SÉANCE PLÉNIÈRE

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

17.01 Carina Van Cauter, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, collega’s, dit ontwerp betreft de omzetting van twee kaderbesluiten van de Europese Raad.

Het eerste kaderbesluit is het kaderbesluit 2008/909/JBZ inzake de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning van strafvonnissen waarbij vrijheidsstraffen of tot vrijheidsbeneming strekkende maatregelen zijn opgelegd met het oog op de tenuitvoering ervan in de Europese Unie.

Het tweede kaderbesluit is het kaderbesluit 2009/299/JBZ tot versterking van de procedurele rechten van personen en tot bevordering van de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning op beslissingen gegeven ten aanzien van personen die niet verschenen zijn tijdens het proces.

Collega’s, de regering heeft ervoor gekozen om een specifieke wet aan te nemen die een aantal van de bepalingen vervangt van de wet van 23 mei 1990. Het systeem van de wet van 1990 blijft evenwel behouden voor toepassing inzake de relaties tussen België en derde landen waarmee een overeenkomst of een verdrag werd gesloten, ik denk dan bijvoorbeeld aan Marokko.

De toegevoegde waarde ten aanzien van de huidige instrumenten is dat de redenen voor weigering van de ontvangende staat en van de veroordeelden worden beperkt. Er zal in de praktijk zonder voorafgaand akkoord kunnen gewerkt worden in de volgende gevallen. Er zijn geen redenen tot weigering meer wanneer de gevonniste persoon de nationaliteit heeft van de ontvangende staat en er zijn woonplaats heeft, of wanneer de gevonniste persoon een onderdaan is van die staat en er na zijn straf toe zal worden uitgewezen. Het wetsontwerp zorgt voor een omvattend rechtskader, stelt de bevoegde autoriteiten vast en stelt de tenuitvoeringstermijnen tot versnelling van de procedure vast.

Er is een tamelijk ruime bespreking geweest in de commissie, onder meer met betrekking tot de afdwingbaarheid, de invloed op de gevangenispopulatie, de toepassing van het verdrag wanneer het gaat over minderjarigen en de rechten van de slachtoffers.

Er werd onder meer gedebatteerd over welk rechtssysteem van toepassing is voor de strafuitvoering, en wat wanneer er verschillen bestaan tussen de lidstaten inzake straffen en strafuitvoeringsmodaliteiten.

Het wetsontwerp werd geamendeerd met het oog op de toepassing van de zogenaamde Salduzwetgeving, die, zoals de minister benadrukte, niet van toepassing is, daar het hier gaat over de periode na de definitieve veroordeling. Bijgevolg gelden de klassieke rechten om een advocaat te raadplegen en om bijstand van een advocaat te krijgen, zoals die geregeld zijn in het algemene juridische stelsel dat van toepassing is op gedetineerden.

Het ontwerp werd wel geamendeerd zodat het recht op toegang tot een advocaat wordt verfijnd. Dit wordt voorgesteld in artikel 33, § 4.

Het wetsontwerp werd na amendering en na wetgevingstechnische verbeteringen aangenomen met 9 stemmen voor en 2 onthoudingen. Tot daar het verslag.

Voorzitter: André Frédéric, ondervoorzitter.

Président: André Frédéric, vice-président.

17.02 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega’s, dit ontwerp heeft drie verdiensten. Ten eerste, de wederzijdse erkenning van vonnissen zodat de exequaturprocedure niet meer nodig zal zijn. Ten tweede, de uitbreiding van mogelijkheden om een gevangenisstraf of internering te laten uitzitten in het herkomstland van de EU. Ten derde, de uniformisering van de weigeringsgronden.

Het ontwerp is een belangrijke stap vooruit en geniet dan ook de steun van Open Vld, hoewel er op dit punt nog veel werk voor de boeg is. Criminaliteit kent spijtig genoeg steeds minder grenzen, zodat ook in de aanpak ervan een grotere Europese harmonisering nodig is.

Tijdens de debatten in de commissie voor de Justitie rees de vraag of dit een middel is om de overbevolking tegen te gaan. U hebt ons de cijfers gegeven, mijnheer de minister. Uit de cijfers blijkt dat wij dit niet echt een middel kunnen noemen om de overbevolking in onze gevangenissen tegen te gaan, spijtig genoeg.

Vierhonderdvijftien gedetineerden komen in aanmerking om naar hun herkomstland in Europa te worden overgebracht om daar hun straf uit te zitten. Voorts hebben 321 Belgen zich kenbaar gemaakt – de groep is waarschijnlijk wel groter – bij de ambassade, opdat men zou weten dat er een Belg in de gevangenis van een EU-land verblijft; 321 Belgen komen in aanmerking om een straf bij ons te komen uitzitten vanuit een andere Europese gevangenis. Dat is een verschil van een honderdtal. Alle beetjes helpen natuurlijk, maar wij kunnen dit niet het wondermiddel noemen.

Tijdens de bespreking is ook gebleken dat voor de uitvoering van deze belangrijke tekst het wederzijds vermogen, de erkenning en het respect tussen de lidstaten enorm belangrijk zal zijn. Wij hopen dan ook dat de Europese Commissie strikt op de uitvoering zal toezien.

Ik heb tot slot nog twee opmerkingen bij deze tekst.

Ten eerste wil ik verwijzen naar het onderzoek dat is gevoerd onder leiding van professor Vermeulen van de UGent in opdracht van de Europese Commissie, waarbij het besluit was dat heel wat begeleidende maatregelen voor die toepasbaarheid nodig zullen zijn, gezien de grote verschillen tussen de Europese gevangenisregimes.

Ik denk dat het ook voor ons in België een interessante studie is om te zien waar wij staan met de verschillende toepassingen binnen onze gevangenissen.

Het is de verantwoordelijkheid van Europa om ervoor te zorgen dat die begeleidende maatregelen er komen.

Een tweede en laatste kanttekening gaat over de slachtoffers. Ik heb u de vraag gesteld, mijnheer de minister, in de commissie. Wat met slachtoffers van veroordeelden die in de toekomst niet langer in onze gevangenissen zullen zitten, maar in hun land van herkomst, zijnde een Europese lidstaat? Zullen zij verder worden geïnformeerd via de strafuitvoeringsrechtbanken zoals dit nu bij ons het geval is? Slachtoffers worden immers geïnformeerd over de uitvoering van de straf van de dader. Dit is het eerste aandachtspunt.

Het tweede aandachtspunt is de schadevergoeding die verschuldigd kan zijn aan slachtoffers en die vaak moeilijk in te vorderen is. Gelukkig is er het fonds voor slachtoffers van opzettelijke gewelddaden. Ook die schadevergoeding zal moeten worden bewaakt. Het kan niet dat slachtoffers minder gemakkelijk vergoed worden omdat de dader niet langer in een Belgische gevangenis zit, maar wel in een andere gevangenis in de EU verblijft.

Ik kom dan tot mijn conclusie. De Open Vld steunt deze tekst.

17.03 Stefaan Van Hecke (Ecolo-Groen!): Mijnheer de voorzitter, collega’s, in de commissie hebben wij het voorliggend ontwerp grondig bestudeerd. Het is de omzetting van twee richtlijnen. België was alweer een beetje te laat met de omzetting. Wij stellen vast dat vooral de richtlijn zelf al enigszins gedateerd is.

In de loop van de discussie hebben wij kunnen vaststellen, naarmate wij bijkomende informatie kregen, onder andere uit de studie van professor Vermeulen, waarnaar al werd verwezen, dat de richtlijn heel wat zaken om een en ander operationeel te maken, niet regelt. De studie van professor Vermeulen, die gevangenissystemen en detentiesystemen in vierentwintig Europese landen vergelijkt, dateert van 2011 en is dus heel recent. De kaderrichtlijnen zijn echter al drie jaar oud. Zij werden niet aan de resultaten van het onderzoek aangepast.

Mevrouw Reding zelf, de bevoegde Europese commissaris voor Justitie, heeft zich op een bepaald moment zorgen gemaakt en heeft twee initiatieven genomen. Ten eerste, zij vroeg om een dergelijke, vergelijkende studie te maken. Ten tweede heeft zij een groenboek laten opstellen dat normaal gezien tegen het einde van dit jaar zal worden gepubliceerd.

Oorspronkelijk was de bedoeling blijkbaar om de resultaten van beide studies af te wachten om de kaderrichtlijn eventueel aan te passen. Uiteindelijk is echter beslist om toch vooruit te gaan, de kaderrichtlijn niet aan te passen en met een aantal analyseresultaten geen rekening te houden. Dat is heel jammer, want uiteindelijk stelden wij een viertal problemen vast in de wetgeving.

Ten eerste, het doel van de overbrenging moet uiteraard zijn de re-integratie te bevorderen, wat ook de doelstelling van de richtlijn is. Indien de overdracht niet tot gevolg heeft dat de kansen op re-integratie stijgen, heeft ze ook geen zin. Het is immers duidelijk dat het doel van de richtlijn niet is om snelsnel gevangenen te kunnen overdragen, teneinde een overbevolking in een gevangenis aan te pakken. Het doel is wel de kansen op re-integratie van Europeanen te bevorderen, door hen hun gevangenisstraf in het land van herkomst te laten uitzitten.

Opmerkelijk in de studie die door professor Vermeulen is gemaakt, is dat slechts de helft van de lidstaten regels heeft om een individueel detentieplan op te leggen. Wij hebben dergelijke regels in België. Als echter slechts de helft van de onderzochte landen ze heeft, kunnen wij ons de vraag stellen of een transfer van de gedetineerden naar andere landen wel aan de doelstelling voldoet, namelijk de kansen op re-integratie verhogen.

Het tweede probleem zijn de vaak ondermaatse detentiecondities in de gevangenissen in bijna alle Europese lidstaten. Vaak worden Europese en internationale standaarden niet nageleefd. Uit het onderzoek blijkt het volgende. Van de vierentwintig onderzochte lidstaten werd een soort rangschikking opgemaakt. Op de eerste plaats kwam Finland. Op de tweede plaats stond Slovakije, wat misschien verrassend is. Op de derde plaats stond Estland en op de vierde plaats Hongarije. Het zijn dus Oost-Europese landen die vrij hoog staan in de rangschikking. Op de vijfde plaats kwam Duitsland. Misschien tot onze grote verbazing stond België op de zesde plaats.

Zelfs de minister was een beetje geschrokken van de goede score die onze gevangenissen hebben behaald. Wij zouden volgens de internationale studie aan 80 % van de internationale normen voldoen, veel beter dan bijvoorbeeld Nederland, dat op de negentiende plaats komt.

Wij moeten echter niet te snel euforie kraaien, want het ging om een theoretische analyse. De zesde plaats van België in de rangschikking is verkregen op basis van de geldende wetgeving, niet op basis van de praktijk.

Wij beschikken in ons land over het wettelijk arsenaal om normale detentiecondities mogelijk te maken. Nu moeten wij gewoon ook proberen om dat in de praktijk mogelijk te maken. Als wij op de zesde plaats staan en gedetineerden worden getransfereerd vanuit een Belgische gevangenis naar andere Europese gevangenissen, dan is het best mogelijk dat die gedetineerden in slechtere omstandigheden zullen worden opgevangen of opgesloten.

Een derde probleempunt is een gebrek aan equivalentie van de strafmaat en de uitvoeringsnormen. Wij hebben daarover ook heel lang gediscussieerd in de commissie. Dat blijkt een pijnpunt te zijn dat wij zelf niet kunnen oplossen in de voorliggende wetgeving omdat het duidelijk Europees van aard is.

De vraag luidt hoe wij gevangenisstraffen of straffen tout court die in een bepaald land bestaan, maar die in andere landen niet gekend zijn, gelijkschakelen. Bijvoorbeeld, als iemand in een bepaald land thuisarrest krijgt gedurende een, twee of drie jaar, terwijl dat in België vooralsnog niet bestaat, hoe moet dat dan worden omgezet? Wordt het dan gevangenisstraf en zo ja, voor hoelang? Dergelijke equivalentietabellen of vergelijkingen bestaan niet, waardoor er grote verschillen kunnen ontstaan. Idem voor bijvoorbeeld het systeem van terbeschikkingstelling van de regering, dat in België van toepassing is, maar dat andere landen vaak niet kennen. Hoeveel andere landen zullen dat invoeren?

Volgens mij werd de richtlijn onvoldoende omkaderd en werd er onvoldoende onderzoek verricht om de praktische problemen die in ieder geval zullen opduiken, te verhelpen.

Een vierde probleempunt, tot slot, zijn de verschillende strafuitvoeringsmodaliteiten. In het ene land is de strafuitvoering strenger dan in het andere land. In België bestaat de mogelijke vrijlating na het uitzitten van een derde van de straf. Voor wie wordt getransfereerd naar een land waar mogelijke vrijlating pas kan na twee derde van de straf, betekent dat in de praktijk automatisch bijna een verdubbeling van de strafuitvoering. Omgekeerd kan ook, wanneer iemand van een land met een veel strenger regime naar België komt, waar hij na een derde van zijn straf kan vrijkomen, terwijl dat in het oorspronkelijke land niet mogelijk was. Ook daaraan heeft Europa weinig aandacht besteed.

In sommige landen zijn er onsamendrukbare straffen. In België bestaat dat nog altijd niet en ik heb begrepen, na het akkoord van gisteren, dat zulks er in de toekomst ook niet zal zijn.

Ook daar kan zich een probleem voordoen, omdat het ene land het wel kent en het andere niet. Bij de strafuitvoering ontstaan er uiteindelijk verschillen met strafverzwaring of strafverlichting tot gevolg.

Onze conclusie is dat er heel wat lacunes zitten in de ontworpen Europese kaderrichtlijn, wat aanleiding zal geven tot heel wat praktische uitvoeringsbesluiten. Om deze redenen hebben wij ons in de commissie bij de stemming onthouden, hoewel wij erkennen dat er in de hele wetgeving positieve elementen zitten. Deze pijnpunten moeten evenwel worden aangeklaagd. Wij werpen geen steen naar de minister, maar Europa had beter zijn huiswerk moeten doen vooraleer de Europese lidstaten een en ander in nationale wetgeving konden omzetten.

17.04 Bert Schoofs (VB): Mijnheer de voorzitter, heren ministers, collega’s, met de loutere inhoud van dit wetsontwerp hebben wij absoluut geen problemen. De effectieve strafuitvoering en het opleggen van beveiligingsmaatregelen in Europees verband worden gemakkelijker en zullen minder gebonden zijn aan interstatelijke formaliteiten, zelfs bij verstekvonnissen en bij uit handen gegeven minderjarigen van 16 tot 18 jaar. Dat vinden wij positief. Ook wordt de nationale soevereiniteit gerespecteerd. Dat vinden wij ook positief.

Weliswaar gaan de uitzonderingen op het beginsel van de noodzakelijke instemming van de veroordeelde met zijn overbrenging voor ons niet ver genoeg, maar daar kunnen wij mee leven.

Ik benader wat de vorige spreker zei uit een geheel andere invalshoek. In theorie is het mooi, maar of de strafuitvoering in België er performanter en consequenter door wordt, is nog de vraag. Volgens mij is het antwoord: neen. Mijnheer de minister, u hebt zelf in de commissie gezegd dat de gevangenissen in aanbouw een aanslepend probleem vormen. Wij hebben u in de afgelopen legislatuur ook gewezen op de laksheid in het vrijlatingsbeleid. Dit is misschien de laatste keer, want u bent waarschijnlijk een afscheidnemend minister. Soms is men laks uit noodzaak, omdat er veel te weinig gevangeniscapaciteit is. Wij denken in elk geval dat België op dit moment onvoldoende garanties kan geven op de behoorlijke uitvoering van wat volgens Europa in onze wetgeving moet worden ingeschreven.

Er is trouwens niet in sancties voorzien indien de straffen niet naar behoren worden uitgevoerd en indien de lidstaten de verplichtingen niet nakomen. Dat kan alleen leiden tot een papieren tik op de vingers. Hopelijk gaan sommige lidstaten niet moeilijk doen en hun eigen sanctieregeling uitwerken – waardoor het allemaal weer moeilijker zou worden – indien zou blijken dat België te soepel omspringt met voorwaardelijke invrijheidsstellingen en dergelijke. Dat laatste kan gebeuren ten gevolge van het nijpend tekort aan celcapaciteit en ten gevolge van de wet inzake de interne rechtspositie van de gedetineerden.

De vorige spreker zei het al, de studie die professor Vermeulen in opdracht van de Europese Commissie heeft afgeleverd – die zegt dat België 80 % scoort inzake het voldoen aan internationale normen op het vlak van het gevangeniswezen, en dat België zesde staat op de lijst van lidstaten –, bewijst dat men hier echt heel veel aandacht besteedt, en wil besteden, aan de veroordeelde, aan de gedetineerde. Allemaal goed en wel, maar de burger op straat merkt daar weinig van als de zoveelste vrijgelaten crimineel alweer een feit pleegt.

Het enige dat de goede uitvoering van deze wet, gebaseerd op een Europees verdrag, in de weg staat, is de Belgische Justitie zelf.

Terloops, qua omzetting van Europese richtlijnen en aanverwante normen scoort België enorm slecht. Op dat vlak mogen we even gelukkig zijn. Uit cijfers die staatssecretaris Chastel gisteren in een dunbevolkte commissie heeft gepresenteerd, leerde mijn collega De Bont dat de omzetting van Europese rechtsnormen in Belgisch recht enorm achteroploopt. Op dat vlak kunt u zich een pluim op de hoed steken, mijnheer de minister. Vanuit onze visie is dat een magere troost. Komt daarbij dat de groenen dit wetsontwerp met een goedgekeurd amendement in extremis nog eens extra in de Salduzpekel hebben geduwd. Wij zijn dus niet echt enthousiast om het goed te keuren.

Ik kan niet nalaten te wijzen op een andere en veel meer prangende prioriteit die niet binnen het bestek van de huidige besprekingen valt, met name de overgrote meerderheid van nieuwe Belgen van buiten de EU die zich in onze gevangenissen bevinden. Op verdragsrechtelijk en interstatelijk vlak schort er van alles aan. Wij blijven met die last zitten als gevolg van die snel-Belgwet.

Wat we vandaag goedkeuren is op het vlak van strafuitvoering een extra dweil. Hopelijk is het geen spons met een aanzuigeffect omwille van de Belgische laksheid. De kraan blijft in elk geval openstaan en nog geen klein beetje ook. Daar wordt niets aan gedaan. Wij zullen ons met overtuiging onthouden.

17.05 Minister Stefaan De Clerck: Mijnheer de voorzitter, ik dank de rapporteur en de parlementariërs die het woord hebben gevoerd, voor de afhandeling van onderhavig ontwerp, dat een Europese richtlijn omzet.

Het wederzijdse vertrouwen tussen Europese lidstaten om de gevangenisstraf uit te voeren in het land van herkomst is een principiële en belangrijke stap. Ik besef dat niet alles perfect is. De gevangenissystemen in andere landen in Europa zijn niet perfect, net zo min als die in ons land perfect zijn.

Maar argumenteren dat gedetineerden niet naar andere landen mogen worden overgebracht, omdat het hier beter is, is natuurlijk ook een beetje tegenstrijdig. Alle landen in Europa moeten hun systeem optillen.

Ik dank u dus voor de bespreking. Het is een stap vooruit. Straks komt er nog een andere richtlijn in verband met het vennootschapsrecht, die waarschijnlijk minder debat zal uitlokken.

Vorige week werd naar aanleiding van de omzetting van de terugkeerrichtlijn een belangrijk aspect vanuit justitieel oogpunt niet besproken: met de beslissing vandaag is voortaan ook de verbinding tussen illegaliteit, criminaliteit en uitwijzing in onze wetgeving opgenomen. Met andere woorden, niet alleen is de verbinding criminaliteit-illegaliteit in bilaterale akkoorden aanvaard, maar ook in onze wet, die Europese conventies en richtlijnen omzet. Dat maakt dat het strafuitvoeringsbeleid in een grotere Europese en internationale context kan worden geplaatst. Kortom, er zijn serieuze stappen vooruit gezet inzake de strafuitvoering, een zeer delicaat thema.

Ik hoop van harte dat er op dat vlak voort wordt gewerkt. Er moeten 7 nieuwe gevangenissen worden gebouwd, waarvan de bouwvergunningen allemaal voorhanden zijn. Er is het elektronisch toezicht enzovoort. Ik zal het geheel niet hernemen; we hebben veel kunnen debatteren over de hervorming van Justitie. Ik hoop van harte dat dat, met wie ook, op hetzelfde elan kan doorgaan.

Ik dank jullie allemaal van harte voor de intense en toch wel productieve samenwerking; er is in de commissie voor de Justitie heel veel werk verricht, ook in lopende zaken.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

18 Projet de loi insérant un article 110/1 dans de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre, pour ce qui concerne la désignation du bénéficiaire d'un contrat d'assurance-vie (1685/1-6)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1796/5)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1796/5)

Le projet de loi compte 42 articles et 2 annexes.

Het wetsontwerp telt 42 artikelen en 2 bijlagen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 42 sont adoptés article par article, ainsi que les annexes.

De artikelen 1 tot 42 worden artikel per artikel aangenomen, alsmede de bijlagen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

18 Wetsontwerp tot invoeging van artikel 110/1 in de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst, wat de aanwijzing betreft van een begunstigde in een levensverzekeringsovereenkomst (1685/1-6)

Transmis par le Sénat

Overgezonden door de Senaat

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

18.01 Karel Uyttersprot, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, heren ministers, collega’s, erfenissen zijn dikwijls een bron van betwistingen en ruzie tussen erfgenamen. Uit een enquête blijkt dat bij 4 op de 10 ondervraagden die ooit met erfenissen te maken hadden, dat uitdraaide op ruzie; in de meerderheid van de gevallen resulteerde het zelfs in een blijvende ruzie tussen familieleden.

Waarover gaat het? Jan heeft kinderen. Hij heeft geen reservataire erfgenamen en woont al dertig jaar samen met zijn levenspartner. Hij heeft zijn spaargelden in een levensverzekeringscontract gestoken. Dat voorgedrukt contract bepaalt dat in geval van overlijden de begunstiging van het contract voor de echtgenote, de afstammelingen of, bij gebreke daaraan, de wettelijke erfgenamen is. Hij heeft echter een testament en dat testament bepaalt dat het voordeel naar zijn levenspartner gaat. Dat belet niet dat de verzekeringsinstelling het voordeel van het contract aan de wettelijke erfgenamen toekent.

Om die situatie recht te zetten, heeft de testamentair begunstigde persoon geen andere keuze dan een rechtszaak te starten, met alle kosten van dien. Het wetsontwerp beoogt die situatie te vermijden. Het ontwerp werd ons overgezonden door de Senaat, waar het unaniem werd goedgekeurd.

Wat houdt het wetsontwerp in? Wanneer de door de verzekeringnemer aangewezen begunstigde overleden is, zal de wilsbeschikking die de overledene in zijn testament kenbaar heeft gemaakt, primeren op de erfopvolging. Dat houdt in dat de verzekeringsprestatie verschuldigd is aan de nalatenschap van de verzekeringnemer. Er is een overgangsperiode bepaald van twee jaar om de verzekeraars de mogelijkheid te bieden de lopende verzekeringsovereenkomsten gesloten vóór de inwerkingtreding van de wet, in overeenstemming te brengen met de wet.

Er was in de commissie grote eensgezindheid over het opzet en de inhoud van de wet. Er ontspon zich een boeiende discussie over de overgangsperiode van twee jaar. Volgens een aantal collega’s is die periode te lang. Collega George diende ter zake een amendement in, aangevuld met een subamendement van de N-VA, om te komen tot een snellere toepassing van de nieuwe wet. Ook de PS en CD&V dienden een aantal amendementen in. Die amendementen haalden het echter niet na advies van de orde van notarissen en Assuralia.

Uiteindelijk werd de wet met grote meerderheid goedgekeurd door de commissie. Tot zover het beknopte verslag van de werkzaamheden in de commissie voor het Bedrijfsleven.

18.02 Olivier Henry (PS): Monsieur le président, messieurs les ministres, chers collègues, éviter autant que faire se peut les querelles de succession et respecter la volonté du testateur, voilà l'objectif de cette proposition qui est soumise au vote aujourd'hui. Aujourd'hui, lorsque le contrat d'assurance-vie ne comporte pas de désignation du bénéficiaire ou lorsque la désignation du bénéficiaire ne peut produire effet, les prestations d'assurance sont dues au preneur d'assurance ou à la succession de celui-ci.

Voici un exemple concret pour expliquer ce cas. L'oncle Bruno vient de décéder, il n'avait pas d'enfant et vivait depuis 35 ans avec sa compagne Eva. Il avait placé ses économies dans un contrat d'assurance-vie, contrat type qui prévoyait qu'en cas de décès, le bénéficiaire du contrat était attribué au conjoint ou à défaut au descendant ou encore aux héritiers légaux. Mais Bruno avait également rédigé son testament exclusivement en faveur d'Eva, ce qui n'a pas empêché la compagnie d'assurance de prétendre que les bénéficiaires du contrat étaient bien les héritiers légaux.

Voilà donc l'exemple type qui a déjà poussé le Sénat à voter la proposition qui est soumise au vote ce jour. Dorénavant, lorsque le bénéficiaire du contrat d'assurance-vie n'est pas nommément repris dans le contrat, la loi favorisera, en cas de testament, la désignation des héritiers testamentaires comme bénéficiaires du contrat d'assurance-vie, leur donnant ainsi la priorité par rapport aux héritiers légaux. Ainsi, la volonté du testateur sera respectée.

Mais était-ce réellement la volonté du preneur d'assurance? Avait-il réellement pris cette décision en toute connaissance de cause? Si c'était clairement sa volonté, pourquoi n'a-t-il pas désigné sa compagne comme bénéficiaire de l'assurance-vie, soit dans son testament, soit sur son contrat? Au final, n'a-t-on pas simplement dépassé l'interprétation? Si, dans le cas de l'oncle Bruno, la conclusion paraît couler de source, qu'en serait-il s'il avait également couché son meilleur ami sur son testament en lui léguant le tableau qu'il aimait tant? Lui aussi devient alors un héritier testamentaire. Dois-je en conclure qu'il peut également bénéficier d'une partie de l'assurance-vie?

Pour mon groupe, le meilleur moyen d'éviter toute interprétation, c'est encore de travailler à la source, c'est-à-dire directement au niveau du contrat d'assurance-vie. En effet, le meilleur moyen d'éviter une interprétation, c'est de désigner clairement et nommément son bénéficiaire. Nous allons d'ailleurs déposer une proposition en ce sens. Néanmoins la modification législative qui nous est présentée aujourd'hui évitera, nous l'espérons, un certain nombre de litiges. Les successions sont assez douloureuses que pour se passer d'une avancée en la matière. C'est pourquoi mon groupe soutiendra le projet.

Le président: Merci, monsieur Henry, pour cette explication pédagogique.

18.03 Willem-Frederik Schiltz (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, collega’s, het ontwerp dat hier voorligt, is zeer interessant en ook zeer belangrijk. De Senaat heeft er lang over gedaan om een finale tekst te vinden.

De crux van het ontwerp is het primordiaal naar voren schuiven van de testamentaire wil van de erflater als belangrijkste element in de bepaling van zijn wilsbeschikking, waar er soms wat onduidelijkheid zou zijn door standaardcontracten of levensverzekeringscontracten. Het gebeurde vaak dat mensen een levensverzekeringscontract ondertekenden waarin standaard staat: “De wettelijke erfgenamen zijn de begunstigden.” Veel mensen dachten dan dat ze een testament hadden en dat alles geregeld was. Dat was echter niet het geval, met als gevolg zeer pijnlijke en bitse discussies over erfenissen, waarbij de testamentaire erfgenaam tegenover de verre neef of de verre nicht kwam te staan, die dan volgens het reservataire stelstel tot de erfgenamen behoren, zoals de heer Henry terecht aangaf . Die situatie heeft men willen verhelpen.

Er is dan blijkbaar nogal intensief consult geweest van de verzekeringssector en de notarissen om de praktische uitwerking van die wet in min of meer goede banen te leiden. Men is gekomen tot een overgangsperiode van twee jaar om de verzekeraars de tijd te geven hun verzekerden te informeren van de nakende wetswijziging, indien men toch liever een verre neef of nicht zou willen begunstigen in het contract.

Het is voor een liberale fractie uiteraard zeer heuglijk nieuws dat de duidelijke uitdrukking van de wil, of die nu in het testament staat dan wel in de begunstigdenclausule, extra aandacht krijgt en de nogal arbitraire wettelijke regeling minder. Collega’s, wij hebben zeer geanimeerde discussies gevoerd in de commissie voor het Bedrijfsleven, waar men op het eerste gezicht wat schrik had van het gebrek aan juridische vorming van een aantal commissarissen. Algauw kwam het echter tot een moeilijke en zeer pertinente discussie. Collega Joseph George bond de kat de bel aan door op te werpen dat voor de contracten die reeds vervallen zijn, dus van verzekeringnemers die overleden zijn, waarbij de levensverzekeraar niet goed weet aan wie hij moet uitbetalen, men onmiddellijk het voorliggende ontwerp van toepassing zou moeten verklaren. Met andere woorden, in de gevallen waarin er discussie zou zijn voor de rechtbank over wie nu de begunstigde is, zou de nieuwe wet onmiddellijk van toepassing moeten worden.

Collega’s, ik heb alles in het werk gesteld en mijn juridische creativiteit botgevierd voor een onmogelijke oplossing. Ik ben daar echter niet in geslaagd. Ik zou door goed te willen doen nog meer problemen hebben veroorzaakt. Om die reden leg ik mij ootmoedig neer bij de wijsheid van de Senaat.

Ik heb geprobeerd de tekst nog te verbeteren, maar ben daar niet in geslaagd. Wij zullen dus met veel anticipatie een periode van twee jaar tegemoet kijken, waarna de levensverzekeringscontracten zonder expliciete begunstiging eindelijk definitief onder het testamentair regime zullen vallen. Om die reden zal mijn fractie het ontwerp volmondig steunen.

18.04 Kattrin Jadin (MR): Monsieur le président, chers collègues, le projet de loi à l'examen et qui sera soumis au vote nous a été transmis par le Sénat où il a fait l'objet de très longues discussions au sein du groupe de travail "Droit successoral".

À l'époque, la sénatrice Marie-Hélène Crombé avait émis certaines réserves sur la proposition estimant que cette dernière visait à interpréter, après son décès, des intentions pourtant claires du souscripteur d'un contrat d'assurance-vie.

Le preneur d'assurance peut prévoir qui sera le bénéficiaire de son contrat d'assurance-vie. À défaut de bénéficiaire désigné, il est d'usage que les bénéficiaires soient les héritiers légaux, conformément à ce que prévoit un document type utilisé couramment par les compagnies d'assurance.

Ce projet de loi tente d'apporter une réponse dans le cas où le défunt a rédigé un testament dans lequel il a, par exemple, désigné un légataire universel, mais aussi conclu un contrat d'assurance-vie selon lequel les bénéficiaires désignés sont les héritiers légaux, ce qui signifie que les bénéficiaires seront les héritiers au sens de la loi et non ceux repris dans la succession, à savoir, dans le cas qui nous occupe, le légataire mentionné dans le testament.

De manière générale, cela ne correspond pas à la volonté du défunt qui aurait simplement accepté une clause type sans l'avoir adaptée à l'évolution de sa situation personnelle et sans avoir été mis au courant des effets concrets.

Pour le cas où, effectivement, le preneur d'assurance n'aurait pas mesuré les conséquences pratiques de l'adoption de cette clause type, le projet de loi apporte une réponse et évite les recours pénibles et coûteux devant les cours et tribunaux. Il prévient aussi de nombreux conflits familiaux potentiels et malheureux.

Ce projet de loi a donc été adopté à l'unanimité en commission, sans les amendements qui ont été introduits par mes collègues qui, à les en croire, ont fait preuve de beaucoup de créativité juridique; ceci ne signifie bien entendu pas que les autres aient fait preuve de "lâcheté légistique". Les amendements qui avaient été déposés ont donc été rejetés car ils poussaient, selon notre conception des choses, ce raisonnement encore plus loin.

Les débats qui ont eu lieu furent très intéressants. Après les questionnements quant à la philosophie même des amendements déposés, certains doutes subsistaient encore quant à leur sécurité juridique.

Le groupe MR tient à renouveler les réserves exprimées quant à l'interprétation de la volonté du défunt. Notre sujet de préoccupation principal est de défendre avant tout cette volonté qui a été exprimée par les démarches posées par le souscripteur de l'assurance-vie. C'est sur ce point que nous désirons attirer l'attention de nos collègues parlementaires.

S'il est permis de penser que le preneur d'assurance souhaitait bel et bien léguer le bénéfice de son assurance-vie à ses héritiers testamentaires et non aux héritiers légaux, rien ne garantit à 100 % que le fait de maintenir la clause "héritiers légaux" n'était pas tout simplement – oui, c'est possible! - le souhait du preneur d'assurance.

C'est au regard de ce doute subsistant que je terminerai mon intervention avec un mot sur l'application de ce projet de loi. En effet, une période transitoire de deux ans a été prévue pour que les assureurs informent les preneurs d'assurance du changement législatif à intervenir et que ces derniers puissent, éventuellement, modifier le ou les bénéficiaires de l'assurance-vie.

Dans le cas où ce projet serait adopté, ce dont je ne doute pas, il semble essentiel au groupe MR que les contrats en cours, les assureurs aussi, disposent bel et bien de cette période de transition. En effet, le projet de loi entraîne la modification d'un élément essentiel du contrat.

Sehr geehrter Herr Präsident, chers collègues, je vous remercie pour votre attention.

18.05 Ann Vanheste (sp.a): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega’s, zoals de vorige sprekers reeds aanhaalden, werd dit wetsontwerp door de Senaat overgezonden. Het vermijdt dat de levensverzekering toekomt aan een persoon die door de erflater niet gewenst is. Het is de bedoeling om de wens van de erflater te respecteren, als er geen vrouw of kinderen zijn.

Al waren een paar commissieleden verontwaardigd omdat dit wetsontwerp niet aan de commissie voor de Justitie, maar aan de commissie voor het Bedrijfsleven werd overgezonden – het gaat toch over verzekeringen –, wij hebben de bespreking uiteindelijk toch tot een goed einde kunnen brengen.

De Senaat had een werkgroep opgericht, die er enige tijd over gedaan heeft om een sluitende tekst te vinden. Assuralia en de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat gaven een gunstig advies. Vervolgens werd de tekst met eenparigheid van stemmen goedgekeurd. Na een gezonde discussie – ik kijk in het bijzonder naar de heren George en Schiltz – werd de tekst bij ons ongewijzigd goedgekeurd. Ik had nooit gedacht dat wij er zo veel tijd aan zouden besteden. Het belangrijkste is dat wij met dit wetsontwerp een oplossing kunnen bieden voor vele betwistingen, die worden veroorzaakt door een combinatie van onaangepaste wettelijke bepalingen en onaangepaste gangbare praktijken in de verzekeringssector.

18.06 Joseph George (cdH): Monsieur le président, messieurs les ministres, chers collègues, les héritages sont source de conflits et de disputes sans fin. Les fractures causées par ces difficultés sont irréversibles.

La proposition de loi qui nous est soumise en provenance du Sénat vise à solutionner cette problématique pour l'avenir … dans deux ans. Ce que mon excellent collègue, M. Schiltz, a proposé à mes côtés est de trouver une solution plus rapide et de prendre nos responsabilités.

Avant tout, je remercie M. Uyttersprot pour son excellent rapport qui a parfaitement repris l'enjeu. Ensuite, je rappellerai un point essentiel: le bénéfice d'un contrat d'assurance-décès ne tombe pas dans la succession. C'est là que se situe l'essentiel de la problématique.

C'est du fait du décès que la prestation sera versée aux bénéficiaires, mais elle n'est pas dans la succession. Or, pour beaucoup de personnes, au moment où elles couchent leurs dernières volontés sur un testament, elles peuvent croire ou estimer qu'en désignant un légataire universel, celui-ci recevra toute la succession. Bien sûr, toute la succession, mais se pose alors le problème du bénéficiaire du contrat d'assurance.

C'est là que se crée la distorsion: l'assurance-décès ou le contrat mixte a parfois été décidé cinq ans, dix ans, trente ou quarante ans auparavant. Au moment de la signature, les signataires ont avalisé un formulaire pré-imprimé dans lequel, quasi unanimement, sont désignés comme bénéficiaires le conjoint, les enfants et, à défaut, les héritiers légaux.

Dès lors, lorsque survient une succession en absence d'enfant et de conjoint, il naîtra un conflit entre, d'une part, les arrière-petits-neveux, héritiers légaux et, d'autre part, la personne désignée dans le testament, choisie nominativement bien après la souscription du contrat pour devenir le bénéficiaire de la succession.

Devant une telle situation, les cours et tribunaux sont divisés: certains estiment que l'héritier légal couché sur ce document d'attribution bénéficiaire dérive de la loi, mais la loi est aussi ce qui donne force au testament.

Président: André Flahaut, président.

Voorzitter: André Flahaut, voorzitter.

Dès lors, il peut tout aussi bien être l'héritier testamentaire que l'héritier légal, à défaut de testament. C'est de là que surgissent les difficultés. La jurisprudence étant divisée, les notaires sont partagés et les conflits se multiplient. Il faut regretter que nous ne soyons que des observateurs de cette situation. Je regrette cette frilosité. Il faut prendre ce problème à bras-le-corps, pas uniquement pour le futur et dans deux ans en étant indulgent avec les pratiques des compagnies d'assurance. Car ce sont les banques et les compagnies d'assurance qui sont à l'origine des problèmes avec ce formulaire préimprimé. Le fait d'insérer un moratoire est un beau cadeau qu'on leur fait! Je ne vois pas pourquoi le législateur que nous sommes devrait se montrer plus généreux pour les morts que pour les vivants!

C'est la raison pour laquelle certains collègues et moi avons soutenu des amendements. Il nous a manqué une voix mais nous avions pour nous notre panache. Monsieur Schiltz, nous avons été battus!

Cette proposition de loi est bonne mais elle pèche par timidité. Nous la voterons, tout en regrettant la frilosité de certains de nos collègues.

18.07 Didier Reynders, ministre: Monsieur le président, je remercie les différents intervenants pour leur soutien à ce texte qui, malgré tout, règle un problème qui vient d'être à nouveau décrit après des débats assez détaillés en commission. Je comprends qu'on puisse encore hésiter sur un certain nombre d'améliorations possibles. Comme cela a été dit, nous réglons, par une disposition transitoire, pas mal de situations. Le fait d'aller au-delà pose aussi des problèmes de sécurité juridique.

Pour l'instant, le mieux est l'ennemi du bien mais peut-être que, dans les mois à venir, nous trouverons encore d'autres mécanismes.

Je remercie l'ensemble des groupes qui ont choisi de soutenir le texte tel qu'il est présenté aujourd'hui, avec cette disposition transitoire et une solution pour un très grand nombre de cas.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

19 Projet de loi fixant le contingent de l'armée pour l'année 2012 (1868/1-2)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte corrigé par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1685/6)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie verbeterde tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1685/6)

L’intitulé en néerlandais a été modifié par la commission en “wetsontwerp tot invoeging van een artikel 110/1 in de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst, wat de aanwijzing betreft van een begunstigde in een levensverzekeringsovereenkomst".

Het opschrift in het Nederlands werd door de commissie gewijzigd in “wetsontwerp tot invoeging van een artikel 110/1 in de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst, wat de aanwijzing betreft van een begunstigde in een levensverzekeringsovereenkomst“.

Le projet de loi compte 3 articles.

Het wetsontwerp telt 3 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 3 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 3 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

19 Wetsontwerp tot vaststelling van het legercontingent voor het jaar 2012 (1868/1-2)

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

19.01 Bert Maertens, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, ik verwijs met heel veel plezier naar het schriftelijk verslag, maar niet zonder de minister en zijn trouwe medewerkers, de Statler en Waldorf van zijn kabinet, hierboven op de tribune, te danken voor de goede verstandhouding in het afgelopen anderhalf jaar en wie weet in de volgende maanden.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

20 Projet de loi modifiant la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers (1824/1-7)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1868/1)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1868/1)

Le projet de loi compte 3 articles.

Het wetsontwerp telt 3 artikelen.

Aucun amendement n'a été déposé.

Er werden geen amendementen ingediend.

Les articles 1 à 3 sont adoptés article par article.

De artikelen 1 tot 3 worden artikel per artikel aangenomen.

La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.

20 Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen (1824/1-7)

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

Mmes Jacqueline Galant et Nahima Lanjri, rapporteurs, renvoient à leur rapport écrit.

20.01 Karin Temmerman (sp.a): Mijnheer de voorzitter, ik zal zeer kort zijn.

Dit ontwerp betreft niet de volledige herziening van de procedure tot het bekomen van een verblijfsmachtiging om medische redenen, maar het is een eerste, en wat ons betreft, zeer belangrijke stap in het aanpakken van het oneigenlijk gebruik van deze procedure.

Collega’s, het moet duidelijk zijn. Voor ons moet iedereen die zich op het grondgebied bevindt en die ernstig ziek wordt de mogelijkheid hebben om ook te worden verzorgd en om hier te blijven, maar het is duidelijk dat het misbruik van deze procedure moet worden aangepakt.

Dit voorstel is daartoe een eerste stap en wel om twee belangrijke redenen. Ten eerste zal een ontvankelijkheidsfase worden ingevoerd. Er zal controle zijn door de artsen van DVZ om na te gaan of de ziekte al dan niet levensbedreigend is als de personen zouden worden teruggestuurd. Ten tweede, de duurtijd van de validiteit van het medisch attest zal tot drie maanden worden beperkt.

Collega’s, wij zullen dit ontwerp met heel veel overtuiging steunen. Ik wil hierbij ook iedereen danken die hieraan heeft meegewerkt, in het bijzonder staatssecretaris Wathelet. Wij zullen u waarschijnlijk nog zien in een andere hoedanigheid, maar dit laatste jaar was het een privilege om met u samen te werken.

20.02 Rachid Madrane (PS): Monsieur le président, il est clair qu'il existe des abus dans les procédures de régularisation pour raison médicale. Le projet dont nous débattons aujourd'hui propose justement de limiter ces abus. Le texte propose que le certificat médical type soit daté de moins de trois mois. Il propose également d'instaurer un filtre médical. Il pourra aussi déclarer sans objet une demande de 9ter lorsque l'étranger aura obtenu un titre de séjour à durée illimitée sur base d'une autre procédure. Toute une série d'éléments ont été évoqués en commission.

Simplement, je voudrais saluer le fait que désormais l'Office disposera de 23 médecins fonctionnaires supplémentaires. Nous pensons que cela permettra de répondre aux exigences en matière de raccourcissement des procédures.

Pour terminer, je voudrais rappeler qu'il a toujours été clair pour mon groupe qu'il fallait limiter les abus et les tentatives de fraude en matière de régularisation médicale. Cela permettra de traiter efficacement les vraies demandes de 9ter et de rendre les décisions plus rapidement, ce qui est évidemment dans l'intérêt des patients.

En conclusion, mon groupe votera le texte qui nous est soumis parce qu'il rencontre tous les objectifs que nous poursuivons.

20.03 Sarah Smeyers (N-VA): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, ik zal iets langer het woord nemen. Het is misschien de laatste keer dat u hier optreedt in uw hoedanigheid van staatssecretaris voor Migratie.

Het is goed dat dit wetsontwerp er is gekomen en dat de ogen van de regering, nog altijd in lopende zaken, eindelijk zijn opengegaan.

U weet dat de N-VA al in december 2010 een aantal amendementen op de wet houdende diverse bepalingen had ingediend om een einde te stellen aan de vele misbruiken binnen artikel 9ter, het bewuste artikel dat de medische regularisaties regelt.

Toen zijn al die amendementen vrijwel onmiddellijk naar de vuilnisbak verwezen. Daarom doet het ons enigszins deugd om elf maanden later onze ingediende amendementen vrijwel letterlijk hernomen te zien in uw wetsontwerp dat op 19 oktober 2011 werd ingediend en dat vandaag ter bespreking ligt.

Het heeft u wat tijd gekost, maar u hebt ingezien dat er vandaag binnen die 9ter, binnen die procedure voor medische regularisatie, enorm veel misbruiken zijn. Het stond ook letterlijk in de toelichting van uw wetsontwerp dat u die misbruiken wil aanpakken.

Wij denken echter dat de maatregelen die u neemt, de paar maatregelen die wij goed vinden, niet toereikend zijn om die misbruiken uit de wereld te helpen. Ik zal mij straks nader verklaren.

De regularisatiecijfers toonden in 2011 een verhouding van 51 % aanvragen voor medische regularisaties en 49 % voor humanitaire regularisaties. De meerderheid van de aanvragen zijn dus blijkbaar al aanvragen om medische redenen. Slechts de helft daarvan wordt ontvankelijk verklaard en van die helft wordt slechts 5 % ten gronde goedgekeurd.

Als wij zien dat 95 % van de aanvragen wel ontvankelijk wordt verklaard maar uiteindelijk toch geen medisch gegronde reden bevat en dus wordt verworpen, kunnen wij niet anders dan vaststellen dat er een ernstige wanverhouding is in een procedure die aanvankelijk het levenslicht zag als gunstregime.

Mijnheer de staatssecretaris, N-VA vraagt al jaren om een strikter beleid inzake medische regularisatie. U hebt deze vraag altijd naast u neergelegd en u wil alles geval per geval bekijken. Zelfs frauduleuze elementen in een dossier – dat is bijna twee jaar lang een twistpunt geweest tussen u en mij – worden niet automatisch verworpen. Het is intussen bewezen dat dit niet bij de humanitaire regularisatie gebeurt, maar ook bij medische regularisatie is dat niet het geval.

U hebt desalniettemin toch ingezien dat er misbruiken bestaan en dat die moeten worden aangepakt.

Het is goed dat u de tussenkomst van de medische ambtenaar, van de ambtenaar-geneesheer van de Dienst Vreemdelingenzaken in die hele 9bis-procedure naar voren hebt geschoven. Dat is een goed punt, dat hebben wij in de commissie ook gezegd. In de ontvankelijkheidsfase komt de geneesheer, de arts van de Dienst Vreemdelingenzaken, nu bijna onmiddellijk te pas in de procedure en dus kan hij ook nagenoeg onmiddellijk oordelen over de ontvankelijkheid of de onontvankelijkheid van een aanvraag. Dat is een goed element, dat zat ook in ons voorstel van een jaar geleden.

Op basis van dat standaard medisch attest moet de geneesheer dan in de eerste fase advies geven. Dat is een filter die nu naar voren wordt geschoven en die dus onmiddellijk toelaat om manifest ongegronde aanvragen onmiddellijk uit te sluiten, wat volgens ons wel voor een ontradend effect zal zorgen bij de medische aanvragen.

Tot op heden was dit niet het geval. Er bestond geen duidelijk kader waarbinnen artsen moesten oordelen. Het medisch attest dat u vorig jaar hebt ingevoerd kwam daaraan ten dele tegemoet. Nu gaan wij ietsje verder, een klein stapje verder.

Uitgeprocedeerde asielzoekers, die volgens de artsen van Fedasil geen uitgebreide medische hulp nodig hebben, moeten nu niet heel die lange procedure van medische regularisatie doorlopen, maar zullen sneller worden uitgefilterd.

Mijnheer de staatssecretaris, tot daar het goede nieuws. Ik heb daarnet gezegd dat wij vrezen dat de fraude de wereld niet uit zal zijn, zeker voor de medische regularisatie. Niet al onze voorstellen werden hernomen door de regering. Daarom hebben wij er in de commissie voor gepleit dat onze amendementen van eind vorig jaar toch opnieuw ter overweging werden genomen, toch op zijn minst werden bediscussieerd, wat wij min of meer, meer min dan meer, gedaan hebben in de commissie. Maar kom, u hebt ze toch aanhoord. Of u erop geantwoord hebt, is een andere vraag. Of u ze in overweging genomen hebt, is een andere vraag.

Een van die zaken is de identificatieplicht. Dat is toch een belangrijke zaak. Momenteel bestaat nog steeds de koppeling van medische regularisatie en subsidiaire bescherming, waardoor iemand die een aanvraag doet tot medische regularisatie zijn identiteit niet moet bewijzen aan de hand van zijn officieel identiteitsformulier. Alle middelen van recht om zijn identiteit te bewijzen volstaan bij een aanvraag tot medische regularisatie. Dat is omdat in ons land die koppeling gemaakt wordt met de subsidiaire bescherming, wat eigenlijk een alternatieve vorm van asiel is.

Een minder strenge vorm van asiel. Ik heb gevraagd om die twee systemen van elkaar los te koppelen, waardoor het een vereiste wordt om bij een aanvraag voor medische regularisatie zijn identiteit aan te tonen op basis van het officieel identiteitsdocument. U wilde daar niet op ingaan; ik denk dat dit een gemiste kans is.

Daarnaast mag volgens ons een aanvraag enkel worden ingediend door wie effectief al in België woont. Vandaag kan om het even wie vanuit zijn land een aanvraag tot medische regularisatie indienen, zelfs als hij eigenlijk nog geen voet op Belgische bodem heeft gezet.

Wij hebben ook de noodzaak onderstreept om de aanvraag tot medische regularisatie schriftelijk in te dienen bij DVZ, waarbij duidelijk de vaste verblijfplaats wordt vermeld zodat die kan worden geverifieerd door de gemeente. Daarover hebben we gediscussieerd. Ik geloof dat mevrouw Genot dat amendement ook had ingediend, maar heeft ingetrokken. Dat amendement heeft een lange discussie gekend, waarbij u zei – ook de heer Somers is daarin even tussengekomen – dat de gemeente automatisch de woonstcontrole doet en ons amendement dus geen bestaansreden had. Wij wilden dat wettelijk verankerd zien, zodat de gemeente, op vraag van DVZ en na informatie van DVZ aan die gemeente, automatisch die woonstcontrole moest doen zodat we zeker zijn dat de aanvragers effectief voet op Belgische bodem hebben gezet. Daar had u echter geen oren naar.

Er wordt ook voorgesteld – en dat is nog een positief element in het ontwerp – dat als een vreemdeling geen gevolg heeft gegeven aan een oproeping, verzonden per aangetekend schrijven, zijn aanvraag zonder gevolg kan worden verklaard. Dat is een soort technische weigering, als men geen geldige reden geeft om niet op zijn verhoor aanwezig te zijn. Dat is een goed punt.

Wat wij hebben gevraagd, en u weet dat wij daarop gehamerd hebben, betreft nog een zeer slecht punt: momenteel kan er nog altijd een cumulatie van procedures bestaan, mijnheer de staatssecretaris. Dat behelst de cumulatie van de asielprocedure met de regularisatieprocedure. In de praktijk is het zo dat iemand die een asielaanvraag indient en waarbij op het einde van de rit blijkt dat de aanvraag negatief zal worden beoordeeld, snel nog een aanvraag 9ter indient. Een lopende procedure verhindert dan dat gevolg moet worden gegeven aan het bevel om het grondgebied te verlaten. Die cumul zorgt ervoor dat er heel wat oneigenlijke aanvragen – ik heb daarstraks de percentages genoemd – tot medische regularisatie gebeuren, alleen om het verblijf in de opvangcentra te verlengen. Het gaat om asielzoekers die in de opvangcentra verblijven en daar mogen blijven zolang de medische regularisatieprocedure loopt.

Daarom zagen wij, in navolging van Nederland, heil in de oplossing om de cumul van procedures te verbieden. Men moet kiezen, van bij de start: ofwel dient men een asielaanvraag in, ofwel is men ziek en dan dient men een aanvraag voor medische regularisatie in. Men mag de twee niet cumuleren en men mag zeker niet op het einde van de eerste procedure snel de andere starten. Er mag niet op twee paarden worden gewed. Dat is niet eerlijk. Dat is misbruik, ofwel van de asielprocedure, ofwel van de medische regularisatie en in het slechtste geval van beide. Daarbij komt dat het de ambtenarij, de Dienst Vreemdelingenzaken, enorm belast.

Wij hebben daarover gediscussieerd. U wilde dat niet. Wij zien daar heil in. Verbied de cumulatie en zorg ervoor, als er dan toch iemand een aanvraag voor medische regularisatie wil indienen, dat het sequentieel gebeurt, zodat men eerst wordt uitgewezen. Als dan toch blijkt dat men ziek is en dat in het land van herkomst de gepaste medische zorg niet kan worden verstrekt, dan kan men nog altijd perfect de aanvraag voor medische regularisatie in ons land indienen. U en ik weten echter dat de uitgeprocedeerde asielaanvrager die effectief terugkeert wellicht niet zal terugkomen. Het verbod op cumul heeft namelijk een ontradend effect.

Mijnheer de staatssecretaris, ik kom tot mijn conclusie. Uw ontwerp is een stap in de goede richting. Dat verblijdt ons, maar u had verder moeten gaan. Om de fraude aan te pakken, had u op zijn minst de identificatieverplichting en het cumulverbod, als amendement van de N-VA, in uw ontwerp moeten aanvaarden. U hebt nagelaten dat te doen. Wij vinden dat jammer. Wij zullen uiteraard niet tegenstemmen en ons ook niet onthouden, want wij vinden de punten die u hebt voorgesteld op zich al goed. Wij hopen dat u of uw opvolger toch ooit nog het licht zal zien en alsnog die twee andere punten zal inlassen, zodat het misbruik van de medische regularisatie effectief de wereld uit geholpen wordt. De procedure dient waarvoor ze dient, het is een gunstregime voor de zieke die niet in zijn land van herkomst kan worden verzorgd.

Mijnheer de staatssecretaris, achter u ziet u Theo Francken, mijn eerbiedwaardige collega, die mee aan het migratieverhaal heeft gesleurd. Wij hebben een klein presentje, om u toch te bedanken omdat u onze meningsverschillen altijd in goede banen hebt geleid. Wij hebben altijd respectvol met elkaar kunnen samenwerken en wij willen u daarvoor bedanken, mijnheer de staatssecretaris.

(De heer Theo Francken overhandigt een boek aan de staatssecretaris.)

20.04 Nahima Lanjri (CD&V): Mijnheer de voorzitter, collega’s, mijnheer de staatssecretaris, wij hebben hier vorige week reeds over een aantal belangrijke maatregelen inzake asiel en migratie beslist. Toen ging het over een aantal maatregelen inzake de beperking van de instroom en ook inzake het sluitstuk van de asiel- en migratieprocedure, namelijk het terugsturen van asielzoekers die zijn afgewezen, dus de uitstroom.

Het betreft een ontwerp dat wij hier vorige week hebben goedgekeurd. Vandaag verheugt het ons te kunnen vaststellen dat wij hier opnieuw een ontwerp van de regering kunnen goedkeuren, met betrekking tot het aanpakken van misbruiken. Het gaat om misbruiken in de regularisatie, meer bepaald in de medische regularisatie.

De cijfers van de voorbije jaren hebben bewezen dat maatregelen ter zake zich dringend opdrongen. Wij hebben immers vastgesteld dat er tijdens het afgelopen halfjaar 7 959 aanvragen tot medische regularisatie waren. Uit de cijfers blijkt ook dat, algemeen genomen, slechts 5 % van de aanvragen uiteindelijk zal worden erkend.

Het cijfer van bijna 8 000 aanvragen tijdens de eerste helft van 2011 ligt zelfs hoger dan het normale aantal aanvragen tot humanitaire regularisatie, wat nog nooit is voorgekomen. Daarom is het ook belangrijk om het fenomeen onder de loep te nemen en te durven erkennen dat er ter zake misbruiken zijn, of dat tussen de aanvragers personen zitten die de procedure tot medische regularisatie, die voor een beperkte groep is bedoeld, ten onrechte gebruiken.

Een ander punt is dat de procedure een zekere tijd vergt, omdat de medische regularisatie op medische gronden is gebaseerd. Door de vele aanvragen en door de vele onterechte aanvragen hebben de betrokken instanties ondertussen een hele achterstand opgelopen. Op dit ogenblik wachten meer dan 11 000 dossiers — dus 11 000 gezinnen — op behandeling. Daaraan werd al tegemoetgekomen door een uitbreiding van het aantal ambtenaren-geneesheren of erkende geneesheren met wie wordt samengewerkt, teneinde de achterstand weg te werken. Thans zijn er dertien artsen en binnenkort zullen er tien artsen bijkomen, waardoor hun aantal dus bijna wordt verdubbeld. Een dergelijke uitbreiding is ook noodzakelijk om de achterstand te kunnen wegwerken.

Behalve het wegwerken van de achterstand is het echter ook belangrijk om de misbruiken aan te pakken. Deze wetswijziging voert voornamelijk een filter in, waardoor misbruiken worden gefilterd en tegengehouden, zodat de echte aanvragen grondig kunnen worden onderzocht en kan worden nagegaan of de betrokkenen inderdaad voor een medische regularisatie in aanmerking komen. Alle onterechte aanvragen moeten wij echter weren.

Voortaan wordt geëist dat het gestandaardiseerd medisch getuigschrift, dat eerder al door de regering was ingevoerd, zeer recent moet zijn, namelijk niet ouder dan drie maanden. Regularisatie kan ook niet meer voor om het even welke ziekte, griep bijvoorbeeld, maar het moet gaan om een ernstige ziekte die niet te behandelen is in het land van herkomst. Het kan dus niet voor een dipje of een griepje, het moet gaan om een ernstige ziekte. Dat wordt overgelaten aan de beoordeling van de ambtenaar-geneesheer, of aan de erkende geneesheer.

Ten slotte vervalt de aanvraag van degene die ondertussen een verblijfsvergunning heeft gekregen omdat hij via de vorige asielprocedure erkend werd, maar die op twee paarden wedde en ook medische regularisatie aanvroeg.

Ook aanvragen van mensen die niet opdagen voor een oproep, vervallen. Wie een medische regularisatie aanvraagt, zal worden uitgenodigd. Ook de advocaat kan daarvan op de hoogte worden gebracht. Als men niet thuis geeft, is het evident dat de aanvraag vervalt en dat men dan een negatief antwoord krijgt op het regularisatieverzoek.

Mijnheer de staatssecretaris, wij zijn ervan overtuigd dat met deze nieuwe maatregelen een belangrijke stap wordt gezet, niet alleen inzake het sneller afwerken van verblijfsaanvragen en van regularisaties, maar eveneens voor het weren van onterechte aanvragen en van misbruik van de regularisatie. Dergelijke misbruiken werpen een negatief licht op al wie terecht een aanvraag indient. Zij overbelasten bovendien onze OCMW’s.

Ik weet, mijnheer de staatssecretaris, dat dit laatste niet tot uw bevoegdheid behoort. Wij zullen dit samen met de volgende regeringsploeg bekijken, die één minister voor Asiel en Migratie zal hebben. Wij zullen hem of haar dan ook vragen, in het geval van medische regularisatie, om mensen die ontvankelijk verklaard zijn niet langer financiële steun te geven, zoals nu het geval is, maar materiële steun. Nu kan iemand die ontvankelijk verklaard is naar het OCMW stappen en financiële steun krijgen, niet alleen voor zichzelf maar voor het hele gezin, zolang de aanvraag niet behandeld is.

Volgens ons, en mevrouw Temmerman heeft dat in de commissie ook opgemerkt, moet worden nagegaan of er wel OCMW-steun moet worden gegeven aan degenen die ontvankelijk worden verklaard, maar die nog niet definitief tot een verblijf op ons grondgebied worden toegelaten op basis van die medische regularisatie. Het is misschien aangewezen, net zoals trouwens in het ontwerp van regeerakkoord werd beslist, om materiële steun aan te bieden om te vermijden dat de medische regularisatie een aanzuigeffect creëert. Sommigen gaan er immers van uit dat zij toch nog een aantal maanden financiële steun zullen krijgen, wat bovendien de OCMW’s overbelast. Nogmaals, ook mevrouw Temmerman en anderen hebben opgemerkt dat wij daarover moeten nadenken en een en ander moeten herzien.

Mijnheer de staatssecretaris, deze bemerking heeft geen betrekking op uw bevoegdheid. Wij staan aan de vooravond van de vorming van een nieuwe regering, en deze beslissing zal dus door de nieuwe ploeg worden genomen.

Tot slot wil ik nog zeggen dat wij u zeer dankbaar zijn en dat wij het waarderen dat u, ook in lopende zaken, maatregelen hebt genomen om de asielcrisis te beheersen, zoals het inzetten van extra personen bij de diensten, het CGVS, de DVZ, de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen, en de maatregelen die wij vorige week hebben goedgekeurd met betrekking tot de instroom en de uitstroom, alsook de aanpak van de misbruiken.

Wij hopen dat wij in de toekomst op uw verdere steun kunnen blijven rekenen, in welke hoedanigheid ook, waarvoor wij u alvast bedanken. Ik wil u ook onze onze steun toezeggen voor uw ontwerp.

20.05 Denis Ducarme (MR): Monsieur le président, comme il est précisé dans le rapport de Mme Galant, le projet de loi que nous sommes appelés à voter aujourd'hui vient compléter des mesures déjà adoptées par ce parlement dans le cadre de la réforme essentielle de notre politique d'immigration.

En effet, après la réforme et le renforcement des règles relatives au regroupement familial, souvenez-vous, et après la réforme de la loi d'accueil des demandeurs d'asile, en vue de mieux garantir le droit d'asile à ceux qui y ont droit et de donner une réponse rapide aux autres, nous votons aujourd'hui des mesures qui présentent une importance tout aussi grande et qui doivent, additionnées aux autres préalablement citées, mettre fin sans doute à ce que nous dénoncions, au niveau du MR, comme une forme d'appel d'air migratoire, dont notre territoire a sans doute été victime.

Il s'agit de la mise en place de mesures urgentes visant à limiter l'afflux des demandes en vertu de l'article 9ter de la loi sur les étrangers. Il importait, en effet, que dans ce cadre également, les abus éventuels soient, autant que possible, éliminés, définitivement éliminés.

Il fallait également éviter tout effet de vase communicant et veiller à ce que la fermeté et la rationalité, dont nous avons fait preuve lors de l'adoption des récentes réformes, ne provoquent pas un engorgement pour ce qui concerne d'autres voies d'accès au territoire, faute de quoi le risque était grand de voir les textes que nous avions déjà votés, perdre finalement grandement de leur efficience.

Une politique d'immigration responsable doit présenter une cohérence certaine afin que l'immigration abusive ne soit pas canalisée vers d'autres possibilités, vers d'autres voies, comme celle offerte par l'article 9ter.

Aussi, le groupe MR se réjouit-il que des mesures de bon sens viennent réduire les possibilités et l'ampleur de demandes et qu'un filtre de recevabilité préalable soit instauré. Mme Lanjri y faisait allusion lors de son intervention en parlant de la régularisation médicale. Demander l'appréciation, voire une certaine gravité de la part des médecins de l'Office des Étrangers ainsi qu'un bilan de santé récent semblent, en effet, constituer des conditions élémentaires, évidentes de bon sens. Il en va de l'intérêt du demandeur lui-même, car il saura plus rapidement si la procédure entamée a des chances ou non d'aboutir.

Le signal donné par ce projet de loi est clair. Tant que la procédure n'a pas été déclarée recevable, l'intéressé ne reçoit pas de titre de séjour temporaire, contrairement à la situation qui prévalait jusqu'ici et selon laquelle un titre de séjour temporaire était délivré dès que la demande de régularisation était introduite sur la base de l'article 9ter. Cela découragera – c'est, en tout cas, ce qu'espère le Mouvement Réformateur – l'introduction de demandes qui, malheureusement, pour une part d'entre elles, ont peu de chance d'aboutir.

Pour conclure, je dirai que le groupe MR soutiendra naturellement ce texte. Nous espérons, cependant, que tant pour ce projet que pour les autres textes adoptés précédemment auxquels il faut ajouter la transposition de la directive Retour et l'adoption d'une liste des pays sûrs, l'exécution rapide, par la mise en oeuvre des moyens adéquats, pourra être assurée. Nous pensons ici en particulier à l'engagement de médecins supplémentaires au niveau de l'Office des Étrangers, qui a été admis être une nécessité.

Nous serons attentifs au travail et à la mise en oeuvre, par le nouveau ou la nouvelle ministre unique, de cette politique d'immigration. Qu'il sache que nous serons à ses côtés pour veiller à ce que le travail de réforme de la politique d'immigration puisse se faire de manière rapide, cohérente, humaniste et, peut-être, plus responsable que par le passé.

20.06 Zoé Genot (Ecolo-Groen!): Monsieur le président, nous sommes amenés à discuter ce jour de la régularisation médicale, donc de la possibilité pour une personne d'obtenir un statut de séjour en cas de maladie grave pour laquelle il n'existe pas de traitement accessible dans son pays.

Nous partageons tous la volonté de traiter ces dossiers le plus rapidement possible. Actuellement, certains attendent plusieurs années avant d'obtenir une réponse, ce qui est inacceptable vis-à-vis de quelqu'un en situation précaire.

La question est: le texte qui nous est soumis permettra-t-il d'aboutir à cet objectif?

Le fait d'engager des médecins est certainement positif; c'est pourquoi nous avons toujours soutenu l'engagement de personnel supplémentaire pour permettre d'effectuer les examens dans de bonnes conditions et le plus rapidement possible. Voilà un pas dans la bonne direction.

J'avoue néanmoins mon inquiétude quant au système de filtre. Pour l'instant, il existe déjà une procédure en deux temps: une phase de recevabilité suivie d'une phase d'examen sur le fond; on y ajouterait un filtre. Le risque est grand que tous les efforts des effectifs médicaux supplémentaires se focalisent sur ce nouveau filtre et qu'une fois cette phase de filtre franchie, les demandeurs attendent encore longtemps que leur dossier soit traité sur le fond et clôturé.

Pour nous, l'inquiétude est réelle. Nous espérons la mise en place d'un monitoring afin que suffisamment de ressources soient affectées à l'examen des dossiers sur le fond.

L'autre problème engendré par le filtre naîtra du fait qu'en attendant l'examen de leur demande, ces personnes n'auront pas de possibilité d'accueil. À mes yeux, laisser des personnes malades dans la rue est problématique.

Vous nous aviez annoncé une procédure de filtre assez rapide en nous disant à plusieurs reprises en commission "qu'elle prendrait un mois". La difficulté pour nous est de savoir si le délai sera vraiment d'un mois. En effet, dans d'autres procédures, les prévisions étaient de six mois pour les demandes d'asile – rappelons-nous nos débats en 2006 lors de la réforme de l'asile – et, en réalité, elles ne sont pas respectées sur le terrain.

Voilà pourquoi nous avions déposé un amendement prévoyant qu'en cas de demande non examinée endéans le mois, les demandeurs puissent bénéficier de l'accueil. C'est un minimum.

D'autant plus que ce statut de régularisation médicale est un choix de la Belgique d'adaptation de la protection subsidiaire. Or tout détenteur d'un statut de protection subsidiaire a droit à l'accueil. Le choix légistique de la Belgique ne peut pas entraîner de conséquence négative pour les gens.

En résumé, nous craignons de devoir laisser des gens gravement malades un, voire plusieurs mois à la rue, en attendant l'examen de leur dossier. Ce serait inacceptable.

Dernièrement encore, l'hôpital de Charleroi a mis à la rue une dame mourante. Incroyable, mais ce n'est pas un cas isolé: auparavant déjà, l'hôpital de Charleroi avait déjà mis dehors d'autres personnes dans le même état. J'avoue mon inquiétude à apprendre de telles situations et c'est pourquoi je voudrais être assurée que ce texte ne poursuit pas un tel objectif.

20.07 Gerolf Annemans (VB): Mijnheer de staatssecretaris, ik zal u misschien een plezier doen door hier uitdrukkelijk te zeggen dat de Vlaams Belangfractie u niet zal bedanken. Dat zal u wel geruststellen. Wij hebben daar verschillende redenen voor. Toen Van Rompuy hier vertrokken is – hij heeft eigenlijk maar een ding gedaan, hij beriep zich er zelf op dat hij niets deed, rustige vadsigheid of zoiets – liet hij één ding na, namelijk een akkoord over de regularisaties. Zodra hij dat in een instructie had gegoten, is de Vlaams Belangfractie naar de Raad van State gegaan. De Raad van State heeft die instructie vernietigd. Vervolgens hebt u gezegd dat u zich van die vernietiging niets zou aantrekken en dat u met uw discretionaire bevoegdheid en die instructie in de hand, gewoon zou doorgaan. We hebben recent zelfs nog meegemaakt – we zullen daar bij uw opvolger op terugkomen – dat de Orde van advocaten bij de Dienst Vreemdelingenzaken een vergadering belegde met als hoofdtitel “Toepassing door de minister van de instructie inzake regularisatie van vreemdelingen”. Dat zijn volledig onwettelijke toestanden.

Daarvoor dus bedanken we u uitdrukkelijk niet, mijnheer de staatssecretaris! We zullen zien wie uw opvolger wordt. Ik hoop voor u dat er toch nog staatssecretarissen zullen zijn. Ik hoop het niet voor het land, maar voor u hoop ik dat het wel zo is, zodat u naar het federaal beleidsniveau terugkeert. Dan zullen wij u zelf daarover ondervragen, anders uw opvolger. Niet bedankt dus.

Onderhavig ontwerp voorziet in enkele minieme aanpassingen van artikel 9ter van de vreemdelingenwet. Het is de bedoeling dat het wetsontwerp het misbruik van de medische regularisatieprocedure tegengaat. Het Vlaams Belang zal als enige partij tegen het ontwerp stemmen, begrijp ik, omdat het systeem van de medische regularisatie als zodanig behouden blijft, terwijl er geen enkele internationale of Europese verplichting bestaat om in een dergelijke procedure te voorzien. In heel wat Europese lidstaten bestaat dan ook geen met artikel 9ter vergelijkbare wettelijke bepaling.

Wij vrezen dan ook dat de herinvoering van artikel 9ter, of althans het op een andere manier invoeren van dat artikel, de trend zal bevestigen die erin bestaat vreemdelingen te regulariseren, omdat hun sociale zekerheid niet zo performant is als de onze. Dat blijft dus een achterpoortje, waarbij men om onterechte redenen regulariseert.

Bovendien heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens slechts een keer een lidstaat, namelijk Groot-Brittannië, veroordeeld, omdat die een zieke persoon had teruggestuurd naar zijn land van herkomst. Volgens de rechtspraak van Straatsburg levert het terugsturen van een zieke vreemdeling slechts een schending van het EVRM op indien hij lijdt aan een ziekte die zich in een zeer vergevorderd en terminaal stadium bevindt en er in zijn land geen naasten zijn, die de nodige basiszorg kunnen verzekeren.

Het Vlaams Belang is van oordeel dat er geen aparte wettelijke procedure nodig is om rekening te houden met dergelijke heel uitzonderlijke omstandigheden. Daartoe bestaan immers andere instrumenten, zoals het uitstel van het vertrek of in het uiterste geval het verstrekken van een tijdelijke verblijfsvergunning op basis van de discretionaire bevoegdheid van de minister of de staatssecretaris. Het spreekt voor zich dat het niet gewenst is om terminaal zieke vreemdelingen terug te sturen.

Een aparte wettelijke bepaling met bijhorende procedure kan alleen maar leiden tot een aanzuigeffect en de opeenstapeling van procedures om het verblijf in België zolang mogelijk te rekken.

Het is dan ook om al die opgesomde redenen dat het Vlaams Belang het ontwerp niet zal goedkeuren. Het Vlaams Belang blijft pleiten voor de definitieve afschaffing van artikel 9ter.

20.08 Bart Somers (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de staatssecretaris, collega’s, de voorbije maanden hebben wij in het Parlement op het vlak van migratie een belangrijke reeks wetsvoorstellen en wetten kunnen goedkeuren die allemaal tot doel hebben onze migratiestromen te herijken, te herdenken, de toegangspoort tot ons land opnieuw te definiëren en de afhankelijkheidsmigratie naar ons land enigszins af te bouwen. Die is immers, in vergelijking met andere Europese landen, verhoudingsgewijs heel omvangrijk.

In onderhavig dossier botsen wij op een complexe materie waarbij wij een spanningsveld vaststellen dat wij heel vaak terugvinden wanneer wij over migratie spreken. Het gaat, enerzijds, om het garanderen van een humanitair recht, een grondrecht dat een normale beschaving waardig is. Mensen die ernstig ziek zijn, zet men niet zomaar het land uit. Anderzijds, moet men erover waken dat van die toegangspoort niet op grote schaal misbruik wordt gemaakt.

Op basis van de cijfers stellen wij vast dat vandaag, voorzichtig uitgedrukt, heel veel oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van artikel 9ter om toch toegang te krijgen tot ons grondgebied. De cijfers werden hier al aangehaald: 11 000 dossiers dit jaar – dat zijn er meer dan de dossiers op grond van artikel 9bis –, een heel laag erkenningspercentage, namelijk 5 %, de helft ontvankelijk verklaarde dossiers en een grote achterstand die daardoor ontstaat.

Volgens mij heeft iedereen begrepen dat wij daaraan moeten sleutelen en die wet moeten bijspijkeren. Dat is ook in de commissievergaderingen gebleken.

Mijnheer de staatssecretaris, u hebt dat gedaan door een voorstel mee te ondersteunen, dat die toegangspoort op drie manieren verstevigt. Een eerste manier is door de ontvankelijkheidsfilter van ambtenaren-geneesheren in te schakelen die de ernst van de ingeroepen ziekte zullen onderzoeken en controleren.

Ik denk dat dat de allerbelangrijkste maatregel is, zodat men niet zomaar met een schijnziekte of met een doktersbriefje dat men ergens heeft verkregen, toegang kan krijgen tot het grondgebied.

Die humanitaire regularisatie heeft immers een belangrijk voordeel voor degene van wie het dossier ontvankelijk wordt verklaard. Als slechts 5 % wordt erkend en 50 % ontvankelijk wordt verklaard, en men weet dat uit de ontvankelijkheidsprocedure volgt dat men met zijn hele gezin kan aankloppen bij een OCMW en men daarbij een recht op ondersteuning krijgt, wordt de verleiding voor sommigen heel groot om op zoek te gaan naar een doktersbriefje en op die manier een ontvankelijkheid te verkrijgen in ons land.

Als men dan nog weet dat die procedure telkens opnieuw kan worden gestart, wordt dat een oneigenlijke toegangspoort.

Kortom, ambtenaren-geneesheren zullen die toegangspoort beter bewaken.

Ten tweede zal het medisch attest recent moeten zijn, niet ouder dan drie maanden.

Ten derde, de betrokkene moet in de ontvankelijkheidsfase een aantal spelregels respecteren. Wanneer hij opgeroepen wordt, moet hij opdagen. Wanneer in een andere procedure een verblijfsrecht is toegekend, wordt zijn aanvraag in de ontvankelijkheidsfase zonder voorwerp beschouwd. Tot slot wordt de ontvankelijkheid niet gegeven wanneer blijkt dat hij niet alle nuttige en recente informatie heeft gegeven.

Mijnheer de staatssecretaris, ik denk dat wij daarmee misschien maar een eerste, maar wel belangrijke stap zetten om de toegangspoort op basis van medische regularisatie opnieuw te herijken, dat wij het recht op ondersteuning van personen die ernstig ziek zijn, blijven garanderen, maar dat wij misbruiken tegelijkertijd zo veel mogelijk uitsluiten.

Ik blijf ook stilstaan bij twee punten die door de N-VA zijn aangekaart. Ik ben blij dat wij hen daarin in het wetsontwerp niet zijn gevolgd.

Het eerste punt is de vraag om de procedures sequentieel, na elkaar te laten verlopen. Ik denk dat dat een vergissing zou zijn. Daarmee verlengt men de mogelijkheden van personen om in ons land te blijven en daarmee wordt het mogelijk om een definitieve uitspraak op de lange baan te schuiven.

Ik ben er dus sterk van overtuigd dat men de beide procedures in elkaar moet integreren en dat men de betrokkenen zo veel mogelijk al hun kaarten van in het begin op tafel moet laten leggen.

20.09 Sarah Smeyers (N-VA): Mijnheer Somers, ik ben blij u te zien. In de commissie was u niet altijd aanwezig. U hebt alleen de laatste vergadering daarover bijgewoond. Ik begreep dat u in Mechelen drukke tijden achter de rug had.

20.10 Bart Somers (Open Vld): Mevrouw Smeyers, ik was hier vorige week ook niet, omdat ik op parlementaire missie naar Congo was, in opdracht van het Parlement. Ik ben toen ook al door de N-VA aangepakt geweest. Ik ben hier tijdens één commissievergadering niet geweest. Ik ben op alle commissievergaderingen aanwezig geweest. Dat kan niet van iedereen van de N-VA worden gezegd. Ik vind dat echt beneden de gordel en weinig intellectueel om zo een debat te voeren.

Le président: Je voudrais dire que, la semaine dernière déjà, j'ai signalé que M. Somers était au Congo. Chaque semaine, je dois signaler que M. Somers est au Congo. Désolé!

20.11 Bart Somers (Open Vld): Mevrouw Smeyers, ik ben gelukkig burgemeester van een grote stad, want dit is het niveau van de dorpspolitiek.

Een ander punt van de N-VA begrijp ik als burgemeester absoluut niet. Zij stellen voor om in de wet in te schrijven dat gemeenten worden verplicht om in het kader van deze wet aan een woonstcontrole te doen. Ongeacht het feit dat het tot de kern van de opdrachten van de uitvoerende macht behoort om die modaliteiten te bepalen, zonder het in de wet te moeten inschrijven, vind ik het een typisch voorbeeld van betutteling van de lokale overheden. In de partijprogramma’s van zowat alle partijen hier aanwezig staat dat men eerst de lokale besturen wil raadplegen en vragen om informatie alvorens nieuwe opdrachten te geven. Hier zou men boudweg via een wet een nieuwe verplichting op de schouders van de gemeentebesturen leggen. Dat begrijp ik absoluut niet.

Ik begrijp het nog minder omdat de betrokkene geen enkel belang heeft bij het opgeven van een verkeerd adres. De wet zegt dat wanneer hij niet opdaagt zijn aanvraag zonder voorwerp wordt. Wat wint een aanvrager van een medische regularisatie bij het opgeven van een foutief adres? Niets. Ik begrijp deze drang naar reglementitis en betutteling van lokale besturen niet. We pleiten er allemaal voor om het te verminderen, tot het er in de praktijk op aankomt.

Als burgemeester van een centrumstad die met deze problematiek wordt geconfronteerd, ben ik heel blij dat deze twee voorstellen van de N-VA niet in de wet zijn ingeschreven.

Tot slot wil ik u bedanken, mijnheer de staatssecretaris, voor alle inspanningen en de goede samenwerking in het voorbije jaar.

20.12 Sarah Smeyers (N-VA): Ik begrijp dat ik u op de tenen heb getrapt, mijnheer Somers, maar ik was echt blij om u te zien. Het was nog maar de intro van mijn opmerking. Ik neem niet zomaar het woord om iets te zeggen.

Ik kom nog even terug op die cumul. Ik wil wel meegaan in uw verhaal, vanuit de redenering dat uitgeprocedeerde asielzoekers toch blijven en dan die aanvraag tot medische regularisatie indienen. Het is de bedoeling dat uitgeprocedeerde asielzoekers effectief terugkeren. Dat is de eerste premisse van ons voorstel en, ten tweede, dat zij van bij de start de keuze maken tussen deze of gene procedure, omdat het anders de Dienst Vreemdelingenzaken zou overbelasten. Dat is de ware achtergrond van het voorstel.

20.13 Bart Somers (Open Vld): Het is een inhumaan standpunt. Ik geef u het voorbeeld van iemand die er in eer en geweten van overtuigd is een politiek vluchteling te zijn. Bovendien is hij ernstig ziek. U dwingt die persoon te kiezen tussen een van de twee. Als die persoon er in eer en geweten van uitgaat dat hij een politiek vluchteling is en hij wordt afgewezen, dan wordt die persoon in uw redenering ziek in een vliegtuig teruggestuurd om van daaruit te proberen een medische regularisatie te krijgen. Vanuit mijn humanitair denken vind ik dat onaanvaardbaar.

20.14 Sarah Smeyers (N-VA): Het resultaat van beide procedures is hetzelfde: een verblijfsmachtiging.

Het resultaat van beide procedures is gewoon een machtiging van de Dienst Vreemdelingenzaken om hier op het grondgebied te blijven. Als iemand in de overtuiging is een politiek vluchteling te zijn maar dat eigenlijk niet is, veronderstel ik dat hij een advocaat raadpleegt. Die kan hem dan zeggen, als hij ziek is en geen aangepaste behandeling in het land van herkomst heeft, om gewoon te gaan voor die medische regularisatie. Als er dan effectief een asielaanvraag lopende is, kan hij daarvan nog afstand doen, zodanig dat die twee niet noodzakelijk parallel lopen of de ene na de andere.

20.15 Staatssecretaris Melchior Wathelet: Mijnheer de voorzitter, ten eerste, ik ga niets zeggen over de situatie van de gemeenten. De heer Somers heeft dat als burgemeester van Mechelen perfect verwoord.

Mevrouw Smeyers deed een goed voorstel in de commissie, namelijk om de systematische verzending van de beslissing die aan de vreemdelingen gestuurd wordt, ook naar de gemeenten te sturen, zodra de gemeente die vreemdeling op zijn grondgebied heeft. Op deze manier kent de gemeente het statuut en de gevolgen van de procedures die ingediend zouden zijn door de vreemdeling. Dat is een goed voorstel. Dat moet administratief geregeld worden. Het is een stap in de goede richting.

Ten tweede, de regering in lopende zaken heeft de keuze gemaakt om in het huidige wettelijk kader te blijven; 9ter wordt op dit moment beschouwd als een subsidiaire bescherming. Dat wordt bevestigd door het Grondwettelijk Hof. Wij zijn in dit wettelijk kader gebleven.

Dat is de richting die werd gekozen door minister Dewael toen hij de 9ter-procedure heeft veranderd. Wij zijn in dat wettelijk kader gebleven. Is dat goed of is dat slecht? Ik vind dat dit het beste kader is. Wij kunnen daarover lang discussiëren, maar het feit is dat wij in dat kader zijn gebleven.

Wij hebben in dit kader de misbruiken weggewerkt. Dat was de bedoeling van die tekst.

Over de cumul in de procedure, mevrouw Smeyers, ben ik het absoluut niet met u eens. Ik ben het wel totaal eens met de heer Somers. Ik geef een voorbeeld. Iemand komt hier aan en hij dient een asielaanvraag in. Hij meent dat hij echt nood aan bescherming heeft. Dat kan zijn. Zo zijn er enkelen. Tijdens de procedure wordt die persoon echt ernstig ziek. Door die ziekte mag die persoon niet meer genezen worden in zijn land van herkomst. Volgens uw voorstel zou die persoon tot het einde van de asielprocedure moeten wachten vóór hij een nieuwe procedure kan starten. Die persoon dient dus een asielaanvraag in. Tijdens die procedure krijgt hij opvang. Als hij een negatieve beslissing krijgt, kan hij een nieuwe procedure starten, met een nieuw opvangmoment. Dat wil dus zeggen dat men ook de opvangperiodes cumuleert. Daarom ben ik het absoluut niet eens met uw voorstel.

20.16 Sarah Smeyers (N-VA): In dat geval zou men toch evengoed afstand van de asielprocedure kunnen doen en de procedure voor medische regularisatie starten?

20.17 Staatssecretaris Melchior Wathelet: Maar nee, en u weet waarom. Omdat de gevolgen van de twee procedures verschillend zijn. Door een asielprocedure wordt men erkend als vluchteling, met een statuut dat positiever is dan het statuut van de subsidiaire bescherming of artikel 9ter. Het is niet beperkt in de tijd. Als men als vluchteling wordt erkend via artikel 9ter, dan moet men het statuut elk jaar verlengen. Pas na vijf jaar krijgt men een onbeperkt statuut. Men moet ook de ziekte kunnen blijven bewijzen. Dat zijn niet dezelfde situaties.

Ik heb liever iemand die alles op hetzelfde moment indient. Zo kunnen al onze asiel- en vreemdelingeninstanties alles op hetzelfde moment bepalen. Ik vind dat correcter dan het forceren van de cumul en de cumul van de opvang. Onze bedoeling is de procedure zo kort mogelijk te houden en de duur van de opvang zo kort mogelijk te houden. Met uw voorstel doen wij precies het omgekeerde. De opvang wordt langer en kan worden gecumuleerd. Daarom ga ik absoluut niet akkoord met uw voorstel.

En ce qui concerne la question de Mme Genot, je dirais que même pendant la période qui précède la fin de la recevabilité, ces personnes peuvent bénéficier de l'aide médicale urgente, que leur demande soit recevable ou pas. Je concède que la volonté de cette procédure est de rendre l'accueil impossible avant la phase de recevabilité. C'est ce qui crée aussi le succès du 9ter, il faut être clair. Si la personne se trouve dans une situation médicale urgente, elle peut toujours bénéficier de l'aide médicale urgente.

Monsieur le président, je voudrais rappeler en deux mots la raison de cette modification de texte déposée par le gouvernement en affaires courantes. Nous nous sommes rendu compte qu'il y avait un abus du 9ter pour le moment. Nous avons resserré les conditions d'accès d'une série d'autres procédures, que ce soit le 9bis après la régularisation sur base de dossiers individuels, les procédures d'asile qui sont également plus rapides ou encore les éloignements, dont le nombre est beaucoup plus important depuis 2011. Le 9ter a été la porte d'entrée et a eu beaucoup de succès parce que dès que vous introduisiez une demande 9ter, vous bénéficiiez de l'accueil. Cela signifie qu'il y avait beaucoup de dossiers introduits mais aussi une charge supplémentaire importante pour l'accueil.

Nous avons voulu retirer les dossiers abusifs de toutes ces procédures en recréant une première phase de recevabilité. Avant que la personne ne bénéficie de l'accueil, elle doit introduire un formulaire standard, c'est-à-dire un certificat médical standard. Le caractère récent de ce certificat est une nouvelle condition à la recevabilité. Nous maintenons également la condition d'identité et la maladie invoquée doit être une maladie grave. Certaines personnes ont introduit des 9ter pour un ongle incarné ou pour une grippe.

Il est vrai qu'un état grippal peut représenter un problème de santé assez important, mais reconnaissons qu'il y avait manifestement des abus. Tous ces cas peuvent être déclarés irrecevables. C'est l'avancée de ce dossier.

Ensuite, quand le dossier est recevable, les demandes peuvent aussi être déclarées sans objet si la personne a reçu un statut à durée indéterminée sur une autre base ou si elle n'a pas collaboré à la procédure et ne s'est pas rendue aux convocations. Pour nuancer le propos de M. Somers, nous nous trouvons dans la phase au fond, où le dossier est déclaré sans objet, plutôt que dans celle de la recevabilité comme telle.

Nous avons voulu nous concentrer sur les individus qui ont réellement besoin d'un statut parce qu'ils sont malades.

Oui, je suis fier!

Ik ben trots dat er in ons land verblijf kan worden gegeven aan mensen die echt ziek zijn. Het is niet menselijk om mensen te verwijderen wanneer zij ziek zijn. Maar misbruiken van onze procedure kunnen ook niet aanvaard worden. Deze tekst gaat voor een meer efficiënt artikel 9ter, een artikel 9ter met minder misbruiken, dat gericht is op de persoon die echt nood heeft aan bescherming, die werkelijk ziek is en die wij niet mogen uitwijzen.

Tel est l'objectif de ce texte: supprimer les abus et faire en sorte que cet article 9ter apporte une vraie protection aux personnes qui prouvent qu'elles sont véritablement malades et qui sont donc inéloignables.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.

21 Projet de loi modifiant le Code des sociétés à la suite de la Directive 2009/109/CE en ce qui concerne les obligations en matière de rapports et de documentation en cas de fusions ou de scissions (1849/1-4)

Nous passons à la discussion des articles. Le texte corrigé par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1824/7)

Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie verbeterde tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1824/7)

L’intitulé a été modifié par la commission en “projet de loi modifiant l'article 9ter de la loi du 15 décembre 1980 sur l'accès au territoire, le séjour, l'établissement et l'éloignement des étrangers".

Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in “wetsontwerp tot wijziging van artikel 9ter van de wet van 15 december 1980 betreffende de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen".

Le projet de loi compte 2 articles.

Het wetsontwerp telt 2 artikelen.

Amendement redéposé:

Heringediend amendement:

Art. 2

• 9 – Gerolf Annemans cs (1824/4)

La discussion des articles est close. Le vote sur l'amendement et l'article réservés ainsi que sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.

De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het aangehouden amendement, het aangehouden artikel en over het geheel zal later plaatsvinden.

Besluit van de artikelsgewijze bespreking:

Conclusion de la discussion des articles:

Réservé: le vote sur l'amendement et l'article 2.

Aangehouden: de stemming over het amendement en artikel 2.

Artikel per artikel aangenomen: artikel 1.

Adopté article par article: l'article 1.

21 Wetsontwerp tot wijziging van het Wetboek van vennootschappen ingevolge Richtlijn 2009/109/EG wat verslaggevings- en documentatieverplichtingen in geval van fusies en splitsingen betreft (1849/1-4)

La discussion générale est ouverte.

De algemene bespreking is geopend.

21.01 Mathias De Clercq, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, collega’s, het wetsontwerp werd in de commissie eenparig goedgekeurd, inclusief het amendement van de N-VA-commissieleden dat ertoe strekt in een overgangsbepaling te voorzien.

Het is een goed wetsontwerp, dat voorziet in een sterke, administratieve vereenvoudiging, die door Europa is ingegeven.

Het ontwerp behoeft geen nadere duiding. Het is een goede zaak voor ons bedrijfsleven.

Le président: Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)

Vraagt nog iemand het woord? (Nee)

La discussion générale est close.

De algemene bespreking is gesloten.