CRABV 51 COM 033
CRABV 51 COM 033
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
V
OLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
OMPTE
R
ENDU
A
NALYTIQUE
B
EKNOPT
V
ERSLAG
C
OMMISSION DES
R
ELATIONS EXTÉRIEURES
C
OMMISSIE VOOR DE
B
UITENLANDSE
B
ETREKKINGEN
mardi dinsdag
21-10-2003 21-10-2003
Après-midi Namiddag
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
i
SOMMAIRE
INHOUD
DÉBAT SUR L'AFRIQUE CENTRALE
1
DEBAT OVER CENTRAAL-AFRIKA
1
Questions jointes de
1
Samengevoegde vragen van
1
- M. Dirk Van der Maelen au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "les
conditions d'augmentation de l'aide apportée à la
République Démocratique du Congo" (n° 321)
1
- de heer Dirk Van der Maelen aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken over
"de randvoorwaarden bij het verlenen van
verhoogde steun aan de Democratische Republiek
Congo" (nr. 321)
1
- M. Pieter De Crem au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "la position du
ministre à l'égard du gouvernement rwandais"
(n° 363)
1
- de heer Pieter De Crem aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken over
"de houding van de minister ten aanzien van de
Rwandese regering" (nr. 363)
1
- Mme Valérie Deom au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "le processus
de transition démocratique en République
démocratique du Congo" (n° 376)
1
- mevrouw Valérie Deom aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken over
"het democratische overgangsproces in de
Democratische Republiek Congo" (nr. 376)
1
- M. Raymond Langendries au vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères sur
"les élections législatives et présidentielles au
Rwanda" (n° 422)
1
- de heer Raymond Langendries aan de vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de parlements- en
presidentsverkiezingen in Rwanda" (nr. 422)
1
Orateurs: Dirk Van der Maelen, président du
groupe sp.a-spirit, Pieter De Crem, président
du groupe CD&V, Valérie Deom, Francis Van
den Eynde, Hilde Vautmans, Josée Lejeune,
Louis Michel, vice-premier ministre et ministre
des Affaires étrangères
Sprekers: Dirk Van der Maelen, voorzitter van
de sp.a-spirit-fractie, Pieter De Crem,
voorzitter van de CD&V-fractie, Valérie Deom,
Francis Van den Eynde, Hilde Vautmans,
Josée Lejeune, Louis Michel, vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
Interpellation de M. Gerolf Annemans au vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la nomination du nouveau
directeur général de l'Office nationale du Ducroire"
(n° 36)
16
Interpellatie van de heer Gerolf Annemans tot de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de benoeming van de nieuwe
directeur-generaal van de Nationale
Delcrederedienst" (nr. 36)
16
Orateurs: Gerolf Annemans, Louis Michel,
vice-premier ministre et ministre des Affaires
étrangères
Sprekers: Gerolf Annemans, Louis Michel,
vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
1
COMMISSION DES RELATIONS
EXTERIEURES
COMMISSIE VOOR DE
BUITENLANDSE BETREKKINGEN
du
MARDI
21
OCTOBRE
2003
Après-midi
______
van
DINSDAG
21
OKTOBER
2003
Namiddag
______
La séance est ouverte à 15:05 heures par Mme
Annemie Neyts-Uyttebroeck, présidente.
De vergadering wordt geopend om 15:05 uur door
mevrouw Annemie Neyts-Uyttebroeck, voorzitter.
Débat sur l'Afrique centrale
Debat over Centraal-Afrika
01 Questions jointes de
- M. Dirk Van der Maelen au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "les
conditions d'augmentation de l'aide apportée à la
République Démocratique du Congo" (n° 321)
- M. Pieter De Crem au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "la position
du ministre à l'égard du gouvernement rwandais"
(n° 363)
- Mme Valérie Deom au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "le
processus de transition démocratique en
République démocratique du Congo" (n° 376)
- M. Raymond Langendries au vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères sur
"les élections législatives et présidentielles au
Rwanda" (n° 422)
01 Samengevoegde vragen van
- de heer Dirk Van der Maelen aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de randvoorwaarden bij het verlenen van
verhoogde steun aan de Democratische
Republiek Congo" (nr. 321)
- de heer Pieter De Crem aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de houding van de minister ten aanzien van
de Rwandese regering" (nr. 363)
- mevrouw Valérie Deom aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "het democratische overgangsproces in de
Democratische Republiek Congo" (nr. 376)
- de heer Raymond Langendries aan de vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de parlements- en
presidentsverkiezingen in Rwanda" (nr. 422)
01.01 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Il avait
été convenu que la coopération avec le Congo
pourrait être accentuée dès la mise en place du
gouvernement et du parlement de transition. Ce
moment est arrivé. Plusieurs initiatives ont déjà été
prises. Je propose de maintenir également le
consensus sur les modalités d'octroi de l'aide.
Nous devons dès lors nous interroger sur les
conditions annexes du renforcement de cette
coopération. Je constate à cet égard que la
légitimité des détenteurs du pouvoir, tant au sein du
gouvernement que du parlement, est toujours
arrachée par la force.
01.01 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Er
bestaat overeenstemming over dat de
samenwerking met Congo na de totstandkoming
van de overgangsregering en het
overgangsparlement mag worden verdiept. Dat
moment is nu aangebroken. Er werden al
verschillende initiatieven genomen. Ik pleit ervoor
die consensus ook te behouden over de manier
waarop de hulp moet worden geboden. We moeten
ons dus afvragen welke de randvoorwaarden zijn
om de samenwerking te verdiepen. Ik stel daarbij
vast dat de legitimiteit van de machthebbers, zowel
in de regering als in het parlement, nog altijd uit de
loop van een geweer komt.
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
2
Il faut que la situation soit claire : le Congo est
encore loin d'être un Etat démocratique et c'est la
raison pour laquelle nous ne lui octroierons pas
encore toute l'aide possible. En outre, nous devons
convenir avec lui d'un cadre pour la coopération. Il
ressort de la réunion de ce matin que le Congo est
sur la bonne voie étant donné que des principes de
bonne administration, de transparence, etc. y ont
été préconisés.
Notre coopération doit servir la construction de la
société. L'armée, la police et l'administration mais
également la santé publique, l'agriculture et
l'enseignement doivent être développés en priorité.
La population congolaise doit pouvoir percevoir le
changement. En outre, il faut créer un ministère des
Finances, une Banque nationale et d'autres
instances de contrôle pour que le Congo puisse
oeuvrer lui-même à son développement. Les
institutions doivent soutenir leur propre force de
croissance. Notre aide ne représente d'ailleurs
qu'une goutte d'eau dans la mer.
We moeten duidelijk maken dat Congo nog een
heel stuk van de weg naar de democratie voor zich
heeft en dat we daarom nog niet het volle pond aan
hulp geven. Bovendien moet met Congo een kader
worden afgesproken voor de samenwerking. Uit de
vergadering van deze ochtend bleek dat Congo op
het goede pad zit, aangezien er werd gepleit voor
good governance, transparantie enz...
Onze samenwerking moet de samenlevingsopbouw
ten goede komen. Niet alleen leger, politie en
administratie, maar volksgezondheid, landbouw en
onderwijs moeten prioritair worden opgebouwd. De
Congolese bevolking moet merken dat daarin iets
verandert. Bovendien moeten een ministerie van
Financiën, een Nationale Bank en andere controle-
instanties worden gecreëerd zodat Congo zichzelf
kan uitbouwen. Die instellingen moeten de eigen
groeikracht ondersteunen. Onze hulp is immers
slechts een druppel op een hete plaat.
Nous devons également nous demander quelles
fautes la Belgique a commises pour qu'on en arrive
à la situation catastrophique dans laquelle s'est
trouvé le Congo en 1990. Selon moi, le
redémarrage de l'activité industrielle peut favoriser
la relance de ce pays. Entre 1960 et 1990, la
Belgique y a investi 6,5 milliards d'euros. Chaque
euro investi en a rapporté trois de plus à la
Belgique. Toutefois, la plus-value de ces
investissements a fini dans les poches des
dirigeants cleptomanes du Congo et elle a
également profité à notre propre pays. Dans le
cadre de la nouvelle forme de coopération entre les
deux pays, une attention particulière doit être
consacrée à l'élaboration d'un code éthique à
l'attention des acteurs industriels. Les acteurs
belges doivent convenir à ce propos d'un code
avec les responsables politiques belges.
De même, il convient de rétablir l'intégrité
territoriale du Congo. Certains pays qui comptaient
auparavant parmi les grands protecteurs du
Rwanda adaptent leur politique à cet égard. Ainsi,
des pays tels que les Pays-Bas et la Grande-
Bretagne estiment qu'
une pression doi être
exercée surt le Rwanda. Pourquoi la Belgique
continue-t-elle de tolérer que le Rwanda aide les
mouvements rebelles de l'Est du Congo ?
Ook moeten we ons de vraag stellen welke fouten
België heeft gemaakt waardoor Congo in 1990 een
puinhoop wasgeworden. Ik denk dat de industriële
activiteit herstellen een hefboom kan zijn voor het
herstel in Congo. België investeerde tussen 1960
en 1990 6,5 miljard euro. Voor iedere
geïnvesteerde euro kwamen er vier terug naar
België. De meerwaarde van de investeringen
vloeide weg naar kleptomane leiders in Congo en
naar ons eigen land. In de hernieuwde
samenwerking moet er aandacht zijn voor een
ethische code voor industriële actoren. Belgische
actoren moeten hierover een code afspreken met
de Belgische politici.
Tevens moet de territoriale integriteit van Congo
worden hersteld. Enkele landen die voorheen
behoorden tot de grote beschermheren van
Rwanda sturen hun beleid bij. Zo vinden landen als
Nederland en Groot-Brittannië dat er druk moet
komen op Rwanda. Waarom blijft België gedogen
dat Rwanda steun geeft aan rebellenbewegingen in
Oost-Congo?
01.02 Pieter De Crem (CD&V): L'organisation, le
déroulement et le résultat des élections au Rwanda
ont suscité un grand enthousiasme en Belgique et
au cabinet des Affaires étrangères. Certaines
personnes et organisations ont toutefois formulé,
dans des déclarations, des articles et des avis, de
01.02 Pieter De Crem (CD&V): Er was vanuit
België en bij het kabinet van Buitenlandse Zaken
een grote vorm van enthousiasme voor de
organisatie, het verloop en het resultaat van de
verkiezingen in Rwanda. Toch werd er heel wat
kritiek geuit in verklaringen, artikels en standpunten
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
3
nombreuses critiques qui neutralisent ou
relativisent assurément la position adoptée par la
Belgique.
Il y a tout d'abord les constats de la commission
d'observateurs de l'Union européenne. Cette
mission, qui a constitué la pierre de touche de la
teneur démocratique des élections, a relevé des
irrégularités dans le déroulement des élections tant
parlementaires que présidentielles. Ces
irrégularités sont suffisamment graves que pour
faire planer le doute sur la validité des élections.
Dans le pays-même s'élèvent également des
critiques qui procèdent de l'inquiétude qu'inspire la
démocratisation de la région. Le professeur
Reyntjens ne mâche pas ses mots à propos du
régime de Kigali et il aimerait ramener le ministre à
la raison à propos de sa realpolitik axée sur le court
terme.
L'enthousiasme du ministre me déconcerte. Le
président lui a-t-il donné des garanties concernant
le processus de démocratisation et la démocratie
au Rwanda? L'attitude du Rwanda influence le très
récent processus de paix au Congo.
Concernant le Congo, nous en sommes toujours au
stade de la diplomatie préventive. Nous avons là-
bas un large éventail de projets. Quels en sont en
définitive les objectifs? Tout cela se fait-il sans
déterminer de grandes options?
Je ne partage pas l'analyse de M. Van der Maelen.
La santé publique, l'enseignement et l'agriculture
sont les premières priorités. Viennent ensuite le
"développement industriel" et, entre les deux, les
transports.
van bepaalde personen en organisaties. Zij
neutraliseren of relativeren zeker het standpunt dat
België inneemt.
In eerste instantie waren er de bevindingen van de
waarnemerscommissie van de Europese Unie.
Deze missie was de toetssteen voor het
democratische gehalte van de verkiezingen en
heeft zowel voor de parlements- als de
presidentsverkiezingen onregelmatigheden
vastgesteld. Die onregelmatigheden zijn
zwaarwichtig genoeg om te twijfelen aan de
rechtsgeldigheid van de verkiezingen.
Ook in eigen land is er kritiek die zijn oorsprong
vindt in de bezorgdheid over een democratisering
van de regio. Professor Reyntjens haalt zwaar uit
naar het regime in Kigali en zou de minister willen
wakker schudden omwille van zijn realpolitik die
gericht is op de korte termijn.
Het enthousiasme van de minister onthutst mij.
Heeft hij waarborgen gekregen van de verkozen
president over het democratiseringsproces en de
democratie in Rwanda? De houding van Rwanda
beïnvloedt het prille vredesproces in Congo.
Inzake Congo zitten we nog altijd in het stadium
van preventieve diplomatie. We hebben daar een
enorm panorama aan projecten. Tot welk doel
leiden deze uiteenlopende projecten uiteindelijk?
Gebeurt dat allemaal zonder dat er grote opties
worden genomen?
Ik ga niet akkoord met de heer Van der Maelen.
Prioritair zijn in de eerste plaats volksgezondheid,
onderwijs en landbouw. Nadien kan er worden
gewerkt aan `industriële ontwikkeling' en
daartussenin aan het stuk `transport'.
01.03 Valérie Deom (PS): La transition
démocratique au Congo est en bonne voie et tout
(les quatre vice-présidents en fonction, un
gouvernement de transition, le principe des
élections générales prévues dans deux ans...)
devrait inciter à l'optimisme, y compris votre visite
sur place en compagnie du ministre de la
Coopération, au cours de laquelle vous avez
annoncé une intensification de la coopération
bilatérale.
Confirmez-vous la venue à Bruxelles du président
Joseph Kabila, au mois de novembre?
Cependant, malgré ces signes positifs, la stabilité
est loin d'être assurée en RDC.
01.03 Valérie Deom (PS): Het
democratiseringsproces in Congo gaat de goede
kant uit, en er zijn niets dan tekenen van hoop (de
vier vice-presidenten in functie, de
overgangsregering, het principe van algemene
verkiezingen over twee jaar,...). Ook uw bezoek
aan het land in het gezelschap van de minister van
Ontwikkelingssamenwerking zou tot optimisme
moeten stemmen. Tijdens dat bezoek kondigde u
een intensivering van de bilaterale samenwerking
aan.
Bevestigt u dat president Joseph Kabila in
november naar Brussel komt?
Ondanks al die positieve signalen is de situatie in
de democratische republiek Congo verre van
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
4
Le processus de pacification est lent et souvent
coûteux en vies humaines. Ceux qui voudraient
faire échouer le processus de transition et écarter
le président Kabila savent que le temps presse.
Le Kivu, même s'il semble marquer son soutien au
gouvernement, regroupe les principaux opposants
au régime de transition, qui sont aujourd'hui
soupçonnés de préparer une troisième rébellion et
de vouloir renverser Joseph Kabila, même s'ils
savent qu'ils devraient faire face au désaveu de la
communauté internationale et aux réticences de
troupes plutôt désireuses de s'intégrer dans la
nouvelle armée nationale.
La situation en Ituri reste également préoccupante.
Malgré l'action de la MONUC, les armes continuent
d'affluer dans la région.
stabiel.
Het vredesproces is een langzame dynamiek, die
soms een hoge tol aan mensenlevens eist. Zij die
de overgang naar de democratie willen
dwarsbomen en president Kabila willen verdrijven,
weten dat de tijd dringt.
De Kivu-streek lijkt de regering te steunen, maar in
die streek zitten ook de belangrijkste opponenten
van het overgangsregime. Vermoed wordt dat ze
een derde opstand plannen en Joseph Kabila
omver willen werpen, ook al weten ze goed genoeg
dat de internationale gemeenschap dit zou
afkeuren en dat ze zouden moeten opboksen tegen
de terughoudendheid van troepen die eigenlijk
liever deel zouden uitmaken van het nieuwe
nationale leger.
De situatie in Ituri blijft eveneens zorgwekkend.
Ondanks het optreden van MONUC vallen de
wapenleveringen in de streek niet stil.
De nombreux groupes politiques armés continuent
à se disputer le terrain, alors que l'Etat de droit
n'arrive pas à s'imposer.
Kinshasa non plus n'est pas épargnée par la
rumeur, prise au sérieux par les autorités et
renforcée par l'arrivée dans la capitale de
nombreux hommes en armes, selon laquelle se
préparerait un complot destiné à abattre le
président Kabila.
Quelles sont vos impressions concernant cette
apparente atmosphère de tension qui règne
actuellement à Kinshasa?
Je souhaiterais enfin vous faire part de mon
inquiétude quant à d'éventuelles réunions tenues à
Bruxelles par de nombreux Mobutistes, qui
chercheraient à fomenter un coup d'Etat.
Vos services ont-ils des informations à ce sujet?
Tal van gewapende politieke groeperingen blijven
het grondgebied opeisen, terwijl de rechtsstaat er
niet in slaagt zich te doen gelden.
Ook in Kinshasa doen geruchten de ronde dat er
een complot bestaat om president Kabila te
vermoorden. Deze geruchten worden voor waar
aangenomen door de autoriteiten en worden
gevoed door de aankomst van grote groepen
gewapende mannen in de hoofdstad.
Wat is uw indruk van de zichtbaar gespannen sfeer
die op dit ogenblik heerst in Kinshasa?
Ten slotte wil ik mijn bezorgdheid kenbaar maken
betreffende eventuele vergaderingen in Brussel die
door talrijke aanhangers van Mobutu zouden
worden bijgewoond. Zij zouden een staatsgreep
trachten te organiseren.
Zijn uw diensten hiervan op de hoogte?
01.04 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK):
J'ai le sentiment que, chaque fois, ce sont trois
mythes qui sont évoqués à propos de l'Afrique
centrale.
Il y a tout d'abord l'exigence du rétablissement de
la démocratie, une noble idée à laquelle nul ne
s'opposera mais qui, à mon sens, correspond très
peu à la réalité politique sur le terrain. Si la situation
s'est quelque peu améliorée dans certains pays du
continent africain, il faut bien avouer que, dans
l'ensemble, les régimes non démocratiques y sont
01.04 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK):
Ik heb de indruk dat er met betrekking tot Centraal-
Afrika drie mythes steeds opnieuw naar voren
worden geschoven.
Ten eerste is er de eis om de democratie terug in te
voeren. Dat is natuurlijk mooi en niemand kan
daartegen zijn, maar het heeft mijns inziens toch
zeer weinig te maken met de politieke realiteit ter
plaatse. Er zijn landen op het Afrikaanse continent
waar het wat beter gaat, maar in het algemeen
kunnen we toch zeggen dat ondemocratische
regimes er schering en inslag zijn. De eis om de
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
5
monnaie courante. Le rétablissement de la
démocratie me paraît dès lors n'être qu'un voeu
pieux. Force est de constater que, dans cette
région, il nous faut choisir le moindre de deux
maux. Le professeur Reyntjens n'a peut-être pas
tout à fait tort lorsqu'il affirme que le ministre n'a
pas fait le bon choix.
democratie in te voeren lijkt mij dan ook niet meer
dan een vrome wens. We moeten durven
vaststellen dat we in deze regio slechts de keuze
hebben tussen het zeer slechte en het minder
slechte. Toch heeft professor Reyntjens misschien
niet helemaal ongelijk als hij zegt dat de minister
niet de juiste keuze heeft gemaakt.
Je pense qu'il serait temps que l'on cesse de
cultiver en Belgique et, par extension, en
Occident un complexe de culpabilité envers
l'Afrique. J'exhorte ceux qui en sont atteints,
comme M. Van der Maelen, à réaliser enfin que le
Congo est indépendant depuis le 30 juin 1960 et
que les Belges ne doivent pas continuer d'assumer
éternellement la responsabilité de tous les
problèmes de ce pays. La seule chose que la
Belgique puisse se reprocher, c'est une mauvaise
gestion de la décolonisation.
Il serait enfin tout aussi illusoire de continuer de
penser que l'intervention belge pourra changer quoi
que ce soit aux énormes problèmes du Congo. La
superficie du Congo est plus de quatre-vingt fois
supérieure à celle de notre pays et les problèmes
sont à l'avenant. Que peut changer notre petit pays
à une situation qui se détériore depuis des
années ? Se référer continuellement au "savoir-
faire" belge n'a pas davantage de sens : ce savoir-
faire a pris fin le 30 juin 1960!
Ik vind dat men maar eens moet ophouden met dat
permanent cultiveren van een Belgisch - en bij
uitbreiding Westers - schuldcomplex inzake Afrika.
Ik roep hen die zich hieraan bezondigen, zoals de
heer Van der Maelen, op eindelijk eens te beseffen
dat Congo al sinds 30 juni 1960 onafhankelijk is en
dat de Belgen niet eeuwig de schuld van wat er ter
plaatse verkeerd gaat, moeten blijven dragen. Wat
België zich wel mag verwijten, is dat het de
dekolonisatie verkeerd heeft aangepakt.
Het heeft tot slot evenmin zin om de illusie te blijven
koesteren dat de Belgische inbreng iets zal kunnen
veranderen aan de enorme problemen in Congo.
Congo is liefst tachtig maal zo groot als België en
de problemen zijn navenant. Wat kan ons kleine
landje veranderen aan de jarenlang gegroeide
wantoestanden? Ook het voortdurend verwijzen
naar de "Belgische knowhow" heeft geen enkele
zin: die knowhow is immers gestopt op 30 juni
1960!
01.05 Hilde Vautmans (VLD): Contrairement à
l'orateur précédent, j'estime que le gouvernement
belge a adopté une attitude courageuse à l'égard
de l'Afrique centrale, que le ministre Michel fait une
bonne analyse de la situation et que le ministre
Verwilghen aussi prend des initiatives positives.
Je souhaiterais formuler quelques questions
concrètes.
Où en sont, au Rwanda, les procès contre les
auteurs du génocide de 1994 ? La présence de
milices rwandaises dans l'Est du Congo occidental
génère-t-elle toujours des tensions entre les deux
régimes ? Quel rôle la Belgique peut-elle jouer, et
jouera-t-elle, dans la reconstruction de l'appareil
judiciaire et administratif au Congo ?
J'ai l'impression que les autorités congolaises
minimisent quelque peu le problème des enfants-
soldats. Selon les ONG, la situation demeure
néanmoins extrêmement préoccupante. Notre pays
contribue au financement d'une école pour enfants-
soldats en Ouganda. Une telle initiative sera-t-elle
également prise au Kivu, par exemple ?
01.05 Hilde Vautmans (VLD): In tegenstelling tot
de vorige spreker vind ik dat de Belgische regering
wel een moedig standpunt inneemt inzake
Centraal-Afrika, dat minister Michel de zaken goed
inschat en dat ook minister Verwilghen positieve
initiatieven neemt.
Ik heb een aantal concrete vragen.
Hoe ver staat het met de processen die in Rwanda
worden gevoerd tegen de daders van de genocide
van 1994? Zorgt de aanwezigheid van Rwandese
milities in oostelijk Congo nog altijd voor
spanningen tussen beide regimes? Welke rol zal en
kan België spelen bij de heropbouw van het
justitieel en administratief apparaat in Congo?
Ik heb de indruk dat de Congolese autoriteiten de
problematiek van de kindsoldaten enigszins
minimaliseren. Volgens de NGO's is hun toestand
nochtans nog altijd bijzonder zorgwekkend. Ons
land staat mee in voor de financiering van een
school voor kindsoldaten in Oeganda. Zal dergelijk
initiatief ook worden genomen in, bijvoorbeeld, de
Kivu-streek?
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
6
Les autorités congolaises accordent une grande
importance à la coopération avec notre pays dans
le domaine de la défense nationale. La Belgique se
montre plutôt hésitante à cet égard. Dans quelle
mesure le gouvernement est-il disposé à consentir
des efforts en cette matière ?
De Congolese autoriteiten hechten veel belang aan
een samenwerking met ons land op het vlak van
landsverdediging. België staat hier eerder
aarzelend tegenover. In welke mate is de regering
bereid inspanningen te doen op dit vlak?
01.06 François-Xavier de Donnea (MR): Il faut
tout mettre en oeuvre pour que la période de
transition réussisse. La Belgique peut ainsi jouer un
rôle majeur afin de mobiliser nos partenaires au
sein de la communauté et des institutions
internationales.
Notre coopération doit prioritairement contribuer à
la reconstruction d'un Etat de droit, disposant
notamment d'un appareil de sécurité performant,
afin d'assurer la sécurité physique et la sécurité
juridique des investisseurs privés, belges et
étrangers, au Congo.
La démobilisation et la fusion d'une bonne partie de
l'armée et la création d'une armée nationale
constituent ainsi l'aspect le plus délicat de la
période de transition. En cas d'échec, l'anarchie
s'installera à nouveau très rapidement et les forces
civiles risquent d'échouer dans leur projet de
reconstruction en raison de la débandade des
forces armées.
Parmi les 120 à 150.000 personnes concernées
par la démobilisation, certaines pourraient
probablement être affectées, moyennant des
formations, dans des secteurs de la société civile.
Des unités entières pourraient ainsi être affectées,
avec l'aide de programmes internationaux, à la
rénovation de certains secteurs routiers, au
nettoyage des villes ou à la remise en état
purement physique de certaines plantations. Je
pense que la Banque mondiale disposerait de
moyens à cet effet.
L'état lamentable des universités constitue
également une préoccupation majeure. L'âge
moyen des professeurs d'université au Congo est
de 58 ans, et il n'y a plus aucun matériel de
laboratoire.
01.06 François-Xavier de Donnea (MR): Men
moet alles in het werk stellen opdat de
overgangsperiode een succes wordt. België kan op
die manier een vooraanstaande rol spelen om onze
partners binnen de internationale gemeenschap en
in de internationale instellingen te mobiliseren.
Onze samenwerking moet in de eerste plaats
bijdragen tot de wederopbouw van de rechtstaat,
die met name over een doeltreffend
veiligheidsapparaat moet beschikken, teneinde de
fysieke en juridische veiligheid van de Belgische en
buitenlandse privé-investeerders in Congo te
garanderen.
De demobilisatie en de fusie van een groot
gedeelte van het leger en de oprichting van een
nationaal leger is het meest delicate aspect van de
overgangsperiode. Als dat mislukt, zal er al heel
snel weer anarchie heersen en dreigen de civiele
krachten niet te slagen in hun opzet om het land
herop te bouwen omdat het leger uiteen is gevallen.
Sommigen van de 120 tot 150.000
gedemobiliseerde soldaten zouden, na het volgen
van een opleiding, in de civiele sector aan de slag
kunnen. Op die manier zouden hele eenheden,
dank zij de steun van internationale programma's,
kunnen worden ingezet voor de renovatie van delen
van het wegennet, het schoonmaken van de steden
of het in hun vroegere staat herstellen van
plantages. Ik denk dat de Wereldbank daartoe over
de nodige middelen beschikt.
Ook het feit dat de universiteiten er erbarmelijk aan
toe zijn baart ons zorgen. De gemiddelde leeftijd
van de professoren in Congo is 58 jaar en er is
geen enkele laboratoriumuitrusting meer.
Il faut relancer un processus de recrutement de
jeunes professeurs acceptant de rester au Congo
pour remettre en place l'embryon d'un système
universitaire. Nous pourrions éventuellement
contribuer, en collaboration avec les universités
belges et des programmes internationaux, à la
création d'une université privée afin de court-
circuiter les structures locales complètement
sclérosées.
Par ailleurs, pour relancer certaines facultés
universitaires, l'aide internationale doit payer un
Er moeten opnieuw jonge docenten worden
gevonden die bereid zijn om in Congo te blijven ten
einde de aanzet te geven tot de heropbouw van
een universitair systeem. In samenwerking met de
Belgische universiteiten en internationale
programma's zouden wij eventueel kunnen
bijdragen tot de oprichting van een privé-
universiteit, wat ons zou toelaten de vastgeroeste
plaatselijke structuren te omzeilen.
Om bepaalde universiteitsfaculteiten nieuw leven in
te blazen, dient de internationale hulp bovendien te
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
7
salaire décent aux professeurs. On comprend
aisément que, lorsqu'une personne a acquis les
capacités attendues, elle part à l'étranger pour
obtenir un salaire décent.
Il convient enfin de financer des outils de travail
pour que les chercheurs puissent disposer du
matériel technique nécessaire pour mener leurs
recherches à l'université.
Le gouvernement doit donc poursuivre la politique
entamée à l'égard de l'Afrique centrale depuis la
précédente législature. En 1989, le gouvernement
en place a rompu avec le Congo, ce qui s'est avéré
être, historiquement, une grave erreur.
voorzien in een fatsoenlijk loon voor de docenten.
Het is begrijpelijk dat iemand die de nodige
vaardigheden heeft verworven, naar het buitenland
vertrekt om een fatsoenlijk loon te verkrijgen.
Ten slotte dienen middelen te worden uitgetrokken
voor werkinstrumenten, opdat de wetenschappers
zouden kunnen beschikken over het vereiste
technische materiaal om onderzoek aan de
universiteit te kunnen verrichten.
De regering dient dus het beleid voort te zetten dat
sinds de vorige zittingsperiode ten aanzien van
Centraal-Afrika wordt gevoerd. In 1989 brak de
toenmalige regering met Congo, wat historisch
gezien een grove vergissing is gebleken.
01.07 Josée Lejeune (MR): Quelles sont les
impressions du ministre sur le processus de
démocratisation au Rwanda?
D'autre part, les forces rebelles refusant les
accords de Pretoria, peuvent-elles provoquer un
nouvel embrasement du Burundi?
Enfin, en République démocratique du Congo, de
nouveaux heurts ne sont-ils pas à craindre lors de
la campagne électorale? Quelle sera l'action de la
Belgique dans l'aide à la démobilisation, qui est la
première priorité?
01.07 Josée Lejeune (MR): Hoe ziet de minister
het democratiseringsproces in Rwanda ?
Is er kans dat de rebellen, die de akkoorden van
Pretoria afwijzen, opnieuw voor oproer zorgen in
Burundi?
Moet in de Democratische Republiek Congo niet
worden gevreesd voor nieuwe schermutselingen
naar aanleiding van de verkiezingscampagne? Op
welke manier zal België bijdragen tot de
demobilisatie, die onze eerste prioriteit is?
01.08 Louis Michel, ministre (en français): La
mission a été organisée à ce moment-ci, car je ne
voulais pas laisser passer un "momentum" politique
caractérisé par un gouvernement de transition que
l'on espérait plus fondé sur un accord inclusif
reprenant toutes les forces vives du Congo et sur la
perspective d'une élection présidentielle et
d'élections législatives dans 2 ans. Des élections
étaient en effet impossibles du jour au lendemain. Il
faudrait un recensement, qui n'est pas encore fait,
sauf à Lubumbashi.
Deuxième élément positif, le Burundi, qui possède
aussi un gouvernement de transition et connaît
également des difficultés importantes. Le FDD,
groupe rebelle, va participer au gouvernement et
sera partie prenante dans la réorganisation de
l'armée. Le seul groupe encore à l'écart, le FNL,
devrait normalement rejoindre le processus inclusif.
Troisième élément important, le Rwanda vient de
ratifier une Constitution fondée sur le concept du
droit personnel, et non sur celui du droit des
minorités. On veut évacuer la question des
différences ethniques. De là des malentendus sur
01.08 Minister Louis Michel (Frans): Deze
buitenlandse reis werd thans ondernomen omdat ik
een politiek "momentum" niet wilde laten voorbij
gaan. Een eerste positief element is dat dit
momentum in het teken staat van een
overgangsregering waarvan men hoopt dat ze de
steun van alle maatschappelijke actoren in Congo
geniet en dat wordt gekenmerkt door het
vooruitzicht van de presidents- en
parlementsverkiezingen over 2 jaar. Het was
immers ondenkbaar dat er van de ene dag op de
andere verkiezingen konden worden gehouden. Er
moet een volkstelling worden georganiseerd. Enkel
in Lubumbashi is er reeds een gehouden.
Burundi vormt een tweede positief element. Dit land
heeft eveneens een overgangsregering en heeft
ook met zware problemen te kampen. Het FDD,
een rebellengroepering, zal in de regering stappen
en bij de hervorming van het leger betrokken
worden. Het FNL, de enige groepering die zich nog
afzijdig houdt, zou zich normaal gesproken ook
aansluiten bij het allesomvattend proces.
Derde belangrijk element is dat Rwanda pas een
grondwet heeft bekrachtigd die op het concept van
het recht van het individu en niet op dat van de
minderheden is gestoeld. Men wil af van het
probleem van de etnische verschillen. Vandaar de
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
8
le concept de divisionnisme, qui a été à la base de
l'écartement de certaines candidatures. Je ne juge
pas.
misverstanden over het begrip "divisionisme" dat
geleid heeft tot het afwijzen van een aantal
kandidaten. Ik spreek geen oordeel uit.
C'est un élément dont il faut tenir compte dans
l'appréciation de la manière dont les élections se
sont déroulées.
Je ne nie pas qu'il y ait eu des irrégularités pendant
le référendum ou pendant les élections
présidentielles et législatives.
La déclaration de la présidence européenne
mentionne que l'Union désire souligner l'importance
de l'achèvement du processus électoral du pays et
a pris note des remarques de la mission
d'observation européenne.
Dat is een element waar rekening mee moet
worden gehouden bij de beoordeling van de manier
waarop de verkiezingen zijn verlopen.
Ik ontken niet dat er zich onregelmatigheden
hebben voorgedaan bij het referendum of tijdens de
presidents- en wetgevende verkiezingen.
In de verklaring van het Europees voorzitterschap
staat dat de Unie het belang onderstreept van het
tot een goed einde brengen van het
verkiezingsproces in het land en dat zij nota heeft
genomen van de opmerkingen van de Europese
waarnemersmissie.
(En néerlandais): Un président est désormais élu.
Nous pouvons bien entendu discuter de la méthode
utilisée à cette fin, mais il est un fait qu'il jouit de la
légitimité et qu'il existe un Parlement où sont
représentés plusieurs partis.
(Nederlands) Er is nu een verkozen voorzitter. Men
kan discussiëren over de manier waarop dat is
gebeurd, maar het is een feit dat hij legitimiteit
geniet en dat er een parlement is waarin meerdere
politieke partijen vertegenwoordigd zijn.
(En français): Il faut voir d'où on vient. Qu'il faille
faire pression sur le président Kagame et sur les
autorités rwandaises pour qu'ils accentuent la
démocratie, cela va de soi.
Tout le monde sait que l'attitude du Rwanda est
déterminante sur ce qui se passera au Congo et au
Burundi, et pour la stabilité dans cette région.
(Frans) Er werd al een hele weg afgelegd. Het
spreekt voor zich dat druk moet uitgeoefend
worden op president Kagamé en op de Rwandese
autoriteiten opdat zij meer werk zouden maken van
de democratie.
Het is algemeen bekend dat de houding van
Rwanda van doorslaggevend belang is voor wat er
in Congo en Burundi gebeurt en dus voor de
stabiliteit in die regio.
(En néerlandais) Celui qui souhaite fermer les yeux
sur cette situation ne peut contribuer de manière
positive au processus en cours en Afrique centrale.
Je ne suis ni enthousiaste ni euphorique. Certes,
de nombreux efforts doivent encore être consentis,
mais il existe désormais une chance raisonnable de
parvenir peut-être à une stabilité durable de la
région.
(Nederlands) Wie dat niet wil zien kan weinig
positiefs inbrengen in het proces in Centraal-Afrika.
Ik ben enthousiast noch euforisch. Er zijn nog veel
inspanningen nodig, maar er is nu een redelijke
kans om misschien een duurzame stabiliteit in de
regio tot stand te brengen.
(En français) Si, il y a quatre ans et demi, notre
gouvernement n'avait pas multiplié les efforts pour
remettre la question de l'Afrique centrale à l'ordre
du jour de la communauté internationale,
aujourd'hui, nous ne connaîtrions pas cette
opportunité.
Il faudra faire pression sur les autorités rwandaises
pour qu'elles utilisent l'opportunité d'ouvrir et de
desserrer l'encadrement mis en place. Cet
encadrement est partiellement justifié par la crainte
que ne se reproduisent les atrocités de 1994.
(Frans) Indien onze regering vier jaar geleden niet
alles in het werk had gesteld om Centraal-Afrika
weer op de internationale agenda te krijgen,
hadden we vandaag niet die kans gehad.
We zullen druk moeten uitoefenen op de Rwandese
regering, opdat die de kans zou aangrijpen om de
aanwezigheid van buitenlandse troepen minder
noodzakelijk te maken. De aanwezigheid van die
troepen is deels gerechtvaardigd, want we moeten
een herhaling van het bloedbad van1994
vermijden. Ik zeg dit in het besef dat iemand die ik
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
9
M. Reyntjens se montre très engagé sur la question
rwandaise. Son analyse, sur le plan de la
cohérence intellectuelle, est défendable. Mais
aujourd'hui, on a besoin, dans cette région, tant de
pain que d'aide. Et du soutien du Rwanda pour
consolider le processus de paix et de transition au
Congo.
Le président Kagame, hors la présence des
délégations, a affirmé sa volonté de soutenir le
processus de paix et son souci d'avoir un
mécanisme de monitoring pour vérifier comment
évoluait la question des Interhamwe ex-FAR.
erg waardeer, daar anders over denkt.
De heer Reyntjens toont een grote betrokkenheid
bij het Rwanda-vraagstuk. Als intellectuele oefening
is zijn analyse verdedigbaar. Op dit ogenblik is in
die regio echter zowel nood aan brood als aan hulp
en steun aan Rwanda, om het vredes- en het
overgangsproces in Congo te steunen .
In de wandelgangen bevestigde de heer Kagame
me dat hij bereid is het vredesproces te steunen.
Daarnaast zegt hij nood te hebben aan een
controlemechanisme om na te gaan hoe het staat
met de Interahamwe ex-FAR.
(En néerlandais) Pour justifier son attitude dans
toute cette affaire, M. Kagame a toujours brandi
l'argument de la sécurité au Rwanda. A présent, il a
obtenu la garantie que des partis qui lui sont
proches intégreront également la coalition
gouvernementale. Pour la première fois, la stabilité
peut être envisagée. Mais si la communauté
internationale, en ce compris la Belgique, ne
collabore pas au renforcement du processus, les
chances de réussite seront fortement réduites.
(Nederlands) Kagame heeft voor zijn houding in de
hele zaak altijd de veiligheid in Rwanda als reden
opgegeven. Hij heeft nu de garantie dat er in de
regering ook partijen vertegenwoordigd zijn die
dicht bij hem staan. Voor het eerst is er een kans
om stabiliteit te brengen. Maar indien de
internationale gemeenschap, met inbegrip van
België, niet meehelpt om het proces te verstevigen,
is de kans op succes erg klein.
(En français) On ne revient jamais de cette région-
là, pour le moment, avec de l'enthousiasme et de
l'euphorie mais avec plus ou moins de pessimisme.
Si maintenant la communauté internationale prend
ses responsabilités, il lui sera possible d'exercer
une pression pour que les processus de paix en
cours soient irréversibles.
Les rebelles dans l'est du pays pourraient
recommencer leurs méfaits et complètement
remettre en cause les processus de paix. Ceci est
d'ailleurs inéluctable si la communauté
internationale ne fait pas son devoir et ne prend
pas les mesures d'accompagnement
indispensables.
Le rôle de la Belgique est modeste: mobiliser la
communauté internationale. Au dernier Conseil, la
semaine dernière, nous avons obtenu qu'on ajoute
dans les conclusions, un engagement de l'Union
européenne de contribuer à la reconstruction
économique, institutionnelle, politique et sociale de
toute cette région.
Si l'on pouvait, au niveau de l'Union européenne,
porter un pacte de stabilité à terme par exemple,
à 5, 6 ou 10 ans touchant aux grandes fonctions
régaliennes de l'Etat, le Congo, le Burundi, le
Rwanda et tout le reste de la région se
redresseraient plus vite qu'on l'imagine.
J'ai, lors de ces différents contacts, relancé une
(Frans) Zoals de zaken er nu voor staan, komt
niemand enthousiast en euforisch uit die streek
terug; de stemming is veeleer pessimistisch. Als de
internationale gemeenschap haar
verantwoordelijkheid op zich neemt, kan ze druk
uitoefenen om de vredesprocessen onomkeerbaar
te maken.
Rebellen in het oosten kunnen morgen opnieuw
beginnen met hun wandaden en die processen
tenietdoen. Dat zal trouwens ook gebeuren, als de
internationale gemeenschap haar plicht niet doet en
niet voor de nodige begeleidende maatregelen
zorgt.
België speelt een bescheiden rol: wij beperken ons
ertoe de internationale gemeenschap te
mobiliseren. Tijdens de jongste Raad, afgelopen
week, hebben wij bekomen dat er in de conclusies
melding gemaakt wordt van de verbintenis van de
Europese Unie om bij te dragen tot de
economische, institutionele, politieke en sociale
wederopbouw van de hele regio.
Als we op Europees niveau een stabiliteitspact met
betrekking tot het regaal van de staat volledig
zouden kunnen uitvoeren - bijvoorbeeld over een
periode van 5, 6 of 10 jaar - zouden Congo,
Burundi, Rwanda en de rest van de regio sneller
dan we denken weer uit het dal komen.
Tijdens die gesprekken die ik heb gevoerd heb ik
een ballonnetje opgelaten dat, denk ik, op steeds
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
10
idée qui, je crois, bénéficie d'un soutien de plus en
plus grand et qui constitue probablement la seule
solution durable aux problèmes du Rwanda : il
s'agit de reconstituer la communauté économique
des pays des Grands Lacs et faire admettre par les
pays de cette région une zone de libre échange
transfrontalière garantissant liberté d'aller et venir
et liberté d'installation.
Le Rwanda, le Burundi et l'Ouganda sont très
intéressés par cette approche. Le Congo
commence à comprendre l'intérêt pour son
développement d'accueillir sur son sol la
communauté internationale. Nous y travaillons avec
les Nations unies. Les directeurs politiques belge,
britannique et français travaillent à ce plan de
stabilité européen. Dans ce cadre, nous sommes
en permanence en contact avec les représentants
des Etats-Unis.
meer bijval kan rekenen en dat wellicht de enige
duurzame oplossing biedt voor de situatie in
Rwanda : de economische gemeenschap van de
landen in het gebied van de Grote Meren moet
hersteld worden, en de betrokken landen moeten
een grensoverschrijdende vrijhandelszone
erkennen waarin de vrijheid van verkeer en de
vrijheid van vestiging gewaarborgd zijn.
Rwanda, Burundi en Uganda hebben veel
belangstelling voor die aanpak. Congo begint in te
zien dat de aanwezigheid van de internationale
gemeenschap op zijn grondgebied niet onbelangrijk
is voor zijn ontwikkeling. Daaraan werken wij,
samen met de Verenigde Naties. De Belgische,
Britse en Franse politieke directeurs werken samen
aan dat Europese stabiliteitsplan. Wij houden
daarover voortdurend contact met de
vertegenwoordigers van de Verenigde Staten.
Les commentaires peuvent toujours être négatifs
ou positifs. On peut toujours privilégier la vision
d'une promesse ou un échec annoncé. C'est
naturel car le problème est sensible. Sensible parce
qu'une instabilité au Rwanda ou au Congo signifie
que toute la région est branlante.
Je ne sais pas si la Belgique a une expertise
particulière, mais je le pense. Nos universités, nos
différentes opinions, notre économie alimentent les
ressources humaines belges en expertise sur
l'Afrique centrale. Nos liens génèrent un intérêt
particulier.
Peu importe qui a raison sur le sujet. Les
populations de ces pays attendent plus de nous
que d'autres. Peut-être ne s'agit-il pas d'expertise,
mais en tout cas le lien est réel, fondé sur l'histoire,
sur nos échecs, sur des pages plus ou moins
positives.
(En néerlandais) Je vous demande donc d'essayer
de continuer à déployer une approche
consensuelle sur cette question. Je pense que la
Belgique peut amener l'Union européenne à
s'impliquer de manière très forte sur cette question
de l'Afrique centrale. Parce que s'il y a une
question géopolitique où l'Europe peut faire la
différence aujourd'hui, ce n'est pas le Moyen
Orient. Par contre, en Afrique centrale, l'Union
européenne peut faire la différence. Et si l'on
pouvait amener l'Union européenne à n'avoir ne
fût-ce qu'un semblant d'intérêt, à l'image de celui
que l'on a pour les Balkans ou le Kosovo, le résultat
diplomatique pourrait sans doute être important,
donnant par la même occasion une densité à la
Commentaar kan altijd negatief of positief zijn. Men
kan de zaken zien als beloftevol, of als tot
mislukken gedoemd. Dat is normaal, want het is
een netelig probleem. Een instabiel Rwanda of
Congo betekent immers dat de hele regio wankelt.
Ik weet niet of België over een bijzondere
deskundigheid terzake beschikt, maar ik denk van
wel. Onze universiteiten, onze verschillende
meningen, onze economie zorgen ervoor dat er in
België een grote deskundigheid aanwezig is met
betrekking tot Centraal-Afrika. Door onze
onderlinge banden ligt die regio ons ook na aan het
hart.
Het is niet belangrijk wie terzake gelijk heeft. De
bevolking van die landen verwacht meer van ons
dan van andere landen. Misschien gaat het niet om
de deskundigheid, maar in elk geval zijn die banden
reëel, zijn zij gebaseerd op de geschiedenis, op
onze mislukkingen, op meer of minder positieve
periodes.
(Nederlands) Ik vraag u dus om met betrekking tot
die kwestie naar een consensus te blijven streven.
Ik denk dat België de Europese Unie ertoe kan
brengen veel meer belangstelling voor Centraal-
Afrika te koesteren. Als er één geopolitieke regio is
waar Europa vandaag het verschil kan maken, dan
is dat niet het Midden-Oosten. In Centraal-Afrika
daarentegen kan de Europese Unie wel het verschil
maken. En mocht men de Europese Unie ertoe
brengen ook maar een schijn van belangstelling te
koesteren, naar het voorbeeld van die welke zij
koestert voor de Balkan of Kosovo, dan zou het
diplomatiek resultaat wellicht belangrijk kunnen zijn,
en zou het buitenlands beleid van de Europese
Unie tegelijkertijd ook meer gewicht krijgen.
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
11
politique extérieure de l'Union européenne.
Je suis évidemment d'accord avec MM. Van der
Maelen et De Crem. M. Van der Maelen a raison
lorsqu'il parle des secteurs sociaux, de l'éducation
et de l'agriculture. M. De Crem a raison quand il
souligne le caractère d'urgence. Mais tout ceci ne
peut être consolidé sans un Etat de droit, une
justice, une administration en amont du processus.
Ik ben het uiteraard eens met de heren Van der
Maelen en De Crem. De heer Van der Maelen heeft
gelijk wanneer hij het heeft over de sociale sector,
het onderwijs en de landbouw. De heer De Crem
heeft gelijk wanneer hij erop wijst dat er geen tijd
verloren mag gaan. Dat alles kan echter niet
worden geconsolideerd zonder dat vooraf werk
wordt gemaakt van een rechtstaat, een gerechtelijk
apparaat, een administratie.
L'avantage d'un pacte de stabilité est qu'il est
exhaustif et programmé et qu'il nous fait échapper
aux risques de saupoudrage en matière de
coopération.
Dans ce travail de reconstruction de l'État, tous les
acteurs seront les bienvenus et devront travailler de
manière cohérente: les pays, les ONG, les corps
spécialisés. La formation de policiers est
importante. On nous a demandé de prendre le
leadership de la formation de la nouvelle armée. Il
faudra démobiliser et réintégrer de 150.000 à
170.000 personnes. Heureusement, il y a des
moyens à la Banque mondiale, qui mène un débat
avec la MONUC pour savoir si elle a raison de
considérer cette opération comme un projet de
développement, ce qui risque de retarder les
choses.
On essaie de savoir ce qui est le plus utile. Si on
veut gagner du temps, il faudra mettre des unités
entières au gros travaux d'infrastructure
nécessaire. M. Kamitatu est d'accord.
Il y a déjà des gens qui viennent se présenter
spontanément à la MONUC pour être démobilisés.
Malheureusement, la MONUC n'a pas encore les
moyens de les enregistrer de manière qualifiante et
sûre ni de leur verser une indemnité mensuelle
pendant deux ans comme c'est prévu. C'est un des
gros problèmes rencontrés.
Je suis d'accord avec M. Van der Maelen: la
question de l'organisation est fondamentale. Par
exemple, le ministre des Finances prépare un
projet pour l'organisation et la restructuration des
douanes.
Je suis ouvert à la discussion d'un code de
conduite, à condition qu'il soit d'application pour
toutes les entreprises qui travailleraient au Congo.
Het voordeel van een stabiliteitspact is dat het
volledig en geprogrammeerd is en dat het ons de
mogelijkheid biedt te ontsnappen aan de gevaren
van een versnippering van de ontwikkelingshulp.
In het kader van de wederopbouw van de Staat,
zullen alle actoren welkom zijn en zullen zij op een
coherente manier moeten samenwerken : de
landen, de NGO's, de gespecialiseerde korpsen.
De opleiding van de politiemensen is belangrijk.
Men heeft ons gevraagd het leiderschap op ons te
nemen voor de samenstelling van het nieuwe leger.
De 150 tot 170.000 soldaten zullen moeten worden
gedemobiliseerd en opnieuw in de samenleving
worden geïntegreerd. Gelukkig beschikt de
Wereldbank over middelen en voert zij gesprekken
met de MONUC om te weten of zij die operatie
terecht als een ontwikkelingsproject beschouwt,
wat een en ander dreigt te vertragen.
Men probeert te weten wat het nuttigst is. Als men
tijd wil winnen, zullen hele eenheden moeten
worden ingezet voor het uitvoeren van de nodige
infrastructuurwerken. De heer Kamitatu is het
daarmee eens.
Er zijn nu al mensen die zich spontaan bij de
MONUC aanmelden voor een demobilisatie.
Jammer genoeg beschikt de MONUC nog niet over
de nodige middelen om hen op een betrouwbare
manier te registeren en, zoals gepland, gedurende
twee jaar een maandelijkse vergoeding uit te
betalen. Dat is een van de grote problemen
waarmee men wordt geconfronteerd.
Ik ben het eens met de heer Van der Maelen : de
kwestie van de organisatie is van essentieel
belang. Zo bereidt de minister van Financiën
bijvoorbeeld een plan voor de organisatie en de
herstructurering van de douanediensten voor.
Ik wil de discussie over een gedragscode aangaan,
op voorwaarde dat die geldt voor alle bedrijven die
in Congo werkzaam zijn.
Je ne suis pas opposé à cette approche.
Ik heb geen bezwaar tegen deze aanpak.
(En français) Le président Kabila ne viendra pas en
novembre mais en janvier.
(Frans) President Kabila komt niet in november
maar in januari op bezoek.
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
12
Je n'ai pas eu le sentiment, à Kinshasa, qu'il y ait
eu un regain d'insécurité. Si on sent
progressivement poindre une espérance, on sent
aussi qu'elle est très fragile. Et donc, la
communauté internationale doit s'engager à fond.
Ik heb in Kinshasa niet de indruk gehad dat de
onveiligheid weer toeneemt. Men voelt dat er
stilaan weer hoop ontstaat, ook al blijft dit een
kwetsbaar gegeven. Bijgevolg moet de
internationale gemeenschap zich ten volle
engageren.
(En néerlandais) Les tribunaux gacaca ont
provisoirement suspendu leurs activités en raison
de la tenue des élections mais ils refonctionneront
en mars 2004. La Belgique renouvelle son soutien
à ce processus sur l'ensemble du territoire
rwandais.
Nous avons obtenu du gouvernement de transition
l'assurance qu'il ne serait plus procédé au
recrutement d'enfants-soldats mais la question
reste évidemment délicate. La réinsertion de ces
gens dans la société civile demeure en effet
extrêmement malaisée.
En ce qui concerne la coopération en matière de
défense, il nous faut attendre les projets du
gouvernement transitoire avant de nous engager à
lui accorder notre soutien.
(Nederlands) De gacaca-rechtbanken werden
voorlopig stopgezet omwille van de verkiezingen,
maar zullen worden hernomen in maart 2004.
België hernieuwt zijn steun aan dit proces, over het
hele grondgebied van Rwanda.
We kregen de verzekering van de
overgangsregering dat geen kindsoldaten meer
worden aangeworven, maar dit blijft uiteraard een
gevoelig punt. Het blijkt zeer moeilijk te zijn om
deze mensen weer in de civiele maatschappij te
integreren.
Wat de defensiesamenwerking betreft moeten we
de plannen van de overgangsregering afwachten
vooraleer onze steun toe te zeggen.
(En français) Sur place, un accord est intervenu au
sujet de l'Etat-major. Mais pour régler une question
aussi délicate, il est indispensable que nous
connaissions au préalable la portée de notre
mandat.
(Frans) Er werd ter plaatse een akkoord bereikt
over de Generale Staf. Maar om zo'n gevoelige
kwestie te regelen moeten we de draagwijdte van
onze mandaat vooraf kennen.
La réflexion de M. de Donnea sur l'état lamentable
des universités est très importante. Il faudra
examiner comment aider au renouvellement de la
génération de professeurs. On peut en discuter,
comme on l'avait fait au sujet des bourses. Mais il
existe un risque, si vous n'avez pas de moyens de
contrainte pour faire rentrer les boursiers, de vider
ces pays de leur substance.
M. Van den Eynde aimerait mieux qu'on ne soit
plus au Congo ou en Afrique centrale. Je ne vais
pas le contester, chacun a le droit de le penser.
Sans être responsables, nous avons envers ces
populations un devoir de soutien. Cette région
représente des potentialités absolument
exceptionnelles et sa population vit dans une
misère atroce. On ne peut rester insensible à cela.
C'est pour cela qu'on s'engage avec autant de
forces. Il n'y a pas d'autre calcul.
De heer de Donnea had het over de bedroevende
toestand aan de universiteiten. Dat is inderdaad
een belangrijk punt. We zullen moeten nagaan hoe
we kunnen bijdragen tot een verjonging van het
professorenkorps. We kunnen daarover nadenken,
zoals we ook al nadachten over het toekennen van
beurzen. Indien we echter niet over middelen
beschikken om de beursstudenten te verplichten
terug te keren naar hun land van herkomst, dreigt
dat land zijn beste krachten te verliezen.
De heer Van den Eynde meent dat we uit Congo en
Centraal-Afrika moeten wegblijven. Ik spreek hem
niet tegen, ieder zijn mening.
Ook al zijn we niet verantwoordelijk, toch is het
onze plicht de bevolking daar te steunen. Ondanks
de uitzonderlijke mogelijkheden die de regio biedt,
leeft de bevolking er in de grootste armoede. We
kunnen daar niet ongevoelig voor blijven. Dat is ook
de reden waarom we ons daar zo voor inzetten. Er
zit geen addertje onder het gras.
01.09 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): J'ai
prononcé tout à l'heure un plaidoyer en faveur d'un
01.09 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Ik hield
daarstraks een pleidooi voor een gedragscode voor
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
13
code de conduite destiné aux entreprises belges.
Or l'hebdomadaire Trends fait état de contrats
conclus récemment au Congo.
Les deux premiers contrats mentionnés sont des
plus préjudiciables à l'Etat congolais. Le troisième
contrat auquel est associé un groupe industriel
belge est un bon exemple de présence positive.
Soixante pour cent des bénéfices réalisés par ce
groupe seront engrangés par la Gécamines,
laquelle en deviendra propriétaire après trois ans.
Mon intention est de renouer des liens profonds de
collaboration avec le Congo mais chacun doit
assumer ses responsabilités. Compte tenu des
richesses naturelles du Congo, la situation pourrait
s'améliorer sensiblement en l'espace de dix ans.
En ce qui me concerne, la Belgique peut retourner
au Congo mais elle ne doit rien y apporter si
d'autres reprennent au Congo ce qu'elle lui a
donné.
Belgische bedrijven. Het weekblad Trends maakt
melding van contracten die onlangs in Congo zijn
afgesloten.
De eerste twee contracten die worden vermeld zijn
uiterst nadelig voor de Congolese staat. Het derde
contract waarbij een Belgische groep betrokken is,
is een goed voorbeeld van goede aanwezigheid.
Zestig procent van de winst gaat naar Gécamines
en na drie jaar wordt Gécamines eigenaar.
Ik wil opnieuw diepgaand samenwerken met
Congo, maar iedereen moet zijn
verantwoordelijkheid nemen. Omwille van de
natuurlijke rijkdommen van Congo kan er op tien
jaar tijd een duidelijke verbetering van de situatie
optreden. België kan wat mij betreft teruggaan,
maar wij gaan niet met de ene hand geven terwijl
anderen met de andere terugnemen.
01.10 Louis Michel, ministre (en français) : Je
peux partager les considérations de M. Van der
Maelen si ce n'est que, lorsque l'on rapporte des
propos tenus dans la presse, il faut avoir
l'honnêteté intellectuelle de vérifier les faits sur
place.
Nous avons été fort impressionnés, à Lubumbashi,
par le sentiment de la population à l'égard de
certaines entreprises. Je ne me permets quand
même pas de dire a priori que ces entreprises sont
malhonnêtes. Tout cela demande une étude
objective. Dans le Congo d'aujourd'hui, une
entreprise ne peut, en effet, développer son activité
dans des conditions normales.
Je suis tout à fait d'accord pour vous suivre sur le
code en question. Je n'ai pas encore vu de
partenaire économique candidat pour retourner au
Congo dans l'état actuel des choses et aucun n'y
retournera si on leur annonce qu'on va leur imposer
un code que les autres pays ne doivent pas
respecter. Je suis d'accord pour plaider auprès du
Congo pour qu'il impose un code à toutes les
entreprises.
Mais je ne veux pas non plus participer à une
chasse aux sorcières. Quand on porte des
jugements sur des entreprises, il faut avoir le
courage d'aller jusqu'au bout de l'investigation.
Jusqu'à présent, je ne dispose pas du moindre
élément tangible de nature à fonder les critiques.
01.10 Minister Louis Michel (Frans): Ik sta deels
achter de zienswijze van de heer Van der Maelen,
maar wanneer men persberichten verspreidt, moet
men wel de intellectuele eerlijkheid hebben op het
terrein na te gaan of de feiten wel kloppen.
We waren in Lubumbashi erg onder de indruk van
de houding van de bevolking ten aanzien van
bepaalde bedrijven. Ik zou niet a priori durven
zeggen dat die bedrijven oneerlijk zijn. Dat
probleem zou op een objectieve manier moeten
worden onderzocht. In het Congo van vandaag kan
een bedrijf immers niet in een normaal
bedrijfsklimaat werken.
Ik sta helemaal achter uw idee van een code. Zoals
de zaken er vandaag voorstaan is er echter geen
enkele economische partner die naar Congo terug
wil, en indien we de bedrijven ook nog een code
opleggen die in andere landen niet geldt, vinden we
er zeker geen meer. Ik denk dus dat we Congo
ervan moeten proberen te overtuigen aan alle
bedrijven een code op te leggen.
Ik wil echter ook niet deelnemen aan een
heksenjacht. Als men bepaalde uitspraken doet
over bedrijven, moet men het onderzoek ook tot op
het bot voeren. Ik beschik tot op heden over geen
enkel tastbaar bewijs waaruit blijkt dat die kritiek
gegrond is.
01.11 Pieter De Crem (CD&V): Il semble qu'il
existe au sein de la majorité une différence
01.11 Pieter De Crem (CD&V): Er bestaat binnen
de meerderheid blijkbaar een interpretatieverschil
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
14
d'interprétation entre M. Michel et M. Van der
Maelen. La commission des Grands Lacs s'est
retrouvée sur une voie de garage au cours de la
législature précédente. J'ai alors déposé une
proposition de code de conduite. La majorité devra
se mettre d'accord avant que je ne redépose cette
proposition. Cette discussion ne doit pas être
menée en commission. Nous sommes cependant
prêts à collaborer, afin d'améliorer l'image de la
Belgique à l'étranger.
Quelles garanties ont été données par le président
Kagame concernant la poursuite du processus de
démocratisation? Sans de telles garanties, son
élection ne servira que de marchepied à M.
Kagame, dans son ambition d'obtenir le contrôle
absolu du Rwanda, avec l'approbation de la
communauté internationale. Il y a en outre la
problématique de la confiance dans la région. Le
Congo peut-il faire confiance à M. Kagame?
Quelles mesures visant à établir la confiance ont
été prises par le Rwanda afin de promouvoir les
relations de bon voisinage avec le Congo?
tussen minister Michel en de heer Van der Maelen.
De commissie voor de Grote Meren belandde
tijdens de vorige zittingsperiode op een dood spoor.
Ik heb toen een voorstel voor een gedragscode
ingediend. Eerst moet de meerderheid het eens zijn
vooraleer ik dit voorstel opnieuw indien. Die
discussie moet niet in de commissie worden
gevoerd. We willen meewerken om het aanzien van
ons land te verbeteren.
Welke waarborgen heeft president Kagame
gegeven dat het democratiseringsproces
voortgezet wordt? Anders is zijn verkiezing een
opstap naar de totale controle over Rwanda met
internationale goedkeuring. Daarnaast is er de
problematiek van het vertrouwen in de regio. Kan
Congo Kagame vertrouwen? Welke
vertrouwenwekkende maatregelen zijn er door
Rwanda genomen om het goede nabuurschap met
Congo te bevorderen?
01.12 Louis Michel, ministre (en français) : Je
crois que Kagame a invité Kabila à assister à la
réception de son élection comme président. Il a
insisté pour que Kabila soit présent, mais ce dernier
n'y est pas allé. L'insistance de Kagame indique
qu'il voulait susciter par ce biais un rapprochement
au niveau bilatéral. Je regrette l'absence de Kabila.
Cela aurait pu constituer un événement particulier.
Quand je lui ai demandé sur quoi on pouvait se
fonder pour voir sa bonne volonté, le président
Kagame m'a dit qu'il ne demandait pas mieux que
de renouer des relations diplomatiques normales. Il
voulait par exemple que le Congo rouvre une
ambassade à Kigali. Nous y travaillons pour le
moment.
(En néerlandais) Ces marques de bonne volonté
valent mieux que rien.
01.12 Minister Louis Michel (Frans): Ik geloof dat
Kagame Kabila heeft uitgenodigd op de receptie die
hij naar aanleiding van zijn verkiezing tot president
heeft gegeven. Hij heeft op de komst van Kabila
aangedrongen. Maar Kabila liet verstek gaan. Het
feit dat Kagame zo heeft aangedrongen bewijst dat
hij van die gelegenheid wilde gebruik maken om op
bilateraal niveau toenadering te zoeken. Ik betreur
de afwezigheid van Kabila. Zijn aanwezigheid had
een bijzondere betekenis kunnen hebben.
Toen ik hem naar een bewijs van zijn goede wil
vroeg heeft president Kabila me geantwoord dat hij
niets liever wilde dan de normalisering van de
diplomatieke relaties. Hij wenste bij voorbeeld dat
Congo zijn ambassade in Kigali zou heropenen. Wij
houden ons daar momenteel mee bezig.
(Nederlands) Deze tekenen van goodwill zijn beter
dan niets.
01.13 Pieter De Crem (CD&V): Je pense que
l'attitude du gouvernement belge revient à donner
un blanc-seing au gouvernement de M. Kagame.
Le ministre est favorable à l'instauration d'une zone
de libre échange dans la région des Grands Lacs.
Le régime est-il disposé à apporter sa
collaboration
? Le ministre a-t-il obtenu des
garanties en ce qui concerne la libre circulation des
personnes et la liberté d'établissement ?
01.13 Pieter De Crem (CD&V): Ik denk dat de
houding van de Belgische regering een feitelijke
volmacht inhoudt voor de regering van Kagame. De
minister is voorstander van een vrijhandelszone in
de regio van de Grote Meren. Is het regime bereid
daaraan mee te werken? En heeft hij waarborgen
gekregen met betrekking tot het vrij verkeer van
personen en de vrijheid van vestiging?
01.14 Louis Michel, ministre (en néerlandais): Ce
ne sera possible que lorsque la stabilité y aura été
01.14 Minister Louis Michel (Nederlands): Dat is
pas mogelijk als er ginds stabiliteit heerst. Maar het
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
15
rétablie. Mais cette perspective offerte aux
gouvernements constitue une impulsion dans la
bonne direction.
is wel een perspectief, en door deze regeringen
zo'n perspectief te bieden geven we hen een
impuls in de gewenste richting.
01.17 01.16 01.15 Pieter De Crem (CD&V): Il
reste qu'en validant les élections, nous
hypothéquons, à mon sens, la dynamique que nous
souhaitons insuffler.
Le ministre a déclaré que nous devions approfondir
notre implication au Congo mais approfondir ne doit
pas signifier disperser. De prime abord, la
composition arc-en-ciel du parlement est un
avantage, dans la mesure où elle crée un sentiment
d'unité nationale. Elle présente toutefois également
des inconvénients. Le premier de ces inconvénients
est la faiblesse du chef d'Etat, pas tant en ce qui
concerne l'exercice physique de la fonction mais au
niveau de la fonction elle-même. La deuxième
difficulté concerne les mécanismes décisionnels et
notamment la distribution des pouvoirs.
Troisièmement, l'ancien entourage de Kabila tente
toujours de mettre des bâtons dans les roues.
Quatrièmement, le Congo se trouve actuellement
en phase de précampagne. Quelle solution le
ministre préconise-t-il
: d'abord les élections
présidentielles puis les élections législatives ou
l'inverse ?
Louis Michel, ministre (en néerlandais): Il ne
m'appartient pas de prendre position à ce sujet.
L'accord prévoit l'organisation d'abord d'élections
parlementaires et ensuite d'élections
présidentielles. Selon une variante de l'accord, les
deux élections peuvent également être organisées
simultanément. Cette solution, qui serait en tout
état de cause la moins onéreuse, est donc
également possible
Pieter De Crem (CD&V): Enfin, se pose le
problème des liquidités du gouvernement congolais
qui est considérable en ce qui concerne
l'organisation de ces élections. Comment
contribuerez-vous à la recherche d'une solution à
ce problème de liquidités, sachant qu'à l'instigation
des Pays-Bas et du Royaume-Uni, la Banque
mondiale et le FMI adopteront une attitude
réservée ?.
01.17 01.16 01.15 Pieter De Crem (CD&V): Toch
legt de goedkeuring van de verkiezingen mijns
inziens een hypotheek op de dynamiek die men wil
bekomen.
De minister heeft gezegd dat we onze
betrokkenheid in Congo moeten verdiepen, maar
dat verdiepen mag niet gelijk zijn aan verdunnen.
De regenboogsamenstelling van het parlement is
een ogenschijnlijk voordeel, aangezien het een
gevoel van nationale eenheid schept. Er zijn echter
ook nadelen. Het eerste grote nadeel is de zwakte
van het staatshoofd, niet zozeer de fysieke invulling
van de functie als de functie zelf. Het tweede
nadeel betreft de besluitvormingsmechanismen en
met name de grote machtsdistributie. Ten derde
probeert de oude Kabila-orde nog steeds stokken
in de wielen te steken. Ten vierde verkeert Congo
nu in een stadium van precampagne. Waaraan
geeft de minister de voorkeur: eerst
presidentsverkiezingen en dan
parlementsverkiezingen of omgekeerd?
Minister Louis Michel (Nederlands): Ik heb
hierover geen standpunt in te nemen. Het akkoord
bepaalt dat er eerst parlementsverkiezingen
georganiseerd zulllen worden en dan
presidentsverkiezingen. Volgens een variante van
het akkoord kunnen beide ook tegelijk plaatsvinden.
Dat is dus ook een mogelijkheid, en dat zou
alleszins ook de goedkoopste oplossing zijn.
Pieter De Crem (CD&V): Ten slotte is er het
liquiditeitsprobleem van de Congolese overheid, dat
gigantisch is met betrekking tot de organisatie van
deze verkiezingen. Hoe gaat u dit
liquiditeitsprobleem oplossen, wetende dat de
Wereldbank en het IMF, op instigatie van
Nederland en het Verenigd Koninkrijk, een
terughoudende houding aannemen ?
01.18 Valérie Deom (PS): Je me réjouis du rôle
que la Belgique joue au Congo et dans la région.
Il faut toutefois rester raisonnable dans son
optimisme, sinon des parties de la population
risquent de se sentir abandonnées, au Kivu, par
exemple.
J'espère que la Belgique pourra aussi peser de tout
01.18 Valérie Deom (PS): Ik verheug mij over de
rol die België in Congo en in de regio speelt.
Men moet echter gematigd optimisch blijven anders
bestaat het gevaar dat de bevolking, in Kivu, zich in
de steek gelaten voelt.
Ik hoop dat België al het mogelijke zal doen in
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
16
son poids dans des questions aussi importantes
que celle des universités ou des enfants-soldats.
belangrijke aangelegenheden zoals de
universiteiten of soldaatkinderen.
01.19 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK):
Le ministre des Affaires étrangères a, comme moi,
évoqué la discrétion, mais il en donne une
interprétation différente. Le ministre plaide en
faveur d'une présence discrète, alors que j'estime
que nous ne pouvons que rester absents. Cette
idée de « présence discrète » n'a d'ailleurs pas de
sens : loin de là, nous occupons une position de
premier plan dans la région, alors que, selon moi,
nous ne pouvons rien accomplir de sérieux. Je ne
partage pas l'optimisme du ministre en ce qui
concerne les élections congolaises. Ce n'est pas la
première fois que des élections sont annoncées
dans ce pays. Je pense qu'il nous faut apprendre à
admettre que nous ne pouvons plus jouer de rôle
important au Congo.
01.19 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK):
De minister van Buitenlandse Zaken heeft het, net
als ik, gehad over bescheidenheid, maar hij heeft er
wel een andere interpretatie aan gegeven. De
minister pleit voor een bescheiden aanwezigheid,
terwijl ik vind dat we niet anders kunnen dan
afwezig blijven. Dat van die "bescheiden
aanwezigheid" klopt trouwens niet: we zijn
integendeel prominent aanwezig in de regio, terwijl
we daar volgens mij niets ernstigs kunnen
realiseren. Ik deel het optimisme van de minister
over de Congolese verkiezingen niet. Het is niet de
eerste keer dat er daar verkiezingen worden
aangekondigd. Ik denk dat we moeten leren
aanvaarden dat we in Congo geen belangrijke
factor meer kunnen zijn.
L'incident est clos.
Het incident is gesloten.
02 Interpellation de M. Gerolf Annemans au vice-
premier ministre et ministre des Affaires
étrangères sur "la nomination du nouveau
directeur général de l'Office nationale du
Ducroire" (n° 36)
02 Interpellatie van de heer Gerolf Annemans tot
de vice-eerste minister en minister van
Buitenlandse Zaken over "de benoeming van de
nieuwe directeur-generaal van de Nationale
Delcrederedienst" (nr. 36)
02.01 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
L'arrêté royal de nomination du président du conseil
d'administration et du directeur-général de l'Office
national du Ducroire est paru au Moniteur belge le
29 septembre 2003.
Le vide à la tête de ce service hypothéquait déjà
son fonctionnement depuis l'année 2000. Madame
Brepoels, Madame Van de Casteele et moi-même
avons régulièrement interpellé le gouvernement à
ce sujet. Il y a un an encore, le ministre Reynders
promettait que l'avant-projet de loi relatif à l'Office
national du Ducroire serait soumis incessamment
au Parlement, qui n'en a toujours pas vu la couleur
à ce jour.
Monsieur Windelincx devient directeur général,
alors que Monsieur Vincke avait obtenu de
meilleurs résultats lors de la procédure de sélection
préalable. Quels critères ont guidé cette
nomination? Est-il exact qu'il s'agit d'une
nomination à caractère politique qui s'inscrirait dans
le cadre d'un « plan global de nominations pour
l'étranger » ?
Quels sont les projets du gouvernement en ce qui
concerne l'Office national du Ducroire ? Quand le
02.01 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Het
koninklijk besluit dat de benoeming van de
voorzitter van de raad van bestuur en van de
directeur-generaal van de Nationale
Delcrederedienst regelt, is op 29 september 2003 in
het Belgisch Staatsblad verschenen.
Door het vacuüm aan het hoofd van deze dienst
was de werking ervan al sinds 2000
gehypothekeerd. Mevrouw Brepoels, mevrouw Van
de Casteele en ikzelf hebben geregeld de regering
hierover geïnterpelleerd. Een jaar geleden nog
beloofde minister Reynders dat het voorontwerp
van wet inzake de Nationale Delcrederedienst
"eerstdaags aan het Parlement zou worden
voorgelegd". Daarvan is nog altijd niets in huis
gekomen.
Directeur-generaal wordt de heer Windelincx, terwijl
de heer Vincke betere resultaten had behaald in de
voorafgaandelijke assessmentprocedure. Wat is de
motivering om hem te benoemen? Klopt het bericht
dat het hier gaat om een politiek geïnspireerde
benoeming en dat zijn aanduiding een onderdeel
zou zijn van één groot "buitenland-
benoemingspakket"?
Wat zijn de plannen van de regering met de
Delcrederedienst? Wanneer krijgt het Parlement
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
CRABV 51
COM 033
21/10/2003
17
Parlement pourra-t-il enfin examiner le projet de loi
annoncé depuis si longtemps ?
La rumeur selon laquelle Madame Van de Casteele
pourrait siéger au nouveau conseil d'administration
est-elle exacte ?
het al zo lang aangekondigde wetsontwerp
eindelijk onder ogen?
Klopt het gerucht dat mevrouw Van de Casteele
een zitje zou krijgen in de vernieuwde raad van
bestuur?
02.02 Louis Michel, ministre (en néerlandais): Ma
réponse se rapporte exclusivement au sujet
proprement dit de la question, c'est-à-dire la
nomination de M. Windelinckx.
Le gouvernement a voulu mettre le plus rapidement
possible fin au climat d'incertitude qui avait suivi la
mise à la retraite du précédent directeur-général en
nommant un directeur-général et en désignant le
président du conseil d'administration. M. Pauwels
ayant exercé brillamment cette dernière fonction, il
a pu être réélu, ce que permet le statut.
M.
Windelinckx s'est avéré correspondre
parfaitement au profil recherché par le
gouvernement pour la fonction de directeur-
général, non seulement pour ses compétences en
management mais également pour son expérience.
En effet, il travaille depuis 29 ans à l'Office national
du Ducroire et connaît l'institution sur le bout des
doigts. Et surtout, il est le directeur possédant la
plus grande ancienneté.
02.02 Minister Louis Michel (Nederlands): Mijn
antwoord gaat uitsluitend over het eigenlijke
onderwerp van zijn vraag, met name de benoeming
van de heer Windelincx.
Na de pensionering van de vorige directeur-
generaal was er een situatie van onzekerheid
gegroeid, waaraan de regering zo spoedig mogelijk
een einde wilde maken door de benoeming van een
directeur-generaal en een voorzitter van de raad
van bestuur. Wat de laatste functie betreft, had de
heer Pauwels deze zeer naar behoren uitgeoefend,
zodat hij herbenoemd kon worden, wat statutair
toegelaten is.
Voor de functie van directeur-generaal is gebleken
dat de heer Windelinckx perfect aan het door
regering opgestelde profiel beantwoordde, niet
alleen op het vlak van managementskwaliteiten,
maar ook op het vlak van ervaring. Hij werkt
immers al 29 jaar op de Nationale Delcrederedienst
en kent de instelling door en door. Op de koop toe
is hij de directeur met de grootste anciënniteit.
02.03 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): M.
Michel déclare que le gouvernement souhaite
pourvoir "le plus rapidement" la vacance à la tête
de l'Office du Ducroire. Dans ce cas, pourquoi tant
de membres de la Chambre ont-ils été contraints
depuis des années d'interpeller aussi régulièrement
le gouvernement à ce sujet ? Et lorsque l'ancien
ministre Daems avait jadis déclaré que la formule
actuelle convenait et que rien ne pressait, il
racontait apparemment n'importe quoi.
M. Michel n'a pas répondu à ma question sur les
choix stratégiques du gouvernement en ce qui
concerne l'Office du Ducroire. Je puis difficilement
croire qu'aucune discussion n'a été menée jusqu'à
présent à ce propos.
Le fait que la candidature de M. Vincke n'ait eu
aucune chance d'être retenue démontre une fois de
plus que la procédure d'assessment mise en place
par le précédent gouvernement, dont on nous a
tant vanté les mérites, est définitivement morte et
enterrée. Comme si nous avions pu croire un seul
instant qu'il existe dans ce pays une réelle volonté
d'organiser objectivement les nominations à des
fonctions dirigeantes !
02.03 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK):
Minister Michel zegt dat de regering "zo spoedig
mogelijk" het vacuüm aan de top van de
Delcrederedienst wou opvullen. Waarom hebben
zovele Kamerleden dan jarenlang zo vaak de
regering moeten interpelleren over dit dossier? En
wanneer voormalig minister Daems eertijds
verklaarde dat de huidige regeling goed was en dat
er eigenlijk geen haast bij was, kletste hij blijkbaar
uit zijn nek.
Minister Michel heeft niet geantwoord op mijn vraag
over de strategische keuzes van de regering inzake
Delcredere. Ik kan moeilijk geloven dat daarover
nog geen discussies gevoerd zijn.
Dat de heer Vincke geen kans heeft gemaakt, is het
zoveelste bewijs dat de veelgeprezen
assessmentprocedure van de vorige regering
definitief dood en begraven is. Alsof we ooit de
illusie konden koesteren dat men in dit land
topbenoemingen via objectieve weg zou willen
doen!
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
21/10/2003
CRABV 51
COM 033
CHAMBRE
-1
E SESSION DE LA
51
E LEGISLATURE
2003
2004
KAMER
-1
E ZITTING VAN DE
51
E ZITTINGSPERIODE
18
L'incident est clos.
Het incident is gesloten.
La réunion publique de commission est levée à
17:10 heures.
De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 17:10 uur.
Document Outline