons joué un rôle très actif dans le cadre des

CRABV 50

COM 299

17/11/2000

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

alles zeer confidentieel, in de Arusha-akkoorden. Ik
had aangekondigd dat de tweede fase van onze
politiek confidentieel zou zijn.

Mevrouw Neyts heeft uitgevoerd wat de heer
Chevalier zou gedaan hebben. Ik begrijp de vraag
over de voorbereiding niet.

Ik heb voorstellen gedaan in verband met het
betrekken van het Parlement bij het buitenlands
beleid, maar de reacties waren niet erg positief.
(Verder in het Frans)

Uw geheel terechte reactie vloeit voort uit het feit
dat de rol van het Parlement in het buitenlands
beleid niet duidelijk werd afgebakend ten opzichte
van de rol van de uitvoerende macht.

Sommigen, zoals de heer Moriau, hebben erop
gewezen dat het Parlement niet in de plaats mag
treden van de minister, wat volstrekt logisch is. Ik
denk niettemin dat er ruimte is voor een grotere rol
van het Parlement.

Controle vooraf is onmogelijk, maar uiteraard kan er
wel vooraf informatie worden verstrekt.

De voorzitter: Het begrotingsdebat in een goed
moment om dat verder uit te klaren en alle vragen
over het buitenlands beleid te stellen aan de
minister.

accords d'Arusha, même si notre action a conservé
un caractère confidentiel. J'avais d'ailleurs attiré
l'attention sur le caractère confidentiel de la
deuxième phase de notre politique.
Mme Neyts a procédé de la même manière que
l'aurait fait M. Chevalier. Je ne comprends pas votre
question relative à la préparation.

J'ai formulé des propositions visant à associer le
Parlement de manière plus étroite à la politique
étrangère, mais les réactions ne furent guère
positives. (Poursuivant en français)

Votre réaction, qui est légitime, vient du fait que l'on
n'a pas éclairci le rôle du Parlement dans la
politique étrangère par rapport à celui de l'exécutif.

Certains ont déjà réagi, comme M. Moriau, en
faisant remarquer que le Parlement ne doit pas se
substituer au ministre, ce qui est tout à fait logique.
Ceci dit, je pense qu'il y a un espace pour un rôle
parlementaire plus grand.

Le contrôle a priori n'existe pas. Mais une
information a priori est évidemment possible.

Le président: Le débat budgétaire est à mon avis
une bonne opportunité pour préciser les choses et
pour poser au ministre toutes les questions sur
notre politique étrangère.

Het incident is gesloten.

L'incident est clos.

02 Interpellatie van de heer Bert Schoofs aan de

vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de erkenning van de genocide op
het Armeense volk" (nr. 550)

02 Interpellation de M. Bert Schoofs au vice-

premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la reconnaissance du génocide
du peuple arménien" (n° 550)

02.01 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Van 1915

tot 1923 werden de Armeniërs in het Ottomaanse
rijk vervolgd. Er zouden circa 1,5 miljoen Armeniërs
zijn omgebracht, 500.000 werden verjaagd. Het
gaat om een echte genocide, niet om het neerslaan
van een opstand. De Franse Assemblée en Senaat
hebben de feiten als zodanig erkend. In het
Italiaanse Parlement staan initiatieven op stapel.
Eergisteren gaf het Europees Parlement een
belangrijk signaal. België moet dit voorbeeld volgen.
Wanneer zal dat gebeuren? Zal de minister
binnenkort een initiatief nemen of wacht hij het
Belgisch voorzitterschap af?

02.01 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK):Le peuple

arménien a été persécuté dans l'empire ottoman de
1915 à 1923. Quelque 1,5 million d'Arméniens
auraient ainsi trouvé la mort, 500.000 auraient été
chassés de leurs terres. Il s'agit en l'occurrence
d'un véritable génocide et non de la répression
d'une insurrection. L'Assemblée nationale et le
Sénat français ont reconnu ce génocide. Des
initiatives semblables sont menées au sein du
Parlement italien. Avant-hier, le Parlement
européen a également émis un signal important à
cet égard. Notre pays doit suivre cet exemple.
Quand de telles démarches seront-elles entreprises
par la Belgique

? Le ministre prendra-t-il

prochainement une initiative en la matière ou
compte-t-il attendre que la Belgique assure la
présidence de l'Union européenne ?

02.02 Minister Louis Michel : Op 8 november 02.02 Louis Michel , ministre: Le 8 novembre

17/11/2000

CRABV 50

COM 299

KAMER

-3

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2000

2001

CHAMBRE

-3

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

jongstleden keurde de Franse Senaat een resolutie
goed waarbij de massamoord op de Armeniërs als
volkerenmoord werd bestempeld. De Franse
regering heeft zich echter van die resolutie
gedistancieerd. Indien het Belgisch parlement een
gelijkaardig initiatief zou nemen, moet het zich
bewust zijn van de gevolgen ervan. Dat is ook
gebleken uit een gelijkaardige resolutie in een
commissie van het Amerikaanse Huis van
Afgevaardigden die dan ook niet in plenaire
vergadering werd behandeld. De Franse resolutie
zal ongetwijfeld ook nadelige gevolgen hebben voor
de rol van dat land als EU-voorzitter onder meer in
de zaak Cuypers. Ik ben me bewust van de zorg
van het Armeense volk, maar iedereen heeft belang
bij goede relaties met Turkije.

dernier, le Sénat français a adopté une résolution
qualifiant de génocide le massacre du peuple
arménien. Toutefois, le gouvernement de M. Jospin
s'est démarqué de cette résolution. Si le Parlement
belge prend une initiative similaire, il doit se rendre
compte des conséquences que cela peut entraîner.
On a pu se rendre compte du problème avec une
résolution analogue adoptée par une commission
de la Chambre des représentants américaine
puisque cette résolution n'a finalement pas été
examinée en séance plénière. La résolution
française produira indéniablement des effets
néfastes sur le rôle que pourrait jouer la présidence
française de l'Union européenne, dans le dossier
chypriote notamment. Je suis conscient des
préoccupations du peuple arménien, mais tout le
monde a intérêt à entretenir de bonnes relations
avec la Turquie.

02.03 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Men zwicht

blijkbaar voor de druk en chantage van Turkije.
Ondertussen werd echter voor Turkije alweer de
deur op een kier gezet voor toetreding tot de
Europese Unie. Ik hoopte dat er minstens één
regering van een EU-land een duidelijk standpunt
zou innemen. Deze struisvogelpolitiek laat Turkije
toe verder de mensenrechten te schenden.

02.03 Bert Schoofs (VLAAMS BLOK): Il est clair

que vous cédez aux pressions et au chantage de la
Turquie. Mais en attendant, on a laissé entrevoir à
Ankara la possibilité d'une adhésion à l'Union
européenne. J'espérais qu'au moins un
gouvernement d'un Etat membre adopterait une
position claire en la matière. Cette politique de
l'autruche permet à la Turquie de continuer à violer
les droits de l'homme.

Moties

De voorzitter: Tot besluit van deze bespreking
werden volgende moties ingediend.

Een motie van aanbeveling werd ingediend door de
heer Bert Schoofs en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellatie van de heer Bert Schoofs
en het antwoord van de vice-eerste minister en
minister van Buitenlandse zaken,
verzoekt de Regering om een duidelijk standpunt in
te nemen met betrekking tot de kwalificering van de
misdaden tegen het Armeense volk als een
"genocide" of volkerenmoord en om de nodige
initiatieven te ontwikkelen tot de erkenning ervan als
dusdanig.

Een eenvoudige motie werd ingediend door
mevrouw Leen Laenens en de heren Patrick Moriau
en Jacques Simonet.

Over de moties zal later worden gestemd. De
bespreking is gesloten.

Motions

Le président : En conclusion de cette discussion
les motions suivantes ont été déposées.

Une motion de recommandation a été déposée par
M. Bert Schoofs est libellée comme suit :
« La Chambre,
ayant entendu l'interpellation de M. Bert Schoofs
et la réponse du vice-premier ministre et ministre
des Affaires étrangères,
demande au gouvernement de prendre clairement
position en ce qui concerne la qualification des
crimes commis contre le peuple arménien comme
«

génocide

» et de prendre les initiatives

nécessaires pour garantir sa reconnaissance en
tant que tel ».

Une motion pure et simple a été déposée par Mme
Leen Laenens et MM. Patrick Moriau et Jacques
Simonet.

Le vote sur ces motions aura lieu ultérieurement. La
discussion est close.

De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 10.32 uur.

La réunion publique de commission est levée à
10.32 heures.

Document Outline