KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
CRIV 52 PLEN 142
CRIV 52 PLEN 142
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
V
OLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRESENTANTS
DE
B
ELGIQUE
I
NTEGRAAL
V
ERSLAG
MET
VERTAALD BEKNOPT VERSLAG
VAN DE TOESPRAKEN
C
OMPTE
R
ENDU
I
NTEGRAL
AVEC
COMPTE RENDU ANALYTIQUE TRADUIT
DES INTERVENTIONS
P
LENUMVERGADERING
S
EANCE PLENIERE
donderdag
jeudi
11-02-2010
11-02-2010
Avond
Soir
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
cdH
centre démocrate Humaniste
CD&V
Christen-Democratisch en Vlaams
Ecolo-Groen!
Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales Groen!
FN
Front National
LDD
Lijst Dedecker
MR
Mouvement réformateur
N-VA
Nieuw-Vlaamse Alliantie
Open Vld
Open Vlaamse Liberalen en Democraten
PS
Parti Socialiste
sp.a
socialistische partij anders
VB
Vlaams Belang
Afkortingen bij de nummering van de publicaties :
Abréviations dans la numérotation des publications :
DOC 52 0000/000 Parlementair stuk van de 52e zittingsperiode + basisnummer en
volgnummer
DOC 52 0000/000
Document parlementaire de la 52e législature, suivi du n° de
base et du n° consécutif
QRVA
Schriftelijke Vragen en Antwoorden
QRVA
Questions et Réponses écrites
CRIV
voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft)
CRIV
version provisoire du Compte Rendu Intégral (couverture verte)
CRABV
Beknopt Verslag (blauwe kaft)
CRABV
Compte Rendu Analytique (couverture bleue)
CRIV
Integraal Verslag, met links het definitieve integraal verslag en
rechts het vertaalde beknopt verslag van de toespraken (met
de bijlagen)
(PLEN: witte kaft; COM: zalmkleurige kaft)
CRIV
Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu
intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit
des interventions (avec les annexes)
(PLEN: couverture blanche; COM: couverture saumon)
PLEN
plenum
PLEN
séance plénière
COM
commissievergadering
COM
réunion de commission
MOT
alle moties tot besluit van interpellaties (op beigekleurig papier)
MOT
motions déposées en conclusion d'interpellations (papier beige)
Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail :
Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail :
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Berichten van verhindering
1
Excusés
1
ONTWERPEN EN VOORSTELLEN
1
PROJETS ET PROPOSITIONS
1
Wetsontwerp tot wijziging van de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling
(2238/1-5)
1
Projet de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative
à la coordination de la politique fédérale de
développement durable (2238/1-5)
1
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling
(180/1-2)
1
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997
relative à la coordination de la politique fédérale
de développement durable (180/1-2)
1
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling wat
de langetermijnvisie betreft (1655/1-2)
1
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997
relative à la coordination de la politique fédérale
de développement durable en ce qui concerne la
vision à long terme (1655/1-2)
1
- Wetsvoorstel tot invoering van een duurzame
ontwikkelingseffectbeoordeling in de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling
(1656/1-4)
1
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997
relative à la coordination de la politique fédérale
de développement durable en ce qui concerne
l'évaluation d'incidence des décisions sur le
développement durable (1656/1-4)
1
Algemene bespreking
2
Discussion générale
2
Sprekers: Catherine Fonck, rapporteur,
Philippe Blanchart, Katia della Faille de
Leverghem, Jef Van den Bergh, Thérèse
Snoy et d'Oppuers, Cathy Plasman, Jean-
Jacques Flahaux, Paul Magnette, minister
van Klimaat en Energie
Orateurs: Catherine Fonck, rapporteur,
Philippe Blanchart, Katia della Faille de
Leverghem, Jef Van den Bergh, Thérèse
Snoy et d'Oppuers, Cathy Plasman, Jean-
Jacques Flahaux, Paul Magnette, ministre
du Climat et de l'Énergie
Bespreking van de artikelen
17
Discussion des articles
17
Wetsontwerp betreffende marktpraktijken en
consumentenbescherming (2340/1-9)
17
Projet de loi relatif aux pratiques du marché et à
la protection du consommateur (2340/1-9)
18
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en
de voorlichting en de bescherming van de
consument wat betreft het taalgebruik inzake
reclame (602/1-2)
17
- Proposition de loi modifiant la loi du
14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et
sur
l'information
et
la
protection
du
consommateur, en ce qui concerne l'emploi des
langues en matière de publicité (602/1-2)
18
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en
de voorlichting en bescherming van de
consument inzake de verkopen gesloten buiten
de onderneming van de verkoper (665/1-2)
17
- Proposition de loi modifiant la loi du
14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et
sur
l'information
et
la
protection
du
consommateur, en ce qui concerne les ventes
conclues en dehors de l'entreprise du vendeur
(665/1-2)
18
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en
de voorlichting en bescherming van de
consument, betreffende een toeslag voor risico's
verbonden aan bepaalde producten en diensten
(673/1-2)
18
- Proposition de loi modifiant la loi du
14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et
sur l'information et la protection du consommateur
en ce qui concerne l'application d'un supplément
pour risques liés à certains produits et services
(673/1-2)
18
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en
de voorlichting en bescherming van de
consument voor wat betreft de leesbaarheid van
overeenkomsten (960/1-2)
18
- Proposition de loi modifiant la loi du
14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et
sur l'information et la protection du consommateur
en vue d'améliorer la lisibilité des contrats (960/1-
2)
18
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en
de voorlichting en bescherming van de
18
- Proposition de loi modifiant, en ce qui concerne
les bons de valeur, la loi du 14 juillet 1991 sur les
pratiques du commerce et sur l'information et la
18
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
ii
consument voor wat betreft de waardebonnen
(1021/1-2)
protection du consommateur (1021/1-2)
- Voorstel van resolutie over een kaderregeling
voor eventueel toegestane gezamenlijke verkoop
(1670/1-2)
18
- Proposition de résolution visant à encadrer
l'éventuelle autorisation de vente conjointe
(1670/1-2)
18
Algemene bespreking
13
Discussion générale
13
Sprekers: Karine Lalieux, Liesbeth Van der
Auwera, rapporteur, Sofie Staelraeve, Ronny
Balcaen, Cathy Plasman, Renaat Landuyt,
Sabine Laruelle, minister van KMO's,
Zelfstandigen,
Landbouw
en
Wetenschapsbeleid, Josée Lejeune, Ben
Weyts, Joseph George
Orateurs: Karine Lalieux, Liesbeth Van der
Auwera, rapporteur, Sofie Staelraeve, Ronny
Balcaen, Cathy Plasman, Renaat Landuyt,
Sabine Laruelle, ministre des PME, des
Indépendants, de l'Agriculture et de la
Politique scientifique, Josée Lejeune, Ben
Weyts, Joseph George
Bespreking van de artikelen
28
Discussion des articles
28
Sprekers: Bart Laeremans, Ronny Balcaen
Orateurs: Bart Laeremans, Ronny Balcaen
Wetsontwerp tot versterking van het deugdelijk
bestuur bij de genoteerde vennootschappen en
de autonome overheidsbedrijven en tot wijziging
van de regeling inzake het beroepsverbod in de
bank- en financiële sector (2336/1-7)
44
Projet de loi visant à renforcer le gouvernement
d'entreprise dans les sociétés cotées et les
entreprises publiques autonomes et visant à
modifier
le
régime
des
interdictions
professionnelles dans le secteur bancaire et
financier (2336/1-7)
45
- Wetsvoorstel tot openbaarmaking van de
deelnemingen en de individuele bezoldigingen
van
de
leiders
van
beursgenoteerde
vennootschappen (294/1-3)
44
- Proposition de loi relative à la publicité des
participations et des rémunérations individuelles
des dirigeants d'entreprise cotées en bourse
(294/1-3)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven wat de
bezoldiging van het management betreft (1291/1-
2)
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
concerne la rémunération du management
(1291/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven wat de
ontslagvergoeding van de leden van het
directiecomité betreft (1292/1-3)
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
concerne l'indemnité de licenciement des
membres du comité de direction (1292/1-3)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van
vennootschappen wat de openbaarmaking van
bezoldigingen van bestuurders betreft (1293/1-4)
44
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés
en ce qui concerne la publicité des rémunérations
des administrateurs (1293/1-4)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van
vennootschappen wat de uitbreiding van de
deelname aan de algemene vergadering betreft
(1294/1-2)
44
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés
en ce qui concerne l'élargissement de la
participation à l'assemblée générale (1294/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbed
rijven wat de
bezoldiging van de leden van de raad van bestuur
betreft (1297/1-2)
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
concerne la rémunération des membres du
conseil d'administration (1297/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven wat de
samenstelling van de raad van bestuur betreft
(1298/1-2)
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
concerne
la
composition
du
conseil
d'administration (1298/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven wat de
transparantie van de bezoldiging van het
management betreft (1299/1-2)
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
concerne la transparence de la rémunération du
management (1299/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven wat
44
- Proposition de loi modifiant la loi du
21 mars 1991 portant réforme de certaines
entreprises publiques économiques en ce qui
45
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
iii
het spreekrecht in de algemene vergadering
betreft (1300/1-2)
concerne le droit de parole à l'assemblée
générale (1300/1-2)
- Wetsvoorstel tot afschaffing van de gouden
parachute en tot beheersing van de bezoldiging
van de topmanagers (1474/1-3)
44
- Proposition de loi visant à supprimer les
parachutes dorés et à encadrer la rémunération
des dirigeants (1474/1-3)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan
voor de werkgelegenheid 1998 en houdende
diverse bepalingen wat de aandelenopties betreft
(1501/1-2)
45
- Proposition de loi modifiant, en ce qui concerne
les options sur actions, la loi du 26 mars 1999
relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998
et portant des dispositions diverses (1501/1-2)
45
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van
vennootschappen
teneinde
een
remuneratiecomité in te stellen en de toekenning
van bonussen en ontslagvergoedingen voor de
bedrijfsleiders te begeleiden, alsmede tot wijziging
van de wet van 21 maart 1991 betreffende de
hervorming
van
sommige
economische
overheidsbedrijven (1914/1-3)
45
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés
pour instaurer le comité de rémunération et
encadrer l'octroi de bonus et d'indemnités de
départ pour les dirigeants d'entreprises et
modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme
de certaines entreprises publiques économiques
(1914/1-3)
45
Algemene bespreking
45
Discussion générale
45
Sprekers: Luk Van Biesen, rapporteur,
Olivier Hamal, rapporteur, Jenne De Potter,
Barbara Pas, Muriel Gerkens, voorzitter van
de
Ecolo-Groen!-fractie,
Servais
Verherstraeten, voorzitter van de CD&V-
fractie, Bruno Tuybens, Jan Jambon,
voorzitter van de N-VA-fractie, Clotilde
Nyssens, Valérie Déom, Joseph George,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Luk Van Biesen, rapporteur, Olivier
Hamal, rapporteur, Jenne De Potter, Barbara
Pas, Muriel Gerkens, président du groupe
Ecolo-Groen!,
Servais
Verherstraeten,
président du groupe CD&V, Bruno Tuybens,
Jan Jambon, président du groupe N-VA,
Clotilde Nyssens, Valérie Déom, Joseph
George, Stefaan De Clerck, ministre de la
Justice
Bespreking van de artikelen
84
Discussion des articles
84
Inoverwegingneming van voorstellen
85
Prise en considération de propositions
85
Urgentieverzoeken
87
Demandes d'urgence
87
Sprekers:
Bart
Laeremans,
Servais
Verherstraeten, voorzitter van de CD&V-
fractie, Gerolf Annemans, voorzitter van de
VB-fractie, Renaat Landuyt
Orateurs:
Bart
Laeremans,
Servais
Verherstraeten, président du groupe CD&V,
Gerolf Annemans, président du groupe VB,
Renaat Landuyt
NAAMSTEMMINGEN
88
VOTES NOMINATIFS
89
Moties ingediend tot besluit van de interpellaties
van:
89
Motions
déposées
en
conclusion
des
interpellations de:
89
- de heer Bart Laeremans over "de onhoudbare
situatie in Anderlecht" (nr. 410)
- M. Bart Laeremans sur " la situation intenable à
Anderlecht" (n° 410)
- de heer Bart Laeremans over "de escalerende
onveiligheidssituatie in Brussel en Anderlecht"
(nr. 411)
- M. Bart Laeremans sur "l'insécurité croissante à
Bruxelles et à Anderlecht" (n° 411)
- de heer Jean Marie Dedecker over "de veiligheid
in Brussel" (nr. 413)
- M. Jean Marie Dedecker sur "la sécurité à
Bruxelles" (n° 413)
Wetsvoorstel tot wijziging van de artikelen 92,
109bis en 1301 van het Gerechtelijk Wetboek
(nieuw opschrift) (1645/6)
89
Proposition de loi modifiant les articles 92, 109bis
et 1301 du Code judiciaire(nouvel intitulé)
(1645/6)
89
Wetsontwerp tot wijziging van artikel 353ter van
het Gerechtelijk Wetboek, met betrekking tot de
uitoefening
van
politieke
mandaten
door
personeelsleden
van
griffies
en
parketsecretariaten (2335/1)
90
Projet de loi modifiant l'article 353ter du Code
judiciaire en ce qui concerne l'exercice de
mandats politiques par le personnel des greffes et
des secrétariats des parquets (2335/1)
90
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
iv
Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van
12 april 1965 betreffende het vervoer van
gasachtige producten en andere door middel van
leidingen wat betreft de doorvoertarieven (nieuw
opschrift) (2282/5)
90
Proposition de loi modifiant la loi du 12 avril 1965
relative au transport de produits gazeux et autres
par canalisations en ce qui concerne les tarifs de
transit (2282/5)
90
Wetsontwerp tot wijziging van de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling
(2238/5)
91
Projet de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative
à la coordination de la politique fédérale de
développement durable (2238/5)
91
Wetsvoorstel tot invoering van een duurzame
ontwikkelingseffectbeoordeling in de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame ontwikkeling
(1656/4)
91
Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997
relative à la coordination de la politique fédérale
de développement durable en ce qui concerne
l'évaluation d'incidence des décisions sur le
développement durable (1656/4)
91
Aangehouden amendementen en artikelen van
het wetsontwerp betreffende marktpraktijken en
consumentenbescherming (2340/1-8)
91
Amendements et articles réservés du projet de loi
relatif aux pratiques du marché et à la protection
du consommateur (2340/1-8)
91
Geheel van het wetsontwerp betreffende
marktpraktijken en consumentenbescherming
(2340/8)
93
Ensemble du projet de loi relatif aux pratiques du
marché et à la protection du consommateur
(2340/8)
93
Wetsontwerp met betrekking tot de regeling van
bepaalde procedures in het kader van de wet van
...
betreffende
marktpraktijken
en
consumentenbescherming
(nieuw
opschrift)
(2340/9)
94
Projet de loi concernant le règlement de certaines
procédures dans le cadre de la loi du ... relative
aux pratiques du marché et à la protection du
consommateur (nouvel intitulé) (2340/9)
94
Aangehouden amendementen en artikelen van
het wetsontwerp tot versterking van het deugdelijk
bestuur bij de genoteerde vennootschappen en
de autonome overheidsbedrijven en tot wijziging
van de regeling inzake het beroepsverbod in de
bank- en financiële sector (2336/1-7)
94
Amendements et articles réservés du projet de loi
visant à renforcer le gouvernement d'entreprise
dans les sociétés cotées et les entreprises
publiques autonomes et visant à modifier le
régime des interdictions professionnelles dans le
secteur bancaire et financier (2336/1-7)
94
Geheel van het wetsontwerp tot versterking van
het deugdelijk bestuur bij de genoteerde
vennootschappen
en
de
autonome
overheidsbedrijven en tot wijziging van de
regeling inzake het beroepsverbod in de bank- en
financiële sector (2336/6)
100
Ensemble du projet de loi visant à renforcer le
gouvernement d'entreprise dans les sociétés
cotées et les entreprises publiques autonomes et
visant à modifier le régime des interdictions
professionnelles dans le secteur bancaire et
financier (2336/6)
100
Goedkeuring van de agenda
100
Adoption de l'ordre du jour
100
DETAIL VAN DE NAAMSTEMMINGEN
103
DÉTAIL DES VOTES NOMINATIFS
103
BIJLAGE
ANNEXE
De bijlage is opgenomen in een aparte brochure
met nummer CRIV 52 PLEN 142 bijlage.
L'annexe est reprise dans une brochure séparée,
portant le numéro CRIV 52 PLEN 142 annexe.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
1
PLENUMVERGADERING
SÉANCE PLÉNIÈRE
van
DONDERDAG
11
FEBRUARI
2010
Avond
______
du
JEUDI
11
FÉVRIER
2010
Soir
______
De vergadering wordt geopend om 19.05 uur en voorgezeten door de heer Patrick Dewael.
La séance est ouverte à 19.05 heures et présidée par M. Patrick Dewael.
Tegenwoordig bij de opening van de vergadering zijn de ministers van de federale regering:
Ministres du gouvernement fédéral présents lors de l'ouverture de la séance:
Sabine Laruelle, Paul Magnette.
De voorzitter: De vergadering is geopend.
La séance est ouverte.
Een reeks mededelingen en besluiten moeten ter kennis gebracht worden van de Kamer. Zij worden op de
website van de Kamer en in de bijlage bij het integraal verslag van deze vergadering opgenomen.
Une série de communications et de décisions doivent être portées à la connaissance de la Chambre. Elles
seront reprises sur le site web de la Chambre et insérées dans l'annexe du compte rendu intégral de cette
séance.
Berichten van verhindering
Excusés
Xavier Baeselen, Daniel Ducarme, Magda Raemaekers, Dirk Vijnck, Luc Sevenhans, wegens
gezondheidsredenen / pour raisons de santé;
Marie-Martine Schyns, zwangerschapsverlof / congé de maternité;
André Flahaut, familieaangelegenheden / raisons familiales;
Hans Bonte, met zending buitenslands / en mission à l'étranger;
Kattrin Jadin, verhinderd / empêchée.
Ontwerpen en voorstellen
Projets et propositions
01 Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale
beleid inzake duurzame ontwikkeling (2238/1-5)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale
beleid inzake duurzame ontwikkeling (180/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale
beleid inzake duurzame ontwikkeling wat de langetermijnvisie betreft (1655/1-2)
- Wetsvoorstel tot invoering van een duurzame ontwikkelingseffectbeoordeling in de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling (1656/1-4)
01 Projet de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable (2238/1-5)
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable (180/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable en ce qui concerne la vision à long terme (1655/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable en ce qui concerne l'évaluation d'incidence des décisions sur le
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
2
développement durable (1656/1-4)
Voorstellen ingediend door:
Propositions déposées par:
- 180: Muriel Gerkens, Wouter De Vriendt, Tinne Van der Straeten, Georges Gilkinet, Thérèse Snoy et
d'Oppuers, Zoé Genot
- 1655: Nathalie Muylle, Jef Van den Bergh
- 1656: Nathalie Muylle, Jef Van den Bergh
Ik stel u voor een enkele bespreking aan dit wetsontwerp en deze wetsvoorstellen te wijden. (Instemming)
Je vous propose de consacrer une seule discussion à ce projet et ces propositions de loi. (Assentiment)
Algemene bespreking
Discussion générale
De algemene bespreking is geopend.
La discussion générale est ouverte.
01.01 Catherine Fonck, rapporteuse: Monsieur le président,
madame, monsieur le ministre, mon rapport sera relativement
succinct.
L'amélioration de la loi traduit trois priorités majeures.
1. La vision à long terme. Le projet de loi propose d'élaborer, d'ici
2011, une vision à long terme en matière de développement durable.
Outre les objectifs, cette vision comprendra également des objectifs
intermédiaires: 2020, 2030, 2040 ainsi que des indicateurs.
2. La coordination entre l'Union européenne et les entités fédérées.
Le plan fédéral de développement durable est porté à cinq ans afin de
mieux coordonner ses actions avec les stratégies des autres niveaux,
en l'occurrence l'Europe et les Régions.
3. La simplification des instruments. Le contenu du plan est réduit à
des accords de coopération avec les administrations fédérales. Le
rapport fédéral sera publié en deux parties durant la période de
validité d'un plan.
De toute évidence, ce qui concerne le processus cyclique des plans et
des rapports fédéraux de développement durable demeure inchangé,
tout comme ce qui concerne la démarche participative vis-à-vis de la
société civile. Toutefois, le gouvernement a, bien entendu, la
possibilité d'y insuffler sa propre dynamique.
Pendant les travaux en commission, nous avons eu le plaisir
d'auditionner Mme Nadine Gouzée, directrice de la task force
Développement durable du Bureau du Plan, M. Théo Rombouts,
président du Conseil fédéral du développement durable (CFDD) et
Mme Pichel, secrétaire de la Commission interdépartementale de
développement durable (CIDD). Vous trouverez dans le rapport écrit
l'entièreté des auditions.
Je ne vais pas entrer dans le détail des interventions politiques des
différents groupes; je ne doute pas que chaque intervenant parlera
avec la sensibilité de son groupe à la tribune. Je voudrais simplement
centrer mon intervention sur les principaux points de discussion qui
ont été évoqués durant le travail en commission.
01.01
Catherine
Fonck,
rapporteur: Drie grote prioriteiten
vertalen zich in deze verbetering
van de wet: de langetermijnvisie
op duurzame ontwikkeling, de
coördinatie van het beleid met de
Europese Unie en de deel-
gebieden - de duur van het Fede-
raal Plan Duurzame Ontwikkeling
wordt op 5 jaar gebracht om de
acties ervan beter te coördineren
met de Europese en regionale
strategieën - en de vereen-
voudiging van de instrumenten.
Het cyclische proces van federale
planning en rapportering inzake
duurzame ontwikkeling verandert
niet, evenmin als de participatie
van het maatschappelijk midden-
veld. Wel heeft de regering de
mogelijkheid om eigen dyna-
mische accenten te leggen.
Wij hebben hoorzittingen georga-
niseerd
met
mevrouw Nadine
Gouzée,
directrice
van
de
taskforce Duurzame Ontwikkeling
van het Federaal Planbureau, met
de heer Theo Rombouts, voorzitter
van de Federale Raad voor
Duurzame Ontwikkeling (FRDO),
en met mevrouw Joëlle Pichel van
het secretariaat van de Inter-
departementale
Commissie
Duurzame Ontwikkeling (ICDO).
Het oorspronkelijke ontwerp werd
in een aantal opzichten gewijzigd,
allereerst met betrekking tot de
verwijzing
naar
de
VN-
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
3
Des modifications ont été apportées par rapport au projet initial et je
vais essayer de brosser rapidement les positions de la majorité et de
l'opposition.
Le premier élément sujet à modification concerne la référence aux
sommets des Nations unies déjà organisés en matière de
développement durable, notamment la Conférence de Rio de 1992,
processus historique qui a fait du développement durable une priorité
politique. Il y a eu consensus pour l'inscrire, majorité et opposition,
même si cette dernière aurait voulu faire également référence au
Sommet de Johannesburg. La majorité a préféré se limiter à la
référence à la première Conférence, celle de Rio.
Le deuxième élément discuté et amendé concernait la vision à long
terme qui peut être actualisée et adoptée en fonction de nouveaux
engagements internationaux pris par la Belgique à intervalles
réguliers. Cette tâche a également été confiée à la CIDD. À cet égard,
l'opposition souhaitait pouvoir adapter cette vision d'office tous les dix
ans mais la majorité a retenu une formule plus souple permettant,
dans un certain nombre de cas, de l'actualiser plus rapidement.
Au niveau des amendements, un troisième point consistait à associer
le parlement, non pas que la volonté du ministre soit de ne pas
associer le parlement, bien au contraire! Il s'agissait de préciser
clairement, dans le texte de loi, le processus d'élaboration de la vision
à long terme auquel est associé le parlement. Ceci a réuni un large
consensus majorité-opposition.
Un quatrième point porté par l'opposition reprend plusieurs points qui
tournent autour de l'introduction et la volonté d'introduire une série de
délais à différentes étapes. Je ne les rappelle pas ici. Je suppose
qu'Écolo-Groen! y reviendra tout à l'heure.
Finalement, les débats ont mené à une non-prise en considération de
l'introduction de ces différents délais, pour éviter de rendre l'effectivité
difficile et de paralyser tout le système.
Un cinquième point sur lequel des amendements ont été pris en
considération concerne la composition du CFDD. L'opposition voulait
garder la composition, telle que fixée aujourd'hui dans la loi, en
définissant par ailleurs la représentation de certains groupes selon le
genre, l'âge, la culture ou éventuellement le fait d'être porteur d'un
handicap. Les débats n'ont pas mené à un consensus permettant
d'être pointu sur la définition de certains groupes qui devaient être
associés, simplement pour éviter toute paralysie au cas où il n'y aurait
pas de candidat spécifique correspondant à ces différents profils.
Par contre, nous avons voulu avancer ensemble sur la représentation
équilibrée du CFDD pour ces différents acteurs, tant au niveau des
associations environnementales ou de développement, que, bien
évidemment, des partenaires sociaux en tant qu'acteurs
économiques, tels qu'identifiés d'ailleurs depuis la Conférence des
Nations unies à Rio en 1992.
Enfin, dernier point concernant les amendements: un consensus s'est
dégagé sur le fait que, lorsque le gouvernement ne suit pas l'avis du
CFDD, il doit en indiquer les raisons comme c'est déjà le cas dans
topconferenties inzake duurzame
ontwikkeling, meer bepaald de
conferentie van Rio van 1992. Er
was een consensus om dit in de
wet in te schrijven, al wilde de
oppositie ook verwijzen naar de
top van Johannesburg.
Het tweede punt betrof de
langetermijnvisie, die nu regel-
matig kan worden geüpdatet in
functie van nieuwe internationale
verbintenissen van ons land. De
oppositie wilde dat die visie
systematisch om de tien jaar zou
kunnen worden bijgestuurd.
Een derde punt was duidelijk vast
te leggen dat het Parlement moet
worden betrokken bij het bepalen
van de langetermijnvisie. Daarover
is er een brede consensus bij de
meerderheid en de oppositie.
Een vierde punt kwam van de
oppositie en ging over de invoering
van een reeks termijnen in
verschillende etappes. Uiteindelijk
werd er in de loop van het debat
beslist de invoering van die
verschillende termijnen niet in
overweging te nemen om te
voorkomen dat het systeem
daardoor zou worden verlamd.
Een vijfde punt is de samenstelling
van de FRDO. De oppositie wilde
de huidige samenstelling hand-
haven en voorts de vertegen-
woordiging van bepaalde groepen
vastleggen. Na afloop van de
debatten bleven de meningen
verdeeld
over
de
precieze
omschrijving
van
bepaalde
groepen, daar de werking van de
FRDO in het gedrang zou kunnen
komen als er geen kandidaat zou
worden gevonden die aan die
verscheidene
profielen
zou
beantwoorden. We hebben wel
samen
een
evenwichtige
vertegenwoordiging in de FRDO
willen bewerkstelligen.
Ten slotte werd er een consensus
bereikt over het feit dat als de
regering het advies van de FRDO
niet volgt, ze daarvoor de redenen
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
4
le texte de loi tel qu'il existe aujourd'hui , mais ce n'était en rien la
volonté du ministre ou du gouvernement de ne pas le faire. Nous
avons donc amendé en ce sens.
L'ensemble du projet de loi tel quel a été adopté par 9 voix positives
et 5 abstentions.
Monsieur le président, j'évoquerai rapidement l'unanimité, tant dans
les débats que lors du vote, qui soutenait la proposition de loi de
Nathalie Muylle et Jef Van den Bergh relative à la coordination de la
politique fédérale de développement durable en ce qui concerne
l'évaluation d'incidence des décisions sur le développement durable.
L'objectif était vraiment d'ancrer dans la loi l'étude d'impact des
décisions sur le développement durable (EIDD). Il était important de
renforcer cet instrument et cela a fait l'objet d'un consensus très large
sur l'ensemble des groupes politiques.
Monsieur le président, voilà le rapport dont j'ai présenté les éléments
les plus importants à mes yeux, du moins ceux auxquels nous avons
accordé le plus d'importance durant nos débats.
Si vous le permettez, je profiterai de ma présence à la tribune pour
parler au nom de mon groupe.
Monsieur le président, personnellement et le groupe cdH, nous
pensons que ce débat est existentiel et son importance pourrait nous
amener à en débattre durablement. À cette heure de la journée, cela
signifierait en débattre toute la nuit, mais peut-être ne pourrons-nous
pas nous permettre ce petit plaisir. Je vais donc me limiter aux
éléments les plus importants.
Pour le cdH, il est capital que le développement durable ne soit pas
synonyme d'à peu près, qu'il soit un engagement fort, un engagement
à court, à moyen et à long terme, où chacun tire dans la même
direction, en se donnant des objectifs clairs et chiffrés à atteindre.
Il nous semblait tout aussi capital que la référence à la Conférence de
Rio soit intégrée dans le texte de loi, qu'on assure l'équilibre dans la
composition du CFDD et qu'il y ait un retour quand le gouvernement
ne suit pas l'avis du CFDD, qu'il soit sommé de s'expliquer. Cela
permet non seulement la transparence, ce qui est un point essentiel
pour le gouvernement, mais également une relation de confiance
entre les autorités et les acteurs de la société civile.
Ce long terme ne doit pas être une succession de plans de cinq ans
ou de dix ans, ni l'enchaînement des volontés de gouvernements
successifs et il ne peut dépendre des échéances électorales. Il doit
consister en une continuité pour une réalisation à long terme avec
une place prépondérante de la société civile.
Sur ces points, une série d'amendements ont permis d'améliorer le
texte dans un sens que l'ensemble des auditions avait permis de
déterminer, tout comme les contacts avec la société civile,
notamment avec les ONG qui traitent d'environnement, de
développement durable et de coopération.
Que l'EIDD soit ancrée dans cette loi je fais référence directe à la
proposition de loi du CD&V pour que chaque analyse d'une décision
moet opgeven. Dat staat al in de
huidige wettekst, en het was
helemaal niet de bedoeling van de
minister om daarvan af te wijken.
We hebben de tekst dan ook
dienovereenkomstig geamendeerd.
Het gehele wetsontwerp werd
aangenomen met 9 stemmen en
5 onthoudingen.
Het wetsvoorstel van mevrouw
Muylle en de heer Van den Bergh
betreffende de coördinatie van het
federale beleid inzake duurzame
ontwikkeling werd eenparig aange-
nomen. Het strekt ertoe de
effectbeoordeling van de beslis-
singen
inzake
duurzame
ontwikkeling
in
de
wet
te
verankeren.
Voor de cdH-fractie is duurzame
ontwikkeling
geen
vrijblijvend
begrip,
maar
een
sterke
verbintenis op korte, middellange
en lange termijn, en om die te
verwezenlijken leggen wij allen
duidelijke doelstellingen vast.
Wij vonden ook dat het van
essentieel belang is dat de
verwijzing naar de conferentie van
Rio in de wet wordt opgenomen,
dat er voor een evenwichtige
samenstelling van de FRDO wordt
gezorgd en dat de regering zich
verantwoordt wanneer zij het
advies van de FRDD niet volgt.
Daardoor kan er ook een
vertrouwensrelatie
tussen
de
autoriteiten en het maatschappelijk
middenveld worden opgebouwd.
Die langetermijnvisie mag niet
neerkomen op een opeenvolging
van vijf- of tienjarenplannen noch
aan de wil van de opeenvolgende
regeringen worden onderworpen.
Er moet een continuïteit zijn, en
het maatschappelijk middenveld
moet een centrale rol worden
toebedeeld.
Dankzij een aantal amendementen
kon de tekst worden verbeterd op
het stuk van de contacten met het
maatschappelijk middenveld, meer
bepaald met de ngo's.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
5
du gouvernement soit réalisée à la lumière du développement durable
et de l'impact potentiel sur le développement durable est un pas
supplémentaire. Monsieur le ministre, vous avez reconnu vous-
même, lors des débats ou des questions préalables que dans 35 %
des points examinés en fonction de l'objectif de développement
durable, l'examen était trop sommaire. Ce point requiert donc une
attention accrue.
Monsieur le ministre, si vous me permettez de déborder un peu, force
est de constater que tout ce qui concerne le fonctionnement de
l'expertise sur le développement durable est assez complexe. Sans
doute pas pour les initiés, que ce soit les experts, les administrations,
le Bureau du Plan, le CIDD ou le CFDD ou encore les experts de la
société civile, mais cela reste complexe pour ceux qui n'y sont pas
impliqués au quotidien.
À l'avenir, il faudra également réfléchir à une réorganisation des
instruments de prospective qui soit moins complexe et qui pourrait
toucher des compétences plus larges que celles strictement liées au
développement durable, que ce soit à travers ses aspects sociaux,
environnementaux ou économiques. Cette thématique est d'ailleurs
particulièrement chère à mon collègue Georges Dallemagne. Peut-
être y reviendrons-nous dans le futur, mais je voulais déjà en toucher
un mot aujourd'hui.
Vous avez compris que nous voterons le projet et les propositions de
loi avec conviction et enthousiasme. Cela nous rappelle le besoin vital
d'adaptation de la société, le besoin vital d'anticiper les mutations
essentielles de notre planète et de notre société et le besoin vital
d'une prospective car nous avons tous souvent tendance à avoir "le
nez dans le guidon".
Monsieur le président, monsieur le ministre, chers collègues, voilà
donc pour ce qui concerne le rapport les débats en commission
furent intéressants et la position du cdH.
De duurzame-ontwikkelingseffect-
beoordeling (DOEB) wordt in
voorliggende wet verankerd, en
dat is een bijkomende stap in de
goede
richting.
Mijnheer
de
minister, u erkende dat 35 procent
van de punten die momenteel aan
de toets van de duurzame
ontwikkeling worden onderworpen
op een te summiere wijze worden
onderzocht. Daaraan moet dus
meer aandacht worden besteed.
Alles met betrekking tot de
expertise
inzake
duurzame
ontwikkeling is tamelijk complex
voor degenen die daar niet
dagelijks bij betrokken zijn. De
toekomstgerichte
instrumenten
moeten worden gereorganiseerd
om ze te vereenvoudigen en
grotere competenties aan te
snijden waarbij rekening wordt
gehouden met sociaaleconomische
en milieuaspecten.
We zullen het wetsontwerp en het
wetsvoorstel
met
overtuiging
goedkeuren omdat op de mutaties
op onze planeet en in onze
maatschappij
moet
worden
geanticipeerd.
01.02 Philippe Blanchart (PS): Monsieur le président, monsieur le
ministre, chers et nombreux collègues, public chaleureux, depuis les
années 80, les paradigmes qui dirigent nos actions politiques ont
profondément évolué. Notre civilisation a dû se rendre à l'évidence:
les ressources offertes par notre planète ne sont pas infinies; la
croissance ne sera pas la solution à tous les maux; et le système
économique occidental n'est pas extensible à souhait. Il n'est même
pas extensible à tous les habitants de la planète, nous le savons.
À partir du moment où ce constat est formé, il apparaît urgent de
modifier en profondeur notre modèle afin de le rendre plus durable,
mais aussi plus équitable. Nous ne pouvons plus nous contenter de
répondre aux besoins de la population en nous bornant à augmenter
la production et la productivité. Il faut prendre en compte les impacts
sociaux, économiques et environnementaux de nos modes de
production et de consommation avant d'agir.
Afin de remplir ces exigences, notre système administratif doit
absolument se donner les moyens de concevoir et de mettre en
oeuvre les politiques qui conduiront au développement durable. Vous
le savez bien, ce chantier est vaste. L'ampleur de la tâche ne doit pas
nous faire oublier que, dans une société extrêmement complexe
01.02 Philippe Blanchart (PS):
Sinds
de
jaren 80
zijn
de
paradigmata die onze politieke
acties
onderbouwen,
enorm
geëvolueerd.
De
natuurlijke
rijkdommen van onze planeet zijn
niet onuitputtelijk, economische
groei is geen wondermiddel, en
het westerse economische model
kan niet naar believen overal
worden overgeplant. Het is hoog
tijd dat we ons model grondig
wijzigen, om het duurzamer en
billijker te maken. We moeten
rekening houden met de sociale,
economische en milieu-impact van
onze
productie-
en
consumptiepatronen voor we tot
actie overgaan.
Onze administratie moet de
middelen hebben om beleidslijnen
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
6
comme la nôtre, les révolutions sont faites à petits pas, constituées
de mouvements lents, d'accumulations des réformes ciblées et le fruit
d'un long processus de sensibilisation des acteurs institutionnels et de
notre population.
Le projet de loi que nous allons voter aujourd'hui apporte une
contribution modeste, certes, mais pertinente et nécessaire à ce long
processus global. La politique fédérale visant à intégrer le
développement durable est organisée et coordonnée par la loi du 5
mai 1997. Le projet de loi que nous soumet le gouvernement a pour
but de renforcer cette législation. Il concrétise véritablement les
recommandations formulées par la Cour des comptes dans son
rapport de juin 2005 et met en oeuvre l'accord de gouvernement de
mars 2008 qui stipule: "En vue de renforcer la cohérence de son
action, le gouvernement évaluera les outils de coordination de la
politique fédérale de développement durable."
La Cour des comptes a examiné en 2005 la politique de gestion du
développement durable par les services de l'État. Elle avait alors
constaté que la plupart des mesures prévues dans un premier plan
fédéral de développement durable 2000-2004 sont demeurées au
stade des intentions.
La Cour des comptes a poursuivi son analyse par un examen des
difficultés structurelles posées par la loi et des arrêtés qui en
découlent. Celles-ci peuvent expliquer le fossé entre les déclarations
et les réalisations. La loi de mai 1997 s'appuie sur une logique
d'action douce, laquelle demande, pour être couronnée de succès, un
comportement exemplaire de l'État, un fonctionnement en réseau,
une institution qui en incarne l'impulsion ainsi que les moyens d'un
soutien continu.
La Cour des comptes a constaté que les moyens ne sont pas
proportionnés aux actions à entreprendre et les processus sont lents
et peu contraignants, souvent en contradiction avec les urgences
qu'impose le développement durable.
En réponse à l'audit de la Cour des comptes, le Conseil des ministres
du 25 mars 2005 a adopté une série de mesures visant notamment
un renforcement des moyens des acteurs de la coordination. Les
modifications de la loi de 1997 que nous propose le gouvernement
vont ainsi compléter ces mesures en introduisant quatre améliorations
fondamentales.
Premièrement, le projet de loi permettra d'élaborer, d'ici 2011, une
vision à long terme du développement durable, afin d'établir les
principaux défis posés par notre mode de développement actuel. Pour
ne pas rester au stade de la pure analyse prospective, cette vision à
long terme comportera des objectifs, des étapes intermédiaires et des
indicateurs, afin d'en permettre le suivi.
Deuxièmement, le projet améliorera la coordination avec les
institutions européennes et les entités fédérées. La durée du plan
fédéral de développement durable est ainsi portée à cinq ans au lieu
de quatre, afin de coordonner ses actions avec les stratégies
européennes et régionales. Un mécanisme de révision du plan fédéral
de développement durable est également introduit, afin d'assurer la
cohérence entre la politique du gouvernement et le contenu du plan et
uit te stippelen en uit te voeren die
duurzame ontwikkeling in de hand
werken. Dat is een titanenwerk,
maar we mogen niet vergeten dat
revoluties stapsgewijs worden
doorgevoerd,
met
gerichte
hervormingen en een langdurige
sensibilisering van de actoren.
Met het wetsontwerp leveren we
een bescheiden maar noodzake-
lijke bijdrage. In de tekst krijgen de
aanbevelingen die het Rekenhof in
zijn verslag van juni 2005
neerlegde, concreet gestalte, en
krijgt het regeerakkoord van maart
2008 handen en voeten. Het
Rekenhof had toen vastgesteld dat
het voor de meeste bepalingen in
een eerste federaal plan inzake
duurzame ontwikkeling 2000-2004
bij intenties gebleven was.
Het Rekenhof heeft vastgesteld
dat de middelen niet in verhouding
zijn tot de te ondernemen acties
en dat de traagheid van de
processen vaak niet te rijmen valt
met de dringendheid van de
duurzame ontwikkeling.
De wijzigingen aan de wet van
1997 die de regering ons voorstelt,
zullen in vier domeinen een
fundamentele verbetering bete-
kenen. Het wetsontwerp maakt het
mogelijk een langetermijnvisie op
duurzame ontwikkeling uit te
werken,
met
doelstellingen,
tussenstappen en indicatoren.
Bovendien zal de coördinatie met
de Europese instellingen en de
deelgebieden worden verbeterd
door de invoering van een
herzieningsmechanisme voor het
federaal plan inzake duurzame
ontwikkeling,
zodat
we
de
ontwikkelingen die zich in de
deelgebieden of op internationaal
vlak voordoen op de voet kunnen
volgen. Het federaal plan inzake
duurzame ontwikkeling zal tevens
kunnen worden toegespitst op
concrete
samenwerkingsacties
tussen de besturen. Ten slotte
wijzigt het wetsontwerp de samen-
stelling van de Interdeparte-
mentale Commissie Duurzame
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
7
ainsi coller aux évolutions rencontrées dans les entités fédérées ou
internationales.
Troisièmement, ce projet de loi permettra également de recentrer le
plan fédéral de développement durable sur des actions concrètes de
coopération entre les administrations. De la sorte, en suscitant la
coopération entre les services publics fédéraux, le plan apportera une
valeur ajoutée aux politiques sectorielles menées par les différents
départements.
Quatrièmement, le projet modifie la composition de la Commission
interdépartementale pour le développement durable afin de rendre
son fonctionnement plus efficace. Il ne s'agit plus de réunir des
membres des cabinets ministériels, mais plutôt des fonctionnaires
des services publics fédéraux et de programmation. De cette façon, la
commission se concentrera sur un travail de préparation et de
coordination des actions concrètes entreprises dans les
administrations.
Toutes les réformes proposées par le projet nous paraissent
absolument nécessaires tant on l'a vu par le passé les mesures
en matière de développement durable demandent une collaboration
entre tous les services publics pour pouvoir dépasser le stade des
déclarations politiques et pour se concrétiser en actions de terrain.
Chers collègues, je tiens également à souligner les apports des
débats parlementaires lors de l'examen en commission de ce projet.
La majorité a proposé un certain nombre d'amendements qui sont
venus considérablement renforcer le projet de loi.
Je crois que sur un sujet aussi fondamental que le développement
durable, on ne peut que se féliciter de l'ouverture du ministre aux
différentes propositions des commissaires.
Le groupe PS a bien sûr activement participé au travail de la
commission Santé sur ce texte. Sous l'impulsion de Jean Cornil, la
majorité a accepté de soutenir nos quatre amendements visant à
renforcer le projet sur différents points spécifiques.
Premièrement, nous avons déposé un amendement à l'article 7 du
projet afin de réinscrire dans la loi une référence aux conférences
successives des Nations unies sur le développement durable. Il nous
apparaissait en effet important d'inscrire le projet de loi dans le
processus global entamé par le Sommet de Rio en 1992 et poursuivi
dix ans plus tard à Johannesburg.
Deuxièmement, notre amendement à l'article 8 de la loi visait à y fixer
les modalités de concertation que doit mener le gouvernement lors de
l'établissement de la vision stratégique à long terme. Le projet précise
désormais que le Roi devra consulter les chambres législatives et la
société civile organisée avant de prendre une disposition
réglementaire visant à fixer la vision à long terme.
Troisièmement, nous avons également obtenu le soutien de nos
collègues de la majorité afin de préciser dans l'article 18 du projet
quels acteurs doivent être représentés au Conseil fédéral du
développement durable et bien que nous comprenions la nécessité de
réformer le fonctionnement du Conseil, il nous paraît, pour l'avenir
Ontwikkeling, teneinde de werking
ervan doeltreffender te maken en
opdat dit orgaan zich zou kunnen
toeleggen op de voorbereiding en
de coördinatie van de concrete
acties die van de besturen uitgaan.
Die hervormingen zijn volgens ons
noodzakelijk.
De
meerderheid
diende een aantal amendementen
in, die het wetsontwerp nog
aanzienlijk hebben versterkt. De
PS-fractie nam actief deel aan de
besprekingen. Voor ons moest die
wet vooreerst worden ingebed in
het globale proces dat met de top
van Rio werd ingezet. Ten tweede
zal de Koning voortaan de Kamers
en
het
maatschappelijk
middenveld moeten raadplegen
voor hij regels uitvaardigt met
betrekking tot een langetermijn-
visie. Daarnaast wordt bepaald
welke actoren in de FRDO
vertegenwoordigd moeten zijn. De
Interdepartementale
Commissie
Duurzame Ontwikkeling, ten slotte,
kan
de
regering
voortaan
wijzigingen van de langetermijn-
visie voorstellen om rekening te
houden met de internationale
afspraken van België. Samengevat
zal dit ontwerp het institutionele
kader
inzake
duurzame
ontwikkeling versterken. Dit is een
fundamentele voorwaarde om
nader tot onze doelstelling te
komen, die niets minder is dan
een nieuwe vorm van ontwikkeling.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
8
comme pour le passé, que celui-ci doit rassembler des représentants
des ONG environnementales, des ONG de développement durable,
des organisations syndicales, des employeurs, des consommateurs et
des représentants du monde scientifique.
Enfin, le groupe PS a proposé un quatrième amendement au projet
afin de prévoir explicitement la procédure de mise à jour de la vision
stratégique à long terme. Avec le soutien de nos collègues de la
majorité, nous avons donné à la Commission interdépartementale
pour le développement durable la possibilité de transmettre au
gouvernement des adaptations de la vision à long terme afin de
maintenir la plus haute cohérence entre les évolutions des
engagements internationaux pris par la Belgique.
Pour conclure, mon groupe considère que le projet soumis par le
gouvernement tel qu'amendé par la majorité va permettre de
renforcer le cadre institutionnel en matière de développement durable.
C'est absolument fondamental pour permettre aux autorités publiques
de disposer d'une législation, d'instruments et de structures
participatives afin d'avancer vers notre objectif politique final qui n'est
rien moins que la mise en place d'une toute nouvelle forme de
développement aux niveaux local, national, européen et international.
01.03 Katia della Faille de Leverghem (Open Vld): Mijnheer de
voorzitter, ik wil mevrouw Fonck bedanken voor haar zeer uitgebreid
en correct verslag. Mijn betoog zal zeer kort zijn. Dit ontwerp wil vanaf
2011 de uitbouw van een langetermijnvisie inzake duurzame
ontwikkeling toelaten. Verder heeft het tot doel om een betere
coördinatie van de federale strategie met de strategieën van de
Gewesten en Europa, en een vereenvoudiging van de instrumenten
mogelijk te maken.
Het belangrijkste volgens onze fractie is de vervollediging van de
huidige cyclus van planning en rapportering met een beleidsvisie op
lange termijn. Die beleidsvisie moet doelstellingen vastleggen, en
wordt ook uitgevoerd via de bestaande plannen en rapporten. Het
langetermijnplan krijgt een beperkte inhoud met de nadruk op
samenwerkingsacties
tussen
de
verschillende
federale
overheidsdiensten en de deelstaten. Daarnaast wordt ook een
herzieningsmechanisme ingevoerd om in te spelen op de nieuwe
impulsen. Ook het rapport wordt herzien in de context van een
langetermijnplanning.
Het voordeel van die werkwijze is dat de huidige federale plannen niet
meer op zichzelf zullen staan, maar zullen kaderen in een
langetermijnvisie, waaraan ze getoetst kunnen worden. De vraag blijft
of men er in zal slagen om tegen begin 2011 een dergelijke
langetermijnvisie te ontwikkelen, en of ook dat systeem niet te
stringent zal blijken te zijn. Als we willen inspelen op de zich snel
ontwikkelende technologieën en tendensen, is en blijft flexibiliteit het
sleutelwoord. Zoals u vast begrepen hebt, wil onze fractie dit voorstel
met heel veel plezier steunen. We zullen er ook aan meewerken om
dit ontwerp straks goed te keuren.
01.03 Katia della Faille de
Leverghem (Open Vld): Ce projet
a pour objectif de créer les
conditions de la mise en place dès
2011 d'une vision à long terme en
matière de développement durable,
d'une meilleure coordination de la
stratégie du niveau fédéral, des
Régions et de l'Union européenne
et
d'une
simplification
des
instruments à cet effet. Les
planifications et les rapports
actuels seront complétés par une
vision politique à long terme
définissant les objectifs et mettant
l'accent sur la collaboration entre
les services publics fédéraux et les
entités fédérées. Un mécanisme
de
révision
sera
également
instauré
pour
réagir
aux
impulsions nouvelles. Le rapport
sera également revu dans le
contexte d'une planification à long
terme. Les plans fédéraux actuels
n'existeront donc plus pour eux-
mêmes mais seront évalués à
l'aune d'une planification à long
terme. La question est de savoir si
nous réussirons à élaborer cette
vision pour 2011 et si ce système
ne sera pas trop strict. Si nous
voulons
tenir
compte
des
nouvelles
technologies,
la
flexibilité reste en effet un élément
essentiel. Nous adopterons la
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
9
proposition et le projet.
01.04 Jef Van den Bergh (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer
de minister, collega's, het thema waar het hier om gaat, namelijk
duurzame ontwikkeling, werd voor het eerst concreet gedefinieerd in
1987 in het Brundtland-rapport. Volgens de definitie is duurzame
ontwikkeling de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het
heden, zonder het vermogen van de toekomstige generaties om in
hun eigen behoeften te voorzien, in gevaar te brengen. CD&V als
partij herkent zich daar uitdrukkelijk in, omdat het dezelfde definitie is
als die van het rentmeesterschap, een term die reeds meegaat vanaf
de oprichting van de CVP in 1945.
Onze gevoeligheid daarvoor is dus duidelijk. Ondertussen is de
politieke wereld in zijn geheel daar niet langer ongevoelig voor. Voor
het eerst heeft een regering, deze regering-Leterme, een minister van
Klimaat en Duurzame Ontwikkeling onder haar leden. De gevolgen
voor toekomstige generaties van hoe we met onze planeet
omspringen zijn meer en meer een algemeen gedragen bekommernis
geworden. Het blijkt in de praktijk echter niet altijd gemakkelijk om
duurzame ontwikkeling in beleid om te zetten. Het is een breed begrip
dat zowel economische, ecologische als sociale belangen overspant,
wat beslissen op dit vlak vaak moeilijk maakt.
In de loop der jaren werd een aantal instrumenten uitgewerkt om
duurzame ontwikkeling toch in het federale beleid in te voeren. Ten
eerste is er de wet van 5 mei 1997. Hiermee wordt de coördinatie van
het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling bij wet vastgelegd.
Ten tweede legt het koninklijk besluit van 22 september 2004 de
oprichting van cellen Duurzame Ontwikkeling in de federale
overheidsdiensten, de programmatorische federale overheidsdiensten
en het ministerie van Landsverdediging vast. De verschillende
overheidsdiensten vullen deze taken naar eigen vermogen in.
Ten derde is de duurzameontwikkelingseffectenbeoordeling, kortweg
DOEB, in het leven geroepen in het federaal plan 2000-2004. Een
procedure voor de DOEB werd voorzien in de omzendbrief
betreffende de werking van de Ministerraad.
Vandaag wordt er een belangrijke stap gezet door twee van deze drie
instrumenten te herzien zodat ze meer werkbaar worden in de
praktijk. Enerzijds was de wet van 5 mei 1997 na meer dan tien jaar
dringend aan herziening toe. Vandaag ligt daartoe een wetsontwerp
van de regering ter stemming voor. Als CD&V-fractie staan we achter
dit ontwerp waarvan de tekst in belangrijke mate de tekst van ons
eigen wetsvoorstel overneemt. Dit ontwerp wil de cyclus van plannen
en rapporteren efficiënter organiseren en een langetermijnvisie
toevoegen.
Anderzijds vraagt de DOEB-test zoals hij vandaag wordt toegepast
om een wettelijke verankering. Het wetsvoorstel dat mijn collega
Nathalie Muylle en ik hier vandaag aan de plenaire vergadering
voorleggen beoogt van deze DOEB-test een krachtig instrument te
maken. Waar duurzame ontwikkeling al weinig sexy klinkt, ligt het
woord duurzameontwikkelingseffectenbeoordeling nog moeilijker in de
mond. Niettemin is het belang van het eerste begrip duidelijk en het
nut van het tweede, mits een goede invulling, ook. De DOEB bekijkt
01.04 Jef Van den Bergh
(CD&V): La notion de dévelop-
pement durable a été définie pour
la première fois en 1987 dans le
rapport Brundtland. Depuis, le
développement durable est devenu
une préoccupation généralement
partagée par un nombre croissant.
Le monde politique n'y est pas
resté insensible et, pour la
première fois, le gouvernement
comporte un ministre du climat et
du développement durable.
Cependant,
intégrer
le
développement durable dans la
politique n'est pas toujours simple.
Les décisions son difficiles à
prendre étant donné les intérêts
économiques,
écologiques
et
sociaux qui sont en jeu.
Au fil des années, plusieurs
instruments ont été développés
afin d'intégrer le développement
durable dans la politique fédérale.
La loi du 5 mai 1997 règle la
coordination
de
la
politique
fédérale relative au développement
durable.
L'arrêté
royal
du
22 septembre 2004 dote les
services publics fédéraux et le
ministère de la Défense de
cellules de développement durable.
Enfin, l'Évaluation d'incidence des
décisions sur le développement
durable (EIDDD) a été créée dans
le plan fédéral 2000-2004.
Une étape importante va être
franchie aujourd'hui puisque nous
allons modifier deux de ces trois
instruments pour les rendre plus
efficaces. La loi de 1997 est
remplacée par un projet de loi
organisant plus efficacement le
cycle de la planification et de
l'élaboration
de
rapports
et
définissant une véritable vision à
long terme. Notre proposition de
loi tend à faire de l'instrument que
constitue le test EIDDD un outil
puissant. Ce dernier présente une
très grande utilité en ce qu'il
permet d'inventorier les éventuelles
incidences économiques, sociales
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
10
de effecten van voorgesteld beleid op sociaal, economisch en
ecologisch vlak, evenals de effecten op de inkomsten en de uitgaven
van de staat, dit vooraleer een beslissing wordt genomen.
In de realiteit blijkt deze test vandaag in weinig gevallen te worden
uitgevoerd. In het verslag dat bij wetsontwerpen en KB's wordt
gevoegd, vindt men naast de DOEB-test meestal de woorden "niet
van toepassing" terug. Mevrouw Fonck heeft daarnet nog gezegd dat
de test in slechts 35 % van de gevallen wordt toegepast. Daarnaast
zijn er heel wat gevallen, ik denk bijvoorbeeld aan de wet op de
ontwikkelingssamenwerking, waar geen DOEB-test werd uitgevoerd,
ook al zou dit eigenlijk moeten. Wanneer de DOEB-test wel wordt
uitgevoerd, is het de vraag op welke manier er bij het nemen van een
beleidsbeslissing daadwerkelijk rekening mee wordt gehouden.
Nochtans is iedereen ervan overtuigd dat deze test zijn nut heeft. Er
bestaat dan ook een brede consensus dat deze toepassing in de
praktijk breder en transparanter zou moeten worden georganiseerd.
Het wetsvoorstel dat thans voorligt, wil deze DOEB-test, de duurzame
ontwikkelingseffectenbeoordeling, echt een rol laten spelen en de
regering verplichten bij haar beslissingen het duurzame
ontwikkelingsaspect voor ogen te houden. Het wetsvoorstel dat in de
commissie unaniem werd goedgekeurd, verankert deze DOEB dan
ook in de wet van 5 mei 1997.
Wat houdt dit precies in?
Ten eerste, er wordt bepaald dat een voorafgaand onderzoek op
basis van objectieve criteria moet uitmaken of een DOEB al dan niet
toepasselijk is. De woorden "niet van toepassing" kunnen dus niet
langer vrijblijvend en subjectief bij de DOEB-test worden geplaatst.
Ten tweede, wanneer het voorafgaand onderzoek hierom vraagt, zal
de DOEB niet alleen moeten worden uitgevoerd, de resultaten ervan
zullen ook daadwerkelijk in rekening moeten worden gebracht. Het
voorstel bepaalt immers dat wanneer niet wordt voldaan aan de
voorwaarden van het voorafgaand onderzoek of aan de voorwaarden
van de DOEB-test, zoals door de Koning bepaald, een wetsontwerp
niet kan worden ingediend bij de wetgevende kamers, bij een ontwerp
van KB en bij een voorstel van beslissing dat eventueel niet zou
kunnen worden goedgekeurd door de minister.
De wettelijke verankering van deze DOEB-test is een signaal dat
duurzame ontwikkeling in alle gevallen belangrijk is bij het uittekenen
van het beleid. Het is echter meer dan een signaal. Het tilt de
duurzame ontwikkelingseffectenbeoordeling boven de subjectieve en
vrijblijvende beoordeling die ze helaas vandaag nog te veel is. De test
zal niet langer slechts een vodje papier zijn, maar een transparant
document waarmee wel degelijk rekening zal moeten worden
gehouden en dat sturend zal werken. Beleidsbeslissingen zullen niet
alleen in theorie, maar ook in de praktijk moeten worden gewaardeerd
op basis van de impact die ze op duurzame ontwikkeling hebben.
Het is de bedoeling dat dit instrument -- en wij zijn blij dat de minister
dit onderschrijft -- op termijn even belangrijk wordt als pakweg het
advies van Begroting en van de Inspectie van Financiën.
Het wetsvoorstel waarvoor wij uw steun vragen, zal er immers voor
et environnementales ainsi que
l'effet de mesures projetées sur
les recettes et les dépenses de
l'État. Dans la pratique toutefois, le
test n'est que rarement effectué et
même lorsqu'il l'est, il n'en est
guère tenu compte. Chacun est
convaincu de l'utilité du test mais
estime également qu'il doit être
réalisé
avec
davantage
de
transparence et que le champ
d'application doit en être élargi.
Cette proposition de loi inscrit le
test EIDDD dans la loi de 1997.
Elle prévoit qu'une étude objective
préalable doit déterminer si le test
EIDDD sera effectué ou non. Si
l'étude conclut à la nécessité du
test, le gouvernement sera tenu de
le réaliser mais devra également
tenir compte des résultats, sous
peine de ne pouvoir déposer de
projet de loi au Parlement.
L'ancrage légal du test EIDDD
constitue non seulement un signal
que le développement durable est
un élément important dans le
cadre de l'ébauche de la politique.
Il place le test EIDDD au-dessus
du jugement subjectif et facultatif
qu'il représente
encore trop
aujourd'hui. Il se présentera sous
la forme d'un document dont il
devra être tenu compte. Les
décisions
politiques
seront
évaluées sur la base de l'incidence
sur le développement durable.
L'objectif est que cet instrument
devienne un instrument aussi
important que par exemple les
avis du département du Budget et
de l'Inspection des Finances.
Cette proposition de loi veillera à
ce que le gouvernement pourra
réellement mener une politique
durable.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
11
zorgen dat de regering daadwerkelijk een duurzaam beleid zal
aanhouden in al haar beslissingen.
01.05 Thérèse Snoy et d'Oppuers (Ecolo-Groen!): Monsieur le
président, monsieur le ministre, chers collègues, si vous pouviez
compenser le grand nombre d'absents par une écoute attentive, je
vous en serais reconnaissante.
Chers collègues, ce sujet est si essentiel que je ne peux cacher ma
déception de voir la faible mobilisation des membres de notre
assemblée. Ici, nous votons sur une architecture institutionnelle, sur
des modalités de gouvernance mais celles-ci devraient déterminer le
coeur de nos politiques et y inscrire ce développement dont tout le
monde rêve, qui apporterait un équilibre dans les choix et permettrait
de traiter l'environnement, le social et l'économique de manière plus
équilibrée et peut-être d'offrir un cadre de vie aux générations futures
avec des ressources préservées, bien plus de justice et d'équité et
une économie qui a de l'avenir.
Nous sommes en train de parler de choses primordiales à travers un
texte peut-être rébarbatif mais qui organise néanmoins nos façons de
décider et devrait les organiser encore plus selon nous. En Belgique,
depuis la loi de 1997, nous avons une belle architecture, un système
plus avancé que dans les autres pays d'Europe. Je l'ai souvent dit,
c'est une des raisons d'être fier de notre pays: quand j'étais membre
du Conseil fédéral du développement durable, j'ai pu constater
qu'ailleurs, on admirait beaucoup notre système. Le fait est que nous
avons
un
système
de
planification,
une
Commission
interdépartementale censée réunir toutes les administrations
fédérales autour du développement durable et un Conseil très large
de la société civile qui donne des avis.
Malheureusement, tout cela est plutôt méconnu et même négligé par
le gouvernement fédéral depuis des années, en tout cas ces
dernières législatures. Comme M. Blanchart l'a dit, la Cour des
comptes l'a relevé et elle s'est montrée extrêmement critique quant à
notre manière d'appliquer notre beau système qui n'est pas dans les
coeurs des membres du gouvernement ni dans les mentalités. On a
beau avoir des institutions, on ne les utilise pas suffisamment. Qu'a-t-
on fait de tous ces plans? Le premier plan pour le développement
durable, c'était en 2000. Il était très ambitieux. Malheureusement, il a
été peu appliqué. Il y a eu un deuxième plan par la suite et il n'y en a
pas eu de troisième et on l'attend toujours.
Présidente: Mia De Schamphelaere, vice-présidente.
Voorzitter: Mia De Schamphelaere, ondervoorzitter.
Nous avons d'ailleurs été assez critiques à votre égard à ce sujet car,
au lieu de vous concentrer sur ce troisième plan, vous avez lancé le
"Printemps de l'environnement" et semé la confusion. Aujourd'hui, il
n'y a toujours pas de plan.
Dans la déclaration gouvernementale, vous vous étiez engagé à
modifier cette loi. Pourquoi? Peut-être aurait-il d'abord fallu qu'elle
fonctionne correctement. Je ne pense pas que ce soit vous qui ayez
décidé de la modifier. Certains membres du gouvernement
souhaitaient rétablir d'autres équilibres. C'est d'ailleurs ce qui nous
inquiète. Nous craignons que cette modification de la loi ne cache des
01.05 Thérèse Snoy et
d'Oppuers (Ecolo-Groen!): De
geringe belangstelling van onze
assemblee voor deze kwestie stelt
me teleur. Wij stemmen hier
straks over modaliteiten inzake
governance die de kern zouden
moeten uitmaken van ons beleid,
die onze beleidskeuzes beter
zouden moeten uitbalanceren, die
de
leefomgeving
van
de
toekomstige generaties zouden
moeten vrijwaren, die voor meer
billijkheid zouden moeten zorgen
en die zouden moeten uitmonden
in
een
toekomstgerichte
economie.
Sinds de wet van 1997 beschikken
wij in België over een meer
geavanceerde structuur dan in de
andere Europese landen, maar die
werd
tijdens
de
jongste
zittingsperiodes door de federale
regering veronachtzaamd. Het
Rekenhof heeft daar forse kritiek
op geuit.
Het eerste plan voor duurzame
ontwikkeling, dat zeer ambitieus
was, werd maar in geringe mate
toegepast.
Daarna kwam er een tweede
federaal plan inzake duurzame
ontwikkeling, maar een derde
kwam er niet, omdat u, mijnheer
de minister, de voorkeur gaf aan
de Lente van het Leefmilieu, die in
de grootste verwarring van start
ging. In de regeerverklaring had u
zich ertoe verbonden die wet te
wijzigen. Misschien had men er
beter eerst voor gezorgd dat de
wet correct uitwerking had.
Sommigen willen dat er andere
evenwichten worden gecreëerd,
sommigen hebben een verborgen
agenda, met niet altijd even goede
bedoelingen.
Wij hebben tot onze verbijstering
moeten vaststellen dat de mensen
die we gehoord hebben van het
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
12
intentions qui ne sont pas toutes bonnes.
Nous avons également été sidérés d'entendre, lors des trois auditions
que nous avons pu obtenir (celle du Conseil fédéral, de
l'administration de la Commission interdépartementale pour le
développement durable et celle du Bureau du Plan), que ces
personnes n'étaient pas au courant. Elles ont découvert avec nous le
projet de loi que vous nous soumettiez. Le Conseil fédéral s'est même
étonné de ne pas avoir été consulté car il était question, dans la loi,
de sa composition et d'une modification éventuelle des équilibres
internes. Il y a donc eu peu de concertation et les auditions
parlementaires sont arrivées fort tardivement.
En tant que membres de l'opposition, nous avons tenté, avec loyauté,
d'améliorer ce projet mais vous avez un peu bloqué le jeu.
Heureusement, des amendements de la majorité, assez fortement
inspirés des nôtres, ont été adoptés. C'est le jeu! Je commence à le
savoir! Il n'empêche que nous aurions pu arriver à quelque chose de
plus consensuel et approfondir les amendements qui améliorent cette
loi.
Soulignons les aspects positifs! Un aspect positif est certainement la
vision à long terme. Nous sommes d'accord; introduire une vision à
long terme dans la planification, c'est voir loin et lever le nez sur des
horizons. La société doit évoluer. Elle doit probablement évoluer
radicalement pour parvenir à assurer la survie et la qualité de vie des
générations futures. Il importe donc de voir loin. Malheureusement, la
vision à long terme que vous proposez ne reprend pas grand-chose.
Nous savons qu'il y aura des objectifs et des indicateurs, sans en
connaître les délais. Nous avions proposé quarante ans. Il semble
que ce soit l'ordre de grandeur que vous prévoyez également, même
si ce n'est pas précisé. En outre, vous en faites aussi une décision
gouvernementale.
Cela nous a posé problème dans la mesure où nous aurions voulu
qu'une vision à long terme sur le développement durable puisse se
discuter largement et puisse être votée par les Chambres. Il s'agit de
l'avenir de notre pays en relation avec le monde.
Nous regrettons de n'avoir pu amender le texte afin de lui donner une
échéance, plus de contenu, des étapes intermédiaires et une plus
large légitimité.
Un amendement du PS souhaitait que ce projet de vision à long terme
soit soumis au Parlement et à la société civile organisée. Comme cela
doit être fait d'ici un an, je vous propose de commencer très vite afin
de pouvoir mobiliser les parlementaires plus largement que ce soir.
Nous discuterons alors du contenu.
Le président de la Chambre, qui préside également la commission
Développement durable et Climat, pourrait très bien animer un large
débat au sein du Parlement sur cette vision à long terme. Nous
espérons que cela ne se fera pas au dernier moment puisque nous
sommes maintenant tenus de respecter un délai d'un an.
En ce qui concerne les plans et rapports à cinq ans, il y a
effectivement une amélioration. Le fait d'avoir ajouté une échéance et
le fait de pouvoir être accroché aux programmes gouvernementaux
Planbureau, de FRDO en de
ICDO, pas samen met ons
kennisnamen van het wetsontwerp
dat u ons voorlegde!
Gelukkig heeft de meerderheid
haar amendementen in ruime
mate gebaseerd op de onze. Zo
wordt het spel nu eenmaal
gespeeld! Maar men had nog een
stap verder kunnen gaan.
Laten we de positieve aspecten
onderstrepen, zoals de lange-
termijnvisie. De samenleving moet
evolueren om het voortbestaan en
de
levenskwaliteit
van
de
toekomstige
generaties
te
vrijwaren. Jammer genoeg houdt
de voorgestelde langetermijnvisie
niet zo veel in. We weten dat er
doelstellingen en indicatoren zullen
worden bepaald, maar er werden
geen termijnen aan verbonden -
wij hadden een termijn van 40 jaar
voorgesteld. Bovendien legt u de
beslissing bij de regering.
We hadden evenwel liever gehad
dat een dergelijke visie uitgebreid
in Kamer en Senaat zou worden
besproken,
en
dat
beide
assemblees
erover
zouden
kunnen stemmen. Wij betreuren
dat we het ontwerp niet hebben
kunnen amenderen om er een
deadline en tussenstappen in op te
nemen en het een verdere
invulling en een grotere legitimiteit
te geven.
Via een amendement wilde de PS
dit ontwerp met een langetermijn-
visie
voorleggen
aan
het
Parlement en het middenveld.
Aangezien dit binnen een jaar
moet gebeuren, stel ik voor om zo
snel mogelijk parlementsleden op
een grotere schaal dan vanavond
te
mobiliseren.
De
Kamer-
voorzitter, die de bijzondere
commissie Klimaat en Duurzame
Ontwikkeling leidt, zou de aanzet
kunnen geven tot een breed debat
over deze visie.
Wat de vijfjarenplannen en -
rapporten betreft, is er een
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
13
nous assure plus de cohérence.
Le dernier point positif concerne l'EIDD, ce test de durabilité. Toutes
les propositions de loi, les projets de loi, les arrêtés royaux, les
propositions de décision seront soumis à ce test. Nous avons soutenu
cette proposition de Mme Muylle et M. Van den Bergh et nous allons
d'ailleurs l'adopter. Néanmoins, je signale que les balises ne sont pas
encore bien définies. On laisse au gouvernement la latitude d'y
échapper car c'est lui qui déterminera ce qui va être soumis à ce test.
On ne sait donc pas ce qui y sera soumis et beaucoup de choses
pourraient y échapper.
On ne définit pas non plus les moyens qu'on va se donner pour faire
ce test. Monsieur le ministre, en réponse à des questions
parlementaires, vous aviez dit que la pratique actuelle de ce test était
très faible car votre administration n'avait pas les moyens de le
réaliser. Allez-vous doter votre administration des moyens humains et
financiers pour ce faire? Il faudra également prévoir des délais. Nous
aurions aimé introduire notre concept d'inspection du développement
durable.
Ecolo le propose depuis longtemps aux différents niveaux, en
parallèle avec l'Inspection des Finances pour examiner les projets
gouvernementaux. À cette fin, un corps, des moyens sérieux,
administratifs, humains et budgétaires doivent effectivement être
créés.
Venons-en à un aspect négatif dans l'évolution de cette loi qui
concerne la composition du Conseil fédéral de développement
durable. Mes questions demeurent en suspend. Hier encore, j'ai reçu
un appel du Conseil m'interrogeant au sujet de vos intentions. J'ignore
ce que vous allez faire. J'ignore la raison pour laquelle la composition
du Conseil a été enlevée. Qui l'a ôtée de la loi? Qui vous le
demandait? Dans quel but?
En effet, la composition actuelle reflète les groupes cités dans la
Convention de Rio. L'équilibre entre les personnes qui représentent la
défense de l'environnement, les intérêts des pays du Sud, ceux qui
représentent les acteurs économiques et sociaux, cet équilibre est
présent. Parfois, il y a absence de consensus au sein du Conseil.
Parfois, certains acteurs se sentent sous-représentés.
Nous ne sommes pas en faveur de l'immobilisme absolu. Nous
avions même proposé des modifications internes à la représentation
des ONG, mais il nous semblait important que cette composition
figure dans la loi. À présent, elle n'y est plus. Cela constitue
certainement un recul!
Monsieur le ministre, vous avez pas mal de défis à relever. Tout
d'abord, réussir à faire participer les Régions et les Communautés
dans le processus de définition des objectifs à long terme. À ce
propos, les ministres écologistes dans les gouvernements des
Communautés et Régions proposeront une collaboration à leur
gouvernement. Vous pouvez y compter! N'essayez pas de travailler
sans eux non plus!
Réussir à faire participer la population à ce travail sur une vision à
long terme est un défi à relever à très brève échéance. Car si vous
verbetering, waardoor er een
grotere samenhang kan worden
gewaarborgd.
Het laatste positieve punt betreft
de DOEB, de duurzaamheidstest.
Alle wetsontwerpen -voorstellen,
koninklijke besluiten en voorstellen
van beslissing zullen aan deze
beoordeling worden onderworpen.
Niettemin zijn de krijtlijnen nog niet
volledig uitgetekend: de regering
zal bepalen wat aan deze test zal
worden onderworpen. We weten
dus niet wat er aan onderworpen
zal worden, en heel wat zaken
zouden eraan kunnen ontsnappen.
Men legt evenmin de middelen
vast die deze beoordeling moeten
mogelijk maken. Mijnheer de
minister, zal u uw administratie
daartoe de nodige personele en
financiële middelen geven?
Ecolo stelt al sinds lang voor om
naast de Inspectie van Financiën
ook een inspectie voor duurzame
ontwikkeling op te richten, die de
regeringsontwerpen tegen het licht
zou houden. Daartoe zou in de
nodige administratieve, personele
en budgettaire middelen moeten
worden voorzien.
Dan komen we tot een negatief
aspect van deze wet: de samen-
stelling van de FRDD. In de
huidige samenstelling is er sprake
van een evenwicht tussen de
personen die de milieuorganisaties
vertegenwoordigen en de belangen
van de landen van het Zuiden
verdedigen en de economische en
sociale actoren. Wij zijn geen
voorstander van immobilisme. Wij
hebben zelfs voorgesteld om de
vertegenwoordiging van de ngo's
te wijzigen, maar die samenstelling
moet volgens ons in de wet
worden verankerd. Nu dat niet
meer zo is, kunnen we dat enkel
maar
bestempelen
als
een
achteruitgang!
Mijnheer de Minister, u staat voor
een groot aantal uitdagingen: u
moet ervoor zorgen dat de
Gewesten en Gemeenschappen
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
14
devez organiser des consultations de panels de citoyens, de la
société civile organisée, il ne suffit pas de demander un avis au
Conseil. Il importe de faire percoler le développement durable pour
qu'il devienne un changement culturel, sinon on aura beau avoir de
nouvelles institutions, rien ne changera au niveau de la cohérence de
nos décisions gouvernementales.
Il faut également réussir à faire participer les administrations. Celles-
ci, porteuses d'expertise, devraient être à même de proposer des
scénarios d'avenir.
Dans son quatrième rapport fédéral, le Bureau fédéral du Plan a
développé des scénarios, mais qui ont été conçus en dehors de
l'administration.
Il conviendrait d'intégrer les démarches, ce en quoi vous avez aussi
une responsabilité, celle de faire entrer le développement durable
dans les décisions quotidiennes du gouvernement, avec ou sans
EIDD. Il me paraît donc qu'il reste bien du travail à réaliser, mais nous
serons là pour soutenir ce type de démarche et pour empêcher que
cette loi n'aboutisse à un recul du développement durable en matière
institutionnelle.
Mon groupe s'abstiendra lors du vote du projet de loi, mais soutiendra
la proposition de loi de Mme Muylle et M. Van den Bergh.
meewerken aan de vaststelling
van de langetermijndoelstellingen
(de groene ministers zullen daar
hun medewerking aan verlenen)
en ook de bevolking bij dat werk
betrekken.
Men
moet
de
duurzame ontwikkeling goed laten
doordringen
teneinde
een
mentaliteitswijziging tot stand te
brengen. Tevens moet er een
beroep gedaan worden op de ter
zake
deskundige
overheids-
administraties met het oog op het
aanreiken van scenario's voor een
wenselijke toekomst.
Het is zaak de demarches te
integreren en duurzame ontwik-
keling
in
de
dagelijkse
beslissingen van de regering te
laten opnemen. Er is nog heel wat
werk aan de winkel, maar wij
zullen die demarche steunen en
mede helpen voorkomen dat deze
wet de duurzame ontwikkeling een
klap toebrengt.
Mijn fractie zal zich bij de
stemming
over
het
ontwerp
onthouden. We zullen daaren-
tegen het wetsvoorstel nr. 1656
van
mevrouw Muylle
en
de
heer Van den Bergh steunen.
01.06 Cathy Plasman (sp.a): Mevrouw de voorzitter, mijnheer de
minister, collega's, allereerst bedank ik mevrouw Fonck voor het
verslag.
De wet van 1997 doet mij een en ander herinneren. Jan Peeters was
toen staatssecretaris. 1977 was een belangrijk jaar, met de wet op de
productnormen, de wet betreffende het mariene milieu en de
betreffende wet, dat een kantelpunt betekende in de discussie over de
integratie van leefmilieu in verschillende domeinen op Europees
niveau. Daarmee werd voor het eerst een instrument in het leven
geroepen om de integratie van leefmilieu, economie en het sociale
domein te verwezenlijken. Het is een zeer goed instrument. Eens men
daarmee start in de praktijk, is het logisch dat het moet worden
geamendeerd, wat nu ook het geval is.
Wij staan achter de voorgestelde amenderingen, omdat ze de cyclus
rapport, plan en advies vervolledigen. Inmiddels moet de POD
Duurzame Ontwikkeling erbij worden betrokken. Ook de afstemming
van beleid bij een nieuwe regering vinden wij een goed punt. Bij een
eventuele décalage zou een bevoegde minister inderdaad een en
ander niet steunen als dat niet in lijn is met het regeringsbeleid.
Er staan dus een aantal goede punten in, maar ik heb ook een aantal
bedenkingen. Daarmee sluit onze fractie zich aan bij de fractie van
01.06 Cathy Plasman (sp.a):
Cette loi constituait l'un des
premiers instruments en vue de la
réalisation de l'intégration des
dimensions économique, environ-
nementale et sociale. Après tant
d'années, l'adaptation de la loi se
situe dans la logique des choses.
Une série d'adaptations - telles
que
l'achèvement
du
cycle
"rapport-projet-avis" et l'ajustement
des mesures lors de l'arrivée au
pouvoir d'une nouvelle équipe
gouvernementale
-
emportent
sans problème notre adhésion.
À propos d'autres aspects, notre
attitude
est
toutefois
plus
réservée. La vision à long terme
aurait pu être ancrée dans une
logique de planification plus
rigoureuse. J'espère que cet
aspect retiendra l'attention requise
au moment de la mise en oeuvre
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
15
Ecolo-Groen!. De langetermijnvisie kon wat planmatiger worden
ingebed. Dat is nu niet behouden. De langetermijnvisie staat er wel in,
maar we zullen zien hoe de wettekst wordt uitgevoerd. Ik heb er wel
een goed gevoel bij, want het was een zeer constructief debat. Ik
hoop dat de uitvoering even constructief zal zijn.
Een ander punt is de samenstelling van de Federale Raad voor
Duurzame Ontwikkeling, die nu uit de wet wordt gehaald. Dat vinden
wij zeer jammer. Dat de federale raad niet is gevraagd om over het
ontwerp advies te verlenen, is een beetje vreemd. Er is een
adviesraad, maar die wordt niet gebruikt. Overigens, met de andere
wetsontwerpen van de jongste weken, merken we dezelfde lijn op.
We hebben de dienstenwet gehad van mevrouw Laruelle, waarvoor er
wegens de hoogdringendheid geen formele adviezen werden
gevraagd. Dat was geen materie voor de Federale Raad, maar wel
voor andere adviesinstanties, die echt niet meer worden gebruikt.
Men zegt dan dat men een telefoontje heeft gepleegd en daarbij blijft
het dan. De regering ondergraaft echt onze adviesraden. Hetzelfde
hebben we meegemaakt in het kader van de wet op de
handelspraktijken, waarvoor de adviezen drie jaar geleden zijn
gegeven. Zij worden dan niet geactualiseerd. Ik vind dat zeer jammer.
De schrapping van de samenstelling van de raad uit de wet, ligt in
dezelfde lijn. Er komt wel een KB, maar ik vind het toch een belangrijk
signaal dat men adviesraden, als men ze respecteert, ook een
wettelijke basis geeft.
Om die reden zullen wij ons onthouden bij de stemming over het
wetsontwerp.
Het wetsvoorstel van CD&V in verband met de DOEB als instrument
steunen wij zeker, omdat het een wettelijke basis biedt. Wij waren
destijds betrokken bij het in het leven roepen van dat instrument. Ik
moet toegeven dat het zwaar in gebruik is. Het gevolg is dat het bijna
niet gebruikt wordt. Ik hoop dan ook dat we snel vooruit kunnen gaan
met een beperktere toepassingsvorm ervan. Alles is in feite wel
aanwezig. Het is gewoon een kwestie hoe men het gebruikt, welke
criteria men zal opnemen en dergelijke, in welk kader. Ik hoop dat er
snel werk van wordt gemaakt.
des mesures.
Nous regrettons aussi que la
composition du Conseil Fédéral du
Développement Durable ne soit
plus régie par la loi mais par un
arrêté royal. Il est d'ailleurs curieux
que l'avis de ce Conseil n'ait pas
été sollicité. Apparemment, ce
gouvernement a pris comme règle
de ne plus prendre d'avis. Je
songe à la loi sur les services de la
ministre Laruelle ou à la loi sur les
pratiques du commerce. À quoi
bon
instaurer
des
conseils
consultatifs si on ne les consulte
pas? Et n'est-ce pas un gage de
respect que de les doter d'une
base légale digne de ce nom?
Pour toutes ces raisons, nous
nous abstiendrons lors du vote sur
ce projet de loi. Par contre, nous
soutenons la proposition du CD&V
relative à l'EIDDD en tant
qu'instrument.
Cependant,
l'EIDDD n'est guère utilisée en
raison de sa lourdeur. J'espère,
dès lors, qu'on s'occupera sans
tarder de lui donner une former
d'application limitée.
01.07 Jean-Jacques Flahaux (MR): Madame la présidente, je
voudrais dire que notre discussion sur la question du développement
durable et la modification de la loi constitue une répétition du débat
que nous avons eu sur la Conférence de Copenhague. Je ne peux
que partager la frustration de ma collègue Ecolo devant l'intérêt très
faible qu'elle suscite dans cet hémicycle. J'aurais rêvé que les 150
députés soient présents pour assister à notre discussion sur ce thème
qui, au-delà de l'environnement, réunit l'économie, le social, la
manière de vivre en société et de nous remettre en question en nous
interrogeant sur notre avenir. Malheureusement, ce n'est pas le cas.
Chacun dans son parti doit poursuivre un travail de conviction.
Nous soutenons la réforme de la loi. Avec nos partenaires de la
majorité, nous avons défendu plusieurs amendements qui nous
semblent aller dans le bon sens. Seulement, ce texte n'est qu'un
instrument.
Ensuite,
comme
l'a
dit
ma
collègue
Thérèse Snoy et d'Oppuers, il faudra donner du carburant au Conseil
du développement durable.
01.07 Jean-Jacques Flahaux
(MR): Ons debat is een doorslagje
van
de
conferentie
van
Kopenhagen. Zoals mijn collega al
zei is het wel zo frustrerend dat er
zo weinig belangstelling is voor dit
onderwerp in het halfrond.
Wij steunen de herziening van de
wet. Met onze partners van de
meerderheid
hebben
we
verscheidene
amendementen
verdedigd. De tekst is evenwel
maar een instrument. We zullen
de Federale Raad voor Duurzame
Ontwikkeling van de nodige
energie moeten voorzien. Ik kan
begrijpen dat de samenstelling van
de FRDO voor beroering zorgt. De
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
16
Que la composition du Conseil suscite des états d'âme, je puis le
comprendre. Mais, par ailleurs, nous devons tous nous convaincre
que le développement durable n'intéresse plus seulement quelques
secteurs. Cette thématique doit tous nous mobiliser. À travers la
composition du Conseil, la volonté du gouvernement était justement
de faire en sorte que chacun se sente concerné.
Comme cela a été dit très justement, les échéances sont relativement
proches, monsieur le ministre. Nous serons attentifs aux projets que
vous nous soumettrez. Nous les examinerons sans tabou et avec
beaucoup de volontarisme. C'est évident.
Néanmoins, nous nous heurtons encore à quelques obstacles. Je
pense au problème des indicateurs.
Je me rappelle d'un débat voilà quelques mois, débat qui avait suscité
quelques interrogations pour ne pas dire autre chose de la part de
notre ministre sur l'empreinte écologique, sujet hautement
controversé. Je pense que cela peut être un élément, comme
d'autres, d'une forme d'indicateur. Tout peut être bon pour sensibiliser
davantage de milieux à cette problématique.
Ma grande frustration à ce sujet, Mme Snoy a sans doute eu vent
de mon intervention , ma grande interrogation est de savoir
comment faire fonctionner dans ce domaine la machinerie belge. On
sait que beaucoup d'éléments discutés aujourd'hui ne relèvent parfois
plus du tout ou presque plus des compétences du fédéral mais
principalement des compétences régionales et des pouvoirs locaux.
Mme Snoy m'a rassuré. Elle détient effectivement les manettes
environnementales du pouvoir de la Région wallonne et de la Région
flamande. Cela étant, le développement durable est davantage que
l'environnement. Dès lors, toute une série d'autres éléments seront
utiles et intéressants à prendre en compte. J'espère que le ministre
Magnette aura suffisamment de doigté pour faire en sorte que la
machinerie du développement durable produise ses effets dans les
Régions et les pouvoirs locaux.
Je donne rendez-vous à tout le monde, en espérant être plus
nombreux, pour notre prochain débat dans moins d'un an sur cette
problématique.
En attendant, je me félicite aussi que le président de la Chambre ait
mis en place une commission ad hoc sur le développement durable et
le climat. Elle doit être l'aiguillon, le moteur des autres commissions;
c'est d'ailleurs pour cette raison qu'elle a été mise sur pied.
C'est donc avec enthousiasme que nous voterons les projets qui sont
soumis au vote ce jour.
regering wil dat iedereen zich via
de Raad bij het debat betrokken
voelt.
We zullen de nodige aandacht
besteden aan de ontwerpen die u
aan ons zal voorleggen. De
struikelblokken
blijven
de
indicatoren en de werking van het
Belgische apparaat, want voor tal
van aspecten die vandaag aan
bod zijn gekomen, is niet het
federale
niveau,
maar
het
gewestelijke en het lokale niveau
bevoegd. Ik hoop dat minister
Magnette daarbij blijk zal geven
van genoeg handigheid zodat de
machine
van
de
duurzame
ontwikkeling op volle toeren kan
draaien.
Het verheugt me dat de Kamer
een
ad-hoccommissie
heeft
opgericht voor die vraagstukken.
We zullen de ter stemming
voorgelegde ontwerpen daarom
met enthousiasme goedkeuren.
01.08 Paul Magnette, ministre: Je voudrais simplement dire qu'à
mon tour, je me réjouis de cette modernisation et de ce renforcement
de la loi.
J'ai des interrogations, mais elles portent davantage sur la mise en
oeuvre de la loi que sur la loi elle-même. Bien entendu, nous
resterons attentifs à faire en sorte que ce débat sur le long terme ait
lieu dans les meilleurs délais et les meilleures conditions, qu'il soit le
01.08 Minister Paul Magnette: Ik
juich die modernisering en die
versterking van de wet toe.
Ik heb grotere vragen bij de
uitvoering van de wet dan bij de
wet zelf. We zullen erop toezien
dat de sterke rechtsgrond van de
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
17
plus large possible; c'est tout l'intérêt. Nous veillerons aussi à faire en
sorte que l'EIDD soit dans la pratique aussi fort que ce que son
ancrage juridique permet désormais.
Je voudrais aussi me réjouir d'un débat parlementaire extrêmement
riche et ouvert, qui a permis d'améliorer encore le texte grâce à un
grand nombre d'amendements venus de formations politiques
diverses.
duurzameontwikkelingseffectbeoor
deling (DOEB) ook gevolgen heeft
in de praktijk.
Ik ben blij met het diepgaande
parlementaire debat en met het
grote aantal amendementen dat
door diverse politieke formaties
werd ingediend.
De voorzitter: Vraagt nog iemand het woord? (Nee)
Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)
De algemene bespreking is gesloten.
La discussion générale est close.
Bespreking van de artikelen
Discussion des articles
Wij vatten de bespreking aan van de artikelen van het wetsontwerp nr. 2238. De door de commissie
aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (2238/5)
Nous passons à la discussion des articles du projet de loi n° 2238. Le texte adopté par la commission sert
de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (2238/5)
Het wetsontwerp telt 24 artikelen.
Le projet de loi compte 24 articles.
Er werden geen amendementen ingediend.
Aucun amendement n'a été déposé.
De artikelen 1 tot 24 worden artikel per artikel aangenomen met een tekstverbetering op artikel 21.
Les articles 1 à 24 sont adoptés article par article, avec une correction de texte à l'article 21.
De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.
La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.
Wij vatten de bespreking aan van de artikelen van het wetsvoorstel nr. 1656. De door de commissie
aangenomen tekst geldt als basis voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (1656/4)
Nous passons à la discussion des articles de la proposition de loi n° 1656. Le texte adopté par la
commission sert de base à la discussion. (Rgt 85, 4) (1656/4)
Het wetsvoorstel telt 4 artikelen.
La proposition de loi compte 4 articles.
Er werden geen amendementen ingediend.
Aucun amendement n'a été déposé.
De artikelen 1 tot 4 worden artikel per artikel aangenomen met een tekstverbetering op artikel 3.
Les articles 1 à 4 sont adoptés article par article, avec une correction de texte à l'article 3.
De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.
La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.
02 Wetsontwerp betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming (2340/1-9)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en de bescherming van de consument wat betreft het taalgebruik inzake reclame (602/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en bescherming van de consument inzake de verkopen gesloten buiten de onderneming
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
18
van de verkoper (665/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en bescherming van de consument, betreffende een toeslag voor risico's verbonden aan
bepaalde producten en diensten (673/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en bescherming van de consument voor wat betreft de leesbaarheid van overeenkomsten
(960/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de
voorlichting en bescherming van de consument voor wat betreft de waardebonnen (1021/1-2)
- Voorstel van resolutie over een kaderregeling voor eventueel toegestane gezamenlijke verkoop
(1670/1-2)
02 Projet de loi relatif aux pratiques du marché et à la protection du consommateur (2340/1-9)
- Proposition de loi modifiant la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur
l'information et la protection du consommateur, en ce qui concerne l'emploi des langues en matière
de publicité (602/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur
l'information et la protection du consommateur, en ce qui concerne les ventes conclues en dehors de
l'entreprise du vendeur (665/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur
l'information et la protection du consommateur en ce qui concerne l'application d'un supplément pour
risques liés à certains produits et services (673/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur
l'information et la protection du consommateur en vue d'améliorer la lisibilité des contrats (960/1-2)
- Proposition de loi modifiant, en ce qui concerne les bons de valeur, la loi du 14 juillet 1991 sur les
pratiques du commerce et sur l'information et la protection du consommateur (1021/1-2)
- Proposition de résolution visant à encadrer l'éventuelle autorisation de vente conjointe (1670/1-2)
Voorstellen ingediend door:
Propositions déposées par:
- 602: Bart Laeremans, Francis Van den Eynde, Bruno Valkeniers
- 665: Willem-Frederik Schiltz, Sofie Staelraeve
- 673: Herman De Croo, Carina Van Cauter, Geert Versnick
- 960: Bart Laeremans, Bruno Valkeniers, Bruno Stevenheydens, Peter Logghe
- 1021: Willem-Frederik Schiltz
- 1670: Karine Lalieux, Colette Burgeon, Alain Mathot
Algemene bespreking
Discussion générale
De algemene bespreking is geopend.
La discussion générale est ouverte.
02.01 Karine Lalieux, rapporteuse: Madame la présidente, madame
la ministre, monsieur le ministre, je ne vois pas le ministre de
l'Économie qui était pourtant bien présent en commission où il a eu le
loisir d'entendre toutes nos remarques.
Chers collègues, la loi sur les pratiques de commerce et sur
l'information et la protection du consommateur datait de 1991, soit
près de vingt ans. Depuis, des changements profonds ont eu lieu
dans notre économie et il fallait donc transformer cette loi sur les
pratiques de commerce puisque l'offre des services est bouleversée
je pense notamment à l'économie électronique. Certaines règles ne
correspondaient plus du tout aux réalités commerciales et
économiques d'aujourd'hui.
Après la première modernisation de 2007, une révision en profondeur
de cette loi s'imposait. Les modifications ont surtout porté sur les
02.01 Karine Lalieux, rapporteur:
De wijzigingen van de wet van
1991, die als gevolg van onze
veranderde economie noodzakelijk
waren geworden, hebben betrek-
king op de manier waarop prijs-
verminderingen mogen worden
bekendgemaakt, de opheffing van
het verbod om bij verkoop op
afstand betaling te eisen voor de
bedenktijd verstreken is, de
fundamentele wijziging van de
regels inzake de sperperiode, en
het toestaan van het gezamenlijk
aanbod (koppelverkoop).
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
19
points suivants: la manière dont les réductions de prix peuvent être
annoncées (c'est la question des soldes), la levée de l'interdiction en
cas de vente à distance d'exiger le paiement avant expiration du délai
de réflexion, la modification fondamentale des règles relatives à la
période d'attente (qui se voit raccourcie) et l'autorisation des ventes
conjointes. La révision de cette législation fondamentale qui régit les
relations commerciales entre consommateurs et marchands entraîne
des effets sur notre vie quotidienne.
Pour le cdH, M. Joseph George souligne que ce projet est très
attendu pour intégrer les dernières évolutions européennes telles que
la directive sur les pratiques commerciales déloyales ou l'arrêt de la
Cour de justice des Communautés européennes autorisant la vente
conjointe. Il s'est notamment inquiété de l'abandon de la notion de
vendeur au profit de la notion d'entreprise. En effet, cela ouvre la
question de la définition de l'entreprise et plus particulièrement de la
place des professions libérales. Celles-ci sont exclues du cadre de la
présente loi et feront l'objet de lois spécifiques. Nous avons eu un très
long débat sur ces professions libérales.
Pour le sp.a, Mme Cathy Plasman, qui n'est pas là mais que j'excuse
car elle a participé à tous les débats jusqu'à présent dans cette
séance plénière, rappelle l'importance capitale de ce projet de loi pour
les consommateurs et le bon fonctionnement du marché, la protection
effective du consommateur et la confiance de ce dernier, conditions
essentielles au bon fonctionnement du marché. Si pour le sp.a, il était
nécessaire de moderniser la loi, il était dommage de ne pas
poursuivre l'objectif d'une protection moderne du consommateur. Ce
texte est fait pour répondre à l'intérêt du producteur et non à celui du
consommateur, selon Mme Plasman.
Le sp.a s'oppose donc à ce texte, à son manque de vision quant à
une protection moderne du consommateur.
Pour le PS, toutes les questions doivent pouvoir être posées et
recevoir des réponses claires et précises de la part des ministres,
tous trois présents lors de nos débats. Il s'agit d'une matière
essentielle et qui concerne l'ensemble des citoyens. Le PS se montre
particulièrement attentif aux points touchant plus spécifiquement la
définition de consommateur, l'information et les droits auxquels il peut
prétendre; la problématique de l'autorisation de la vente conjointe; la
question du contrôle de la législation par le SPF Économie.
Ecolo-Groen! se montre soucieux des potentielles implications de la
directive Services sur le présent projet de loi. Il se demande si les
deux textes ne sont pas, quelque part, en contradiction avec un risque
d'insécurité juridique. Après avoir déploré l'application du principe
d'harmonisation maximale, Ecolo émet des doutes quant à la
procédure de consultation des différents organismes consultatifs.
S'est-elle correctement déroulée? Enfin, M. Balcaen s'enquiert de la
Commission pour l'étiquetage et la publicité écologique et constate
qu'elle ne s'est plus réunie depuis 2003.
Le CD&V est le dernier groupe à prendre la parole durant la
discussion générale. Après avoir réagi aux critiques du sp.a et
d'Ecolo-Groen! qu'il juge trop dures, le CD&V souligne l'équilibre
dégagé par le projet de loi entre la juste protection du consommateur
et les entreprises dont les PME et les petits indépendants. Le CD&V
Namens de cdH-fractie onder-
streepte de heer Joseph George
dat de recentste Europese ontwik-
kelingen met dit langverwachte
ontwerp in nationaal recht worden
vertaald. Hij stelde bezorgd vast
dat het begrip verkoper vervangen
wordt
door
het
begrip
onderneming.
Namens de sp.a-fractie wees
mevrouw Cathy Plasman erop dat
dit een belangrijk ontwerp is voor
de consument en voor de goede
werking van de markt, maar dat de
tekst toegesneden is op de
belangen van de producent, niet
op die van de consument.
De sp.a is dus gekant tegen deze
tekst.
De PS heeft vooral aandacht voor
de punten met betrekking tot de
invulling
van
het
begrip
"consument", de informatie en de
rechten waarop hij aanspraak kan
maken, de gezamenlijke verkoop
en de controle op de wetgeving
door de FOD Economie.
Ecolo-Groen! vraagt zich af of de
voorliggende tekst niet in strijd is
met de dienstenrichtlijn, waardoor
er rechtsonzekerheid kan ontstaan.
Ecolo heeft zo zijn twijfels bij de
procedure voor de raadpleging van
de diverse adviesinstanties. De
heer Balcaen vraagt hoe het staat
met de commissie voor Milieu-
etikettering en Milieureclame.
De CD&V onderstreept dat er een
evenwicht wordt bereikt tussen
enerzijds,
een
gepaste
bescherming van de consument
en
anderzijds,
de
bedrijven
waaronder de KMO's en de kleine
zelfstandigen. De CD&V herinnert
aan de belangrijke controletaak
die voor de FOD Economie is
weggelegd en benadrukt het
pragmatische aspect van de wet.
Voor
meer
gedetailleerde
informatie verwijs ik naar het
schriftelijk verslag.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
20
rappelle le rôle central du SPF Économie en termes de contrôle et de
respect de la législation. Il souligne enfin le côté pragmatique de la loi,
notamment au niveau de l'affichage, de l'étiquetage et des modes
d'emploi qui devront être libellés dans une langue compréhensible
pour le consommateur compte tenu de la région linguistique où les
biens et les services sont fournis.
Pour des informations plus précises quant à la teneur des
discussions, je vous propose de vous en référer au rapport écrit.
Comme nous étions deux rapporteurs pour ce projet de loi, j'imagine
que ma collègue Liesbeth Van der Auwera continuera le rapport sur
notre travail en commission.
02.02 Liesbeth Van der Auwera, rapporteur: Mijnheer de voorzitter,
ik neem de artikelsgewijze bespreking op mij.
Tijdens de bespreking van de artikelen hebben wij een
meerderheidsamendement ingediend, om het begrip 'consument' te
herdefiniëren. Sommige regels van het ontwerp gaan niet alleen over
de relatie tussen de ondernemingen en consumenten inzake
goederen en diensten, maar ook inzake onroerende goederen,
rechten en verplichtingen. De definitie van 'consument' diende
bijgevolg te worden aangepast door te verwijzen naar de verwerving
of het gebruik van producten, in plaats van enkel te verwijzen naar
goederen en diensten.
Mevrouw Cathy Plasman die tijdens de weergave van dit verslag al
vaker is geciteerd, wenste de huidige situatie waarin ook
rechtspersonen die buiten hun onderneming of beroepsactiviteiten
handelen, verder te beschermen onder de paraplu 'consument'. De
minister van Klimaat en Energie antwoordde daarop dat het begrip
'consument' niet aan rechtspersonen mag worden toegekend en dat
op
die
manier
bij
de
Europese
richtlijnen
inzake
consumentenbescherming wordt aangesloten. Daar komen namelijk
uitsluitend natuurlijke personen in aanmerking als consument.
Minister Laruelle stelt dat ook de regering bezig is met het opstellen
van een ontwerp met betrekking tot de vrije beroepen en dat
dienaangaande rekening wordt gehouden met diverse opmerkingen
zoals die van mevrouw Uyttersprot. Dit ontwerp zou een lijst met een
opsomming van alle vrije beroepen bevatten.
Mevrouw Plasman wenste met amendement nr. 9 de huidige
formulering inzake informatieverplichting te behouden. Voortaan gaat
de informatieverplichting enkel over de belangrijkste kenmerken van
het product. Deze aanvulling zou volgens mevrouw Plasman
aanleiding kunnen geven tot discussies over wat de belangrijkste
kenmerken van een product zijn. Minister Magnette verwees ook daar
naar de beperkingen in artikel 4 van het ontwerp tot de belangrijkste
kenmerken. Dat is nodig omdat artikel 4 anders niet conform de
richtlijn is.
Tijdens de besprekingen in de commissie hebben wij aardig wat
discussie gevoerd over het begrip 'gemiddelde consument'. Ook
vanuit sp.a wilde men dit veranderen in 'consument'. Ik verwijs naar
minister Magnette die zei dat de Europese Commissie België formeel
in gebreke heeft gesteld om het woord 'gemiddelde' in de wettekst zelf
toe te voegen. Het ontwerp komt daaraan tegemoet door, waar
02.02 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V), rapporteuse: Je vais faire
rapport ici sur la discussion des
articles dans le cadre de laquelle a
été déposé un amendement de la
majorité rédéfinissant la notion de
"consommateur". Il faut rappeler
en effet que certaines dispositions
du projet concerné ne traitent pas
seulement de la relation entre les
entreprises et les consommateurs
en matière de biens et de services
mais
aussi
de
droits
et
d'obligations en matière de biens
immobiliers. Par conséquent, il
fallait aussi y inclure une référence
à l'acquisition ou à l'usage de
produits.
Mme Plasman souhaitait que la
notion de "consommateur" fasse
également office de parapluie pour
préserver la situation actuelle où
des personnes morales agissent
aussi en dehors de leur entreprise
ou de leurs activités profession-
nelles. Le ministre Magnette lui a
répondu qu'il n'est pas opportun
d'appliquer
la
notion
de
"consommateur" aux personnes
morales et que son projet est
conforme aux directives euro-
péennes relatives à la protection
de la consommation où seules les
personnes physiques entrent en
considération pour être qualifiées
de "consommateur".
La ministre Laruelle a indiqué que
le gouvernement prépare actuelle-
ment un projet de loi relatif aux
professions libérales et qu'il y sera
tenu compte des différentes
observations
qui
ont
été
formulées. Ce projet de loi
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
21
toepasselijk in de artikelen die handelspraktijken jegens consumenten
betreffen, uitdrukkelijk te vermelden dat het de gemiddelde
consument is die voor de toepassing van die regel in aanmerking
moet worden genomen.
Verder heeft mevrouw Plasman een amendement ingediend om bij de
vermelding van de nieuwe prijs ook de prijs ten opzichte waarvan de
vermindering wordt toegepast, te vermelden.
Wij hebben hier in de commissie duidelijk op geantwoord. Volgens
ons was het niet nodig.
Ik wijs nog op de amendementen van de heer Laeremans over de
leesbaarheid van overeenkomsten voor de consument. Daarover
heeft de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen opgemerkt
dat de rechtspraak duidelijk is, in die zin dat wat onvoldoende
leesbaar is voor ongeschreven wordt gehouden. Daarvoor moet dus
geen amendement worden goedgekeurd.
Wij hebben ook een amendement van mevrouw Plasman besproken
over de voorafbetaling bij verkoop op afstand. Op dit punt antwoordde
minister Laruelle ons dat een dergelijk verbod een aanzienlijke
beperking is voor de verdere ontwikkeling van de internethandel in
België. Bovendien verplicht het ontwerp de onderneming het betaalde
bedrag terug te betalen binnen een termijn van 30 dagen.
Mevrouw Lalieux heeft benadrukt dat alle studies ter zake duidelijk
aantonen dat het gezamenlijke aanbod van een goed en een dienst
steeds in het nadeel van de consument uitvalt. Wegens het arrest van
het Europese Hof van Justitie zijn alle criteria die hierover in het
ontwerp voorkwamen geschrapt.
Tot slot, hebben wij vanuit onze fractie enkele amendementen
ingediend die ertoe strekken in de artikelen wijzigingen aan te
brengen die tegemoetkomen aan de bezwaren van de Raad van
State. Met de invoering van het Sociaal Strafwetboek zullen de
bevoegdheden van de Sociale Inspectie immers volledig worden
hertekend.
Wij wilden de verschillende inspectiediensten op elkaar afstemmen,
zowel wat de bevoegdheden van de Sociale en de Economische
Inspectie betreft als wat de voorwaarden betreft. De minister heeft
geantwoord dat het te kort dag was om daar onmiddellijk op in te
gaan. Wij hebben wel genoteerd dat er aan gewerkt zal worden. Dit
kan verder onderzocht worden. Wij hebben dan ook onze
amendementen ingetrokken.
Mevrouw de voorzitter, tot daar het verslag van de bespreking van dit
ontwerp in de commissie.
comprendra une liste exhaustive
des professions libérales.
L'amendement n° 9 de Mme
Plasman tendait à conserver la
formulation actuelle relative à
l'obligation d'information. Doré-
navant, cette obligation concer-
nera exclusivement les caractéris-
tiques les plus importantes du
produit. Pour Mme Plasman, des
controverses pourraient naître à
propos de ce que sont ces
caractéristiques. À ce propos, le
ministre Magnette a fait référence
à l'article 4 du projet qui prévoit de
se limiter aux propriétés princi-
pales du produit, une limitation
nécessaire à ses yeux pour éviter
que l'article 4 soit en contradiction
avec la directive.
Le sp.a voulait changer la notion
de "consommateur moyen" en
"consommateur" mais le ministre
Magnette s'est référé à une
obligation européenne en la
matière.
L'amendement
de
Mme Plasman visant à mentionner
également le prix initial lorsque le
nouveau prix est mentionné ne
nous a pas paru utile. Les
amendements de M. Laeremans
concernant la lisibilité des contrats
pour le consommateur n'ont pas
été retenus parce que la ministre
Laruelle a fait observer que selon
la jurisprudence, ce qui est
insuffisamment lisible est réputé
non écrit. S'agissant de l'amende-
ment de Mme Plasman concernant
l'interdiction du paiement anticipé
obligatoire pour la vente à
distance, la ministre Laruelle a
répondu qu'une telle interdiction
limiterait
considérablement
la
poursuite du développement du
commerce en ligne en Belgique.
Mme Lalieux a souligné que
certaines études font apparaître
que l'offre conjointe d'un bien et
d'un service finit toujours par
désavantager le consommateur.
Le groupe CD&V a déposé une
poignée d'amendements afin de
répondre
aux
objections
du
Conseil d'État. L'introduction du
Code pénal social redéfinira en
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
22
effet
les
compétences
de
l'Inspection sociale, le but étant
d'harmoniser
les
différents
services d'inspection, mais la
ministre a estimé qu'il serait
prématuré de répondre dès à
présent à cette aspiration.
De voorzitter: Dank u wel voor uw verslag. Ik geef het woord eerst aan mevrouw Staelraeve.
02.03 Sofie Staelraeve (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, beste
collega's, ik zou mijn betoog over het belangrijke wetsontwerp inzake
marktpraktijken en consumentenbescherming tot u willen richten
onder de noemer "leve de echte bescherming en weg met de
betutteling".
Het is al aangehaald door een aantal collega's dat de wet die wij
vandaag wijzigen i al twintig jaar oud is en dateert uit een ander
consumententijdperk. Deze wet was toe aan modernisering en
verandering. Het is de bestaande wet op de handelspraktijken, een
wet die de contacten tussen consumenten en handelaars, dus tussen
zowat iedereen in dit land en handelaars, regelt. De bepalingen van
de wet zijn ondertussen wel wat voorbijgestreefd. De bestaande wet
vertrok vanuit een ietwat paternalistische manier om de consument te
beschermen. In een Europese context is het meer dan ooit nodig dat
die wet wordt gewijzigd.
De visie die in de huidige wet was ontwikkeld, vertrok vanuit het idee
dat iedere consument op dezelfde manier redeneert en dezelfde
afwegingen maakt op hetzelfde moment en op om het even welke
plaats; de norm in die wet was de bescherming van de zwakste. Een
goedbedoelde
insteek
maar,
zoals
gezegd,
niet
meer
overeenstemmend met de praktijk van vandaag en ook niet
noodzakelijk leidend tot het beoogde resultaat. De realiteit anno 2010
is die van een consument -- een man, een vrouw, een kind -- die
zich anders gedraagt naargelang de situatie waarin hij of zij zich
bevindt en keuzes maakt op basis van telkens andere afwegingen.
Alle Belgen zijn, zoals gezegd, consumenten. Zij doen dat in België en
in het buitenland. Zij houden steeds minder rekening met de
landsgrenzen, met de plaatsgrenzen, statusgrenzen, laat staan
grenzen die anderen of wij als wetgever hun opleggen. Zij organiseren
zichzelf, maken zelf hun keuzes tot deelname. Met andere woorden,
de consument van vandaag is eigenlijk iemand die heel veel houdt
van vrijheid en die bij uitstek een grote liberaal is. Dat is de realiteit in
zijn gedrag anno 2010. Het was dus ook hoog tijd voor een
aanpassing van de wet, ook om klaar te zijn voor de toekomst.
Niet alleen de consument, maar ook de handelaar is veranderd, net
als de uitdagingen waar hij of zij mee te maken krijgt. De detailhandel
in ons land, de dienstensector, is een zeer belangrijke sector die
garant staat voor 13 % van het bbp in ons land en werk geeft aan
meer dan 600 000 mensen. Toch scoort de sector niet zo goed op het
vlak van prijzen en op het vlak van productiviteit. In de internationale
reguleringsdatabank van de OESO is België, na Luxemburg, het land
met de zwaarste reglementering in de sector.
Dat heeft gevolgen voor de sector, die nood heeft aan meer eenvoud,
02.03 Sofie Staelraeve (Open
Vld): Le projet à l'examen pourrait
s'intituler "non à la mise sous
tutelle, oui à la protection
véritable". La loi actuelle sur les
pratiques du commerce devait
d'urgence
être
modernisée,
puisqu'elle était fondée sur l'idée
que tous les consommateurs
raisonnent toujours de la même
manière. En 2010, la réalité veut
toutefois que les consommateurs
modifient leur comportement en
fonction des circonstances, qu'ils
s'organisent eux-mêmes, sont
attachés à cet égard à leur liberté
et ont donc, fondamentalement, un
état d'esprit très libéral. Par
ailleurs, les commerçants ont
également changé et se voient
confrontés à de nouveaux défis.
Dans notre pays, le commerce de
détail représente 13 % du PNB et
procure de l'emploi à plus de
600 000 personnes. Pourtant, sur
le plan des prix et de la
productivité, les performances du
secteur ne sont pas brillantes.
Selon l'OCDE, la Belgique s'est, à
une exception près, dotée dans ce
secteur de la réglementation la
plus contraignante.
Il faut dès lors une simplification,
de la flexibilité et des adaptations
orientées vers l'avenir dans le
secteur.
L'élément-clé de la nouvelle loi sur
les pratiques du marché est
incontestablement la levée de
l'interdiction de la vente couplée.
Cette
interdiction
avait
été
instaurée parce que l'on avait
estimé que le consommateur
n'était pas en mesure de faire son
choix lui-même mais l'Open Vld
est convaincu du contraire. Le
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
23
flexibiliteit en aanpassing aan de toekomst.
Het ontwerp zal de sector niet afremmen, zoals sommigen vrezen,
maar de sector net weerbaar maken voor de uitdagingen van de
toekomst, zoals bijvoorbeeld internethandel en een meer
internationale context. De liberalen geloven dat kwaliteit altijd komt
bovendrijven.
Bij de nieuwe wet betreffende de marktpraktijken staat ongetwijfeld,
althans naar de buitenwereld toe, de afschaffing van het verbod op de
koppelverkoop centraal en het meest in de kijker. Sommigen vrezen
dat het toelaten van koppelverkoop gevaarlijk zou zijn en zelfs
verplichtingen zou inhouden die de consumenten niet willen. Anderen
vrezen dat de consument er niets van zal begrijpen, wanneer
sommige zaken hem samen worden aangeboden. Ook bestaat de
vrees dat koppelverkoop niet automatisch tot lagere prijzen zal leiden.
Het zijn stuk voor stuk angsten die ons vooraf werden voorgespiegeld
en die vertrekken van de visie dat de consument en de handelaar niet
zelf kunnen beslissen. Is de consument dan niet slim genoeg om
dergelijke keuzes zelf te maken?
Open Vld is ervan overtuigd dat de consument wel zelf kan beslissen.
De consument is slim genoeg. De zelfstandige handelaar -- de
aanbieder -- is ook slim genoeg om een gat in de markt en een
nieuwe optie te ontdekken, waarop hij of zij kan inspelen, zonder
lokvogelpraktijken of misbruik. Laat het immers duidelijk zijn dat dit
nog steeds niet kan met de nieuwe wet die wij straks zullen
goedkeuren; de bescherming van de consument is gegarandeerd.
Oneerlijke handelspraktijken blijven immers een heel zware inbreuk
op de bestaande wet.
Wanneer wij straks de koppelverkoop zullen toelaten, zullen wij
hopelijk zien dat bijvoorbeeld het mobiel bellen in België goedkoper
kan worden. Bijvoorbeeld, een SIM-only-abonnement, zoals dat in
Nederland bestaat, zou wel eens een aanbod op de Belgische markt
kunnen worden. Twee jaar geleden, toen een dergelijk abonnement
-- namelijk een abonnement zonder een minimumduur, zonder de
verplichting om een nieuw toestel te kopen en dat op eender welk
moment opzegbaar is -- in Nederland op de markt kwam, sprongen
de Nederlanders massaal op de mogelijkheid en tekenden zij massaal
op het abonnement in. Wellicht zal niemand hier betwisten dat
Nederlanders een goede neus hebben voor goedkope deal.
Het rapport-De Bauw, dat de bijbel was en de basis vormde voor de
voorbereiding van de voorliggende nieuwe wet betreffende de
marktpraktijken, beklemtoont voorts dat de huidige wetgeving inzake
marktpraktijken eenvoudiger moet. De wetgeving moet eenvoudiger,
algemener en minder complex zijn. Ze moet ook, zoals ik al heb
aangehaald, meer internationaal gericht zijn.
Dat alles gebeurt nu met de tekst die wij zullen goedkeuren, ook op
het vlak van de prijsaanduiding. Door de nieuwe wet die wij straks
goedkeuren, kan elke vorm van prijsaanduiding, zolang er bij de
consument geen verwarring optreedt. Een heel pak regeltjes worden
door het voorliggende ontwerp vereenvoudigd, onder andere voor de
waardebonnen. De handelaar kan, zoals gezegd, meer creativiteit aan
de dag leggen.
vendeur est également assez
intelligent pour découvrir un
créneau sur le marché et une
nouvelle opportunité, sans leurrer
le consommateur ou commettre
d'abus, car les abus restent exclus
en vertu de cette nouvelle loi. La
levée
de
cette
interdiction
permettra
par
exemple
de
démocratiser
les
appels
de
téléphonie mobile en Belgique,
selon
l'exemple
néerlandais
actuel.
Le rapport De Bauw, qui a servi de
base à la préparation de cette
nouvelle loi, souligne que la
législation relative aux pratiques
du marché doit être plus simple,
plus générale et plus interna-
tionale. Il en est ainsi pour le projet
en question, notamment en ce qui
concerne une plus grande liberté
en matière d'indication des prix.
Par ailleurs, les ventes avec une
marge bénéficiaire limitée seront
dès
à
présent
également
autorisées comme c'est déjà le
cas dans les pays voisins. Un
maintien de l'interdiction entra-
verait également l'entreprenariat
en raison de règles trop strictes.
La
suppression
de
cette
interdiction est également une
bonne chose pour les consom-
mateurs, parce que cette dernière
empêchait
de
mener
une
concurrence acharnée au niveau
des prix.
Cette loi nous permet également
de nous adapter à de nouvelles
formes de vente à distance, telles
que la vente par internet. Les
boutiques
en
ligne pourront
désormais demander un paiement
avant que le délai de réflexion du
client ne soit expiré mais ce délai
passera toutefois d'une à deux
semaines. Une plainte avait du
reste été déposée auprès du SPF
Économie contre la boutique du
Parlement. Cette loi permettra
donc
également
de
mettre
immédiatement
notre
propre
Parlement en règle. L'interdiction
de la vente couplée, les règles
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
24
Opnieuw bang zijn dat een en ander moeilijker zou worden en dat
men op stap moet met een rekenmachine, lijkt ons een stuk
overdreven. Een vrees voor het onbekende, misschien. We zullen
afwachten en zien wat het geeft. Wij zijn er alvast van overtuigd dat
deze wet en deze manier van aanpak zeker kan werken en de
consument heel wat vrijheid geeft. Trouwens, welke consument zal
iets kopen dat hij niet begrijpt?
Verder worden vanaf nu ook verkopen met een beperkte winstmarge
mogelijk. Inzake een verbod daarover dat alleen nog in België
bestond, stemmen we ons nu af op de ons omringende landen. Het
bestaande verbod zorgde trouwens voor heel wat onzekerheid bij
handelaars, voor juridische problemen en voor tegenstrijdige
beslissingen van rechters die daarover moesten oordelen.
Een consequente toepassing van het verbod in de bestaande
wetgeving, dus een behoud van het verbod, zou ook het
ondernemerschap verder afremmen. Elk nieuw bedrijf zou er dus mee
geconfronteerd worden en zou zich moeten houden aan heel erg
strakke regels inzake bijvoorbeeld de voorraden. Zo geraken zij die
minder goed kwijt.
Maar ook voor de consument is de afschaffing van dat verbod een
goede zaak. Het verbod op uiterst beperkte winstmarges verhinderde
scherpe prijsconcurrentie en was in het nadeel van de consument, en
dus ook in het nadeel van de handelaars.
Ten slotte, met deze wet passen wij ons ook aan nieuwe vormen van
verkoop op afstand aan. Een vorm die we allemaal kennen is de
internetverkoop. Door de nieuwe wetgeving mogen webshops nu een
betaling vragen vooraleer de bedenktijd van de klant is afgelopen.
Daartegenover staat dat die bedenktijd wel wordt verlengd van één
week tot twee weken. Wanneer de klant zich achteraf nog zou
bedenken, dan krijgt hij het product terugbetaald tot dertig dagen na
de aankoop. Dat is dus een afstemming op een nieuwe markt en
tegelijkertijd aandacht voor de bescherming.
In verband met de verkoop op afstand is het trouwens ook tekenend
dat nog geen jaar geleden een jurist een klacht heeft ingediend tegen
de FOD Economie, tegen de winkel van ons eigenste Parlement. Het
Federaal Parlement verkoopt een aantal zaken via haar winkel, via
het internet. Nog geen jaar geleden heeft een jurist een klacht
ingediend omdat door ons eigenste Parlement net het verbod op het
vragen van de voorafgaande betaling met voeten werd getreden.
Immers, wat gebeurde er? Voor de kleine producten die door het
Parlement verkocht werden, werd voorafbetaling gevraagd, en daarna
pas werd er geleverd. De actie van de jurist die dat ter sprake bracht,
was dan ook bedoeld om dat aan te kaarten. De jurist vond dat België
zich zou moeten aanpassen aan de wetgevingen in het buitenland
door de verkoop op afstand te versoepelen. Bij dezen stellen wij
vandaag dus ook ons eigenste Parlement in regel.
Het verbod op de koppelverkoop, de strengere regels voor kortingen
en het feit dat men zijn product maar kon ontvangen na betaling, zijn
de voornaamste redenen waarom internetwinkels in België nog altijd
niet boomen.
plus strictes pour les remises et le
fait que le produit n'était envoyé
qu'après paiement constituent les
principales raisons pour lesquelles
les
boutiques en ligne ne
connaissaient pas un franc succès
en Belgique, bien que de
nombreuses nouvelles boutiques
soient créées et que les Belges en
font de plus en plus usage. Il reste
donc encore de nombreuses
possibilités à exploiter dans ce
domaine.
Pour toutes ces raisons, l'Open
Vld est particulièrement satisfait
de ce projet de loi auquel il a joint
plusieurs propositions de loi. L'une
d'elles, qui concerne le tarif de
stationnement par minute, sera
traitée ultérieurement. Le projet
comporte nombre de possibilités
pour rendre le shopping plus
attractif
à
l'avenir
pour
le
consommateur comme pour le
commerçant. Cette loi a été
précédée d'une large consultation
et le professeur Herman De
Blauw, en particulier, a fait depuis
2006 oeuvre de pionnier en la
matière. Il nous appartient à
présent d'appliquer au mieux cette
loi.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
25
De internethandel floreert hier nog altijd niet zoals in het buitenland,
hoewel er heel veel nieuwe webshops worden opgericht en hoewel de
Belg steeds meer gebruik maakt van en koopt via webwinkels. Toch
staan we achter in de rij. We hebben nog heel wat in te halen als we
zien dat de verkoop bij webwinkels vooral door Belgen in meer dan de
helft bij buitenlandse webshops gebeurt. Hier ligt dus een hele markt
open. Wij hopen dan ook van harte dat met deze nieuwe wet die
webshops zullen floreren en groeien.
Ik heb hier tal van redenen aangehaald waarom Open Vld heel
tevreden is over de wet die we hier straks zullen goedkeuren. We
hebben er ook een aantal wetsvoorstellen aan gekoppeld. Een ervan
zullen we verder behandelen in een latere sessie van de commissie,
namelijk het wetsvoorstel om het parkeren mogelijk te maken, niet
alleen per uur maar ook per minuut. Daar komen wij dus later op
terug.
Het
huidige
wetsontwerp
marktpraktijken
en
consumentenbescherming dat we vanavond hopelijk zullen
goedkeuren opent een poort naar de toekomst voor consumenten en
handelaars. Het opent de poort naar een wereld waarin shoppen
ongetwijfeld boeiender en interessanter wordt voor elk van ons. We
zullen ons dus allemaal eens goed moeten laten gaan na de
goedkeuring.
Aan deze wet en het wetsontwerp is heel lang gewerkt. De collega's
zullen dat ongetwijfeld nog herhalen. Er is een ruime ronde van
advies, overleg en consultatie aan voorafgegaan. Een iemand heeft
daar toch een heel speciale rol in gespeeld. Ik wens hem vanavond
persoonlijk nog eens van harte te bedanken. Professor Herman De
Bauw, die mee aan de wieg stond van de tekst en die sinds 2006 in
dienst is van de FOD Economie om een en ander mee voor te
bereiden, heeft hier baanbrekend werk verricht. Ik wil hem dan ook
van harte danken en mijn hoedje afnemen voor zijn expertise, zijn
kalmte en zijn rust, ook in de laatste weken van de bespreking van dit
ontwerp in de commissie en tijdens al het werk dat eraan voorafging.
Bedankt professor De Bauw. Het is nu aan ons om deze wet zo goed
mogelijk toe te passen.
02.04 Ronny Balcaen (Ecolo-Groen!): Madame la présidente,
madame la ministre, monsieur le ministre, chers collègues, par
l'adoption du projet de loi en discussion aujourd'hui, il s'agit de
modifier la loi du 14 juillet 1991 sur les pratiques du commerce et sur
l'information et la protection du consommateur. Comme Mme Lalieux
l'a notamment souligné, il était intéressant de l'adapter à la réalité de
terrain.
Je rappelle que dans sa déclaration d'octobre 2008, le gouvernement
affirmait souhaiter adopter en la matière une approche équilibrée
entre la protection du consommateur, le développement économique
du secteur et le commerce indépendant.
À la lecture du texte, on ne peut toutefois se défaire de l'impression
que le projet de loi relatif aux pratiques du commerce et à la
protection du consommateur a plus à voir avec les pratiques du
commerce qu'avec la protection du consommateur. En témoignent
notamment une série de dispositions qui accusent un recul pour les
consommateurs et qui justifient que nous voterons contre le texte.
02.04 Ronny Balcaen (Ecolo-
Groen!): In haar verklaring van
oktober 2008 streefde de regering
naar een evenwichtige aanpak
tussen met de bescherming van
de consument, de economische
ontwikkeling van de sector en de
zelfstandige handel. Bij het lezen
van de tekst heeft men echter de
indruk dat het ontwerp meer te
maken heeft met de handels-
praktijken
dan
met
de
bescherming van de consument.
Een aantal bepalingen houden een
achteruitgang
in
voor
de
consument, en dat is dan ook de
reden waarom wij tegen voor-
liggende tekst zullen stemmen.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
26
Sans être inutilement long, je souhaiterais revenir sur quelques-uns
de ces éléments.
En tout premier lieu, l'interdiction en cas de vente à distance d'exiger
le paiement avant l'expiration du délai de réflexion est annulée et ceci,
selon le gouvernement, afin de stimuler l'e-commerce en Belgique. Il
faudra donc payer avant de se faire livrer à la suite d'une commande
sur internet. Quid dès lors en cas de non-livraison du produit ou
service? Quid en cas de renonciation à la vente? Ce sont des
questions qui, me semble-t-il, n'ont pas reçu de réponse en
commission.
En contrepartie, il est vrai que le délai de réflexion passe de 7 jours
ouvrables à 14 jours calendrier et qu'il est instauré une interdiction du
recours à des options par défaut qu'il faudrait décocher pour éviter
tout paiement d'un ou de plusieurs produits supplémentaires. C'est un
élément positif. Monsieur le ministre, c'est l'un de ces fameux
compromis dont vous avez fait état en commission.
Le deuxième élément est l'offre conjointe. L'autorisation de proposer
des offres conjointes est introduite dans notre droit à la suite
notamment de l'arrêt de la Cour de justice du 23 avril 2009. C'est
donc une obligation de s'y conformer. Cette autorisation ne concerne
pas les services financiers. Ici aussi pourtant le consommateur sera
particulièrement sollicité pour des offres conjointes qui risquent à
terme de lui coûter très cher, surtout lorsque la vente couplée
comprend un abonnement, par exemple un abonnement gsm couplé
à la vente dudit gsm.
Nous avons insisté sur la nécessité d'assurer dès lors un contrôle des
pratiques en la matière. Les différents ministres présents en
commission ont donné des assurances sur ce point. On peut quand
même se demander ce qu'il en est des moyens octroyés au SPF
Économie pour un contrôle efficace. En effet, je constate qu'à chaque
fois qu'une législation est adoptée, sous couvert de simplifications
administratives, on annonce une amélioration des contrôles mais
qu'en est-il réellement de l'attribution de nouveaux moyens?
J'en viens à un troisième élément. Dans le cadre de la reconduction
tacite d'un contrat de services, le délai de préavis est porté à deux
mois maximum, plutôt qu'un mois dans la loi actuelle, ce qui signifie
que le consommateur pourra être amené à payer un mois
supplémentaire pour un service qu'il ne désire pas ou ne désire plus.
A contrario, le projet de loi permet les hausses de prix unilatérales
dans les contrats en cours dans certaines circonstances. Je tenais à
le souligner, tout comme le fait que le débat mené en commission a
permis de rendre les dispositions sur ce point moins nocives pour le
consommateur.
Un quatrième élément est la fixation à sept jours ouvrables du délai
de réflexion pour les ventes conclues en dehors de l'entreprise, ceci
alors que la proposition de directive européenne en discussion
envisage de porter ce délai à 14 jours, tant pour les ventes à distance
que pour les ventes conclues en dehors des locaux de l'entreprise.
On peut dès lors s'étonner que le projet de loi n'anticipe pas sur ces
dispositions futures.
Enfin, le cinquième élément concerne une notion qui a été largement
Ten eerste wordt het verbod om bij
verkoop op afstand betaling te
vragen voordat de bedenktermijn
verstreken is, opgeheven. Wat
gebeurt er in geval van niet-
levering? Wat indien er van de
verkoop wordt afgezien?
Een tweede aspect is het
gezamenlijk
aanbod.
In
het
ontwerp wordt het toegestaan,
ingevolge het arrest van 23 april
2009 van het Hof van Justitie. De
consument zal vooral gezamen-
lijke aanbiedingen krijgen die hem
zeer veel geld dreigen te kosten,
vooral wanneer een dergelijk
aanbod een abonnement behelst.
De opzeggingstermijn voor de
stilzwijgende
verlenging
van
dienstenovereenkomsten wordt op
maximaal
twee
maanden
gebracht, in plaats van één maand
zoals de wet nu voorschrijft, wat
betekent dat de consument nog
een maand extra zal moeten
betalen voor een ongewenste
dienst.
Bij verkoop buiten de onderneming
van de verkoper bedraagt de
bedenktijd
zeven
werkdagen.
Waarom werd er niet geopteerd
voor een bedenktijd van 14 dagen,
zoals bepaald in de Europese
richtlijn in kwestie?
Het begrip rechten van de
consument wordt toegesneden op
de
zogenaamde
gemiddelde
consument, een door Europa
gehanteerd
begrip.
Dat
is
onmiskenbaar een achteruitgang
op het stuk van consumenten-
bescherming. Daardoor zouden
kwetsbare consumenten uit de
boot kunnen vallen.
Wij hebben in het kader van de
bespreking
in
de
plenaire
vergadering een amendement
ingediend waarmee wij beogen
agressieve verkoopmethoden met
personeel
dat
tegen
heuse
dumpingprijzen
aangeboden
wordt, tegen te gaan.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
27
discutée et sur laquelle nous ne serons probablement pas d'accord.
C'est la notion de "consommateur moyen" qui est, elle aussi, imposée
par l'Europe. Nous en avons beaucoup parlé en commission et je
reconnais qu'il s'agit d'une question complexe. Je suis persuadé que
remplacer la notion de "consommateur" par celle de "consommateur
moyen" et considérer que les droits du consommateur doivent se
comprendre comme ceux du consommateur moyen, c'est clairement
un recul en matière de protection du consommateur. Si l'on se penche
sur la littérature, on s'aperçoit que cette notion a été largement
critiquée pour deux raisons essentielles: d'une part, des
consommateurs vulnérables pourraient ne pas être protégés et,
d'autre part, le concept est utilisé de manière fictive dans les litiges, le
juge disant simplement: "Je me réfère au concept de consommateur
moyen pour ne pas être obligé de réaliser des enquêtes concrètes."
J'aurais également voulu attirer votre attention sur le fait que la
proposition de directive sur les droits des consommateurs, cette
proposition en discussion à l'heure actuelle, ne fait pour l'instant pas
référence à ce concept de consommateur moyen et qu'elle intègre
également les professions libérales dans le champ d'application, ce
que ne fait pas le projet de loi en discussion. Ceci nous promet des
modifications rapides de la nouvelle loi.
Dans le cadre de cette discussion en plénière, madame et monsieur
les ministres, nous avons déposé des amendements pour prendre en
compte deux réalités. La première concerne les pratiques de marché
et vise à contrer le démarchage agressif en matière de mise à
disposition de personnel à des prix défiant toute concurrence. En
effet, au cours des dernières années, un certain nombre d'entreprises
ont profité de l'ouverture des marchés et des frontières et des
nouvelles technologies pour proposer d'envoyer un prestataire fournir
un service au domicile du consommateur à un taux salarial horaire
inférieur à celui prévu par la convention collective de travail d'une
entreprise comparable ou à la rémunération des travailleurs titres-
services.
Outre le fait que le droit du travail est ainsi bafoué, ces pratiques
relèvent d'une concurrence économique déloyale entre les
entreprises.
L'autre amendement que nous avons déposé concerne l'information
sur les produits financiers. La crise économique et financière a mis en
lumière le manque d'information des consommateurs quant aux
risques qu'ils prenaient et le fait que cette sous-estimation des risques
pouvait conduire à un endettement permanent. Une série de
dispositions devait donc être prise. Parmi celles-ci, la directive
2008/48 du Parlement européen et du Conseil qui concerne les
contrats de crédit aux consommateurs apporte un début de réponse
pour affronter ce phénomène inquiétant.
Elle prévoit, en effet, que les États membres peuvent obliger
d'indiquer le taux annuel effectif global dans la publicité concernant
les contrats de crédit et indique les informations pré-contractuelles à
communiquer aux consommateurs. Nous proposons simplement par
amendement d'introduire ces éléments dans le projet de loi, afin de
compléter les informations à communiquer dans les contrats à
distance portant sur des services financiers.
We dienden daarnaast ook een
amendement in met betrekking tot
de informatieverstrekking over
financiële producten. De crisis
maakte
duidelijk
dat
de
consumenten
onvoldoende
geïnformeerd zijn en daardoor te
zware schulden dreigen aan te
gaan. In de Europese richtlijn
2008/48 vinden we een begin van
antwoord op dat probleem. Ze
stipuleert dat de lidstaten de
verplichting kunnen opleggen om
in de reclame voor krediet-
overeenkomsten
en
in
de
precontractuele informatie voor de
consumenten
het
jaarlijkse
kostenpercentage op te nemen.
Met ons amendement willen we
die bepalingen overnemen in het
wetsontwerp.
Wat de toekomst betreft, breekt
het voorstel voor een richtlijn
betreffende consumentenrechten
waarover
sinds
2008
wordt
gepraat, definitief met de traditie,
aangezien de Commissie het
beginsel
van
de
volledige
harmonisatie in de plaats wil
stellen van de huidige minimale
harmonisatie. Dit betekent in de
praktijk dat de lidstaten niet langer
de mogelijkheid zouden hebben
om strengere regels uit te
vaardigen dan die waarin de
richtlijnen
voorzien
om
hun
consumenten
een
betere
bescherming te bieden. In heel
Europa zou hetzelfde niveau van
bescherming gelden. We zijn
gekant tegen zo een volledige
harmonisatie.
Het
Belgische
standpunt daarover is vandaag
niet erg duidelijk. Welk standpunt
zal ons land in het kader van het
voorzitterschap verdedigen?
We moeten nog heel wat
maatregelen nemen zonder dat we
over veel speelruimte beschikken.
Daarom hebben we nood aan
voluntaristische regeringen. Het
voorstel van richtlijn kan onge-
twijfeld nog worden bijgestuurd. Zo
niet zal u eens te meer moeten
betreuren dat er bepalingen
werden aangenomen die in strijd
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
28
En ce qui concerne l'avenir, monsieur le ministre, la proposition de
directive sur le droit des consommateurs, qui fait l'objet de
discussions depuis la fin de 2008, rompt définitivement avec la
tradition, puisque la Commission entend substituer le principe de
l'harmonisation complète à l'harmonisation minimale en vigueur
actuellement.
Concrètement, cela signifie que les États membres n'auront plus le
choix d'aller au-delà des prescriptions des directives pour protéger
davantage leurs consommateurs. Le même niveau de protection se
retrouverait partout. Si le principe peut être accepté sous certaines
conditions, dans le cas de l'Union des Vingt-Sept, dans laquelle les
États présentent de nombreuses disparités et où les nouveaux États
membres font sérieusement baisser le niveau global de protection, la
question est quand même discutable. Nous sommes opposés à cette
dérive induite par l'harmonisation complète.
Ce débat s'est déroulé en commission ainsi que lors de la
commission réunie, lorsque nous avons évoqué les priorités belges
pour la présidence européenne. Le moins que l'on puisse dire, c'est
que la position belge en la matière n'est pas particulièrement claire
aujourd'hui. Je vous ai entendu ainsi que le ministre Van
Quickenborne intervenir sur la question. Je ne suis pas certain que
vous ayez la même position à ce stade-ci. C'est pourquoi je me
permets, par le biais de ce débat, de reposer la question de savoir si,
au stade actuel, une position claire est défendue par la Belgique sur
ce concept d'harmonisation complète, notamment dans le cadre de la
présidence belge.
Si j'insiste sur ce point, c'est parce que le poids des directives
européennes, qu'il s'agisse de la directive Services ou des directives
Consommateurs, est particulièrement lourd.
De nombreuses dispositions s'imposent à nous sans grande marge
de manoeuvre, il faut donc un investissement particulièrement
volontariste au niveau européen, notamment de la part des
gouvernements. Je ne crois pas qu'à ce stade, les choses soient
complètement bloquées et que la messe est dite en la matière. Il y a
certainement encore des possibilités d'aménagement des dispositions
de la proposition de directive.
Si nous ne nous battons pas sur ce point, vous aurez à nouveau à
regretter, comme vous l'avez dit à plusieurs reprises en commission,
l'adoption de dispositions contraires à l'intérêt des consommateurs. Je
suis convaincu que ce n'est effectivement pas cela que vous
souhaitez.
zijn met de belangen van de
consument.
02.05 Cathy Plasman (sp.a): Mevrouw de voorzitter, mijnheer de
minister, mevrouw de minister, collega's, ik dank mevrouw Lalieux en
mevrouw Van der Auwera voor het verslag. Mijn naam werd al een
paar keer genoemd. Ik zal niet alles herhalen.
Het is een zeer belangrijke wet. Wij hebben grondig werk gemaakt
van de analyse van de wet. 30 amendementen, dat is niet niets. Als
het een goed ontwerp was, dan hadden wij waarschijnlijk geen 30
amendementen hoeven in te dienen. Het aantal toont natuurlijk aan
hoe groot onze ergernis en teleurstelling is over de voorstellen op het
vlak van de consumentenbescherming.
02.05 Cathy Plasman (sp.a): Il
s'agit d'une législation importante.
La
commission
a
travaillé
d'arrache-pied et mon groupe
politique a présenté une trentaine
d'amendements. Nous sommes
dès lors insatisfaits. Le volet relatif
à la protection des consom-
mateurs est décevant à nos yeux.
Nous regrettons l'absence du
ministre Van Quickenborne.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
29
Het ontgoochelt mij dat minister Van Quickenborne hier niet is. Komt
hij nog?
(...): U moet eens twitteren.
02.06 Cathy Plasman (sp.a): Ga jij twitteren, Renaat?
02.07 Renaat Landuyt (sp.a): (...)
De voorzitter: Ik zal minister Van Quickenborne laten oproepen.
02.08 Minister Sabine Laruelle: Mevrouw de voorzitter, wij zijn met
twee leden van de regering hier, de heer Magnette en ikzelf, en het is
een heel goede tekst.
02.08 Sabine Laruelle, ministre:
Mais nous sommes présents,
M. Magnette et moi-même.
02.09 Cathy Plasman (sp.a): Ons punt slaat voornamelijk op de
bevoegdheden van minister Magnette. Jammer genoeg denkt minister
Van Quickenborne te vaak dat hij die bevoegdheden ook heeft. Dat is
een beetje het probleem. Daarom had ik hem graag nog eens
daarmee geconfronteerd.
02.09 Cathy Plasman (sp.a): Il
est exact que les matières
touchant
aux
consommateurs
ressortissent principalement aux
compétences
du
ministre
Magnette, mais puisque M. Van
Quickenborne
semble
penser
qu'elles relèvent également des
siennes, j'aurais aimé l'entendre à
ce propos.
De voorzitter: Mevrouw Plasman, u kunt voortgaan. Ik heb begrepen
dat minister Van Quickenborne verontschuldigd is.
Le président: Je puis vous
informer que le ministre Van
Quickenborne est excusé ce soir.
02.10 Cathy Plasman (sp.a): Voor de Franstaligen die de Vlaamse
kranten niet lezen, minister Van Quickenborne heeft vorige week het
grote woord gevoerd in De Morgen over Peeters en Pichal, een zeer
belangrijk consumentenprogramma op de Vlaamse radio. Hij zei dat
hij daar veel naar luistert en dat hij al zijn kabinetsleden verplicht om
ernaar te luisteren, maar ik denk toch dat hij niet voldoende geluisterd
heeft. Als ik het ontwerp lees, dan denk ik niet dat hij daar veel werk
van gemaakt heeft. Het is een ontgoocheling op het vlak van de
modernisering. Dat werd al aangehaald door Open Vld, maar wij zien
de modernisering op een andere manier. Het ontwerp mist een aantal
instrumenten om de consumenten te beschermen.
Wij begrijpen dat koppelverkoop door Europese reglementering nu
eenmaal moest worden toegelaten, maar dan moet daar iets
tegenover worden gesteld. Er moeten regels in verband met
maximale verbrekingsvergoedingen worden opgelegd, of overstappen
moet makkelijker gemaakt worden. Wat voor situatie hebben we
immers momenteel? Zowel in de energie- als de telecomsector, zijn
er tal van problemen en klachten.
Open Vld meent bij monde van mevrouw Staelraeve dat de
consumenten slim genoeg zijn. Dan vraag ik me af of wij wel slim
genoeg zijn. Wanneer we het in de commissie voor de Infrastructuur
over de telecomsector spreken, wil elke collega wel getuigen over zijn
of haar problemen met gsm-abonnementen, omdat men niet begrijpt
hoe alles werkt.
02.10 Cathy Plasman (sp.a):
Ainsi que je l'ai signalé, nous
avons présenté trente amende-
ments à ce projet, ce qui n'aurait
sans doute pas été nécessaire si
la loi était une bonne loi.
Le projet déçoit surtout sur le plan
de la modernisation. Les instru-
ments pour protéger réellement
les consommateurs font défaut. Si
la vente couplée est autorisée, par
exemple, alors il convient de fixer
des
règles
concernant
les
indemnités de rupture maximum et
de faciliter les changements.
Les secteurs des télécommuni-
cations et de l'énergie donnent lieu
à d'innombrables plaintes de la
part des consommateurs. La plus
grande confusion ne règne-t-elle
pas en matière d'abonnements de
téléphonie mobile, par exemple?
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
30
02.11 Sofie Staelraeve (Open Vld): Mevrouw Plasman, u verwijst
naar dat concrete voorbeeld. Ik hoop dat u zichzelf slim genoeg vindt
om de juiste afwegingen te maken, ik denk dat wij dat allemaal zijn. Ik
denk dat elke Belg slim genoeg is om de juiste keuzes te maken.
Zoals ik aangehaald heb, voorziet het wetsontwerp in heel wat
informatieverplichtingen en in bestraffingen op basis van inbreuken
tegen de wet op de handelspraktijken.
Wat de telecom betreft, uw partij weet beter dan welke partij ook (...)
een beperking van de concurrentie op de markt, en dat heel veel
verholpen zou worden door meer concurrentie op die markt. Dat zou
onze markt ook veel goedkoper maken.
02.11 Sofie Staelraeve (Open
Vld): Je présume que Mme
Plasman
estime
être
assez
intelligente
pour
opérer
ses
propres choix. Cela vaut aussi
pour les consommateurs, me
semble-t-il. La loi prévoit une
obligation d'information étendue et
des sanctions en cas d'infractions
à la loi sur les pratiques du
commerce.
Beaucoup d'améliorations pour-
raient être apportées dans le
secteur des télécommunications
en accroissant la concurrence sur
le marché. Les prix pourraient en
outre évoluer à la baisse.
02.12 Cathy Plasman (sp.a): Mevrouw Staelraeve, daar gaat het
natuurlijk om, kijk maar hoe het zit met de concurrentie in de
energiemarkt.
Daarom hebben wij vandaag nog een amendement op artikel 74
ingediend. We hebben de interessante discussie gehad over het feit
dat iedereen de prijs in het contract zomaar kan verhogen, naast de
indexering. De jongste tijd zien we dat zelfs indexering ons geen
garantie meer biedt. Daarom gaan wij met ons amendement nog
verder: wij willen echt dat de consument weet waar het over gaat.
Wanneer iemand een contract ondertekent, moet hij weten wanneer
er een prijsstijging plaatsvindt en hoe die berekend wordt. Hij moet
worden geïnformeerd en de kans krijgen om het contract te
verbreken.
Hetzelfde geldt momenteel voor Belgacom en Telenet, die het
onbeperkt downloaden lanceren. Niemand weet echter hoe het zit met
de contracten voor bepaalde of onbepaalde duur. Belgacom en
Telenet spreken van een prijsverhoging en een wijziging van de
voorwaarden. Dat kan blijkbaar allemaal. Met onderhavig ontwerp
denk ik dat de consument wel zeer slim moet zijn om te weten waar
hij of zij aan toe is. Dit is de reden waarom we ons amendement
hebben ingediend: het helpen van de consument ter zake.
Ik wil nog kort op de juridische context ingaan. Er was een zeer zwaar
advies van de Raad van State, in negatieve zin. Deze middag hebben
we nog opgemerkt dat er ook problemen zijn met een aantal artikelen
die onder de bicamerale procedure vallen. Misschien is professor De
Bauw geen jurist, maar als hij assistentie had gekregen van een
aantal juristen, zou dat toch op voorhand getraceerd zijn.
De onduidelijkheid van de tekst, die ook door de Raad van State
wordt aangeklaagd, belemmert ook de rechtspraak en in eerste
instantie zelfs de controle. De Economische Inspectie zal zelfs niet
weten hoe ze moet handelen. Als we naar de nieuwe prijsaanduiding
kijken voor kortingen of in de solden, blijkt alles nu te kunnen. Weet
de consument hoe het moet en hoe kan de inspectie weten hoe het
moet? We hebben daar nog altijd een groot aantal vragen bij.
02.12 Cathy Plasman (sp.a):
Notre amendement à l'article 74
garantit au consommateur une
information maximale dans le
secteur
énergétique
et
la
possibilité de résilier son contrat.
Aujourd'hui, on peut procéder à
des augmentations de prix sans
autre forme de procès et même
l'indexation n'offre plus aucune
certitude. Le projet part du principe
que le consommateur est expert.
Telenet et Belgacom lancent
actuellement le téléchargement
illimité mais la position juridique
des clients qui ont déjà un contrat
n'est pas évidente.
Le texte du projet est source de
grande confusion ce qu'a
également relevé le Conseil d'État
-, et cette situation rend plus
compliqués les contrôles et la
constitution d'une jurisprudence.
L'Inspection économique ignore
par exemple comment interpréter
la loi sur les soldes. De même,
tout semble désormais permis en
ce qui concerne l'affichage des
prix.
Pour ce qui est des ventes à
distance, nous ne devons pas
imiter purement et simplement les
autres pays. Du reste, le secteur
se
développe
tout
seul.
L'obligation de payer anticipative-
ment
me
paraît
être
une
régression. Et l'examen des
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
31
Wat de verkoop op afstand betreft, moeten wij toch niet zomaar de
andere landen volgen. Ik denk dat wij al dikwijls hebben gezegd dat
België vooroploopt. Minister Magnette heeft hier het argument
aangehaald dat we het op voorhand verplicht betalen bij een koop op
internet of via de telefoon moesten invoeren om de "booming" van de
webshops op internet te ondersteunen, maar dan begrijp ik niet dat
we volgens een studie die vorige week werd gepubliceerd, tussen
2008 en 2009 een stijging van de webshops hebben gekend met
20 %. Ik zie daar toch geen problemen; die sector is booming. Ik vind
het toch een afzwakking dat men nu vooraf zal moeten betalen. Als
men daarnaast kijkt naar de klachten op Europees en Belgisch niveau
in verband met aankopen op internet, verklaart 50 % dat men het
product niet eens ontvangt. Als men iets betaalt en men krijgt het niet,
dan zit men in de problemen om zijn geld terug te krijgen. Als men het
product niet ontvangt binnen de 30 dagen, moet men het volgens de
nieuwe regeling zelf regelen of annuleren. Dat is toch niet te doen.
We hadden toch een zeer goede regeling. Ik zie geen argumenten om
die zo te verzwakken. Daarom vind ik dat ook een zeer sterke
afzwakking, naast een reeks andere punten, waarop ik nu niet meer
zal terugkomen.
Ook de heer Balcaen heeft een aantal zaken aangehaald. De
verschuiving van de opzegtermijn van 1 naar 2 maanden is nog
zoiets. Het zijn vaak maar kleine dingen, maar als men de optelsom
daarvan doet...
plaintes concernant les achats
effectués sur l'Internet en Europe
et en Belgique révèle que la moitié
des plaignants n'ont jamais reçu le
produit commandé. L'ancienne
réglementation donnait entière
satisfaction et je ne vois vraiment
aucune raison d'en atténuer la
portée.
02.13 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Ik zit hier nu al 10 minuten
met steeds groter wordende verbazing naar u te luisteren. Van de
heer Landuyt kan ik bepaalde uitspraken in de pers volgen. Hij was
immers in geen enkele commissievergadering aanwezig, maar van u,
die de discussies vanaf het begin heeft meegemaakt, hoor ik nu toch
wel zaken die mij echt de wenkbrauwen doen fronsen. Dan krijg ik de
indruk dat u probeert te scoren op de kap van anderen. Het is niet
meer correct wat u hier allemaal zegt. Ik wil dat even samen met u
overlopen, punt voor punt.
De andere collega's zullen het dadelijk ook wel zeggen. U heeft het
over prijsinfo. U zegt dat u al heel goed moet kunnen rekenen. Er is
op het laatst, na de discussies, een amendement ingediend.
Mevrouw Lalieux steekt haar vinger ook al in de lucht.
Ofwel heeft u een heel kort geheugen en heeft dat onderdeel
duurzame ontwikkeling toch iets met uw duurzaam geheugen gedaan.
Wij hebben daar toen een amendement goedgekeurd dat met
vermelding van de nieuwe prijs...
02.13 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V): J'écoute Mme Plasman
avec un étonnement croissant. Je
crois qu'elle cherche seulement à
marquer des points au détriment
d'autres. Elle a suivi les débats de
la commission depuis le début et
devrait dès lors savoir de quoi elle
parle. Je m'interroge sur les
propos qu'elle tient ici
02.14 Cathy Plasman (sp.a): Met de referentieprijs, ja.
Op dat moment waren er drie ministers aanwezig. Niemand van hen
kon het juiste antwoord geven.
02.15 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Op het einde van die
commissie, net voor wij die artikelsgewijze stemmingen hebben
gedaan... (rumoer)
De voorzitter: Mevrouw Van der Auwera heeft het woord.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
32
02.16 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Zij hebben er moeite mee
om het punt te maken. Zij hebben heel weinig om over te pochen als
ik de uiteenzetting van mevrouw Plasman even overloop.
Mijnheer Landuyt, jaag u niet op.
De aankondiging bij de vermelding van de nieuwe prijs, moet ook de
oude prijs worden vermeld of moet informatie worden gegeven die de
gemiddelde consument toelaat om de verminderde prijs onmiddellijk
en gemakkelijk te berekenen. Nu moet u mij eens zeggen waar de
moeilijkheid zit.
U zegt net dat de toekomstige rechtspraak wordt uitgehold. Wij hopen
dat deze bepaling en de jurisprudentie die zich zal ontwikkelen de
handelaar en de consument de nodige zekerheid en duidelijkheid
zullen bieden. Ook koppelverkoop. U bent toch van dezelfde partij als
Freya Vandenbossche, met al die domeinen als telecom, internet,
telefonie en televisie? Dat bent u toch nog niet vergeten?
02.17 Cathy Plasman (sp.a): Wat zegt u nu? Ik heb toch niet gezegd
dat wij tegen koppelverkoop zijn?
02.18 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): De afgelopen jaren is er
met uw minister op vlak van handelspraktijken niets gewijzigd.
Het is gemakkelijk om dat af te schieten. Europa zegt dat
koppelverkoop mogelijk is. Ik heb u in de commissie ook niet
gehoord.
02.19 Cathy Plasman (sp.a): Ik heb dat zo gezegd.
02.20 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Er is duidelijk al in een
uitzondering voor financiële diensten voorzien. Wij hebben het al over
onroerende goederen gehad. Wij hebben gestemd en de ministers
horen zeggen dat er voorwaarden en modaliteiten komen.
Ik vraag mij af wat u hier allemaal zit te zeggen! U heeft het over
prijsverhogingen, over wijzigingen in contracten. Mevrouw, er is
duidelijk gesteld dat er bij contracten van bepaalde duur alleen
prijsverlagingen mogelijk zijn. Er zijn geen modaliteitwijzigingen
mogelijk. Onbepaalde duur! Dat de consument dat zonder kosten kan
verbreken!
Wat zit u hier in godsnaam toch allemaal te zeggen? Dat vraag ik mij
af!
02.20 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V):
Je
ne
comprends
vraiment pas du tout ce qu'elle
nous explique sur les informations
de
prix
par
exemple,
la
jurisprudence, la vente couplée,
les modifications de contrat...
02.21 Sofie Staelraeve (Open Vld): Ik denk dat u niet goed
geluisterd hebt. Ik heb gezegd dat wij dat begrijpen, wat de
koppelverkoop betreft.
Collega Plasman, u haalde ook een punt aan inzake webwinkels en
verkoop op afstand. Ik denk dat u daar ook niet goed geluisterd hebt.
De waarheid is dat de reglementering die nu wordt veranderd ervoor
moet zorgen, samen met de twee andere aangehaalde verboden en
beperkingen, dat er bij ons een pak minder webwinkels zijn dan bij
onze buren, ondanks dat er inderdaad heel wat worden opgericht.
De Belgische consument koopt voor meer dan 50 % via internet bij
02.21 Sofie Staelraeve (Open
Vld): Dans les secteurs de la vente
à distance et par l'internet, les
modifications présentées tendent
précisément à renforcer la position
de nos commerçants, de nos
entreprises
et
des
consommateurs.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
33
buitenlandse winkels. Als wij dus willen dat onze Belgische
handelaars, consumenten en bedrijven sterker staan op dat vlak, dan
moeten wij de wetgeving soepeler en moderner maken voor hen en
zorgen dat die tak van de verkoop, van het consumeren, ook ten volle
kan bloeien.
02.22 Cathy Plasman (sp.a): Toch vinden wij dat ten koste van de
consument.
02.22 Cathy Plasman (sp.a): Ces
adaptations sont toutefois néfastes
pour le consommateur...
02.23 Sofie Staelraeve (Open Vld): Maar dat is helemaal niet ten
koste van de consument!
02.23 Sofie Staelraeve (Open
Vld): Absolument pas!
02.24 Cathy Plasman (sp.a): Jawel, als men verplicht is om eerst te
betalen. Erger nog, als men moet betalen op internet is dat altijd via
kredietkaarten. Slechts af en toe kan men via een zichtrekening
betalen. Wie is de dupe van betaling via een kredietkaar, waarop
immers nog intrest moet worden betaald? Dat is zeker geen goede
zaak.
Mevrouw Van der Auwera, ik denk dat u niet goed geluisterd hebt. Wij
begrijpen dat volgens Europa de koppelverkoop er moet komen. Wij
stellen daar tegenover dat een aantal regels moet toegepast worden.
02.24 Cathy Plasman (sp.a): Il
est presque toujours obligatoire de
payer au moyen d'une carte de
crédit, or cette formule oblige le
consommateur
à
payer des
intérêts.
02.25 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Maar dat zeggen wij toch
ook! Er moeten een aantal voorwaarden en modaliteiten komen. Er
zijn al uitzonderingen voor financiële diensten (...)
02.26 Cathy Plasman (sp.a): Wat bijvoorbeeld met een gsm van
1 euro en daarbij een gsm-abonnement waarmee men voor twee of
drie jaar aan een hoog tarief vastzit? Volgens ons moet op dat vlak
een goede verbrekingsregeling worden uitgewerkt, die er momenteel
niet is. De wet bepaalt dat er consumentenakkoorden kunnen worden
gesloten. Jammer genoeg is de heer Van Quickenborne er niet. Hij
ging de mogelijkheden nagaan voor de telecomsector, precies omdat
er in die sector veel klachten zijn.
Er is het protocol met de energieleveranciers; voor het veranderen
van een energieleverancier werkt zoiets dus. Dat was een voorloper
van een consumentenakkoord. Het is dus werkbaar. Wat de
prijsstijging betreft hebben wij wel een probleem met de indexering.
De indexering in de energiesector gaat over de manier waarop dat
berekend wordt. Zo ver gaat het ontwerp niet.
02.26 Cathy Plasman (sp.a): Et
que dire de l'offre conjointe qui
consiste à proposer un gsm à
1 euro en même temps qu'un
abonnement de téléphonie mobile
coûteux liant le consommateur à
un opérateur pendant deux ou
trois ans? Il conviendrait d'élaborer
un régime de résiliation applicable
dans ces cas de figure. M. Van
Quickenborne
avait
promis
d'examiner cette possibilité.
Le protocole signé avec les
fournisseurs d'énergie a prouvé
son efficacité au niveau du
changement de fournisseur. Ce
document était un prototype
d'accord de consommation. En ce
qui concerne la hausse des prix,
l'indexation,
qui
nous
pose
problème, n'est pas évoquée dans
le projet.
02.27 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Wij hebben het daar in de
commissie ook vaak over gehad. Ik meen dat u toch een en ander
verwart. U haalt de energiesector en de telecomsector door elkaar.
Wat steeds duidelijk gezegd is, bij elk artikel van deze wetgeving, is
dat het een horizontale wetgeving is, mevrouw Plasman.
02.27 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V): Mme Plasman confond le
secteur énergétique et celui des
télécommunications. Nous avons
précisé clairement pour chaque
article qu'il s'agissait d'une légis-
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
34
lation horizontale.
02.28 Cathy Plasman (sp.a): Natuurlijk!
02.29 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Wanneer wij het hebben
over verkoop op afstand... Naast kopen op internet bestaan er andere
vormen.
02.30 Cathy Plasman (sp.a): Natuurlijk, het zijn maar voorbeelden.
02.31 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Er is de sector van de
voeding, er is de sector van de energie. Er zullen nog omzettingen
van Europese richtlijnen moeten gebeuren. Uw focust telkens op een
bepaald detail. Ik meen dat u hier de betutteling van de consument
vooropstelt. Ik ben daar rotsvast van overtuigd. U wil doen alsof de
gemiddelde Belg geen verstand heeft.
U moet de vragen in de commissie voor het Bedrijfsleven ook mee
opvolgen. U moet de antwoorden daar ook lezen.
02.31 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V):
Mme
Plasman
se
concentre sur un détail qui lui
convient et se rend coupable de
paternalisme
vis-à-vis
du
consommateur. Elle doit cesser
d'agir comme si le consommateur
moyen n'avait pas obtenu son
diplôme de l'école primaire ...
02.32 Cathy Plasman (sp.a): Ha, ik krijg hier les?
02.33 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Onze Economische
Inspectie heeft ook een taak te vervullen. Ik zou maar ophouden te
doen alsof de consument niet eens een diploma van het lager
onderwijs heeft. Dat stoort mij enorm.
02.33 Liesbeth Van der Auwera
(CD&V):
...
et
comme
si
l'Inspection économique n'existait
pas.
02.34 Cathy Plasman (sp.a): Mevrouw Van der Auwera, ik meen dat
dit ontwerp wat de contracten betreft ook van toepassing is op de
energiecontracten. Het is een horizontale wet, maar die is ook daarop
van toepassing. Ook op de telecomsector, en ook op andere
sectoren.
De voorzitter: Is de discussie beëindigd?
02.35 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Ja, mevrouw de voorzitter.
02.36 Renaat Landuyt (sp.a): (...)
02.37 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Jaag u zelf maar niet op!
De voorzitter: Mevrouw Plasman mag haar betoog voortzetten.(Rumoer)
02.38 Cathy Plasman (sp.a): Het is duidelijk wie er zenuwachtig
wordt door dit ontwerp.
Misschien had jullie graag Consumentenzaken gehad?
02.39 Liesbeth Van der Auwera (CD&V): Spreek voor u zelf,
mevrouw Plasman.
02.40 Cathy Plasman (sp.a): Ik zal mijn betoog hier afsluiten. Ik
meen dat alles gezegd is.
Wij zullen tegen dit ontwerp stemmen.
02.40 Cathy Plasman (sp.a):
Tout a presque été dit à présent.
Nous voterons contre ce projet.
02.41 Josée Lejeune (MR): Madame et monsieur les ministres, 02.41 Josée Lejeune (MR): De
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
35
chers collègues, depuis sa parution au Moniteur belge, la loi de 1991
relative aux pratiques du commerce et à la protection du
consommateur a subi 30 modifications. Cette loi, devenue peu
compréhensible, devait suivre l'évolution du droit européen, et plus
particulièrement se conformer à la directive sur les pratiques
commerciales déloyales, pour laquelle la Belgique a reçu une mise en
demeure pour transposition incomplète.
Faut-il également rappeler, mesdames et messieurs, l'arrêt de la Cour
de justice du 23 avril 2009 relatif à l'offre conjointe? Après plus de
deux ans de négociations ministérielles et de multiples avis
demandés au Conseil de la Consommation, au Conseil supérieur des
Indépendants et des PME et à la Commission des clauses abusives,
je ne peux que me réjouir du texte qui nous est soumis ce soir.
Certes, il s'agit d'un texte de compromis, dans lequel chacun des
ministres ayant pris part à la négociation a dû faire des concessions. Il
n'en reste pas moins que le présent projet de loi constitue un bon
équilibre entre les droits des consommateurs et ceux des entreprises,
des PME et des indépendants.
Mon but n'est pas de reprendre le débat que nous avons eu les
semaines dernières en commission. Néanmoins, je souhaiterais
souligner quelques points. Tout d'abord, je tiens à rappeler qu'à leur
demande, les professions libérales sont exclues du champ
d'application de la loi. Ces professions ne peuvent pas être assimilées
aux commerçants, car elles sont soumises à des obligations bien
spécifiques. Je pense en particulier aux différents Ordres et aux
codes de déontologie. Cependant, les pratiques commerciales
déloyales en leur sein seront réglementées dans une loi propre,
impliquant une modification de la loi de 2002 sur les clauses abusives
dans les professions libérales.
Ensuite, pour ce qui concerne la vente à distance, j'estime que la
nouvelle mesure qui consiste à autoriser le paiement avant l'expiration
du délai de réflexion représente une avancée incontestable dans le
domaine du commerce en Belgique. N'oublions pas que, jusqu'à
présent, notre pays était isolé en interdisant l'exigence du paiement
avant l'expiration du délai de réflexion. Cela plaçait nos commerçants
dans une position concurrentielle plus que défavorable. Or il ne faut
pas nier que, de nos jours, les consommateurs ont moins le temps de
parcourir les magasins et achètent de plus en plus par l'intermédiaire
d'internet.
Comme je l'ai déjà souligné, ils le font par gain de temps mais
également par facilité.
J'en arrive à présent aux mesures concernant les soldes au sens
large périodes d'attente et publicité. Globalement, je me réjouis de
ces mesures, notamment celle qui vise à maintenir deux périodes de
soldes annuelles. Les soldes contribuent à booster notre économie et
sont favorables aux consommateurs, qui pourront continuer à faire de
bonnes affaires, ainsi qu'aux commerçants et indépendants, qui
réalisent, pour la plupart d'entre eux, le tiers de leur chiffre d'affaires
annuel pendant ces périodes.
Enfin, encore un mot sur les offres conjointes. Comme vous le savez,
suite à un arrêt de la Cour de justice des Communautés européennes
wet van 14 juli 1991 betreffende
de
handelspraktijken
en
de
voorlichting en bescherming van
de consument werd sinds de
publicatie ervan in het Belgisch
Staatsblad dertig keer gewijzigd.
De wet werd minder begrijpelijk,
omdat
ze
moest
worden
aangepast aan de ontwikkelingen
van de Europese regelgeving en
de richtlijn betreffende oneerlijke
handelspraktijken. Het arrest van
het Hof van Justitie van 23 april
2009 inzake de koppelverkoop
staat iedereen allicht nog duidelijk
voor de geest.
Na twee jaar onderhandelen en tal
van adviezen van de Raad voor
het Verbruik, de Hoge Raad voor
de Zelfstandigen en de KMO en de
Commissie voor Onrechtmatige
Bedingen, kan ik het wetsontwerp
alleen maar toejuichen.
Het is natuurlijk een compromis,
want elke minister heeft water bij
de wijn moeten doen, maar dit
wetsontwerp biedt niettemin een
goed evenwicht tussen de rechten
van de consument en die van de
ondernemingen.
De vrije beroepen die aan
specifieke verplichtingen onder-
worpen zijn, werden op verzoek
van hun beoefenaars uitgesloten
van het toepassingsgebied van de
wet.
De
oneerlijke
handels-
praktijken die daarop betrekking
hebben, worden in een andere wet
geregeld.
Voor de verkoop op afstand is de
nieuwe maatregel waarbij de
betaling wordt toegestaan vóór het
einde van de bedenktermijn,
ontegenzeglijk een vooruitgang.
Tot nu toe was dat in ons land
verboden,
waardoor
onze
handelaars in een ongunstige
concurrentiepositie
werden
gedrongen.
Dat brengt me bij de maatregelen
met betrekking tot de koopjes. Ik
vind ze positief, vooral dan het
voorstel om jaarlijks twee koopjes-
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
36
du 23 avril 2009, l'interdiction de pratiquer les offres conjointes a été
levée, pour autant qu'elles ne constituent pas une pratique
commerciale déloyale. Le droit européen est ici d'application et la
marge de manoeuvre dont nous disposions était plus que réduite.
Même si nous déplorons cet arrêt de la Cour de justice, en tant que
parlementaires, nous sommes dans l'obligation de l'appliquer. Son
non-respect entraînerait des sanctions inévitables et nous ne pouvons
engager la responsabilité de l'État.
Madame la ministre, monsieur le ministre, convaincus que le texte qui
nous est proposé au vote aujourd'hui garantit un bon équilibre entre le
droit des consommateurs, la libre concurrence et le développement
économique du commerce indépendant et des PME, le groupe MR et
moi-même soutiendrons ce texte.
periodes te behouden.
Voorts wil ik het hebben over de
gezamenlijke
aanbiedingen.
Ingevolge een arrest van het Hof
van Justitie van de Europese
Gemeenschappen van 23 april
2009
is
het
verbod
op
gezamenlijke aanbiedingen niet
langer van toepassing indien deze
geen oneerlijke handelspraktijken
vormen. Het Europees recht is van
toepassing en we beschikten over
weinig manoeuvreerruimte. Ook al
betreuren we dat arrest van het
Hof van Justitie, we kunnen niet
anders dan het toepassen.
We zullen ons zegel hechten aan
deze tekst daar we ervan
overtuigd zijn dat hij een optimaal
evenwicht garandeert tussen de
rechten van de consument, de
vrije
mededinging
en
de
ontwikkeling van de handel.
02.42 Ben Weyts (N-VA): Collega's, ik meen dat er in dit ontwerp
heel wat goede punten zitten, maar ik struikel toch over één specifiek
punt dat ik trouwens absoluut niet begrijp. Ik geef van tevoren toe dat
ik het absoluut niet begrijp.
Na het sluiten van een koopovereenkomst buiten de onderneming van
de verkoper geldt een termijn van zeven werkdagen. Binnen die
termijn kan de verkoper geen enkel voorschot of betaling vragen aan
de koper. Dat verbod wordt afgeschaft, behalve voor twee
categorieën, de verkopen ten huize van de consument ik denk
bijvoorbeeld aan de Tupperwareparty's en de verkopen in het kader
van een excursie. Daarentegen, voor salons, beurzen en
tentoonstellingen mag men wel betaling of voorschot vragen. Ik
begrijp dat niet. Voor internethandel wordt het dus wel afgeschaft,
maar voor die twee sectoren die ik genoemd heb, verkoop ten huize
van de consument en verkoop in het kader van de een excursie, blijft
dat verbod gelden.Ik begrijp die discriminatie niet.
Op mijn vraag naar de verklaring daarvoor was het antwoord dat het
ging om psychosociale druk. Ik begrijp absoluut niet waarom er meer
psychosociale druk zou zijn wanneer men met een bus op excursie
gaat dan wanneer men met een bus naar een beurs of een
tentoonstelling gaat. Ik zou niet weten wat het verschil is inzake
psychosociale druk wanneer er zaken al dan niet gekocht worden.
Trouwens, ik begrijp ook het verschil met bijvoorbeeld internetverkoop
niet. Bij deze twee sectoren, wanneer men een product koopt ten
huize van de consument of in het kader van een excursie, kan men
het product in kwestie tenminste nog echt tastbaar beoordelen. Men
kan de visu de kwaliteit nagaan en het vastnemen, wat men zelfs niet
kan in het kader van een internethandel. Ik begrijp dus niet waarom
de consumentenbescherming strenger is in het geval van de
verkopen ten huize van de consument en de verkopen in het kader
van een excursie dan in het geval van internethandel.
02.42 Ben Weyts (N-VA): Malgré
les
éléments
favorables
qui
figurent dans ce projet de loi, je
m'interroge sur le point suivant.
Dans le cadre d'un contrat de
vente conclu en dehors de
l'entreprise du vendeur, aucune
avance ne peut être demandée
pendant les sept premiers jours
qui suivent la vente. Cette
interdiction est levée, sauf pour les
ventes au domicile des consom-
mateurs, du type Tupperware, et
lors d'excursions. Des avances
peuvent toutefois être demandées
lors des salons, des bourses et
des expositions et pour les ventes
sur l'internet.
Pour justifier cette distinction, la
ministre évoque la pression
psychosociale.
Je
ne
peux
néanmoins comprendre comment
une
personne
ressent
une
pression psychosociale plus forte
lors
d'une
excursion
qu'à
l'occasion d'une bourse ou d'une
exposition.
Par
ailleurs,
la
distinction par rapport à la vente
sur
l'internet
est
totalement
obscure
pour
moi.
Le
consommateur qui achète un
produit à domicile peut au moins
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
37
Ook bij televerkoop wordt er psychosociale druk uitgeoefend. U kent
de praatjes wel: "Koop nu, hier is het telefoonnummer; nu bellen,
anders kan het niet meer." Er zijn ook de televisiepraatjes en de
reclame met bekende mensen die bepaalde producten aanprijzen. Als
dat alles geen psychosociale druk is, dan weet ik het ook niet meer.
Daarenboven is het opmerkelijk dat wij ons niet in een Europese
evolutie inschakelen. Ik verwijs ter zake naar twee punten.
Ten eerste, professor De Bauw werd hier al gelauwerd. Ik verwijs
naar het rapport-De Bauw van 30 juni 2007. Ik citeer uit een gedeelte
dat over het verbod in kwestie gaat: "Men kan zich afvragen of de
Belgische consument ter zake meer bescherming behoeft dan in
andere lidstaten van de EU, waar een dergelijk verbod blijkbaar niet
geldt." Professor De Bauw is het dus blijkbaar met mij eens.
Bovendien is er ook een nieuw voorstel van richtlijn van het Europees
Parlement en de Europese Raad betreffende de rechten van de
consument. In bedoeld ontwerp staat eveneens duidelijk ik citeer
nogmaals dat "de lidstaten de partijen niet verbieden om hun
verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst na te komen
gedurende de herroepingstermijn". Bedoeld wordt de voorheen
vernoemde termijn van zeven dagen.
Er is dus duidelijk een Europese tendens om de verkoop op afstand
en de directe verkoop ook op dat vlak op gelijke voet te behandelen.
Daarom hebben wij een amendement heringediend, nadat wij het een
eerste maal in de commissie hebben ingediend, waar het spijtig
genoeg is weggestemd. Het amendement voorziet in een gelijke
behandeling van alle sectoren op dat vlak.
Ik besluit met de woorden waarmee mevrouw Staelraeve haar betoog
is begonnen. Leve de echte bescherming, weg met de betutteling. Ik
sta volledig achter haar woorden: weg met de betutteling, weg ook
met de discriminatie. Ik reken er dan ook op dat de Vld ons
amendement met veel enthousiasme zal goedkeuren.
toucher l'objet; ce n'est pas le cas
s'il effectue un achat sur l'internet.
Je ne comprends donc pas
pourquoi le premier type d'achat
bénéficie d'une protection plus
grande que le deuxième.
Il est également étonnant que
notre pays ne suive apparemment
pas l'évolution européenne de
traiter la vente directe et la vente à
distance sur un pied d'égalité.
Selon le rapport du professeur De
Bauw de 2007, aucun autre État
membre n'applique une telle
interdiction. Il se demande dès lors
pourquoi
les
consommateurs
belges devraient être mieux
protégés. Il existe en outre une
proposition de directive qui stipule
que
les
États
membres
n'interdisent pas aux parties à la
vente
de
respecter
leurs
obligations pendant le délai de
rétractation. Nous réintroduirons
aujourd'hui notre amendement
visant à traiter tous les secteurs
sur un pied d'égalité. Et étant
donné
que
j'ai
entendu
Mme Staelraeve dire qu'il fallait
supprimer le paternalisme, je
compte sur l'Open Vld pour qu'il
adopte
l'amendement.
Supprimons la discrimination!
02.43 Joseph George (cdH): Madame la présidente, madame la
ministre, monsieur le ministre, vivons-nous décidément le règne de
l'éphémère? Nos lois sont-elles condamnées à disparaître aussi
rapidement que nous les votons? On peut se le demander en voyant
cette loi de 1991 à peine vingt ans déjà condamnée aux
oubliettes. Certains des collègues qui m'ont précédé l'ont jugée un
peu sévèrement: loi inadaptée, loi dépassée. Je rappelle tout de
même que cette loi a eu des mérites et qu'elle a régulé une série
d'activités commerciales pendant des années, qu'elle a été complétée
au cours des années.
L'éphémère est dû aussi au fait que nous ne soyons plus totalement
maîtres de notre capacité de légiférer. L'Europe est là, c'est un bien,
mais l'Europe nous impose des règles. Elle le fait par le biais de
directives mais elle le fait parfois en reprenant des compétences et en
légiférant sur tout l'espace. Ici, il s'agissait de transposer pas moins
de quatorze directives et deux règlements. C'est dire s'il fallait se
remettre au travail et constater les évolutions. En vingt ans, les
choses ont évolué: qui connaissait internet il y a vingt ans? Les ventes
à distance se sont développées et les ventes s'internationalisent.
02.43 Joseph George (cdH): Is
de eendagsvlieg heer en meester?
Zullen
onze
wetten
eerlang
moeten verdwijnen? Deze wet van
1991
zal
sowieso
moeten
verdwijnen. Niettemin moeten we
de verdiensten er van erkennen;
jarenlang werden een reeks
handelspraktijken met deze wet
gereguleerd.
Alles verandert ook zo snel omdat
we niet langer meester zijn van
onze eigen wetgevingstechnische
agenda. Europa legt haar regels
op. In casu moesten er 14
richtlijnen en twee verordeningen
worden omgezet in nationaal
recht. In 20 jaar tijd is de situatie
geëvolueerd: de verkoop op
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
38
Tel est en fait le contexte dans lequel ce projet de loi a été déposé et
nous est soumis. Il est clair que, quel que soit le dispositif adopté, la
réalité est toujours la même: d'un côté, il y a des opérateurs
professionnels et, de l'autre côté, des candidats acquéreurs,
intéressés par une opération commerciale. Les contrats qui se nouent
sont des contrats d'adhésion; ils ne sont pas négociés mot par mot,
où l'un a le loisir de dire à l'autre "à prendre ou à laisser". Est-ce pour
cela qu'il faut stigmatiser le premier? Pas du tout. Nous sommes tous
soumis à cette loi, ce sont des milliers, des millions d'opérations que
nous réalisons de manière systématique, sans même savoir qu'elles
se font sous le couvert de ces dispositions légales.
Les choses évoluent. Après la loi sur "les pratiques du commerce",
voilà la loi relative à la "pratique du marché et à la protection du
consommateur". Dans le champ d'application de la loi ne se
retrouvent pas les professions libérales qui sont des entreprises mais
il convient aussi de relever que les comportements assimilés à des
actes commerciaux ou proches de tels actes de certains de nos
concitoyens ne seront pas davantage touchés. Si nous mettons l'un
ou l'autre objet en vente sur eBay, tombons-nous sous le coup de
cette loi si nous ne sommes pas commerçants et si nous négocions
avec quelqu'un qui n'est pas commerçant?
Les opérations commerciales sont multiples et elles sont réalisées en
très peu de temps car le temps est l'essentiel. Le temps, c'est de
l'argent; le perdre, c'est perdre de l'argent! C'est dire si cette loi devait
être actualisée et remise au goût du jour. Il fallait transposer les 14
directives mais c'était aussi une idée du cdH comme celle d'autres
partis. Plusieurs partis se sont exprimés. Nous avons attendu fort
longtemps pour le faire.
Au-delà de cette loi, je souhaiterais aussi attirer votre attention sur
quelques éléments qui m'apparaissent intéressants dans celle-ci. On
voit parfois apparaître de nouveaux concepts qui seront d'application
dans notre droit interne. Je pense à la notion de "consommateur
moyen". On va le chercher, essayer de le définir et de le découvrir.
Quel est-il? Quel est son âge? Quelle est sa sympathie vis-à-vis du
monde des affaires? Ce concept va progressivement réguler toutes
ces opérations commerciales par rapport aux juridictions qui vont être
amenées à se saisir d'éventuels litiges. En effet, s'il n'y a pas de
règlement de conflit, c'est qu'il n'y a pas de conflit et, s'il n'y a pas de
conflit, c'est qu'il n'y a pas besoin de loi! Nous prenons des lois en vue
de protéger. S'il s'agit de protéger, il faut doter les magistrats de la
capacité de le faire. C'est à eux qu'il conviendra de définir, à la
lumière de ce que nous dit l'Europe, qui est ce "consommateur
moyen".
Dans le cadre de cette loi, de nombreuses choses ont été dites. Je ne
rappellerai pas ce que mes collègues ont dit. Je n'ai pas de texte écrit.
Je ne fais que parcourir quelques notes et je souhaitais vous faire part
de quelques considérations. Je prends l'exemple des soldes. Les
soldes ne sont plus ce qu'ils étaient autrefois: 56 % des
consommateurs vont faire les soldes comme s'ils allaient en
excursion. C'est un comportement nouveau induit par une série de
situations nouvelles. Le consommateur d'aujourd'hui n'est pas le
consommateur d'hier.
afstand
heeft
zich
verder
ontwikkeld,
ook
op
het
internationale niveau.
Enerzijds zijn er professionele
operatoren, anderzijds kandidaat-
kopers.
Wie
een
contract
ondertekent, stemt in met de hele
overeenkomst; er wordt niet over
elk woord onderhandeld. Wij
vallen allemaal onder die wet, en
wij
verrichten
miljoenen
transacties, zonder te beseffen dat
ze in het toepassingsgebied van
deze wetsbepalingen vallen.
De maatschappij evolueert. Na de
wet betreffende de handels-
praktijken is er nu de wet
betreffende marktpraktijken en
consumentenbescherming.
De
vrije beroepen vallen niet in het
toepassingsgebied van de wet, en
gedrag dat wordt gelijkgesteld met
een verkoophandeling of daar veel
gelijkenis mee vertoont (bv. een
goed te koop aanbieden op eBay
zonder daarom een professionele
verkoper te zijn) evenmin.
Een update van de wet was nodig,
en we hebben er lang mee
gewacht.
Er duiken nieuwe concepten op,
zoals dat van de gemiddelde
consument, en nieuwe consumptie-
patronen, zoals het koopjesjagen.
De Europese autoriteiten dwingen
ons ertoe gezamenlijke aan-
biedingen toe te staan. Welke
beschermingsmaatregelen zijn er
in geval van misbruiken?
Deze hele wet stoelt op het
informatieprincipe. De consument
moet kunnen weten waartoe hij
zich verbindt wanneer hij iets
aankoopt.
Hierdoor ontstaat er een evenwicht
tussen een markt die moet worden
opengesteld, en de consument die
moet worden beschermd.
De kwestie van de financiële
diensten wordt momenteel door de
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
39
L'Europe nous impose d'accepter les offres conjointes. Nous en
avons longuement discuté en commission et nous avons mené des
débats extrêmement intéressants sur le problème des offres
conjointes. Pour contrecarrer les abus d'offres conjointes, il existe ce
qui est défini comme étant les "pratiques déloyales". À nouveau, ce
sera au magistrat de déterminer quelles sont ces pratiques déloyales.
Quel est le garde-fou par rapport à l'abus?
Toute la loi repose sur le principe de l'information. Le consommateur
doit être informé. Il doit pouvoir voir clairement les choses et savoir à
quoi il s'engage au moment de faire un achat, même s'il s'agit d'un
achat un peu impulsif.
Cette démarche me paraît logique: elle instaure l'équilibre entre un
marché qui doit s'ouvrir, dans lequel les marchandises et les idées
doivent circuler, et les consommateurs qu'il faut protéger.
Par rapport à cette loi, j'ai entendu des réflexions concernant les
services financiers: en cette matière, d'autres initiatives seront prises.
Elles sont actuellement en discussion au sein du gouvernement. Le
ministre Reynders a annoncé à la commission Crise financière qu'un
dispositif particulier serait mis en place pour la protection du
consommateur concernant tout ce qui touche à la finance et aux
services financiers, avec un renforcement des contrôles sur le rôle
des intermédiaires financiers.
Enfin, pour terminer, il serait très utile aussi que le gouvernement
nous soumette à bref délai ses idées, son ou ses projets relatifs à la
loi sur le crédit à la consommation. En effet, un élément important
dans la pratique du marché, c'est que la protection du consommateur
méritait d'être prise en considération en fonction de l'évolution des
faits, mais il reste un autre volet: comment paie-t-on? Une loi sur le
crédit à la consommation est donc extrêmement importante.
Si 345 000 Belges sont en défaut de paiement, pour des montants
importants, c'est parce qu'ils ne sont pas protégés. Toutes les
mesures prises, comme la médiation de dettes, ne suffisent pas à
endiguer le phénomène.
C'est donc positivement que mes collègues du cdH et moi-même
voterons cette loi, en vous rappelant le rendez-vous futur avec une loi
sur le crédit à la consommation.
regering
besproken.
Minister
Reynders heeft in de commissie
betreffende de financiële en
bankencrisis verklaard dat er een
bijzonder mechanisme zou worden
ingesteld, met strengere controles
op de rol van de tussenpersonen.
Het zou ook zeer nuttig zijn dat de
regering ons haar ontwerpen met
betrekking tot de wet op het
consumentenkrediet zou bezorgen.
Als
er
in
België
345 000
wanbetalers - voor grote bedragen
- zijn, is dat te wijten aan het feit
dat ze niet beschermd zijn. Alle
reeds
genomen
maatregelen
volstaan niet om dit verschijnsel in
te dammen.
Het cdH en ikzelf zullen deze wet
goedkeuren, maar we herinneren
er u aan dat er een nog wet op het
consumentenkrediet moet komen.
02.44 Karine Lalieux (PS): Madame la présidente, madame et
monsieur les ministres, chers collègues, comme déjà dit, ce projet de
loi est loin d'être anodin; il nous concerne tous. Cette loi a pour but de
régir les relations commerciales entre le consommateur et le
commerce ou le marché, ainsi qu'on le dit aujourd'hui.
Je ne répéterai pas tout ce que j'ai déjà dit à propos de ce
changement de nom: M. Van Quickenborne n'est pas là et c'était avec
lui que j'ai développé ce débat.
Cette loi vise à trouver un équilibre entre l'absolue nécessité de
protéger le consommateur, surtout le plus fragile, sans pour autant
cornaquer la liberté du commerce. En la matière, la Belgique s'est
toujours distinguée par un haut degré de protection du
consommateur. Nous étions les meilleurs d'Europe, ce dont nous
02.44 Karine Lalieux (PS): We
moeten een evenwicht vinden
tussen de bescherming van de
consument en de vrijheid van
handel.
De
wet
van
1991
diende
aangepast te worden aan de EU-
richtlijnen, en het probleem daarbij
was dat we een juridisch kader
wensten te behouden dat de
consument bescherming biedt, en
tegelijkertijd onze wetgeving in
overeenstemming
dienden
te
brengen met de Europese, die niet
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
40
avons toujours été fiers.
Cette loi de 1991 devait pourtant être révisée en profondeur pour des
raisons d'évolution de notre économie, mais également pour se
mettre en ordre avec les directives européennes qu'on le veuille ou
non, madame Plasman et avec un jugement de la Cour
européenne. En tant que législateurs, nous devons nous conformer à
ces directives.
En ce qui concerne les nouvelles formes de commerce, il était
nécessaire de réviser cette loi. Je pense au commerce par internet
qui n'y figurait pas. Nous devons protéger le consommateur de la
manière la plus efficace possible. Voilà le noeud du problème que
nous avons tenté de dénouer en commission.
Nous sommes évidemment largement tributaires d'une législation
européenne,
malheureusement
rarement
à
l'avantage
du
consommateur ces dernières années. Ajoutez à cela une tendance
lourde à cadenasser des directives qui nous empêchent d'adopter ou
à tout le moins de maintenir des règles de protection plus élevées, ce
qui a rendu et rend encore la tâche du législateur très malaisée. Il faut
le reconnaître, tant les ministres que nous-même, nous nous
trouvions dans un carcan très difficile, imposé par la Commission
européenne et par la Cour de justice européenne. L'équation reste et
restera très difficile dans le cadre des directives à venir.
Je voudrais revenir un instant sur un point essentiel pour lequel j'avais
déposé une résolution: le mirage de l'offre conjointe. L'offre conjointe,
surtout à un service par exemple offre gsm et abonnement , est
vraiment un mirage et je reste persuadée que le consommateur n'en
sortira jamais gagnant. En effet, il existe une complexité d'offres, par
exemple en matière de télécoms. Malgré tous les efforts des
régulateurs, il est impossible, aujourd'hui, d'établir des comparaisons;
bref, c'est un manque total de transparence qui profitera toujours aux
entreprises et jamais aux consommateurs. D'ailleurs, il suffit de
comparer les offres gsm dans les pays voisins.
Nous ne pouvions pas faire autrement, puisque, aujourd'hui, l'offre
conjointe ne peut plus être interdite. Bien que, selon moi, le rôle d'une
cour de justice européenne n'est pas de dire au législateur ce qu'il a à
faire; une directive peut-être! Les ministres ne sont pas d'accord avec
moi sur ce point-là. En tout cas, les offres conjointes devront
respecter les normes en matière de pratique déloyale. Il faut
évidemment pouvoir acquérir les biens d'une manière séparée.
L'information du prix doit être claire. Il y a aussi la problématique de la
durée du contrat que j'aurais aimé voir limitée dans la loi.
Président: Patrick Dewael, président.
Voorzitter: Patrick Dewael, voorzitter.
À cela s'ajoute M. George en a parlé le maintien de l'exclusion de
l'offre conjointe pour les services financiers et d'assurance. Il faudrait
peut-être d'abord clarifier les pratiques actuelles car les offres
conjointes en matière de services financiers ne manquent pas; citons
le prêt hypothécaire avec l'assurance solde restant dû et le compte
bancaire. Malgré le fait qu'elle soit interdite par la loi, cette pratique
est généralisée au sein des institutions financières et bancaires. Nous
mènerons ce débat lorsque nous discuterons bientôt, je l'espère
in het voordeel is van de
consument.
Wat het gezamenlijk aanbod
betreft, mag duidelijk zijn dat dit
voor de consument nooit een
goede zaak zal zijn. Bij de
beoordeling of het gezamenlijk
aanbod al dan niet als een
oneerlijke handelspraktijk moet
worden
aangemerkt,
wordt
rekening
gehouden
met
de
mogelijkheid om de producten
afzonderlijk aan te kopen, met de
aanwezigheid
van
duidelijke
informatie en met de duur van de
overeenkomst.
We betreuren dat het niet mogelijk
was om tot een eenvormige
aankondiging te komen in verband
met de koopjesperiode. Eens te
meer moeten we buigen voor
Europa.
De
algemene
informatie-
verplichting kon worden behouden.
We zijn verheugd over het verbod
van een opt out in de sector van
de elektronische handel en met de
verlenging van de verzakings-
termijn van 7 tot 14 dagen.
De gevolgen van die Europese
richtlijnen voor het beschermings-
niveau van de consument zullen
ooit moeten worden geëvalueerd.
De PS wil dat debat aangaan al
blijven wij gehecht aan het
Europees model. Wij zullen de
tenuitvoerlegging van deze wet
aandachtig volgen en de FOD
Controle en Bemiddeling in dat
verband ondervragen.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
41
d'un autre projet de loi dans le but de clarifier la loi pour les
consommateurs.
En ce qui concerne les soldes, nous aurions voulu aboutir à une
unification de l'affichage. On laisse le prix et on le barre de sorte que
le consommateur voie la différence; c'est également plus clair pour le
commerçant.
Après une longue discussion, ce souhait de clarification de l'article
concernant les soldes a été rencontré par le dépôt d'amendements;
en effet, le texte initial prêtait vraiment à confusion.
Je voudrais signaler que le paysage est un peu moins noir que ce que
le sp.a en dit. Nous devons nous réjouir des éléments qui ont été
maintenus dans ce projet de loi, dont notamment l'obligation
d'information générale du consommateur qui constitue la pierre
angulaire de ce projet.
Au niveau du commerce électronique, nous saluons l'interdiction de
l'opt out. Ce sera plus clair pour le consommateur, qui devra
explicitement cocher les options pour l'accepter; il n'y aura plus de
choix automatique. Le délai de renonciation passe de sept à quatorze
jours. Pour l'e-commerce, il est évident qu'il faut payer, sans quoi on
ne reçoit pas la marchandise. Si on ne souhaite pas développer le
commerce par internet, on ne change rien, madame Plasman, et on
se met la tête dans le sac. J'estime qu'il faut agir en la matière car je
tiens également au développement économique de la Belgique.
Lorsque tous les pays voisins le font, nous devons suivre. Nous avons
augmenté le délai de réflexion mais il faut aussi accepter de payer la
marchandise.
Enfin, nous nous réjouissons du fait que le ministre de la
Consommation reste compétent pour cette matière.
Comme certains l'ont dit, nous regrettons la prise de ces directives
dont les transpositions et les harmonisations sont maximales. Je
pense que nous devons lutter, au niveau européen, pour la
suppression de ces harmonisations maximales. Sinon, autant que
l'Europe produise des règlements et qu'elle les impose lourdement à
tous les États.
Messieurs les ministres, je profite de cette séance plénière pour vous
rappeler l'élaboration éventuelle, dans le cadre de la présidence
européenne,
d'une
directive
concernant
les
droits
des
consommateurs.
Pour moi, il ne faudrait pas l'élaborer, parce qu'ils veulent une
harmonisation maximale. Pour les droits des consommateurs belges,
cette harmonisation risque d'être faible, vu notre niveau déjà très
élevé. J'aimerais bien que ce parlement applique le principe de
subsidiarité, comme le Traité de Lisbonne le lui permet. Je demande
que le parlement se prononce préalablement, dans les délais prévus
par le traité, sur cette directive relative aux droits des
consommateurs, si jamais elle voit le jour.
En effet, je n'ai pas envie de revenir en commission ou à cette tribune
pour entendre les ministres invoquer le caractère maximal de cette
harmonisation afin de justifier notre incapacité à faire plus que ce que
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
42
prescrit la directive. J'espère donc que notre parlement prendra ses
responsabilités sur le plan de la subsidiarité pour agir avant qu'il ne
soit trop tard à l'échelle européenne.
Enfin, j'ai demandé aux ministres qui ont la main sur le SPF
Économie, service Contrôle et Médiation, de faire en sorte que cette
nouvelle loi soit correctement appliquée et correctement contrôlée.
Par là, je souhaite que le SPF Économie sorte renforcé dans son rôle
d'inspection.
De voorzitter: Vraagt nog iemand het woord? (Nee)
Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)
De algemene bespreking is gesloten.
La discussion générale est close.
Bespreking van de artikelen
Discussion des articles
Het wetsontwerp regelt aangelegenheden als bedoeld in de artikelen 77 en 78 van de Grondwet.
Le projet de loi règle des matières visées aux articles 77 et 78 de la Constitution.
In toepassing van artikel 72.2, tweede lid van het Reglement, worden de bepalingen die ressorteren onder
artikel 77 van de Grondwet uit het wetsvoorstel gelicht.
En application de l'article 72.2, alinéa 2 du Règlement, les dispositions relevant de l'article 77 de la
Constitution sont disjointes du projet de loi.
Wij vatten de bespreking van de artikelen aan van het wetsontwerp nr. 2340/8 (aangelegenheid als bedoeld
in artikel 78 van de Grondwet). De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de
bespreking. (Rgt 85,4) (2340/8)
Nous passons à la discussion des articles du projet de loi n° 2340/8 (matière visée à l'article 78 de la
Constitution). Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85,4) (2340/8)
Het wetsontwerp telt 142 artikelen.
Le projet de loi compte 142 articles.
* * * * *
Amendements déposés ou redéposés:
Ingediende of heringediende amendementen:
Art. 4
· 42 Bart Laeremans cs (2340/3)
Art. 38
· 64 Ronny Balcaen cs (2340/7)
Art. 50
· 65 Ronny Balcaen cs (2340/7)
Art. 61
· 1 Ben Weyts cs (2340/2)
Art. 74
· 62 Renaat Landuyt cs (2340/7)
· 63 Renaat Landuyt cs (2340/7)
Art. 127
· 66 Ronny Balcaen cs (2340/7)
* * * * *
02.45 Bart Laeremans (VB): Mijnheer de voorzitter, ik wil graag kort
ons amendement even toelichten. Als er een zaak essentieel is in het
kader van de consumentenbescherming, dan is het dat consumenten
02.45 Bart Laeremans (VB):
Dans le cadre de la protection des
consommateurs, un point est à
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
43
begrijpen wat er wordt aangeboden. De taalproblematiek is voor ons
toch wel belangrijk.
Dan hebben we het over de publiciteit in het straatbeeld: soms zijn
affiches, boodschappen en etalages eentalig Frans in het Nederlands
taalgebied, of eentalig Engels in het Frans taalgebied en zelfs, midden
in bepaalde wijken van steden eentalig Arabisch. Wij hebben het daar
moeilijk mee. Dat leidt namelijk niet alleen tot vervreemding van de
samenleving, maar ook tot onbegrip bij de consument, die niet weet
wat er hem wordt voorgeschoteld.
Daarom stellen wij voor om dat in eentalig taalgebied niet toe te laten.
Wel staan we meertalige boodschappen toe. Daaraan kunnen we
niets doen, gelet op de vrijheid van taal. Ons amendement slaat dus
niet op meertalige boodschappen. Zeker moet in de boodschap altijd
de taal van het betrokken taalgebied gebruikt zijn. Dat is beperkt tot
de drie eentalige gebieden: het Nederlands taalgebied, het Frans
taalgebied en het Duits taalgebied. Het gaat dus niet over het
tweetalig gebied Brussel, want dat is een nog veel complexere
materie.
Een gelijkaardige regeling stellen wij voor het drukwerk voor, dat ook
in respect moet zijn met het karakter van het betrokken taalgebied.
Folders die in het Chinees verschijnen in Vlaams-Brabant, dat vinden
wij niet logisch. Folders die eentalig in het Arabisch verschijnen in
Waals-Brabant, dat is even onlogisch. Dat mag voor ons zeker niet.
Wij vinden het logisch dat daartegen opgetreden kan worden via een
provinciaal of gemeentelijk reglement. Lokale overheden kunnen er
dan voor zorgen dat die zaken uit de handel worden genomen of
vervangen, of dat de auteur of verspreider van de folders ertoe wordt
aangezet om die folders minstens in de taal van het betrokken
taalgebied te publiceren.
Het is een zeer algemeen voorstel. Daarom plakken wij het dan ook
aan artikel 4, bij de basisbeginselen van onderhavige wet. Wij denken
dat de bepaling zo evident is dat ze hier met een haast Kamerbrede
meerderheid kan worden goedgekeurd.
nos yeux essentiel. Les consom-
mateurs doivent comprendre ce
qui leur est proposé et cela justifie
le dépôt de notre amendement 42
à l'article 4 visant à écrire sur les
affiches, dans les étalages et
dépliants publicitaires le message
dans la langue de la zone
linguistique concernée, c'est-à-dire
en
néerlandais,
français
ou
allemand.
La
diffusion
d'un
message unilingue en chinois ou
en français dans le Brabant
flamand
ou
d'un
message
unilingue arabe en Brabant wallon
nous semble en effet illogique. Au
vu de la liberté linguistique, il est
évidemment impossible d'interdire
les messages multilingues. Cela
nous semble tellement évident que
nous comptons sur une approba-
tion par une large majorité de la
Chambre.
De voorzitter: Dat zal zo dadelijk moeten blijken, dan.
Vraagt nog iemand het woord om zijn amendement toe te lichten?
Monsieur Balcaen?
Le président: C'est ce que nous
allons
pouvoir
vérifier
immédiatement.
02.46 Ronny Balcaen (Ecolo-Groen!): Monsieur le président, j'ai
explicité ces amendements lors de mon intervention.
02.46 Ronny Balcaen (Ecolo-
Groen!):
Ik
heb
deze
amendementen
tijdens
mijn
betoog toegelicht.
De voorzitter: Vraagt nog iemand het woord in de artikelsgewijze bespreking? (Nee)
De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over de aangehouden amendementen en
artikelen en over het geheel zal later plaatsvinden.
La discussion des articles est close. Le vote sur les amendements et les articles réservés ainsi que sur
l'ensemble aura lieu ultérieurement.
* * * * *
Besluit van de artikelsgewijze bespreking:
Conclusion de la discussion des articles:
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
44
Réservé: le vote sur les amendements et les articles 4, 38, 50, 61, 74 et 127.
Aangehouden: de stemming over de amendementen en artikel 4, 38, 50, 61, 74 en 127.
Artikel per artikel aangenomen: de artikelen 1 tot 3, 5 tot 37, 39 tot 49, 51 tot 60, 62 tot 73, 75 tot 126, 128
tot 142.
Adoptés article par article: les articles 1 à 3, 5 à 37, 39 à 49, 51 à 60; 62 à 73, 75 à 126, 128 à 142.
* * * * *
Wij vatten de bespreking van de artikelen aan van het wetsontwerp nr. 2340/9 (aangelegenheid als bedoeld
in artikel 77 van de Grondwet). De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis voor de
bespreking. (Rgt 85,4) (2340/9)
Nous passons à la discussion des articles du projet de loi n° 2340/9 (matière visée à l'article 77 de la
Constitution). Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion. (Rgt 85,4) (2340/9)
Het opschrift werd door de commissie gewijzigd in "wetsontwerp met betrekking tot de regeling van
bepaalde procedures in het kader van de wet van ... betreffende marktpraktijken en
consumentenbescherming".
L'intitulé a été modifié par la commission en "projet de loi concernant le règlement de certaines procédures
dans le cadre de la loi du ... relative aux pratiques du marché et à la protection du consommateur".
Het wetsontwerp telt 6 artikelen.
Le projet de loi compte 6 articles.
Er werden geen amendementen ingediend.
Aucun amendement n'a été déposé.
De artikelen 1 tot 6 worden artikel per artikel aangenomen.
Les articles 1 à 6 sont adoptés article par article.
De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over het geheel zal later plaatsvinden.
La discussion des articles est close. Le vote sur l'ensemble aura lieu ultérieurement.
03 Wetsontwerp tot versterking van het deugdelijk bestuur bij de genoteerde vennootschappen en de
autonome overheidsbedrijven en tot wijziging van de regeling inzake het beroepsverbod in de bank-
en financiële sector (2336/1-7)
- Wetsvoorstel tot openbaarmaking van de deelnemingen en de individuele bezoldigingen van de
leiders van beursgenoteerde vennootschappen (294/1-3)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat de bezoldiging van het management betreft (1291/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat de ontslagvergoeding van de leden van het directiecomité
betreft (1292/1-3)
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van vennootschappen wat de openbaarmaking van
bezoldigingen van bestuurders betreft (1293/1-4)
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van vennootschappen wat de uitbreiding van de
deelname aan de algemene vergadering betreft (1294/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat de bezoldiging van de leden van de raad van bestuur betreft
(1297/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat de samenstelling van de raad van bestuur betreft (1298/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat de transparantie van de bezoldiging van het management
betreft (1299/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven wat het spreekrecht in de algemene vergadering betreft (1300/1-2)
- Wetsvoorstel tot afschaffing van de gouden parachute en tot beheersing van de bezoldiging van de
topmanagers (1474/1-3)
- Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 26 maart 1999 betreffende het Belgisch actieplan voor de
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
45
werkgelegenheid 1998 en houdende diverse bepalingen wat de aandelenopties betreft (1501/1-2)
- Wetsvoorstel tot wijziging van het Wetboek van vennootschappen teneinde een remuneratiecomité
in te stellen en de toekenning van bonussen en ontslagvergoedingen voor de bedrijfsleiders te
begeleiden, alsmede tot wijziging van de wet van 21 maart 1991 betreffende de hervorming van
sommige economische overheidsbedrijven (1914/1-3)
03 Projet de loi visant à renforcer le gouvernement d'entreprise dans les sociétés cotées et les
entreprises publiques autonomes et visant à modifier le régime des interdictions professionnelles
dans le secteur bancaire et financier (2336/1-7)
- Proposition de loi relative à la publicité des participations et des rémunérations individuelles des
dirigeants d'entreprise cotées en bourse (294/1-3)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne la rémunération du management (1291/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne l'indemnité de licenciement des membres du comité de
direction (1292/1-3)
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés en ce qui concerne la publicité des rémunérations
des administrateurs (1293/1-4)
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés en ce qui concerne l'élargissement de la
participation à l'assemblée générale (1294/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne la rémunération des membres du conseil d'administration
(1297/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne la composition du conseil d'administration (1298/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne la transparence de la rémunération du management
(1299/1-2)
- Proposition de loi modifiant la loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises
publiques économiques en ce qui concerne le droit de parole à l'assemblée générale (1300/1-2)
- Proposition de loi visant à supprimer les parachutes dorés et à encadrer la rémunération des
dirigeants (1474/1-3)
- Proposition de loi modifiant, en ce qui concerne les options sur actions, la loi du 26 mars 1999
relative au plan d'action belge pour l'emploi 1998 et portant des dispositions diverses (1501/1-2)
- Proposition de loi modifiant le Code des sociétés pour instaurer le comité de rémunération et
encadrer l'octroi de bonus et d'indemnités de départ pour les dirigeants d'entreprises et modifiant la
loi du 21 mars 1991 portant réforme de certaines entreprises publiques économiques (1914/1-3)
Voorstellen ingediend door:
Propositions déposées par:
- 294: Muriel Gerkens, Meyrem Almaci, Juliette Boulet, Wouter De Vriendt, Zoé Genot, Thérèse Snoy et
d'Oppuers, Tinne Van der Straeten, Stefaan Van Hecke
- 1291: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1292: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1293: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Bruno Tobback
- 1294: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1297: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1298: Bruno Tuybens, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1299: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1300: Bruno Tuybens, Valérie Déom, Muriel Gerkens, Bruno Tobback, Stefaan Van Hecke
- 1474: Stefaan Van Hecke
- 1501: Bruno Tuybens
- 1914: Olivier Hamal, David Clarinval, Carine Lecomte, Kattrin Jadin
Algemene bespreking
Discussion générale
De algemene bespreking is geopend.
La discussion générale est ouverte.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
46
03.01 Luk Van Biesen, rapporteur: Mijnheer de voorzitter, de heer
Hamal en ikzelf hebben gezamenlijk beslist om te verwijzen naar ons
schriftelijk verslag.
Mijnheer de voorzitter, wij hebben de problematiek herhaaldelijk
besproken, gedurende verschillende weken en maanden. Eigenlijk
zijn we met een groot deel van onderhavig wetsontwerp en van de
wetsvoorstellen reeds bezig sinds 2003. Het gaat dus al een tijdje
mee.
03.01 Luk Van Biesen,
rapporteur:
Mon
collègue,
M. Hamal, et moi-même, avons
décidé de renvoyer à notre rapport
écrit. Cette question nous occupe
depuis 2003 déjà.
03.02 Olivier Hamal, rapporteur: Monsieur le président, je voudrais
rejoindre mon collègue M. Van Biesen et m'en référer moi aussi au
rapport écrit particulièrement complet pour ce qui est des
interventions de chacun. Je signalerai également que nous avons
consacré beaucoup de réunions de notre commission du Droit
commercial et du Droit des sociétés à ce projet en 2008, en 2009 et
cette année encore pour examiner les propositions déposées par des
collègues auxquels vous avez fait référence, monsieur le président,
ainsi que le projet déposé par le gouvernement. Je ne doute pas que
tous auront l'occasion dans la discussion générale et, le cas échéant,
dans la discussion des articles d'exposer leur avis sur le projet de loi
et les propositions qu'ils ont déposées.
03.02 Olivier Hamal, rapporteur:
Ik verwijs eveneens naar het
bijzonder volledige schriftelijke
verslag. Onze commissie belast
met
de
problemen
inzake
Handels- en Economisch Recht
besteedde een groot aantal
vergaderingen aan de bespreking
van de diverse voorstellen en van
het door de regering ingediende
wetsontwerp. Ik ben er zeker van
dat elkeen in het kader van de
algemene bespreking en, in
voorkomend
geval,
van
de
artikelsgewijze bespreking, de
kans zal krijgen om zijn standpunt
toe te lichten.
Le président: Je vous félicite, monsieur le rapporteur.
03.03 Jenne De Potter (CD&V): Mijnheer de voorzitter, collega's,
mijnheer de minister, ik dank om te beginnen de rapporteurs voor het
uitstekende verslag. Wij bespreken vandaag een belangrijk en een
erg omvangrijk wetsontwerp dat, mijns inziens, een gepast antwoord
biedt op een aantal terechte vragen die in de nasleep van de
financiële crisis sterk naar voor zijn gekomen. Die vragen werden
uiteindelijk vertaald in een aantal aanbevelingen van de Bijzondere
Commissie belast met onderzoek naar de financiële- en bankencrisis.
De bedoeling van het wetsontwerp is de verdere ontplooiing en
uitbouw van het deugdelijk bestuur, zowel in beursgenoteerde
bedrijven als in overheidsbedrijven. Het wetsontwerp schrijft zich
daarmee volledig in in het Europees kader dat geldt voor
beursgenoteerde bedrijven en gaat zelfs verder voor wat de
overheidsbedrijven betreft. CD&V is dan ook verheugd dat dit
wetsontwerp hier vandaag ter stemming voorligt.
Vooraleer ik ten gronde de inhoud van dit wetsontwerp bespreek, wil
ik eerst even wijzen op de omstandigheden, de context, van de
totstandkoming van deze wet. Het wetsontwerp beantwoordt aan de
aanbevelingen van Europa aan de lidstaten. Ik wil erop wijzen dat
reeds op 14 december 2004 de Europese Commissie aanbevelingen
heeft geformuleerd voor meer transparantie en een betere
omkadering van het renumeratiebeleid in beursgenoteerde
ondernemingen. Ik herinner mij dat er in de vorige legislatuur veel is
gepraat en gediscussieerd over het al dan niet wettelijk verankeren
van die transparantie van verloningen. Ik weet ook dat men toen nooit
03.03 Jenne De Potter (CD&V):
Cet important et volumineux projet
de loi répond à des questions qui
se sont posées à la suite de la
crise financière et économique. Il
tend à développer plus avant la
bonne gouvernance dans les
entreprises privées et publiques
cotées en Bourse. Il satisfait aux
recommandations de l'Europe à
ses États membres et tend à
instaurer
une
plus
grande
transparence dans la politique en
matière de rémunérations des
entreprises cotées en Bourse.
La récente crise financière et
économique a révélé une série de
points
délicats,
comme
les
faramineuses
indemnités
de
départ
offertes
à
certains
administrateurs et une trop faible
implication des actionnaires dans
la politique en matière de
rémunérations. Ces deux points
sont traités à présent.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
47
tot een akkoord is gekomen. Dat politiek akkoord is er vandaag dus
wel.
Mijnheer de minister, de recente financiële en economische crisis
heeft, mijns inziens, pijnlijk blootgelegd dat verschillende Europese
aanbevelingen, die al bestonden in 2004, niet of niet voldoende
werden gevolgd. Ik som twee van die scheeftrekkingen op. Een eerste
zijn de vertrekvergoedingen van falende bestuurders die de pan uit
swingden. Een tweede scheeftrekking was het feit dat
aandeelhouders te weinig waren betrokken bij het renumeratiebeleid.
Dat zijn twee voorbeelden van uitspattingen, die niet voldeden aan de
Europese aanbeveling van 2004, maar die we vandaag wel
aanpakken.
Met het wetsontwerp nemen we niet alleen de Europese aanbeveling
van 2004 over, maar beantwoorden we ook aan de aanbevelingen
van de Europese Commissie van 30 april 2009 en zetten we een
Europese richtlijn om. Op die manier zijn we eigenlijk één van de
eerste Europese landen die de aanbevelingen van april 2009
omzetten in bindende wetgeving. Ik wil er terloops even op wijzen dat
het advies van de Raad van State onze timing in de eerste plaats wat
in de war heeft gestuurd, vermits het eerste ontwerp dat werd
voorgelegd, te verregaand was volgens de Raad van State.
Ik kom tot de inhoud van het wetsontwerp. Algemeen gesteld ben ik
ervan overtuigd dat dit wetsontwerp tegemoet komt aan een aantal
terechte vragen over het variabel loon, gouden parachutes en
bonussen. Het kan niet langer dat het goed beheer van een
onderneming
in gevaar wordt gebracht
door
het zeer
kortetermijndenken van sommige managers. Met dit wetsontwerp
wordt een evenwichtig antwoord op deze vragen gegeven.
Voor onze fractie zijn er vijf in het oog springende maatregelen die nu
worden genomen en die daadwerkelijk tot meer deugdelijk bestuur
zullen bijdragen. Ik wil die graag even voor u bespreken.
Ten eerste, de verklaring inzake deugdelijk bestuur. Alle
beursgenoteerde ondernemingen zullen vanaf nu expliciet in hun
jaarverslag dat aan de aandeelhouders moet worden meegedeeld,
een verklaring moeten opnemen waarin zij een toelichting geven bij
de Corporate Governance Code die zij toepassen. Wij hebben van de
minister vernomen dat het koninklijk besluit dat de Belgische
Corporate Governance Code van 2009 als referentiepunt aanduidt
klaar is. Dat betekent dat alle beursgenoteerde ondernemingen in
hetzelfde gemeenschappelijke referentiekader zullen kunnen
fungeren, uiteraard met de vrijheid die de code biedt. Het is ook zo
dat de ondernemingen aan deze verplichtingen moeten voldoen. Zo
niet komt de aansprakelijkheid van de bestuurders in het gedrang.
Naast de referentiecode, die een goed ondernemersklimaat dat wij
allemaal wensen te creëren laat bestaan, gaat dit ontwerp echter
verder. Het is de eerste keer dat een deel van de code wettelijk wordt
verankerd. Wij hebben het dan over de tweede maatregel, namelijk
de transparantie inzake remuneratie.
Voortaan zal het jaarverslag van een beursgenoteerde onderneming
een remuneratieverslag moeten bevatten met daarin de noodzakelijke
transparantie inzake verloning en het verloningsbeleid van de
Le présent projet de loi intègre la
recommandation européenne de
2004, répond aux recomman-
dations
de
la
Commission
européenne du 30 avril 2009 et
transpose
une
directive
européenne dans une législation
contraignante.
Ce projet apporte une réponse
équilibrée à des questions perti-
nentes relatives à la rémunération
variable, aux parachutes dorés et
aux bonus.
Tout d'abord, il est exact que le
rapport annuel de toutes les
sociétés cotées en bourse devra
désormais comprendre explicite-
ment une note sur le code de
gouvernance d'entreprise qu'elles
appliquent. L'arrêté royal qui
désigne le code de gouvernance
d'entreprise de 2009 comme point
de référence est prêt, de sorte qu'il
existera un cadre de référence
commun.
Par
ailleurs,
la
transparence en matière de
rémunérations fait l'objet, pour la
première fois, d'un ancrage légal
sous la forme de l'insertion
obligatoire d'un rapport relatif aux
rémunérations dans le rapport
annuel requérant l'approbation des
actionnaires. Il s'agit d'un grand
pas vers un entrepreneuriat plus
responsable et cette mesure
pourrait même avoir un effet
modérateur sur les rémunérations.
Je soutiens donc pleinement la
décision
de
publier
les
rémunérations des présidents du
comité de direction et de la gestion
courante.
Pour
les
autres
membres du comité de direction et
de la gestion courante, une
publication globale est suffisante.
Cette
méthode
permet
aux
actionnaires d'être informés du
coût total de la gestion et du
management.
Désormais
il
est
également
obligatoire de constituer un comité
de rémunération, composé d'une
majorité d'administrateurs indé-
pendants.
Ceux-ci
sont
responsables pour la fixation et la
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
48
onderneming.
Dat
remuneratieverslag
moet
overigens
ter
goedkeuring aan de aandeelhouders worden voorgelegd waarbij de
aandeelhouders hun appreciatie moeten uitspreken. Dit is een
belangrijke responsabilisering van de aandeelhouders. Ofwel keuren
zij een beleid en kunnen zij er niet meer op terugkomen. Ofwel keuren
zij een beleid af en moet de raad van bestuur opnieuw aan het werk.
Ik vind dit een zeer belangrijke stap naar meer verantwoord
ondernemen. Ik denk dat op deze manier alle stakeholders inzicht in
het gehanteerde verloningsbeleid kunnen krijgen. Transparantie is
daarin een krachtig wapen. Het laat toe een echt maatschappelijk
debat te voeren en zou volgens sommige studies zelfs een milderend
effect op de hoogte van de verloning kunnen hebben.
Ik sta dan ook volledig achter de keuze om van de voorzitter van het
directiecomité en de voorzitter van het dagelijks bestuur individueel
het loon bekend te maken. De CEO is de eindverantwoordelijke van
het management en het gezicht van de onderneming. Het is dan ook
maatschappelijk verantwoord dat zijn of haar individuele vergoeding in
al haar facetten publiek wordt gemaakt.
Voor de overige leden van het directiecomité en het dagelijks bestuur
volstaat een globale bekendmaking. Op die manier krijgen
aandeelhouders inzicht in de totale kostprijs van het bestuur en de
totale kostprijs van het management zonder dat dit leidt tot individuele
vergelijking en mogelijk een opbod in de respectieve verloning.
In dit kader is het ook belangrijk om de rol van het remuneratiecomité
te onderstrepen. Voortaan is de oprichting van een remuneratiecomité
dat moet bestaan uit een meerderheid van onafhankelijke
bestuurders, verplicht. Zij zijn verantwoordelijk voor het bepalen van
de verloning en van het verloningsbeleid. De rol van de onafhankelijke
bestuurders is daarbij cruciaal. Zij moeten het evenwichtig karakter
van de verloning bewaken en de neutraliteit en het ontbreken van
mogelijke belangentegenstellingen in de gaten houden.
Een tweede dwingende maatregel die met dit wetsontwerp wordt
genomen, is de regulering van de variabele vergoeding. Met de
wettelijke regeling wordt er een koppeling gemaakt tussen variabele
vergoeding en lange termijndenken. Het korte termijndenken,
iedereen weet dat, heeft ook in de financiële crisis een niet te
miskennen rol gespeeld en wordt nu voor het eerst wettelijk aan
banden gelegd. De variabele vergoeding of de bonus, die vaak in de
vorm van aandelenopties wordt toegekend, mag enkel nog worden
toegekend op basis van vooraf vastgelegde prestatiecriteria. Voorts
moet de variabele vergoeding de topmanager aanzetten te focussen
op de lange termijn. Zo moet ten minste 50 % worden beoordeeld op
basis van prestatiecriteria van de voorbije twee jaar. Dankzij het
wetsontwerp zullen aandelenopties ten vroegste na drie jaar kunnen
worden uitgeoefend.
Wij hebben ook in de commissie, samen met de meerderheid, een
amendement ingediend om de nieuwe bonusregeling onmiddellijk te
laten ingaan. Dat amendement is goedgekeurd en dat was een
belangrijke verbetering.
Een derde maatregel waarover wij vandaag zullen stemmen heeft
betrekking op de gouden parachutes. Met de crisis richtte de publieke
réglementation des salaires. Les
administrateurs
indépendants
doivent
veiller
au
caractère
équilibré et neutre des salaires.
La rémunération variable est
également régulée en vertu de ce
projet de loi puisqu'un lien est
établi entre la rémunération
variable et une stratégie à long
terme. La stratégie à court terme a
en effet joué un rôle déterminant
dans la crise financière. La
rémunération variable ou le bonus
ne peuvent être octroyés que sur
la base de critères de prestation
fixés à l'avance et le caractère
variable de la rémunération doit
inciter le dirigeant à se concentrer
sur le long terme. Nous avons
déposé un amendement en
commission avec la majorité pour
que la nouvelle réglementation sur
les bonus entre en vigueur
immédiatement. Cet amendement
est adopté.
Les citoyens ont été outrés, à juste
titre, de découvrir les indemnités
de départ astronomiques versées
à certains administrateurs. La
proposition tendant à instaurer une
limitation linéaire des parachutes
dorés a été rejetée par le Conseil
d'État. Nous avons toutefois trouvé
une
solution
permettant
de
modérer ces indemnités colos-
sales. En effet, ce projet de loi les
limite à douze ou dix-huit mois de
salaire. Une dérogation n'est
possible
que
moyennant
le
consentement des actionnaires et
la consultation du conseil d'entre-
prise. En cas de divergence de
vues au sein de ce dernier, les
différents avis seront rendus
publics. De plus, tant en ce qui
concerne les nouveaux contrats
que les contrats existants, la
rémunération variable ne pourra
pas être prise en considération
dans le cadre de la fixation de
l'indemnité
de
départ
si
l'administrateur ou le membre de
la direction ne satisfait pas aux
critères de prestation.
Au niveau des administrateurs
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
49
verontwaardiging zich ook en vooral op de torenhoge
vertrekvergoeding van sommige bestuurders. Terecht overigens. Het
aanvankelijk voorstel om de lineaire beperking van de gouden
parachutes in te voeren, werd juridisch onderuitgehaald door de Raad
van State. We hebben een oplossing gevonden en die zet een
belangrijke rem op de torenhoge vertrekvergoeding. Dankzij dit
wetsontwerp wordt een vertrekvergoeding beperkt tot twaalf of
achttien
maanden.
Wil
men
toch
afwijken
van
deze
vertrekvergoeding, dan moeten de aandeelhouders dit wetens en
willens goedkeuren. Ook de ondernemingsraad krijgt een stem in het
kapittel. Bovendien is het zo dat bij een verdeeld advies van de
ondernemingsraad
zowel
het
standpunt
van
de
werknemersvertegenwoordigers als het standpunt van de werkgevers
wordt gecommuniceerd en publiek gemaakt.Belangrijk is ook dat
indien een betrokken bestuurder of directielid niet voldoet aan de
prestatiecriteria die de onderneming moet opstellen, de
vertrekvergoeding in geen geval rekening mag houden met het
variabel loon. Dit is zowel van toepassing op bestaande als op nieuwe
contracten. Ik meen dan ook te mogen zeggen dat wij een rem zetten
op de exuberante gouden parachutes die veel mensen tegen de borst
stuiten.
Een laatste punt dat ik hier wil aanstippen heeft betrekking op de
vergoeding van de onafhankelijke bestuurders.
Met een amendement dat wij samen met de meerderheidspartijen
hebben ingediend en goedgekeurd, willen wij de mogelijke verdenking
ondervangen dat onafhankelijke bestuurders niet langer onafhankelijk
zouden zijn, wanneer een deel van hun vergoeding uit aandelen of
aandelenopties bestaat. Voortaan wordt de vaste vergoeding de regel
en de variabele vergoeding de uitzondering. Een onafhankelijke
bestuurder zal enkel een deel van zijn vergoeding onder een variabele
vorm kunnen ontvangen, indien de algemene vergadering zulks
vooraf heeft goedgekeurd en er inspraak van de ondernemingsraad is
geweest.
Mijnheer de voorzitter, ik rond af.
Onze fractie zal het ontwerp steunen, omwille van de wettelijke
verankering van de transparantie in de verloning en het
verloningsbeleid, omwille van de rol van het remuneratiecomité,
omwille van het koppelen van de variabele vergoeding en de
prestatiecriteria op lange termijn, omwille van het aan banden leggen
van de gouden parachutes en omwille van de regeling van de
vergoeding van onafhankelijke bestuurders, waarbij de vaste
vergoeding de regel wordt. Het is voor de eerste keer dat een deel
van de corporate governance code wettelijk wordt verankerd, en dat
met het oog op het versterken van het deugdelijk bestuur.
Zij die van een lege doos of van corporate governance light spreken,
hebben het ofwel niet goed begrepen, wat jammer is, of zijn van
slechte wil en spelen politieke spelletjes, wat ik persoonlijk nog
teleurstellender vind.
indépendants, un amendement
introduit le principe selon lequel la
rémunération fixe devient la règle
et
la
rémunération
variable
l'exception. Nous entendons ainsi
éviter que l'indépendance de ces
administrateurs
soit
mise
à
l'épreuve par la circonstance
qu'une partie de leur rémunération
se compose d'actions. Une rému-
nération variable ne sera possible
que moyennant l'approbation de
l'assemblée générale.
Notre groupe soutiendra ce projet
pour toutes ces raisons. Nous
assistons pour la première fois à
l'ancrage légal d'une partie du
code de gouvernance d'entreprise.
Parler d'une coquille vide ou d'une
gouvernance d'entreprise allégée
témoigne
d'une
mauvaise
compréhension ou d'une volonté
de se livrer à de basses
manoeuvres politiciennes.
03.04 Barbara Pas (VB): Mijnheer de voorzitter, collega's, het
voorliggend wetsontwerp kwam er, zoals als in de inleiding gezegd,
naar aanleiding van de financiële en de bankencrisis. Herinner u de
discussie over de renumeratie van de bankiers. Die was gekoppeld
03.04 Barbara Pas (VB): La crise
financière a contraint les autorités
publiques à limiter les bonus
exubérants des banquiers et des
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
50
aan de megalomane groei, en aan de kortzichtigheid waarmee men
kwartaalcijfers die renumeratie mee liet bepalen, zoals ook de
kortzichtigheid van de strategische inzichten van de bestuurders
gekoppeld was aan zo snel mogelijk groeien.
Dat heeft ervoor gezorgd dat wij in een straatje terechtgekomen zijn
waarin wij als overheid eigenlijk verplicht werden de renumeraties te
beperken. Dat is iets wat wij vanuit het vrijemarktinzicht niet graag
doen, maar wat wij nu wel moeten doen, en waarvoor de sector zelf
verantwoordelijk is.
In oktober 2008 legde toen voor de eerste keer eerste minister
Leterme nog stoere verklaringen af nadat bekend geraakte dat de
voormalige Fortistop met vele miljoenen euro vertrekpremies vertrok.
De aangekondigde harde aanpak is het spijtig genoeg niet geworden.
Het wetsontwerp inzake deugdelijk bestuur is zeker een stap in de
goede richting. Maar, net als de aanbevelingen over corporate
governance in het rapport van de bijzondere commissie inzake de
bankencrisis niet ver genoeg gingen, gaat ook dit ontwerp niet ver
genoeg.
Concreet beperkt het de ontslagvergoedingen bij nieuwe contracten
tot 12 maanden, al kan daar, opnieuw met goedkeuring van de
algemene vergadering, van worden afgeweken. Het wetsontwerp
verplicht ook bonussen te spreiden in de tijd. Om een
langetermijnvisie te stimuleren mag slechts de helft al na 1 jaar
worden uitbetaald, terwijl de rest minstens over de volgende 2 jaar
gespreid moet worden.
Aanvankelijk koos de regering ervoor de nieuwe regels voor
bonussen te laten ingaan in 2012. Plots werd echter overeengekomen
die regeling een jaartje vroeger, vanaf het boekjaar 2011 toe te
passen. Opnieuw een stap in de goede richting, maar ook weer
onbeperkt. De beperking van de gouden parachutes tot 12 maanden
geldt enkel voor nieuwe contracten, niet voor de bestaande, en is pas
verplicht als meer dan een kwart van het loon variabel is.
Bovendien zijn er nog heel wat ontsnappingsroutes. Om één
voorbeeld aan te halen van de nieuwe technieken die nu al ontwikkeld
zijn om discussies over gouden parachutes, gouden handdrukken en
bonussen te vermijden: de cash wordt gewoon op voorhand op een
rekening bijgeschreven. Zo kon ik vorige week nog via de Britse krant
The Guardian vernemen dat de nieuwe baas van Marks and Spencer
op zijn eerste werkdag, 1 mei aanstaande, maar liefst 7,5 miljoen
Britse pond als welkomstbetaling krijgt.
De gouden parachutes zijn nog niet beperkt, maar het alternatief
onder de vorm van de gouden hallo's is er al.
Er is in de commissie een hele discussie gevoerd over de
onafhankelijke bestuurders. De onafhankelijke bestuurders in de raad
van bestuur hebben als taak de langetermijnbelangen van de
ondernemingen te behartigen. Dat die onafhankelijke bestuurders tot
op vandaag een variabel loon kunnen krijgen, is ook niet logisch. De
vraag rijst dan in welke mate een onafhankelijke bestuurder echt
onafhankelijk is als hij ook voor een deel variabel wordt vergoed,
zeker wanneer een deel hiervan uit aandelenopties bestaat.
dirigeants, ce qui est en principe
contraire aux principes du libre
marché mais, en l'occurrence, la
responsabilité de cette situation
incombe au secteur lui-même.
En octobre 2008, M. Leterme avait
encore fait des déclarations
musclées après la diffusion de
l'information
selon
laquelle
l'ancienne direction de Fortis avait
bénéficié d'importantes primes de
départ.
L'approche
ferme
annoncée n'a malheureusement
pas produit beaucoup de résultats.
Ce projet de loi est un pas dans la
bonne direction mais il ne va pas
encore assez loin.
Les indemnités de licenciement
sont limitées à douze mois mais
des dérogations sont possibles si
elles
sont
approuvées
par
l'assemblée générale. Cette règle
ne s'appliquera en outre qu'aux
nouveaux contrats et elle ne sera
contraignante que si plus d'un
quart de la rémunération est
variable. L'étalement des bonus
dans le temps à partir de 2011
pour encourager une vision à long
terme constitue également un pas
dans la bonne direction mais les
bonus ne sont pas plafonnés. Une
autre solution, consistant à payer
une sorte de bonus de bienvenue
au début du contrat, a du reste
déjà été élaborée.
Les administrateurs indépendants
du conseil d'administration doivent
défendre
les
intérêts
des
entreprises sur le long terme. Il
n'est dès lors pas logique qu'une
rémunération variable leur soit
versée, d'autant plus qu'une partie
de
cette
rémunération
est
composée d'options sur actions.
Certaines entreprises continuent
pourtant
à
rémunérer
leurs
administrateurs indépendants en
actions, comme AB InBev, où
l'ancien
premier
ministre
M. Dehaene,
en
sa
qualité
d'administrateur indépendant, a
droit à un bonus sous la forme
d'options sur actions.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
51
We zijn ervan overtuigd dat de raad van bestuur gebaat is bij
onafhankelijke bestuurders, maar slechts onder de voorwaarde dat ze
echt onafhankelijk kunnen zijn en hun vergoeding niet gerelateerd is
aan aandelenkoersen, laat staan aan producten die door een
hefboomwerking een nog grotere persoonlijke winst kunnen
opleveren.
Om hun autonomie te verzekeren, worden onafhankelijke bestuurders
meestal niet met opties betaald, maar helaas zijn er vandaag wel
enkele pijnlijke uitzonderingen. De meest besproken uitzondering is
het
bedrijf
met
sociale
moeilijkheden,
AB InBev,
waar
Dexiabestuurder Dehaene als onafhankelijk bestuurder boven op zijn
gewone vergoeding recht heeft op nog een forse bonus in de vorm
van aandelenopties. Het is op zijn minst gênant voor zijn collega's-
ACV'ers die buiten aan de poorten hun solidariteit met de werknemers
van AB InBev betonen en terecht een strijd voeren voor en ik citeer
een woordvoerder van de christelijke vakbond uit De Standaard van
21 januari: "het behoud van jobs die alleen maar opgeofferd moeten
worden om de winst- en bonushonger van de aandeelhouders en het
topmanagement te stillen."
Onafhankelijken moeten inderdaad in de raad van bestuur zitting
hebben om het algemeen belang te bewaken. Als de bezoldiging van
die onafhankelijke bestuurder afhankelijk is van de beurskoers is dat
alles behalve evident. Een totaalverbod op de resultaatsafhankelijke
bezoldiging voor niet-uitvoerende bestuurders kwam er helaas niet. Er
werd, al dan niet toevallig na de mediatisering van de financiële
situatie van Dehaene, op de valreep wel een zogenaamde
verstrenging van de regeling ingevoerd. Met een amendement, dat
werd goedgekeurd, bepaalt het voorliggende ontwerp nu dat
onafhankelijke bestuursleden enkel nog vaste bonussen mogen
ontvangen en dus geen bonussen die variëren naargelang de
resultaten van de onderneming.
Helaas, met het fiat van de algemene vergadering kan men daar nog
van afwijken. In de praktijk zal er dus aan de InBev-De Haenegevallen
niets veranderen.
Het ontwerp is dan ook vooral een gemiste kans. In plaats van
voorgoed paal en perk te stellen aan die grenzeloze bonussen blijft
men via de algemene vergaderingen in uitzonderingen voor de
variabele vergoeding van de onafhankelijke bestuurders voorzien.
Ook inzake de beperking van de gouden parachutes kan via de
algemene vergadering een uitzondering worden gemaakt.
Het wetsontwerp is een gemiste kans om de politisering van de raden
van bestuur aan te pakken. Partijpolitieke evenwichten zijn en blijven
determinerend. Dat is andermaal uit de verdeling van de
bestuursmandaten ten gevolge van de overheidsinjecties in de
diverse financiële instellingen gebleken.
Het is ook een gemiste kans om het goede voorbeeld inzake
transparantie te geven. De grootste bekommernis bij de discussie
over de hele bankencrisis was het herstel van het vertrouwen van de
consument. Transparantie zou daar mee voor zorgen. Het
wetsontwerp inzake deugdelijk bestuur is daartoe een goede aanzet.
Het doel is immers om de beslissingsstructuren en de verloning van
Ce projet n'interdit malheureuse-
ment pas totalement que la
rémunération des administrateurs
indépendants soit liée au résultat.
L'amendement adopté sur le fil
prévoit toutefois que les adminis-
trateurs
peuvent
percevoir
uniquement des bonus fixes, mais
l'assemblée générale peut à
nouveau décider d'y déroger. Dans
la pratique, ces dispositions ne
changeront donc pas grand-chose
à la situation. Le projet est donc
une occasion manquée de mettre
définitivement un terme aux bonus
illimités et aux parachutes dorés
car
les
exceptions
restent
possibles.
Le projet est également l'occasion
manquée de s'attaquer à la
politisation des conseils d'admi-
nistration. Les partis politiques
continuent à se partager les
mandats d'administrateurs dans
les institutions financières. C'est
également l'occasion manquée de
donner l'exemple en matière de
transparence. Si les entreprises
sont tenues de publier dans leur
rapport annuel un rapport sur les
rémunérations
contenant
des
informations sur les traitements
des
administrateurs
et
des
membres de la direction, cette
obligation
ne
s'applique
malheureusement
pas
aux
organisations
subventionnées,
comme les associations de fait.
L'obligation a déjà été étendue aux
mutualités et partis politiques et le
Vlaams Belang préconise d'y
ajouter les organisations dites
représentatives. La collectivité est
en droit d'attendre que des
organisations qui gèrent des fonds
publics comme la FEB, Unizo, le
Boerenbond, la CSC, la FGTB et
la CGSLB qu'elles fassent preuve
d'ouverture et de transparence
dans l'affectation de ces moyens.
C'est la raison pour laquelle nous
déplorons
le
rejet
de
nos
amendements allant dans ce sens
et le fait que le projet de loi reste
limité, sur le plan de son champ
d'application,
aux
entreprises
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
52
beursgenoteerde bedrijven en overheidsbedrijven transparanter te
maken. Men hoopt dat de transparantieverplichtingen tot een
mentaliteitswijziging kunnen leiden. Zo zullen alle betrokken bedrijven
voortaan verplicht zijn om in het jaarverslag een apart
renumeratieverslag te publiceren. Daarin moet het verloningsbeleid
worden uitgelegd en specifieke informatie over de verloning van de
bestuurders en directieleden staan. Het individuele loon van de ceo
wordt bekendgemaakt. Voor de andere toplui van het bedrijf volstaat
een collectieve bekendmaking.
Het bekendmaken van die bezoldigingen en alle daaraan rechtstreeks
en onrechtstreeks gekoppelde voordelen valt onder het principe van
transparantie. Toch is het ontwerp een gemiste kans om zelf het
goede voorbeeld inzake die transparantie te geven. Het Vlaams
Belang heeft er tijdens de besprekingen in commissie voor gepleit om
ook transparantieregels op te leggen aan de door de overheid
betoelaagde en gesubsidieerde organisaties. In de eerste plaats
beogen wij daarmee feitelijke verenigingen. Die organisaties hebben
geen rechtspersoonlijkheid en zijn bijgevolg moeilijk te duiden. Het
maatschappelijke middenveld is trouwens zelf vragende partij
wanneer het om de openbaarheid van bezoldigingen van bestuurders
van private ondernemingen gaat. Het lijkt ons dan ook niet meer dan
logisch dat die organisaties in eigen boezem kijken en dezelfde
transparantieregeling hanteren.
Voor de ziekenfondsen en politieke partijen is er al een duidelijk
omschreven wetgeving.
Wij hadden echter graag gezien dat dat vanaf nu ook het geval zou
zijn voor de vele maatschappelijke verenigingen, de zogenaamde
representatieve organisaties, de sociale partners, die deelnemen aan
het sociaal en paritair overleg in ons land. Dan heb ik het over VBO,
Unizo, Boerenbond, ACV, ABVV en ACLVB. Laat ook hun
bestuurders in de toekomst hun lonen en de daaraan gekoppelde
voordelen bekendmaken. Van organisaties die werken met publieke
gelden, mag de samenleving verwachten dat er openheid en
transparantie bestaat over de manier waarop de publieke gelden door
die organisaties besteed worden.
We betreuren ten zeerste dat onze amendementen in die zin werden
weggestemd en dat men de strekking van het wetsontwerp zo strikt
wil beperken tot beursgenoteerde bedrijven en overheidsbedrijven.
We beseffen nochtans dat we met die vraag naar transparantie niet
alleen staan. Zelfs Open Vld diende enkele jaren geleden
gelijkaardige amendementen in. We geven u dan ook graag straks
een herkansing om door het steunen van onze amendementen het
mager beestje van een wetsontwerp toch iets meer gewicht te geven.
cotées
en
Bourse
et
aux
entreprises publiques. L'Open Vld
avait
pourtant
déposé
des
amendements analogues il y a
quelques années. J'espère dès
lors que nos amendements finiront
par être adoptés car leur adoption
donnerait un peu plus de poids au
présent projet.
03.05 Muriel Gerkens (Ecolo-Groen!): Monsieur le président, chers
collègues, voilà plusieurs années qu'au sein du parlement, via la
commission Droit commercial, nous discutons d'une amélioration
substantielle de la gouvernance des entreprises.
Pourquoi autant en discuter? Notamment parce que nous nous
rendons compte que les entreprises cotées en bourse sont
particulièrement fragiles face à l'appât du gain, à l'envie de
spéculation de la part d'actionnaires, de la part de fonds qui
investissent dans ces entreprises et qui en exigent des rendements
03.05 Muriel Gerkens (Ecolo-
Groen!): Op het stuk van het
ondernemingsbestuur wordt er
slechts langzaam en stapsgewijze
vooruitgang geboekt, maar de
verbeteringen op dat gebied zijn
noodzakelijk.
Vooral
beurs-
genoteerde ondernemingen zijn
bijzonder
kwetsbaar
voor
winstbejag en speculatiedrang, en
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
53
trop élevés et trop rapides, parfois au détriment du développement de
l'entreprise sur notre territoire et parfois au détriment de l'emploi: la
valeur des actions peut augmenter par la simple annonce d'une
diminution du cadre de son personnel.
Les étapes sont lentes et courtes; c'est vraiment pas à pas que nous
avançons.
Bien sûr, on peut dire qu'entre le Code Lippens et le projet de loi
discuté aujourd'hui, des améliorations sont perceptibles. Cependant,
on ne peut que regretter à l'instar des regrets exprimés durant tous
les travaux par Ecolo-Groen! de ne pas avoir saisi la crise
économique actuelle et le problème rencontré par les banques, elles-
mêmes parfois victimes de la spéculation, de ne pas avoir saisi
l'occasion lorsque des entreprises qui, comme InBev, perçoivent des
bénéfices importants et bénéficient d'intérêts notionnels, décident de
délocaliser des activités et de réduire leur personnel de manière
importante.
À chaque fois qu'intervient un tel événement, nous sommes
nombreux dans cette assemblée à nous indigner et à interroger le
premier ministre ou le ministre de l'Économie. On s'étonne qu'ils
acceptent la délocalisation de cette entreprise et qu'elle licencie, alors
qu'elle a réalisé des bénéfices et que ses actionnaires, s'en mettent
plein les poches via la spéculation.
Lorsque, au parlement, nous avons l'occasion de réguler
complètement ces activités et de rendre les procédures tout à fait
transparentes, nous nous rendons compte qu'il nous est impossible
d'effectuer toutes les démarches nécessaires. Pour rendre ces
activités transparentes, il faut que les règles soient connues de tous
et pour qu'elles soient connues de tous, il faut qu'elles figurent dans la
loi. Le document qui nous est soumis aujourd'hui reprend des
dispositions législatives qui sont une amélioration, une étape
supplémentaire, mais c'est malheureusement insuffisant.
Je ne développerai pas ici, pendant des heures, les amendements
que nous avons déposés ici même en plénière. Je m'en sers
simplement pour rappeler en quoi nous estimons que ce projet de loi
ne va pas assez loin et en quoi il faudra poursuivre le travail.
Si les membres de ce parlement se reprennent ou se ressaisissent à
l'occasion de cette assemblée plénière, cela nous fera évidemment
particulièrement plaisir. Cela rencontrerait surtout les préoccupations
des travailleurs victimes de la mauvaise gouvernance de leur
entreprise. Nous regrettons notamment la non-généralisation, à tous
les administrateurs et cadres dirigeants, de la publication individuelle
des rémunérations. Nous avons aujourd'hui trouvé un compromis
maximal et certains patrons estiment d'ailleurs que nous allons déjà
trop loin. C'est en fait une question de volonté politique et de culture
qu'il faut développer dans d'autres pays européens. Dans les pays
nordiques, par exemple, à la fin de chaque rapport annuel, figurent les
noms des administrateurs ainsi que la rémunération à laquelle ils ont
droit.
Tout le monde trouve cela normal. Il n'y a pas plus de concurrence
entre ces responsables d'entreprise pour justifier l'obtention de
rémunérations supérieures. Il est notoire qu'ici des négociations ont
dat gaat soms ten nadele van de
verdere ontwikkeling van de
onderneming op ons grondgebied
en van de werkgelegenheid.
In vergelijking met de code-
Lippens
bevat
voorliggend
wetsontwerp
een
aantal
verbeteringen. De economische
crisis en de problemen in de
bankwereld vormen echter een
ideale gelegenheid om iets te doen
aan situaties zoals bij InBev, dat
forse winsten boekt en gebruik
maakt van het systeem van de
notionele interestaftrek, maar dat
tegelijk beslist om te delokaliseren
en het personeelsbestand in te
krimpen. Wij betreuren dat men
die gelegenheid niet beter te baat
heeft genomen.
Om die activiteiten transparant te
maken moeten de regels door
allen gekend zijn en in de wet
voorkomen.
Dit wetsontwerp gaat niet ver
genoeg. De bekendmaking van de
bezoldigingen van alle beheerders
en leidinggevende kaderleden
wordt niet veralgemeend. De
nieuwe cultuur die al in andere
Europese landen aanwezig is,
moet
ook
bij
ons
worden
ontwikkeld.
Het ontwerp legt evenmin de
onafhankelijkheidscriteria van de
onafhankelijke beheerders vast.
Hoeveel onafhankelike beerders in
België zijn echt onafhankelijk?
Hoe kunnen zij hun stem laten
horen in een raad van beheer
wanneer zij in andere raden van
beheer zitting hebben waar de
rollen zijn omgekeerd?
Als criteria ter staving van
iemands onafhankelijkheid stellen
we niet alleen voor dat er tussen
de mandaten voldoende tijd zou
zijn verstreken, maar ook dat men
geen voordelen geniet dankzij een
uitvoerend
mandaat
in
een
beheersorgaan
van
de
onderneming, dat men geen
winstdeelneming in de vorm van
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
54
lieu afin d'obtenir des rémunérations en argent, de l'intéressement
aux bénéfices, et des avantages en nature qui vont de la voiture de
société aux gsm et à l'abonnement téléphonique. Rendre tout cela
transparent permettra de savoir quelle est la rémunération pour tel
poste et selon quels critères.
En commission, nous avons abordé le thème important des
administrateurs indépendants et nous avons déposé un
amendement à ce sujet. Si nous avons tellement insisté sur la
nécessité de définir les critères de leur indépendance, ce n'est pas
pour le plaisir d'embêter les sociétés et les personnes qui se portent
volontaires pour exercer cette fonction, parce que c'est évidemment
une tâche lourde. Il s'agit de vérifier que ces administrateurs sont
réellement indépendants. Sinon, cela ne servira à rien, et nous
ajouterons une couche au conflit d'intérêts.
Combien d'administrateurs indépendants siègent-ils dans les conseils
d'administration des grandes sociétés belges? Pas énormément!
Quand des administrateurs siégeant dans cinq ou six sociétés en
rencontrent d'autres qui se trouvent dans la même situation, comment
est-il possible de considérer qu'ils disposent d'une liberté de
positionnement les uns vis-à-vis des autres? Comment vont-ils
pouvoir se contredire dans un conseil d'administration alors qu'ils se
retrouveront dans un autre où certains rôles auront été inversés?
Dès lors, pour jouer leur rôle, ils doivent venir d'horizons différents et
la loi doit déterminer les critères permettant de les considérer comme
indépendants.
Nous proposons de compléter les critères et de les discuter. Nous
admettons évidemment un laps de temps suffisamment long entre
des mandats occupés, en lien avec la société, et le fait de siéger et
d'être reconnu comme administrateur indépendant. Nous souhaitons
une suppression des rémunérations et des avantages octroyés aux
mandataires via un mandat exécutif d'un organe de gestion de
l'entreprise, une suppression de l'intéressement via les actions ou
options sur actions. Nous souhaitons aussi que l'administrateur n'ait
pas pu être précédemment auditeur ou réviseur de la société ni
membre exécutif d'un organe d'une société concurrente.
Ces critères ne sont pas trop restrictifs. Ils permettraient simplement
aux administrateurs d'émaner d'horizons différents et de ne pas être
liés à la société. Il en va de même pour les membres du comité de
direction, vis-à-vis desquels il importe de veiller à l'éthique et au
comportement.
Une autre dimension importante n'est pas suffisamment rencontrée
dans le projet de loi: la manière d'évaluer la rémunération variable
tant des administrateurs que des comités de direction. Bien des
critères sont déterminés dans le projet de loi. Néanmoins, ils sont en
rapport uniquement avec le fonctionnement de l'entreprise vue
comme fermée sur elle-même. Or, nous avons dépassé ce stade.
Actuellement, une entreprise produit des biens ou des services en
tenant
compte
des
paramètres
humains,
sociaux
et
environnementaux, vis-à-vis desquels elle exerce une responsabilité.
Aussi, si nous octroyons une rémunération variable liée à la
performance d'une entreprise, il importe que l'évaluation de cette
performance tienne compte des responsabilités sociétales, ce qui
opties of aandelenopties bezit, dat
men geen auditor of revisor van de
vennootschap is geweest, en dat
men geen uitvoerend lid is van een
orgaan van een concurrerende
vennootschap. Voor de leden van
het directiecomité zouden dezelfde
bepalingen gelden.
Wat de evaluatie van de variabele
vergoeding van de beheerders en
de leden van de directiecomités
betreft, betekent het wetsontwerp
in zekere zin een vooruitgang.
Toch wordt de onderneming
echter nog als een eilandje
beschouwd, wat enigszins uit de
tijd is. Een onderneming moet
rekening houden met menselijke,
sociale en milieuparameters en
draagt een verantwoordelijkheid
ten
aanzien
van
al
haar
onderdelen. Bij de evaluatie van
haar prestatie moet dan ook
rekening worden gehouden met
haar
maatschappelijke
verantwoordelijkheid.
Het veranderlijk gedeelte van de
bezoldiging gekoppeld aan de
waarde van de aandelen moet
gebaseerd zijn op een periode die
voldoende lang is (vijf jaar
minimum, en niet drie jaar zoals in
het ontwerp staat).
Een autonoom overheidsbedrijf
heeft taken en verplichtingen ten
aanzien van de burgers en de
Staat. Dat is de reden waarom we
bedrijven eraan willen toevoegen
die niet in het voorliggende
ontwerp worden vermeld maar die
een beheers- en beheervorm
hebben die met die van een
autonoom overheidsbedrijf kan
worden vergeleken.
Deze
ondernemingen
(de
Nationale Loterij, de Federale
Participatie-
en
Investerings-
maatschappij, de NV Delcredere)
hebben een voorbeeldfunctie.
Wij zullen ons bij de stemming
onthouden,
want
hoewel
er
vooruitgang wordt geboekt, zijn er
grote lacunes in de wet. Wij willen
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
55
implique toues les dimensions de l'entreprise.
Le projet de loi est trop restrictif. Nous aurions vraiment souhaité un
élargissement aux critères que je viens de citer, plus particulièrement
à la responsabilité sociétale et environnementale.
De la même manière, il est important, si l'on veut que la part variable
des rémunérations liée à la valeur des actions soit liée à une vraie
performance de l'entreprise, que la rentabilité soit évaluée et que la
prise en compte de la valeur des actions se fasse sur une période
suffisamment longue. Le projet parle d'un délai de trois ans mais nous
estimons qu'il faut cinq ans au minimum afin de pouvoir dire que la
gestion a été réalisée avec une vision à long terme.
Dans la détermination de ces critères d'évaluation de la performance
et donc de la rémunération qui y est liée, nous espérions qu'un effort
aurait été consenti afin d'introduire les entreprises publiques dans la
loi. Une entreprise publique autonome a des missions de service et
des obligations vis-à-vis des citoyens et de l'État. Il est évident que le
fait de prendre en compte le contexte général qui permet d'évaluer la
performance de cette entreprise est particulièrement important.
C'est la raison pour laquelle nous voulons ajouter, via un
amendement, des entreprises qui ne sont pas reprises dans le
présent projet mais qui ont une forme de gestion et d'administration
semblable à celle d'une entreprise publique autonome.
Nous pensons à la Loterie Nationale, à la Société fédérale de
participation et d'investissement, à l'Office national du Ducroire ainsi
qu'à la société anonyme de droit public du Ducroire. Nous pensons
que ces entreprises sous contrôle public ont une fonction d'exemple
et doivent respecter les règles de bonne gouvernance. Par
conséquent, à elles aussi doivent s'appliquer les règles qui se
trouvent dans ce projet de loi. Certaines de ces règles sont positives
et représentent un progrès par rapport à nos exigences en matière de
bonne gouvernance.
Vous l'aurez compris, monsieur le ministre, chers collègues, nous
allons nous abstenir sur ce projet parce que nous avons considéré
que ce projet contient des avancées mais que nous ne pouvons pas
l'approuver totalement vu l'absence d'une volonté maximale
d'introduire les critères dont je viens de parler. Nous allons nous
abstenir parce que nous voulons pouvoir suivre régulièrement la
concrétisation de ces mesures et vous interpeller à leur sujet. Nous
savons que le rapport de force est difficile entre le politique et le
monde de l'économie et nous savons que face à des acteurs
économiques puissants, nous sommes souvent démunis parce qu'ils
décident de licencier du personnel ou menacent de le faire si on ne
les aide pas, si on ne leur octroie pas des avantages.
Dans ce projet, on ne se prémunit pas assez et on ne se donne pas
les moyens d'être forts face à eux. Nous continuerons à suivre ce
dossier et nous devrons certainement rédiger de nouveaux
documents qui permettront d'avoir une vision plus responsable
socialement parlant de la gestion des entreprises, de leurs
responsabilités et du rôle des politiques vis-à-vis de l'acteur
économique.
u hierover regelmatig kunnen
interpelleren.
In zijn krachtsverhouding met de
bedrijfswereld staat de politiek
vaak machteloos, bijvoorbeeld
wanneer bedrijven dreigen met
ontslagen. Dit ontwerp geeft ons
niet de middelen om ons tegen dat
soort situaties te wapenen.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
56
De voorzitter: De volgende spreker is de heer Bruno Tuybens. U wordt op uw wenken bediend, mijnheer
Tuybens. De regering is vertegenwoordigd door de delegatie die u gevraagd had, namelijk de minister van
Justitie en de minister van Overheidsbedrijven.
03.06 Servais Verherstraeten (CD&V): (...)
De voorzitter: Daarom merk ik het op, collega Verherstraeten.
03.07 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer de voorzitter, mevrouw en
mijnheer de minister, collega's, ondernemingen hebben de afgelopen
twee decennia een steeds grotere maatschappelijke impact
verworven. Door een geslaagd politiek project van conflictbeheersing
en het streven naar vrijheid heeft het bedrijfsleven gigantische kansen
gekregen op een grotere, wereldwijde afzetmarkt, op lagere
productiekosten, via outsourcing, enzovoort.
De globalisering maakt van bedrijven machtige spelers, en niet alleen
op het economische veld. Dat is geen slecht nieuws voor de
overheden, zou men denken, want sterke ondernemingen brengen
geld in de staatskas, stellen mensen tewerk en zorgen zo voor meer
welvaart. De politieke overheden willen dus koste wat het kost
bedrijven aantrekken. Dit alles versterkt uiteraard nog meer de
machtspositie van de bedrijven, met de afkalving van gedegen
politieke beleidsvoering tot gevolg. Daarom wordt er wereldwijd aan
de alarmbel getrokken.
Wie objectief het verschil in snelheid ziet tussen de evolutie van het
overheidsbudget van de geïndustrialiseerde landen, enerzijds, en de
jaarlijkse groei van grote ondernemingen, anderzijds, kan niet langer
accepteren dat de kosten van de maatschappelijke problemen
onevenredig op de gezinnen en de overheid worden afgewenteld.
Ondernemingen hebben een globalisatie van kansen gekregen. Nu is
het tijd dat de politiek het bedrijfsleven confronteert met een
globalisering van de verantwoordelijkheden.
Vele bedrijfsleiders zijn van oordeel dat maximale winstcreatie op
korte termijn voor de aandeelhouder de enige legitieme doelstelling is
van een onderneming. Gelukkig is deze groep van ondernemers
stilaan in de minderheid gekomen en zijn er bijzonder veel goede
voorbeelden van ondernemers die het tegendeel beweren.
In die visie van doelstellingen op korte termijn, zijn de evolutie van de
koers van het aandeel, de kwartaalresultaten en het jaarlijkse
dividend, de enige criteria waarop de prestaties van de onderneming
afgerekend moeten worden. Het langetermijndenken is al te vaak
resoluut naar het achterplan verschoven.
Het bedrijfsleven pleit er traditioneel voor om zelf te mogen beslissen
in welke mate ze haar maatschappelijke verantwoordelijkheden zal
invullen. De roep naar zelfregulering zorgt er echter voor dat
vrijwilligheid de bovenhand haalt, de keuze beperkt blijft of enkel
lucratieve aspecten opzoekt. Al te vaak, collega's, leidt die
vrijwilligheid tot vrijblijvendheid. Bedrijven stellen zich vaak al tevreden
met een intentieverklaring en inspanningsverbintenissen. Waar de
bedrijfswereld in gebreke blijft, moet de overheid haar rol spelen. Zij
kan sturend en waar nodig regelgevend optreden, zodat bedrijven
geholpen, aangespoord en indien nodig zelfs gedwongen worden om
die verantwoordelijkheden mee op te nemen en daar de gepaste
03.07 Bruno Tuybens (sp.a): Au
cours
des
deux
dernières
décennies, les entreprises ont
acquis un pouvoir d'influence
croissant sur la vie sociale. Elles
ont eu de ce fait d'innombrables
possibilités de se développer
grâce à un projet politique
fructueux caractérisé par une
maîtrise des conflits et une
aspiration
à
la
liberté.
La
mondialisation a eu pour effet de
les métamorphoser en acteurs
très puissants et pas seulement
dans le domaine économique. Les
pouvoirs publics ne voient pas
d'un mauvais oeil cette évolution
des
entreprises
car
elles
alimentent les caisses de l'État,
emploient
des
citoyens
et
promeuvent la prospérité. Aussi
les autorités politiques veulent-
elles attirer coûte que coûte des
entreprises, ce qui consolide
encore leur position de force. Il en
résulte
cependant
un
amoindrissement mondial d'une
politique publique forte. C'est ce
qui explique qu'à travers le monde,
les responsables politiques tirent
la sonnette d'alarme.
Lorsqu'on voit l'écart énorme qui
est en train de se creuser entre les
budgets
publics
des
pays
industrialisés et les chiffres d'af-
faires des grandes entreprises,
l'on ne peut plus tolérer que ce
soient principalement l'État et les
ménages qui financent le coût des
problèmes sociaux. Il est temps
que la classe politique oblige les
entreprises à accepter aussi une
mondialisation de leurs responsa-
bilités.
Heureusement,
les
entrepreneurs qui estiment qu'une
maximisation des profits est
l'unique finalité légitime de toute
entreprise deviennent peu à peu
minoritaires.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
57
acties aan te koppelen.
Vorige maand, collega's van de Open Vld, las ik een zeer interessant
opiniestuk van een goede oude bekende van jullie, namelijk professor
Paul De Grauwe. Die zei in een stuk in De Standaard van eind januari
van dit jaar het volgende: " de grootste vijanden van het kapitalisme
zijn vandaag niet de vakbonden, maar CEO's zoals Carlos Brito van
AB InBev. Het wordt tijd dat de overheden de almacht van de
aandeelhouders beperken. Een economisch systeem kan maar
overleven als er een brede maatschappelijke consensus bestaat dat
het systeem goed is voor het overgrote deel van de bevolking. Meer
en meer groeide er de idee dat het marktsysteem beter geplaatst was
dan de overheid om duurzame jobs te creëren en tegelijk materiële
vooruitgang voor iedereen mogelijk te maken. Overal in de wereld
werd aan deregulering en privatisering gedaan." Professor De Grauwe
denkt dus dat de tijd nu rijp is om daar een einde aan te stellen. De
slinger sloeg te ver door, schrijft hij. Teveel mensen begonnen te
geloven dat alle maatschappelijke problemen door de vrije markt
opgelost konden worden, en dat de rol van de overheid overal
teruggedrongen moest worden.
Een nog fundamentelere ontsporing ontstond toen de idee ingang
vond dat de controle op de ondernemingen moest gebeuren door de
aandelenmarkten. Professor De Grauwe zegt dat in de
aandelenmarkten psychologische factoren, zoals euforie en
depressie, optimisme en pessimisme, een even grote rol spelen als
fundamentele
economische
factoren.
Als
dan
de
vergoedingssystemen van het topmanagement meer en meer
gekoppeld worden aan de evolutie van de aandelenkoers, is het hek
van de dam.
Ik vind het een zeer interessante uiteenzetting van professor De
Grauwe. Hij appelleert ook aan de bedrijfsleiders om de ernst van dit
probleem op tijd te onderkennen en om hieruit de nodige conclusies
te trekken. Ten slotte schrijft hij uitdrukkelijk dat de overheid moet
optreden in dit systeem, onder andere zoals vroeger, door
vergoedingen gebaseerd op optiecontracten te belasten als een loon.
Wij hebben dit gegeven. Wij hebben het gegeven van de
zelfregulering van bedrijven. Sinds 2003 komt er een commissie van
ondernemers bijeen, vroeger geleid door Maurice Lippens. In het
corporate-governancecomité, zetelen een aantal interessante
personen, onder anderen Luc Vansteenkiste, Pierre-Olivier Beckers,
Didier Bellens, Karel Boone, Daniel Janssen, Hugo Vandamme en
Lutgart Van den Berghe.
Mijnheer de minister, ik wil er één aspect uitlichten. Er staat zeer
uitdrukkelijk in de corporate-governancecode dat het comité in
verband met renumeratie gelooft dat de betaling van niet-uitvoerende
bestuurders op performance gerelateerde renumeratie, zoals
aandelen, aandelenopties of tantièmes, niet de goede praktijken
vertegenwoordigt en als dusdanig niet moet worden aangemoedigd.
Dat is heel duidelijk.
Ik wil ook zeer uitdrukkelijk Fred Chaffart citeren in Knack in
oktober 2008. Als antwoord op de vraag of bij de beloning van de
managers niet te veel gekeken wordt naar hun prestaties op korte
termijn zei hij: "Ja inderdaad, en zo creëer je een slecht en immoreel
Dans le cadre d'une vision à court
terme, une entreprise n'est jugée
qu'à l'aune des cours des actions,
des résultats trimestriels et du
dividende annuel. Les entreprises
préfèrent choisir elles-mêmes la
manière dont elles remplissent
leur obligations sociales. Mais
elles s'en tiennent souvent à de
simples déclarations d'intentions.
L'autorité publique doit dès lors
jouer son rôle de guide et de
régulateur.
Le Prof. De Grauwe a écrit fin
janvier dans De Standaard que les
CEO,
comme
Carlos
Brito
d'AB InBev, sont les plus grands
ennemis du capitalisme. À son
estime, les pouvoirs publics
doivent restreindre la toute-
puissance des actionnaires. La
situation a encore empiré avec
l'avènement du principe selon
lequel les entreprises doivent être
contrôlées par les marchés des
actions.
Et
lorsque
les
rémunérations des grands patrons
sont liées à l'évolution du cours
des actions, on assiste aux
dérives les plus insensées. Le
Prof. De Grauwe appelle les chefs
d'entreprise à prendre la mesure
de la gravité du problème. Il
souhaite en outre que l'autorité
publique intervienne pour taxer les
stock-options
comme
des
rémunérations, comme c'était le
cas auparavant.
Une commission d'entrepreneurs,
autrefois pilotée par Maurice
Lippens se réunit depuis 2003. À
en croire son code de corporate
governance, le paiement en
actions
d'administrateurs
non
exécutifs n'est pas une pratique
saine. En octobre 2008, dans
l'hebdomadaire
Knack,
Fred
Chaffart qualifie d'immorale l'idée
de lier les bonus à des résultats à
court terme. Il serait préférable de
lier les bonus à des résultats à
long
terme.
L'octroi
d'une
indemnité royale à des chefs
d'entreprise
précipitant
leur
entreprise dans le gouffre est
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
58
systeem waarbij mensen zo snel mogelijk zoveel mogelijk geld
scheppen om dan te maken dat ze weg zijn. Dan krijg je hebzucht. Ik
vind dat managers goed betaald moeten worden," ik vind dat
overigens ook, "maar dat er een verband moet zijn met de goede
resultaten van het bedrijf op lange termijn. Dat mensen die hun
onderneming naar de ondergang hebben geleid daar ook zeer goed
voor werden betaald, vind ik ronduit schokkend. Het kan toch niet dat
managers die hun bedrijf in de vernieling helpen fluitend
wegwandelen
met
een
gouden
parachute,
een
riante
afscheidsvergoeding, en toch gebeurt het".
Onze eerste minister, in zijn eerste regeringsverklaring, want zoals u
weet heeft hij er reeds twee gehad, deed een oproep met aandrang
voor meer ethisch besef bij bepaalde bankiers, bestuurders en
managers. "Dringende maatregelen zijn nodig om het vertrouwen in
het systeem te herstellen en beter te reguleren". In die periode,
collega's, zei hij: "Wij moeten paal en perk stellen aan riante
ontslagvergoedingen voor topmanagers". Paal en perk stellen, ik vond
dat een zeer interessante uitspraak en vooral een uitspraak van de
eerste minister waarbij een bepaalde hoop werd gekoesterd en
groeide, dat er eindelijk eens iets te gebeuren stond.
Dat is ook de reden waarom wij straks tegen dit wetsontwerp zullen
stemmen. Wij zijn uiteraard bijzonder ontgoocheld over de lege doos
die dit wetsontwerp is.
Wij hebben de bijzondere opvolgingscommissie gekend van de
financiële en bankcrisis. De voorzitter van die commissie, de heer
George, zit hier ook. In die commissie is onder meer besproken dat
de geschiktheid van de onafhankelijke bestuurders binnen de
financiële instellingen door superviserende autoriteiten speciaal moet
worden beoordeeld, met de medewerking van financiële specialisten,
en dan heb ik het nog niet over alle aanbevelingen van het comité-
Lamfalussy in verband met de renumeratieregelingen, de gouden
parachutes die strikt beperkt moeten blijven, de bonussen en
dergelijke meer.
Ik moet vaststellen dat die opvolgingscommissie ook een lege doos
is. Ik merk immers op dat er al vijf keer vergaderd is. Vier keer van de
vijf is er gesproken over de vraag wanneer er samengekomen zou
worden. Na al de hoorzittingen die daarover al hebben
plaatsgevonden en de studie die werd uitgevoerd over de financiële
crisis en de bankcrisis, zal de commissie nu beginnen met
hoorzittingen. Met andere woorden, ook dat is een lege doos.
Mijnheer George, u bent voorzitter van een lege doos. Het spijt mij
zeer. Ik kan er ook niets aan doen, maar het is de realiteit. Het is
vooral belangrijk aan te duiden dat de regering daarmee te kennen
geeft dat zij eigenlijk niets wil doen met kracht, niets wil doen rond die
problematiek.
Dan kom ik bij het wetsontwerp dat voorligt.
Collega's, mevrouw en mijnheer de minister, ik zal beginnen met
enkele positieve punten.
De gouden parachute wordt in dit wetsontwerp beperkt tot twaalf,
eventueel tot achttien maanden. Indien die hoger is, dan moet het
dossier naar de algemene vergadering van de aandeelhouders en
scandaleux.
Dans sa première déclaration de
gouvernement, le premier ministre
lançait un appel à davantage de
sens éthique aux banquiers,
administrateurs et chefs d'entre-
prise. Il allait mettre un terme
définitif aux plantureuses indem-
nités accordées aux dirigeants. Un
changement
était
finalement
espéré. Notre déception face à
propos de ce projet de loi est
tellement
grande
que
nous
voterons contre.
La commission de suivi spéciale
chargée de l'analyse de la crise
bancaire et financière a discuté de
la nécessité de confier l'évaluation
des aptitudes des administrateurs
indépendants
des
institutions
financières à des instances de
supervision. La commission de
suivi est malheureusement une
boîte vide. Quatre des cinq
réunions ont été consacrées à
arrêter la date des réunions et,
entre-temps, après toutes les
auditions qui ont déjà eu lieu, il a
été décidé d'en organiser de
nouvelles.
Apparemment, le gouvernement
ne veut prendre aucune mesure
forte.
Ce projet de loi comporte des
points
positifs.
Ainsi,
les
parachutes dorés sont limités à 12
ou 18 mois. S'ils dépassent cette
limite, l'assemblée générale des
actionnaires
et
le
conseil
d'entreprise doivent se prononcer.
Je me demande toutefois ce qu'il
adviendra si une entreprise opte
pour ces 18 mois sans explication
du comité de rémunération.
L'échelonnement dans le temps
de la rémunération variable liée à
des actions constitue un autre
point positif. J'adhère aussi à la
disposition en vertu de laquelle
aucune indemnité de départ n'est
due en cas de mauvais résultats.
L'insertion
du
rapport
de
rémunération dans le rapport
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
59
naar de ondernemingsraad. Dat laatste gelukkig dankzij een
amendement van de leden van de meerderheid. Dat is een goed punt.
Er heerst nog wat juridische discussie over de 18 maanden. Ik heb
nog een vraag die ik aan de minister van Justitie zou willen stellen.
Wat gebeurt er indien een onderneming beslist dat het 18 maanden
wordt en het remuneratiecomité geen uitleg geeft? Dan zou men de
tekst zo kunnen lezen dat de beslissing op dat ogenblik ook ontsnapt
aan de algemene vergadering van aandeelhouders. Dat is een klein
aspect. Maar goed, ik vermoed dat dat snel kan opgelost worden.
Een tweede positieve punt van het wetsontwerp is de spreiding van
het verwerven van aandeelgerelateerde variabele vergoedingen in de
tijd om aldus een langere focus op het ondernemen te verwerven.
Dankzij een amendement van de meerderheid - ik vermoed na mijn
kritiek in de pers - is het sneller ingevoerd. Dat is een positief punt.
Ten derde, de vertrekpremie komt er niet ingeval slechte resultaten.
Dat is een positief punt. In de commissie heb ik ook gezegd dat het
feit dat het remuneratieverslag geïncorporeerd wordt in het algemeen
jaarverslag tot voorbeeld strekt. Ik vind dat zeer positief. Tot daar de
positieve punten.
Mijnheer de minister, wij zullen de tekst niet goedkeuren wegens zes
fundamentele punten van kritiek. Ik zal die zo snel mogelijk proberen
voor te stellen.
Een eerste fundamentele kritiek is dat aan de royale bonussen en
gouden parachuteregelingen van vandaag in wezen niet wordt
geraakt. De nieuwe regels gelden voor de nieuwe contracten. Warren
Buffet zei ooit smalend dat een ontslagen ceo meer verdiende op de
dag van het leegmaken van zijn kantoor dan een arbeider gedurende
heel zijn leven.
Dat blijft in België zo voor de bestaande contracten. Ik herinner mij dat
de eerste minister de riante oprotpremie van Gilbert Mittler, de ex-
Fortis-topman onvoorstelbaar vond - zo stond het tenminste in Het
Laatste Nieuws en een kaakslag voor alle werknemers, klanten en
kleine aandeelhouders: "Ik vind het ronduit schandalig. Ik weet niet
goed of men bij Fortis beseft waar men mee bezig is. Snapt men dan
echt niet dat het anders moet".
Verder: "Premier Leterme stak zijn verontwaardiging over Mittlers
gouden parachute niet onder stoelen of banken. Ook de
regeringspartner,
Open
Vld,
vindt
de
miljoenenpremie
onaanvaardbaar. De woordvoerder liet gisteren evenwel verstaan dat
de regering zal nagaan of en hoe ze iets kan doen aan de excessieve
opstappremies". Het gaat uiteraard over de bestaande excessieve
opstappremies. Welnu, in onderhavig wetsontwerp gebeurt daar niets
aan.
De PS eiste in die periode een beperking van de ontslagvergoeding
tot een jaar salaris. Open Vld wilde tot 18 maanden loon gaan. Er
werd een compromis bereikt, zo lezen we in november 2008. "In de
regel wordt de ontslagvergoeding beperkt tot maximaal een jaar loon.
Al wie een lange staat van dienst heeft, kan meer krijgen. Na 20 jaar
is het 15 maanden. Na 25 jaar is het 18 maanden. Uiteindelijk blijft
daar niets meer van over. De vergoeding wordt alleen berekend op
annuel général est également une
bonne mesure.
Nous avons toutefois des critiques
à formuler sur six points. Ainsi, on
ne touche pas aux bonus
faramineux ni aux parachutes
dorés existants. La nouvelle loi ne
s'applique
qu'aux
nouveaux
contrats. Lorsque le dirigeant de
Fortis Gilbert Mittler est parti en
empochant une prime de départ
pharaonique, le premier ministre
Leterme a crié au scandale. Il allait
être mis un terme à ces pratiques
mais nous ne retrouvons aucune
mesure en ce sens dans le
présent projet de loi. C'est
pourquoi le sp.a présente de
nouveau son amendement n°31
sur ce point.
Les administrateurs indépendants
seront en outre encore indemnisés
par des produits liés aux actions.
Le gouvernement va ainsi à
l'encontre du code de gouver-
nance d'entreprise et de la
Commission européenne. Celle-ci
a en effet publié la recom-
mandation C(2009)3177 le 30 avril
2009. Le point 4.4 précise que la
rémunération des administrateurs
non exécutifs ne peut être
composée d'options sur actions.
Contrairement
au
code
de
corporate governance belge et à
une recommandation très précise
de la Commission européenne, le
gouvernement actuel ne souhaite
apporter aucun changement aux
rémunérations et ceci, uniquement
pour
défendre
les
intérêts
personnels d'une personne en
particulier. La composition de
l'assemblée générale et du conseil
d'administration d'AB Inbev est
identique. Le projet de loi a été
taillé sur mesure pour une seule
personne. Parmi les 50 premières
entreprises cotées en bourse de
notre pays, il n'y a en effet qu'une
qui pratique ce système de
rémunération en actions pour les
administrateurs
non-exécutifs.
L'administrateur indépendant non
exécutif en question est un ancien
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
60
basis van het vaste gedeelte van het loon". Ook dat is allemaal
verleden tijd.
Er wijzigt dus niets aan de bestaande excessieve oprotpremies, de
gouden parachutes. De regering heeft ervoor gekozen om daaraan
niets te wijzigen.
Vandaar hebben wij het amendement nummer 31 ingediend, dat wij
hier graag herhalen. Daarin vragen wij dat de maatregel nu al in
uitvoering zou zijn.
Tweede punt van kritiek is dat de onafhankelijke bestuurders nog
altijd met aandelengerelateerde elementen kunnen worden vergoed.
Ik kan er ook niet aan doen dat de regering vijftien maanden heeft
gewacht om het voorliggende wetsontwerp aan het Parlement voor te
leggen. Het werd echter voorgelegd net op het ogenblik van de
sociale crisis bij AB InBev. De link is dus niet door mij gelegd.
In ieder geval stelt de corporate governance code heel uitdrukkelijk
dat het niet kan dat niet-uitvoerende bestuurders een variabel loon
krijgen dat aandelengerelateerd is.
Mijnheer de minister, ik heb ten andere ook de tekst mee van de
Europese Commissie, die op 30 april 2009 ik zal u de tekst straks
overhandigen de aanbeveling C(2009) 3177 uitbracht. Voornoemde
aanbeveling bepaalt onder punt 4.4 heel uitdrukkelijk hier is geen
onduidelijkheid mogelijk het volgende: "De beloning van niet-
uitvoerend bestuurders of commissarissen mag geen aandelenopties
omvatten."
Het is dus met andere woorden de wens en de beslissing van de
huidige regering om in tegenstrijd met de corporate governance code
van België, in tegenstrijd ook met een aanbeveling van de Europese
Commissie die niets aan onduidelijkheid overlaat, ondanks de praktijk
in Nederland sinds 1996 dus al meer dan 14 jaar lang en omdat er
bepaalde belangen te behartigen zijn, dat aan de verloning niets wordt
gewijzigd. Met niets bedoel ik dat er in de praktijk weliswaar een
verstrenging is, met name via de ondernemingsraad en de algemene
vergadering van aandeelhouders. Ik zou de heer De Potter willen
uitnodigen de samenstelling van de raad van bestuur eens goed te
bekijken. In voorkomend geval zal hij merken dat de algemene
vergadering van aandeelhouders en de raad van bestuur van het
bedrijf dezelfde samenstelling heeft. Daar komt het eigenlijk op neer.
Collega's, er ontstaat dus een situatie, waarbij het voorliggende
wetsontwerp op maat van één persoon is gemaakt. Er is immers
slechts één bedrijf in België dat qua grootte tot de top-50 van de
bedrijven in ons land en beursgenoteerde ondernemingen behoort,
dat een dergelijk systeem van aandelengerelateerde vergoedingen
voor niet-uitvoerende bestuurders heeft.
Wij kennen allen de namen van de dit is nog erger Belgische,
onafhankelijke bestuurders. De voorliggende wet wordt op maat
gemaakt van een ex-eerste minister, namelijk ex-eerste minister
Dehaene, die als niet-uitvoerend, onafhankelijk bestuurder bij
AB InBev toch nog de kans moet krijgen zijn verworven
aandelenopties op een bepaald ogenblik te kunnen realiseren.
premier ministre qui doit avoir la
possibilité d'exercer à un moment
donné ses options sur actions.
L'enjeu
s'élève à 1,5 million
d'euros et les plus-values sont
exonérées d'impôt. C'est le règne
du déshonneur!
Il est encore plus agaçant qu'il
s'agisse d'un administrateur indé-
pendant. La loi du 2 août 2002
stipule que la présence d'adminis-
trateurs
indépendants
peut
contribuer à ce que les résultats
de la société puissent également
être utilisés à l'avantage des
travailleurs. Dans le cadre du
conflit social au sein d'AB InBev,
les administrateurs indépendants
ont précisément pour mission de
défendre
les
intérêts
des
travailleurs. Ils sont rémunérés par
le biais d'options sur actions et
bénéficient d'une rémunération
variable
très
généreuse.
M. Dehaene n'a pas refusé les
options sur actions. En 1999, il
nous a mis en garde contre la
montée
irrésistible
des
flux
d'argent à l'échelle mondiale mais
il a entre-temps découvert le
pouvoir de l'argent.
Le 21 janvier 2010, M. Van Biesen
a déclaré au quotidien De
Standaard que les administrateurs
indépendants doivent défendre
l'intérêt général, que M. Dehaene
ne le fait manifestement pas, et
que des mesures ont été prises
pour l'encourager à agir. Depuis
lors, c'est le silence sur toute la
ligne.
Selon
M. De
Potter,
la
rémunération fixe est la règle et la
rémunération variable, l'exception
pour que les administrateurs
indépendants puissent conserver
leur objectivité. Mais ils ne le
peuvent plus. Grâce aux options
sur actions, ils bénéficient d'une
rémunération variable d'1,5 million
d'euros contre une rémunération
fixe de 70 000 euros. Ce n'est pas
équilibré.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
61
Zoals u weet, gaat het de cijfers zijn mij door AB InBev bevestigd
over een slordige 1,5 miljoen euro, die naar alle waarschijnlijkheid zal
worden gerealiseerd en waarvan de meerwaarden overigens onbelast
zijn.
Ik vind het echt niet kunnen. U hoeft dus niet te schrikken dat er
mensen zeggen dat de schande regeert. De schande regeert!
Wanneer een wet kan worden gemaakt à la tête du client, op maat
van één eminent persoon van een regeringspartij, dan is dat zo. Dan
regeert de schande. Ik kan het niet anders omschrijven.
Het is nog ergerlijker dat het gaat om een onafhankelijk bestuurder.
Er is een regeling voor de niet-uitvoerende bestuurders. De niet
uitvoerende bestuurders kunnen op een bepaald moment baat
hebben bij een verhoging van de koers. Hier gaat het om een
onafhankelijke bestuurder. In de wet van 2 augustus 2002 staat heel
uitdrukkelijk dat de aanwezigheid van onafhankelijke bestuurders
ertoe kan bijdragen dat de resultaten van de vennootschap ook in het
belang van de werknemers zullen kunnen worden aangewend. Het is
eigenlijk hilarisch. Op het ogenblik van het sociale conflict bij
AB InBev hebben wij moeten lezen dat uitgerekend de onafhankelijke
bestuurders de taak hebben de belangen van de werknemers te
verdedigen.
Die onafhankelijke bestuurders worden met aandelenopties vergoed.
Zij krijgen een royaal variabel loon. De aandelenopties die hun zijn
aangeboden werden door sommigen onder hen geweigerd, behalve
door een bepaalde Vlaams onafhankelijk bestuurder...
Ik ga u een tekst voorlezen die de heer Dehaene in 1999 met zoveel
woorden heeft gezegd. Zeer interessant! "Een geheel andere nieuwe
realiteit, maar veel minder zichtbaar, is de opmars van het mondiale
geldverkeer.
Miljarden
speculatieve
kapitalen
zwerven
ongecontroleerd van scherm naar scherm, van beurs naar beurs, en
kunnen in één klap grote economieën destabiliseren. Wij dreigen op
wereldvlak terug te vallen in een wild kapitalisme, een door
winstmaximalisering gedreven markteconomie, zonder ethische,
sociale of ecologische regels."
Dat zijn de woorden van Jean-Luc Dehaene. Weliswaar, collega's, in
1999. Ondertussen heeft hij de macht van het geld klaarblijkelijk wel
ontdekt.
Collega Van Biesen, u zei klaarblijkelijk eind januari in de krant
De Standaard: "Onafhankelijke bestuurders moeten het algemeen
belang dienen. Dit doet Dehaene hier niet. Wij nemen dan ook
maatregelen om hem tot actie aan te manen." Ik heb van u niets meer
gehoord. U bent monddood gemaakt door de grote CD&V in uw
meerderheid.
Ik lees het nogmaals: "Onafhankelijke bestuurders moeten het
algemeen belang dienen. Dit doet Dehaene hier niet. Wij nemen dan
ook maatregelen om hem tot actie aan te manen." Ik kan het alleen
maar lezen. U bent trouwens zo vriendelijk te zeggen dat er pas na
mijn interventie schot in de zaak kwam. Dank u daarvoor.
"Kringen van de christelijke arbeidersbeweging ervaren de positie van
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
62
Dehaene als vrij gênant. ACW. AB InBev blijkt geen toonbeeld van
een ordentelijk sociaal overleg. CD&V noch ACW noch Dehaene zelf
geeft hierover commentaar."
Ik lees maar wat er in De Standaard van 21 januari 2010 staat.
Ik heb begrepen van collega De Potter dat een vaste vergoeding de
regel wordt, en een variabele vergoeding de uitzondering.
Onafhankelijke bestuurders moeten hun objectiviteit kunnen bewaren
en de beleidslijn kunnen bekritiseren. Dat kunnen zij niet meer. Met
de aandelenopties krijgen zij een variabel loon van 1,5 miljoen euro,
tegenover een vaste vergoeding van 70 000 euro, om hun werk als
bestuurder te doen. Dat is niet meer in balans.
03.08 Jenne De Potter (CD&V): Mijnheer Tuybens, ik weet niet
welke opleiding u hebt genoten, maar u moet mij eens uitleggen hoe
een nieuwe wet, die wij vandaag zullen goedkeuren, kan ingrijpen in
contracten en opties die in het verleden zijn toegekend en zelfs de
Europese aanbeveling van 30 april 2009 die u citeert, dateert van na
het ingaan van het contract waarin de opties werden toegekend. Leg
mij eens uit hoe u dat juridisch aanpakt. Wij boden een oplossing door
te zeggen dat onafhankelijke bestuurders geen variabele vergoeding
meer krijgen. Gebeurt dat toch, dan is er nog een akkoord nodig van
de algemene vergadering en een advies van de ondernemingsraad. Ik
zie niet hoe u dat zou oplossen. (Applaus op de banken van CD&V)
03.08 Jenne De Potter (CD&V):
Comment une nouvelle loi peut-
elle intervenir au plan juridique
dans des contrats et des options
du passé? La recommandation
européenne ne date que du
30 avril 2009. Nous avons proposé
une solution en vertu de laquelle
les administrateurs indépendants
ne reçoivent plus de rémunération
variable.
S'ils
la
reçoivent
néanmoins,
un
accord
de
l'assemblée
générale
est
nécessaire et un avis du conseil
d'entreprise.
(Applaudissements
sur les bancs du CD&V)
03.09 Bruno Tuybens (sp.a): U hoeft niet te applaudisseren. Het is
heel eenvoudig. U hebt tegen een amendement van mij en mijn
collega's gestemd; dat staat niet meer in de papieren, maar het komt
van mevrouw Gerkens en de heren Tobback en Van Hecke.
Welnu, in dat amendement staat dat de aandelenopties die door niet-
uitvoerende bestuurders van ondernemingen werden verworven, niet
meer kunnen worden uitgeoefend. De wetgever kan vandaag dus
perfect beslissen om de aangeboden aandelenopties, die nogmaals
door het Corporate Governance Committee van de Europese
Commissie werden opgevolgd, niet te laten uitoefenen. Dat is
absoluut mogelijk. Dat amendement hebben wij ingediend.
03.09 Bruno Tuybens (sp.a):
M. De Potter a voté contre un
amendement en vertu duquel les
options sur actions acquises par
les administrateurs non exécutifs
ne peuvent plus être exercées.
03.10 Jenne De Potter (CD&V): Mijnheer Tuybens, de Raad van
State heeft in zijn advies over het eerste ontwerp gezegd dat het
juridisch niet kan om in lopende contracten in te grijpen. Wij luisteren
af en toe naar de Raad van State luisteren. Op het voorbeeld dat u nu
geeft, is opnieuw de kritiek van de Raad van State van toepassing:
juridisch kan men niet in lopende contracten ingrijpen.
03.10 Jenne De Potter (CD&V):
Le Conseil d'État a déclaré dans
son avis sur le premier projet qu'il
était
juridiquement
impossible
d'intervenir dans les contrats en
cours. Nous obéissons au Conseil
d'État.
03.11 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer De Potter, de Raad van State
heeft zich vooral gebaseerd op het feit dat er een discriminatie zou
ontstaan. Het ging trouwens alleen maar over de gouden parachutes,
niet over de aandelenopties. Er zou een discriminatie ontstaan bij de
diverse mogelijke uitvoerende bestuurders, ceo's en leden van
directiecomités en dergelijke meer. Er is hier geen discriminatie, wel
03.11 Bruno Tuybens (sp.a):
Seuls les parachutes dorés étaient
concernés, et non les options sur
actions. Le Conseil d'État a estimé
qu'une discrimination serait ainsi
instaurée entre les administrateurs
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
63
integendeel. De wetgever kan perfect bepalen dat aandelenopties die
zijn toegekend aan niet-uitvoerende bestuurders, niet uitgeoefend
kunnen worden. Dat kan perfect, men kan dat perfect in een wet
inschrijven, net zoals men morgen in een wet kan inschrijven dat er
links of rechts op de baan moet worden gereden. Dat kan de
wetgever. Hij kan bepalen dat personen met een rijbewijs van voor
een bepaalde datum links en de andere rechts moeten rijden. Maar is
niet aan de orde. Lees er het amendement op na: u zult zien hoe wij
dat willen organiseren.
Derde belangrijk punt van kritiek is dat de meerderheidspartijen
enerzijds het goed oordelen dat een jaarverslag van een onderneming
elementen bevat die verder gaan dan het louter financiële. Vroeger
was het jaarverslag van een onderneming een financieel jaarverslag.
Nu worden meestal uit overwegingen van promotie en publiciteit ook
niet-financiële criteria opgenomen in een jaarverslag. Op zichzelf is
dat zeker geen probleem, integendeel. Ik vind het goed dat een
onderneming haar belang in de samenleving op die wijze erkent. Op
die manier wordt er gerapporteerd over personeelsaspecten, milieu-
impact en dergelijke meer. Dat is een goede zaak. Met onderhavig
wetsontwerp wordt et remuneratieverslag ook in het jaarverslag
geïncorporeerd, wat eveneens positief is.
Maar wanneer het dan gaat over de hoogmis van de onderneming, de
eenmalige algemene vergadering van aandeelhouders, dan is het,
anderzijds, plots veel te veel dat vertegenwoordigers van de relevante
belanghebbenden al is het maar vijf of tien minuten spreekrecht
krijgen. Ik kan het niet anders zeggen: dat is een anomalie.
Uiteindelijk zou men op die manier de vele incidenten, waarbij onder
andere vredesbewegingen bij Barco binnenstappen en een aandeeltje
moeten kopen om binnen te mogen, vermijden door de relevante
stakeholders gewoon te erkennen zoals ze zijn. Dat hoeven er geen
vijfentwintig te zijn, een stuk of vijf à zes is al meer dan voldoende. Ik
wil opmerken dat nu al tal van mensen die geen aandeelhouder zijn,
onder andere de leden van de ondernemingsraad en houders van
obligaties, aanwezig kunnen zijn op een algemene vergadering van
aandeelhouders van een onderneming. Zij hebben logischerwijze
geen stemrecht, maar wel spreekrecht. Het zou een correcte
behandeling zijn van de relevante belanghebbenden indien men hun
ook de kans geeft om zowel in de private ondernemingen als in de
overheidsbedrijven mee te spreken.
Voorzitter: Dirk Van der Maelen, ondervoorzitter.
Président: Dirk Van der Maelen, vice-président.
Het was een amendement ingediend door sp.a, Ecolo-Groen! en de
PS. Ik heb moeten vaststellen dat de meerderheidspartij PS tegen
haar eigen amendement heeft gestemd vorige dinsdag.
Ten vierde, ondanks alle verklaringen...
exécutifs, les CEO et les membres
des comités de direction. Il n'est
pourtant nullement question d'une
quelconque forme de discrimi-
nation. Il est tout à fait loisible au
législateur d'inscrire dans la loi
que les options sur actions
attribuées aux administrateurs non
exécutifs
ne
peuvent
être
exercées.
Les partis de la majorité saluent
l'intégration dans les rapports
annuels des entreprises d'élé-
ments autres que purement
financiers. Actuellement, pour des
raisons publicitaires, les rapports
annuels
prennent
en
effet
généralement
également
en
considération des critères non
financiers. Ce projet de loi
incorpore aussi le rapport de
rémunération dans le rapport
annuel, et nous nous en félicitons.
Toutefois, les représentants de
groupements d'intérêt pertinents
n'ont pas le droit de s'exprimer lors
de l'assemblée générale. Une
reconnaissance
des
parties
prenantes concernées permettrait
pourtant d'éviter d'assister à des
assemblées houleuses telles que
celle qui s'est déroulée chez
Barco. De nombreuses personnes
qui ne détiennent pas d'actions,
telles que les membres du conseil
d'entreprise et les obligataires,
peuvent
d'ailleurs
déjà
être
présentes lors de l'assemblée
générale des actionnaires d'une
entreprise. En toute logique, elles
ne disposent d'aucun droit de vote
mais peuvent prendre la parole.
Les parties prenantes concernées
bénéficieraient d'un traitement plus
correct si la possibilité leur était
également offerte de s'exprimer au
sein des entreprises, qu'elles
soient privées ou publiques.
Le PS a voté contre son propre
amendement mardi dernier.
De voorzitter: Mijnheer Tuybens, de heer De Potter wenst u te onderbreken.
03.12 Jenne De Potter (CD&V): Mijnheer Tuybens, wij hebben die
discussie al uitvoerig gevoerd in de commissie. Ik ben er geen
03.12 Jenne De Potter (CD&V):
Un large débat a été mené à ce
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
64
voorstander van dat belangengroepen in de algemene vergadering
spreekrecht zouden hebben. De algemene vergadering is de hoogmis
van de mensen die geïnvesteerd hebben, de aandeelhouders. Zoals u
zelf zegt volstaat het om één aandeel te kopen om spreekrecht te
hebben. Daarenboven kunnen de belangengroepen op voldoende
verschillende manieren hun visie en standpunt naar voren brengen,
via de media en de pers. Ik meen dat we geen dingen met elkaar
moeten gaan vermengen. Dat is niet nodig. Op die manier zouden we
afbreuk doen aan de goede werking van de algemene vergadering.
sujet en commission. Je ne suis
pas partisan d'octroyer le droit de
parole aux groupes d'intérêts lors
de l'assemblée générale qui est la
grand-messe des investisseurs,
c'est-à-dire des actionnaires. Il
suffit d'acheter une seule action
pour acquérir le droit de parole.
Les groupes d'intérêts ont du reste
la possibilité de s'exprimer dans
les médias. Un tel brassage nuirait
au
bon
fonctionnement
de
l'assemblée générale.
03.13 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer De Potter, excuseer dat ik
het zeg maar ik vind dit een zwakke interventie. Ik zal dezelfde lijn
gebruiken als u zojuist. Wat u zegt is dat het jaarrapport van de
onderneming alleen zou mogen verspreid worden onder de
aandeelhouders. Dat is wat u zeg. Het jaarrapport mag alleen
verspreid worden onder de aandeelhouders. Als de onderneming de
maturiteit heeft gelukkig zijn er zo een aantal om te zeggen dat ze
eigenlijk ook wel eens de toets van het middenveld wil aangaan, zou
zij die kans moeten krijgen. Ze stellen dan hun jaarvergadering van
aandeelhouders open voor die mensen die daarover effectief een
mening hebben. Het is niet zo dat zij de hele zaak moeten gaan
domineren, dat moeten ze absoluut niet doen, integendeel. Anders
krijgt men echter situaties zoals die bij Barco hebben plaatsgevonden,
dat vredesbewegingen rel beginnen schoppen. Om dat vermijden vind
ik het juist van maturiteit getuigen als dit zou gebeuren. In dezelfde lijn
van wat u zegt zou het jaarrapport dus alleen maar onder de
aandeelhouders moeten verspreid worden. Dat is exact dezelfde
redenering die ik gebruik. Dat was het derde aspect van de kritieken.
Een vierde aspect heeft te maken met de door regeringsleden breed
aangekondigde idee om een derde van de leden van de raad van
bestuur van private ondernemingen binnen drie of vier jaar van het
andere geslacht te laten zijn. Dat betekent dat minstens een derde
van de leden van de raden van bestuur binnen drie of vier jaar
mensen van het andere geslacht zouden zijn ten opzichte van de
meerderheid van de bestuurders. Ik zou kunnen zeggen dat het het
amendement-Joëlle Milquet is, om de cdH een plezier te doen. Ik zou
ook kunnen zeggen dat het het amendement-Sabine de Bethune is.
Op 10 november 2009 werd in het groot aangekondigd dat zij het een
zeer goed idee vond. Het is dus het amendement Milquet-de Bethune.
Ik heb dat amendement ingediend en wat blijkt? Ik heb van de
minister van Justitie het antwoord gekregen dat het eigenlijk niets met
het wetsontwerp te maken heeft. Nochtans handelt het wetsontwerp
over deugdelijk bestuur van private ondernemingen. Ik denk dat het
zeer deugdelijk zou zijn voor de ondernemingen indien er een grotere
diversiteit is in de samenstelling van de raad van bestuur, zowel
verschillende geslachten als echte onafhankelijke bestuurders. Dat
zijn elementen die het beslissingsproces in de onderneming ten
goede zouden komen, maar klaarblijkelijk mag het niet.
03.13 Bruno Tuybens (sp.a):
L'argumentation
n'est
pas
convaincante. M. De Potter dit en
fait que seuls les actionnaires
pourraient prendre connaissance
du rapport annuel. Si une
entreprise a la maturité requise
pour faire face aux critiques de la
société civile, elle devrait pouvoir
le faire. Il ne faut évidemment pas
non que les groupes d'intérêts
finissent par tout dominer, sous
peine d'en arriver à des situations
comme celle de Barco.
Par ailleurs, le gouvernement avait
formulé l'idée d'instaurer dans les
trois ans, pour les conseils
d'administration des entreprises
cotées en bourse, un quota d'un
tiers de membres de sexe
différent.
J'ai
présenté
un
amendement dans ce sens mais
le ministre de la Justice a
considéré que ce point est sans
rapport avec le projet de loi. Or ce
projet de loi vise la bonne
gouvernance et une plus grande
diversité y contribuerait sans
conteste.
De voorzitter: Mijnheer Tuybens, de heer Van Biesen wenst u te onderbreken.
03.14 Luk Van Biesen (Open Vld): Mijnheer Tuybens, we hebben u
uiteraard in de commissie gehoord en we horen u hier vandaag ook.
03.14 Luk Van Biesen (Open
Vld): Nous mènerons le débat sur
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
65
U bent blijkbaar toch niet echt bereid om de discussie op dat vlak met
ons aan te gaan. Wij en de minister van Overheidsbedrijven hebben
duidelijk en ondubbelzinnig gezegd dat wij het gesprek over de quota,
over het aantal bestuurders van het ene of andere geslacht, zullen
voeren in de verschillende commissies die daarmee reeds bezig zijn.
U probeert er nu iets aan toe te voegen om dan aan de buitenwereld
te kunnen zeggen dat de anderen het wegstemmen en dat ze niet
menen wat ze zeggen. Wij doen aan dat pervers spel vandaag niet
mee. Dat is het standpunt van de meerderheid op dat vlak.
Mijnheer Tuybens, wij willen ook nog eens duidelijk zeggen dat op dat
vlak de zelfregulering de evolutie in een bepaalde richting - zich
eigenlijk vandaag voltrekt. De overheidsbedrijven zou u toch moeten
kennen, mijnheer Tuybens, want u hebt daarin een aantal jaren
verantwoordelijkheid gedragen. Ik weet niet of u zich dat herinnert,
maar u bent staatssecretaris voor Overheidsbedrijven geweest. Wel,
u moet weten dat 26 % van de bestuurders vandaag van het andere
geslacht is. In 4 van de 6 overheidsbedrijven is er reeds vandaag
geen probleem meer inzake de quota.
Er zijn nog twee overheidsbedrijven waar een inspanning moet
gebeuren. De minister heeft in de commissie, en in haar beleidsnota,
gezegd dat zij haar verantwoordelijkheid op dat vlak zal nemen. Wij
voeren dit debat over de quota op de juiste plaats. Het is een gesprek
dat gevoerd wordt tussen alle verantwoordelijken die met de
genderproblematiek bezig zijn in de Senaat en in de Kamer, maar dat
paste echt niet in de commissie voor het Handelsrecht. Laten wij
eerlijk zijn, dat is werkelijk iets willen toevoegen omdat men iets moet
vinden waar men kan tegen zijn. Het spijt mij, mijnheer Tuybens. Die
ballon gaat vandaag niet op.
les quotas de genre dans les
différentes
commissions
qui
traitent
déjà
de
ce
point.
M. Tuybens réintroduit subreptice-
ment le sujet dans cet hémicycle
pour le faire rejeter, ce qui lui
permettra de clamer partout que
nous tenons un double langage.
Nous ne participerons pas à ce
petit jeu pervers. L'autorégulation
se
réalise
d'ailleurs
déjà
aujourd'hui, en réalité, avec 26 %
d'administrateurs de l'autre sexe
dans les entreprises publiques.
Actuellement,
plus
aucun
problème ne se pose en matière
de quota dans quatre des six
entreprises publiques. Un effort
doit encore être fourni dans deux
entreprises et la ministre prendra
ses responsabilités en la matière.
Nous mènerons ce débat sur les
quotas dans le cénacle adéquat,
en
présence
de
tous
les
responsables concernés par la
problématique du genre mais en
commission du Droit commercial,
ce débat n'était décidément pas à
sa place. M. Tuybens cherche
désespérément 'la petite bête'.
03.15 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer Van Biesen, ik vind het nogal
populistisch om te zeggen dat ik niets anders vond. Ik meen dat de
oppositiepartijen samen een veertigtal amendementen hebben
ingediend, met diverse kritieken op dit flauwe wetsontwerp.
Als het gaat over deugdelijk bestuur van ondernemingen, dan heeft
het element van diversiteit in de samenstelling van de raad van
bestuur er absoluut alles mee te maken. Het is alleen jammer dat het
in de regering zo lang duurt. De aankondigingen, zowel van mevrouw
Milquet als van mevrouw de Bethune, werden in oktober of november
vorig jaar gedaan. Ik heb het gevoel dat wij weer eens vijftien
maanden zullen moeten wachten vooraleer de regering met iets komt.
Het wordt altijd aangekondigd. In oktober 2008 werd door Leterme
aangekondigd dat dit wetsontwerp er een paar weken later zou zijn.
Wij hebben vijftien maanden moeten wachten.
03.15 Bruno Tuybens (sp.a):
Voilà une déclaration populiste car
nos observations contre ce piètre
projet de loi sont très nombreuses.
Tous les partis de l'opposition ont
d'ailleurs déposé ensemble une
quarantaine d'amendements.
La diversité dans la composition
du conseil d'administration est tout
à fait pertinente en matière de
bonne gouvernance, mais il est
dommage que le gouvernement
semble enregistrer de si petits
progrès dans ce dossier. Devrons-
nous à nouveau attendre quinze
mois avant de disposer d'éléments
concrets?
03.16 Luk Van Biesen (Open Vld): (...)
03.17 Bruno Tuybens (sp.a): Wat dat aspect betreft, mijnheer Van
Biesen, is het zeer duidelijk. Ik denk dat uw cijfer van 26 % ook al gold
op het einde van de regering waarvan onze beide partijen deel
uitmaakten.
Ik denk zelfs dat het iets hoger zou kunnen liggen, maar daarover ga
03.17 Bruno Tuybens (sp.a): Le
chiffre cité de 26 % s'appliquait
déjà fin 2007, à la fin du
gouvernement dont nos deux
partis faisaient partie. Je remercie
donc M. Van Biesen pour l'estime
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
66
ik niet discussiëren. Het is in elk geval zo dat dit cijfer eind 2007 al
minstens op dat niveau stond. Ik ben blij dat het beleid dat de sp.a
met betrekking tot overheidsbedrijven heeft gevoerd, zowel de heer
Vande Lanotte als ikzelf, uw appreciatie krijgt, waarvoor dank.
Het vijfde punt is de inhoud van de bonus. Wij hebben een
amendement ingediend dat ertoe strekt dat de bonus die de leden van
het directiecomité van de private ondernemingen krijgen, aan andere
dan alleen financiële criteria onderhevig zou zijn. Financiële criteria
zijn er voldoende: de groeicijfers, de aandelenkoersevolutie,
enzovoort. Dat is uiteraard gemakkelijk. Andere aspecten zoals de
evolutie van de personeelstevredenheid en de klantentevredenheid en
de vermindering van de milieu-impact van ondernemingen, kunnen
vandaag klaarblijkelijk niet in dit wetsontwerp worden opgenomen.
Wij hebben een amendement ingediend, dat wij vandaag niet opnieuw
indienen, om een element van beoordeling voor private
ondernemingen in te voeren. Wij dienen vandaag wel opnieuw het
amendement in dat ertoe strekt dat dit bij overheidsbedrijven
minstens de helft van de criteria zou moeten inhouden.
Dat was ook de vraag die ik ook aan de bevoegde minister wou
stellen. Mevrouw Vervotte, wat is uw persoonlijke visie of de visie van
de regering ter zake? U weet dat wij daar de afgelopen jaren mee
gestart zijn. De bonus van diverse CEO's wordt nu al op basis van
onder meer niet-financiële criteria berekend. Wat is de huidige stand
van zaken? Is er in 2009 iets veranderd ten opzichte van de situatie in
2006 en 2007, ten tijde van de vorige regering?
Wat is uw visie op dat vlak? Dat zou ik van u willen weten, zodat we
daar een goede beoordeling over kunnen maken.
qu'il porte à notre politique.
Un cinquième point concerne le
contenu du bonus. Nous avons
présenté un amendement visant à
lier le bonus des membres du
comité
de
direction
des
entreprises privées à des critères
autres que purement financiers. Il
pourrait s'agir de critères liés à
l'indice
de
satisfaction
du
personnel et des clients, à
l'incidence environnementale, etc.
Nous sommes partisans d'une
évaluation des entreprises privées
et
présentons
aujourd'hui
à
nouveau l'amendement tendant à
faire en sorte que, pour les
entreprises publiques, la moitié au
moins des critères ne soient pas
de
nature
exclusivement
financière. Qu'en pensent la
ministre
Vervotte,
à
titre
personnel, et le gouvernement?
Où en est le dossier?
03.18 Jan Jambon (N-VA): Mijnheer Tuybens, ik wilde u toch even
onderbreken. Wanneer een onderneming aan management- of
kaderleden doelstellingen oplegt, dan ligt dat meestal in de lijn van de
strategie van die onderneming. Ik hoor u nu zeggen dat doelstellingen
bij wet opgelegd moeten worden aan ondernemingen. Dat wil zoveel
zeggen als bij wet een strategie opleggen aan ondernemingen. Wat is
dat voor bedrijfskundige klinkklare onzin. Het is juist dat ondernemers,
managers en kaderleden andere objectieven moeten krijgen dan pure
winstobjectieven. Dat is correct. Maar het komt toch niet aan de
wetgever toe om dat op te leggen?
Een bedrijf dat degelijk zijn strategie bekijkt, past zijn doelstellingen
aan zijn strategie aan. Als u nu bepaalde criteria gaat opleggen die
minstens in de doelstellingen moeten zitten, gaat u als het ware als
wetgever een strategie aan bedrijven opleggen. Ik denk dat u nu echt
serieus uit de bocht gaat.
03.18 Jan Jambon (N-VA): Les
objectifs fixés par les entreprises
en matière de management et des
cadres sont généralement axés
sur la stratégie de ces entreprises.
J'entends à présent M. Tuybens
décréter que ces objectifs doivent
être imposés par la loi. D'un point
de vue organisationnel, c'est tout
simplement
insensé.
D'autres
objectifs que ceux axés sur le
profit doivent effectivement être
mis en place, mais ce n'est tout de
même au législateur de les
imposer?
03.19 Bruno Tuybens (sp.a): Bedankt mijnheer Jambon, ik vind het
een interessante vraag. Ik wou bijna zeggen dat het de eerste
interessante vraag is. Mijn excuses daarvoor. Het is een discussie die
u opent, en ik vind ze zeer terecht.
Ik denk dat we daarin zeer sterk van mening verschillen, u hebt
misschien de inleiding van mijn betoog niet gehoord. Er is een
wezenlijke verschuiving gebeurd de afgelopen twee decennia. We
hebben sinds de val van de Berlijnse Muur aan ondernemingen de
03.19 Bruno Tuybens (sp.a): Sur
ce point nos avis diffèrent
fondamentalement.
Depuis
la
chute du mur de Berlin, nous
avons donné aux entreprises la
possibilité de couvrir un marché
bien plus vaste et de réaliser de
multiples réductions des coûts en
sous-traitant, le tout sur la base
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
67
kans gegeven om een veel grotere afzetmarkt te bestrijken en via
outsourcing veel kostenbesparingen te kunnen doorvoeren. Dat alles
was mogelijk op basis van een politiek project.
Dat politiek project is geslaagd, gelukkig maar. Daardoor zijn er
bijkomend aan ondernemingen veel kansen toebedeeld. Op zich is
dat niet slecht want het zorgt voor welvaartcreatie, tewerkstelling en
dergelijke meer. Bedrijven en ondernemingen hebben echter ook
verantwoordelijkheden. Ze staan in het midden van een samenleving,
van een maatschappelijk bestel. Het zou goed zijn als zij het
langetermijnperspectief daarvan blijven inschatten en in kaart
brengen.
Het is niet zo verkeerd om van een onderneming te vragen dat zij
naast haar gewone bedrijfsactiviteit minimaal ook rekening houdt met
die dingen waar wij wakker van liggen. Wij liggen wakker van het feit
dat er werkloosheid ontstaat, wij liggen wakker van het feit dat er op
het vlak van milieu en klimaatopwarming diverse dingen verkeerd aan
het lopen zijn, wij liggen wakker van de grote migratiestromen die
komen, ook in de richting van onze contreien, wij liggen wakker van
het feit dat bijvoorbeeld in de OESO-landen de vergrijzing sterk
toeslaat zodat ongeveer in 2020 70 % van onze bevolking ofwel 65 of
ouder, ofwel 16 of jonger zal zijn. De afhankelijkheidsratio begint dus
serieus uit balans te raken. De balans is daarin weg. Dat zijn
elementen waarvan wij wakker liggen. Ik meen dat wij de fout maken
dat wij er als politieke verantwoordelijken van uitgaan dat wij dit
allemaal zelf, in ons eentje, zullen kunnen blijven beredderen, dat wij
dat allemaal zelf zullen kunnen oppakken. Niets is minder waar. U
weet dat de budgettaire ruimte zeer beperkt is. Wij kunnen dat niet
alleen. Als er ondertussen mastodonten van bedrijven bestaan
Nokia heeft een omzetcijfer dat groter is dan het bruto binnenlandse
product van landen als Roemenië of Hongarije dan vind ik dat wij
hen ook op die verantwoordelijkheden moeten wijzen.
Wij moeten het bijna afdwingen, als het ware, dat zij effectief ook de
maatschappelijk relevante aspecten op zich zouden nemen. Wij
hebben vastgesteld dat zelfregulering op dat vlak niet heeft gewerkt.
Zelfregulering heeft geen bevredigende resultaten opgeleverd. Dat
betekent dat wij hen in de goede richting moeten duwen.
Mijn voorstel inzake de private ondernemingen had puur en alleen tot
doel dat dat elementen zouden worden van de bonusuitkering. Als het
bedrijf zegt dat het 0,01 weging geeft aan die elementen, dan zegt dat
meer over de onderneming dan over de wetgever. Daarover zijn wij
het toch eens, denk ik. Zij moeten het echter wel invullen. Zij moeten
ons aangeven wat zij daarmee willen doen.
De overheidsbedrijven zijn een heel ander verhaal. Die worden
betaald door publieke gelden. Dat betekent dat wij allemaal als het
ware aandeelhouder zijn van het overheidsbedrijf. Welnu, als wij het
overheidsbedrijf publieke financiering geven, mogen wij verwachten
dat het bedrijf zich niet alleen bezighoudt met de financiële evolutie
van het bedrijf, maar dat het ook bezig is met de stiptheid van
dienstverlening, met de klantentevredenheid, wat ze nu overigens
reeds meten, met de personeelstevredenheid, met het succes van
sociale dialoog en dergelijke meer.
Die niet-financiële doch kwantificeerbare elementen, zouden in
d'un projet politique.
Ce projet est une réussite et les
possibilités offertes ont également
été sources de prospérité et
d'emplois. Mais les entreprises ont
également des responsabilités
sociales. Il n'est dès lors pas
tellement anormal d'attendre d'une
entreprise qu'en dehors de ses
activités ordinaires, elle tienne
compte des sujets qui nous
inquiètent:
chômage,
environ-
nement,
flux
migratoires,
vieillissement de la population et
autres
phénomènes
où
les
déséquilibres sont croissants. Il
est
impossible
aux
seuls
responsables
politiques
de
continuer à régler ces différents
problèmes et sachant que le
chiffre d'affaires de certaines
entreprises est supérieur au
produit intérieur brut de certains
pays, il me semble qu'il faut aussi
attirer
l'attention
de
ces
entreprises
sur
ces
responsabilités.
Il faut les y encourager car on a pu
constater que l'autorégulation ne
fonctionne pas à ce niveau. Ma
proposition
concernant
les
entreprises
privées
visait
uniquement à faire intervenir ces
éléments dans le bonus. Les
entreprises doivent en effet nous
faire savoir ce qu'elles comptent
faire.
Il en va tout autrement des
entreprises publiques qui sont
financées par des fonds publics. Il
est donc permis d'en attendre en
contrepartie
qu'elles
ne
se
préoccupent pas uniquement de
leur évolution financière mais
prennent également en compte
des
éléments
tels
que
la
ponctualité
du
service,
la
satisfaction
du
client,
la
satisfaction du personnel, la
qualité du dialogue social, etc.
Ces éléments non financiers mais
néanmoins mesurables devraient
être déterminants pour la fixation
du bonus des CEO. Le débat est
important:
il ne s'agit pas
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
68
belangrijke mate de bonus van de heren Thijs, Descheemaecker,
Haek, Lallemand enzovoort moeten bepalen. Dat is de stelling die wij
verdedigen. Eigenlijk appelleren wij aan belangrijke instituten, die
bedrijven zijn, om die uitdaging op te nemen. Daarom is de discussie
zo belangrijk. De discussie is ook levendig. Wij willen niet betuttelen,
wij willen de bedrijven juist in de richting brengen dat ze hun
verantwoordelijkheden ernstig nemen.
d'infantiliser les entreprises mais
de
les
confronter
à
leurs
responsabilités.
03.20 Jan Jambon (N-VA): Mijnheer de voorzitter, ik wil de
interessante discussie voortzetten.
Mijnheer Tuybens, eigenlijk spreekt u zichzelf tegen. U betoogt
immers dat wij die lovenswaardige en behartenswaardige zaken bij
wet moeten opleggen. Tijdens het ontwikkelen van uw thesis vermeldt
u dat de quota al in vier van de zes overheidsbedrijven bestaan. Ik
heb het over onder andere de criteria inzake klantentevredenheid. U
zegt overigens ook dat de meeste bedrijven die quota ook toepassen.
Dat is juist de antithese van het betoog dat u hier ontwikkelt. Indien wij
ook nog eens de door u genoemde quota aan de bedrijven opleggen,
gaan wij terug naar af. U bent uw inleiding begonnen met de val van
de Berlijnse Muur, die inderdaad een breekpunt in de geschiedenis
was. Indien wij opnieuw de weg van het opleggen van allerlei,
dergelijke quota aan onze bedrijven opgaan en wij de bedrijven
opnieuw in carcans stoppen, waar ze niet meer uit kunnen komen,
bouwen wij de muur opnieuw op.
03.20 Jan Jambon (N-VA):
M. Tuybens préconise d'imposer
par la loi des critères comme la
satisfaction des clients alors qu'il
reconnaît lui-même que quatre
des six entreprises publiques que
compte notre pays les appliquent
déjà. Donc, il se contredit. Si nous
nous engagions de nouveau dans
la voie de quotas dictés à nos
entreprises,
nous
limiterions
comme autrefois leur liberté de
mouvement,
liberté
qu'elles
auraient ensuite le plus grand mal
à reconquérir.
03.21 Bruno Tuybens (sp.a): U overdrijft sterk.
Het eerste aspect, de quota, heeft met het aantal vrouwen in de raad
van bestuur van bedrijven te maken, wat op zich dus niets met
carcans te maken.
Wat ik heb aangegeven, is dat de bedrijven die zich ernstig nemen,
nu al de personeels- en klantentevredenheid meten. Zij doen dat nu
al. Dat is juist.
03.21 Bruno Tuybens (sp.a):
M. Jambon exagère. Le quota
dont j'ai parlé concerne le nombre
de femmes dans les conseils
d'administration. J'ai également dit
que
nombre
d'entreprises
mesurent déjà le degré de
satisfaction de leur personnel et
de leur clientèle.
03.22 Jan Jambon (N-VA): (...) zaken op te leggen. Dat is toch van
de pot gerukt.
03.23 Bruno Tuybens (sp.a): Dat beweer ik ook niet. U hebt niet
goed geluisterd. Wat ik bij wet wil opleggen, is dat de bedoelde
elementen, met name de evolutie van de cijfers, mee worden
opgenomen in de wijze waarop de bonus van de ceo wordt bepaald.
Aan privébedrijven willen wij geen bepaald percentage opleggen.
Daarmee doen zij zelf wat zij willen. Bij overheidsbedrijven is het ten
andere en bij mijn weten sinds 2006 nu al de praktijk dat de bonus
voor minstens de helft op voornoemde wijze wordt berekend.
De zaak is nu dus duidelijker geworden.
03.23 Bruno Tuybens (sp.a):
Loin de moi l'idée de vouloir
imposer cela par la loi. Ce que je
souhaiterais en revanche imposer,
c'est la prise en compte de ces
chiffres dans le calcul des bonus
octroyés aux CEO des entreprises
publiques. D'ailleurs, depuis 2006,
il est déjà d'usage de calculer de
cette façon-là la moitié du montant
de ces bonus.
03.24 Jan Jambon (N-VA): De zaak is niet duidelijker geworden. Ik
had het wel goed begrepen. Het is echter absoluut een model dat wij
niet aanhangen. Wij verschillen ter zake van mening.
03.24 Jan Jambon (N-VA): Nous
sommes tout à fait opposés à ce
modèle.
03.25 Bruno Tuybens (sp.a): U beweert dat wij bij wet willen
opleggen dat de bedoelde bedrijven de personeelstevredenheid
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
69
moeten meten. Dat is echter niet zo.
03.26 Jan Jambon (N-VA): Neen, wij beweren dat u wil dat in de
doelstellingen van de managers de personeelstevredenheid voor een
heel laag punt mede moet worden opgenomen. Het is dus eigenlijk
gewoon een regeling voor de galerij, vermits ze 0,0001 % mag
uitmaken. Waarmee zijn wij in dat geval dus bezig? Zij moeten wel
personeelstevredenheid en andere criteria meten. Wij zullen
vervolgens hier in de plaats van de bedrijven discussiëren over welke
criteria moeten worden opgelegd.
Mijnheer Tuybens, ik meende dat die tijd voorbij was.
03.26 Jan Jambon (N-VA):
M. Tuybens préconise de faire en
sorte que la satisfaction du
personnel fasse partie intégrante,
dans une petite proportion, des
objectifs des managers. Je lui
pose la question: est-ce notre rôle
de définir à la place des
entreprises les critères qu'elles
doivent appliquer?
03.27 Bruno Tuybens (sp.a): Ik ga mijn standpunt niet herhalen. Dat
heb ik duidelijk weergegeven. Voor mij is het belangrijk om een
mentaliteitswijziging te bereiken, mijnheer Jambon. Men vraagt daar
al naar sinds het einde van vorige eeuw. Via zelfregulering is het niet
gelukt. Wij moeten die mentaliteitswijziging op een of andere manier
creëren. Dat is tot nu toe nog niet gelukt. Dat moeten wij toegeven.
Op dat vlak is er weinig tot niets gerealiseerd. Dat is de uitdaging van
ons allemaal. Misschien smeken wij binnen tien jaar om zulke
regelgeving, al was het maar omdat ik denk dat er een aantal
maatschappelijke tendensen op ons afkomen die wij niet meester
zullen zijn.
03.27 Bruno Tuybens (sp.a): Il
est impératif de faire changer les
mentalités. Or nous n'y sommes
pas parvenus par l'autorégulation.
Jusqu'ici, nous n'avons vraiment
pas engrangé beaucoup de
résultats.
03.28 Jan Jambon (N-VA): Onze grote bedrijven zorgen voor veel
tewerkstelling en concurreren met China, Brazilië en China. Hoeveel
criteria krijgen die bedrijven daar opgelegd om zulke dingen te doen
en hun concurrentiepositie te verlagen?
03.28 Jan Jambon (N-VA): À
votre avis, combien de critères les
entreprises
concurrentes
de
Chine, du Brésil et d'Inde se
voient-elles imposer?
03.29 Bruno Tuybens (sp.a): Dat heb ik in het verleden nog
gehoord toen het over de bankencrisis ging, mijnheer Jambon. Het
CBFA wilde bij de Belgische banken niet tussenbeide komen indien er
bepaalde twijfelachtige dingen gebeurden. Want, o wee, het zou de
concurrentiepositie van onze financiële instellingen tegenover de
Europese peers, kunnen beïnvloeden. We weten hoever het is
gekomen. België behoort bij de landen die met het meeste geld over
de brug moesten komen om onze banken te redden.
Er moet een mentaliteitswijziging komen. Wij moeten ergens
beginnen. Gelukkig zijn er op Europees niveau diverse initiatieven.
Wij moeten stilaan in die richting evolueren. De instituten die een
omzetcijfer halen dat groter is dan sommige landen moeten hun
verantwoordelijkheden opnemen.
In de jaarverslagen van die ondernemingen staan diverse zaken over
milieu, personeel en klantentevredenheid. Enerzijds komen zij er
graag mee naar buiten, als het hen past. Anderzijds willen zij niet
overwegen om dit mee in hun variabele verloningsbepaling op te
nemen. Dat is niet in balans.
Mijn zesde punt van kritiek is ten slotte, de actualisatie van de
renumeratie bij sociale onderhandelingen. Stel dat er op dit ogenblik
sociale problemen zijn in een bepaalde onderneming. Men wil aan
beide kanten van de onderhandelingstafel weten wat er gebeurt. Er is
sociale onzekerheid, er komen gegarandeerd ontslagen en dergelijke
meer. Er moet nog besproken worden in de ondernemingsraad
03.29 Bruno Tuybens (sp.a):
Quand la crise bancaire a éclaté,
la CBFA s'est servie du même
argument pour ne pas intervenir.
Nous avons constaté les effets de
ce
non-interventionnisme.
La
Belgique est peut-être le pays au
monde qui a dû investir le plus
pour assurer le sauvetage des
banques. Heureusement, certaines
initiatives sont prises à l'échelon
européen. Nous devons veiller à
ce que les entreprises qui réalisent
un chiffre d'affaires faramineux
assument leurs responsabilités.
Dans leurs rapports annuels, elles
affirment
se
soucier
de
l'environnement, de leur personnel
et de la satisfaction de leur
clientèle. Elles affichent volontiers
leurs prétendues préoccupations à
cet égard mais elles ne veulent
pas les utiliser comme critères
pour le calcul des rémunérations
variables.
Lorsque des problèmes se posent
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
70
hoeveel ontslagen er komen. De sociale onderhandelingen beginnen
bijna, men zit aan de vooravond daarvan. Goed, de vakorganisaties
en de personeelsvertegenwoordigers vragen uitdrukkelijk op welke
wijze de top wordt verloond. Op dat ogenblik kunnen die mensen
alleen het renumeratieverslag van het jaar 2008 lezen, want dat van
2009 is nog niet uit. Dat komt pas in april uit.
Welnu, er is een amendement door ons opgesteld om aan de
vooravond van dergelijke sociale onderhandelingen effectief open
kaart te spelen en ervoor te zorgen dat er volledige transparantie
bestaat over een geactualiseerd renumeratieverslag. Het gaat om
amendement nr. 29. Wij hebben dat ingediend. Wij vinden het
ontzettend belangrijk dat dit een kans zou krijgen.
Tenslotte, ik heb aan de minister van Overheidsbedrijven gevraagd
wat haar standpunt was over de 1/3 man-vrouwverhouding bij de
samenstelling van de raad van bestuur. Ik heb gevraagd naar de
stand van zaken wat het variabel loon in overheidsbedrijven betreft,
specifiek voor de CEO's vandaag. Ik vind dit ontzettend belangrijk om
te weten. Ik heb geprobeerd die vragen dinsdag in de commissie te
stellen. Ik heb er toen geen antwoord op gehad. Vandaar dat ik
tevreden ben dat de minister nu aanwezig is om de draad opnieuw op
te pikken en daarop antwoord te geven.
Dit, collega's, zijn de zes redenen tot onze spijt waarom wij vinden
dat wij veel te weinig vooruitgang boeken. Wij vinden dit een gemiste
kans. Wij vinden dit een light versie van een wetsontwerp inzake
deugdelijk bestuur. Wij hadden met zijn allen heel graag veel verder
gestaan vandaag. Het is jammer dat het niet zo is.
au sein d'une entreprise et que les
syndicats veulent savoir, à la veille
des négociations, comment sont
rémunérés les dirigeants, la seule
possibilité qui s'offre à eux dans
l'état actuel des choses est de
consulter le rapport des rémuné-
rations de 2008 car celui de 2009
ne sera publié qu'en avril. C'est la
raison pour laquelle nous avons
déposé un amendement visant à
faire en sorte que les patrons
jouent désormais cartes sur table
en publiant un rapport des
rémunérations actualisé.
En commission, la ministre des
Entreprises publiques n'a pas
répondu
à
mes
questions
précises: que pense-t-elle de la
sous-représentation des femmes
dans les conseils d'administration
et quelle est son opinion sur la
rémunération variable des CEO
des
entreprises
publiques.
J'espère qu'elle pourra y répondre
aujourd'hui.
Pour toutes ces raisons, le sp.a
estime qu'avec le présent projet de
loi, des progrès insuffisants sont
réalisés. Nous considérons qu'il
est une occasion manquée et qu'il
constitue en quelque sorte une
version allégée d'un projet de loi
sur la bonne administration. Il est
dommage que nous n'ayons pas
fait un pas de plus.
03.30 Clotilde Nyssens (cdH): (...)
03.31 Olivier Hamal (MR): Monsieur le président, je vous prie de
faire taire Mme Nyssens car elle m'empêche de m'exprimer!
Monsieur le président, madame et monsieur les ministres, chers
collègues, je commencerai la présente intervention en mentionnant
que le groupe MR est pleinement satisfait de l'adoption du projet de
loi par la commission chargée des problèmes de Droit commercial et
économique et dont nous débattons aujourd'hui.
J'axerai mon intervention sous l'angle des sociétés cotées. En ce qui
concerne les entreprises publiques, il me semble que le rôle de
laboratoire éthique que l'on pourrait leur attribuer mériterait un débat à
part entière et le MR sera ravi d'y participer en temps voulu.
Il nous faut souligner, une fois n'est pas coutume, que avons pris le
temps de peaufiner ce texte. Après une première version plus
interventionniste et un premier projet de loi qui n'a pas été "recalé"
03.31 Olivier Hamal (MR): De
MR-fractie is erg opgetogen over
dit wetsontwerp. Ik zal mij
toespitsen op de beursgenoteerde
vennootschappen. De overheids-
bedrijven
zouden
in
een
afzonderlijk debat aan bod moeten
kunnen komen.
We hebben de nodige tijd
uitgetrokken om de tekst bij te
schaven. Zo konden we duidelijk
maken dat er een belangrijke rol is
weggelegd voor de wetgever in
alles
wat
raakt
aan
het
vennootschapsrecht. Dit laatste
moet voldoende soepel zijn en
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
71
mais qui a toutefois fait l'objet d'un certain nombre de remarques du
Conseil d'État, c'est avec plus de circonspection que vous avez remis,
monsieur le ministre, l'ouvrage sur le métier et nous tenons à vous en
remercier.
Ce retard de programmation a permis de mettre en relief ce en quoi
consiste réellement le rôle du législateur dans des matières touchant
au droit des sociétés qui se doit d'être, par essence, souple et
adaptable et s'intégrer dans le contexte socioéconomique
international.
De nombreuses propositions de loi sont venues également enrichir le
débat et ouvrir des domaines de réflexion et de discussion. Je tiens à
remercier notamment les collègues Ecolo-Groen! et sp.a pour leur
contribution à ces discussions.
Point de réaction à chaud, point de politique qui se contente de réagir
mais une politique proactive! Point de réponse rapide et
disproportionnée mais une réponse affinée à la situation! Nous ne
pouvons que nous en réjouir.
Dans la matière particulière de la gouvernance d'entreprise qui touche
en réalité les obligations des sociétés, en l'occurrence cotées, quant à
leur fonctionnement interne et donc à la liberté contractuelle, le MR
estime que le législateur a un rôle subsidiaire, c'est-à-dire qu'il ne doit
intervenir que si et seulement si son intervention est susceptible
d'apporter une meilleure solution à la problématique envisagée. Nous
avons toujours pensé qu'il convient de privilégier l'autorégulation à
l'intervention législative.
Depuis l'émergence du Code belge de gouvernance d'entreprise en
2005, un nombre important de sociétés belges cotées ont suivi
spontanément les principes et recommandations de ce Code, bien
conscientes de l'utilité d'un tel outil.
Certains abus en matière d'indemnités de départ dans le contexte
économique et financier actuel et nous pourrions parler ici
longuement de la crise financière et bancaire de la fin 2008 , ne
doivent pas nous aveugler. Plus que jamais, nous avons besoin de
chefs d'entreprise dynamiques et soutenus dans leur esprit
d'entreprise afin qu'ils puissent faire ce qu'ils font de mieux, proposer
des produits et services qui apportent une valeur ajoutée à la société
et déployer un esprit d'entreprise et une créativité générateurs de
richesse et d'emploi. Il importe donc de leur offrir un cadre législatif de
qualité qui leur apporte le soutien nécessaire à chaque étape de leur
activité et qui contribue à renforcer l'attractivité de notre pays.
Cela signifie que l'approche législative ne s'impose que si le secteur
envisagé s'avère incapable de se gérer adéquatement. Cette
approche législative doit donc rester ciblée. Après être intervenu là où
son action s'avérait nécessaire, le législateur doit continuer à faire
confiance aux entreprises et garder la place pour une souplesse et de
l'autorégulation dans les domaines où son intervention n'est pas
requise.
Le projet de loi qui nous occupe aujourd'hui s'inscrit dans le droit fil de
cette philosophie. En l'occurrence, la réaction législative qu'il apporte
vise les domaines où, pour le MR, les comportements abusifs de
worden
ingebed
in
de
internationale context.
Een groot aantal voorstellen bracht
meer diepgang in het debat. Ik
dank met name de collega's van
Ecolo-Groen! en van sp.a voor
hun bijdrage.
Er werd dus niet gekozen voor een
snel en buitensporig, maar wel
voor een weloverwogen antwoord
op de situatie!
Inzake deugdelijk bestuur bij
genoteerde
vennootschappen
vindt de MR dat de wetgever
slechts subsidiair moet optreden.
Zelfregulering
moet
primeren
boven het ingrijpen van de
wetgever. Sinds 2005 hebben heel
wat Belgische beursgenoteerde
vennootschappen spontaan de
aanbevelingen van de code voor
goed bestuur toegepast. Men is
zich bewust van het nut van die
regels.
We mogen ons niet blind staren
op bepaalde excessen bij de
toekenning van vertrekpremies.
We
hebben
krachtige
en
dynamische bedrijfsleiders nodig,
die goederen en diensten met een
toegevoegde waarde voor de
samenleving kunnen aanbieden
en wier creatieve geest rijkdom en
werkgelegenheid genereert. Zij
moeten
over
een
goed
wetgevingstechnisch
kader
beschikken, dat ons land mee
aantrekkelijker moet maken voor
dergelijke personen en bedrijven.
Dit ontwerp past precies in die
filosofie. Op bepaalde gebieden
waren er excessen en moest er
volgens de MR inderdaad worden
ingegrepen.
Met
deze
tekst
worden een aantal good practices
ingesteld en wordt het vertrouwen
hersteld.
Ik wil drie punten benadrukken.
Het eerste punt is de wettelijke
omkadering van de vertrek-
vergoedingen van de bedrijfs-
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
72
certains acteurs justifiaient à suffisance que le législateur intervienne
et souhaite voir mises en place un certain nombre de bonnes
pratiques ainsi qu'une restauration de la confiance.
Trois points retiendront plus particulièrement notre attention. Le
premier est l'encadrement de l'octroi des indemnités de départ des
dirigeants d'entreprise. Si la politique ne doit pas s'immiscer dans la
détermination des salaires de base des grands patrons, qui sont le
reflet des performances des entreprises, il lui appartient de se
pencher sur certains abus que les médias, que l'actualité ont
longuement dénoncés comme ces indemnités de départ sans rapport
avec la performance qui pourraient mettre en péril les intérêts des
autres parties prenantes et en premier lieu ceux de l'entreprise, de
ses actionnaires et de ses travailleurs.
Cet objectif prend encore plus de sens au vu du contexte particulier
qui est le nôtre. La crise financière de fin 2008 et la situation délicate
de certaines entreprises cotées ont choqué l'opinion à juste titre. Le
MR estime que l'attribution d'indemnités de départ sans proportion
avec la performance n'était pas acceptable. Il appartient alors à la loi
de réglementer la matière. Cependant, cet encadrement doit rester
dans les bonnes pratiques du code belge de gouvernance
d'entreprise. Nous estimons que les principales recommandations de
ce code constituent des modèles dont il faut s'inspirer, notamment
pour la création du comité de rémunération, l'adoption d'une
déclaration de gouvernance d'entreprise et la rédaction du rapport de
rémunération annuel.
La proposition de loi que le MR avait déposée pour résoudre ce
problème stipulait que la détermination des indemnités de départ était
liée à la réalisation par le manager d'un objectif précisé au moment de
son engagement. La proposition considérait également que ces
indemnités ne pouvaient être octroyées que de manière
proportionnelle à la durée des prestations des administrateurs. Le
montant de ces indemnités devait donc être proportionnel à la durée
effective des prestations du manager visé et aux performances
accomplies, toutes ces décisions étant prises par le comité de
rémunération avec l'aval de l'assemblée générale.
Monsieur le ministre, le projet de loi du gouvernement va dans ce
sens. Ce projet est empreint cependant d'une certaine souplesse; tout
comme notre proposition de loi, il reprend en grande partie les
recommandations du code belge du gouvernement d'entreprise.
Le projet prévoit ainsi des indemnités de départ d'entre 12 ou 18 mois
de rémunérations fixes et variables, sauf à l'assemblée générale des
actionnaires de donner son aval préalable; si une convention déroge à
ces règles, elle est nulle de plein droit.
Dans le projet de loi initial, les indemnités de départ étaient
déterminées en référence au code de bonne pratique auquel les
sociétés doivent se référer. Concrètement, il s'agissait toujours des
règles du code belge de gouvernance. Cette méthode entérinait en
fait les objectifs que les entreprises se donnent elles-mêmes.
Cependant, par un amendement visant à plus de clarté et de sécurité
juridique, la référence au code choisi par l'entreprise a été remplacée
par la mention directement dans la loi des montants fixés
d'indemnités de départ.
leiders. De politiek moet zich niet
bemoeien met de vaststelling van
de vergoeding van de CEO's,
maar mag zich wel buigen over
bepaalde misstanden, zoals de
vertrekvergoedingen die in geen
verhouding staan tot de prestaties,
en die de belangen van het bedrijf,
de
aandeelhouders
en
de
werknemers kunnen bedreigen.
Dan moet de wetgever dus
optreden, met inachtneming van
de
goede
praktijken
zoals
vastgelegd
in
de
Belgische
Corporate Governance Code. In
het wetsvoorstel dat de MR had
ingediend om dat probleem te
verhelpen, werd de vertrek-
vergoeding afhankelijk gemaakt
van de verwezenlijking van een
doelstelling en de duur van het
contract. Het wetsontwerp van de
regering gaat ook in die richting,
maar voorziet in meer soepelheid.
Het
wetsontwerp
heeft
de
verdienste dat het in realistische
overgangsmaatregelen
voorziet
om de ondernemingen in staat te
stellen de nodige aanpassingen uit
te voeren.
De
bonussen
die
werden
toegekend aan beheerders van
bedrijven in moeilijkheden, hebben
terecht
de
publieke
opinie
geschokt, maar in het wetsontwerp
worden
die
bonussen
nu
afhankelijk gemaakt van prestatie-
criteria,
als
een
aandelen-
gerelateerde
vergoeding:
de
aandelenopties. Een vergoeding
die losstaat van prestatiecriteria,
moet als een vaste vergoeding
worden beschouwd.
In het wetsontwerp wordt de
toekenning van een variabele
vergoeding gekoppeld aan criteria
die uitdrukkelijk zijn opgenomen in
de contractuele bedingen of
andere toepasselijke documenten.
De toekenning van bonussen moet
gekoppeld worden aan criteria
waarbij rekening wordt gehouden
met de bijzondere kenmerken van
het bedrijf en de van de manager
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
73
Évidemment, énoncer ces maxima dans le texte de loi clarifie la
situation, mais on peut se demander si cela ne risque pas d'entrer en
contradiction avec les avis du Conseil d'État sur les projets de loi
tendant à réglementer cette matière, notamment celui du 3 novembre
2009.
Le projet de loi a par contre le mérite de prévoir des mesures
transitoires réalistes afin de permettre aux entreprises de se mettre
en conformité. Elles s'appliquent donc aux nouveaux contrats et au
renouvellement de contrats de dirigeants conclus après son entrée en
vigueur.
Le deuxième point important se rapporte à l'autre domaine qui, à juste
titre, avait heurté l'opinion ces dernières années, c'est l'octroi de
bonus à des dirigeants d'entreprises elles-mêmes en situation
délicate; chaque jour encore, les médias y font référence. Le projet de
loi a le mérite de définir et de clarifier cette notion. Il s'agit maintenant
de primes attribuées en fonction de critères de performances, comme
une rémunération basée sur des actions: les options sur actions. Une
rémunération non liée à des critères de prestation doit être considérée
comme une rémunération fixe.
Le projet de loi entend imposer que l'attribution d'une rémunération
variable soit dans tous les cas liée à des critères clairement fixés au
préalable, dès la conclusion du contrat avec le manager. Ces critères
doivent donc figurer expressément dans les clauses contractuelles ou
autres documents applicables, tels que les documents concernant la
politique générale des rémunérations.
Si cette obligation n'est pas respectée, il n'est pas tenu compte des
rémunérations variables dans le calcul de l'indemnité de départ
lorsque celle-ci ne figure pas dans les clauses contractuelles ou
autres qui régissent la relation juridique concernée.
Il nous semble donc parfaitement logique et opportun que l'attribution
de boni soit intimement liée à des critères qui prendront en
considération la particularité de l'entreprise et les performances
attendues du manager. Nous saluons également le fait que les
administrateurs non exécutifs ne pourront avoir droit à des
rémunérations variables, facteur qui serait de nature à compromettre
leur indépendance hormis si l'assemblée générale des actionnaires
le décidait.
Il faut noter que, dans les faits, rares sont encore les entreprises à
accorder des rémunérations variables aux administrateurs non
exécutifs et, en particulier, aux administrateurs indépendants, qui
reçoivent principalement des jetons de présence.
Conformément à la recommandation de l'Union européenne, le projet
de loi prévoit que le paiement de la rémunération variable sera
échelonné dans le temps. Son octroi ne peut avoir lieu que si les
critères de prestation définis avec des objectifs à atteindre sont
remplis pendant la période indiquée. Cela s'inscrit dans une
perspective à long terme, qui est souhaitable au niveau de la gestion,
du management de nos entreprises, et de la création de valeurs.
Un maximum de 50 % de la composante variable de la rémunération
verwachte
prestaties.
De
uitvoerende bestuurders zullen
geen recht hebben op een
variabele vergoeding, behalve
indien de algemene vergadering
van
aandeelhouders
daartoe
beslist.
Nog maar weinig bedrijven kennen
niet-uitvoerende bestuurders en
inzonderheid
onafhankelijke
bestuurders
een
variabele
vergoeding toe. Zij ontvangen
voornamelijk presentiegeld.
Overeenkomstig de aanbeveling
van de Europese Unie wordt in het
wetsontwerp bepaald dat de
betaling
van
de
variabele
vergoeding wordt gespreid in de
tijd.
Ten hoogste 50 procent van de
variabele
verloningscomponent
mag gekoppeld zijn aan de
prestaties van het betrokken jaar,
terwijl het overige gedeelte moet
worden geëvalueerd op grond van
prestatiecriteria die betrekking
hebben op een periode van twee
tot drie jaar.
Deze wetgeving brengt een
grondige
wijziging
van
de
arbeidsverhoudingen met zich en
daarom moest er in bijzondere en
aangepaste overgangsmaatregelen
worden voorzien. Er zal opnieuw
moeten worden onderhandeld over
de arbeidsovereenkomsten, met
name met betrekking tot de
variabele
vergoedingen,
die
vandaag 60 procent
van
de
bezoldiging van de bestuurders
uitmaken.
De bepalingen zijn van toepassing
op
de
boekjaren
die
op
31 december
2010
zullen
aanvangen.
Er kwam een compromis uit de
bus over de transparantie en de
openbaarheid
van
de
vergoedingen. Dit komt zo goed
mogelijk
tegemoet
aan
de
doelstelling om de aandeelhouders
te informeren, zonder een inbreuk
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
74
peut être lié à des prestations de l'année concernée, tandis que l'autre
partie doit être évaluée à partir de critères de prestations portant sur
une période de deux à trois ans.
Cette législation transforme donc fondamentalement les relations de
travail des dirigeants d'entreprise et de leur société. C'est pourquoi les
mesures transitoires devaient être particulièrement adaptées pour
permettre une application efficace des nouvelles dispositions. La mise
à exécution concrète de cette mesure demandera la renégociation
des contrats relativement aux rémunérations variables qui constituent
aujourd'hui 60 % de la rémunération des dirigeants.
Nous savons bien que le projet prévoit que les dispositions
s'appliqueront aux exercices sociaux qui débuteront au 31 décembre
2010.
Voorzitter: Patrick Dewael, voorzitter.
Président: Patrick Dewael, président.
Le troisième point important à souligner est la nécessité d'assurer la
transparence et la publicité des rémunérations. Le débat avait été
amorcé, il y a un certain temps déjà, sous la précédente législature.
Un compromis a, jusqu'au dernier moment, semblé possible. Il est
réel aujourd'hui! Nous en sommes particulièrement heureux! Le projet
de loi reprend ainsi la position que le MR a toujours soutenue, celle
qui nous paraissait rencontrer au mieux l'objectif d'information des
actionnaires tout en ne portant qu'une atteinte limitée à la vie privée:
publicité individuelle pour le dirigeant principal, le CEO, et globale
pour les autres managers exécutifs.
Je souligne ici la collaboration active de mes collègues David
Clarinval et Carine Lecomte. Nous épinglerons encore l'importance de
l'avancée réalisée, dans la mesure où les travailleurs de l'entreprise,
via l'éventuel conseil d'entreprise ou via tout autre représentant,
doivent être informés de la politique de rémunération via la
communication du rapport de rémunération. Ils sont également
informés des demandes de dérogation maximale des indemnités de
départ ou encore des demandes d'octroi de rémunérations variables
aux administrateurs non exécutifs.
En conclusion, si le texte que nous sommes appelés à voter
aujourd'hui s'avère important, c'est aussi un texte réfléchi qui apporte
une réponse suffisante aux problématiques dénoncées. Il est
également adapté à la situation de notre marché économique. Il ne
faut pas oublier que ces règles touchent à des pratiques dont le
caractère international n'est pas ou plus à démontrer dans les
sociétés cotées. Bon nombre d'actionnaires sont des investisseurs
étrangers. Il ne convient pas de les décourager, demain, dans leurs
investissements par des règles trop intrusives, mais bien de leur
laisser leur faculté de décision.
Il faut pouvoir rester compétitif et placer à la tête de nos entreprises
des managers de qualité, qui doivent être rémunérés à hauteur de la
qualité du travail qu'ils vont accomplir dans une perspective à long
terme. Aller plus loin que le présent projet de loi, c'est sans doute
prendre le risque de rompre l'équilibre auquel nous sommes parvenus
entre l'encouragement de l'entreprise et la réglementation de
pratiques abusives.
te vormen op de privacy.
De werknemers moeten worden
geïnformeerd over het verlonings-
beleid van het bedrijf via het
remuneratieverslag.
Deze tekst formuleert een afdoend
antwoord op de problemen die aan
de kaak werden gesteld. Er wordt
rekening gehouden met onze
economische markt, waarvan het
internationale karakter voldoende
bekend
is.
Buitenlandse
investeerders mogen niet worden
afgeschrikt door al te verregaande
maatregelen. We moeten gedegen
managers kunnen aantrekken om
onze bedrijven te leiden, die
worden bezoldigd overeenkomstig
de resultaten van hun beleid op
lange termijn. Met nog meer
doorgedreven maatregelen dreigt
het evenwicht zoek te raken.
We zullen de voorliggende tekst
met overtuiging goedkeuren.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
75
Dans cette mesure, nous voterons, bien entendu, de manière tout à
fait satisfaite le texte qui nous est proposé.
03.32 Valérie Déom (PS): Monsieur le président, madame la
ministre, monsieur le ministre, chers collègues, la corporate
governance est l'organisation du pouvoir au sein d'une société en vue
d'un meilleur équilibre entre les instances de direction, les instances
de contrôle et les actionnaires. Dans chaque entreprise, il existe un
grand nombre de parties intervenantes: travailleurs, dirigeants,
actionnaires grands ou petits, créanciers et institutionnels. La
gouvernance d'entreprise permet d'activer des mécanismes de
contrôle et d'équilibre afin de garantir que les décisions prises par la
société respectent les intérêts de chacune des parties intervenantes.
Il s'agit de mettre en place des contre-pouvoirs, des garde-fous pour
éviter que certains groupes d'individus ne servent leur intérêt
particulier au détriment de l'intérêt de la société, de l'entreprise.
La crise financière n'a pas manqué de faire resurgir la question de
l'autorégulation et de son corollaire, la corporate governance. Est-elle
utile? Quelle forme doit-elle revêtir? Quelles règles doit-elle contenir?
On l'a vu, lors des derniers événements, les entreprises n'ont pas
seulement une responsabilité vis-à-vis de leurs actionnaires, elles ont
également une responsabilité vis-à-vis des autres parties prenantes
que sont les travailleurs, les fournisseurs, les créanciers, les
collectivités locales. Bref, tout acteur directement concerné par les
décisions de l'entreprise.
La corporate governance devait permettre la mise en place de contre-
pouvoirs, de garde-fous pour éviter que certains groupes d'individus
ne servent leur intérêt particulier au détriment de l'intérêt de
l'entreprise. Je dis bien "devait permettre" car la crise a démontré de
cruels manques. En effet, ces mécanismes n'ont clairement pas été
appliqués par les entreprises concernées.
Depuis le début des débats, mon groupe répète qu'il est satisfait de
l'existence de ce projet de loi qui, au départ, est une transposition de
directive, mais qui va aussi plus loin que les prescrits de cette
dernière. Il est satisfait de ce premier pas dans la bonne direction
mais cela ne veut pas dire pour autant que nous soyons satisfaits à
100 %. Nous saluons certaines avancées et nous apprécions
particulièrement qu'on ait accroché au projet la problématique des
parachutes dorés, dont les montants sont indécents et exorbitants.
Ne nous voilons pas la face: il reste beaucoup de travail pour
répondre à l'ensemble des problèmes mis en lumière par la crise.
Oui, ce projet doit être complété. Oui, ce projet n'est pas satisfaisant.
Oui, nous allons devoir remettre l'ouvrage sur le métier. C'est la
raison pour laquelle nous avons demandé que notre proposition de
loi, qui est plus complète et plus ambitieuse dans ce domaine, soit
disjointe de ce projet. Ce projet comporte néanmoins des avancées
qu'il fallait engranger rapidement.
Il s'agit donc d'une première étape qui ne doit ni clore ni postposer à
l'infini d'autres débats comme la limitation des rémunérations fixes ou
variables des dirigeants d'entreprise ou encore l'extension de la
03.32 Valérie Déom (PS):
Dankzij de corporate governance
kunnen er controle- en even-
wichtsmechanismen in werking
worden gesteld die ervoor moeten
zorgen dat er beslissingen worden
genomen met inachtneming van
de belangen van alle betrokken
partijen.
De crisis heeft aangetoond dat de
bestaande mechanismen soms
jammerlijk tekortschieten.
Mijn fractie bevestigt ondubbel-
zinnig dat ze tevreden is dat dit
wetsontwerp er is gekomen: al
was het in eerste instantie niet
meer dan de omzetting van een
richtlijn, het gaat toch een stuk
verder dan de bepalingen van die
richtlijn. Er rest ons nog heel wat
werk en het is hoog tijd dat we de
hand weer aan de ploeg slaan.
Daarom hebben we gevraagd dat
ons wetsvoorstel, dat vollediger en
ambitieuzer
is,
zou
worden
losgekoppeld van dit wetsontwerp.
Het gaat hier over een eerste fase
die er echter niet mag toe leiden
dat andere debatten (over de
beperking van de vaste of
variabele vergoeding van de
bedrijfsleiders, de uitbreiding van
de aansprakelijkheid van de
bestuurders, enz.) doodbloeden.
We mogen echter de grote stap
voorwaarts die met dit ontwerp
wordt gedaan, niet minimaliseren:
de zogenaamde gouden parachute
wordt aan banden gelegd, en als
algemene regel beperkt tot het
equivalent
van
12 maanden.
Dankzij dit ontwerp zal de raad
van
bestuur
voortaan
de
toegekende
vertrekvergoeding
moeten
motiveren
bij
de
aandeelhouders, en deze laatsten
zullen moeten instemmen met de
beslissingen van de raad van
bestuur.
Bovendien
zal
die
goedkeuring
onder
een
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
76
responsabilité des administrateurs.
Néanmoins, en dépit de certaines critiques sur le projet, il ne faut pas
occulter ou minimiser ses avancées et la principale avancée de ce
projet, à savoir le contrôle des parachutes dorés et leur limitation à 12
mois en règle générale. Grâce à ce projet, le conseil d'administration
sera tenu de motiver devant les actionnaires les indemnités de départ
accordées et ceux-ci devront marquer leur accord avec les décisions
du conseil d'administration. Les actionnaires sont donc tenus
d'approuver au préalable et à la majorité des voix toute dérogation au
code en matière d'indemnité de départ sans quoi la clause qui
détermine cette indemnité est nulle de plein droit. Par ailleurs, puisque
cette approbation fait l'objet d'un point distinct à l'ordre du jour de
l'assemblée générale, l'approbation globale du rapport de
rémunération par l'assemblée ne suffit pas en matière d'indemnités
de départ et de parachutes dorés.
Les informations relatives à ces parachutes dorés, fournies de
manière individuelle cette fois, sont très importantes pour que les
actionnaires évaluent correctement les motivations des personnes
concernées. Concrètement, dans le cas d'une société qui applique le
code belge de gouvernance d'entreprise comme code de référence, le
CA ne pourra accorder une indemnité de départ de plus de 12 mois et
au maximum 18 mois sans l'aval express et préalable des
actionnaires. En outre, au-delà de 18 mois, l'avis du conseil
d'entreprise, donc des partenaires sociaux, sera sollicité.
Cet avis du conseil d'entreprise n'est qu'un avis. Nous déplorons qu'il
ne soit pas contraignant mais comme je l'ai déjà dit, nous pouvons
garder cet objectif en tête pour une prochaine étape et reconnaître en
attendant des valeurs régulatrices à la transparence et au débat.
C'est pour toutes ces mesures qu'on peut parler de concrétisation et
de pertinence. Nous pouvons affirmer qu'il s'agit d'une étape
intéressante dans le contrôle des parachutes dorés.
Nous sommes d'ailleurs le premier pays européen à imposer comme
règle générale un maximum de 12 mois et je pense qu'il importe de le
souligner.
Un autre objectif de ce projet est de sortir les rémunérations de
l'opacité et il est atteint. La transparence a des vertus que l'on ne peut
nier. Débattre sur les montants et les modalités des rémunérations en
assemblée générale des actionnaires est un premier pas dans la
bonne direction.
Nous saluons, dès lors, la mesure qui consiste à présenter un rapport
de rémunération à l'assemblée générale. Nous l'exigions d'ailleurs
dans notre proposition de loi. En effet, cette obligation permettra une
information complète et une transparence totale vis-à-vis notamment
des actionnaires minoritaires.
De plus, toujours en termes de transparence et de contrôle des
rémunérations, les amendements déposés par la majorité corrigent
certaines lacunes présentes dans le projet. Je pense à la question
des administrateurs indépendants, comme d'autres orateurs l'ont
souligné. Au départ, le texte laissait la rémunération variable des
administrateurs indépendants en dehors de tout contrôle. Grâce aux
afzonderlijk punt op de agenda
staan
van
de
algemene
aandeelhoudersvergadering, zodat
de globale goedkeuring van het
remuneratieverslag
niet
meer
volstaat voor de toekenning van
vertrekvergoedingen en gouden
parachutes.
Die gouden parachute wordt
omstandig toegelicht, opdat de
aandeelhouders
een
correcte
inschatting kunnen maken van de
motivatie van de betrokkenen. Bij
vennootschappen die de Belgische
corporategovernancecode
toe-
passen als referentie, zal de raad
van bestuur zonder instemming
van de aandeelhouders geen
vertrekvergoeding van meer dan
12 maanden
(maximaal
18 maanden) kunnen toekennen.
Voorts zal ook het advies van de
ondernemingsraad, d.w.z. van de
sociale
partners,
ingewonnen
worden. Wij betreuren dat dit
advies niet bindend is.
We zijn het eerste land in Europa
dat als stelregel een maximum van
twaalf maanden oplegt.
Het wetsontwerp heeft tevens tot
doel de vergoedingen transpa-
ranter te maken.
Dankzij de verplichting om een
remuneratieverslag voor te leggen
aan de algemene vergadering van
aandeelhouders
zullen
de
aandeelhouders, en vooral de
minderheidsaandeelhouders,
volledig
geïnformeerd
kunnen
worden.
In het initiële wetsontwerp werd er
niet in controlemiddelen voor de
variabele vergoeding van de
onafhankelijke bestuurders voor-
zien. Dankzij de amendementen
van de meerderheid zullen ze
enkel een vaste vergoeding
krijgen, tenzij de aandeelhouders
instemmen met een variabele
vergoeding.
Het wetsontwerp had op bepaalde
punten beter kunnen worden
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
77
amendements, les actionnaires auront désormais la responsabilité
d'accorder ou non des bonus ou une rémunération basée sur des
actions ou des options sur actions aux administrateurs indépendants.
En clair, sans l'accord des actionnaires, ils ne recevront qu'une
rémunération fixe. Il s'agit, là aussi, d'une avancée.
Nous sommes donc satisfaits, mais pas à 100 %. Nous considérons
en effet que le projet de loi aurait pu être plus complet sur certains
points, notamment en ce qui concerne le principe du complain or
explain ou encore les quotas de femmes, comme cela fut évoqué tout
à l'heure.
S'agissant du principe complain or explain, il s'agit d'une
consécration ...
uitgewerkt (comply or explain,
quota voor vrouwen, enz.).
Le président: M. Tuybens veut prendre la parole.
03.33 Bruno Tuybens (sp.a): Beste collega, ik wou toch een vraag
stellen.
U spreekt over de maatregel comply or explain, die inhoudt dat
wanneer een onderneming een bepaalde goede praktijk niet wenst uit
te voeren, het volstaat dat die ondernemer uitlegt waarom dat niet
gedaan wordt. De regering heeft ervoor gekozen, mevrouw Déom, om
een aantal elementen van de corporate governancecode aan te
duiden waarvoor de regeling comply or explain niet geldt. Dat geldt
bijvoorbeeld voor het renumeratieverslag, dat vroeger ook een comply
or explaintoets kon ondergaan. Nu dient dat verslag wettelijk te
gebeuren.
Mijn vraag aan u is de volgende. Bent u het met mij eens dat de
regering hier schromelijk tekort schiet, doordat het alleen gaat over de
transparantieverhoging en dat daar de comply or explainregeling
wordt verwijderd? Terwijl er duidelijkheid is over de wens van het
corporate governancecomité, terwijl het duidelijk is dat in het
merendeel van onze buurlanden die praktijk gehanteerd wordt, terwijl
in België slechts één bedrijf uit de top vijftig van de beursgenoteerde
bedrijven dat hanteert, terwijl, erger nog, de Europese Commissie de
overduidelijke aanbeveling heeft geformuleerd dat niet-uitvoerende
bestuurders geen aandelenvergoeding kunnen krijgen, kiest de
regering ervoor om dat niet te onttrekken aan de comply or
explainregeling. Naar de redenen van dat besluit kunnen we allemaal
raden. Daar blijft dus het principe van comply or explain bestaan. Dat
is toch echt een anomalie! Daarover moet u het toch met mij eens
zijn?
03.33 Bruno Tuybens (sp.a): Le
principe
comply
or
explain
implique que lorsqu'une entreprise
ne veut pas exécuter une bonne
pratique donnée, il suffit qu'elle en
explique
les
raisons.
Le
gouvernement
a
décidé
de
préciser quelques éléments du
Corporate Governance Code pour
lesquels le principe comply or
explain n'est pas d'application.
Mme Déom est-elle d'accord avec
moi
pour
dire
que
le
gouvernement manque à son
devoir en évitant de la sorte cette
réglementation?
03.34 Valérie Déom (PS): C'est justement ce que je dis! Le projet
est une avancée nécessaire qu'il fallait mettre en place rapidement.
Nous ne sommes cependant pas entièrement satisfaits, puisque cette
règle est en fait la consécration de l'autorégulation.
Dans la proposition de loi que nous avons fait disjoindre du projet,
nous proposons de créer une commission indépendante qui assurera
le suivi de l'application de cette règle pour qu'il y ait une meilleure
motivation, notamment lorsqu'il s'agira d'expliquer comment on
s'écarte du code de bonne gouvernance. Par ailleurs, nous réclamons
aussi qu'il y ait une responsabilité des administrateurs. À partir du
moment où ceux-ci adoptent eux-mêmes un code, ils doivent être
03.34 Valérie Déom (PS): Deze
verbeteringen dienden snel te
worden uitgevoerd. We zijn echter
niet geheel tevreden, omdat deze
maatregel in feite de bevestiging
van de zelfregulering is.
In het wetsvoorstel dat we uit het
ontwerp hebben laten lichten,
stellen wij de oprichting van een
onafhankelijke commissie voor,
die zal toezien op de opvolging
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
78
tenus responsables des dispositions de ce code. Cela ne figure pas
encore dans le projet de loi mais c'est indiqué dans la proposition de
loi que nous avons fait disjoindre qui est sur la table.
Nous espérons véritablement que cette proposition de loi sera
soutenue et pourra continuer à alimenter le débat. C'est dans ce
contexte que nous soutenons ce projet et que nous voterons
favorablement.
van de toepassing van deze regel,
teneinde een betere motivering te
creëren. Wij dringen er op aan dat
de
bestuurders
ook
hun
verantwoordelijkheid nemen. Als
ze zelf een code opstellen, moeten
zij verantwoordelijk worden gesteld
voor de bepalingen ervan. Dit staat
niet in het ontwerp, maar wel in het
voorstel dat ter tafel ligt.
Wij hopen dat dit wetsvoorstel zal
worden gesteund en het debat zal
stimuleren. Wij zullen dit ontwerp
dus goedkeuren.
03.35 Bruno Tuybens (sp.a): Dat betekent dus dat u straks het
amendement van de oppositie zult steunen, waarin staat dat de niet
uitvoerende bestuurders geen aandelengerelateerde opties kunnen
krijgen. Dat begrijp ik uit uw antwoord.
03.35 Bruno Tuybens (sp.a): Le
PS votera donc tout à l'heure en
faveur de notre amendement et
que les administrateurs non
exécutifs
ne
pourront
pas
bénéficier d'options sur actions.
03.36 Valérie Déom (PS): Il ne faut pas tout confondre: on peut avoir
un débat sur l'opportunité pour les administrateurs indépendants
d'avoir ou non des actions, comme on l'a eu. Le projet est là en l'état
et nous devons le voter en l'état parce qu'il s'agit d'une avancée.
L'ensemble des choses, que vous avez soulignées et que nous
soulignons également dans notre intervention, permettront d'améliorer
le projet et pourront être remises sur la table. Je trouve que
l'ensemble de ces dispositions mérite plus qu'un débat sur un seul
amendement.
Nous réintroduirons en effet tous ces sujets de discussion. Faites-
nous confiance, monsieur Tuybens!
Par ailleurs, l'adoption d'un code par les dirigeants d'une société
devrait engager la responsabilité collective et solidaire des
administrateurs. Nous estimons que les membres du conseil
d'administration devraient savoir qu'à tout moment, on peut leur
demander de rendre des comptes sur la conformité de leurs décisions
par rapport au code qu'ils ont eux-mêmes choisi.
Dans ce contexte, le Parti Socialiste souhaite travailler sur la
responsabilité collective et solidaire des administrateurs en cas de
non-respect du code, comme nous le mentionnons dans notre
proposition de loi. La responsabilité d'un administrateur devrait être
engagée pour l'ensemble des mesures concernant le code et
contenues dans le code de bonne gouvernance, et non pas
uniquement lorsqu'il s'agit des rémunérations ou des indemnités de
départ. À nouveau, dans cette matière, nous estimons que le projet
est une première avancée.
En ce qui concerne la problématique des quotas de femmes, mon
parti et moi-même estimons que le sujet est très important. J'en veux
pour preuve la proposition de loi que nous avons déposée sous la
précédente législature et que nous avons redéposée sous cette
législature.
03.36 Valérie Déom (PS): Er ligt
een ontwerp voor en we moeten
het goedkeuren, omdat het een
stap in de goede richting betekent.
De leden van de raad van bestuur
zouden moeten weten dat hun op
elk moment om rekenschap kan
worden
gevraagd
over
alle
maatregelen van de code die ze
zelf hebben gekozen en dus niet
alleen met betrekking tot de
vergoeding
of
de
ontslagvergoeding.
Een quotaregeling voor vrouwen is
erg belangrijk. Dit punt kan echter
niet worden besproken op basis
van een amendement: er moet
immers gesproken worden over de
beursgenoteerde bedrijven, de
quota's bij de raad van bestuur,
het
directiecomité
en
de
ondernemingsraad. Er moet een
coherent
percentage
worden
bepaald en een termijn voor de
invoering van deze quotaregeling
om ze tot een succes te maken.
Als er, tot slot, van de regels
inzake de vertrekvergoedingen
wordt afgeweken, welke fiscale
regeling zal u dan toepassen,
mijnheer de minister? Zal u een
werkgroep oprichten, en zo ja,
wanneer?
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
79
Cependant, ce débat est important et il ne peut avoir lieu au moment
du dépôt d'un amendement. Pour nous aussi, le débat doit porter sur
les entreprises publiques mais également sur les entreprises cotées
en bourse, les quotas au sein du conseil d'administration mais aussi
du comité de direction et du conseil d'entreprise. Il faut également
déterminer un pourcentage cohérent et pertinent et un délai
d'implémentation pour ce pourcentage afin que ces quotas soient une
réussite.
Bref, il s'agit d'un vaste débat que nous devons entamer au plus vite,
mais pas à l'occasion d'un amendement qui nous semblait trop
restrictif, puisqu'il visait uniquement les entreprises publiques.
Enfin, monsieur le ministre, je dois vous poser une question précise
qui n'a pas été abordée en commission: en cas de dérogation aux
règles relatives aux indemnités de départ (plus de 18 mois), quel
traitement fiscal ou parafiscal comptez-vous appliquer? Envisagez-
vous de mettre en place un groupe de travail? Si oui, dans quels
délais?
En conclusion, comme nous le répétons depuis le début de l'analyse
de ce projet de loi, celui-ci représente un premier pas satisfaisant en
termes de bonne gouvernance. La pertinence des amendements
déposés par la majorité nous laisse entrevoir la possibilité d'aller plus
loin encore.
Dès lors, pour les raisons précitées, mon groupe et moi-même
estimons qu'il faut au plus vite continuer à avancer en ce domaine.
Notre proposition de loi va plus loin, et nous désirons qu'elle soit
examinée dans les meilleurs délais.
Dans ce contexte, le groupe PS votera en faveur de ce projet qui, je le
répète, constitue un premier pas dans la bonne direction. Et nous
resterons attentifs à ce que d'autres avancées urgentes soient
concrétisées dans cette matière fondamentale.
Tot besluit dient te worden
opgemerkt
dat
er
met
dit
wetsontwerp een loffelijke eerste
stap gedaan wordt in de richting
van deugdelijk bestuur. Met haar
amendementen
laat
de
meerderheid de deur op een kier
staan om eventueel nog verder te
gaan.
Wij zullen dus voorstemmen, en
wij zullen erop toezien dat er ook
werk gemaakt wordt van andere
dringend
noodzakelijke
maatregelen op dat gebied.
03.37 Joseph George (cdH): Monsieur le président, madame et
monsieur les ministres, chers collègues, la question des
rémunérations des acteurs financiers est fondamentale, puisqu'elle
conditionne leur comportement individuel. Les politiques de
rémunération pratiquées dans la majorité des institutions financières
pouvaient paraître, jusqu'il y a peu, comme allant à l'encontre de la
stabilité des marchés financiers. Elles se matérialisent par des prises
de décisions basées sur une vision à court terme ainsi qu'au travers
d'asymétries. C'était l'une des conclusions du rapport de la
commission Crise financière dont l'un de mes collègues avait
manifestement oublié le contenu...
Il est clair qu'une rémunération à un bref délai, sur des facteurs
variables et avec des profits immédiats, entraîne des décisions qui se
révèlent inefficaces à long terme. Nous le savons.
Il y a aussi souvent une asymétrie importante entre la politique de
rémunération et les risques pris. Il était normal dès lors que le
gouvernement, non seulement dans le domaine financier et bancaire
mais dans l'ensemble des secteurs, prenne l'initiative d'un projet de
loi. Le projet qui nous est soumis, en partant du principe que
03.37 Joseph George (cdH): De
kwestie van de vergoedingen van
de financiële actoren is van
fundamenteel
belang.
Het
remuneratiebeleid
van
de
financiële instellingen leek soms
haaks te staan op de stabiliteit van
de
financiële
markten.
Een
kortetermijnbeleid op het stuk van
vergoedingen, op grond van
variabele factoren en gericht op
onmiddellijk geldgewin, leidt tot
inefficiënte
langetermijnbeslissingen.
Dat was een van de conclusies
van
het
verslag
van
de
opvolgingscommissie
Financiële
en Bankcrisis, waarvan een
collega duidelijk vergeten was wat
erin staat ...
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
80
l'autorégulation ne suffit pas, que le laisser-faire n'aboutit pas à des
équilibres, qu'il convient d'encadrer les choses, vise en fait à rendre la
confiance dans les grandes entreprises. Pour rendre la confiance, il
se base sur la transparence et la responsabilité.
La transparence, parce que les sociétés cotées en bourse devront
faire une déclaration quant aux pratiques de gouvernement
d'entreprise qu'elles vont appliquer, parce que ces grandes
entreprises cotées en bourse devront également établir par le biais
d'un comité de rémunération spécifique organisé au sein du conseil
d'administration mais composé de personnes indépendantes un
rapport sur la rémunération de leurs propres dirigeants qui sera
soumis aux assemblées générales. À chacun de prendre ses
responsabilités, quel que soit le niveau auquel on exerce des
fonctions dans l'entreprise. Cette information sera transmise à
l'assemblée générale.
Au-delà de ces deux grands principes, le projet s'attaque au problème
des stock options et aux rémunérations variables. Pour répondre à ce
qui est constaté, il s'agit d'éviter que des rémunérations à court terme
n'entraînent des prises de décision qui vont contre l'intérêt de la
société et de l'ensemble des acteurs économiques. C'est la raison
pour laquelle, dans le projet qui nous est soumis, la rémunération
variable des administrateurs est réglementée pour qu'elle soit axée
sur le long terme.
C'est également la raison pour laquelle le rapport de rémunération
doit fournir plus de clarté sur les indemnités de départ des membres
du cadre supérieur.
Il y a quelques instants, il était question de "trou noir" ou de "boîte
vide". Manifestement, certains ont perdu un peu la mémoire. La
Commission spéciale mixte de suivi chargée d'examiner la crise
financière et bancaire a fonctionné je l'ai présidée et j'ai été pris à
partie tout à l'heure et j'en dirai quelques mots de manière optimale.
Mais M. Tuybens a peut-être été peu au courant de ce qui s'y passait,
car le premier président de celle-ci, un de ses amis politiques, a brillé
par son absence à pratiquement toutes nos réunions. C'est aussi une
réalité!
Pour l'avenir, cette commission continuera ses travaux; je puis
compter sur l'appui de bon nombre de parlementaires de la Chambre
et du Sénat pour suivre la mission qui nous a été confiée par la
Chambre et le Sénat.
Er is tevens een asymmetrie
tussen het verloningsbeleid en de
risico's. Het was normaal dat de
regering
het
initiatief
heeft
genomen om een wetsontwerp uit
te werken dat ertoe strekt het
vertrouwen in de grote bedrijven te
herstellen, op grond van transpa-
rantie en verantwoordelijkheid.
De beursgenoteerde bedrijven
zullen een verklaring inzake
deugdelijk
bestuur
moeten
opstellen, alsook een remuneratie-
verslag dat aan de algemene
vergadering
moet
worden
voorgelegd.
In het ontwerp wordt ook het
probleem van de stock-options en
de
variabele
vergoedingen
aangepakt.
De
variabele
vergoeding van de bestuurders
wordt gereglementeerd vanuit een
langetermijnvisie.
Het remuneratieverslag moet ook
meer duidelijkheid brengen over
de ontslagvergoedingen van het
hogere management.
Er was zo-even sprake van 'het
zwarte gat' en 'een lege doos'.
Sommigen hebben blijkbaar een
kort geheugen! De bijzondere
opvolgingscommissie belast met
het onderzoek naar de financiële
en bankcrisis heeft zeer behoorlijk
werk geleverd.
Die
commissie
zal
haar
werkzaamheden in de toekomst
voortzetten. Ik kan op de steun
van heel wat parlementsleden
rekenen voor de voortzetting van
de opdracht die ons door de
Kamer en de Senaat werd
toevertrouwd.
03.38 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer George, heb ik het goed
gehoord dat u zei dat ik niet aanwezig was bij de vergaderingen van
de Kamercommissie Handelsrecht? Heb ik dat goed begrepen?
03.39 Joseph George (cdH): Le vice-président de la commission.
Vous connaissez?
03.40 Bruno Tuybens (sp.a): Ja!
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
81
03.41 Joseph George (cdH): Je ne me rappelle plus son nom.
03.42 Bruno Tuybens (sp.a): Dat heb ik niet goed begrepen!
03.43 Joseph George (cdH): Pour le surplus, je voudrais dire que
j'ai également pris note de la suggestion des uns et des autres. Un
projet n'est jamais parfait. On peut toujours revoir les choses, les
améliorer. C'est le travail du parlement. C'est ce qui produit d'ailleurs
les nombreuses pages du Moniteur qui ne font qu'enfler d'année en
année. Celui-ci a, au moins, le mérite d'exister et de prendre les
dossiers à bras-le-corps en matière de transparence et de
responsabilité. C'est la raison pour laquelle mon groupe votera ce
projet.
Certes, tout n'est pas réglé. Il subsiste peut-être encore des points de
déséquilibre: les sociétés cotées en bourse, les grandes entreprises
publiques pèsent sur nos sociétés ou prennent des responsabilités
importantes. L'on connaîtra la rémunération des plus hauts dirigeants
et l'on saura effectivement dans quel sens cette rémunération a été
fixée. Cela me paraît primordial à l'heure où, au sein de certaines
intercommunales, même les membres du comité d'administration
n'avaient pas la possibilité de connaître la rémunération de certains
hauts dirigeants de ces intercommunales.
Chers collègues, la commission chargée des problèmes de Droit
commercial et économique n'est pas non plus le centre de la planète.
Si elle a examiné ce projet, elle n'a pas examiné les problèmes
fiscaux, la problématique de la représentation hommes/femmes au
sein du conseil d'administration. D'autres commissions, d'autres
parlementaires prendront des initiatives pour en discuter. Mais, de
toute évidence, nous devions nous centrer sur l'essentiel de notre
mission, c'est-à-dire renforcer le gouvernement d'entreprise mais
également modifier le régime des interdictions professionnelles dans
le secteur bancaire et financier.
Je dirai un mot à cet égard. En effet, il en a été assez peu question:
c'est moins people que le reste! Il n'empêche que, dans le projet, pour
le secteur bancaire et financier, un régime d'interdiction particulier à
été prévu à bon escient, car il convient que ce secteur, au service du
reste de l'économie, soit géré par des personnes dont l'intégrité
apparaît intacte et que ceux qui, dans le passé, auraient commis des
actes qui n'étaient pas corrects soient interdits d'accès aux plus
hautes fonctions.
Voilà, chers collègues, ce que j'avais à vous dire.
03.43 Joseph George (cdH): Ik
heb de suggesties van dezen en
genen genoteerd. Misschien is
alles nog niet perfect uitgeba-
lanceerd, maar de vergoeding van
de topmanagers zal bekend zijn,
wat essentieel is.
De commissie belast met de
problemen inzake Handels- en
Economisch Recht heeft dit
ontwerp besproken, maar ze heeft
zich niet gebogen over de fiscale
problemen
of
de
vertegen-
woordiging
van
mannen
en
vrouwen in de raad van bestuur.
Wij moeten focussen op de
essentie: de versterking van het
deugdelijk bestuur en een wijziging
van de regeling inzake het
beroepsverbod in de bank- en
financiële sector.
Er
werd
een
specifieke
verbodsregeling ingesteld, want
die sector moet geleid worden
door
integere
personen,
en
degenen die misdrijven hebben
gepleegd, moet de toegang tot de
hoogste functies ontzegd worden.
De voorzitter: De laatste spreker in het debat is de heer Luk Van Biesen. De laatsten zullen de eersten
zijn.
03.44 Luk Van Biesen (Open Vld): Mijnheer de voorzitter, mevrouw
de minister, mijnheer de minister, beste collega's, laten we eerlijk zijn,
toen ik daarstraks van een collega hoorde dat we hier een lege doos
goedkeuren, dan sta ik toch wel wat versteld. Ik denk dat het
wetsontwerp verschillende elementen bevat die meer dan de moeite
waard zijn, die fundamenteel ingrijpen in ons ondernemingsleven, die
voor meer transparantie zorgen en een grote stap zetten naar
deugdelijk bestuur.
03.44 Luk Van Biesen (Open
Vld): Je m'étonne que d'aucuns
qualifient ce projet de loi de "boîte
vide". Il comporte des mesures qui
influent fondamentalement sur le
fonctionnement des entreprises,
renforcent la transparence et
représentent
une
avancée
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
82
Inderdaad kan men zich afvragen waarom dat op bepaalde vlakken
niet vroeger is kunnen gebeuren. Wij maken vandaag de wettelijke
verankering van de Belgische Corporate Governance Code, de
zogenaamde Code Lippens.
In de lente van 2007 vonden wij geen meerderheid in de
commissie Handelsrecht om het wettelijk te verankeren. Dat was een
amendement van de heer Daems en mijzelf, maar toen kon plotseling
geen meerderheid worden gevonden in de commissie Handelsrecht.
Vandaag, drie jaar later, hoop ik op een kamerbrede meerderheid om
dat wel te kunnen doen. Het is wel degelijk bijzonder belangrijk dat dit
gebeurt en dat het deugdelijk bestuur van beursgenoteerde
ondernemingen in ons land hoofdzakelijk een kwestie van
zelfregulering blijft.
Dat moet ons inziens zo blijven, mijnheer Tuybens, want uiteindelijk
betreft het hier private ondernemingen. Daarom moet de overheid een
zekere terughoudendheid aan de dag leggen vooraleer ze ingrijpt in
de bestuursstructuren.
Gelet op het late uur zal ik niet alles herhalen wat vele collega's hier
hebben verklaard, maar naast de wettelijke verankering van de
zogenaamde Code Lippens, voeren wij vandaag ook het
remuneratieverslag in.
Het is niet alleen de wettelijke verankering, maar ook een hele reeks
Europese richtlijnen uit 2004, 2005 en 2009 die vandaag zijn
opgenomen in de wet. Een van de belangrijke beslissingen, voor u
blijkbaar een lege doos, is dat in het jaarverslag een
remuneratieverslag moet worden opgenomen. Er moet ook een
remuneratiecomité worden opgericht. Blijkbaar een lege doos, maar
voor ons bijzonder belangrijk zodat iedereen transparant weet wat er
juist in de verschillende ondernemingen gebeurt.
Over de ontslagvergoeding is inderdaad een tijdje overheen moeten
gaan. De Raad van State was zeer duidelijk in het eerste advies dat
bij deze regering werd neergelegd. De Raad van State was
onverbiddelijk: wij konden de beperking van de gouden parachutes
niet doorvoeren in het begin van deze legislatuur. Daar is over
nagedacht in de commissie en de regering en uiteindelijk is een
goede tekst samengesteld waarbij de ontslagvergoeding, de gouden
parachute, wordt beperkt. Een vertrekvergoeding van meer dan
12 maanden of maximaal 18 maanden kan enkel worden toegekend
indien voorafgaandelijk goedgekeurd door de algemene vergadering.
Ze moet daarenboven nog worden meegedeeld door de
ondernemingsraad die nog eens advies kan geven aan de algemene
vergadering. Als ik mij niet bedrieg, zitten in de ondernemingsraad
niet alleen de aandeelhouders, maar iedereen die echt betrokken is
bij de werkelijke werking van een onderneming. Er komt ook een
wettelijke regeling voor de bonussen.
Op een bepaald ogenblik heeft men in de commissie voor de taxatie
van bonussen nog een extra amendement willen toevoegen. Wij
hebben als liberalen, gevolgd door de meerderheid, onze hand
uitgestoken om deze problematiek van bonus-excessen in de
toekomst zwaarder te taxeren. Wij zijn bereid dit debat aan te gaan in
de commissie voor de Financiën waar het terecht thuishoort, niet in dit
considérable sur le chemin de la
bonne gouvernance.
Cette loi réalise l'ancrage légal du
code de gouvernance d'entreprise,
également appelé code Lippens.
En 2007, M. Daems et moi-même
n'avions pu trouver, au sein de la
commission
chargée
des
problèmes de Droit commercial,
de majorité en faveur de notre
proposition tendant à réaliser
l'ancrage légal de ce code.
Aujourd'hui,
cette
proposition
recueillera, nous l'espérons en tout
cas, une large majorité. Mais il est
important
que
la
bonne
gouvernance des entreprises reste
dans notre pays une question
d'autorégulation car il s'agit en
définitive d'entreprises privées.
Par ailleurs, le projet consacre
aussi l'obligation d'insérer un
rapport de rémunération dans le
rapport annuel et de mettre en
place un comité de rémunération.
Le Conseil d'État a très clairement
précisé dans son premier avis que
la limitation du parachute doré ne
pouvait être instaurée au début de
la
législature.
Nous
avons
finalement élaboré un bon texte
qui limite les indemnités de
licenciement. Une indemnité de
départ de plus de 12 mois ou de
maximum 18 mois ne peut être
octroyée que si elle a été
approuvée
préalablement
par
l'assemblée générale. Le conseil
d'entreprise
doit
en
outre
communiquer la décision et il peut
par ailleurs encore conseiller
l'assemblée générale. De plus, le
conseil d'entreprise n'est pas
composé que des actionnaires.
Une réglementation légale en
matière de bonus sera également
mise en place. En commission, on
a souhaité insérer un amendement
visant à taxer les bonus. Nous
avons proposé de mener la
discussion sur le problème de la
taxation plus lourde des bonus
excessifs en commission des
Finances. Ce problème ne doit en
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
83
globale wetsontwerp. Wij zijn bereid om daarover samen met jullie,
met alle fracties, na te denken over wat we doen met de verloning,
met de taxatie of de bepaling van een bijzondere taks op bonus-
excessen. Wij hebben de hand uitgestoken. De meerderheid heeft
daarom ook duidelijk een aantal mensen die amendementen hebben
ingediend, gevraagd om deze in te trekken. Het is belangrijk dat dit
even wordt gezegd. Men geeft de indruk dat het een lege doos is,
maar het is een eerste element in een hele reeks andere gesprekken
die nog zullen worden gevoerd in andere commissies, waar dit wel
thuishoort.
effet pas vraiment être traité dans
le cadre global de ce projet de loi.
03.45 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer Van Biesen, ik hoor u een
interessante piste lanceren en herlanceren, namelijk dat bepaalde
excessieve bonussen, die niet kunnen, dan maar moeten getaxeerd
worden. U kondigt aan hierover een initiatief te nemen of u geeft
tenminste een opening daartoe.
Ik herinner mij dat u minder dan een maand geleden aan de pers
verklaard hebt dat u zich in verband met de zaak van Dehaene in het
hemd gezet voelde. Dat was de titel van het interview dat u hebt
gegeven aan De Standaard: "Wij voelen ons in ons hemd gezet."
Betekent het dan dat u ook bereid bent om een wetsvoorstel in te
dienen waarbij er een taxatie komt op de winsten die worden gemaakt
via meerwaarden op aandelenbezit voor niet-uitvoerende bestuurders
van ondernemingen?
03.45 Bruno Tuybens (sp.a):
Cette piste de réflexion est
intéressante.
Certains
bonus
excessifs sont inacceptables et
doivent être taxés. M. Van Biesen
a déclaré il y a moins d'un mois
qu'il se sentait ridiculisé dans le
cadre de l'affaire Dehaene. Est-il
également disposé à déposer une
proposition de loi tendant à
instaurer la taxation des bénéfices
réalisés grâce à la plus-value
générée par la détention de
participations
par
les
administrateurs
non
exécutifs
d'une entreprise?
03.46 Luk Van Biesen (Open Vld): Mijnheer Tuybens, elke piste kan
onderzocht worden. Men moet echter duidelijk zijn. Wij hebben het
hier over de extra spectaculaire bonussen, die vandaag wereldwijd
opnieuw ingang vinden en waaraan de bijzondere financiële
commissie paal en perk wenst te stellen.
Dat zullen wij bespreken. Ik bespreek hier op het spreekgestoelte niet
een individueel geval van één persoon in een beursgenoteerd bedrijf.
Laten wij het punt samen bespreken in de juiste commissie. Het staat
vandaag echter niet op de agenda, mijnheer Tuybens. Wees nu toch
een beetje redelijk.
03.46 Luk Van Biesen (Open
Vld): Toute piste peut être
envisagée. Nous visons ici les
bonus supplémentaires spectacu-
laires que nous voyons resurgir
dans le monde entier et qu'entend
limiter la commission spéciale. Je
ne désire pas évoquer ici un cas
individuel dans une entreprise
cotée en bourse.
03.47 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer Van Biesen, ik kan alleen
maar vaststellen dat u de potentiële anderhalf miljoen euro
meerwaarde voor een onafhankelijk bestuurder van een van de top 50
beursgenoteerde bedrijven in België - slechts een bedrijf in die top 50
heeft dat systeem - niet excessief vindt. Dat begrijp ik uit uw
mededeling.
03.47 Bruno Tuybens (sp.a):
M. Van Biesen estime dès lors
qu'une plus-value éventuelle de
1,5 million
d'euros
pour
un
administrateur indépendant d'une
des 50 plus grandes entreprises
de Belgique cotées en bourse
n'est pas excessive?
03.48 Luk Van Biesen (Open Vld): Mijnheer Tuybens, u mag
begrijpen wat u wilt, ik ben geen voyeur.
03.48 Luk Van Biesen (Open
Vld): Vous êtes seul maître de vos
pensées. En ce qui me concerne,
je ne suis cependant pas un
voyeur!
03.49 Bruno Tuybens (sp.a): Mijnheer Van Biesen, dat is de reden
waarom de regering alleen maar op transparantie inzet.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
84
03.50 Luk Van Biesen (Open Vld): Een derde deel van het
wetsontwerp dat wij hier vandaag bespreken, maakt ook een einde
aan een aantal beroepsverboden in de financiële sector. De regeling
hieromtrent wordt strenger voor bestuurders van failliete
vennootschappen die misdrijven hebben gepleegd en soepeler voor
zij die geen misdrijf hebben gepleegd.
Laten wij eerlijk zijn, aan dat belangrijke gedeelte, dat toegevoegd
werd aan het wetsontwerp, heeft geen enkele van de vorige sprekers
voldoende aandacht gegeven.
Wij hebben het dus bijzonder gemakkelijk om als liberalen voor
onderhavig wetsontwerp op de groene knop te drukken. Het verhoogt
de transparantie, versterkt de macht en het toezicht van de algemene
vergadering en de rol van de onafhankelijke bestuurders en beperkt
de potentieel destructieve gevolgen van overdreven variabele
verloningen en bonussen.
Ik daag de socialistische fractie, sp.a., uit om haar woordvoerder
Tuybens niet te volgen, maar wel haar gezond verstand. Stem het
wetsontwerp mee.
03.50 Luk Van Biesen (Open
Vld): Ce projet de loi met égale-
ment fin à certaines interdictions
professionnelles dans le secteur
financier. Le régime sera plus
sévère pour les administrateurs de
sociétés en faillite ayant commis
des infractions, mais il sera en
revanche assoupli pour ceux qui
n'ont pas commis d'infractions.
Les
libéraux
approuveront
résolument ce projet de loi. Il
accroît la transparence, renforce
les pouvoirs et accentue le
contrôle de l'assemblée générale
et le rôle des administrateurs
indépendants et limite les effets
potentiellement
destructifs
de
rémunérations variables et de
bonus excessifs. Lors du vote, le
groupe sp.a devrait se laisser
guider par le bon sens et ne pas
suivre
son
porte-parole,
M. Tuybens.
03.51 Minister Stefaan De Clerck: Ik wil iedereen danken voor het
debat. Op 22 december 2009 hebben wij het ontwerp ingediend. Het
werd in al zijn onderdelen in heel uitvoerige debatten in de commissie
en in de plenaire vergadering behandeld. Het betekent een doorbraak
in het vennootschapsrecht, een materie die al lang moest worden
geregeld. Daarmee wordt vooral een Europese richtlijn omgezet, wat
dringend moest gebeuren. Ik dank de verslaggevers en alle
medewerkers voor de stevige behandeling van voorliggende
belangrijk ontwerp.
03.51
Stefaan De Clerck,
ministre: Le projet a été déposé le
22 décembre 2009. Il a été
longuement
examiné
en
commission et il est traité à
présent en séance plénière. Il
représente une avancée en
matière de droit des sociétés. Et il
réalise la transposition, devenue
urgente,
d'une
directive
européenne.
De voorzitter: Vraagt nog iemand het woord? (Nee)
Quelqu'un demande-t-il encore la parole? (Non)
De algemene bespreking is gesloten.
La discussion générale est close.
Bespreking van de artikelen
Discussion des articles
Wij vatten de bespreking van de artikelen aan. De door de commissie aangenomen tekst geldt als basis
voor de bespreking. (Rgt 85, 4) (2336/6)
Nous passons à la discussion des articles. Le texte adopté par la commission sert de base à la discussion.
(Rgt 85, 4) (2336/6)
Het wetsontwerp telt 34 artikelen.
Le projet de loi compte 34 articles.
* * * * *
Amendements déposés ou redéposés:
Ingediende of heringediende amendementen:
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
85
Titel II/Titre II
· 9 - Barbara Pas cs (2336/3)
Art. 3
· 27 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
· 50 - Bruno Tuybens cs (2336/7)
· 11 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
Art. 3/1(n)
· 10 - Barbara Pas cs (2336/3)
Art. 7
· 29 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
Art. 8/1(n)
· 41 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
Art. 12
· 31 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
Art. 12/1(n)
· 47 - Bruno Tuybens cs (2336/4)
Art. 13
· 14 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
Art. 14
· 15 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
Art. 14/1(n)
· 33 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
Art. 16/1(n)
· 13 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
Art. 20
· 49 - Bruno Tuybens cs (2336/4)
Art. 22
· 35 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
· 37 - Bruno Tuybens cs (2336/3)
Art. 22/1(n)
· 51 - Bruno Tuybens cs (2336/7)
Art. 23
· 52 - Bruno Tuybens cs (2336/7)
Art. 23/1(n)
· 21 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
· 53 - Bruno Tuybens cs (2336/7)
Art. 35 à/tot 38 (n)
· 20 - Muriel Gerkens cs (2336/3)
* * * * *
De bespreking van de artikelen is gesloten. De stemming over de aangehouden amendementen en
artikelen en over het geheel zal later plaatsvinden.
La discussion des articles est close. Le vote sur les amendements et les articles réservés ainsi que sur
l'ensemble aura lieu ultérieurement.
* * * * *
Besluit van de artikelsgewijze bespreking:
Conclusion de la discussion des articles:
Réservé: le vote sur les amendements, le titre II et les articles 3, 7, 12- 14, 20, 22, 23.
Aangehouden: de stemming over de amendementen, titel II en de artikelen 3, 7, 12- 14, 20, 22, 23.
Artikel per artikel aangenomen: de artikelen 1, 2, 4 - 6, 8 - 11, 15 - 19, 21, 24 - 34.
Adoptés article par article: les articles 1, 2, 4 - 6, 8 - 11, 15 - 19, 21, 24 - 34.
* * * * *
04 Inoverwegingneming van voorstellen
04 Prise en considération de propositions
In de laatst rondgedeelde agenda komt een lijst van voorstellen voor waarvan de inoverwegingneming is
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
86
gevraagd.
Vous avez pris connaissance dans l'ordre du jour qui vous a été distribué de la liste des propositions dont la
prise en considération est demandée.
Indien er geen bezwaar is, beschouw ik deze als aangenomen; overeenkomstig het reglement worden die
voorstellen naar de bevoegde commissies verzonden.
S'il n'y a pas d'observations à ce sujet, je considérerai la prise en considération comme acquise et je
renvoie les propositions aux commissions compétentes conformément au règlement.
Geen bezwaar? (Nee)
Aldus wordt besloten.
Pas d'observation? (Non)
Il en sera ainsi.
Ik stel u ook voor in overweging te nemen:
- het voorstel van resolutie van de heren Bruno Stevenheydens, Francis Van den Eynde, Hagen Goyvaerts
en Bert Schoofs voor het behoud van het 1
ste
Bataljon Parachutisten in Diest (nr. 2414/1).
Verzonden naar de commissie voor de Landsverdediging;
- het voorstel van bijzondere wet van de heren Renaat Landuyt, Bruno Tobback, Hans Bonte en Ludwig
Vandenhove tot wijziging van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse
Instellingen met het oog op de overheveling van de bevoegdheid inzake de coördinatie van de politiezones
op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (nr 2417/1).
Verzonden naar de commissie voor de Herziening van de Grondwet en de Hervorming van de Instellingen;
- het wetsvoorstel van de heren Servais Verherstraeten, Christian Brotcorne, Daniel Bacquelaine, Ludo Van
Campenhout en Jef Van den Bergh, mevrouw Mia De Schamphelaere, de heer Kristof Waterschoot en
mevrouw Sabien Lahaye-Battheu tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering wat betreft het
strafrechtelijk kort geding in geval van spoedeisendheid (nr. 2404/1);
- het wetsvoorstel van de heren Bart Laeremans, Filip De Man, Peter Logghe, Bert Schoofs en Bruno
Stevenheydens tot wijziging van de wetgeving wat de procedure van onmiddellijke verschijning in
strafzaken betreft (nr. 2419/1);
- het wetsvoorstel van de heer Gerolf Annemans tot wijziging van het Wetboek van Strafvordering wat de
inbeslagneming van diamanten door het gerecht betreft (nr. 2421/1).
Verzonden naar de commissie voor de Justitie.
Je vous propose également de prendre en considération:
- la proposition de résolution de MM. Bruno Stevenheydens, Francis Van den Eynde, Hagen Goyvaerts et
Bert Schoofs demandant le maintien du 1
er
Bataillon de Parachutistes à Diest (n° 2414/1).
Renvoi à la commission de la Défense nationale;
- la proposition de loi spéciale de MM. Renaat Landuyt, Bruno Tobback, Hans Bonte et Ludwig Vandenhove
modifiant la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux Institutions bruxelloises en vue de transférer la
compétence de coordination des zones de police sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale
(n° 2417/1).
Renvoi à la commission de Révision de la Constitution et de la Réforme des institutions;
- la proposition de loi de MM. Servais Verherstraeten, Christian Brotcorne, Daniel Bacquelaine, Ludo Van
Campenhout et Jef Van den Bergh, Mme Mia De Schamphelaere, M. Kristof Waterschoot et Mme Sabien
Lahaye-Battheu modifiant le Code d'instruction criminelle en ce qui concerne la procédure de référé pénal
en cas d'urgence (n° 2404/1);
- la proposition de loi de MM. Bart Laeremans, Filip De Man, Peter Logghe, Bert Schoofs et Bruno
Stevenheydens modifiant la législation en ce qui concerne la procédure de comparution immédiate en
matière pénale (n° 2419/1);
- la proposition de loi de M. Gerolf Annemans modifiant le Code d'instruction criminelle en ce qui concerne
la saisie de diamants par le tribunal (n° 2421/1).
Renvoi à la commission de la Justice.
Geen bezwaar? (Nee)
Aldus wordt besloten.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
87
Pas d'observation? (Non)
Il en sera ainsi.
Urgentieverzoeken
Demandes d'urgence
04.01 Bart Laeremans (VB): Mijnheer de voorzitter, wij willen de
urgentie vragen voor ons wetsvoorstel nr. 2419 inzake snelrecht.
Zoals wij allen weten, bestaat hieraan een grote behoefte in Brussel,
wegens de problemen die men daar vandaag kent. Het zogenaamde
snelrecht dat vandaag bestaat, is niet doeltreffend, omdat het
bijvoorbeeld niet toelaat dat degenen die worden aangehouden ook
aangehouden blijven wanneer men met zulke processen-verbaal
werkt.
Wij willen terug naar het oude snelrecht van de u wel bekende
minister Verwilghen. Wij hebben een aantal voorstellen tot wijziging
van de oude wet ingediend, waarbij wij rekening houden met de
elementen die het Grondwettelijk Hof -- toen nog het Arbitragehof --
aanvoerde om bepaalde essentiële elementen te vernietigen. Wij
willen het oude snelrecht van minister Verwilghen in ere herstellen,
met iets meer ruimte wat de dagvaarding betreft, maar wel met een
veel efficiënter systeem waarin aangehouden personen aangehouden
blijven tot de dag dat zij voorkomen.
Wij vragen dan ook de urgentie voor dit voorstel. Het lijkt ons de
evidentie zelf dat het Kamerbreed wordt gesteund.
04.01 Bart Laeremans (VB):
Nous demandons l'urgence pour
notre proposition de loi n° 2419
relative à la procédure accélérée
au vu des problèmes actuels à
Bruxelles. La procédure accélérée
actuelle
n'est
pas
efficace,
notamment en raison des procès-
verbaux qui ne permettent pas la
prolongation de la détention. Nous
souhaitons revenir à la procédure
accélérée de l'ancien ministre
Verwilghen. Nous prenons en
considération
les
arguments
avancés par l'ancienne Cour
d'arbitrage en vue d'annuler
certains éléments essentiels. Nous
voulons une marge de manoeuvre
plus large pour la citation et un
système beaucoup plus efficace
grâce auquel les personnes
arrêtées restent en détention
jusqu'à leur comparution.
De voorzitter: Ik stel vast dat er geen eensgezindheid bestaat. Vraagt
u dat de Kamer zich er nu over uitspreekt, mijnheer Laeremans?
Il y a une demande d'urgence de M Laeremans pour une proposition
de loi modifiant la législation en ce qui concerne la procédure de
comparution immédiate en matière pénale.
Daar er geen eensgezindheid is, laat ik stemmen bij zitten en
opstaan. De voorstanders van de urgentie staan recht. Wij doen ook
de tegenproef.
De urgentie wordt bij zitten en opstaan verworpen.
L'urgence est rejetée par assis et levé.
Le
président:
Étant
donné
l'absence d'unanimité, je propose
de voter par assis et levé.
04.02 Servais Verherstraeten (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik
vraag de hoogdringendheid vragen voor het wetsvoorstel nr. 2404.
04.02 Servais Verherstraeten
(CD&V): Je demande l'urgence
pour la proposition de loi n° 2404.
De voorzitter: Heeft iedereen begrepen waarover het gaat?
04.03 Gerolf Annemans (VB): Mijnheer de voorzitter, vermits het
over hetzelfde onderwerp gaat, vraag ik de hoogdringendheid voor het
wetsvoorstel nr. 2421. Ik vraag één stemming voor beide
urgentieverzoeken.
04.03 Gerolf Annemans (VB):
Puisqu'il s'agit en réalité du même
sujet, je demande l'urgence pour
la proposition n° 2421. Je souhaite
un seul vote pour les deux
demandes d'urgence.
De voorzitter: Wij zullen eerst stemmen over het verzoek van de Le président: Nous voterons
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
88
heer Verherstraeten, die de urgentie voor voorstel nr. 2404 van
hemzelf, de heren Brotcorne, Bacquelaine, Van Campenhout, Van
den Bergh en andere, vraagt. Voorstanders van de urgentie mogen
nu rechtstaan. Wat gymnastiek op dit uur van de dag kan geen
kwaad.
De urgentie wordt bij zitten en opstaan aangenomen.
L'urgence est adoptée par assis et levé.
Mijnheer Annemans, u had nog het woord gevraagd over uw voorstel
tot wijziging van het Wetboek van strafvordering, wat de
inbeslagneming van diamanten door het gerecht betreft.
d'abord sur la demande d'urgence
de M. Verherstraeten.
04.04 Gerolf Annemans (VB): Mijnheer de voorzitter, mijn voorstel
heeft hetzelfde onderwerp als het voorstel van de heer
Verherstraeten.
De voorzitter: U bent dus voldaan, aangezien de urgentie voor het voorstel van de heer Verherstraeten is
aangenomen.
04.05 Gerolf Annemans (VB): Ik ben voldaan, indien u mijn voorstel
aan het zijne koppelt. In dat geval is de urgentie bij deze verworven.
04.05 Gerolf Annemans (VB):
Étant donné que ma proposition
était
jointe
à
celle
de
M. Verherstraeten, l'urgence est-
elle votée?
De voorzitter: Dat lijkt mij een andere zaak te zijn. Vraagt u de
stemming over uw urgentieverzoek? (Instemming.)
De heer Annemans vraagt de urgentie voor zijn voorstel nr. 2421/1.
De urgentie wordt bij zitten en opstaan verworpen.
L'urgence est rejetée par assis et levé.
Le président: Ce n'est pas pareil,
me
semble-t-il.
Nous
votons maintenant sur la demande
d'urgence pour la proposition de
loi n° 2421 de M. Annemans.
04.06 Renaat Landuyt (sp.a): Mijnheer de voorzitter, ik vraag de
hoogdringende behandeling voor het voorstel van bijzondere wet tot
wijziging van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot
de Brusselse instellingen met het oog op de overheveling van de
bevoegdheid inzake de coördinatie van de politiezones op het
grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ik ga daarmee
in op de suggestie van collega de Donnea van vorige week die de
hoogdringende behandeling van mijn vorig wetsvoorstel niet wou
steunen, maar het onderhavige wel. Ik dank hem daarvoor bij
voorbaat.
04.06 Renaat Landuyt (sp.a): Je
demande
l'urgence
pour
la
proposition de loi spéciale portant
modification de la loi spéciale du
12 janvier 1989 relative aux
institutions bruxelloises afin de
transférer la compétence de
coordination des zones de police
sur le territoire de la Région de
Bruxelles-capitale.
De voorzitter: Vraagt nog iemand anders het woord? (Neen)
Er is geen eensgezindheid over de vraag tot urgentie. Dan moet ik laten stemmen over de vraag tot
urgentie voor het voorstel 2417/1 bij zitten en opstaan.
De urgentie wordt bij zitten en opstaan verworpen.
L'urgence est rejetée par assis et levé.
04.07 Renaat Landuyt (sp.a): Certains ont hésité.
Naamstemmingen
Votes nominatifs
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
89
05 Moties ingediend tot besluit van de interpellaties van:
- de heer Bart Laeremans over "de onhoudbare situatie in Anderlecht" (nr. 410)
- de heer Bart Laeremans over "de escalerende onveiligheidssituatie in Brussel en Anderlecht"
(nr. 411)
- de heer Jean Marie Dedecker over "de veiligheid in Brussel" (nr. 413)
05 Motions déposées en conclusion des interpellations de:
- M. Bart Laeremans sur " la situation intenable à Anderlecht" (n° 410)
- M. Bart Laeremans sur "l'insécurité croissante à Bruxelles et à Anderlecht" (n° 411)
- M. Jean Marie Dedecker sur "la sécurité à Bruxelles" (n° 413)
De voorzitter: Deze interpellaties werden gehouden in de openbare vergadering van de verenigde
commissies voor de Binnenlandse Zaken, de Algemene Zaken en het Openbaar Ambt, en voor de Justitie
van 3 februari 2010.
Ces interpellations ont été développées en réunion publique des commissions réunies de l'Intérieur, des
Affaires générales et de la Fonction publique, et de la Justice du 3 février 2010.
Twee moties werden ingediend (MOT n 410/1):
- een motie van aanbeveling werd ingediend door de heer Bart Laeremans en mevrouw Annick Ponthier;
- een eenvoudige motie werd ingediend door mevrouw Karine Lalieux en de heren Xavier Baeselen, Bart
Somers en Servais Verherstraeten.
Deux motions ont été déposées (MOT nr. 410/1):
- une motion de recommandation a été déposée par M. Bart Laeremans et Mme Annick Ponthier;
- une motion pure et simple a été déposée par Mme Karine Lalieux et MM. Xavier Baeselen, Bart Somers
et Servais Verherstraeten.
Daar de eenvoudige motie van rechtswege voorrang heeft, breng ik deze motie in stemming.
La motion pure et simple ayant la priorité de droit, je mets cette motion aux voix.
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 1)
Ja
83
Oui
Nee
44
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
De eenvoudige motie is aangenomen. Bijgevolg vervalt de motie van aanbeveling.
La motion pure et simple est adoptée. Par conséquent, la motion de recommandation est caduque.
06 Wetsvoorstel tot wijziging van de artikelen 92, 109bis en 1301 van het Gerechtelijk Wetboek (nieuw
opschrift) (1645/6)
06 Proposition de loi modifiant les articles 92, 109bis et 1301 du Code judiciaire(nouvel intitulé)
(1645/6)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
90
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 2)
Ja
127
Oui
Nee
0
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsvoorstel aan. Het zal als ontwerp aan de Senaat worden overgezonden.
(1645/7)
En conséquence, la Chambre adopte la proposition de loi. Elle sera transmise en tant que projet au Sénat.
(1645/7)
07 Wetsontwerp tot wijziging van artikel 353ter van het Gerechtelijk Wetboek, met betrekking tot de
uitoefening van politieke mandaten door personeelsleden van griffies en parketsecretariaten (2335/1)
07 Projet de loi modifiant l'article 353ter du Code judiciaire en ce qui concerne l'exercice de mandats
politiques par le personnel des greffes et des secrétariats des parquets (2335/1)
Overgezonden door de Senaat
Transmis par le Sénat
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 3)
Ja
86
Oui
Nee
14
Non
Onthoudingen
27
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsontwerp aan. Het zal aan de Koning ter bekrachtiging worden
voorgelegd. (2335/3)
En conséquence, la Chambre adopte le projet de loi. Il sera soumis à la sanction royale. (2335/3)
08 Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige
producten en andere door middel van leidingen wat betreft de doorvoertarieven (nieuw opschrift)
(2282/5)
08 Proposition de loi modifiant la loi du 12 avril 1965 relative au transport de produits gazeux et autres
par canalisations en ce qui concerne les tarifs de transit (2282/5)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 4)
Ja
83
Oui
Nee
32
Non
Onthoudingen
12
Abstentions
Totaal
127
Total
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
91
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsvoorstel aan. Het zal als ontwerp aan de Senaat worden overgezonden.
(2282/6)
En conséquence, la Chambre adopte la proposition de loi. Elle sera transmise en tant que projet au Sénat.
(2282/6)
09 Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale
beleid inzake duurzame ontwikkeling (2238/5)
09 Projet de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable (2238/5)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 5)
Ja
81
Oui
Nee
0
Non
Onthoudingen
44
Abstentions
Totaal
125
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsontwerp aan. Het zal aan de Senaat worden overgezonden. (2238/6)
En conséquence, la Chambre adopte le projet de loi. Il sera transmis au Sénat. (2238/6)
10 Wetsvoorstel tot invoering van een duurzame ontwikkelingseffectbeoordeling in de wet van
5 mei 1997 betreffende de coördinatie van het federale beleid inzake duurzame ontwikkeling (1656/4)
10 Proposition de loi modifiant la loi du 5 mai 1997 relative à la coordination de la politique fédérale de
développement durable en ce qui concerne l'évaluation d'incidence des décisions sur le
développement durable (1656/4)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote?
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring?
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 6)
Ja
116
Oui
Nee
0
Non
Onthoudingen
11
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsvoorstel aan. Het zal als ontwerp aan de Senaat worden overgezonden.
(1656/5)
En conséquence, la Chambre adopte la proposition de loi. Elle sera transmise en tant que projet au Sénat.
(1656/5)
11 Aangehouden amendementen en artikelen van het wetsontwerp betreffende marktpraktijken en
consumentenbescherming (2340/1-8)
11 Amendements et articles réservés du projet de loi relatif aux pratiques du marché et à la protection
du consommateur (2340/1-8)
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
92
Stemming over amendement nr. 42 van Bart Laeremans cs op artikel 4.(2340/3)
Vote sur l'amendement n° 42 de Bart Laeremans cs à l'article 4.(2340/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 7)
Ja
24
Oui
Nee
103
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 4 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 4 est adopté.
Stemming over amendement nr. 64 van Meyrem Almaci cs op artikel 38.(2340/7)
Vote sur l'amendement n° 64 de Meyrem Almaci cs à l'article 38.(2340/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 8)
Ja
34
Oui
Nee
90
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
124
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 38 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 38 est adopté.
Stemming over amendement nr. 65 van Meyrem Almaci cs op artikel 50.(2340/7)
Vote sur l'amendement n° 65 de Meyrem Almaci cs à l'article 50.(2340/7)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 8)
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 50 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 50 est adopté.
Stemming over amendement nr. 1 van Ben Weyts cs op artikel 61.(2340/2)
Vote sur l'amendement n° 1 de Ben Weyts cs à l'article 61.(2340/2)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 9)
Ja
10
Oui
Nee
103
Non
Onthoudingen
14
Abstentions
Totaal
127
Total
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
93
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 61 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 61 est adopté.
Stemming over amendement nr. 62 van Renaat Landuyt cs op artikel 74.(2340/7)
Vote sur l'amendement n° 62 de Renaat Landuyt cs à l'article 74.(2340/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 10)
Ja
34
Oui
Nee
93
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 63 van Renaat Landuyt cs op artikel 74.(2340/7)
Vote sur l'amendement n° 63 de Renaat Landuyt cs à l'article 74.(2340/7)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 10)
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 74 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 74 est adopté.
Stemming over amendement nr. 66 van Meyrrem Almaci cs op artikel 127.(2340/7)
Vote sur l'amendement n° 66 de Meyrrem Almaci cs à l'article 127.(2340/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 11)
Ja
20
Oui
Nee
83
Non
Onthoudingen
24
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 127 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 127 est adopté.
12 Geheel van het wetsontwerp betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming (2340/8)
12 Ensemble du projet de loi relatif aux pratiques du marché et à la protection du consommateur
(2340/8)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
94
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 12)
Ja
83
Oui
Nee
20
Non
Onthoudingen
23
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsontwerp aan. Het zal aan de Senaat worden overgezonden. (2340/10)
En conséquence, la Chambre adopte le projet de loi. Il sera transmis au Sénat. (2340/10)
13 Wetsontwerp met betrekking tot de regeling van bepaalde procedures in het kader van de wet van
... betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming (nieuw opschrift) (2340/9)
13 Projet de loi concernant le règlement de certaines procédures dans le cadre de la loi du ... relative
aux pratiques du marché et à la protection du consommateur (nouvel intitulé) (2340/9)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 12)
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsontwerp aan. Het zal aan de Senaat worden overgezonden. (2425/1)
En conséquence, la Chambre adopte le projet de loi. Il sera transmis au Sénat. (2425/1)
14 Aangehouden amendementen en artikelen van het wetsontwerp tot versterking van het deugdelijk
bestuur bij de genoteerde vennootschappen en de autonome overheidsbedrijven en tot wijziging van
de regeling inzake het beroepsverbod in de bank- en financiële sector (2336/1-7)
14 Amendements et articles réservés du projet de loi visant à renforcer le gouvernement d'entreprise
dans les sociétés cotées et les entreprises publiques autonomes et visant à modifier le régime des
interdictions professionnelles dans le secteur bancaire et financier (2336/1-7)
Stemming over amendement nr. 9 van Barbara Pas cs op Titel II.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 9 de Barbara Pas cs au Titre II.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 13)
Ja
24
Oui
Nee
103
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is Titel II aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et le Titre II est adopté.
Stemming over amendement nr. 27 van Bruno Tuybens cs op artikel 3.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 27 de Bruno Tuybens cs à l'article 3.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
95
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 14)
Ja
20
Oui
Nee
105
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 50 van Bruno Tuybens cs op artikel 3.(2336/7)
Vote sur l'amendement n° 50 de Bruno Tuybens cs à l'article 3.(2336/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 15)
Ja
33
Oui
Nee
92
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 11 van Muriel Gerkens cs op artikel 3.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 11 de Muriel Gerkens cs à l'article 3.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 16)
Ja
33
Oui
Nee
92
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 3 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 3 est adopté
Stemming over amendement nr. 10 van Barbara Pas cs tot invoeging van een artikel 3/1 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 10 de Barbara Pas cs tendant à insérer un article 3/1 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 17)
Ja
14
Oui
Nee
113
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
96
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 29 van Bruno Tuybens cs op artikel 7.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 29 de Bruno Tuybens cs à l'article 7.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 18)
Ja
34
Oui
Nee
91
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 7 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 7 est adopté.
Stemming over amendement nr. 41 van Bruno Tuybens cs tot invoeging van een artikel 8/1 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 41 de Bruno Tuybens cs tendant à insérer un article 8/1 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 19)
Ja
21
Oui
Nee
103
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
125
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 31 van Bruno Tuybens cs op artikel 12.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 31 de Bruno Tuybens cs à l'article 12.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 20)
Ja
20
Oui
Nee
91
Non
Onthoudingen
16
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 12 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 12 est adopté.
Stemming over amendement nr. 47 van Bruno Tuybens cs tot invoeging van een artikel 12/1 (n).(2336/4)
Vote sur l'amendement n° 47 de Bruno Tuybens cs tendant à insérer un article 12/1 (n).(2336/4)
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
97
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 21)
Ja
20
Oui
Nee
106
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 14 van Muriel Gerkens cs op artikel 13.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 14 de Muriel Gerkens cs à l'article 13.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 22)
Ja
20
Oui
Nee
106
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 13 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 13 est adopté.
Stemming over amendement nr. 15 van Muriel Gerkens cs op artikel 14.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 15 de Muriel Gerkens cs à l'article 14.(2336/3)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 22)
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 14 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 14 est adopté.
Stemming over amendement nr. 33 van Bruno Tuybens cs tot invoeging van een artikel 14/1 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 33 de Bruno Tuybens cs tendant à insérer un article 14/1 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 23)
Ja
33
Oui
Nee
91
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
125
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
98
Stemming over amendement nr. 13 van Muriel Gerkens cs tot invoeging van een artikel 16/1 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 13 de Muriel Gerkens cs tendant à insérer un article 16/1 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 24)
Ja
20
Oui
Nee
107
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 49 van Bruno Tuybens cs op artikel 20.(2336/4)
Vote sur l'amendement n° 49 de Bruno Tuybens cs à l'article 20.(2336/4)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 25)
Ja
20
Oui
Nee
104
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
125
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 20 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 20 est adopté.
Stemming over amendement nr. 35 van Bruno Tuybens cs op artikel 22.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 35 de Bruno Tuybens cs à l'article 22.(2336/3)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 25)
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 37 van Bruno Tuybens cs op artikel 22.(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 37 de Bruno Tuybens cs à l'article 22.(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
99
(Stemming/vote 26)
Ja
20
Oui
Nee
92
Non
Onthoudingen
15
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 22 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 22 est adopté.
Stemming over amendement nr. 51 van Bruno Tuybens cs tot invoeging van een artikel 22/1 (n).(2336/7)
Vote sur l'amendement n° 51 de Bruno Tuybens cs tendant à insérer un article 22/1 (n).(2336/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 27)
Ja
20
Oui
Nee
104
Non
Onthoudingen
1
Abstentions
Totaal
125
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 52 van Bruno Tuybens cs op artikel 23.(2336/7)
Vote sur l'amendement n° 52 de Bruno Tuybens cs à l'article 23.(2336/7)
Mag de uitslag van de vorige stemming ook gelden voor deze stemming? (Ja)
Peut-on considérer que le résultat du vote précédent est valable pour celui-ci? (Oui)
(Stemming/vote 27)
Bijgevolg is het amendement verworpen en is artikel 23 aangenomen.
En conséquence, l'amendement est rejeté et l'article 23 est adopté.
Stemming over amendement nr. 21 van Muriel Gerkens cs tot invoeging van een artikel 23/1 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 21 de Muriel Gerkens cs tendant à insérer un article 23/1 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 28)
Ja
20
Oui
Nee
93
Non
Onthoudingen
14
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
100
Stemming over amendement nr. 53 van Bruno Tuybens cs tot invoeging van een artikel 23/1 (n).(2336/7)
Vote sur l'amendement n° 53 de Bruno Tuybens cs tendant à insérer un article 23/1 (n).(2336/7)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 29)
Ja
34
Oui
Nee
92
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
126
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
Stemming over amendement nr. 20 van Muriel Gerkens cs tot invoeging van artikelen 35 tot 38 (n).(2336/3)
Vote sur l'amendement n° 20 de Muriel Gerkens cs tendant à insérer les articles 35 à 38 (n).(2336/3)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 30)
Ja
20
Oui
Nee
107
Non
Onthoudingen
0
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg is het amendement verworpen.
En conséquence, l'amendement est rejeté.
15 Geheel van het wetsontwerp tot versterking van het deugdelijk bestuur bij de genoteerde
vennootschappen en de autonome overheidsbedrijven en tot wijziging van de regeling inzake het
beroepsverbod in de bank- en financiële sector (2336/6)
15 Ensemble du projet de loi visant à renforcer le gouvernement d'entreprise dans les sociétés cotées
et les entreprises publiques autonomes et visant à modifier le régime des interdictions
professionnelles dans le secteur bancaire et financier (2336/6)
Quelqu'un demande-t-il la parole pour une déclaration avant le vote? (Non)
Vraagt iemand het woord voor een stemverklaring? (Nee)
Begin van de stemming / Début du vote.
Heeft iedereen gestemd en zijn stem gecontroleerd? / Tout le monde a-t-il voté et vérifié son vote?
Einde van de stemming / Fin du vote.
Uitslag van de stemming / Résultat du vote.
(Stemming/vote 31)
Ja
83
Oui
Nee
9
Non
Onthoudingen
35
Abstentions
Totaal
127
Total
Bijgevolg neemt de Kamer het wetsontwerp aan. Het zal aan de Senaat worden overgezonden. (2336/8)
En conséquence, la Chambre adopte le projet de loi. Il sera transmis au Sénat. (2336/8)
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
101
16 Goedkeuring van de agenda
16 Adoption de l'ordre du jour
Wij moeten ons thans uitspreken over de ontwerp agenda die de Conferentie van voorzitters u voorstelt.
Nous devons nous prononcer sur le projet d'ordre du jour que vous propose la Conférence des présidents.
Geen bezwaar? (Nee) Het voorstel is aangenomen.
Pas d'observation? (Non) La proposition est adoptée.
De vergadering wordt gesloten. Volgende vergadering donderdag 25 februari 2010 om 14.15 uur.
La séance est levée. Prochaine séance le jeudi 25 février 2010 à 14.15 heures.
De vergadering wordt gesloten om 0.22 uur.
La séance est levée à 0.22. heures.
De bijlage is opgenomen in een aparte brochure met nummer CRIV 52 PLEN 142 bijlage.
L'annexe est reprise dans une brochure séparée, portant le numéro CRIV 52 PLEN 142 annexe.
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
102
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
103
DETAIL VAN DE NAAMSTEMMINGEN
DETAIL DES VOTES NOMINATIFS
Naamstemming - Vote nominatif: 001
Ja
083
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier,
Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde,
Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux
Brigitte
Nee
044
Non
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie, De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De
Rammelaere Els, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila, Genot Zoé, Gerkens
Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Jambon Jan, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Landuyt
Renaat, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Smeyers Sarah, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine,
Van den Eynde Francis, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Weyts Ben
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 002
Ja
127
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny,
Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian,
Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen
Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block
Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de
Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght
Martine, De Man Filip, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
104
Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick, D'haeseleer Guy, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine,
Frédéric André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel, Giet Thierry, Goutry Luc,
Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jadot Eric, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Kitir Meryame,
Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Landuyt
Renaat, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter, Maingain
Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan, Musin
Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Plasman Cathy,
Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve
Sofie, Stevenheydens Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno,
Tuybens Bruno, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van
Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera Liesbeth, Van
der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Nee
000
Non
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 003
Ja
086
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter Jenne, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst
Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline,
George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu
Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric,
Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda,
Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart,
Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van
Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der
Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen
Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
Nee
014
Non
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip,
D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
105
Onthoudingen
027
Abstentions
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, De Groote Patrick, De Rammelaere Els, Detiège Maya, De
Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé, Gerkens Muriel, Jadot Eric, Jambon Jan, Kitir Meryame, Lahssaini
Fouad, Landuyt Renaat, Luykx Peter, Plasman Cathy, Smeyers Sarah, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Tobback
Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van
Hecke Stefaan, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Naamstemming - Vote nominatif: 004
Ja
083
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier,
Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde,
Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux
Brigitte
Nee
032
Non
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie,
De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De Rammelaere Els, Detiège Maya, D'haeseleer Guy,
Douifi Dalila, Goyvaerts Hagen, Jambon Jan, Kitir Meryame, Landuyt Renaat, Logghe Peter, Luykx Peter,
Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Smeyers Sarah, Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno,
Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis, Van der Maelen Dirk, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Weyts Ben
Onthoudingen
012
Abstentions
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, De Vriendt Wouter, Genot Zoé, Gerkens Muriel, Jadot Eric,
Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Naamstemming - Vote nominatif: 005
Ja
081
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
106
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick
Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric
André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Gustin Luc, Hamal Olivier, Kindermans Gerald,
Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune
Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick,
Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik,
Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric,
Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den
Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan,
Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
Nee
000
Non
Onthoudingen
044
Abstentions
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie, De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De
Rammelaere Els, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila, Genot Zoé, Gerkens
Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Jambon Jan, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Landuyt
Renaat, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Smeyers Sarah, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine,
Van den Eynde Francis, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Weyts Ben
Naamstemming - Vote nominatif: 006
Ja
116
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny,
Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian,
Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen
Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block
Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier,
Defreyne Roland, della Faille de Leverghem Katia, De Man Filip, Déom Valérie, De Potter Jenne, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick,
D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-
Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel,
Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jadot Eric, Kindermans Gerald, Kitir
Meryame, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire,
Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-
Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde,
Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Plasman Cathy, Schiltz Willem-Frederik, Snoy
et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno, Tasiaux-De Neys
Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk,
Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh
Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera Liesbeth, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van
Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark,
Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
107
Nee
000
Non
Onthoudingen
011
Abstentions
Dedecker Jean Marie, De Groote Patrick, De Maght Martine, De Rammelaere Els, Jambon Jan, Landuyt
Renaat, Luykx Peter, Smeyers Sarah, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Naamstemming - Vote nominatif: 007
Ja
024
Oui
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie,
De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De Rammelaere Els, D'haeseleer Guy, Goyvaerts
Hagen, Jambon Jan, Laeremans Bart, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Smeyers
Sarah, Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Nee
103
Non
Almaci Meyrem, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny, Becq Sonja, Bellot
François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes
Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik,
Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea
François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel, Giet Thierry,
Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jadot Eric, Kindermans Gerald, Kitir Meryame, Lahaye-Battheu
Sabien, Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Landuyt Renaat, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Plasman
Cathy, Schiltz Willem-Frederik, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Uyttersprot Ilse,
Van Biesen Luk, Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve,
Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van
Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark,
Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 008
Ja
034
Oui
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
108
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad,
Landuyt Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
090
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Frédéric André, Galant
Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald,
Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune
Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans
Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof,
Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 009
Ja
010
Oui
Dedecker Jean Marie, De Groote Patrick, De Maght Martine, De Rammelaere Els, Jambon Jan, Luykx Peter,
Smeyers Sarah, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Nee
103
Non
Almaci Meyrem, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny, Becq Sonja, Bellot
François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes
Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik,
Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea
François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel, Giet Thierry,
Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jadot Eric, Kindermans Gerald, Kitir Meryame, Lahaye-Battheu
Sabien, Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Landuyt Renaat, Lavaux David, Lecomte
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
109
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Plasman
Cathy, Schiltz Willem-Frederik, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Uyttersprot Ilse,
Van Biesen Luk, Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve,
Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van
Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark,
Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
014
Abstentions
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip,
D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
Naamstemming - Vote nominatif: 010
Ja
034
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad,
Landuyt Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
093
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine,
Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier,
Jambon Jan, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux
David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine,
Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien,
Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout
Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle
Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten
Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
110
Naamstemming - Vote nominatif: 011
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
083
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier,
Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde,
Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux
Brigitte
Onthoudingen
024
Abstentions
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie,
De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De Rammelaere Els, D'haeseleer Guy, Goyvaerts
Hagen, Jambon Jan, Laeremans Bart, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Smeyers
Sarah, Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Naamstemming - Vote nominatif: 012
Ja
083
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier,
Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
111
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde,
Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux
Brigitte
Nee
020
Non
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Onthoudingen
023
Abstentions
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, Dedecker Jean Marie, De Groote
Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De Rammelaere Els, D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Jambon
Jan, Laeremans Bart, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Smeyers Sarah,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Naamstemming - Vote nominatif: 013
Ja
024
Oui
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie,
De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De Rammelaere Els, D'haeseleer Guy, Goyvaerts
Hagen, Jambon Jan, Laeremans Bart, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Smeyers
Sarah, Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben
Nee
103
Non
Almaci Meyrem, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny, Becq Sonja, Bellot
François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes
Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik,
Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea
François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel, Giet Thierry,
Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jadot Eric, Kindermans Gerald, Kitir Meryame, Lahaye-Battheu
Sabien, Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Landuyt Renaat, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Plasman
Cathy, Schiltz Willem-Frederik, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Uyttersprot Ilse,
Van Biesen Luk, Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve,
Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van
Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark,
Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
112
Naamstemming - Vote nominatif: 014
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
105
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De
Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, D'haeseleer
Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine,
Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert
Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter,
Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan,
Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout
Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera
Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan,
Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 015
Ja
033
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Landuyt
Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
113
Nee
092
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André,
Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan,
Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys
Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter
Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie
Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais,
Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 016
Ja
033
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Landuyt
Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
092
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André,
Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan,
Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys
Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter
Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie
Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais,
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
114
Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 017
Ja
014
Oui
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip,
D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
Nee
113
Non
Almaci Meyrem, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Balcaen Ronny, Becq Sonja, Bellot
François, Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Boulet Juliette, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes
Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik,
Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker
Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem
Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia,
Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu
Camille, Doomst Michel, Douifi Dalila, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric
André, Galant Jacqueline, Genot Zoé, George Joseph, Gerkens Muriel, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc,
Hamal Olivier, Jadot Eric, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Kitir Meryame, Lahaye-Battheu Sabien,
Lahssaini Fouad, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Landuyt Renaat, Lavaux David, Lecomte Carine,
Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps
Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc,
Plasman Cathy, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Somers Bart, Somers
Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Tobback Bruno, Tuybens
Bruno, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Broeckhoven Christine, Van Campenhout Ludo, Van Cauter
Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van der Maelen Dirk, Van der
Straeten Tinne, Van Grootenbrulle Bruno, Van Hecke Stefaan, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans
Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof,
Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 018
Ja
034
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad,
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
115
Landuyt Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
091
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André,
Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan,
Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys
Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van
Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 019
Ja
021
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi
Dalila, Genot Zoé, Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman
Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der
Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
103
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe, Bogaert
Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Cocriamont
Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik,
Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman,
Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De Groote Patrick, della Faille de
Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn
Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel,
Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George
Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans
Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-
Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde,
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
116
Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah,
Somers Bart, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut
Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den
Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 020
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
091
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Galant Jacqueline,
George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald,
Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune
Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
016
Abstentions
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Déom
Valérie, D'haeseleer Guy, Frédéric André, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans
Jan, Pas Barbara, Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
Naamstemming - Vote nominatif: 021
Ja
020
Oui
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
117
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
106
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De
Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, D'haeseleer
Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine,
Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc,
Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine,
Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter,
Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan,
Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout
Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera
Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan,
Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 022
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
106
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De
Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
118
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen,
Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien,
Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter,
Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan,
Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout
Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera
Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan,
Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 023
Ja
033
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad,
Landuyt Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis, Van der Maelen
Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
091
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst
Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline,
George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald,
Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune
Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy,
Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
119
Naamstemming - Vote nominatif: 024
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
107
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De
Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen,
Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien,
Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe
Peter, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick,
Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens
Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van
Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van
der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer
Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux
Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 025
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
104
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
120
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Bont Rita, De Bue Valérie, De Clercq Mathias, De
Croo Herman, Dedecker Jean Marie, Defreyne Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia,
De Maght Martine, De Man Filip, De Potter Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn
Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel,
Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George
Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans
Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-
Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde,
Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah,
Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen
Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele
Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno,
Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten
Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 026
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
092
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Potter Jenne, De
Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen,
Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André,
Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan,
Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte
Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys
Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter
Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie
Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais,
Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
015
Abstentions
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
121
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Déom
Valérie, D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
Naamstemming - Vote nominatif: 027
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
104
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, Defreyne Roland, De Groote Patrick, della Faille de
Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, De Potter Jenne, De Rammelaere Els, De
Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu
Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant
Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon
Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire,
Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe Peter, Luykx Peter, Marghem Marie-
Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde,
Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah,
Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen
Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele
Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno,
Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten
Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
001
Abstentions
Déom Valérie
Naamstemming - Vote nominatif: 028
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
093
Non
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
122
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne
Roland, De Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine,
Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier,
Jambon Jan, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux
David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine,
Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien,
Peetermans Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie,
Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout
Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle
Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten
Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
014
Abstentions
Annemans Gerolf, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip,
D'haeseleer Guy, Goyvaerts Hagen, Laeremans Bart, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara,
Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis
Naamstemming - Vote nominatif: 029
Ja
034
Oui
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, De Man Filip, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Douifi Dalila,
Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot Eric, Kitir Meryame, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad,
Landuyt Renaat, Logghe Peter, Mortelmans Jan, Pas Barbara, Plasman Cathy, Snoy et d'Oppuers Thérèse,
Stevenheydens Bruno, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van den Eynde Francis,
Van der Maelen Dirk, Van der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
092
Non
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Bue Valérie, De Clercq
Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De Groote
Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Rammelaere
Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille,
Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck Catherine, Frédéric André, Galant
Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans
Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine,
Lejeune Josée, Libert Eric, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps
Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans Luc, Schiltz
Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van
Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert,
CRIV 52
PLEN 142
11/02/2010
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
123
Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 030
Ja
020
Oui
Almaci Meyrem, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Detiège Maya, De Vriendt Wouter, Douifi Dalila, Genot Zoé,
Gerkens Muriel, Jadot Eric, Kitir Meryame, Lahssaini Fouad, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Snoy et
d'Oppuers Thérèse, Tobback Bruno, Tuybens Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan
Nee
107
Non
Annemans Gerolf, Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François,
Blanchart Philippe, Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Bultinck Koen, Burgeon Colette, Claes Ingrid,
Clarinval David, Cocriamont Patrick, Coëme Guy, Colen Alexandra, Colinia Françoise, Collard Philippe,
Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bont Rita, De Bue Valérie, De
Clercq Mathias, De Croo Herman, Dedecker Jean Marie, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, De
Groote Patrick, della Faille de Leverghem Katia, De Maght Martine, De Man Filip, Déom Valérie, De Potter
Jenne, De Rammelaere Els, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier, Dewael Patrick,
D'haeseleer Guy, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Goyvaerts Hagen,
Gustin Luc, Hamal Olivier, Jambon Jan, Kindermans Gerald, Laeremans Bart, Lahaye-Battheu Sabien,
Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David, Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Logghe
Peter, Luykx Peter, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan, Milcamps Guy, Moriau Patrick,
Mortelmans Jan, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Pas Barbara, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Smeyers Sarah, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Stevenheydens
Bruno, Tasiaux-De Neys Isabelle, Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van
Campenhout Ludo, Van Cauter Carina, Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van den Eynde Francis, Van
der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Vautmans Hilde, Vercamer
Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Weyts Ben, Wiaux
Brigitte
Onthoudingen
000
Abstentions
Naamstemming - Vote nominatif: 031
Ja
083
Oui
Arens Josy, Avontroodt Yolande, Bacquelaine Daniel, Becq Sonja, Bellot François, Blanchart Philippe,
Bogaert Hendrik, Brotcorne Christian, Burgeon Colette, Claes Ingrid, Clarinval David, Coëme Guy, Colinia
Françoise, Collard Philippe, Cornil Jean, Daems Hendrik, Dallemagne Georges, De Block Maggie, De Bue
11/02/2010
CRIV 52
PLEN 142
KAMER
-4
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2009
2010
CHAMBRE
-4
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
124
Valérie, De Clercq Mathias, De Croo Herman, de Donnea François-Xavier, Defreyne Roland, della Faille de
Leverghem Katia, Déom Valérie, De Potter Jenne, De Schamphelaere Mia, Deseyn Roel, Destrebecq Olivier,
Dewael Patrick, Dierick Leen, Dieu Camille, Doomst Michel, Ducarme Denis, Flahaux Jean-Jacques, Fonck
Catherine, Frédéric André, Galant Jacqueline, George Joseph, Giet Thierry, Goutry Luc, Gustin Luc, Hamal
Olivier, Kindermans Gerald, Lahaye-Battheu Sabien, Lalieux Karine, Lambert Marie-Claire, Lavaux David,
Lecomte Carine, Lejeune Josée, Libert Eric, Maingain Olivier, Marghem Marie-Christine, Mayeur Yvan,
Milcamps Guy, Moriau Patrick, Musin Linda, Nyssens Clotilde, Otlet Jacques, Partyka Katrien, Peetermans
Luc, Schiltz Willem-Frederik, Somers Bart, Somers Ine, Staelraeve Sofie, Tasiaux-De Neys Isabelle,
Terwingen Raf, Thiébaut Eric, Uyttersprot Ilse, Van Biesen Luk, Van Campenhout Ludo, Van Cauter Carina,
Van Daele Lieve, Van den Bergh Jef, Van der Auwera Liesbeth, Van Grootenbrulle Bruno, Vautmans Hilde,
Vercamer Stefaan, Verhaegen Mark, Verherstraeten Servais, Versnick Geert, Waterschoot Kristof, Wiaux
Brigitte
Nee
009
Non
Detiège Maya, Douifi Dalila, Kitir Meryame, Landuyt Renaat, Plasman Cathy, Tobback Bruno, Tuybens
Bruno, Van Broeckhoven Christine, Van der Maelen Dirk
Onthoudingen
035
Abstentions
Almaci Meyrem, Annemans Gerolf, Balcaen Ronny, Boulet Juliette, Bultinck Koen, Cocriamont Patrick, Colen
Alexandra, De Bont Rita, Dedecker Jean Marie, De Groote Patrick, De Maght Martine, De Man Filip, De
Rammelaere Els, De Vriendt Wouter, D'haeseleer Guy, Genot Zoé, Gerkens Muriel, Goyvaerts Hagen, Jadot
Eric, Jambon Jan, Laeremans Bart, Lahssaini Fouad, Logghe Peter, Luykx Peter, Mortelmans Jan, Pas
Barbara, Smeyers Sarah, Snoy et d'Oppuers Thérèse, Stevenheydens Bruno, Van den Eynde Francis, Van
der Straeten Tinne, Van Hecke Stefaan, Vanhie Paul, Van Noppen Flor, Weyts Ben