SÉANCE PLÉNIÈRE

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

De rapporteur is mevrouw Khattabi.

13.01 Zakia Khattabi, rapporteur: Chers collègues, la présente proposition à laquelle cette assemblée plénière a accordé l'urgence a été examinée en commission de la Justice au cours de ses réunions des 6, 7 et 12 mai derniers. Par dérogation à l'article 98, n° 7, alinéa 2, du règlement, la commission a décidé à l'unanimité de procéder au vote sur la base de l'avis provisoire du Conseil d'État mis à disposition de la Chambre le 4 mai 2020.

En sa séance du 12 mai, la Cour a marqué son accord avec la demande de M. Verherstraeten de demander au président de la Chambre de discuter la proposition lors de la séance plénière de ce jour. La commission a marqué son accord avec un rapport oral.

La proposition a pour objet d'adopter des mesures urgentes dans le cadre de la lutte contre la pandémie du coronavirus. En cette période durant laquelle le respect des mesures de distanciation sociale revêt la plus haute importance, les possibilités de travail à distance doivent être exploitées au maximum au sein de l'appareil judiciaire. Ainsi, la proposition de loi à l'examen prévoit des assouplissements temporaires du cadre légal pour la signature des jugements et arrêts numériques ainsi que pour le dépôt électronique de requêtes auprès des greffes. À l'instar de ce qui a déjà été réalisé pour le notariat dans la loi du 30 avril 2020, les délais légaux pour les désignations des huissiers de justice sont prolongés.

Afin de garantir que l'organisation interne du service public des huissiers de justice puisse se poursuivre sans perturbation en dépit des contraintes physiques, la proposition de loi instaure la possibilité générale d'organiser les réunions des organes des huissiers de justice par vidéoconférence, dans la lignée de ce que la loi du 30 avril 2020 a déjà prévu pour le notariat.

Cette proposition prévoit en outre des prolongations facultatives pour les procédures en cours de liquidation-partage. Elle propose encore une limitation temporaire de certaines saisies-exécutions à l'encontre de particuliers. Elle entendait instaurer l'ordre de paiement en ce qui concerne le contrôle du respect des mesures relatives au COVID-19 en particulier. Je parle au passé parce que cette disposition a fait l'objet de longs échanges et d'objections de principe tels que, malgré les amendements apportés par les auteurs, l'article a été rejeté, j'y reviendrai.

À ces dispositions, en ont été ajoutées trois nouvelles par amendements. Il s'agit de la possibilité pour les services de police de fournir des copies digitales ou des extraits digitaux de leurs procès-verbaux signés à l'aide d'un cachet avancé.

Il s'agit également de dispositions transitoires concernant la formation des juges de l'application des peines et enfin de l'allongement des délais pour fournir les pièces justificatives dans le cadre de l'aide juridique de deuxième ligne.

Comme annoncé, monsieur le président, je vais revenir sur l'article 14, mais très rapidement car je ne doute pas que mes collègues interviendront également. Cet article a fait l'objet de longs échanges et d'oppositions de principe telles que, malgré les amendements apportés par les auteurs, il n'a pas passé la rampe. Cet article visait à instaurer, à l'instar de ce qui existe en matière de roulage, l'ordre de paiement par la modification permanente de l'article 216bis du Code d'instruction criminelle rendant par conséquent le tribunal correctionnel compétent.

Les groupes N-VA, Ecolo-Groen, PS et PTB ont fait part de leur objection de principe. En effet, si l'ensemble des commissaires s'accordent sur l'importance du respect des règles et du maintien de l'ordre en général et en particulier dans le cadre de cette crise, ils ont estimé que la solution proposée était problématique. En faisant appel à l'ordre de paiement, on retourne la procédure et la charge de la preuve et, si cela se fait en matière d'infraction de roulage, il s'agit ici d'infractions d'une toute autre nature qui posent beaucoup de problèmes d'interprétation.

Ils relèvent en outre une différence fondamentale avec les amendes des sanctions administratives communales (SAC), auxquelles tant le ministre que les auteurs s'étaient référés. Dans le cadre des SAC, le fonctionnaire sanctionnateur émet un jugement après constatation de l'infraction, tout comme le ministère public le ferait pour décider de citer ou non à comparaître. La transaction pénale, quant à elle, vient de la police. C'est un processus automatisé qui suit la constatation. Pour les commissaires socialistes, écologistes, de la N-VA et du PTB, le jugement est essentiel dans un État de droit, en particulier lorsque la base légale est peu claire. Pour eux, la seule instance qui peut vraiment en juger doit être un magistrat, même si cela représente une grande charge de travail.

Je l'ai dit: des amendements ont été apportés. Ces amendements ont amélioré le texte, notamment que la disposition soit extraite de la disposition du Code d'instruction criminelle pour en faire un article séparé, et ainsi la limiter dans le temps; ou encore l'amendement qui rend le tribunal de police compétent plutôt que le tribunal correctionnel.

Cependant, selon les commissaires des partis évoqués, ces amendements n'apportent pas de réponse à l'objection de principe. Je ne vais pas m'éterniser. Je pense que les collègues sont présents pour développer chacun leur position respective. Je signale donc que cet article, bien qu'amendé, a été rejeté par 8 voix contre 6, et 3 abstentions.

Monsieur le président, enfin, l'ensemble de la proposition, quant à elle, telle qu'elle a été modifiée et corrigée sur le plan légistique, a été adoptée par votes nominatifs par 15 voix et 2 abstentions.

13.02 Sophie De Wit (N-VA): Mijnheer de voorzitter, wij zullen het voorliggende voorstel steunen, maar ik wil het toch graag even hebben over wat er niet meer in staat, meer bepaald het oorspronkelijke artikel 14, zoals daarnet in het mondeling verslag al werd aangekaart. Het gaat over de bepaling om bij niet-betaling van de minnelijke schikking te werken met een bevel tot betaling en de boete via de fiscus te recupereren. Het betreffende artikel kreeg in de commissie geen meerderheid en werd dus uit de tekst gehaald. De politierechtbank werd wel bevoegd gemaakt voor de invordering in plaats van de correctionele rechtbank.

Ik begrijp dat het vandaag niet gemakkelijk is, omdat iedereen zich nu moeten aanpassen aan iets anders dan wat eerst was vooropgesteld, maar ik leg heel graag uit waarom onze fractie daar niet achter kon staan. Er mag geen enkel misverstand over bestaan dat handhaving voor onze partij altijd belangrijk is geweest en dat vandaag natuurlijk nog steeds is. Wij willen niet liever dan dat de regels correct worden nageleefd en dat daar ook op toe wordt gezien. Regels hebben natuurlijk enkel zin als zij ook gehandhaafd kunnen worden, anders worden ze inhoudsloos. In dezen zijn de lockdownregels dan nog eens bijzonder essentieel, omdat het gaat over de volksgezondheid en over het respect voor onze zorgverleners. Het is dus belangrijker dan ooit dat er kordaat wordt opgetreden. Daarover bestaat er geen discussie, daarover is iedereen het eens, ook onze fractie.

Met die opgelegde regels rijst er wel meteen een eerste probleem. Als men wil dat regels worden nageleefd, dan moeten zij voor iedereen duidelijk zijn. Het probleem is – men kan daar verwijten over maken, maar dat helpt ons niet vooruit; de crisis is een nieuw verhaal voor iedereen en het was zoeken voor iedereen –, jammer genoeg, dat de regels vandaag niet duidelijk zijn. Er is één rechtsgrond, met name het ministerieel besluit, dat zodanig is opgesteld en zodanig vaag is dat men een FAQ nodig heeft van maar liefst 40 bladzijden – op een gegeven moment was het er zelfs een van 42 bladzijden, maar ik weet niet meer aan welke versie wij nu zitten, nummer 12 of 13 – om uit te leggen wat nu eigenlijk kan en wat niet kan.

Voorzitter: André Flahaut, ondervoorzitter.

Président: André Flahaut, vice-président.

Als men meer dan 40 extra bladzijden nodig heeft, dan is er iets mis met de rechtsgrond. Er zijn meerdere interpretaties en verschillende toepassingen. Op de ene plaats handhaaft de politie op de ene manier, ergens anders op een andere. Wat bij de ene mag, mag bij de andere niet. Het systeem neemt dus al meteen een foute start. Dat is problematisch, zeker in het strafrecht.

Als het niet in een strafwet staat, is het niet strafbaar. Dat is het legaliteitsbeginsel. De FAQ is geen strafwet of rechtsgrond, alleen een ministerieel besluit. De kwestie werd al aangekaart hier in de Kamer, maar ook politiediensten kwamen mij vragen wat zij moeten doen en klaagden dat zij ermee sukkelen. Zij geloven in de rechtstaat en in regels en zij willen handhaven, maar hoe moeten zij dat doen, met een boek van 40 bladzijden naast zich? Op de ene plaats doet men het zo, op een andere zus en zij doen het dan op een nog andere manier.

Op het terrein, zowel bij de politie, als bij het openbaar ministerie en de zetel, is men daarmee aan de slag gegaan, met goede moed en goede bedoelingen. Ik ben hen daarvoor zeer dankbaar, maar een onduidelijke rechtsregel, die op verschillende plaatsen verschillend geïnterpreteerd wordt, is problematisch voor de handhaving. De rechterlijke controle wordt dan cruciaal om te kunnen oordelen of het al dan niet om een inbreuk gaat. De mogelijkheid tot betwisting is dan groter dan bij andere regels, tenzij wij ervoor zouden kiezen om de rechtstaat te verlaten, maar dat is onze bedoeling niet.

Wat is het normale verloop van een zaak, als men wil betwisten dat men een inbreuk heeft begaan? Men krijgt een minnelijke schikking en een rappel. Indien men die niet naleeft, dan wordt men gedagvaard. In dit geval zou het zelfs een dagvaarding voor de correctionele rechtbank zijn, want het ging om wanbedrijven.

Artikel 14, dat in de commissie weggestemd werd, voorzag eigenlijk in iets helemaal anders: er zou, na de minnelijke schikking, een rappel worden gestuurd en daarna een bevel tot betaling. Dat bevel tot betaling zou een uitvoerbare titel zijn en met die uitvoerbare titel kon de fiscus de boete afhouden en invorderen. Als men daarmee niet akkoord ging, dan zou men zelf beroep hebben moeten aantekenen bij de correctionele rechtbank.

Men had zich daarbij geïnspireerd op een systeem dat vandaag al voor sommige verkeersinbreuken geldt. Er wordt dan op die manier ingevorderd en als men het er niet mee eens is, kan men beroep aantekenen bij de politierechtbank, niet bij de correctionele rechtbank. Het gaat dan om inbreuken als een snelheidsovertreding, die door een camera wordt vastgesteld. Daarover zal er niet veel discussie zijn. Als een keuringsbewijs vervallen is, is het vervallen. Daarover kan men niet discussiëren. Het gaat dan natuurlijk over andere rechtsgronden. De analogie klopt niet helemaal, maar daarop was het systeem alleszins geïnspireerd. Op die manier zou de afhandeling voor Justitie gemakkelijker zijn. Dat begrijp ik ook.

Daar zat, na de rechtsgrond, voor onze fractie het tweede probleem. Men keert de procedure dan immers eigenlijk om en – men mag dat niet met zoveel woorden zeggen – dus ook de bewijslast. In dat geval zou men zijn onschuld moeten bewijzen. Men zou dat bovendien voor een correctionele rechtbank moeten doen, wat heel anders is dan de politierechtbank. Als men een GAS-boete betwist, moet men naar de politierechtbank, maar hier zou men naar de correctionele rechtbank moeten, wat toch een hogere drempel vormt voor de rechtsonderhorige.

Voor ons zijn ook het tijdbestek waarbinnen dat moet gebeuren, en de signaalfunctie van belang. Wat is er nu zo belangrijk aan de handhaving van regels? Men moet in eerste instantie de betrokkene duidelijk maken dat wat hij heeft gedaan, niet kan. Uiteindelijk moet men aan de rest van de bevolking ook goed uitleggen dat iets strafbaar is. Dat is de signaalfunctie. Als men echter via de fiscus met een bevel tot betaling invordert, wanneer gebeurt dat dan? Is dat voor volgende jaar of voor de volgende aanslag? Dat duurt nog een hele tijd. Zoiets gebeurt ook niet publiek, maar privé, in alle stilte. Het verschuldigd bedrag wordt gewoon bij de aanslag geteld of men krijgt minder terug van de fiscus. De regeling is dus niet openbaar en heeft dus geen signaalfunctie.

Ik had echter begrepen dat handhaving en een lik-op-stukbeleid heel belangrijk zijn. Als men de volgende keer – en laten we hopen dat er geen tweede golf komt – inbreuken wil vermijden, dan moet men daar nu al streng tegen optreden. Men kan dat niet doen via het aanslagbiljet dat volgend jaar of later komt. Los van de extra horde, die men moest nemen voor de correctionele rechtbank, en los van de omkering van de bewijslast, is het systeem qua signaal en afschrikking veel minder sterk.

Ik meen dat het beter is om zo snel mogelijk te dagvaarden, met een aantal themazittingen. Dat is een veel duidelijker signaal dat hopelijk veel sterker zal afschrikken. Het geeft ook een vermelding in het strafregister. Als burgers beseffen dat een dergelijke inbreuk in hun strafregister komt en dat er bovendien snel een vonnis volgt, dan zullen ze er wel twee keer over nadenken om de minnelijke schikking niet te betalen, tenzij ze het echt niet eens zijn met de straf natuurlijk. Misschien kan dat een aanzet vormen om toch sneller te betalen, waardoor er dan geen dagvaarding nodig is. De inbreuk wordt ook publiek aangepakt en men geeft een stevig signaal aan de samenleving dat we dergelijke inbreuken niet zomaar laten passeren.

Dat lijkt mij met het oog op de handhaving veel interessanter dan een stille recuperatie via de fiscus het volgende jaar. Strikt genomen krijgt men zo een heel lang betalingsuitstel. Als men nu de minnelijke schikking niet betaalt, krijgt men een herinnering. Als men dan nog niet betaalt, is er het bevel tot betaling, maar pas na een jaar of zelfs nog later. Ik meen dat een lik-op-stukbeleid interessanter is.

Dan is de keuze voor de politierechtbank, regeling die in de commissie uit de bus is gekomen, een goede keuze, des te meer omdat we inzetten op handhaving.

Is dat een gemakkelijke weg? Dat is natuurlijk geen gemakkelijke weg. Dat vergt toch wel inspanningen van eenieder. De politiediensten moeten aan de slag en pv's opstellen; het parket moet dagvaarden en de politierechtbank zal zich moeten organiseren. Ik besef dat dat een serieuze inspanning vraagt van de rechtbanken.

Anderzijds, doordat we de politierechtbank bevoegd maken in plaats van de correctionele rechtbank, kan er sneller geschakeld worden. Het is ook logischer, aangezien ze alle beroepen tegen GAS-boetes in het kader van de coronamaatregelen al zullen behandelen. Bovendien zijn er door de lockdown de afgelopen twee maanden wellicht minder verkeersinbreuken en is de werklast enigszins gedaald, waardoor dergelijke zaken hopelijk gemakkelijk ingeschoven kunnen worden. Nu moet er zo snel mogelijk een themazitting worden ingelast en moeten de mouwen worden opgerold om de maatschappij te tonen dat het gerecht dat aankan. Op die manier wordt ook meteen de signaalfunctie van die regeling voor al wie nog zou denken dat de regels niet belangrijk zouden zijn, hardgemaakt.

Ik besef dat een en ander niet gemakkelijk is, omdat er oorspronkelijk was gekozen voor de correctionele procedure. Vandaag zal wetgeving worden goedgekeurd die retroactief zal worden toegepast. Dat is allemaal niet zo evident. Dat is echter het gevolg van de wetgeving die slecht gestart is. Dan moet achteraf gepuzzeld worden. De omschakeling zal misschien niet zo evident zijn, maar dat kan de Kamer niet kwalijk worden genomen. De crisis is wat die is. Iedereen moest zoeken en zich behelpen. Het mag toch wel gezegd worden dat misschien niet de juiste start is genomen en dat er misschien beter iets langer was nagedacht om een en ander op een coherente manier te doen.

Ik besef dat er op die manier meer gevraagd wordt van Justitie, maar we hebben ook van de zorgsector en heel veel andere sectoren heel veel gevraagd tijdens de crisis; het is nu eenmaal niet anders. Ik hoop oprecht dat Justitie zich met de bestaande wetgeving en het bestaande sanctiesysteem, via de politierechtbank voor wie zijn minnelijke schikking niet heeft betaald, zal inschakelen in handhaving. Handhaving is immers cruciaal voor de volksgezondheid en als signaal voor al wie voor ons tijdens de crisis heeft gezorgd.

13.03 Stefaan Van Hecke (Ecolo-Groen): Mijnheer de voorzitter, collega's, dit wetsvoorstel bevatte heel wat logische bepalingen, waarover weinig discussie was, maar er is wel heel veel discussie geweest over die ene bepaling, het fameuze artikel 14, dat het betalingsbevel zou invoeren.

Dat is een belangrijk debat. Dat wij vandaag debatteren over iets wat er niet meer in staat, maar niet over wat er wel in staat, zegt ook veel. Men moet weten waarom vandaag de tekst voorligt zoals hij is en waarom die tekst vandaag anders is dan de oorspronkelijke ingediende tekst.

Het zijn belangrijke, principiële debatten die wij in dit Parlement moeten voeren. Onze fractie had inderdaad een ernstig probleem met de invoering van een betalingsbevel. Voor alle duidelijkheid, het is voor ons uiteraard van het grootste belang dat alle maatregelen die werden afgekondigd in het kader van COVID-19 worden nageleefd. Dat is in het belang van de volksgezondheid en dat moet gebeuren.

Het is belangrijk dat inbreuken worden en kunnen worden gesanctioneerd. Wie een minnelijke schikking niet betaalt, mag ook niet speculeren op een seponering of een niet-betaling. Dat betekent ook, wat ons betreft, dat discussies moeten kunnen worden gevoerd daar waar ze in een democratische rechtsstaat moeten worden gevoerd, en dat is voor een onafhankelijke rechter.

Wij hebben ons verzet tegen een betalingsbevel omdat dit een systeem is dat zorgt voor een automatische inning van een boete en waarbij de burger zelf initiatief moet nemen wanneer hij of zij niet akkoord is.

Er kunnen diverse redenen zijn waarom dat bevel niet bij de persoon terechtkomt of waarom mensen niet goed weten hoe ze de zaak zelf aanhangig moeten maken bij de rechtbank. De commissie is daarin gevolgd en heeft bij meerderheid beslist om artikel 14 niet te aanvaarden.

Zoals de collega heeft gezegd, was er in de commissie wel een draagvlak voor een wijziging aan de bevoegdheid, om de zaak niet langer voor de correctionele rechtbank te brengen, maar voor de politierechtbank, om redenen die al zijn aangehaald en waarop ik straks terugkom.

We zouden dinsdag de finale stemming organiseren, maar we ontvingen dinsdagochtend een schrijven van het College van procureurs-generaal, dat de Kamer nog op andere gedachten probeerde te brengen. Ik vond dat raar, want de amendementen waren de week ervoor weggestemd of aanvaard en het was duidelijk wat de commissie voor Justitie wou.

Het is belangrijk dat het Parlement nog altijd de weg bepaalt en de wetten vastlegt. Vooralsnog is dit niet de taak van het College van procureurs-generaal.

De argumenten van het College van procureurs-generaal waren ook niet echt overtuigend.

Het eerste argument met betrekking tot de bevoegdheid van de politierechtbank, waar het College tegen is, wat ik niet zo goed begrijp, is dat er een probleem met de informatica is. Men zegt dat in het systeem MaCH al zaken ingevoegd zijn om zaken voor de correctionele rechtbank te brengen. Als de politierechtbank nu plots bevoegd wordt, is dat een groot probleem voor ons computersysteem.

Collega's, waar ik mij altijd tegen verzet en mij altijd tegen zal verzetten, is dat computers bepalen wat wij mogen beslissen, dat wat een computer kan of niet kan, wil of niet wil, zal bepalen wat wij moeten beslissen. Neen, dat is de omgekeerde wereld. Het is het Parlement dat de keuzes maakt, die de wetten goedkeurt. Het zijn de informaticasystemen die daarop moeten worden aangepast en niet omgekeerd. Dat zou absoluut niet democratisch zijn.

Bovendien heeft de minister van Justitie dinsdag in de commissie voor Justitie ook laten blijken dat het probleem met MaCH wellicht niet zo groot is en dat het kan worden opgelost.

Het tweede argument dat het College van procureurs-generaal heeft aangehaald, is dat de zittingen van de politierechtbanken al vastliggen tot in september of oktober. Dat zou tot gevolg hebben dat belangrijke verkeerszaken misschien moeten worden opgeschoven.

Ik heb daar alle begrip voor dat dit organisatorisch een uitdaging wordt, maar als de correctionele rechtbank bevoegd zou zijn en met een aantal duizenden zaken inzake corona zou worden geconfronteerd, dan zouden zaken die nu al vastliggen voor de correctionele rechtbank moeten worden opgeschoven. Dan gaat het ook over zware vormen van criminaliteit, over banditisme, over slagen en verwondingen, over seksuele delicten, oplichting enzovoort.

Welke rechtbank ook bevoegd is, de politierechtbank of de correctionele rechtbank, dit vergt uitdagingen in de organisatie van de rechtbank. Bij de een zal dat niet zo veel gemakkelijker zijn als bij de ander.

Bovendien zijn er argumenten om de zaak voor de politierechtbank te brengen. In deze tijden van corona is er veel minder verkeer geweest en zijn er veel minder verkeersongelukken gebeurd. Dat betekent dat binnen een aantal maanden, vier tot acht maanden, er wellicht ook een pak minder zware verkeersongevallen voor de politierechtbank zullen moeten worden behandeld.

De politierechtbanken zijn het ook gewoon om op een voormiddag dertig tot veertig kleine, niet-complexe zaken te behandelen. Dat zijn perfect de zaken die hier aan de rechtbank zullen worden voorgelegd.

Laten wij consequent blijven, het College van procureurs-generaal heeft er ook voor gepleit corona-inbreuken te vervolgen via GAS-boetes. Wie tegen een GAS-boete verzet wou aantekenen, moest dat bij de politierechtbank doen. Wie gedagvaard werd voor eenzelfde inbreuk zou volgens het College van procureurs-generaal echter niet voor de politierechtbank moeten komen.

Dat de politierechter de natuurlijke rechter is voor deze inbreuken lijkt ons dan ook logisch.

Door te kiezen voor de politierechtbank en niet voor het werken met een betalingsbevel heeft de Kamer eigenlijk het signaal gegeven dat zij vertrouwen heeft in de rechterlijke macht om finaal te oordelen.

Ik meen dat dit een belangrijk signaal is. Heel veel gemeenten hebben trouwens, ondanks het feit dat het wettelijk kan, beslist de inbreuken op coronamaatregelen niet te vervolgen via GAS, maar te werken met processen-verbaal door de politie, die naar het parket te sturen en de rechtbanken te laten werken. Zij hebben ervoor gekozen die inbreuken via de juridische, gerechtelijke, weg af te handelen. Als dat geen teken van vertrouwen in de rechterlijke macht is!

Collega's, waar wij mee geconfronteerd zijn, is een speciale situatie. Er zijn ook speciale situaties in de scholen. Ook daar is het niet het normale leven dat zich weer in gang trekt. De medische sector heeft zich moeten aanpassen, de economische sector heeft zich moeten aanpassen, de vrije beroepen hebben zich moeten aanpassen. Ook Justitie zal zich moeten aanpassen, tijdelijk, om deze stroom van zaken aan te kunnen. Waar wij nu mee geconfronteerd zijn, is de stresstest voor Justitie. Nu zal moeten blijken of Justitie die ook aankan in tijden van crisis.

In plaats van daar eindeloze discussies over te voeren, heb ik in de commissie het voorstel gedaan dat wij moeten kijken hoe wij elkaar kunnen helpen. De wetgevende macht, de uitvoerende macht, de rechterlijke macht. Er zullen uitdagingen zijn. Er zijn uitdagingen op het vlak van informatica, organisatie, personeel. Zoals gezegd is onze fractie bereid dat debat te voeren. Als het nodig is, moeten er extra middelen komen voor Justitie om de uitdaging aan te gaan.

Wat ons betreft, is het perfect mogelijk dat er een beroep wordt gedaan op extra rechters. Dat kunnen ook gepensioneerde rechters zijn, die tijdelijk gevraagd worden opnieuw in te springen en ervoor te zorgen dat deze zaken binnen een redelijke termijn behandeld kunnen worden voor de politierechtbank.

De oproep van onze fractie is aan de mensen niet het signaal te geven dat zij niet moeten betalen omdat het betalingsbevel het niet heeft gehaald. Het signaal dat wij moeten geven, is dat zij, indien zij niet betalen, voor de rechter zullen moeten komen en dat het de rechter zal zijn die zal oordelen of hun verzet of opmerkingen al dan niet terecht zijn. Dat is de essentie van een rechtsstaat.

Wij zijn daarom blij dat artikel 14 het niet heeft gehaald. Wij zullen echter wel de globale tekst, nadat artikel 14 eruit is gehaald, absoluut steunen en goedkeuren. Wij hopen dat wij hier samen in het Parlement ervoor kunnen zorgen dat een en ander in de praktijk ook haalbaar zal zijn.

13.04 Marijke Dillen (VB): Mijnheer de voorzitter, ik heb, ten eerste, een voorafgaande bedenking.

Collega's, ik heb mij, zoals ik had beloofd, gisteren loyaal opgesteld. Ik ben met een mondelinge verslaggeving akkoord gegaan. In het andere geval zou voorliggend voorstel nog eens een week later worden behandeld.

De verslaggeving die vandaag is gebeurd, was echter echt bijzonder beperkt. Wij hebben drie halve dagen vergaderd en erg interessante besprekingen gevoerd. Iedereen heeft uitvoerig de kans gekregen zijn of haar standpunt mee te delen. Dat alles in een verslag van nog geen tien minuten samenvatten, betreur ik erg. Dat de verschillende standpunten niet in detail aan bod komen, is niet nodig, want dan zouden wij hier vanavond om 21 uur nog zitten. Echter, het weergeven in grote lijnen van de verschillende standpunten is ook niet gebeurd, wat ik bijzonder betreur.

Onze fractie zal in de toekomst twee keer nadenken, vooraleer wij nog met een dergelijk mondeling verslag akkoord zullen gaan.

Collega's, ik kom nu bij het voorstel zelf waarover ik enkele kritische bedenkingen wil formuleren.

Ik heb, ten eerste, enkele voorafgaande bedenkingen.

Wij moeten ons op de eerste plaats de vraag stellen of het voorstel wel nog zin heeft. Het is laattijdig. Het oorspronkelijke wetsvoorstel circuleert nu al enkele weken. Ik stel mij de vraag waarom zolang is gewacht om het bij de commissie in te dienen.

Er is sinds het begin van de crisis inmiddels al heel veel tijd verstreken. Wat is nu de relevantie?

Wij weten allemaal dat op het terrein diverse initiatieven zijn genomen om een aantal zaken die vandaag worden voorgesteld, reeds in de praktijk te realiseren. Ik kan getuigen dat die initiatieven werken, misschien niet perfect, maar met voorliggend voorstel zullen ze ook niet perfect werken. Ik kom daar zo dadelijk nog op terug. Ze werken in elk geval heel goed.

Nieuwe maatregelen nu voor, laat ons allemaal hopen, een heel beperkte periode, dat heeft geen enkele meerwaarde meer.

Waar wij wel voorstander van zijn, collega's, is iets voor de toekomst: het wettelijk verankeren van iets wat we het draaiboek zullen noemen voor mogelijk toekomstige pandemieën. Ik hoop dat dit nooit zal moeten worden gebruikt, maar als we de wetenschappers horen, is de kans op toekomstige pandemieën reëel. Dit moet niet halsoverkop worden besproken in commissies die digitaal verlopen, maar wanneer we terugkeren naar de orde van de dag, moeten we hier prioritair werk van maken: een coherent geheel, met inspraak van alle op het terrein betrokken partijen, vanuit de diverse invalshoeken en over alle bevoegdheidsterreinen heen.

Ik kom tot het voorstel zelf. Ik denk dat we het er allen over eens zijn dat het voorstel dat oorspronkelijk op tafel lag, bijzonder slecht in elkaar stak. Gelukkig kregen we een uitgebreid advies van de Raad van State en werd dankzij de suggesties die hierin werden aangereikt, de oorspronkelijke tekst aanzienlijk verbeterd. Ook werd rekening gehouden met de nota van onze juridische dienst, waarvoor dank. Ondanks deze aanpassingen wordt hier nog steeds geen volledig sluitend en degelijk werk afgeleverd. Belangrijk om te beklemtonen is dat hier absoluut geen rekening wordt gehouden met de realiteit en met grote problemen op het terrein. Wij blijven dan toch wel met een aantal ernstige vragen zitten.

Op de eerste plaats zijn er praktische problemen. Collega's, het is helaas de realiteit: Justitie is niet klaar voor de implementatie van dit voorstel in de praktijk. Het huidige informaticasysteem is nog onvoldoende aangepast en uitgewerkt voor de concrete toepassing. De Raad van State is zeer duidelijk en waarschuwt, ik citeer, "…dat het huidige informaticasysteem van Justitie technisch ernstig zal worden verstoord, wanneer er overmatig gebruik zal worden gemaakt van dit systeem." Nog erger: "Het informaticasysteem van Justitie is zelfs niet volledig betrouwbaar." Dixit de Raad van State. In vele rechtbanken werkt dit niet correct.

Veel magistraten hebben tot op vandaag nog steeds geen degelijke toegang tot e-Deposit. De Hoge Raad voor Justitie formuleert dezelfde bedenkingen. Dit voorstel houdt geen rekening met de praktische problemen inzake de informatisering die zich voordoet op het terrein.

Zo hebben de meeste rechtbanken en parketten tot nu toe weinig of geen praktijkervaring met het plaatsen van een elektronische handtekening. Kan de elektronische handtekening op een gedematerialiseerde rechterlijke akte overal worden gebruikt? Dat is nog maar de vraag. In de praktijk vrees ik van niet, behalve misschien bij een aantal pilootprojecten die in enkele vredegerechten werd gehouden. De meeste rechtbanken beschikken nog altijd niet over een systeem waar een vonnis uitrolt, laat staan dat er een digitale handtekening aan kan worden gekoppeld.

In de toelichting heb ik gelezen dat er sprake is van een databank die moet toelaten de hoedanigheid van de ondertekenaar te controleren. Cruciaal daarbij – daar bestaan echter geen garanties voor – is dat de rechterlijke macht de eigendom van en de controle over die uitspraken behoudt. Daarmee geeft ook de Hoge Raad voor Justitie een duidelijke waarschuwing.

Deze uitspraken moeten worden opgenomen in een databank die gevoed en beheerd wordt door de rechterlijke macht. De gerechtelijke entiteit die de beslissing heeft gewezen, moet die bezorgen aan de partijen. Belangrijk daarbij is ook dat de rechterlijke macht de controle behoudt over haar eigen informaticasystemen en –gegevens, zonder afhankelijk te zijn van externe actoren. De gegevensbank, waarnaar wordt verwezen in de toelichting, beschikt blijkbaar nog steeds niet over alle technische functionaliteiten om te kunnen worden beschouwd als een authentieke bron. Dat staat zo letterlijk in de toelichting. Tijdens de besprekingen in de commissie heb ik daarover uitleg gevraagd, maar niet gekregen. Nochtans is het wel belangrijk om kennis te krijgen over welke technische functionaliteiten het gaat.

Nu kom ik tot enkele punten aangaande de artikelen.

Ten eerste, artikel 2 omschrijft de versoepeling van de vereisten tot identificatie van de ondertekenaars. Dat is op zich een goed principe, maar er is toch veel kritiek op gekomen, onder andere van de Hoge Raad voor Justitie, die toch ernstige vragen stelt. Op dit ogenblik is het voor rechtspractici immers niet duidelijk hoe de elektronische handtekening, al dan niet gekwalificeerd, in de praktijk moet worden aangebracht. Zal er gezorgd worden voor een versnelde invoering van de benodigde informatica op het terrein, aangezien die in de meeste rechtbanken en parketten ontbreekt? Welk informaticasysteem zal er worden gebruikt en hoe zal dat worden geïmplementeerd bij al de entiteiten die het nog niet gebruiken? Zal er een informatiecampagne volgen? Het blijven allemaal onbeantwoorde vragen.

Ik denk dat artikel 4 een absoluut overbodig artikel is. In de toelichting wordt zelfs verwezen naar de rondzendbrief van 18 maart 2020 van het College van de hoven en rechtbanken. De rondzendbrief werkt in de praktijk zeer goed. Waarom hier dan nog eens een wettelijke verankering moet komen, die dan nog tijdelijk is, voor iets wat in de praktijk goed werkt is een vraag.

Ik heb nog enkele bijkomende bedenkingen. Verzendingen per e-mail worden nog steeds toegelaten tot de tweede dag, volgend op de bekendmaking van deze wet. Hierbij is het belangrijk dat Justitie alle e-mailadressen vrijgeeft. Vandaag is dat niet het geval. Ik denk dat er dringend nood is aan een volledig overzicht van alle e-mailadressen van de hoogste tot de laagste rechtbank.

Het is maar een tijdelijk systeem. De vraag rijst waarom het neerleggen van een verzoekschrift op deze manier niet definitief kan worden erkend. Ik hoop dat hiervan later werk wordt gemaakt.

Een andere vraag is waarom de gewone burgers worden uitgesloten van de neerlegging per e-mail. Dit verschil in behandeling, aldus de Hoge Raad voor de Justitie, moet worden gerechtvaardigd. Die rechtvaardiging hebben we niet gekregen. Ik vind die nergens terug.

Wat met volmachthouders die proceshandelingen kunnen stellen? Ik denk bijvoorbeeld aan vakorganisaties en publieke rechtspersonen zoals het OCMW.

Dan de procedure van vereffening en verdeling. Ook hier moet de vraag worden gesteld of er nog nood is om dat vandaag wettelijk te regelen. De Raad van State stelt in elk geval duidelijk dat KB nr. 2 volledig volstaat.

Er is ook sprake van een zeer verregaande retroactiviteit, tot 18 maart. Ook hier is er geen verduidelijking noch verantwoording.

Ik denk dat die verregaande retroactiviteit absoluut niet wenselijk is voor bepalingen die de praktische modaliteiten van een procedure regelen. Het is noodzakelijk ervoor te zorgen dat bepaalde handelingen die reeds gesteld zijn, niet nietig kunnen worden verklaard. Daarover hebben we hier geen garanties.

Belangrijk is ook, ook daarover geen garanties, dat de tegenspraak gegarandeerd moet blijven en dat de videoconferentie alleen kan worden gebruikt wanneer alle partijen beschikken over de nodige infrastructuur en, een belangrijke voorwaarde die ik spijtig genoeg niet terugvind, dat alle partijen worden bijgestaan door een raadsman. Het systeem kan niet worden gebruikt als één partij wel aanwezig is maar optreedt in persoon zonder bijstand van een raadsman. Deze persoon moet worden beschermd.

Wanneer de procedurevereffeningverdeling via videoconferentie niet mogelijk is, worden de termijnen verlengd tot maximaal vier maanden. Ook deze termijn is veel te lang. De Raad van State is eveneens die mening toegedaan.

Artikel 9 is een heel belangrijk artikel uit dit wetsvoorstel, maar hier is zeer vlug overheen gegaan. Niemand heeft hierover vandaag iets gezegd. Het artikel betreft de tijdelijke inperking van het uitvoerend beslag tegen particulieren. Hier wordt een beperkte parallel getrokken met KB nr. 15. Er wordt een opschorting voorgesteld voor bepaalde tenuitvoerleggingen. Het cruciale verschil is dat hier alleen de uitvoerende beslagen bedoeld worden, met uitzondering van het bewarend derdenbeslag. Gewone bewarende beslagen vallen niet onder deze regelgeving. Er wordt hier goed gerechtvaardigd dat deze mogen worden toegelaten, met als redenering dat de schuldenaar tijdens deze crisisperiode kan blijven genieten van de goederen zonder deze te kunnen vervreemden. Dat is een duidelijke logica waar de Vlaams Belangfractie mee akkoord gaat.

Deze maatregel lijkt misschien op het eerste gezicht een sociale maatregel. Ik twijfel of dat in realiteit ook zo zal zijn. Ik heb hier toch een aantal ernstige bedenkingen. Is hier het advies gevraagd van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders? Vanuit de praktijk weet ik dat gerechtsdeurwaarders niet altijd de reputatie hebben sociaalvoelend te zijn. Daar ben ik mij zeer van bewust. Op dit ogenblik, in deze situatie, houden deurwaarders rekening met de zeer specifieke omstandigheden. Zij hebben dan ook terecht aan de alarmbel getrokken de laatste dagen en gewezen op verschillende risico's. Ik vind het dan ook spijtig dat met hun standpunt geen rekening wordt gehouden. Op de eerste plaats dreigt met dit voorstel nog meer personeel van de gerechtsdeurwaarders tijdelijk technisch werkloos te worden omdat er veel minder werk zal zijn. Dit is opnieuw een extra belasting voor onze financiën.

U hebt duidelijk geen kennis van de actuele praktijk. Er wordt vandaag al veel minder uitvoerend beslag gelegd door de coronacrisis. De gerechtsdeurwaarders hebben veel beslagen uit eigen beweging beperkt uit sociale overwegingen. Bijkomende wetgevende initiatieven zijn dan ook niet nodig.

Ik heb talrijke gerechtsdeurwaarders persoonlijk gecontacteerd. Ik weet dat verschillende gerechtsdeurwaarders zelf de schuldenaars contacteren wanneer ze te laat betalen en de afkortingsplannen niet naleven – per brief, per mail, telefonisch, per sms – en spontaan voorstellen om afgesproken maandelijkse afkortingen te verlagen als de schuldenaar het door deze crisis moeilijk heeft.

Gewoon zeggen dat elke vorm van uitvoerend beslag, op de voorziene uitzonderingen na, tijdelijk onmogelijk is, is een stap te ver. Er wordt geen enkel onderscheid gemaakt tussen de aard en het ontstaan van de schuldvordering. Er is ook geen enkele nuance naar de persoon van de debiteur.

Op deze manier blijft de schuldeiser in de kou staan. Daar moeten we toch ook bij stilstaan, collega's. Is dat de bedoeling van dit voorstel? Ook schuldeisers hebben rechten en verdienen bescherming.

Er is meer. Malafide schuldenaars zullen van deze tijdelijke maatregelen gretig gebruikmaken om niets meer te betalen. Dit betekent in de praktijk opnieuw een verhoogde kans op faillissementen voor veel bedrijven-schuldeisers. Niet alleen de bedrijven, ook de gewone burger-schuldeiser krijgt hier geen bescherming.

Ik geef een voorbeeld uit de praktijk om dit te illustreren. Een gepensioneerde zelfstandige heeft heel zijn leven hard heeft gewerkt en heeft wat kunnen sparen om een appartement te kopen dat hij verhuurt om extra inkomsten te krijgen bovenop zijn schamele pensioen. Moet hij in de kou blijven staan omdat de huurder de huishuur niet betaalt?

Voor alle duidelijkheid, om hierover geen misverstand te laten bestaan, dit heeft niets te maken met de uithuiszettingen die tot 15 juli kunnen worden uitgesteld. Daarover gaat het niet. Ook die verhuurder heeft het geld nodig om zijn rekeningen te kunnen betalen.

Het staat vast dat de belangen van beide partijen absoluut niet goed zijn afgewogen, collega's. Hieraan willen wij niet meewerken.

Het gaat trouwens verder want niet alle schuldenaars zijn malafide, er zijn helaas ook veel schuldenaars die volledig te goeder trouw in de problemen komen. Ook zij worden met deze regeling niet beschermd. Gerechtsdeurwaarders bevestigen dat veel schuldenaars in de praktijk al lopende dossiers hebben die vaak pas na lange tijd worden opgelost. Deze schuldenaars te goeder trouw zullen na het aflopen van de maatregelen geconfronteerd worden met nieuwe vorderingen bovenop de lopende dossiers. Concreet betekent dit dat ze in een vicieuze cirkel terechtkomen en dat de situatie voor hen op termijn werkelijk onhoudbaar wordt. Het risico is dan dat ze een beroep zullen doen op schuldbemiddeling en dat de schuldeiser zijn vordering slechts gedeeltelijk of helemaal niet gerealiseerd zal zien. Ik waarschuw u want dit voorstel zal in praktijk aanleiding geven tot ernstige problemen.

Het voorstel houdt ook geen rekening met de praktijk van het uitvoerend beslag. Indien het uitvoerend beslag daadwerkelijk wordt uitgevoerd, dan voorziet de vigerende wetgeving in een wachttermijn van 1 maand tussen het beslag en de effectieve verkoop. Het is hierbij de bedoeling dat de schuldenaar nog de gelegenheid krijgt om een regeling voor te stellen. Ik heb geen concrete cijfers, maar de praktijk toont wel aan dat het aantal openbare en gerechtelijke verkopen slechts een kleine fractie vormt van het aantal beslagleggingen, juist omdat er naar oplossingen wordt gezocht en er effectief akkoorden worden bereikt. Als u nog een bijkomend uitstel geeft, tot 17 juni en misschien nog langer, dan betekent dat in de praktijk dat uitvoeringen gedurende zes maanden worden geschorst. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Ik wil uitdrukkelijk beklemtonen dat ook onze partij in deze crisisperiode niet akkoord kan gaan met uitvoerend beslag op de gezinswoning. Daarover wil ik geen misverstand laten bestaan.

Waarom maakt u geen afspraak met de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders om hen te wijzen op hun verantwoordelijkheid en hen te vragen om op een sociaal verantwoorde manier met de uitvoeringen om te gaan? Ik denk dat de praktijk sinds het uitbreken van het coronavirus heeft aangetoond dat de meeste gerechtsdeurwaarders al op deze manier werken. Daarvoor is geen wetgevend werk nodig.

Er is niet voorzien in een gerechtelijke tussenkomst, in tegenstelling tot koninklijk besluit nr. 15, dat wel in een gerechtelijke toetsing voorziet. Waarom de schuldeiser niet de mogelijkheid bieden om zich te richten tot de beslagrechter bij misbruik van de schuldenaar? Dat betreur ik.

Verder wordt er in een aantal uitzonderingen voorzien waar wel uitvoerend beslag kan worden gelegd. Ik verwijs naar artikel 10, 3°. Dat artikel is niet van toepassing voor invorderingen van elke veroordeling in strafzaken. Ik ben het volledig eens met dit principe, geen enkele discussie, maar heb toch wel een aantal bedenkingen waarop ik vandaag een antwoord hoop te krijgen.

Wordt de burgerlijke vordering ingesteld in het kader van de strafprocedure eveneens uitgesloten van de tijdelijke opschorting? Het mag in ieder geval niet zo zijn dat de overheid wel de uitvoering kan verderzetten, maar de burgerlijke partij niet. Tijdens de besprekingen in de commissie heb ik hierop geen duidelijk antwoord gekregen.

Ik stel nogmaals de simpele vraag om alle twijfel weg te nemen. Valt de burgerlijke partij onder de omschrijving in artikel 10, 3°: "elke andere verbintenis tot het betalen van een som in strafzaken". Collega Verherstraeten, ja of neen? Er kan niet op een andere manier worden geantwoord op deze vraag, maar ik denk dat dit heel belangrijk is. Niet alleen de Staat moet immers bescherming krijgen en moet de gerechtskosten kunnen recupereren, maar ook het slachtoffer, de burgerlijke partij, heeft rechten.

13.05 Servais Verherstraeten (CD&V): Mevrouw Dillen, het antwoord staat in de wettekst die hier voorligt. Het antwoord is bevestigend.

13.06 Marijke Dillen (VB): Dan ben ik blij, collega Verherstraeten, dat u vandaag voor de duidelijkheid zegt dat daarover vandaag in de praktijk bij de uitvoering geen enkele discussie kan ontstaan en dat als morgen een slachtoffer zijn of haar vordering gedwongen wil doen uitvoeren, hij of zij hiermee dezelfde bescherming als de Staat krijgt. Ik dank u voor die duidelijke bevestiging.

Onze tweede vraag is of er ook in het geval van fiscale fraude geen uitzondering komt? Achteraf is dat uitgebreid naar sociale fraude. Uiteraard. Volledig akkoord. Alleen, in de toelichting wordt geen duidelijkheid gegeven of de fiscale fraude reeds definitief vastgesteld moet zijn door een vonnis of arrest met kracht van gewijsde, dan wel of het over een vermoeden van fiscale of sociale fraude gaat. Daarover had ik graag duidelijkheid gekregen.

Ik heb een korte bedenking bij artikel 11, over de tijdelijke vrijstelling van de wettelijke verplichting tot medeondertekening van een rechterlijke beslissing door alle magistraten. Tegen het principe zelf heb ik geen enkel bezwaar, maar ik durf nogmaals te verwijzen naar de vaststaande rechtspraak van het Hof van Cassatie, dat stelt dat niet voldoen aan deze formaliteit, het vonnis of het arrest verbreekt. Dat is toch niet iets om lichtzinnig overheen te gaan. Ik kan alleen maar hopen dat dit voorstel de toets van het Hof van Cassatie zal doorstaan.

Ik heb ook nog een aantal opmerkingen bij hoofdstuk 8. Daar is daarnet al heel uitvoerig over gediscussieerd. Het gaat hier, voor de niet-commissieleden, over de tijdelijke bevoegdheid van de politierechter om kennis te nemen van inbreuken tegen COVID-19-maatregelen.

Dat overtredingen van de coronawetgeving streng moeten worden aangepakt, daar zijn wij het allemaal over eens. Dat is een evidentie. Daar mag niemand aan twijfelen. Vooreerst omdat iedereen zich aan de regels moet houden. Dat is een basisprincipe in een rechtstaat. Maar in het bijzonder uit respect voor alle mensen die zich sinds de uitbraak van de pandemie onvoorwaardelijk inzetten. Alle mensen uit de zorgsector, in de meest brede betekenis van het woord - de vrijwilligers, de politie, het onderwijs, de postbodes, de mensen die het huisvuil ophalen, de chauffeurs die bestellingen uitvoeren, enzovoort. Allemaal mensen die ik graag in de bloemetjes wil zetten.

De politierechtbanken en politieparketten moeten echter ook voldoende middelen en ondersteuning krijgen om die bijkomende, weliswaar tijdelijke maar erg zware opdracht te kunnen uitoefenen. Mijnheer de minister, zal u daarvoor de nodige middelen ter beschikking stellen? Indien dat immers niet gebeurt, is het voorgaande absoluut geen oplossing.

Zoals mevrouw De Wit daarstraks al heeft herhaald, werd tijdens de commissiebesprekingen gesteld dat er nu wel minder verkeersinbreuken zullen zijn, waardoor marge vrijkomt. Ik ga ervan uit dat er minder verkeersinbreuken zullen zijn, maar bijkomende marge komt niet vrij. Waarom zal dat niet gebeuren? Tijdens de voorbije periode, onmiddellijk vanaf het uitbreken van de coronacrisis tot 31 mei 2020, werden bijna alle zaken automatisch uitgesteld naar zittingen vanaf juni 2020 en naar het volgende gerechtelijke jaar.

Ik heb mij geïnformeerd. Ik kan niet over andere provincies spreken. Die pretentie heb ik niet. Over Antwerpen heb ik echter enige informatie opgevraagd. In Antwerpen zijn in september en oktober 2020 vele politierechtbanken al volgeboekt. Ook alle uitgestelde dossiers zullen echter nog moeten worden afgehandeld. Bovenop de nu al vastgestelde inbreuken waren de cijfers al bijzonder hoog. Indien ik mij niet vergis, zitten wij nu aan 87.000 à 88.000 inbreuken, waarvan hopelijk een aantal zal worden betaald.

Collega's, de behandeling daarvan zal voor de politierechtbank niet evident zijn en een aanzienlijke verhoging van de werkdruk veroorzaken, zeker gezien het grote aantal overtredingen. Ik waarschuw u nu reeds dat die werkdruk bij de politierechtbanken aanleiding zal geven tot een bottleneck.

Collega's, wij hebben allen kennis kunnen krijgen van het schrijven van het College van procureurs-generaal. Ik weet dat het College een grote voorstander was van wat oorspronkelijk in het wetsvoorstel was uitgewerkt. Het bevel tot betalen staat echter niet meer in de tekst. Daarover ga ik niet verder discussiëren. Wij mogen echter niet blind zijn voor de ernstige kritiek die het College formuleert op de nieuwe regelgeving, waarbij het op een groot aantal risico's wijst, zoals onder meer de dreigende verjaring van vele verkeersovertredingen, wat niet de bedoeling mag zijn.

Ik zal de punten van kritiek van het College van procureurs-generaal hier niet volledig voorlezen. Een aantal is zeker terecht en ik betreur dan ook dat hiermee geen rekening werd gehouden.

Ik rond af, mijnheer de voorzitter. Het is heel belangrijk dat er duidelijke richtlijnen komen, om te vermijden dat sommige politierechtbanken deze inbreuken wel streng zullen vervolgen – nogmaals: volledig terecht – en andere politieparketten dit zullen seponeren. Dit kan zeker niet de bedoeling zijn. Er kunnen themazittingen worden georganiseerd, wat een zeer goede zaak zou zijn. Men kan hiervoor ook een beroep doen op bijkomende magistraten door een aantal extra plaatsvervangers aan te duiden of een beroep te doen op gepensioneerde magistraten. Ik ben ervan overtuigd dat die gepensioneerde magistraten bereid zijn om hun verantwoordelijkheid op te nemen en tijdelijk zullen inspringen, omdat zij het belang van deze maatregelen vast en zeker onderschrijven.

Nogmaals, collega's, het kan niet zijn dat in sommige rechtsgebieden deze daders vrijuit gaan omdat de parketten geen vervolging instellen, want dit zou pas een bijzonder slecht signaal zijn aan de overtreders die weten dat ze dan in de toekomst toch hun gangen kunnen gaan zonder vervolgd te worden. Het zou een verkeerd signaal zijn aan al wie zich wel aan de regels heeft gehouden, hoe moeilijk dat voor velen ook was, wat ik kan begrijpen, en nogmaals, een bijzonder slecht signaal aan onze coronahelden.

Ik dank u.

13.07 Bercy Slegers (CD&V): Mijnheer de voorzitter, in de eerste plaats wil ik mevrouw Khattabi bedanken voor het mondelinge verslag. Zij heeft de voornaamste elementen van de bespreking samengevat en ook de discussie over artikel 14 correct weergegeven.

Collega's, het wetsvoorstel dat vandaag ter stemming ligt, bevat een aantal zeer dringende maatregelen die genomen dient te worden om de werking van ons justitieapparaat tijdens de COVID-19-pandemie te vrijwaren. Het was dan ook absoluut noodzakelijk om het wetsvoorstel met spoed te behandelen, want zo kan er ook in het justitieel apparaat tegemoetgekomen worden aan de nieuwe realiteit in deze tijden, waar de aanname en handhaving van social-distancingmaatregelen van het allergrootste belang is. Wij wensen dan ook de collega's te bedanken voor hun constructieve houding bij de vraag om de tekst bij hoogdringendheid te behandelen.

Het wetsvoorstel bevat verschillende maatregelen om procedures zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. Het opent ook de mogelijkheden om werken op afstand bij het justitieapparaat maximaal te benutten. Zonder daarover in detail te treden, het gaat over het elektronisch indienen van verzoekschriften, over vergaderingen van gerechtsdeurwaarders door middel van videoconferentie, zoals eerder goedgekeurd werd voor notarissen, en over tijdelijke versoepelingen aan het wettelijk kader voor de ondertekening van digitale vonnissen en arresten.

Collega's, minstens even belangrijk is de aandacht die het wetsvoorstel heeft voor de mensen die het financieel moeilijk hebben in deze tijden. Ook zij moeten geholpen worden. De tekst komt hieraan tegemoet. Door de opschorting van de uitvoerende beslagen en van welbepaalde bewarende beslagen voor particulieren, in eerste instantie tot 17 juni, wordt er vermeden dat de woning of het loon van sociaal kwetsbare mensen in beslag genomen wordt.

Gezinnen krijgen het steeds moeilijker in deze periode om de financiële gevolgen van de crisis in het dagelijkse leven op te vangen. Op 8 april waren er reeds 1,26 miljoen aanvragen voor tijdelijke werkloosheid. Ik heb de stand van zaken op vandaag niet, maar het is absoluut duidelijk dat de crisis zeer veel mensen, gezinnen en kwetsbare gezinnen treft.

Ik hoef u niet te vertellen dat met de handhaving van een loonbeslag voor een gezin waar de andere partner op tijdelijke werkloosheid gezet wordt, het mes alleen maar dieper in de wonde wordt gestoken. Het gaat er niet alleen om te vermijden dat mensen hun woning verliezen, het gaat er ook om dat zij hun boodschappen nog moeten kunnen doen, hun facturen, gezondheidsfacturen en energiefacturen, moeten kunnen betalen.

Een aantal collega's was van mening dat het voorstel het evenwicht tussen schuldeiser en schuldenaar te veel verstoort. Ik kan alleen maar zeggen dat wij het op dit moment nodig vinden om tijdelijk voor die gezinnen de voorgestelde maatregelen te nemen. Wij hebben een aantal maatregelen genomen voor bedrijven, onder andere om te vermijden dat bedrijven failliet gaan en dat hun roerende goederen in beslag zouden worden genomen. Met onderhavig wetsvoorstel nemen wij ook een belangrijke maatregel om gezinnen ademruimte te geven in deze moeilijke periode.

Tot slot wil ik het nog even hebben over de maatregel die het niet gehaald heeft. In het kader van onderhavig wetsvoorstel was het onze bedoeling om het bevel tot betaling voor de handhaving van de COVID-19-maatregelen in te voeren. Sinds het begin van de crisis werden er 84.000 inbreuken op de coronamaatregelen vastgesteld door de politie. Realistisch gezien zal een vierde van die boetes, mogelijk dus zowat 20.000 boetes, zonder gevolg blijven en misschien niet betaald worden. Een efficiënte afhandeling van de coronaboetes is dan ook cruciaal om ons gerechtelijk apparaat niet te overbelasten. Om die reden wilden wij een tijdelijke maatregel – ik beklemtoon het tijdelijk karakter – invoeren om die procedures zo efficiënt mogelijk af te handelen, zonder daarbij de rechten van de verdediging te schenden en zonder de mogelijkheid te ontnemen aan het individu om zijn boete aan te vechten. Doordat enkele fracties voorstander zijn om de betrokkenen toch systematisch te dagvaarden, heeft ons voorstel het niet gehaald. Ondanks onze bedenkingen daarbij, onder meer of het in het belang is van betrokkenen dat de veroordeling steeds in het strafregister zal komen, leggen wij ons neer bij het voorstel. Het is de politieke keuze van een meerderheid in de commissie voor Justitie. You win some, you lose some.

Belangrijk is wel dat er aandacht besteed zal moeten worden aan de impact van de beslissing tot dagvaarding. Het gaat, zoals ik daarnet zei, om zowat 20.000 extra zaken. Gelet op het feit dat de correctionele rechtbanken in de jongste vijf jaar tussen de 19.500 en 21.300 zaken behandelden, is het duidelijk dat de nieuwe beslissing een enorme werklast zal teweegbrengen. Zelfs nu beslist werd om de inbreuken voor de politierechtbanken te brengen, en zelfs als kan worden aangenomen dat dezelfde politierechtbanken minder werk zullen hebben door een kleiner aantal gepleegde verkeersinbreuken in coronatijden, dan blijft het toch een zeer groot aantal dossiers en extra werk voor de rechtbanken. Enkele collega's suggereerden in de commissie om daartoe gepensioneerde rechters desgevallend terug te roepen. Maar het is nu al duidelijk dat er ondanks die oproep onvoldoende magistraten beschikbaar zullen zijn om de werklast op te vangen.

Wij rekenen er dan ook op dat de partijen die voorstander zijn van een dergelijke toevloed aan dossiers, de minister van Justitie zullen steunen om de tijdelijke kaders uit te breiden, om zodoende te verzekeren dat corona-inbreuken zo snel mogelijk correct berecht kunnen worden.

Ik wil hoe dan ook onderstrepen dat wij tevreden zijn met de voorgestelde belangrijke stappen. Immers, om die manier vrijwaren wij het justitieapparaat. Ik wil de collega's nogmaals danken voor de instemming met de urgentie en de snelle behandeling, zodat we hier vandaag al over de tekst kunnen stemmen.

13.08 Melissa Depraetere (sp.a): Mijnheer de voorzitter, collega's, hoe boeiend de discussie ook is, toch zou ik nog even willen terugkomen op een artikel uit het wetsvoorstel dat wel werd goedgekeurd in de commissie. We stemmen vandaag immers ook over enkele maatregelen die bijzonder belangrijk zijn voor kwetsbare gezinnen. Die mensen hebben het momenteel financieel heel moeilijk en dankzij onderhavig wetsvoorstel krijgen ze toch iets meer ademruimte.

De opschorting van het uitvoerend beslag, zoals die initieel in het wetsvoorstel stond, klinkt wel heel goed maar maakt helaas heel weinig verschil op het terrein. Het uitvoerend beslag is immers een maatregel die sowieso slechts heel uitzonderlijk wordt genomen door gerechtsdeurwaarders, namelijk slechts in 1 % van de gevallen. In deze coronatijden zijn er ook richtlijnen van de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders om niet over te gaan tot uitvoerend beslag. Het is daarbij immers gewoonweg heel moeilijk om de fysieke afstand te bewaren en de regels van social distancing te respecteren. Ze stellen voor om als alternatief over te schakelen naar beslag onder derden, loonbeslag dus.

Die richtlijn zorgt ervoor dat het loonbeslag in deze periode zeer sterk toeneemt. Er werd voor de coronaperiode al niet vaak uitvoerend beslag gelegd en nu gebeurt dat door de richtlijnen nog minder. Juist hierdoor neemt het loonbeslag zeer sterk toe. Het amendement van de sp.a-fractie was dan ook heel belangrijk om echt een verschil te maken voor wie het in deze crisisperiode financieel nog moeilijker heeft dan voordien. Ik wil de collega's dan ook graag bedanken voor het opnemen van het tijdelijk verbod op loonbeslag in de tekst. Om die reden zullen we het wetsvoorstel ook met volle overtuiging steunen.

13.09 Marijke Dillen (VB): Mijnheer de voorzitter, ik wil hier graag even op repliceren. Collega, het gaat hier niet alleen over loonbeslag. Wij hebben geen enkel probleem met de regeling voor loonbeslag, maar u gaat verder, want elk bewarend beslag onder derden wordt opgeschort. Het gaat hierbij dus ook om beslag op de bankrekening. Als er bij wijze van spreken geld op de bankrekening staat, dan kan men daar eerst zijn schuldeisers mee betalen. Daar moet men geen bescherming tegen krijgen, want dat heeft niets te maken met het loon.

Had u de maatregel beperkt tot het loonbeslag, had ik u kunnen volgen en dan had u gelijk. Ik kan u echter niet volgen wanneer u de maatregel van toepassing maakt op alle beslagen onder derden.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

14 Proposition de loi visant à prendre des mesures de lutte contre la propagation du coronavirus COVID-19 en matière ferroviaire (1161/1-8)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1181/5)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1181/5)

L’intitulé a été modifié par la commission en "proposition de loi portant des dispositions diverses en matière de justice dans le cadre de la lutte contre la propagation du coronavirus COVID-19".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsvoorstel houdende diverse bepalingen inzake justitie in het kader van de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19".

La proposition de loi compte 22 articles.

Het wetsvoorstel telt 22 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 22 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 22 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 2017 concernant le soutien au trafic diffus pour la période de 2017-2020 et portant prolongement du soutien au transport combiné pour la période 2017-2020, en ce qui concerne la durabilisation du trafic diffus et du transport combiné (1149/1-2)

14 Wetsvoorstel om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 inzake spoorvervoer (1161/1-8)

- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 5 mei 2017 betreffende de steun voor verspreid vervoer voor de periode 2017-2020 en tot verlenging van de steun van gecombineerd vervoer van de periode 2017-2020 wat de verduurzaming van het gecombineerd en verspreid vervoer betreft (1149/1-2)

Propositions déposées par:

Voorstellen ingediend door:

- 1161: Emmanuel Burton, Vincent Scourneau, Jef Van den Bergh, Marianne Verhaert

- 1149: Tomas Roggeman, Frieda Gijbels, Wouter Raskin.

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

Le rapporteur est Mme Cécile Thibaut.

14.01 Cécile Thibaut, rapporteur: Monsieur le président, la commission a examiné les propositions de loi suivantes: la proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 2017 concernant le soutien au trafic diffus pour la période 2017-2020 et portant prolongement du soutien au transport combiné pour la période 2017-2020, en ce qui concerne la durabilisation du trafic diffus et du transport combiné (n° 1149) et la proposition de loi visant à prendre des mesures de lutte contre la propagation du coronavirus COVID-19 en matière ferroviaire (n° 1161).

La commission a examiné la proposition de loi n° 1161 lors de sa réunion du 28 avril 2020. La commission a ensuite examiné la proposition de loi précitée ainsi que la proposition de loi n° 1149 de M. Roggeman lors de sa réunion du 12 mai 2020. La commission a décidé de choisir la proposition de loi n° 1161 comme texte de base. La proposition n° 1149 de M. Roggeman est devenue sans objet.

Dans la procédure, il est renvoyé à un premier rapport présenté le 30 avril 2020 complété par le présent rapport. Le texte de base concerne les articles 1 et 12 à 18 de la proposition de loi n° 1161 qui est devenue le texte de base lors de la nouvelle discussion générale. Ces articles ont pu être soumis au vote vu que la commission a pu obtenir les observations écrites souhaitées de la part des Régions dans le cadre de la procédure de coopération prévue par l'article 97 du Règlement de la Chambre.

Concernant les exposés introductifs, pour le texte n° 1149, M. Roggeman a renvoyé au développement de sa proposition de loi, son initiative visant à prolonger l'attribution du subside pendant cinq ans, ceci jusqu'en 2025. Pour le texte n° 1161, M. Burton a renvoyé au développement de sa proposition de loi et à la discussion générale du 28 avril 2020. Il plaide pour un cadre stable qui offre des perspectives.

Dans la discussion générale, M. De Spiegeleer se rallie à l'intention d'accorder un soutien pour cinq ans vu les conséquences à long terme de la crise sanitaire. Mme Buyst, quant à elle, approuve le prolongement du soutien mais demande une analyse approfondie sur l'avenir du transport ferroviaire combiné.

M. Jef Van den Bergh partage ce point de vue.

Mme Vindevoghel plaide en faveur d'une étude. Elle s'oppose au subside accordé inconditionnellement aux entreprises privées. Elle a déposé un amendement afin de lier l'octroi du subside au respect de l'emploi.

Mme Verhaert préfère attendre les résultats de l'étude en cours avant d'envisager le prolongement du régime de subsides.

M. Roggeman considère qu'il est important de prévoir un cadre stable.

Le ministre de la Mobilité, François Bellot, constate que la commission est favorable au prolongement du soutien au trafic diffus et au trafic combiné.

Mme Hanus a, quant à elle, déposé un amendement visant à protéger l'emploi au sein des entreprises bénéficiaires de soutiens.

L'article 1 a été adopté à l'unanimité. Les articles 2 à 7 ont été adoptés successivement par 16 voix et 1 abstention. L'amendement n° 1 à l'article 8 de Mme Vindevoghel a été rejeté par 7 voix contre 1 et 9 abstentions. L'amendement n° 2 de Mme Hanus et consorts a été adopté par 8 voix contre 6 et 3 abstentions. L'article 9 (ancien article 18) dispose que la présente loi entrera en vigueur le 1^er janvier 2021. Il a été adopté à l'unanimité.

L'ensemble de la proposition de loi telle qu'elle a été modifiée a été adopté par vote nominatif à l'unanimité.

14.02 Jef Van den Bergh (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik dank in eerste instantie mevrouw Thibaut voor het verslag.

Er lagen eigenlijk twee vragen voor in het debat.

Ten eerste, gaan wij op dit moment de subsidieregeling verlengen? Is het een geschikt moment om ze in het kader van de coronanoodmaatregelen te verlengen? Er was een behoorlijk grote consensus om dat te doen. Ik denk ook dat dit belangrijk is: het goederenvervoer per spoor heeft geen grote marges en heeft nood aan een voldoende breed tijdsperspectief, dus de verlenging op dit moment is zeker op haar plaats.

Ten tweede, er was de discussie over de lengte van de periode: voor één jaar of ineens voor vijf jaar? Er was een vrij grote consensus om het voor een beperkte periode te doen omdat er momenteel een evaluatie gebeurt van de bestaande subsidieregelingen die wij vandaag verlengen. Wij kijken uit naar die grondige evaluatie in de komende maanden, dus voor de lange termijn – meer dan één tot anderhalf jaar – moeten wij de evaluatie afwachten om te bekijken hoe wij het goederenvervoer per spoor verder kunnen ondersteunen. Op zich moeten wij immers de transitie van vervoer via de weg naar vervoer via het spoor zeker verder ondersteunen en een duw in de rug geven.

Sommige partijen twijfelen eraan of dat via de huidige bedrijven zal lukken. De cijfers tonen aan dat er een groei is van het vervoer per spoor in de voorbije jaren, tot voor de coronacrisis in elk geval, en dat het aandeel van het goederenvervoer per spoor ten opzichte van de andere modi stilaan weer groeit na de klap bij de economische crisis in 2008-2010. Die groei kunnen wij enkel maar toejuichen en wij kunnen die broze groei met de maatregelen van vandaag alleen maar verder verduurzamen.

14.03 Maria Vindevoghel (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, zoals al aangegeven, hadden wij hieromtrent ook een amendement ingediend. Wij vinden het eigenlijk jammer dat er in het kader van de discussie over de subsidies geen grondig debat is gevoerd, met een serieuze impactstudie en waarbij men uitzoekt wat de reeds toegekende subsidies hebben teweeggebracht. Wij zien in de praktijk immers toch dat het aandeel vrachtvervoer over het spoor sinds de privatisering in 2007 is gedaald. Er is dus eigenlijk geen toename, terwijl men toch altijd is blijven subsidiëren. Wij komen van 13,8 procent en zijn gedaald naar 11,7 procent, wat lager ligt dan het Europees gemiddelde.

Wij moeten ons ervoor hoeden subsidies te blijven geven aan privébedrijven als daar geen continuïteit voor is.

Onze fractie vindt dat er veel meer moet nagedacht worden op lange termijn, dat er investeringen moeten komen in het spoornet, in een serieus onderzoek en ontwikkeling en dat wetgeving afdwingt dat het vrachttrafiek per spoor verloopt door bijvoorbeeld containers, opleggers of volledige vrachtwagens op de trein te zetten. Dat gebeurt nu al in Zwitserland.

Als wij die omslag écht willen, zal dit veel serieuzer dan tot op heden moeten worden aangepakt. De PVDA-PTB-fractie is zeker ook voorstander van een uitbreiding van het vrachtvervoer via het spoor omdat dit vanuit ecologisch oogpunt een heel goede zaak is. Dat moet een keuze van de samenleving zijn.

Onze fractie diende een amendement in dat ertoe strekt het toekennen van subsidies te koppelen aan garanties op en behoud van de tewerkstelling. De PS-fractie diende een gelijkaardig amendement in. Dankzij dit amendement werd de voorwaarde van behoud van tewerkstelling in de stemming goedgekeurd. De PVDA-PTB-fractie is tevreden met de voorwaarde die eraan verbonden is.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

15 Proposition de loi contenant des mesures à prendre dans la lutte contre la propagation de la pandémie COVID-19 en ce qui concerne les amendes administratives au niveau du transport aérien et de la navigation aérienne et le système tarifaire de l'aéroport de Bruxelles-National (1163/1-8)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1161/8)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1161/8)

L’intitulé a été modifié par la commission en "proposition de loi visant à prendre des mesures de lutte contre la propagation du coronavirus SARS-CoV-2 en matière ferroviaire (II)".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsvoorstel om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus SARS-CoV-2 inzake spoorvervoer (II)".

La proposition de loi compte 9 articles.

Het wetsvoorstel telt 9 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 9 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 9 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

15 Wetsvoorstel houdende maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van de COVID-19 pandemie voor wat betreft de administratieve geldboeten met betrekking tot het luchtvervoer en de luchtvaartnavigatie en het tariefsysteem van de luchthaven Brussel-Nationaal (1163/1-8)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Vincent Scourneau, Emmanuel Burton, Jef Van den Bergh, Marianne Verhaert.

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

Le rapporteur est M. Joris Vandenbroucke.

15.01 Joris Vandenbroucke, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, collega's, de commissie voor Mobiliteit heeft dit wetsvoorstel besproken op 28 april en 12 mei en wegens de dringende noodzaak doorverwezen naar de plenaire vergadering van vandaag. Vandaar dat ik er mondeling verslag over uitbreng.

In de inleidende uiteenzetting werd door de hoofdindiener, collega Burton, verwezen naar de toelichting bij het wetsvoorstel. Het gaat over een verlenging van de termijn voor de afhandeling van administratieve geldboetes en over de verlenging van de tarieven die luchtvaartmaatschappijen moeten betalen aan Brussels Airport Company.

In de algemene artikelsgewijze bespreking heeft collega Vindevoghel verwezen naar de dramatische situatie in de luchtvaartsector. Zij heeft gezegd dat haar fractie verwacht dat er een grondige discussie komt over de rol van de overheid bij de exploitatie van de luchthavenfaciliteiten en ook over de bescherming van de belangen van de werknemers.

Collega Troosters wees op de zeer zware periode waar luchtvaartmaatschappijen nu door moeten. Hij achtte het raadzaam in plaats van de geldende tarieven onmiddellijk met één jaar te verlengen, hierover opnieuw te onderhandelen met de luchtvaartmaatschappijen, teneinde hen wat meer ademruimte te geven door de tarieven tijdelijk te doen dalen.

Collega Zanchetta is medeondertekenaar van drie amendementen, die zij in de commissie heeft toegelicht. De amendementen nrs. 1 en 3 gaan over de schorsing van de termijnen voor de administratieve geldboetes. Zij stelde voor die te beperken tot drie maanden, één keer verlengbaar. Amendement nr. 2 gaat over het horen van verdachten via videoconferentie, wat geen verplichting mag zijn.

Vervolgens heeft collega Buyst erop gewezen dat zij voorstander is van een verdere flexibilisering van de tarieven aan de hand van bepaalde criteria. Zij heeft ook de amendementen nrs. 6 en 7 ingediend met het oog op een duidelijke bepaling waarin gesteld wordt dat de termijn slechts één keer kan worden verlengd.

De collega's Burton en Scourneau hebben vier amendementen ingediend. De amendementen nrs. 4, 5, en 9 moeten tegemoetkomen aan het advies van de Raad van State inzake de retroactieve bepalingen in het oorspronkelijke wetsvoorstel. Amendement nr. 8 strekt ertoe hoorzittingen per videoconferentie facultatief te maken.

Minister Bellot heeft vervolgens het woord genomen. Hij wees erop dat de voorgestelde termijnverlenging van de gereguleerde periode inzake de tarieven met één jaar, ertoe strekt de tariefonderhandelingen tussen BAC en de luchtvaartmaatschappijen over de drempel van de COVID-19-crisis te tillen. Dit stemt trouwens overeen met de praktijk van alle andere Europese luchthavens waar de tariefperiode ten einde loopt.

Verder preciseerde de minister met betrekking tot de administratieve geldboetes dat de verlenging van de termijn bedoeld is om de rechten van de verdediging veilig te stellen. De minister bevestigde verder nog dat de hoorzitting per videoconferentie inderdaad steeds facultatief dient te zijn en dat een amendement in die zin derhalve welkom is.

Na de discussie werd overgegaan tot de stemming. Amendementen nrs. 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 werden aangenomen. Het gewijzigde geheel werd aangenomen met 14 stemmen voor bij 3 onthoudingen.

15.02 Maria Vindevoghel (PVDA-PTB): Mijnheer de voorzitter, collega's, wij hebben ons onthouden. Zoals reeds gezegd, het huis staat in brand, terwijl er wordt gediscussieerd over een wetsvoorstel over boetes en licenties.

Wij vinden het jammer dat niet van de gelegenheid werd gebruikgemaakt om de discussie over de rol van Brussels Airport op de luchthaven ten gronde te voeren en om na te gaan of Brussels Airport niet beter in overheidshanden zou worden gegeven in plaats van hoe het nu is. Brussels Airport is de maatschappij die de voorbije jaren het meeste geld heeft opgebracht en dat geld gaat naar de aandeelhouders in het buitenland en niet naar het bedrijf zelf.

Vandaar onze onthouding.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

16 Proposition de loi relative aux mesures temporaires visant à garantir la continuité de la navigation pendant la crise liée au coronavirus COVID-19 (1213/1-5)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1163/8)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1163/8)

L’intitulé a été modifié par la commission en "proposition de loi portant mesures contre la propagation de la pandémie de COVID-19 en ce qui concerne les amendes administratives au niveau du transport aérien et de la navigation aérienne et le système tarifaire de l'aéroport Brussels Airport".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsvoorstel houdende maatregelen in de strijd tegen de verspreiding van de COVID-19-pandemie voor wat betreft de administratieve geldboeten met betrekking tot het luchtvervoer en de luchtvaartnavigatie en het tariefsysteem van de luchthaven Brussels Airport".

La proposition de loi compte 10 articles.

Het wetsvoorstel telt 10 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 10 sont adoptés article par article ainsi que l'annexe.

De artikelen 1 tot 10 worden artikel per artikel aangenomen, alsook de bijlage.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

16 Wetsvoorstel betreffende tijdelijke maatregelen om de continuïteit inzake scheepvaart te garanderen tijdens de uitbraak van het coronavirus COVID-19 (1213/1-5)

Proposition déposée par:

Voorstel ingediend door:

Marianne Verhaert.

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

Le rapporteur est M. Van den Bergh.

16.01 Jef Van den Bergh, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, de commissie voor Mobiliteit heeft het wetsvoorstel besproken in haar vergadering van 12 mei, afgelopen dinsdag, in een hybride vergadering met fysiek aanwezige leden en met leden op afstand via videoconferentie. Het voorstel heeft de hoogdringendheid gekregen tijdens de plenaire vergadering van 30 april. De Kamervoorzitter besliste om een advies te vragen aan de afdeling Wetgeving van de Raad van State. Dat advies werd tijdig ontvangen om de bespreking in de commissie van afgelopen dinsdag te kunnen houden. Omwille van de hoogdringendheid werd daar ook afgesproken om met een mondeling verslag het voorstel vandaag ter bespreking voor te leggen aan de plenaire vergadering.

Mevrouw Verhaert heeft voor de toelichting bij het wetsvoorstel verwezen naar de schriftelijke tekst van de toelichting. Zij heeft ook vier amendementen ingediend tijdens de bespreking om tegemoet te komen aan een aantal eerder technische opmerkingen van de Raad van State.

Wat betreft de algemene bespreking en de artikelsgewijze bespreking onderschrijft de heer Pieter Despiegeleer de noodzaak aan dringende maatregelen voor de scheepvaart. Hij verwijst daarbij naar de zware tol die wordt geëist door de pandemie bij de zeevarenden, zoals ook blijkt uit een bepaald onderzoek.

Mevrouw Buyst beaamt de doelstellingen van het wetsvoorstel, maar stelt zich vragen bij het feit dat de maatregelen reeds werden gecommuniceerd door het directoraat-generaal van de Scheepvaart op 18 april en vraagt zich dan af waarom dit een maand later dan nog in het Parlement moet worden besproken. Zij stelt zich ook een aantal vragen bij het artikel 7 van het wetsvoorstel betreffende de repatriëring van de zeevarenden. Welke initiatieven heeft de Belgische overheid tot nu toe genomen met het oog op een snelle repatriëring? Werd dit artikel besproken met de sociale partners? Zij wijst erop dat het artikel geen einddatum bevat en dat dit mogelijk een risico inhoudt voor een permanente mogelijkheid tot afwijking van de geldende cao.

Mevrouw Verhaert reageert daarop als indienster dat de beslissing om al dan niet langer aan boord te blijven, uitsluitend bij de zeevarenden zelf ligt. Voorts is de retroactiviteit verantwoord door het essentiële karakter van de scheepvaartsector. Hierover werd ook overlegd met de sociale partners en dit is hoe dan ook een tijdelijke regeling met het oog op COVID-19-crisis.

Ook minister Bellot verwijst naar het tijdelijke karakter van de voorgestelde maatregelen, wat ook uit de titel van het wetsvoorstel blijkt.

Mevrouw Vindevoghel betreurt eveneens dat artikel 7 niet uitdrukkelijk de tijdelijkheid van de maatregel vermeldt. Er werd echter afgesproken dat die tijdelijkheid in het verslag nog eens zou worden benadrukt, wat bij deze is gebeurd.

De heer Roggeman benadrukt eveneens de noodzaak van de maatregelen die in het wetsvoorstel worden opgenomen. Hij vraagt bij artikel 12 van het wetsvoorstel wel of de maatregelen specifiek voor de scheepvaart en niet voor de binnenvaart gelden, wat in het antwoord van minister Bellot werd bevestigd.

Tot slot wijst mevrouw Verhaert er nog op dat er zeker geen overschrijding van de bevoegdheden is, aangezien de drie Gewesten een positief advies hebben gegeven.

Bij de stemmingen waren er vier amendementen bij de artikelen 5, 6, 11 en 13. Die amendementen werden alle vier unaniem goedgekeurd. De 13 artikelen werden ook unaniem goedgekeurd, met uitzondering van artikel 7, waarbij er een stemming van 12 stemmen voor en 3 stemmen tegen was. Het geheel werd met eenparigheid van stemmen goedgekeurd.

16.02 François Bellot, ministre: Monsieur le président, je ferai un petit commentaire au sujet des trois propositions de loi. Le débat a été très intéressant et naturellement directement lié à la crise du coronavirus. Je pense que chaque parlementaire a pris la mesure des difficultés du secteur du transport, qu'il soit maritime, ferroviaire ou aérien.

Je tiens aussi à souligner – car quand les choses vont bien, on le dit rarement – que la SNCB est une des seules compagnies ferroviaires européennes qui fonctionne à nouveau à 100 %, et ce, depuis le 4 mai 2020. C'est grâce aux cheminots, à toutes les mesures prises en interne et au support de toutes les autorités – régionales, locales ou fédérales. On peut féliciter les cheminots au premier chef, mais aussi celles et ceux qui ont retroussé leurs manches pour qu'il en soit ainsi.

Le président: Monsieur le ministre, nous vous remercions.

Nous ne pouvons que nous joindre à vos félicitations adressées à l'ensemble des cheminots. Je suis tout à fait d'accord avec vous pour signaler que, quand c'est bien, il faut le dire – et surtout quand c'est bien. Malheureusement, ce n'est pas la règle qui prévaut aujourd'hui.

Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

17 Proposition de loi relative au crédit à la consommation, visant à aider les emprunteurs à faire face à la crise provoquée par le coronavirus (1155/1-8)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1213/5)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1213/5)

L’intitulé a été modifié par la commission en "proposition de loi relative aux mesures temporaires visant à garantir la continuité de la navigation pendant la crise liée au coronavirus SARS-CoV-2".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsvoorstel betreffende tijdelijke maatregelen om de continuïteit inzake scheepvaart te garanderen tijdens de uitbraak van het coronavirus SARS-CoV-2".

La proposition de loi compte 13 articles.

Het wetsvoorstel telt 13 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 13 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 13 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

- Proposition de loi portant des mesures concernant les modalités relatives au crédit à la consommation dans le cadre de la crise du coronavirus COVID-19 (1184/1-3)

17 Wetsvoorstel betreffende het consumentenkrediet, teneinde de kredietnemers van dergelijke kredieten te helpen de door het coronavirus veroorzaakte crisis te doorstaan (1155/1-8)

- Wetsvoorstel houdende maatregelen op het vlak van de modaliteiten inzake consumentenkrediet in het kader van de crisis van het coronavirus COVID-19 (1184/1-3)

Propositions déposées par:

Voorstellen ingediend door:

- 1155: Christophe Lacroix, Melissa Depraetere, Patrick Prévot, Eliane Tillieux, Sophie Thémont, Malik Ben Achour, Khalil Aouasti, Eric Thiébaut, Ludivine Dedonder, Ahmed Laaouej

- 1184: Leen Dierick, Steven Matheï, Jef Van den Bergh.

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

17.01 Leen Dierick, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, ik verwijs graag naar het schriftelijk verslag.

17.02 Anneleen Van Bossuyt (N-VA): Mijnheer de voorzitter, collega's, veel gezinnen werden, worden en zullen nog worden getroffen door de coronacrisis. Het is onnodig te zeggen dat dit ook financiële repercussies heeft voor die mensen.

Gelukkig hebben de overheden op de verschillende niveaus hun verantwoordelijkheid genomen en hebben ze ervoor gezorgd dat er in een vangnet wordt voorzien. Ook met de bankensector werd een akkoord bereikt over een uitstel voor hypothecaire kredietaflossingen.

Wat hier vandaag voorligt, is een voorstel dat hetzelfde beoogt, maar dan voor consumentenkredieten. Wij hebben er alle begrip voor dat een antwoord op dit vraagstuk moest worden gezocht en ook werd gevonden. De vraag die wij hebben, is of het bereikte akkoord het juiste is. Daarover hebben wij onze twijfels.

Ten opzichte van het initiële voorstel is het goed dat nu in het voorstel wordt opgenomen dat als men inkomensverlies lijdt door de coronacrisis, men dat effectief moet aantonen. Wij zijn nog wat onzeker over het personele toepassingsgebied en hebben ook in de commissie aangegeven dat dit volgens ons nog steeds te ruim geformuleerd is.

Het belangrijkste punt is voor ons evenwel dat er een financiële ondergrens in het voorstel wordt opgenomen voor de kredieten die in aanmerking komen. In de commissie hebben wij daarvoor al onze ideologische argumenten aangevoerd, maar vandaag wil ik graag de praktische argumenten naar voren brengen.

Zonder ondergrens in dit voorstel dreigt deze wet zijn doel voorbij te schieten, en wel om twee redenen. Ten eerste, de bedrijven die de aanvragen moeten verwerken zullen dat logistiek niet aankunnen. Zij hebben niet de personeelscapaciteit om tienduizenden aanvragen te verwerken, waardoor de beoogde wet in de praktijk haar doel niet zal kunnen bereiken.

Ten tweede, een gevolg daarvan is dat de mensen die het uitstel echt nodig hebben niet geholpen zouden kunnen worden, wat toch allerminst de bedoeling kan zijn. Daarom hebben wij twee amendementen ingediend om een ondergrens van minstens 50 euro in het voorstel op te nemen. Wij rekenen op de steun van de collega's die deze wet effectief uitvoerbaar willen zien om die amendementen te steunen.

Président: Patrick Dewael, président.

Voorzitter: Patrick Dewael, voorzitter.

17.03 Benoît Piedboeuf (MR): Monsieur le président, nous avions aussi déposé un amendement mais, comme nos collègues en ont également déposé un en l'étendant un petit peu, nous retirons donc le nôtre et nous soutiendrons celui de nos collègues.

Notre motivation était vraiment l'état d'esprit de ce que constitue le microcrédit. Celui-ci existe dans tous les pays du monde mais surtout dans les pays pauvres, en Afrique, en Inde. Le principe même du microcrédit est justement de faibles montants mais avec une régularité. Il nous semblait qu'un faible montant avec une régularité qui induit une attention de la part de l'emprunteur est important et qu'il ne fallait pas interrompre cette espèce d'enchaînement vertueux.

Pour nous, en matière de microcrédit, il est important de faire confiance aux emprunteurs. C'est comme cela que fonctionne le microcrédit dans le monde entier, surtout grâce aux femmes qui travaillent. Il nous paraissait que ce n'était pas une bonne idée d'enlever cette limite. Continuer à encourager l'attention dans le cadre du microcrédit est une bonne mesure. Nous soutiendrons donc cet amendement.

17.04 Leen Dierick (CD&V): Mijnheer de voorzitter, collega's, de coronapandemie treft veel gezinnen en bedrijven, zoals veel collega's al hebben gezegd. Gelukkig nemen de verschillende overheden tal van maatregelen.

Door het systeem van tijdelijke werkloosheid en het overbruggingsrecht zorgen wij er op federaal niveau voor dat mensen niet plots zonder inkomen vallen. Toch zien verschillende gezinnen door de coronacrisis hun inkomen dalen. Niet iedereen heeft immers voldoende financiële middelen om de huidige periode zonder kleerscheuren door te komen.

Om aan wie nu inkomensverlies lijdt, meer ademruimte te geven, hebben wij samen met de PS en sp.a gewerkt aan een voorstel om betalingsuitstel te verlenen bij consumentenkrediet. Dat uitstel geeft meer ademruimte aan mensen die het nu moeilijk hebben.

Wij moeten de consumenten daarover zeer goed informeren en ook duidelijkheid geven. De kredietgevers moeten die mogelijkheid ook publiceren op hun website. De consumenten moeten goed geïnformeerd worden, want ook voor die maatregel geldt dat uitstel geen afstel is. Er zal betaald moeten worden, het is geen kwijtschelding.

Wel hebben wij erin voorzien dat er geen dossierkosten, nalatigheidsintresten of andere kosten betaald moeten worden. Door het uitstel zal de looptijd van het krediet worden verlengd. De uitgestelde intresten zullen verrekend kunnen worden ofwel door een spreiding over de termijn ofwel op het einde.

In de afgelopen weken hebben veel burgers die uitstel willen vragen, ons aangesproken. Wij hopen dan ook dat consumenten vanaf 1 mei uitstel kunnen vragen. Dat kan op voorwaarde dat het wetsvoorstel nog in mei in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd wordt en wij rekenen er dan ook op dat dat, na de goedkeuring van de tekst, zo snel mogelijk gebeurt.

Natuurlijk hopen wij ook dat de regeling in de praktijk snel van start kan gaan en dat de logistieke afhandeling door de kredietgevers vlot verloopt. Maar de voorbije dagen kregen we heel wat signalen van de sector dat dat praktisch onhaalbaar zou zijn, als elk consumentenkrediet ongeacht het bedrag ook voor uitstel van betaling in aanmerking zou komen.

Om die reden wenst de CD&V-fractie het amendement, dat een drempel van 50 euro invoert, in laatste instantie toch te steunen.

Ik wil alle collega's uit de commissie voor Economie, Consumentenbescherming en Digitale Agenda bedanken voor de zeer fijne samenwerking en de constructieve houding van iedereen in het dossier. Ik hoop dat we snel kunnen werk maken van het uitstel van het consumentenkrediet.

17.05 Christophe Lacroix (PS): Monsieur le président, chers collègues, le PS a mis le dossier sur la table immédiatement car il était, pour nous, incompréhensible qu'en matière de crédits, on avance pour les propriétaires, pour les entreprises – l'accord avec Febelfin sur le report des crédits hypothécaires et sur le report de paiement des crédits aux entreprises date de fin mars 2020 –, alors que rien ne soit fait pour les crédits à la consommation.

Les crédits à la consommation posaient donc un grave problème pour les propriétaires, mais encore plus pour les locataires, et engendraient des conséquences en cascade. Il faut savoir que si deux mensualités sont partiellement ou totalement impayées, on est mis en demeure de payer la totalité de l'emprunt. Et si, dans les trente jours de la mise en demeure, l'emprunteur ne peut pas rembourser la totalité des arriérés et le montant de la mensualité suivante, le prêteur est obligé de dénoncer le crédit.

Or, la conséquence de cette dénonciation est grave pour l'emprunteur puisque les comptes de ce dernier sont bloqués pour tout ce qui est dépassement, et que des frais, des pénalités, des intérêts de retard sont appliqués. Il est également fiché à la Banque nationale de Belgique. De plus, il est possible, par simple lettre recommandée, de procéder à des cessions de créances consenties. Il suffit donc d'envoyer une lettre à la Caisse de chômage ou à l'employeur et cela se fait automatiquement. En outre, il est également possible d'actionner les clauses de réserve de propriété. Ce sont là toutes des conséquences en cascade avec un risque majeur que la crise corona entraîne dans la spirale du surendettement les personnes les plus vulnérables et les plus fragilisées.

Ce risque pèse sur de très nombreux citoyens. Monsieur le président, chers collègues, plus de cinq millions de personnes ont au moins un crédit à la consommation en cours. De nombreux ménages ont vu leurs revenus diminuer suite au chômage temporaire ou à l'interruption totale ou partielle d'une activité indépendante.

Des entreprises de crédit à l'affût ont déjà flairé l'aubaine et proposent des refinancements de crédits à des taux d'usurier.

La vérité, aujourd'hui, c'est que personne n'a de vision claire et précise de l'ampleur du problème. Et pour cause, la Banque nationale de Belgique n'enregistre que les contrats dénoncés. Or, la dénonciation ne peut avoir lieu qu'après trois mois d'impayés. Vu que le confinement date de mars, cela devrait arriver fin mai, début juin, donc dans les prochains jours.

Nous pouvons prédire que si nous ne faisons rien, une masse de dossiers va se révéler dans les jours qui viennent – des facteurs et des acteurs importants du surendettement. D'ailleurs, les services de médiation de dettes nous confirment voir arriver les premiers dossiers de dénonciation de crédit et de notification de cession de rémunération. Il est donc urgent de voter ce texte.

Le texte qui est soumis au vote est un bon accord ou en tout cas était un bon accord – j'y reviendrai dans quelques minutes, chers collègues. C'était un texte équilibré, qui permettait d'engranger une quasi-unanimité en commission pour répondre à l'urgence.

Nous avons prévu, dans ce dispositif, de viser tous les contrats de crédit. Le secteur voulait exclure les crédits dont la mensualité est supérieure à 100 euros. Les associations de lutte contre la pauvreté, les associations qui travaillent auprès des personnes endettées, le secteur de la médiation de dettes, les associations de consommateurs nous ont convaincus que ce n'était pas une bonne idée. Nous, socialistes, étions convaincus. Je remarque que d'autres ne le sont plus aujourd'hui.

Nous avons prévu de permettre une suspension de crédit pour une période de trois mois renouvelable, soit six mois. C'est aussi ce que nous faisons en matière de crédit hypothécaire. C'est une bonne décision. En outre, le prêteur a l'obligation de consentir à la suspension temporaire du crédit. C'est évidemment aussi une très bonne décision.

Le report de paiement n'entraîne donc plus le fichage négatif à la Banque nationale de Belgique, tandis que le prêteur est tenu de communiquer sur son site internet la possibilité de report de paiement. C'était donc un bon accord jusqu'il y a quelques heures ou quelques minutes.

Ce n'était évidemment pas ce que voulait le secteur, Febelfin et les entreprises qui pratiquent le crédit à la consommation. En effet, ils voulaient limiter le report à trois mois maximum et exclure les crédits dont le montant mensuel est supérieur à 100 euros. De même, ils souhaitaient que la suspension temporaire de paiement ne soit qu'une simple faculté laissée au libre arbitre du prêteur.

Ce n'est pas ce que désiraient le Parti Socialiste et les associations de lutte contre la pauvreté et contre le surendettement ainsi que les associations de défense des consommateurs, qui auraient souhaité aller plus loin. Nous aurions voulu une mesure de grâce des intérêts pour les ménages les plus vulnérables, c'est-à-dire ceux dont le revenu est inférieur à 1 700 euros plus 300 euros par enfant à charge. De plus, nous aurions voulu une information beaucoup plus active par le prêteur dès le premier arriéré de paiement ainsi qu'une plus grande flexibilité dans l'étalement des intérêts après la période de report. Cela dit, dans tout compromis, on prend des décisions, puis on se retranche. Il s'agissait donc d'un accord équilibré, qui permettait de répondre à l'urgence.

Cependant, monsieur le président, chers collègues, tout a changé depuis le dépôt des amendements dont nous avons parlé voici quelques minutes. Ils portent le nom de députés qui ont choisi d'épouser cette cause, consistant à fixer un seuil minimal de 50 euros. Cela signifie que tous les citoyens dont les mensualités sont inférieures ou égales à ce montant ne pourront pas bénéficier de la mesure. C'est donc tout à fait paradoxal – et je vous dirais même: proprement scandaleux. Ce l'est pour deux raisons.

D'abord, faisant de la politique depuis trente ans à différents niveaux de pouvoir, je considère que lorsqu'on aboutit à un compromis, il doit être respecté. C'est une question de loyauté. En politique, si un accord conclu à la suite de négociations âpres et difficiles n'est pas respecté, nous perdons une valeur essentielle à notre mission et fonction d'hommes et de femmes politiques.

La deuxième raison est que ces amendements ne doivent pas porter le nom des députés qui les ont signés. Je vais vous livrer le dessous des cartes de ces amendements. Ce sont les amendements d'Unigro, qui depuis des jours fait un lobbying intense auprès des députés et des groupes politiques pour faire avancer sa cause. Pas celle des consommateurs, ni celle des personnes qui sont en situation de vulnérabilité et qui le seront encore plus demain!

Derrière Unigro, il y a la firme Saint Brice. Cette société nous explique, avec son talent de lobbyiste, que de gros soucis administratifs se présenteront, qu'elle n'arrivera pas à faire ce qu'on lui demande si cette proposition de loi est votée sans seuil pour les remboursements de crédits. Elle nous dit que cela menace sa viabilité. J'ai vérifié les comptes de cette société, qui sont publiés à la Banque nationale de Belgique. Ils montrent, par an, un mali de cinq millions d'euros. Mais c'est structurel, cela fait des années que c'est comme cela et ce n'est pas dû à la crise du coronavirus, et encore moins à la proposition de loi que nous nous apprêtions à voter avec enthousiasme. Unigro et Saint Brice, c'est en fait le groupe Cofidis. Et le groupe Cofidis, lui, va très bien. Tout va très bien, madame la marquise, pour le groupe Cofidis! Il fait quinze millions de bénéfices!

Je voudrais insister sur la notion de ces 50 euros. Pour nous, 50 euros, ce n'est pas grand-chose. Nous avons un salaire élevé – je n'ai pas dit que nous ne le méritions pas, mais il est élevé. Alors, évidemment, 50 euros, pour nos ménages, ne représentent pas grand-chose. Mais le revenu médian en Belgique est de 1 600 ou 1 700 euros nets par mois. Et avec le chômage économique temporaire, les personnes qui gagnaient 1 700 euros par mois en gagnent aujourd'hui 1 000 par mois. Par contre, elles doivent continuer à rembourser leur crédit à la consommation.

On s'aperçoit, souvent, que ces personnes ont des besoins, comme tout le monde. Il n'est pas question de les stigmatiser en disant qu'elles feraient mieux de ne pas acheter. Voici quelques exemples. À partir du moment où nous avons été confinés, les enfants et les adolescents ne pouvaient plus aller à l'école. Ces personnes ont parfois dû acheter des ordinateurs portables. Le prix d'un ordinateur portable varie. Je prends les offres d'Unigro. Un PC portable: 459 euros, à rembourser en tranches de 28,96 euros par mois. Votre réfrigérateur tombe en panne. Vous n'avez pas les moyens d'en payer un autre cash. Vous avez donc recours à ce type de sociétés. Unigro vous propose un combiné réfrigérateur-congélateur pour 599 euros, soit 600 euros, avec un remboursement de 34,44 euros par mois. Votre lave-linge tombe en panne. Vous devez en acheter un nouveau. Là aussi, Unigro vous propose, pour 449 euros d'achat, un crédit de 28,33 euros par mois. Ce sont des biens de première nécessité, coûtant les montants que je viens de citer. Les personnes qui remboursent ces crédits ne seront pas concernées par nos propositions de loi. Si elles ont deux ou trois crédits, elles seront à 100, ou à 150 euros à rembourser par mois. Et si elles ont en plus une voiture, évidemment, le chiffre montera très fort et l'impact pour ces personnes sera puissant.

En plus, monsieur le président, chers collègues, quand je suis allé voir sur le site internet d'Unigro-Saint Brice-Cofidis, leurs pop-up, c'est-à-dire ce qui frappe immédiatement quand vous êtes sur le site, sont des messages faisant croire à tous qu'il faut faire du shopping. C'est ce qu'il est indiqué: "Faites votre shopping. Nous vous proposons un crédit." Ce crédit est à 17,45 % d'intérêt, monsieur le président! Voilà comment les personnes les plus précarisées et les plus vulnérables dans ce pays sont traitées par des sociétés qui n'ont que l'âpreté et l'appât du gain en bouche!

Je voudrais terminer mon intervention sur des rapports qui nous proviennent des services de médiation de dettes. On nous explique que le nombre de contrats de crédits souscrits par un même débiteur auprès d'Unigro est très élevé.

En 2017, on nous a rapporté qu'une personne avait souscrit un certain nombre de contrats de vente à tempérament avec Unigro, à savoir une dizaine de contrats pour des sommes inférieures à 1 250 euros, soit deux années consécutives avec un taux proche des 18,50 %. Un crédit à tempérament Unigro est possible pour l'achat d'un lit par un pensionné de 77 ans qui a déjà deux autres crédits en cours. J'ai déjà parlé des taux. Une fois que vous avez acheté chez Unigro, on vous matraque de publicité et on insiste lourdement sur la possibilité d'acheter à crédit.

Chers collègues, si nous avons encore un sursaut de conscience, il est temps de nous dire que nous devons prendre une décision qui va dans l'intérêt général et pas dans l'intérêt de quelques-uns qui s'en mettent plein les poches sur la misère des plus vulnérables et des plus précarisés!

17.06 Reccino Van Lommel (VB): Mijnheer de voorzitter, sta mij toe om, net zoals de collega's in het halfrond, mijn bezorgdheid te uiten over de vele gezinnen die vandaag getroffen zijn door het coronavirus. Vandaag zijn heel wat mensen tijdelijk werkloos. Als wij de berichten bekijken die hoe langer, hoe meer binnensijpelen, dan zien wij dat er vandaag al 180.000 jobs permanent op de helling staan, dus sociale maatregelen dringen zich op. Het is onze taak als politici om onze mensen te beschermen.

U weet dat ik hierover destijds een mondelinge vraag heb gesteld aan minister Muylle, omdat wij het betreurden dat consumentenkredieten niet werden meegenomen in de maatregelen die eerder werden getroffen rond de hypothecaire kredieten. Wat ons betreft, komen het voorliggend wetsvoorstel en de stemming ervan dan ook niets te vroeg. De verlenging met drie maanden is broodnodig. Wij zullen het wetsvoorstel dan ook vanzelfsprekend steunen.

Het toepassingsgebied van het wetsvoorstel is ruim. Ik zou dan ook heel graag mijn pleidooi van in de commissie willen herhalen voor de invoering van een minimumplafond wat betreft de consumentenkredieten. Wij hebben destijds amendementen ingediend. De heer Lacroix zegt dat er nooit over een minimum is gesproken. Ik betreur dat, want dat is tegenstrijdig met hetgeen wat in de commissie, vaak ten gronde, is bediscussieerd geweest. Hij vindt dat overigens schandalig. Ik vind dat vreemd omdat hij daarnet terecht zelf aanhaalde dat in zijn oorspronkelijk wetsvoorstel een minimumplafond van 100 euro ingeschreven was. Het is misschien voortschrijdend inzicht dat hij dit heeft laten schrappen, maar ik vind zijn becommentariëring een beetje te kort door de bocht.

Ik vind het heel belangrijk dat het wetsvoorstel van toepassing is voor wie het echt nodig heeft, voor de consumenten die het echt nodig hebben. Wij moeten ons de vraag stellen of het zinvol is om een dossierlast op te starten voor een krediet van 10 euro per maand.

Zoals jullie weten, was ons initieel amendement gericht op een cumulatieve benadering, per gezin, zonder te spreken over een plafond per krediet. Dat amendement heeft het echter niet gehaald. Anderzijds zijn wij blij dat het maximumplafond van 25.000 euro aan spaargeld is ingeschreven, omdat wij het zeer belangrijk vinden dat het wetsvoorstel in balans is. Wij vinden het spijtig dat er, ondanks het debat over het minimumplafond, geen consensus bereikt is. Niettemin moeten wij vandaag zeer goed nadenken over dat minimumplafond, temeer omdat wij moeten vermijden dat er in de komende weken administratieve lasten en een grote stormloop voor aanvragen met kleine bedragen zouden ontstaan. De facto zou op die manier het wetsvoorstel onuitvoerbaar worden.

Neen, mijnheer Lacroix, ik laat mij niet leiden door lobbyisten, absoluut niet. Wat voor mij belangrijk is, is het gezond verstand en de balans die in elk wetsvoorstel aanwezig moet zijn. Wij zijn een sociale volkspartij en in die zin hebben wij in dit halfrond al veel voorstellen gedaan. Niemand kan zeggen dat het Vlaams Belang niet sociaal zou zijn, als wij vandaag een dergelijk amendement zouden steunen.

Collega's, het is onze taak, als parlementslid of politicus, om de consumenten te beschermen, maar natuurlijk zijn daar altijd twee kanten aan. In eerste instantie moeten wij er nu voor zorgen dat de consumenten deze moeilijke crisis doorkomen. Dat konden wij doen door heel wat reeds genomen maatregelen, maar dat kunnen wij ook doen door de goedkeuring van dit wetvoorstel, op voorwaarde dat het voor iedereen mooi in balans is. De keerzijde van medaille is dat wij ook moeten voorkomen dat de kansarmoede toeneemt en dat de consumenten schulden zouden opbouwen. Ik spreek niet zozeer over facturen, waarover wij het in een ander wetsvoorstel gehad hebben, maar veeleer over schulden, consumentenkredieten en leningen die aangegaan zouden worden.

We moeten vermijden dat mensen bij de minste tegenslag in moeilijke situaties terechtkomen. Dat is een randbemerking die ik wou maken, maar wij zullen dit wetsvoorstel hoe dan ook steunen bij de stemming.

17.07 Florence Reuter (MR): Monsieur le président, chers collègues, quand on subit une crise, une pandémie sans précédent comme celle-ci, tous les secteurs sont touchés. Si de nombreux acteurs économiques attendent encore des réponses, tels que l'horeca ou le milieu culturel ou artistique, la plupart des ménages en subissent aussi les conséquences financières.

Les particuliers n'ont donc pas été oubliés. Le gouvernement a d'ores et déjà pris des mesures pour leur permettre de supporter le choc, comme le report du crédit hypothécaire, la suspension des coupures d'eau et d'électricité ou encore la suspension des expulsions. Mais ce n'était pas suffisant.

Ils sont effectivement nombreux à avoir perdu une partie de leurs revenus en raison du confinement et ils ne parviennent plus à honorer les remboursements liés à l'un ou l'autre crédit à la consommation: voiture, vélo, télévision, électroménager – on en a entendu parler – ou matériel informatique. Ce sont autant de biens souvent achetés à crédit que la crise du COVID-19 ne permet pas de rembourser. Il fallait donc aussi leur permettre de reporter ces crédits-là.

Il est vrai que les chiffres de la Banque nationale sont assez clairs: plus de cinq millions de Belges avaient au moins un crédit à la consommation en cours en février 2020.

Sans tomber dans les caricatures, monsieur le président, prenons l'exemple d'un vendeur automobile qui gagne environ 2 100 euros par mois. Il n'a plus que 1 450 euros en chômage économique. Après avoir payé son loyer (750 euros), un crédit à la consommation (400 euros), il ne lui reste plus que 300 euros par mois. Ce n'est pas une caricature. C'est une réalité. C'est donc dire l'importance de la mesure pour nos concitoyens et c'est une bouffée d'air indispensable.

Il est donc pour mon groupe essentiel de soutenir cette mesure, tout en insistant sur le fait qu'elle est temporaire, exceptionnelle et prévue pour une durée maximale de trois mois, renouvelable seulement une seule fois. Pour bénéficier de ce report, l'emprunteur doit, lui aussi, répondre à des conditions strictes (pas de retard de paiement de plus d'un mois au 1^er avril 2020) et il faut qu'au moment de la demande, le total des actifs mobiliers dans l'ensemble des comptes (comptes courants, comptes d'épargne, comptes d'investissement) soit inférieur à 25 000 euros.

Il va de soi que l'octroi d'un report dans ce contexte ne sera pas assimilé à un retard de paiement au sein de la Centrale des crédits de la Banque nationale.

C'est donc, pour nous, une bonne mesure et un bon accord qui doit permettre de faire face au remboursement des échéances des crédits à la consommation et d'éviter ainsi le risque de voir basculer dans la spirale de l'endettement une série de ménages qui jusqu'ici assumaient sans problème.

Cela ne doit toutefois pas avoir d'effet pervers sur les petites entreprises qui, à leur tour, crouleraient cette fois sous la charge administrative pour de trop petits montants. Comme l'avait dit, il y a un instant, M. Piedboeuf, nous avons redéposé dans un premier temps notre amendement afin que ce report de paiement ne concerne que les crédits dont les remboursements mensuels dépassent 50 euros par mois. Nous estimions déjà en commission que des montants inférieurs auraient un impact plus limité sur le budget familial alors que l'impact administratif et financier pour le prêteur serait assez lourd. Ce seuil de 50 euros semble au contraire raisonnable.

Je regrette bien sûr qu'il n'ait pas été suivi en commission même si je constate que, finalement, c'est la raison qui l'emporte puisque mes collègues de la N-VA et du CD&V déposent aujourd'hui exactement le même amendement avec ce montant de 50 euros. Mieux vaut tard que jamais, monsieur le président, et je m'en réjouis car pour le MR, ce qui importe, c'est d'être aujourd'hui conséquent, efficace et pragmatique. Nous soutenons donc le texte dans l'intérêt premier du consommateur. Je vous remercie.

17.08 Melissa Depraetere (sp.a): Mijnheer de voorzitter, ik wil graag eerst even terugkomen op de interventie van de heer Van Lommel. Er is absoluut geen sprake van voortschrijdend inzicht bij de heer Lacroix. In geen enkele versie van geen enkele tekst van PS-sp.a was er sprake van een ondergrens en al zeker niet van een ondergrens van 100 euro. Deze grens is volgens ons ook veel te hoog. We zijn zeer consequent geweest in dat standpunt. Het zou dan ook fijn zijn dat u geen uitspraken doet over teksten die u duidelijk niet grondig hebt gelezen.

Consumentenkredieten moeten worden betaald. Dat is het allerbelangrijkste uitgangspunt, ook voor onze tekst. De coronacrisis mag naast een gezondheids- en economische crisis echter niet ook nog eens een sociale crisis worden. Heel wat gezinnen worden financieel getroffen door deze coronacrisis. Terwijl hun inkomsten dalen, blijven de uitgaven natuurlijk hetzelfde en blijven de facturen komen.

Gebaseerd op het voorstel om de hypothecaire kredieten uit te stellen, vinden wij het ook heel belangrijk om vandaag ook de mogelijkheid tot uitstel van consumentenkredieten te stemmen. Bijna de helft van de bevolking heeft een consumentenkrediet lopende. In het grootste deel van de gevallen gaat dat over een verbouwingslening of een autolening, maar voor een klein deel van de consumentenkredieten gaat dat over onverwachte kosten, zoals een koelkast of een diepvries die stukgaat en die gezinnen niet onmiddellijk kunnen betalen. Vooral de meest kwetsbare gezinnen moeten dan voor zo'n aankoop een beroep doen op een consumentenkrediet. Door niet alleen de hypothecaire kredieten recht op uitstel te geven, maar ook deze lopende consumentenkredieten, zorgen we voor een totaalaanpak die kan vermijden dat gezinnen kopje-onder gaan.

Ik wil graag even terugkomen op het amendement van mevrouw Van Bossuyt. Ik heb begrip voor haar argument en het zeer moeilijke evenwicht tussen de administratieve last voor de bedrijven en de drempel of de limiet om net de juiste doelgroep te bereiken. De meest kwetsbare gezinnen zijn echter die gezinnen die die lage consumentenkredieten aangaan. Voor hen is dit uitstel net zo belangrijk. Zij moeten een beroep doen op kleine consumentenkredieten met lage afbetalingen om net die onverwachte aankopen te financieren. De afbetaling ligt dan vaak onder 50 euro per maand. Volgens de sp.a-fractie is 50 euro een te hoge limiet, waardoor we vrezen dat de meest precaire gezinnen, die net het hardst getroffen worden, helemaal niks achter de hand hebben en bovendien ook nog eens van deze nieuwe wetgeving zullen worden uitgesloten. Om die reden zal de sp.a-fractie het amendement dan ook niet steunen.

17.09 Sophie Rohonyi (DéFI): Monsieur le président, chers collègues, à période exceptionnelle, mesures exceptionnelles. C'est une période exceptionnelle parce que nous vivons une crise sanitaire sans précédent qui, par son ampleur et la durée du confinement qu'elle a impliqué, s'est accompagnée d'une crise économique et sociale. Cette crise met à rude épreuve tous les ménages qui, déjà en temps normal, se serrent la ceinture pour vivre un tant soit peu dignement.

Ce sont des mesures exceptionnelles parce que la proposition de loi vise à octroyer à tout emprunteur subissant une perte de revenus en raison de la crise du coronavirus un report du remboursement d'un prêt ou d'une vente à tempérament pour une durée de trois mois renouvelable une fois pour une nouvelle durée de trois mois. Les consommateurs pourront ainsi bénéficier d'un report du remboursement de leur crédit à la consommation pour une durée de six mois, du capital et des intérêts sans frais de dossier, sans intérêt de retard ni aucun autre frais caché.

Il s'agit ici ni plus ni moins que de soutenir nos concitoyens qui, privés en tout ou en partie de leurs revenus en raison de la crise du coronavirus, ne sont plus en mesure d'honorer leurs crédits. Nous l'avons prévu pour les crédits hypothécaires, nous nous devions de faire de même pour les crédits à la consommation. Ces crédits concernent la moitié de notre population et sont rarement contractés de manière unique. C'est pourquoi nous ne pouvons pas soutenir les amendements qui visent à conditionner le report du remboursement à un plafond minimum du crédit. C'est tout simplement nier la réalité des ménages belges aujourd'hui. Comme si les charges administratives des uns valaient plus que le risque de précarité des autres? Non. Aujourd'hui, il faut protéger les plus faibles et les plus faibles ici, ce sont les débiteurs.

Persoonlijk feit

Fait personnel

De voorzitter: Mijnheer Van Lommel, voor een persoonlijk feit? Bent of voelt u zich aangevallen?

Het is niet omdat men iemand noemt, dat die persoon moet reageren, mevrouw Pas, maar men mag het wel.

17.10 Reccino Van Lommel (VB): Het mag wel.

Mevrouw Depraetere, u maakt een aantal verwijten aan mijn adres, maar ik verwijt u dat, wanneer dergelijke wetsvoorstellen in de Kamer komen, het huiswerk toch wat beter mag worden gedaan om te weten wat er leeft in de samenleving. Laat ons vooral stoppen met alles eenzijdig te bekijken. U kijkt alleen naar de kant van de consument, en het is ook onze bezorgdheid om de consument te beschermen, maar blijkbaar is het altijd de gewoonte van socialisten om alles gratis te geven, in een maatschappij waar alles kan en alles mag. Iemand moet de rekening betalen en wij willen vandaag gewoon een wetsvoorstel dat in balans is, dat tegemoetkomt aan bezorgdheden van diverse partijen. Dat is onze enige bezorgdheid.

De voorzitter: Vraagt er nog iemand het woord?

17.11 Melissa Depraetere (sp.a): Mijnheer de voorzitter, het wetsvoorstel was een heel grondige basis om op verder te werken. Dat is ook wat wij met de commissie hebben gedaan en daar is een zeer goed voorstel uit gekomen. Wij hebben dus wel grondig ons huiswerk gedaan, in tegenstelling tot uw fractie, mijnheer Van Lommel, die een amendement heeft ingediend dat absoluut onhaalbaar en onmogelijk in de praktijk om te zetten is.

Het incident is gesloten.

L'incident est clos.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.