IP044_FIN.doc

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

cdH

centre démocrate Humaniste

CD&V

Christen-Democratisch en Vlaams

ECOLO

Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

Front National

Mouvement réformateur

N-VA

Nieuw-Vlaamse Alliantie

Parti socialiste

sp.a-spirit

Socialistische Partij Anders Sociaal progressief internationaal, regionalistisch integraal democratisch toekomstgericht

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

Abréviations dans la numérotation des publications :

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

DOC 51 0000/000 Document parlementaire de la 51e législature, suivi du n° de

base et du n° consécutif

DOC 51 0000/000

Parlementair document van de 51e zittingsperiode +
basisnummer en volgnummer

QRVA

Questions et Réponses écrites

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

CRIV

version provisoire du Compte Rendu Intégral (couverture verte) CRIV

voorlopige versie van het Integraal Verslag (groene kaft)

CRABV

Compte Rendu Analytique (couverture bleue)

CRABV

Beknopt Verslag (blauwe kaft)

CRIV

Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu
intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit
des interventions (avec les annexes)
(PLEN: couverture blanche; COM: couverture saumon)

CRIV

Integraal Verslag,met links het definitieve integraal verslag en
rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (met de
bijlagen)
(PLEN: witte kaft; COM: zalmkleurige kaft)

PLEN

séance plénière

PLEN

plenum

COM

réunion de commission

COM

commissievergadering

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail :

publications@laChambre.be

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail :

publicaties@deKamer.be

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

SOMMAIRE

INHOUD

Excusés

Berichten van verhindering

PROJETS ET PROPOSITIONS

ONTWERPEN EN VOORSTELLEN

Projet de loi spéciale portant diverses
modifications en matière de législation électorale
(584/1-7)

Ontwerp van bijzondere wet houdende
verschillende wijzigingen van de kieswetgeving
(584/1-7)

- Projet de loi portant diverses modifications en
matière de législation électorale (581/1-8)

- Wetsontwerp houdende verschillende
wijzigingen in de kieswetgeving (581/1-8)

- Projet de loi spéciale modifiant diverses lois
spéciales (583/1-2)

- Ontwerp van bijzondere wet tot wijziging van
diverse bijzondere wetten (583/1-2)

- Projet de loi modifiant la loi du 22 janvier 2002
visant à réduire de moitié l'effet dévolutif des
votes exprimés en case de tête et à supprimer la
distinction entre candidats titulaires et candidats
suppléants pour l'élection du Conseil flamand, du
Conseil régional wallon et du Conseil de la
Région de Bruxelles-Capitale et fixant le modèle
du bulletin de vote pour l'élection du Conseil de la
Région de Bruxelles-Capitale (580/1-2)

- Wetsontwerp tot wijziging van de wet van
22 januari 2002 tot beperking met de helft van de
devolutieve kracht van de lijststemmen en tot
afschaffing van het onderscheid tussen de
kandidaat-titularissen en kandidaat-opvolgers
voor de verkiezing van de Vlaamse Raad, de
Waalse Gewestraad en de Brusselse
Hoofdstedelijke Raad en tot vaststelling van het
stembiljet voor de verkiezing van de Brusselse
Hoofdstedelijke Raad (580/1-2)

Projet de loi organisant la répartition entre les
collèges électoraux du nombre de membres
belges à élire au Parlement européen (582/1-7)

Wetsontwerp tot regeling van de verdeling tussen
de kiescolleges van het aantal in het Europees
Parlement te verkiezen Belgische leden (582/1-7)

Discussion générale

Algemene bespreking

Orateurs: , Paul Tant, Dirk Van der Maelen,
président du groupe sp.a-spirit, Greta
D'hondt, Dirk Claes, Pieter De Crem,
président du groupe CD&V, Philippe De
Coene, Stijn Bex, Patrick Dewael, vice-
premier ministre et ministre de l'Intérieur,
Geert Lambert, Gerolf Annemans

Sprekers: , Paul Tant, Dirk Van der Maelen,
voorzitter van de sp.a-spirit-fractie, Greta
D'hondt, Dirk Claes, Pieter De Crem,
voorzitter van de CD&V-fractie, Philippe De
Coene, Stijn Bex, Patrick Dewael, vice-
eerste minister en minister van Binnenlandse
Zaken, Geert Lambert, Gerolf Annemans

Motion d'ordre

Ordemotie

Orateurs: Filip De Man, Geert Lambert, Paul
Tant

Sprekers: Filip De Man, Geert Lambert, Paul
Tant

Reprise de la discussion générale

Hervatting van de algemene bespreking

Orateurs: Filip De Man, Nancy Caslo, Marie
Nagy, Patrick Dewael, vice-premier ministre
et ministre de l'Intérieur, Willy Cortois, Geert
Bourgeois, Paul Tant, Bart Tommelein,
Pieter De Crem, président du groupe CD&V,
Bart Laeremans, Jacqueline Galant

Sprekers: Filip De Man, Nancy Caslo, Marie
Nagy, Patrick Dewael, vice-eerste minister en
minister van Binnenlandse Zaken, Willy
Cortois, Geert Bourgeois, Paul Tant, Bart
Tommelein, Pieter De Crem, voorzitter van
de CD&V-fractie, Bart Laeremans,
Jacqueline Galant

ANNEXE

BIJLAGE

DECISIONS INTERNES

INTERNE BESLUITEN

DEMANDES D'INTERPELLATION

INTERPELLATIEVERZOEKEN

EMANDES

NGEKOMEN

PROPOSITIONS

VOORSTELLEN

EMANDE D

AVIS AU

ONSEIL D

TAT

ERZOEK OM ADVIES VAN DE

AAD VAN

TATE

COMMUNICATIONS

MEDEDELINGEN

SENAT

SENAAT

VOCATION

VOCATIE

GOUVERNEMENT

REGERING

EPOT DE PROJETS DE LOI

NGEDIENDE WETSONTWERPEN

RRETES ROYAUX TRANSMIS

VERGEZONDEN KONINKLIJKE BESLUITEN

UDGET GENERAL DES DEPENSES

2003

LGEMENE UITGAVENBEGROTING

2003

COUR D'ARBITRAGE

ARBITRAGEHOF

RRETS

RRESTEN

ECOURS EN ANNULATION

EROEPEN TOT VERNIETIGING

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

SEANCE PLENIERE

PLENUMVERGADERING

MERCREDI

JANVIER

2004

Après-midi

______

van

WOENSDAG

JANUARI

2004

Namiddag

______

La séance est ouverte à 14.30 heures par M. Herman De Croo, président.
De vergadering wordt geopend om 14.30 uur door de heer Herman De Croo, voorzitter.

Ministre du gouvernement fédéral présent lors de l'ouverture de la séance:
Tegenwoordig bij de opening van de vergadering is de minister van de federale regering:
Patrick Dewael.

Le président: La séance est ouverte.
De vergadering is geopend.

Une série de communications et de décisions doivent être portées à la connaissance de la Chambre. Elles
seront reprises en annexe du compte rendu intégral de cette séance.
Een reeks mededelingen en besluiten moeten ter kennis gebracht worden van de Kamer. Zij zullen in
bijlage bij het integraal verslag van deze vergadering opgenomen worden.

Excusés
Berichten van verhindering

Jean-Pol Henry, pour raisons de santé / wegens ziekte;
Elio Di Rupo, à l'étranger / buitenslands;
Geert Versnick, Conseil de l'Europe / Raad van Europa.

Projets et propositions
Ontwerpen en voorstellen

01 Projet de loi spéciale portant diverses modifications en matière de législation électorale (584/1-7)

- Projet de loi portant diverses modifications en matière de législation électorale (581/1-8)
- Projet de loi spéciale modifiant diverses lois spéciales (583/1-2)
- Projet de loi modifiant la loi du 22 janvier 2002 visant à réduire de moitié l'effet dévolutif des votes
exprimés en case de tête et à supprimer la distinction entre candidats titulaires et candidats
suppléants pour l'élection du Conseil flamand, du Conseil régional wallon et du Conseil de la Région
de Bruxelles-Capitale et fixant le modèle du bulletin de vote pour l'élection du Conseil de la Région de
Bruxelles-Capitale (580/1-2)

01 Ontwerp van bijzondere wet houdende verschillende wijzigingen van de kieswetgeving (584/1-7)

- Wetsontwerp houdende verschillende wijzigingen in de kieswetgeving (581/1-8)
- Ontwerp van bijzondere wet tot wijziging van diverse bijzondere wetten (583/1-2)
- Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 22 januari 2002 tot beperking met de helft van de
devolutieve kracht van de lijststemmen en tot afschaffing van het onderscheid tussen de kandidaat-
titularissen en kandidaat-opvolgers voor de verkiezing van de Vlaamse Raad, de Waalse Gewestraad
en de Brusselse Hoofdstedelijke Raad en tot vaststelling van het stembiljet voor de verkiezing van de
Brusselse Hoofdstedelijke Raad (580/1-2)

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

02 Projet de loi organisant la répartition entre les collèges électoraux du nombre de membres belges à

élire au Parlement européen (582/1-7)

02 Wetsontwerp tot regeling van de verdeling tussen de kiescolleges van het aantal in het Europees

Parlement te verkiezen Belgische leden (582/1-7)

Je vous propose de consacrer une seule discussion à ces projets.
Ik stel u voor één enkele bespreking aan deze ontwerpen.

Je vous rappelle que le projet de loi ordinaire n° 580/1 n'est requis que si les projets de loi portant diverses
modifications en matière électorale (n

584/1 et 581/7) ne sont pas adoptés.

Ik herinner er u aan dat het gewone wetsontwerp nr. 580/1 alleen vereist is indien de wetsontwerpen
houdende verschillende wijzigingen in de kieswetgeving (nrs. 584/1 en 581/7) niet aangenomen zijn.

En outre, l'article 4 du projet de loi spéciale dit de réparation (n° 583/1) n'est également requis que si les
articles 11 et 18, 2° du projet de loi spéciale portant diverses modifications en matière électorale (n° 584/1)
ne sont pas adoptés.
Bovendien is artikel 4 van het ontwerp van bijzondere wet (nr. 583/1) alleen vereist indien de artikelen 11 en
18, 2° van het ontwerp van bijzondere wet houdende verschillende wijzigingen van de kieswetgeving
(nr. 584/1) niet aangenomen zijn.

Pas d'observation? (Non)
Il en sera ainsi.

Geen bezwaar? (Nee)
Aldus zal geschieden.

Discussion générale
Algemene bespreking

La discussion générale est ouverte.
De algemene bespreking is geopend.

02.01 André Frédéric, rapporteur: Monsieur le président, monsieur

le ministre, chers collègues, je vais présenter le rapport sur
l'ensemble des quatre projets de loi et de loi spéciale modifiant la
législation électorale au nom de M. Dirk Claes et de moi-même.

La commission a travaillé pendant de nombreuses heures sur un
sujet extrêmement important. D'emblée, le ministre nous a reprécisé
les objectifs poursuivis par ces projets.

Premièrement: rétablir les candidats suppléants pour les élections des
trois conseils régionaux, ainsi que pour l'élection directe de six
membres bruxellois du Conseil flamand. Le nombre de ces candidats
doit être égal à celui des candidats effectifs, avec un maximum de
seize et un minimum de quatre pour l'élection des trois Conseils
régionaux, et un maximum de six et un minimum de quatre pour
l'élection directe des membres bruxellois du Conseil flamand.

Deuxièmement: instaurer un seuil électoral de 5% pour l'élection des
trois Conseils régionaux, du Conseil de la Communauté
germanophone et des membres bruxellois du Conseil flamand.

Troisièmement: abaisser à dix-huit ans l'âge requis pour être élu en
tant que membre d'un Conseil régional ou communautaire, de même
que l'âge requis pour devenir membre d'un gouvernement régional ou
communautaire.

02.01

André Frédéric,

rapporteur: Ik breng verslag uit
over de vier wetsontwerpen tot
wijziging van de kieswetgeving.

De minister van Binnenlandse
Zaken heeft aangegeven dat met
de hervorming de volgende
doelstellingen worden nagestreefd:
de herinvoering van de kandidaat-
opvolgers voor de verkiezingen
van de Gewestraden en de
rechtstreekse verkiezing van de
zes Brusselse leden van de
Vlaamse Raad. Het aantal van
deze kandidaten zal gelijk zijn aan
dat van de effectieve kandidaten
(4 tot 16 voor de Gewestraden, en
4 tot 6 voor de Brusselaars die in
de Vlaamse Raad zitting hebben);
de invoering van een kiesdrempel
van 5% voor deze verkiezingen,
evenals voor de verkiezing van de
Raad van de Duitstalige
Gemeenschap; de verlaging van
de verkiesbaarheidleeftijd tot 18

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Enfin, quatrièmement: intégrer dans les lois spéciales de réformes
institutionnelles les règles visant à assurer une présence égale des
hommes et des femmes sur les listes des candidats aux élections
pour les trois Conseils régionaux, règles qui font actuellement l'objet
d'une loi spéciale autonome du 18 juillet 2002.

Monsieur le président, en ce qui concerne la discussion générale, les
groupes sont intervenus. En premier lieu, le CD&V estime qu'à moins
de six mois des élections, le Parlement travaille dans la précipitation.
Il rappelle que le système des candidats suppléants pour les élections
législatives a été abrogé en 2001, sous le prétexte de renforcer
l'influence du citoyen sur la composition des assemblées législatives
fédérales, et qu'il a été rétabli fin 2002, sans jamais avoir été
confronté à la réalité du terrain. Le CD&V ne comprend pas pourquoi,
dans le cadre des projets à l'examen, aucune concertation préalable
n'a été organisée avec l'opposition démocratique. Le gouvernement
n'hésite pas à suspendre l'application des lois et de la Constitution, à
procéder à des modifications ad hoc de la loi, et à se moquer de
certaines institutions si cela sert ses objectifs électoraux.

Le CD&V conteste, par ailleurs, le fait que le gouvernement demande
une nouvelle fois au Parlement de rétablir les doubles candidatures,
annulées à l'époque par la Cour d'arbitrage pour la Chambre des
représentants et le Sénat, en raison de leur inconstitutionnalité.

En raison de ce fait, la Chambre est actuellement constituée pour un
tiers de suppléants, ce qui trompe l'électeur et mine la représentativité
parlementaire quant au fait de savoir si le Parlement fédéral est
compétent pour instituer des circonscriptions provinciales, dans
l'hypothèse où le Parlement flamand ne le faisait pas. Le CD&V s'en
remet à l'avis des experts auditionnés à ce propos au Parlement
flamand. Le choix des circonscriptions électorales à taille
surdimensionnée favorise la médiatisation et nuit au contenu du
discours politique.

Le CD&V souligne également que les projets à l'examen sont
importants, surtout en raison de ce qu'ils ne prévoient pas. Ils ne
mettent pas fin au système de la double candidature et ils n'obligent
pas les candidats à exercer le mandat pour lequel ils sont élus. Ils
contestent le fait que les personnes posant leur candidature sur deux
listes disposeront de moyens supplémentaires par rapport aux autres
et qu'il y a là une inégalité de traitement.

Enfin, en ce qui concerne l'élection du Conseil de la Région de
Bruxelles-Capitale, il observe que l'on dénombre 72 candidats
titulaires du côté francophone, contre 17 du côté néerlandophone. Or,
il y a une grande différence sur le plan électoral entre une liste qui
compte 72 candidats et une liste qui n'en compte que 17. Dans le
premier cas, cette liste peut, par exemple, être constituée de
nombreux mandataires communaux, tandis que dans la seconde, le
nombre de candidats est nettement plus limité, ce qui constitue une
violation du principe d'égalité.

Une autre violation du principe d'égalité réside dans le fait que les
petits partis qui se présentent en Wallonie peuvent toujours bénéficier
des avantages du système de l'apparentement pour l'élection des
conseils régionaux, ce qui n'est pas possible en Flandre.

jaar voor deze verkiezingen en als
voorwaarde om tot een gewest- of
een gemeenschapsregering toe te
kunnen treden; de bepalingen
inzake een evenwichtige vertegen-
woordiging van mannen en
vrouwen van toepassing maken op
deze verkiezingen en deze
bepalingen opnemen in de
bijzondere wetten tot hervorming
der instellingen.

Tijdens de algemene bespreking
was de CD&V van oordeel dat
men overhaast te werk ging. Het
systeem van de kandidaat-
opvolgers werd in 2001 afgeschaft
en in 2002 heringevoerd. Er werd
geen overleg gepleegd met de
oppositie. De regering heeft enkel
oog voor haar electorale
doeleinden. Bovendien wil ze
terugkeren naar de dubbele
kandidaatstelling hoewel het
Arbitragehof die voor de federale
verkiezingen ongrondwettig heeft
verklaard. De ontwerpen houden
evenmin voor de verkozenen de
verplichting in hun mandaat
werkelijk uit te oefenen. Wat
Brussel betreft ligt het aantal
Franstalige en Nederlandstalige
kandidaten te ver uit elkaar. De
lijstenverbinding, die in Wallonië
wel en in Vlaanderen niet mogelijk
is, vormt een andere inbreuk op
het gelijkheidsbeginsel.

De NV-A onderschrijft de
argumenten van de CD&V en
onderstreept bovendien het
probleem van de Belgen in het
buitenland die vrij hun kieskring
kunnen bepalen. Daardoor stijgt
het aantal Franstaligen in de
kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde.
De hervorming tast de Vlaamse
rechten aan. Het feit dat de
gewestelijke verkiezingen samen-
vallen met de Europese zet tevens
het probleem van de dubbele
kandidaatstelling op de agenda.
Met de kiesdrempel wil men
Groen! en de NV-A buiten spel
zetten. De NV-A zal bij het
Arbitragehof beroep aantekenen
tegen deze wet.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

En ce qui concerne l'intervention du N-VA, il s'est rallié aux arguments
du CD&V concernant la violation du principe d'égalité et conclut que
cette question fera certainement l'objet d'un recours devant la Cour
d'arbitrage. Il estime que dans cette réforme de la loi électorale
touchant à un point essentiel de la démocratie, les citoyens ne sont
pas pris en compte du fait de la complexité du système électoral et de
leur incompréhension. Les conséquences en seront que les électeurs
se détourneront encore plus de la politique.

Par ailleurs, les difficultés viennent aussi du vote des Belges résidant
à l'étranger, ceux-ci disposant de la possibilité de choisir leur
circonscription électorale. Nous constatons à Bruxelles-Hal-Vilvorde
un nombre important de francophones votant de l'étranger, ce qui
contribue à la francisation du Brabant flamand. Le N-VA s'étonne que
les partis flamands de la majorité trouvent cela raisonnable.

Le N-VA rappelle que la réforme entamée cinq mois avant les
élections fédérales a déjà porté atteinte aux intérêts de la Flandre en
introduisant la parité au Sénat, en diminuant la compétence des Etats
fédérés en matière de droit des traités, en introduisant le principe de
subsidiarité des Etats fédérés par rapport au Sénat, en reconnaissant
Bruxelles comme une Région à part entière et en affirmant que
l'arrondissement de Bruxelles-Hal-Vilvorde ne serait pas scindé.

Le N-VA aborde le problème de la présentation simultanée des
candidats qui, pour la Chambre et le Sénat, a été annulée par la Cour
d'arbitrage. Cela risque également de se reproduire pour la
présentation simultanée au niveau des parlements des Etats fédérés
et du Parlement européen. Ces élections devraient avoir lieu à des
moments distincts.

En ce qui concerne l'introduction d'un seuil électoral de 5%, le N-VA
estime que l'objectif est clair: mettre de côté le N-VA et Groen. Il
conteste qu'un seuil électoral soit également introduit lorsque la
circonscription se limite à l'arrondissement. Un seuil n'a pas de raison
d'être lorsqu'il est supérieur au seuil naturel nécessaire pour
l'obtention d'un siège.

L'orateur du N-VA précise qu'une fois la loi adoptée, il ira en appel de
cette loi devant la Cour d'arbitrage.

Enfin, il constate que le retrait de l'apparentement au niveau fédéral
avait été annulé par la Cour d'arbitrage et que rien n'a été fait pour
prendre en compte cet arrêt.

Le Vlaams Blok, quant à lui, considère qu'aussi longtemps que les
partis francophones de Bruxelles pourront se présenter dans la
circonscription de Bruxelles-Hal-Vilvorde, ils ont intérêt à obtenir un
nombre de voix aussi élevé que possible dans cette circonscription
afin de renforcer leur position pour les élections de la Chambre. Il
observe, dans la pratique, une différence considérable entre les
résultats obtenus aux élections fédérales pour lesquelles la
circonscription n'est pas scindée et à des élections régionales pour
lesquelles la circonscription est scindée.

Le Vlaams Blok estime que la scission de la circonscription électorale
de Bruxelles-Hal-Vilvorde aura pour effet de mettre un frein à la
pression émanant de Bruxelles et de montrer aux francophones de

Het Vlaams Blok is van oordeel
dat de splitsing van het
arrondissement Brussel-Halle-
Vilvoorde de Franstalige druk een
halt zal toeroepen. De huidige
toestand is ongrondwettig. De
hervorming van 2002 heeft niet
geleid tot de splitsing zodat de
Franstaligen zich nog steeds in
Vlaanderen kandidaat kunnen
stellen. Voor de Belgen in het
buitenland die willen stemmen zou
het criterium van de laatste
verblijfplaats in België moeten in
aanmerking genomen worden.

Volgens Ecolo zijn die ontwerpen,
nu de verkiezingen naderen,
ondemocratisch. Met uitzondering
van de herinvoering van het
opvolgerssysteem, dat die partij
toejuicht, wijst zij de overige
aspecten van de hervorming af.
De hervorming heeft immers enkel
tot doel Groen! van het toneel te
laten verdwijnen, wat de positie
van het Vlaams Blok enkel maar
zal versterken. Behalve de
kiesdrempel is ook de quorum-
vereiste (een regionaal quorum
van 66% en een federaal quorum
van 33%) nadelig voor de kleine
partijen.

De minister van Binnenlandse
Zaken antwoordde dat het
argument dat het thans te laat is
om dergelijke ingrijpende
wijzigingen door te voeren
evengoed kan worden aangevoerd
om met spoed het huidige debat af
te sluiten. Wat de regels voor de
opvolgers betreft, moet erkend
worden dat er pro en contra is bij
de voorgestelde regeling. Het
fundamentele is echter dat de
verkiezingen voor de gewest-
parlementen en het Europees
Parlement volgens dezelfde
grondregels dienen te verlopen als
die voor de verkiezingen voor het
federaal Parlement. Dit is nog
maar de eerste fase: er zullen nog
andere aanpassingen volgen.

De regering heeft tot in 2007 de
tijd om rekening te houden met de
bezwaren van het Arbitragehof ten

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Hal-Vilvorde qu'ils pourraient voter également pour des listes
flamandes.

Hal-Vilvorde est une région unilingue composée de communes
unilingues qui relèvent entièrement de la province du Brabant flamand
mais qui sont, malgré tout, confrontées à une circonscription
électorale d'une autre Région. Il s'agit d'une situation unique et
inconstitutionnelle. Bon nombre de bourgmestres se sont prononcés
en faveur d'une scission.

Encore à ce propos, le Vlaams Blok réfute les affirmations du
président du gouvernement flamand selon lesquelles la scission de la
circonscription électorale de Bruxelles-Hal-Vilvorde serait déjà
réalisée par la réforme électorale de 2002. Cette réforme permet
toujours aux partis francophones de déposer des listes de candidats
en territoire flamand.

Un autre aspect est apparu lors des élections fédérales du 18 mai
2003. Je veux parler de la problématique des voix de Belges résidant
à l'étranger.

Le Vlaams Blok n'est, en principe, pas opposé à ce que les Belges qui
résident à l'étranger, et qui ont encore certains liens avec la Belgique,
participent aux élections fédérales et même régionales à condition
que cela soit subordonné à une bonne organisation dans la pratique
et à l'instauration de critères objectifs tels que le lieu de dernière
résidence.

Enfin, le groupe Ecolo considère que modifier les règles électorales à
moins de 5 mois des élections est antidémocratique. Il relève
néanmoins un point positif dans les projets: le rétablissement des
suppléants qui permet aux partis politiques qui sont porteurs d'idées
de mieux s'organiser.

Ecolo ne soutient par ailleurs pas les autres aspects de la réforme à
l'examen. En effet, cette dernière serait principalement dictée par le
souhait des partis de la majorité d'éliminer Groen des parlements
régionaux, ce qui est grave en termes de démocratie si l'on considère
que cette stratégie ne sert qu'à renforcer, disent-ils, le Vlaams Blok.

Enfin, outre le seuil électoral, il y a un autre verrou qui pénalise les
petits partis, à savoir la condition de quorum qui, au niveau régional,
s'élève à 66% du diviseur électoral et, au niveau fédéral, ne s'élève
qu'à 33%.

Voilà en ce qui concerne les interventions synthétisées des différents
groupes politiques qui se sont exprimés dans la discussion générale.

Je vais à présent résumer la réponse du ministre. Le ministre dit que
l'argument selon lequel il est trop tard, aussi peu de temps avant les
élections, pour apporter des modifications radicales doit être invoqué
justement pour clôturer rapidement le débat actuel.

En ce qui concerne les règles prévues pour les suppléants, le ministre
reconnaît qu'il y a du pour et du contre dans le régime proposé.
Toutefois, ce qui est fondamental, c'est que le gouvernement estime
que les élections du Parlement flamand et du Parlement européen
doivent être organisées dans le respect des mêmes règles

aanzien van de kieskring Brussel-
Halle-Vilvoorde. De Raad van
State heeft geen opmerkingen
gemaakt in verband met de
dubbele kandidatuurstelling. Het
bestaan van een kiesdrempel is
een principe waarvoor al dan niet
wordt gekozen, maar hij mag niet
fluctueren in functie van de
omvang van de kiesomschrijving,
waardoor afbreuk zou worden
gedaan aan het principe van de
proportionaliteit.

De artikelsgewijze bespreking en
de stemming hebben het volgende
opgeleverd:

Inzake het ontwerp van bijzondere
wet houdende verschillende
wijzigingen van de kieswetgeving
werden de volgende amende-
menten ingediend.

Een amendement van de NV-A
om de constitutieve autonomie van
de deelstaten uit te breiden tot de
verkiezing, de samenstelling en de
werking van hun respectievelijke
Raad.

Een amendement van de CD&V
om de reglementering inzake het
aantal opvolgers af te stemmen op
de reglementering die ter zake
geldt voor de federale en de
Europese verkiezingen.

Een amendement van Ecolo, cdH
en NV-A om de lijstenverbinding te
behouden.

Een amendement van Ecolo,
CD&V en NV-A om de
kiesdrempel af te schaffen.

Een amendement van de CD&V
om ervoor te zorgen dat de
essentie van het gewestelijk
kiessysteem twaalf maand vóór de
verkiezingen niet meer gewijzigd
kan worden.

Een amendement van de NV-A
om de verkiesbaarheidleeftijd op
21 jaar te behouden.

Alle amendementen werden

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

fondamentales que les élections du Parlement fédéral. Le ministre
précise qu'il ne s'agit que d'une première phase; d'autres adaptations
sont nécessaires et suivront.

Les objections formulées par la Cour d'arbitrage à l'égard de la
circonscription électorale de Bruxelles-Halle-Vilvorde sont pertinentes,
mais la Cour a accordé jusqu'aux prochaines élections fédérales de
2007 au gouvernement pour apporter les adaptations nécessaires.

En ce qui concerne la double candidature, le Conseil d'Etat n'a
formulé aucune observation de fond.

Enfin, dit le ministre, l'existence d'un seuil électoral est un principe
que l'on adopte ou non. Le pourcentage fixé ne peut pas fluctuer en
fonction des dimensions de la circonscription électorale. Le seuil
électoral ne peut porter atteinte au principe de proportionnalité.

Monsieur le président, chers collègues, j'en viens à la discussion des
articles et aux votes. Tout d'abord, en ce qui concerne le projet de loi
spéciale portant diverses modifications en matière de législation
électorale, le N-VA a déposé un amendement visant à étendre
l'autonomie constitutive des entités fédérées à tous les aspects
relatifs à l'élection, à la composition et au fonctionnement de leur
conseil respectif.

Le CD&V a déposé un amendement tendant à aligner la
réglementation fixant le nombre de suppléants sur celle qui est
applicable aux élections fédérales et européennes.

Ecolo, le cdH et le N-VA ont déposé chacun des amendements visant
à éviter la suppression de l'apparentement.

Ecolo, le CD&V et le N-VA ont déposé un amendement visant à
supprimer l'introduction d'un seuil électoral.

Le CD&V a déposé un amendement prévoyant que des éléments
essentiels des élections du Parlement flamand et du Parlement wallon
ne peuvent être modifiés moins de douze mois avant les élections.

Enfin, le N-VA a déposé un amendement visant à maintenir l'âge
d'éligibilité à 21 ans.

L'ensemble des amendements a été rejeté. Le projet a été adopté par
11 voix contre 2 et 3 abstentions.

En ce qui concerne le projet de loi suivant, Ecolo a déposé un
amendement visant à supprimer l'introduction d'un seuil électoral pour
les élections du Conseil de la Communauté germanophone.

Le N-VA et le Vlaams Blok ont déposé chacun un amendement visant
à scinder la circonscription électorale de Bruxelles-Halle-Vilvorde. Le
Vlaams Blok a déposé un amendement visant à instaurer une
circonscription électorale néerlandaise et une circonscription
électorale française.

L'ensemble des amendements a été rejeté, à l'exception d'un
amendement technique déposé par les partis de la majorité. Le projet
a été adopté par 10 voix contre 5 et 2 abstentions.

verworpen. Het ontwerp werd
aangenomen met 11 stemmen
vóór, 2 tegen en 3 onthoudingen.

Inzake het wetsontwerp houdende
verschillende wijzigingen van de
kieswetgeving werden de
volgende amendementen
ingediend.

Een amendement van Ecolo om
de kiesdrempel voor de Raad van
de Duitstalige Gemeenschap af te
schaffen.

Een amendement van de NV-A en
van het Vlaams Blok om de
kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde
te splitsen.

Een amendement van het Vlaams
Blok om een Nederlandstalige en
een Franstalige kieskring in te
voeren.

Alle amendementen werden
verworpen, met uitzondering van
een technisch amendement van
de meerderheid. Het ontwerp werd
aangenomen met 10 stemmen
vóór, 5 tegen en 2 onthoudingen.

Het ontwerp van bijzondere wet tot
wijziging van diverse bijzondere
wetten werd aangenomen met 13
stemmen vóór en 3 onthoudingen.

Het wetsontwerp tot wijziging van
de wet van 22 januari 2002 tot
beperking met de helft van de
devolutieve kracht van de
lijststemmen en tot afschaffing van
het onderscheid tussen de
kandidaat-titularissen en
kandidaat-opvolgers voor de
verkiezing van de Vlaamse Raad,
de Waalse Gewestraad en de
Brusselse Hoofdstedelijke Raad
en tot vaststelling van het
stembiljet voor de verkiezing van
de Brusselse Hoofdstedelijke
Raad werd aangenomen met 11
stemmen vóór en 5 onthoudingen

Ik wens de rest van mijn betoog te
wijden aan het standpunt van de
Parti socialiste. De PS heeft altijd
achter de werkzaamheden van de

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

En ce qui concerne le projet de loi spéciale modifiant diverses lois
spéciales, le projet est adopté par 13 voix et 3 abstentions.

Le dernier projet de loi modifiant la loi du 22 mars 2002 a été adopté
par 11 voix et 5 abstentions.

Monsieur le président, chers collègues, monsieur le ministre, ainsi se
clôture le rapport de votre commission de l'Intérieur.

Je voudrais brièvement poursuivre en précisant la position du groupe
socialiste à l'égard des projets qui nous sont soumis.

Chers collègues, depuis le début, à savoir depuis 1999, le Parti
socialiste a toujours été favorable et attentif aux travaux de la
commission pour le Renouveau politique dont la tâche, parfois ardue,
était de redynamiser notre système électoral.

Au terme de ces travaux, une première réforme a été opérée pour les
élections législatives de la Chambre des représentants et du Sénat,
ainsi que l'élection du Parlement européen. Avec ces réformes, le
gouvernement et les partis de la majorité poursuivaient un double
objectif: aboutir à une plus grande transparence du processus
décisionnel, d'une part, et opérer un certain rapprochement entre le
citoyen et les politiques, d'autre part.

Cette volonté d'adapter les institutions à la structure fédérale de l'Etat
bénéficiait d'un courant favorable dans lequel les électeurs sont de
plus en plus demandeurs de clarté et d'engagement de la part de
leurs représentants. Ainsi, dans un souci de logique et
d'harmonisation, une réforme semblable s'imposait vis-à-vis de nos
institutions régionales et communautaires.

Il va de soi que le PS est favorable aux dispositions visant à la
réintroduction d'un système de candidats suppléants. En effet, il
permet d'élargir le choix de l'électeur lors du scrutin, ainsi que le choix
des partis politiques au moment de la formation des listes. Il est, à
notre estime, le garant d'une meilleure représentativité des jeunes et
des candidats des arrondissements ruraux, et assure une
représentation démocratique du plus grand nombre.

Cette mesure rencontre également notre souhait d'un plus juste
équilibre entre le vedettariat et le militantisme, auquel nous croyons
encore. Ce sont essentiellement les idées et les programmes des
partis qui doivent être prépondérants par rapport à la popularité de
l'un ou l'autre candidat. Nos militants n'accordent pas leur voix à des
"super stars", mais soutiennent des valeurs auxquelles ils adhèrent et
auxquelles ils croient.

De plus, ce système évite le risque d'élections extraordinaires qui
seraient rendues nécessaires par le fait qu'une vacance à un mandat
ne pourrait être comblée en raison de l'absence de suppléants.

Par ailleurs, et contrairement aux idées reçues, l'instauration d'un
seuil électoral n'a rien d'antidémocratique. En effet, rien n'empêche
un parti, même s'il n'atteint pas ce seuil, de se présenter aux
élections, de diffuser son programme et de rassembler les électeurs
autour de ses valeurs afin de franchir ce seuil électoral. Je reste

commissie voor de politieke
vernieuwing gestaan. Deze
commissie had een dubbele
opdracht: enerzijds het
beslissingsproces doorzichtiger
maken en anderzijds de kloof
tussen de burger en de politiek
dichten.

Het stelsel van de opvolgers staat
borg voor een betere vertegen-
woordiging van de jongeren en
van de kandidaten uit landelijke
arrondissementen en werkt een
beter evenwicht tussen bekende
koppen en politieke militanten in
de hand.

De PS staat achter dat systeem en
schaart zich ook achter de
instelling van een kiesdrempel (er
is niets dat een partij verbiedt bij
de verkiezingen op te komen en
zijn programma voor te stellen) en
achter de verkiesbaarheid vanaf
de leeftijd van achttien jaar, omdat
er zo een gelijkschakeling komt
tussen de leeftijd waarop men
mag kiezen en de leeftijd waarop
men verkozen kan worden. De
PS-fractie zal die wetsontwerpen
dus steunen en herhaalt dat de
toekenning van het stemrecht aan
eenieder tegen de gemeente-
raadsverkiezingen van 2006 haar
belangrijkste eis is.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

persuadé que l'influence d'un parti politique ne dépend pas du
système électoral dans lequel il évolue. De plus, cette mesure permet
d'éviter une trop grande fragmentation au sein de nos assemblées et
un morcellement du paysage politique.

En ce qui concerne l'âge d'éligibilité, cet abaissement à 18 ans cadre
parfaitement avec la droite ligne de notre parti qui s'est toujours
montré fervent défenseur d'une parfaite concordance entre droit de
vote et éligibilité.

En conséquence, monsieur le président, monsieur le ministre, le
groupe socialiste soutiendra ces projets de loi et en profite pour
rappeler ses principales revendications en matière électorale, à savoir
le droit de vote pour tous aux élections communales de 2006.

02.02 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik ben een beetje

verrast dat u mij onmiddellijk het woord geeft. Ik neem aan dat u dit
doet omdat u de brief van de heer De Coene nog niet heeft
ontvangen. Volgens de heer De Coene moet de oppositie het dubbele
van de spreektijd van de meerderheid toegemeten krijgen. Nul maal
twee is nog steeds nul. In principe hebben we geen recht op
spreektijd. Mijnheer de voorzitter, ondanks dit nieuwe vooruitzicht ben
ik u zeer erkentelijk dat u mij de mogelijkheid biedt zoals het, mijns
inziens, een parlement betaamt, om een paar standpunten inzake het
voorliggende wetsontwerp toe te lichten.

Collega's, ik zal zo min als mogelijk in herhaling vallen. De meest
fundamentele kritiek die me écht van het hart moet, zeker inzake
timing, heeft betrekking op het onbetamelijke van het wijzigen van de
kieswet op minder dan vijf maanden voor de verkiezingen. Tegen het
ogenblik dat de Senaat zich zal hebben uitgesproken en de teksten in
het Belgisch Staatsblad zullen gepubliceerd zijn, zullen we net de
sperperiode bereikt hebben, de start van de campagne. Men wijzigt
de spelregels net voor de match begint.

Mijnheer de minister, dit is een vorm van onbehoorlijk bestuur. Ik ken
uw argument terzake. U bent wellicht de mening toegedaan dat de
geschiedenis zich niet mag herhalen en dat het Arbitragehof in geen
geval de kans mag krijgen om deze wijziging of delen van de
hervormde kieswetgeving nog te behandelen en eventueel te
vernietigen. De teksten mogen zeker niet te vlug in het Belgisch
Staatsblad verschijnen. U hebt terzake enige ervaring. De vorige
regering en uw voorganger op Binnenlandse Zaken hebben zolang
getalmd met de publicatie van de eveneens inderhaast goedgekeurde
wetswijziging tot op het ogenblik dat het Arbitragehof niet meer de
mogelijkheid had van zijn vernietigingsrecht gebruik te maken.
Klaarblijkelijk hebt u hieruit conclusies getrokken. U zorgt ervoor dat
uw wet goedgekeurd wordt op een ogenblik dat het Arbitragehof zijn
rol niet meer kan spelen. Ik voeg er nog aan toe dat het risico in deze
materie even reëel is als de vorige keer. Zonder enig voorbehoud
kunnen dezelfde argumenten en rechtsgronden worden aangehaald
die in het verleden werden ingeroepen bij de behandeling van de
wijziging van de kieswet in het vooruitzicht van de jongste
parlementsverkiezingen op het federale niveau.

Mijnheer de minister, collega's van de meerderheid, u weet dat de
Raad van Europa in alle duidelijkheid heeft gesteld dat wijzigingen
aan kieswetgeving niet duldbaar zijn nadat het jaar is ingegaan dat

02.02 Paul Tant (CD&V): Je

m'insurge contre le calendrier de
ce projet de loi. Je trouve inouï
que l'on veuille adapter la loi
électorale moins de cinq mois
avant les élections. L'adoption du
projet par le Sénat puis sa
publication au Moniteur belge ne
seront possibles que juste avant le
début de la période réglementée et
de la campagne électorale.

C'est un exemple édifiant de
mauvaise administration, dont
l'objectif est d'empêcher que la
Cour d'arbitrage ait le temps de
perturber les projets du
gouvernement. En reportant la
publication au Moniteur belge à la
veille des élections, la Cour
d'arbitrage ne peut plus assumer
sa fonction constitutionnelle et, si
besoin est, annuler la loi en temps
opportun. Manifestement, la
majorité a tiré les leçons de son
expérience de l'année passée
concernant la réglementation des
élections fédérales.

Le Conseil de l'Europe a
clairement précisé qu'une
modification de la loi électorale
n'était pas tolérable au cours de
l'année qui précède les élections.
Cette règle était initialement
prévue pour inculquer les principes
démocratiques aux pays issus de
l'ancien bloc de l'Est. La Belgique,
qui est pourtant l'un des pays
fondateurs de l'Union européenne,
fait aujourd'hui fi d'une règle
imposée aux pays candidats. C'est
proprement honteux, à l'heure où

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

aan de verkiezingen voorafgaat.

Ik weet dat de zogenaamde code die in dat verband geldt vooral
bedoeld is voor Oostbloklanden aan wie men duidelijk moet maken
aan welke democratische spelregels ze zich moeten onderwerpen als
ze lid willen worden van de Europese instellingen. Het stuit toch tegen
de borst te moeten vaststellen dat, niettegenstaande ons land mee
aan de wieg stond van de Raad van Europa en een goed deel van
onze Europese instellingen, wij nu vinden dat de eisen die wij de
nieuwe lidstaten opleggen op ons zelf niet van toepassing zijn. Dit is,
wat mij betreft, een bijzonder gênante vaststelling, vooral in een land
waarvan sommige leiders menen in aanmerking te komen voor
Europese functies, met andere woorden: Europese ambities hebben.

(...): (...)

certains responsables politiques
belges nourrissent des ambitions
européennes.

02.03 Paul Tant (CD&V): Niet alleen Dehaene, mijnheer de minister!

Als u zich uitspreekt... Ik weet waarom de mensen een mond hebben
en twee oren. Ik probeer die dus ook te gebruiken. Wellicht is dat een
nuttig instrument, ook in de oppositie.

Mijnheer de minister, ik denk dat wij het met elkaar eens moeten zijn
dat men van een land dat Europese ambities koestert, of waarvan de
leiders Europese ambities koesteren, minstens kan verwachten dat
het de spelregels die het mee oplegt aan nieuwe lidstaten zelf zou
respecteren.

Overigens staat de oppositie met haar kritiek niet alleen. Ik heb in de
commissie verwezen naar professor Wilfried Dewachter die een
deskundige is in deze aangelegenheid. Niemand zal dat betwisten. Hij
heeft een reeks opmerkingen gemaakt ter gelegenheid van zijn
afscheidscollege. Ik zal die opmerkingen hier niet herhalen, maar
verwijs naar een recent interview met hem in Knack, waarin hij zegt, ik
citeer: "Om de particratie te versterken aarzelt de huidige regering
zelfs niet om de verkiezingen te manipuleren". Einde citaat. Een
duidelijker veroordeling van uw meerderheid is eigenlijk niet
denkbaar. Een zelfde redenering vinden wij terug bij professor
Crombez die in een recente opiniebijdrage een veertiental dagen
geleden in De Standaard tot de conclusie komt, ik citeer: "Of de
beweegredenen nu inhoudelijk zijn dan wel opportunistisch, het
bestaan van twijfel ondergraaft de geloofwaardigheid van de politieke
instelling en dus de democratie zelve". Einde citaat. U doet dus maar,
mijnheer de minister, met uw meerderheid. Wie er slapend rijker en
beter van wordt, is ondertussen wel duidelijk, denk ik.

Ik heb in de commissie de federale kieswethervorming ter sprake
gebracht, omwille van de analogie. Ik doe dat ook hier nog even,
omdat deze hervormingen dat beweert de minister trouwens zelf
in het verlengde liggen van wat destijds met het oog op de federale
verkiezingen werd aangepast. Ik denk dat ondertussen voor iedereen
duidelijk is dat het in dezen er helemaal niet om gaat de kiezer meer
invloed te geven. De bedoeling is alleen de electorale zelfbediening
en de herverkaveling van het politieke landschap, zoals de paarse
kopstukken die voor ogen hebben.

Ook dat zeggen wij niet alleen. Niemand minder dan Elio Di Rupo, die
voor sommigen een goede bekende is, maakte dezelfde opmerking.
De heer Di Rupo is laten wij dat ruiterlijk toegeven op dat punt

02.03 Paul Tant (CD&V):

L'opposition n'est pas la seule à
critiquer l'action gouvernementale.
Dans une interview qu'il a
accordée récemment à Knack, le
Professeur Dewachter a affirmé
que cette manipulation des
élections avait pour but de
renforcer la particratie. D'autres
experts constatent à juste titre que
ces techniques sapent la
démocratie. Le présent projet de
loi ne vise pas à accroître
l'influence des électeurs mais à
permettre la mise en place d'un
"self-service électoral" au profit
des partis de la majorité.

Le président du PS lui-même,
M. Di Rupo, a émis des
observations analogues, se faisant
à cette occasion l'interprète d'une
grande partie de la majorité. Car
nombreux sont les membres de la
majorité qui n'approuvent pas ce
qui est en train de se passer sans
qu'ils souhaitent ou osent le dire
ouvertement. Personne, dans
leurs rangs, n'ose intervenir dans
ce dossier en faisant entendre une
voix critique. En commission,
M. De Coene a même dit qu'il ne
convenait pas de faire de longs
discours sur ce sujet.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

volgens mij de tolk van een groot deel van de parlementsleden, ook
van de meerderheid, die, als je ze tegenkomt in de wandelgangen,
hun twijfel of zelfs hun afschuw over die ontwerpen niet onder stoelen
of banken steken. Zij spreken echter niet wanneer er gesproken zou
moeten worden. Als dat inderdaad het nieuwe concept is waarvan
sommigen dromen voor de werking van onze democratie, dan moet ik
hen feliciteren. Het is wel mooi dat het Parlement de plaats is waar de
stem van de mensen via het parlementslid kan weerklinken, maar dan
moeten ze de moed hebben om te spreken. Dat hebben we in de
commissie echter niet meegemaakt. Geen enkel lid van de
meerderheid heeft over die materie het woord gevoerd. Hoe u het ook
draait of keert, nadien het pleidooi voeren om de democratie te
revitaliseren via allerlei middelen, komt mij verdacht voor.

Ik zal man en paard noemen. Nadat ik het woord gevoerd had in de
commissie, moesten wij van de heer De Coene horen dat het eigenlijk
niet past om over die aangelegenheid een dergelijk lange
uiteenzetting te houden. Mijnheer de minister, u bent mijn getuige.
Iedere vogel zingt zoals hij gebekt is, maar ik heb het wel degelijk
gehad over de aanpassing van de kieswetgeving, ononderbroken.
Een lid van de meerderheid meende daarop dat wij hadden moeten
zwijgen. Wel, ten eerste, er moet toch iemand de moed hebben om
de teksten te bekijken en daar eventueel kritiek op te formuleren. Ten
tweede, dan past het nog minder dat sommigen lessen geven aan
anderen, klaarblijkelijk met de bedoeling om de kritiek niet te moeten
ondergaan. Dat is er te veel aan.

Mijnheer Van der Maelen, u schudt "neen". Ik had het liever anders
gezien, maar dat is dus niet het geval.

02.04 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, wij

hebben het vanmiddag in de Conferentie van voorzitters over die
materie al even gehad.

Mocht ik in de plaats van de jonge collega's zijn, dan zou ik mij
persoonlijk gekwetst voelen door de toon waarop oudere, zogezegd
zeer ervaren parlementsleden, spreken over "daar is het fenomeen
weer". Bij elke nieuwe legislatuur zijn er een aantal "jonge gasten",
zoals ze omschreven worden, die denken te weten hoe de
werkzaamheden georganiseerd moeten worden. Ik ken minstens een
zo'n collega. Hij komt net binnen. Het is mijn collega Philippe De
Coene. Ik heb daarover met hem gepraat toen hij mij kwam vertellen
wat zijn problemen zijn.

Aan de oudere, meer ervaren collega's zou ik willen vragen dat zij ook
eens een inspanning willen doen, luisteren naar die jonge collega's en
de flexibiliteit hebben om, zelf eens met enige zin voor kritiek, de
manier waarop in dit Huis gewerkt wordt te evalueren. U bent vrij om
te kiezen hoe u dat doet. Dat wil ik u niet ontnemen.

Als er collega's zijn die denken dat een discussie die twaalf uur duurt
er zijn nog maar drie collega's aan het woord geweest de manier
is om een debat te organiseren in dit Parlement en dat dit positief is
voor het beeld dat we ophangen van de politieke klasse, dat dit in de
buitenwereld een positief beeld van de werking van ons Parlement
ophangt, dan vergissen deze collega's zich volgens mij, hoe ervaren
ze ook mogen zijn. Daarmee hebben de jonge collega's noch ik zelf
gezegd dat wij niet willen dat er gedebatteerd wordt. Collega, ik heb

02.04 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): Ce dernier point a été
débattu ce midi lors de la
Conférence des présidents. Après
les élections, il est courant que
des jeunes gens au sein du
Parlement pensent savoir
comment mieux organiser les
travaux. Il me paraît toutefois que
les collègues plus expérimentés
doivent également faire un effort
d'autocritique et écouter ce que les
jeunes parlementaires ont à dire.

La méthode de travail à l'honneur
dans la maison doit toujours être
considérée avec discernement. A
mon estime, il est regrettable de
devoir assister à une discussion
de douze heures entre seulement
trois parlementaires. Une telle
situation nuit au débat et au travail
du Parlement. En pareil cas, les
collègues ont coutume d'invoquer
des arguments ou des articles de
presse qui ne sont pas pertinents.
Ce n'est pas une manière de
rendre service au Parlement. Une

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

een stuk van uw uiteenzetting over dit onderwerp in de commissie
gehoord en ik doel niet op u. Er zijn echter collega's geweest die
krantenartikels voorlezen, die met punten komen aandraven die met
de haren worden gesleurd bij het thema waarover we discussiëren.
Als u nu echt denkt dat u daarmee de politiek en het Parlement een
dienst bewijst, dan sta ik aan de kant van de jonge collega's. We zijn
graag bereid over alles en nog wat te debatteren als wij in de
meerderheid zitten en u in de oppositie. Als wij het gevoel hebben dat
men daar uren aan een stuk zaken komt debiteren die eigenlijk weinig
of niets te maken hebben met het debat, sorry, dan hebt u een
stilzwijgende meerderheid voor u. Daar mag u gerust op zijn.

chose est sûre: si l'opposition
commence à faire de l'obstruction,
la majorité se taira.

De voorzitter: Mevrouw D'hondt, als jonge collega hebt u het woord.

02.05 Greta D'hondt (CD&V): Mijnheer de voorzitter, het schijnt dat

mijn collega eerst was.

02.06 Dirk Claes (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik wilde de heer

Van der Maelen toch wel eens zeggen dat wij toch graag onze mening
geven over zo'n belangrijk onderwerp als de ganse hervorming van
het kiesstelsel waarover de grootste oppositiepartij niet vooraf
geraadpleegd is. Dat is al wat ik daarover wil zeggen. Ik vind het
fundamenteel dat wij dat op een lange en uitgesponnen manier
kunnen doen als wij daar tevoren nooit de kans toe gekregen hebben.
Ik vind het schandalig wat de heer Van der Maelen hier nu doet.

02.06 Dirk Claes (CD&V): M. Van

der Maelen tient des propos
honteux. Sur une question d'une
importance telle que la réforme
électorale, à laquelle, jusqu'à
présent, nous n'étions pas
associés, nous aimerions avoir
l'occasion de nous exprimer!

02.07 Greta D'hondt (CD&V): Mijnheer Van der Maelen, het moet

mij toch van het hart dat ik alsmaar meer moeilijkheden begin te
krijgen met de wijze van werken die door bepaalde mensen zou
opgedrongen worden aan het Parlement. Ik verklaar mij nader. Nu is
het over ontwerpen dat er gefilibusterd zou worden. Als er in de
commissie te veel vragen of interpellaties op de agenda staan, dan
stijgen er zuchten op van hier tot in Parijs. Men vraagt dan waarmee
we bezig zijn en stelt dat dit bezigheidstherapie is. Mijnheer Van der
Maelen, dat gebeurt en als u zegt dat het niet waar is, wil ik daar
rustig een babbel over hebben.

02.07 Greta D'hondt (CD&V): Je

m'irrite de plus en plus du fait que
d'aucuns cherchent à imposer une
certaine façon de travailler au
Parlement. L'on se plaint souvent
de pratiques d'obstruction parle-
mentaire et du nombre important
de questions et d'interpellations à
l'ordre du jour des commissions,
mais ceux qui veulent s'attaquer à
ces phénomènes doivent avoir
l'honnêteté d'analyser tous les
aspects du fonctionnement du
Parlement.

02.08 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Hebt u mij dat nu horen

zeggen?

02.09 Greta D'hondt (CD&V): Neen. Ik wil alleen zeggen dat, als u

het hebt over de werking van het Parlement, u het over alles moet
hebben.

02.10 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Ik heb het niet gehad over

het feit dat u heel regelmatig to the point vragen stelt aan de minister.
Ik heb het over debatten die uren en uren aanslepen zonder dat er
nieuwe elementen in het debat gebracht worden.

02.10 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): Je faisais seulement
allusion aux débats qui sont
prolongés délibérément.

02.11 Greta D'hondt (CD&V): Mijnheer Van der Maelen, het gaat

niet over mij. Ik wil alleen zeggen dat waar ik getuige van kan zijn is
dat commissievergaderingen starten met de vraag: "Tot hoe lang gaat
het hier duren?". Dat is wat er gebeurt. Het gaat dan niet over
vergaderingen van zeven uur aan een stuk, het gaat erom hoe lang

02.11 Greta D'hondt (CD&V):

Actuellement, les travaux des
commissions s'ouvrent sur la
question de savoir à quelle heure
ils seront enfin terminés.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

het gaat duren.

02.12 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Mevrouw D'hondt, hebt u

mij dat horen zeggen?

02.13 Greta D'hondt (CD&V): Mijnheer Van der Maelen, neen, oude

rotten of jonge rakkers, het is om het even hoe men ze noemt, ik wil u
alleen maar zeggen dat het gaat over de ernst van het parlementaire
werk en hier begint men te zuchten zodra het vijf uur wordt. Dat is wel
waar.

02.13 Greta D'hondt (CD&V): Et

l'on soupire à l'annonce d'une
prolongation au-delà de 17.00
heures.

De voorzitter: Collega's, ik ga hier nu geen debat over het Reglement organiseren.

02.14 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, het is de

huidige meerderheid die de tactiek van het langrekken heeft
aangeleerd. Ik verwijs naar de 2.500 amendementen van collega
Daems waarvan nadien notablokken zijn gemaakt zodat de
kamerleden een aantal nota's konden nemen. Mijnheer Van der
Maelen, ik heb het eventjes nagekeken omdat de heer De Coene
vindt dat hij hier een Europese wind moet laten waaien. Ik verwijs
naar de besprekingen in 1976 naar aanleiding van de fusies van de
gemeenten waarmee uw partijgenoten het Parlement maanden
hebben beziggehouden. Ik verwijs naar het Heizeldrama in 1985
waarbij de burgemeester van het voormalige Leuven, nu
Tobbacktown, het Parlement maanden heeft beziggehouden. Ik
verwijs u naar uw eigen commissie voor de Politieke Vernieuwing ik
weet niet of u dat reeds verdrongen hebt die gedurende weken en
maanden nietszeggend is bijeengekomen en die discussies ellenlang
heeft gerekt.

Mijnheer Van der Maelen, het verschil is wel dat we er door de
toespraken van collega Tant en van andere collega's in geslaagd zijn
om slecht wetgevend werk, waarover de Raad van State vernietigend
was, nog een beetje deftig te maken. Mijnheer Van der Maelen, het
kan misschien zijn dat u bepaalde gewoonten van het sp.a-spirit-
partijbureau in dit Parlement wilt overbrengen, maar ik zeg u dat u op
het Reglement van de Kamer geen vat hebt.

Mijnheer Van der Maelen ik zeg het ook tegen u, mijnheer de
voorzitter , u moet trouwens niet op ons rekenen om op een of
andere manier iets te veranderen aan de werkzaamheden en aan het
Reglement van deze Kamer. Dit Reglement is geschreven op het lijf
van de meerderheid. Mijnheer de voorzitter, bij de bespreking van de
fiscale amnestie hebt u een heel slecht voorbeeld gegeven, want u
hebt het Reglement geïnterpreteerd in het voordeel van de
meerderheid. Als u dat doet, dan zullen wij er alles aan doen om hier
in dit Parlement van naaldje tot draadje en tot op het bot alle
argumenten aan te brengen en, mijnheer Van der Maelen, u en uw
fractie zullen ons niet in de weg staan.

02.14 Pieter De Crem (CD&V):

C'est la majorité actuelle qui a elle-
même mis au point le stratagème
consistant à faire traîner en
longueur la discussion. Je songe
aux 2.500 amendements de
M. Daems, aux discussions sur la
fusion des communes, qui ont
duré plusieurs mois et dont on
retiendra les palabres
interminables du SP et, plus
récemment, les débats qui
s'éternisent en commission pour le
Renouveau politique. Les exposés
de M. Tant nous ont permis
d'améliorer un tant soit peu un
travail législatif déplorable.

Il est heureux que le bureau du
parti du sp.a-spirit n'ait toujours
pas son mot à dire à propos du
Règlement de la Chambre, qui est
déjà taillé sur mesure pour la
majorité. Durant les discussions
relatives à l'amnistie fiscale, le
président a du reste donné un très
mauvais exemple en interprétant
le Règlement systématiquement à
l'avantage de la majorité. Le
CD&V fera tout ce qui est en son
pouvoir pour examiner tous les
arguments se rapportant à la
réforme électorale.

De voorzitter: Het is geen debat over het Reglement. Ik wil u wel
laten reageren. Het debat gaat nu echter over de wetsontwerpen. Ik
neem aan dat u wilt reageren, dat is normaal, maar het Reglement
wordt tenslotte gewaarborgd door de man die hier op deze stoel zit.

Le président: Nous ne débattons
pas du Règlement.

02.15 Philippe De Coene (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter,

collega's, ik begrijp dat er rond zo'n delicaat punt binnen de kortste
keren intentieprocessen worden gemaakt. Ik begrijp dat. Meer nog, ik

02.15 Philippe De Coene (sp.a-

spirit): Le Parlement a récemment
été le théâtre de quelques

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

kan begrijpen dat de oppositie dat beschouwt als een of andere
manier om de oppositie monddood te maken. Ik kan er alleen maar
een antwoord op geven in de hoop dat u de ware intentie wilt
aanvaarden.

Mijnheer De Crem, collega's, de ware intentie is dat onze assemblee
zeer recentelijk en de Senaat iets langer geleden een aantal
dingen heeft ondergaan waarvan ik in alle bescheidenheid overtuigd
ben dat het noch het beroep van politicus, noch de instelling, noch de
politiek als bedrijf ten dienste staat.

incidents dont la politique et les
responsables politiques ne sont
pas sortis grandis, loin s'en faut.

02.16 Pieter De Crem (CD&V): (...)

02.17 Philippe De Coene (sp.a-spirit): Mag ik even uitspreken?

De voorzitter: Geen nieuw debat over reglementen alstublieft!

02.18 Philippe De Coene (sp.a-spirit): Mag ik even uitspreken?

Vandaar dat ik gezocht heb naar een aantal mensen met wie wij iets
zouden kunnen ondernemen. Dat `iets' zal zeer voorzichtig gebeuren,
omdat wij onze eigen limieten tenminste kennen en wij aanvaarden
dat wij misschien iets te weinig parlementaire ervaring hebben om
reglementen, die ongetwijfeld de tand des tijds hebben doorstaan en
tot stand zijn gekomen na zeer deskundig knutselwerk, zomaar over
boord te gooien, wees daar maar zeker van. Vandaar dat wij, alvorens
wij ons huiswerk beginnen te maken, zijn gaan kijken naar hoe het in
andere assemblees van vergelijkbare parlementaire democratieën
gebeurt. Wij hebben vastgesteld dat, als het niet meer gaat over het
wezenlijke van het debat over het thema zelf dat er altijd wel
soepele democratische mogelijkheden zijn om de non-kwesties te
scheiden van de kwesties. Daar begint het mee, mijnheer De Crem,
en daar eindigt het mee.

02.18 Philippe De Coene (sp.a-

spirit): C'est pour cette raison que
plusieurs jeunes parlementaires et
moi-même souhaitons prendre
une initiative prudente. Nous
avons étudié le fonctionnement
d'autres parlements nationaux.
Tous disposent de moyens qui
permettent de séparer l'essence
d'un débat de ses éléments
secondaires. Il va sans dire que
nous n'avons pas l'intention de
jeter par-dessus bord un
Règlement qui est le fruit de près
de deux siècles d'expérience.

De voorzitter: Mijnheer De Coene, dit gaat niet over het huidige debat. U geeft mij een goeie hint.

02.19 Philippe De Coene (sp.a-spirit): Mijnheer De Crem mijnheer

de voorzitter, als ik nog even mag? ik ben blij dat ik vandaag het
timbre van mijn stem mag laten horen. Ik zeg één ding; ik zal mij,
zelfs als het gaat over dingen die mij niet aanstaan, nooit laten
verleiden tot persoonlijke aanvallen. Meer nog, gisteren ging ik niet
akkoord met de wijze waarop een oppositiepartij het debat over de
partijfinanciering in de commissie voor de Binnenlandse Zaken
voerde, maar ik heb wel het respect opgebracht om tot het laatste
moment aanwezig te zijn en meer bepaald...

(...): Dat zal wel!

02.20 Philippe De Coene (sp.a-spirit): Ja, dat zal wel, ik was één

van die leden die de hele tijd heeft geluisterd. Ik mag u zeggen dat ik
bijzonder veel respect heb voor mensen die nuttig werk leveren in
commissies, zoals ik dat destijds ook heb proberen te doen in het
Europees Parlement, hoewel ik absoluut geen nostalgie heb naar
timingen van Europese parlementen die hun eigen wetmatigheden
kennen. Het zou goed zijn indien wij ons zouden concentreren op de
essentiële politieke werkzaamheden, met inbegrip, mevrouw D'hondt,
van het werk van de oppositie, die alle kansen zou moeten krijgen om
de meerderheid het vuur aan de schenen te leggen en om de
uitvoerende macht te controleren. Maar, wij moeten het onderscheid

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

maken tussen het nobele parlementaire werk, enerzijds, en het aantal
vertoningen dat wij hier hebben meegemaakt, anderzijds, waarbij
krantenartikels of misschien wel andere stukken worden voorgelezen
die niets te maken hebben met de essentie van ons werk en die ons
bovendien, neem het mij niet kwalijk, letterlijk en figuurlijk heel veel
kosten.

De voorzitter: Mijnheer Bex, een kort woord...Neen, wat de heer De Coene heeft gezegd heeft niets te
maken met het huidige debat. De heer Bex heeft het woord en dan de heer Tant. Wij gaan geen debat in
het debat voeren. Neen, mijnheer De Crem, u hebt drie sprekers gehad. Nu staat het spreekgestoelte klaar
voor de heer Bex en nu gaan wij ten gronde in op de wetsontwerpen. U hebt gans uw leven... Ik zal het
bijbels zeggen: "Wie nooit gezondigd heeft, werpe de eerste steen". U mag straks iets bijbels zeggen.

02.21 Stijn Bex (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, collega's, ik kan

de heer De Crem geruststellen dat wij geen sp.a-spirit partijbureaus
houden, want wij zijn twee onafhankelijke partijen. Toch kan ik mij
zeker aansluiten bij wat mijnheer De Coene hier heeft gezegd en ik wil
hier toch wel wijzen op het belang van een sereen debat over de
procedure. Het is niet onze bedoeling met dit initiatief om als jonge
gasten zowel van sp.a, van spirit, van VLD, van CD&V als van de
Franstalige partijen oekazes op te leggen aan het Parlement. Wij
beseffen dat het onze plaats niet is om dat te doen en wij willen
integendeel de discussie voeren samen met een aantal oude rotten,
als ik u zo mag noemen, mijnheer Tant. Wij willen samen bekijken
hoe wij hier een aantal dingen kunnen verbeteren. Ik denk niet dat het
is omdat hier goed werk wordt geleverd dat wij zo hoogmoedig
moeten zijn te denken dat aan onze werkzaamheden niets kan
worden verbeterd. Laten wij dus vandaag een sereen debat voeren.

Mijnheer De Crem, ik hoop dat ook de jonge honden in uw fractie de
kans zullen krijgen om die discussie voluit mee te blijven voeren. De
dames Lanjri en Van der Auwera voeren dat debat voluit mee en ik
hoop dat u hen geen oekazes zal opleggen om dat debat samen
verder te voeren.

02.21 Stijn Bex (sp.a-spirit): Je

tiens à préciser que le sp.a-spirit
ne dispose pas d'un bureau de
parti.

En tant que jeunes
parlementaires, nous voudrions
seulement examiner avec toute la
prudence requise la possibilité
d'améliorer le déroulement des
travaux. J'espère que l'occasion
sera également offerte aux jeunes
parlementaires du groupe CD&V
d'y participer.

De voorzitter: Laten wij geen debat in het debat voeren. Wij zijn nu bezig over de wetsontwerpen en een
van de plichten van de voorzitter is er over te waken dat het debat handelt over wat op de dagorde staat.

02.22 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, collega's, men heeft

mij er de hele tijd toe aangezet om op enkele zaken een korte repliek
te geven. Tot mijnheer Bex zou ik willen zeggen dat hij zeer veel geluk
heeft dat ik van het mannelijk geslacht ben. Indien ik een vrouw was,
zou ik over de woorden die hij over mij uitspreekt fundamenteel
gefrustreerd zijn. Oud genoemd worden, vooral met mijn voorkomen,
mijnheer Bex! Ik wil dat niet meer ondergaan, maar nu onderga ik het
nog even met de glimlach.

Ten tweede, mijnheer De Coene en mijnheer Bex, ik hoop dat u dit
debat ook eens zal gebruiken om te zeggen dat er altijd naast de
kwestie wordt gepraat. Ik heb het gehad over het verloop van de
bespreking in de commissie. Ik heb daarover een korte opmerking
gemaakt en ik heb de indruk dat sommigen zich per se willen
rehabiliteren. Wel, doe dat! Voer het debat, maar laat mij ook mijn
inbreng doen. Ik ben er helemaal klaar voor en ik zou aan de heer
Van der Maelen willen vragen dat hij luistert naar de jonge collega's.
Mijnheer Van der Maelen, ik ben ongeduldig, maar ik heb ze niet
gehoord, dat is het probleem. Ik nodig ze dus uit om zich voortaan wel
te laten horen.

02.22 Paul Tant (CD&V): Je n'ai

jamais eu l'intention de réduire qui
que ce soit au silence. Chacun doit
pouvoir s'exprimer librement.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Mijnheer De Coene, u schudt het hoofd niet-begrijpend? Ik was niet in
de mogelijkheid om de vergadering van de commissie bij te wonen.

De voorzitter: De heer Tant behoorde tot een delegatie naar Congo en is geldig verontschuldigd.

02.23 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, collega's, ik kan mij

voorstellen dat u mijn afwezigheid hebt gevoeld.

Collega's, ik wil er nog het volgende aan toevoegen. Iemand
monddood maken heb ik nooit beoogd en ik hoop dat wij dat elkaar
ook niet aandoen. Ik denk dat iedereen het mogelijke moet doen om
te spreken over de onderwerpen die aan de orde zijn.

Als men zijn volledige argumentatie in een commissie niet meer kan
ontwikkelen, dan kan het nergens meer.

Het allerlaatste wat ik moet zeggen. Ik zie aan de reacties dat men
het ermee akkoord gaat dat het debat een wezenlijk onderdeel is.
Laten we het dan voeren. U zult wel begrijpen dat, in de mate dat het
tot een echt dialoog komt in de commissie, het minder eentonig wordt
om altijd te moeten luisteren naar dezelfde spreker. Dat is zo. Dat is
de kracht van het debat, mijnheer De Coene. Ik had daarnet een
haakje uitgeworpen en onmiddellijk hapten er heel wat vissen toe.
Hieruit alleen al blijkt hoe nuttig het is om het debat te organiseren. U
moet mij af en toe toelaten om mijn persoonlijke opvattingen mee te
delen.

Ik kom tot mijn laatste overweging.

(...)

Ik moet de draad inderdaad weer opnemen, mijnheer de minister. Ik
zal ook op dat punt mijzelf niet herhalen, hoe waardevol de initiële
uiteenzetting ook was.

Men heeft zowel voor de federale kieswethervorming als voor deze
hervorming een komedie opgevoerd in zeer veel bedrijven. Dat moest
toelaten om het publiek en dus de kiezer met een aantal
schijnargumenten te misleiden. Ik heb gelezen en gehoord dat de
oppositie zich volgens de minister niet te druk hoeft te maken over de
laattijdigheid van de kieswetswijziging. Het zou volgens hem om niet
meer gaan dan om de omzetting van oude spelregels die reeds van
toepassing waren bij de vorige federale verkiezingen van 18 mei
2003.

Als het zo eenvoudig was dat het alleen de omzetting was van een
aantal verworvenheden in andere kieswetgevingen, dan weet ik niet
waarom het zo lang duurde vooraleer u met die teksten kwam. In
oktober 2003 hebt u trouwens zelf gezegd ik citeer u zo woordelijk
mogelijk "dat de regering geen ontwerpen tot wijziging van de
kieswet zou indienen". In september 2003 verklaarde u nadrukkelijk
dat er uiterlijk in september een akkoord moest zijn over de
kieswethervorming en dat anders alles tot een latere datum moest
worden uitgesteld.

Waarom heeft het dan toch zo lang geduurd? Zou u dat even kunnen
uitleggen, mijnheer de minister? Als het toch zo eenvoudig was om de

02.23 Paul Tant (CD&V): Si l'on

ne peut plus exprimer
complètement son point de vue en
commission, on ne peut plus le
faire nulle part. Lorsqu'il y a un vrai
dialogue en commission, il est
aussi moins fastidieux d'avoir à
écouter le même orateur.

Comme pour la réforme de la
législation électorale, nous avons
ici aussi assisté à une comédie en
de nombreux actes destinée à
tromper l'électeur. D'après le
Premier ministre, cette réforme ne
concerne que la transformation de
certains acquis. Mais pourquoi lui
a-t-il fallu autant de temps pour
fournir les textes? Chacun connaît
la réponse, qui est purement
politique: les partis de la majorité
devaient pouvoir affaiblir
l'adversaire.

Le seuil électoral est instauré pour
nuire aux écolos et les
circonscriptions électorales pour
déforcer le CD&V. La majorité
fausse ainsi les règles du jeu en
sa faveur à l'entame du match. A
la mi-août 2003, lorsque Steve
Stevaert avait préconisé les
circonscriptions électorales provin-
ciales lors des élections
flamandes, le président du VLD,
M. De Gucht, n'y était pas opposé,
estimant toutefois que tout
dépendait des compromis
éventuels. En d'autres termes, de
l'avantage qu'il pourrait en retirer.
Voilà ce qui s'appelle organiser
son propre bénéfice électoral.

La semaine passée, le
financement de la N-VA a été
accepté. En échange, la N-VA a
toutefois dû déposer au Parlement
flamand un décret particulier sur
les circonscriptions électorales
provinciales. Elle avait pourtant
encore voté contre en 2002. Il n'y
a plus aucune logique. Le fait que

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

ene kieswetgeving in de andere om te zetten, waarom moest het dan
zo lang duren? Het antwoord hoop ik kent stilaan iedereen. Het
antwoord is louter politiek. De meerderheidspartijen moesten de
gelegenheid krijgen om hun tegenstrevers te verzwakken. De inzet
van dit debat is dus per essentie de kiesdrempel en de provinciale
kieskringen.

Met de kiesdrempel wou de meerderheid de groenen treffen en met
de provinciale kieskringen wou men CD&V treffen. Het is sportief om
dat toe te geven, maar ik weet niet of u wel goed beseft waarover het
in deze gaat. U vervalst immers ten eigen gerieve de spelregels op
het moment dat de match moet beginnen. Mijnheer Tommelein, als
dat uw hoge idealen zijn, proficiat. Na de toegeving van de heer
Tommelein hoeft het eigenlijk niet meer, maar men kan uit diverse
reacties en publieke verklaringen van personaliteiten bij zowel rood
als bij blauw zeer nadrukkelijk afleiden dat het puur en alleen ging om
het naar de eigen hand zetten van de hele hervorming.

Toen sp.a-voorzitter Stevaert midden augustus 2003 pleitte voor
provinciale kieskringen en een afzonderlijke opvolgerlijst voor het
Vlaams Parlement kreeg hij een reactie van voorzitter De Gucht. De
Gucht zei dat hij een dergelijke hervorming niet ongenegen was, maar
dat voor hem alles afhing van het compromis dat men in deze kon
maken. Anders uitgedrukt, de heer De Gucht moest eerst eens kijken
welke voordelen er voor hem aan verbonden waren. Het ging dus niet
om het verbeteren van onze instelling. Het ging doodeenvoudig om
het organiseren van het eigen electorale gewin.

Er zijn nog andere voorbeelden, maar die heb ik al in de commissie
geformuleerd. Ik laat het daar dus bij. Eén zaak moet mij echter nog
van het hart over het bijkomende feit dat zich vorige week heeft
voorgedaan. U herinnert zich het gemarchandeer met de N-VA die de
overheidsfinanciering kreeg toegezegd op voorwaarde dat ze in het
Vlaams Parlement een bijzonder decreet op de provinciale
kieskringen indiende, wat de N-VA ook prompt deed hoewel ze in
2002 tegen de provinciale kieskringen stemden. Dat is ook nuttig om
te weten. De logica is daar ver te zoeken. Op het federale vlak verzet
men zich tegen de invoering van een kiesdrempel en in het bijzonder
tegen de provinciale kiesdistricten om dan na de verkiezingen zelf het
initiatief in het Vlaams Parlement te nemen om de Vlaamse
kieskringen in te voeren.

Vrijdag laatstleden moest de commissie voor de Binnenlandse Zaken
vlug bijeenkomen. Ondertussen had immers de stemming
plaatsgevonden van het decreet in het Vlaamse Parlement. U, heren
en dames van de meerderheid, die zegt dat het debat telt en de ernst
waarmee het wordt gevoerd, aarzelt zelfs niet om inderhaast, op een
ongebruikelijke dag en uur, een commissie samen te roepen omdat
de schulden moesten worden betaald, omdat de beloftes die men had
gemaakt tegenover de N-VA, het deel van de koek van de N-VA,
moest worden ingelost.

Dit kon de koehandel tussen N-VA en paars eigenlijk niet beter
illustreren. Ik richt mij tot de heer Bourgeois. Ik neem aan dat het voor
hem niet gemakkelijk is overal aanwezig te zijn, maar hij zal wel de
kans krijgen hiervan op een andere manier op de hoogte te worden
gebracht. De heer Bourgeois is er altijd prat op gegaan dat zijn partij
ongebonden is. Welnu, in dit dossier heeft hij zich aan paars

la Commission de l'Intérieur ait dû
se réunir rapidement vendredi
passé, à un moment et un jour
inhabituels, après le vote au
Parlement flamand, pour régler les
"dettes" vis-à-vis de la N-VA,
illustre le marchandage entre ce
parti et la coalition violette. Geert
Bourgeois s'est enchaîné à cette
coalition, à ces partis qui ont
pourtant continuellement subor-
donné les intérêts flamands aux
souhaits des partis francophones
sous la législature précédente.

Qu'a-t-il fait de sa dignité? A la
suite de ces réformes, son parti va
probablement perdre un siège au
Parlement flamand. Mais il a opté
pour les recettes financières
immédiates. Voilà qui ne sert pas
sa crédibilité ni celle de la majorité.

Le marchandage sur la répartition
des sièges européens était le
moyen par excellence de faire
courber l'échine au cdH. Le
ministre a nié qu'un accord avait
été conclu à cet égard, mais
M. Arens l'a avoué en toute
sincérité. Que vaut encore la
parole du ministre? En
commission, on a voté en dernier
lieu sur la répartition des sièges
européens, alors que c'était le
premier point à l'ordre du jour. Le
projet a toutefois été brandi
comme une carotte devant le nez
du cdH, qui devait d'abord
également approuver les autres
points à l'ordre du jour. Ce fût un
spectacle honteux, particulière-
ment pour le cdH.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

geketend, aan partijen die tijdens de vorige legislatuur de Vlaamse
belangen voortdurend ondergeschikt hebben gemaakt aan de
belangen van de Franstalige partijen. Paars zal dat nu ook weer doen.
De vraag rijst waar het eergevoel van de heer Bourgeois is gebleven.

Collega's, ik wil een stoutmoedige redenering maken uit hoofde van
de N-VA. Als men de komende Vlaamse verkiezingen zou laten
doorgaan onder dezelfde wettelijke voorwaarden als de vorige keer,
met arrondissementele districten en apparentering, zou de N-VA twee
zetels verkrijgen op basis van de uitslag van 18 mei 2003. Als de
verkiezingen doorgaan met provinciale kiesdistricten en met een
kiesdrempel van 5% zal de N-VA één zetel verkrijgen. Ik weet niet of
dat tot u doordringt. Dat wil dus zeggen dat N-VA gekozen heeft voor
de financiële middelen en niet de beste electorale uitgangspositie
heeft gekozen, maar onmiddellijk de timing spreekt voor zich
eieren voor zijn geld heeft gekozen. Ik vind dat jammer, want dat
dient uiteraard de geloofwaardigheid van de heer Bourgeois niet, en
evenmin die van de meerderheid.

Er was ook het gemarchandeer met het voorontwerp inzake de
zetelverdeling voor de Europese verkiezingen. Dat was en is hét
middel om cdH op de knieën te dwingen en zodoende de vereiste
meerderheid te behalen. Toen ik dit in de commissie ter sprake
bracht, ontkende de minister in alle toonaarden dat dit ontwerp de
pasmunt was voor cdH. Het was voor hem dan ook bijzonder pijnlijk
onze moedige collega Arens van cdH te horen verklaren dat er
inderdaad stille akkoorden werden gesloten en dat de bijsturing van
dit ontwerp de prijs daarvoor was. De vraag is dus wat het woord van
een minister nog waard is wanneer hij zelf woordelijk zegt dat er van
een akkoord geen sprake is, terwijl de andere partij zo eerlijk is dat
ruiterlijk toe te geven. Men moet daaruit zelf de conclusies trekken die
men moet trekken.

Daarmee eindigt het verhaal niet. Ik was zelf niet aanwezig in de
commissie omdat ik in het buitenland vertoefde, toen men als laatste
punt heeft gestemd over de Europese zetelverdeling.

Mijnheer de minister, op dat punt ben ik een rot in het vak. Het
woordje "oud" gebruik ik liever niet.

02.24 Minister Patrick Dewael: (...)

02.25 Paul Tant (CD&V): Ik heb daar reeds over horen spreken,

mijnheer de minister.

Op de agenda van de commissie stond dit ontwerp als eerste
geagendeerd en normaliter moest daarover het eerst worden
gestemd. Het ontwerp werd echter als laatste punt goedgekeurd.
Waarom moest dit op die manier gebeuren? CdH moest eerst de
andere punten goedkeuren en de vereiste meerderheid mee leveren
vooraleer zij genoegdoening kregen over hetgeen hun als wortel voor
de neus werd gehouden. Bovendien en zonder deze discussie te
heropenen voeg ik eraan toe dat het geen echte maar een virtuele
wortel was. U hebt deze tekst alleen opgesteld om cdH tot enige
toegeving te dwingen of minstens aan te zetten. Dit is een
beschamende vertoning, ook voor het cdH dat wellicht een vernieuwd
geloof heeft gevonden in de BTW-verlaging voor de scholenbouw. Dat
waren de zilverlingen die hen destijds voor de neus werden gehouden

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

toen zij de vereiste meerderheid hebben geleverd voor de
Lambermont-akkoorden. Het spijt me dat ze niet vroeger de nodige
conclusies hebben getrokken. Iedereen zal het stilaan met me eens
zijn dat dit geen fatsoenlijk verhaal is.

02.26 Minister Patrick Dewael: Mijnheer de voorzitter, ik wens op dit

punt tussenbeide te komen omdat dit punt in de globale repliek niet tot
zijn recht zou komen.

De wijziging die de commissievoorzitter heeft voorgesteld in de
volgorde van de verschillende ontwerpen is uitsluitend het gevolg van
de uiteenzettingen van de parlementsleden die over de kiesdrempel
en de opvolgers handelden in plaats van over de Europese
verkiezingen die als eerste punt waren geagendeerd. De voorzitter
heeft beslist dat deze betogen voor het verslag moesten
gehergroepeerd worden. Aangezien de commissie de facto de
volgorde van bespreking heeft omgekeerd stelde de voorzitter voor in
diezelfde volgorde te stemmen. Dat en niets anders dan dat is de
reden van de wijziging in de volgorde.

02.26 Patrick Dewael, ministre:

Cette modification de l'ordre des
projets est entièrement due à
l'inversion de l'ordre en commis-
sion, afin de pouvoir concentrer
les interventions.

02.27 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de minister, op dit punt spreek ik

u woordelijk tegen. U was in de commissie aanwezig op het ogenblik
dat ik heb aangedrongen op een algemeen debat, zoals het op dit
ogenblik door de voorzitter wordt georganiseerd. Men is daar niet
willen op ingaan. De collega's die in de commissie aanwezig waren,
zullen dit niet tegenspreken.

U verklaart nu dat de wil om een debat over het geheel te voeren voor
de voorzitter het argument was om de volgorde van de stemmingen te
bepalen. We kunnen niet in zijn hart kijken. Vraag is wat we dan
allemaal te zien zouden krijgen! Het is echter duidelijk dat uw uitleg
niet de invalshoek van de voorzitter was, maar dat hij uw trouwe
soldaat was. Hij moest erover waken dat men niet vroeger beloond
werd dan het ogenblik dat men de overeenkomst had nageleefd.

02.27 Paul Tant (CD&V): Sur ce

point, je ne suis pas d'accord avec
le ministre. Ma question invitant à
un débat général est restée sans
réponse. Le président servait
fidèlement les intérêts de la
majorité, qui devait veiller à ce que
personne ne soit récompensé trop
tôt.

02.28 Minister Patrick Dewael: Mijnheer de voorzitter, de heer Tant

was niet aanwezig. Hij was verontschuldigd wegens zijn buitenlandse
missie. De heer Tant spreekt over werkzaamheden in een commissie
die hij niet heeft bijgewoond.

De wijziging in de volgorde van stemming werd voorgesteld door de
voorzitter en is eenparig door de commissieleden aanvaard. Mocht de
voorzitter slechte intenties hebben gehad, kan ik me inbeelden dat de
oppositie, zeker CD&V, zou hebben geprotesteerd. Quod non.

02.28 Patrick Dewael, ministre:

Si M. Tant avait pu être présent - il
était à l'étranger -, il saurait que la
modification de l'ordre a été
approuvée à l'unanimité.

02.29 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de minister, de CD&V-oppositie

heeft dat heel goed begrepen. Zeg mij echter wat voor ons de reden
zou zijn geweest om iets anders te vragen. Daar gaat het mij niet om.
Mij gaat het erom dat u een scenario had gemaakt, waarbij op basis
van gemarchandeer akkoorden werden gesloten. U vertrouwt uw
partner bovendien zo ver dat u hem eerst zonder meer de uitvoering
van het akkoord opdringt, om nadien te krijgen wat werd afgesproken.

Mijnheer de voorzitter, collega's, de ontwerpen zijn niet alleen
belangrijk om wat erin staat. Ze zijn ook belangrijk om wat er niet in
staat. Ze beogen namelijk een zo groot mogelijke harmonisatie van
de federale kieswetgeving. Als we de ontwerpen echter grondig
bekijken, is de vraag wat men harmoniseert.

02.29 Paul Tant (CD&V): Nous

ne voyions aucune raison de
demander autre chose. Un
scénario a été construit en
fonction de marchandages, voilà le
problème.

Il importe également de
s'intéresser à ce qui ne figure pas
dans les projets. Qu'harmonise-t-
on en somme? L'année passée, le
gouvernement a supprimé les
suppléants pour les rétablir

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Eerst en vooral zal de minister verwijzen naar de herinvoering van de
afzonderlijke lijst van opvolgers en het feit dat deze lijst ook werd
ingevoerd voor de federale verkiezingen. Dat is juist, mijnheer de
minister, maar u mag niet vergeten te vermelden dat dezelfde
regering eerst de lijst van opvolgers heeft afgeschaft en deze nadien,
een jaar later, aan de hand van dezelfde argumenten opnieuw wil
invoeren.

Ten tweede, mijnheer de minister, mocht ik in uw naam spreken, dan
zou ik eraan toevoegen dat de modaliteiten voor de afzonderlijke lijst
van opvolgers voor de gewestraden anders zijn voor Kamer, Senaat
en Europees Parlement. U zegt dat u de harmonisatie wenst van de
wetgeving wat de opvolgers betreft. Welnu, collega's, bekijk het aantal
opvolgers. Er is een verschil naargelang de verkiezing waarover het
gaat. Wat is daarvan de bestaansreden?

Ten derde, mijnheer de minister, zult u misschien zeggen dat de
harmonisatie ook het ongedaan maken van de apparentering en de
invoering van de kiesdrempel vereist. Collega's, voor de Waalse
gewestraad staat het nu al vast dat de verkiezing dienaangaande
wordt georganiseerd in arrondissementele kieskringen. Wat is de
logica daarvan? U gebruikt het argument dat wij omwille van de
eenduidigheid van de regeling ervoor moeten zorgen dat de
vermaledijde apparentering verdwijnt. U laat ze nochtans bestaan er
staat niets over in de tekst voor Wallonië, voor de verkiezing van de
Waalse Raad. Kunt u dat uitleggen?

aujourd'hui. Les modalités de la
liste de suppléants diffèrent selon
le niveau: flamand, fédéral ou
européen. L'apparentement est
supprimé et un seuil électoral est
instauré. Pour le Conseil régional
wallon, les circonscriptions électo-
rales d'arrondissement sont toute-
fois maintenues.

02.30 Geert Lambert (sp.a-spirit): Mijnheer Tant, uw uiteenzetting is

interessant. Anderzijds heb ik collega's van uw partij in het Vlaams
Parlement terecht horen verklaren dat zij juist niet wilden dat in het
federaal Parlement zou worden geregeld waarover op Vlaams niveau
kon worden beslist.

Ik meen dus dat het effectief omwille van de constitutieve autonomie
is dat elke regio zelf beslist hoe de verkiezingen voor hun
gewestraden zullen worden georganiseerd. Ik heb daarmee geen
enkele moeite. Wij hebben in Vlaanderen ervoor gekozen om een
gelijkaardig systeem op te zetten. Ik ben er een voorstander van. Laat
het ook zo gebeuren. Ik vind het een goede regeling.

02.30 Geert Lambert (sp.a-

spirit): L'exposé de M. Tant est
intéressant mais ses collègues du
Parlement flamand ont souligné à
juste titre que l'autonomie
constitutive s'appliquait à cette
matière.

02.31 Paul Tant (CD&V): Collega, de regering gebruikt in de

motivatie van haar wetsontwerp voor dat punt de idee van de
harmonisatie en de gelijkschakeling. Dat is een argument dat in deze
materie geen hout snijdt, omdat de regeling anders zal zijn
naargelang het gaat over de Waalse Gewestraad, het federale niveau
of het Vlaamse niveau. Hou dus op met de harmonisatie als argument
te gebruiken. Dat is het enige wat ik wil zeggen, onafgezien van de
autonomie die in deze materie kan bestaan.

Spreek dan niet over harmonisatie, zoals de minister heeft gedaan.
Dit was een van zijn argumenten om de tekst te verdedigen.

Mijnheer de minister, ik zou nu wat technisch moeten worden, maar ik
zal dat niet doen en mij tot de globale conclusie beperken. Er is
namelijk heel wat te doen geweest, ook in de media, over de
apparentering en de combinatie daarvan met kiesdrempels. Collega's,
de discussie over het al dan niet voortbestaan van het vereiste

02.31 Paul Tant (CD&V): Je veux

simplement démontrer que le
gouvernement ne doit pas
prétexter l'harmonisation pour
défendre son projet.

L'apparentement et sa combi-
naison avec un seuil électoral ont
fait beaucoup de bruit. Or, cela n'a
aucun sens de combiner un
quorum électoral de 66% pour
l'apparentement au niveau provin-
cial à un seuil électoral de 5%. Le
quorum est de facto supérieur à
5%.

Ce sont des calculs bassement

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

kiesquorum van 66% om aan de apparentering op provinciaal vlak te
kunnen deelnemen, in combinatie met de provinciale kiesdrempel is
zo zinloos als ze groot is. Mijnheer de minister, wij hebben het
daarover in de commissie gehad. In de feiten ligt het kiesquorum
namelijk hoger dan 5%. Het heeft dus geen enkele zin om daarover
een debat te voeren.

Dat partijpolitieke berekeningen aan de basis liggen van die
kieswetgeving blijkt trouwens tevens uit het feit dat paars niet wil
raken aan de dubbele kandidaatstelling. Voor mij is dit een bijzonder
wezenlijk element, mijnheer de minister. Niet alleen CD&V, maar ook
grondwetspecialisten zijn van oordeel dat de dubbele
kandidaatstelling ongedaan moet worden gemaakt. De professoren
Van Orshoven en Veny hebben zich tijdens de hoorzitting in het
Vlaams Parlement ondubbelzinnig uitgesproken. Zij zeggen, op basis
van het arrest van 26 mei van het Arbitragehof, dat bij de dubbele
kandidaatstelling voor de Gewesten en het Europees Parlement, net
als voor Kamer en Senaat, de kiezer misleid wordt en de kandidaten
ongelijk worden behandeld. Omdat iedereen zou begrijpen waarover
ik het heb, geef ik een voorbeeld. Wanneer men bijvoorbeeld
tegelijkertijd kandidaat is voor het Vlaams Parlement en het Europees
Parlement, dan beschikt men over een veel groter budget dan iemand
die alleen maar op de lijst voor het Vlaams Parlement staat. Dat is de
ongelijkheid waarover het Arbitragehof het heeft.

Mijnheer de minister, het Arbitragehof is bijzonder duidelijk in zijn
motivering: de dubbele kandidatuur kan niet, omdat de kiezer nooit
kan weten wat er met zijn stem zal gebeuren. Er kunnen met
stemmen uitgebracht op kandidaat A andere kandidaten op de lijst
verkozen worden waarvoor de kiezer in kwestie nooit had willen
stemmen. Dat is de reden waarom het Arbitragehof zegt dat dit niet
kan. Collega's, zonder daarbij nodeloos lang stil te staan, moet u zich
toch eens het volgende voorstellen. Deze regering wordt
geconfronteerd met een arrest van de hoogste jurisdictionele instantie
in dit land, het Arbitragehof, dat heel duidelijk en op een goed
gemotiveerde wijze zegt dat de dubbele kandidatuur niet mag.

En dan is er een paarse regering die dit doodleuk naast zich
neerlegt, die niets doet om het arrest van het Arbitragehof uit te
voeren omdat men diezelfde paarse kopstukken opnieuw wil ten
tonele voeren, opnieuw de kans wil geven om electoraal gewin te
halen uit heel deze regel. Ik denk dat terecht kan opgemerkt worden
dat de regering doodeenvoudig met de uitspraken van de hoogste
jurisdictionele instantie de vloer aanveegt, enkel omwille van het
gewin en het electorale voordeel.

Ik zie enkele collega's visueel reageren. Ik wil hier even bij stilstaan.
Realiseert u zich het volgende. Als mensen u aanspreken over
problemen omtrent hun pensioenrechten omdat sommige jaren die de
basis vormen voor de berekening van hun pensioen onvoldoende
kunnen bewezen worden. Het is u wellicht ook al overkomen dat u
aan deze mensen moet zeggen: "Het spijt mij, de wet is hard, maar
het is de wet. Dura lex sed lex ». Hier moeten mensen dan genoegen
mee nemen. Niet zo wanneer het over de politiek gaat. Wanneer
bijvoorbeeld N-VA niet meer voldoet aan de voorwaarden om van
overheidswege gefinancierd te worden en dat is een probleem waar
ik vatbaar voor ben passen we de wet aan, omdat het gaat over
politici. Dat is het beeld dat de mensen bereikt. Met name, politici

politiques qui ont motivé cette
réforme électorale. La coalition
violette ne veut pas toucher au
système des doubles candida-
tures. Or il découle de l'arrêt de la
cour d'arbitrage du 26 mai 2003
que ce système doit pourtant être
aboli dans la mesure où il laisse
entendre que quelqu'un qui pose
sa candidature à la fois au
Parlement flamand et au
Parlement européen dispose d'un
budget beaucoup plus important
que quelqu'un qui ne se porte
candidat qu'au seul Parlement
flamand, par exemple.

La Cour d'arbitrage parle à cet
égard d'inégalité. L'électeur ne sait
pas ce qu'il advient de sa voix
puisqu'à la limite, sa voix peut très
bien revenir à quelqu'un pour qui il
ne voulait pas voter. La coalition
violette dédaigne complètement
les objections émises par le plus
haut collège juridictionnel du pays
pour la bonne et simple raison
que, dans le but d'engranger des
gains électoraux, elle veut faire
élire les mêmes personnalités en
vue, qu'elles soient libérales ou
socialistes. La loi est donc
aménagée spécialement pour les
politiciens. Quand on l'examine, on
ne peut se défaire de l'impression
qu'une caste politique s'érige en
pouvoir suprême.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

maken de wet, maar moeten haar zelf niet toepassen. Dat beeld
brengt u naar buiten. U past de wet aan als het u goed uitkomt. Zelfs
als er een uitspraak is van een van de hoogste gerechtelijke
instanties, die zegt dat in geen geval dubbele kandidaturen
aanvaardbaar zijn, zegt u dat het over het politieke bedrijf gaat en dan
moeten de mensen begrijpen dat electoraal opportunisme het zwaarst
weegt.

Mijnheer Van der Maelen, er is geen andere uitleg. In godsnaam, stop
toch uzelf dit wijs te maken. De waarheid is dat u het beeld naar voren
brengt van een politieke kaste die boven alles staat. Dit is niet onze
stijl, is het nooit geweest en zal het wat mij betreft nooit worden. U
laat zich wel bijzonder diep vallen. Geloof mij, ik zeg dit niet theatraler
dan nodig. U bent niet in staat hier een afdoend antwoord op te
geven. U laat in de kieswetgeving dingen overeind die niet door een
rechtgeaard democraat kunnen gedoogd worden.

02.32 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, ik wil

even reageren op het verwijt van collega Tant dat de kieshervorming
door een aantal partijen gesteund wordt met de bedoeling de
uitgangspositie van die partijen voor de volgende verkiezingen te
verbeteren.

Mag ik u verwijzen naar het voorstel van uw eigen partij, de CD&V,
dat in de daarnet vernoemde commissie voor Politieke Vernieuwing is
ingediend? De CD&V had een voorstel tot wijziging van de
kieshervorming, dat erop neerkwam dat wij tot zeer kleine
kiesomschrijvingen zouden komen, volgens het Britse systeem "the
first past to post".

02.32 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): M. Tant brosse le
tableau d'une réforme électorale
appuyée par des partis soucieux
d'améliorer leur position de départ
lors des prochaines élections. Je
rappellerai donc la proposition du
CD&V en commission pour le
Renouveau politique, qui visait à
instaurer de très petites
circonscriptions électorales avec
une répartition des sièges comme
en Grande-Bretagne.

02.33 Paul Tant (CD&V): Dat doet niets terzake.

02.34 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Mag ik mijn uiteenzetting

afronden?

De voorzitter: Laat u de heer Van der Maelen uitspreken.

02.35 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Volgens de simulatie die wij

in de commissie voor de Politieke Vernieuwing hebben gemaakt van
dat systeem, zou dat betekend hebben dat, met behoud van hetzelfde
resultaat van 1999, de CD&V naar 62 zetels in de Kamer zou gaan. U
had er effectief 24. Dat is het systeem dat de CD&V voorstelt.

Collega Tant, ik nodig u uit om te kijken naar de simulaties van het
nieuwe systeem met de provinciale kiesomschrijvingen. U zult het met
mij eens zijn dat de verschuivingen minimaal zijn. Als u ons de les
komt lezen dat wij de kiessystemen wijzigen zodat onze
uitgangspositie plots verandert, dan stel ik vast dat u meer dan wij
ziek bent in dat bedje.

Het laatste voorstel dat ik van de CD&V gehoord heb, zijn de kleine
kiesomschrijvingen, waarbij het aantal zetels voor de CD&V
verdrievoudigt. Ons moet u dus de les niet komen lezen!

02.35 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): D'après des
simulations, le CD&V aurait ainsi
obtenu 62 sièges au lieu de 24 en
1999.

Les glissements opérés
actuellement sont minimaux. Nous
n'avons de leçons à recevoir de
personne!

02.36 Paul Tant (CD&V): Maar dat doet niets terzake, mijnheer Van

der Maelen.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

De voorzitter: Mijnheer Tant, ik geef even het woord aan de heer De Crem en ik verzoek u daarna uw
uiteenzetting af te ronden want u hebt de spreektijd van dertig minuten reeds overschreden.

02.37 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, de heer Van

der Maelen heeft enorme psychische problemen met zijn ten grave
gedragen geesteskind, de commissie voor de Politieke Vernieuwing.

Mijnheer Van der Maelen, u manipuleert namelijk, in de beste traditie,
de cijfers daarvan. U geeft de cijfers van de experts. Welnu, die
experts die door u waren uitgenodigd waren bijzonder ontgoocheld
omdat er met hun werk nooit iets is gebeurd. Zij hadden alle
scenario's van alle partijen over een hervorming berekend. Ons
voorstel was een evenwicht tussen het meerderheidsstelsel en het
evenredigheidsstelsel, namelijk 50 zetels in het evenredigheidsstelsel
en 100 in het meerderheidsstelsel. Als er 100 zetels in het
meerderheidsstelsel zouden zijn, kwamen ze in 100 districten. Dan
gold het "proportionel à la française" en niet "the first past to post". De
cijfers die u geeft zijn helemaal niet juist.

Mijnheer Van der Maelen, wanneer u met cijfers komt aanzetten ik
weet dat het voor socialisten soms een beetje moeilijk is de juiste
cijfers te geven dan hebben de bevolking en het Parlement recht op
een juiste interpretatie ervan.

02.37 Pieter De Crem (CD&V):

M. Van der Maelen souffre d'un
problème psychique par rapport à
la commission pour le Renouveau
politique, son oeuvre jetée aux
oubliettes. Il manipule les chiffres
des experts. Ceux-ci ont envisagé
tous les scénarios possibles. Notre
proposition tendait à trouver un
équilibre entre le système
majoritaire et le système
proportionnel: 50 sièges à la
représentation proportionnelle et
100 en districts avec une
répartition des sièges "à la
française". Une telle formule
aboutira à des chiffres différents.

De voorzitter: Mijnheer Van der Maelen, u krijgt nog een woord van repliek, maar daarna zal de heer Tant
zijn betoog eindigen.

02.38 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, ik

verwijs collega De Crem naar de simulatie, gemaakt door professor
Pascal Delwit, een zeer gerenommeerd politicoloog van de ULB. Hij
maakte een simulatie op basis van het voorstel dat door de CD&V
werd ingediend. Ik daag u uit om de cijfers die ik geef, te weerleggen.

02.38 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): M. Pascal Delwit,
politologue de renom de l'ULB, a
réalisé la simulation. Je défie
M. De Crem d'en réfuter les
chiffres.

De voorzitter: Mijnheer De Crem, ik moet de heer Tant laten besluiten.

02.39 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik daag de

heer Van der Maelen uit.

De voorzitter: Wel, daag mekaar uit en lees de rapporten.

02.40 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer Van der Maelen, ik daag u

uit om u nu spoorslags naar uw kantoor te begeven of naar het archief
van de Kamer om één CD&V-voorstel te vinden waarmee wij het
kiesstelsel willen hervormen in een puur meerderheidsstelsel,
gebaseerd op het enge systeem. Dat is absolute nonsens.

Het enige wat is gebeurd, is de indiening van een voorstel samen met
de VLD. De VLD was daarvan de eigenlijke voorstander. Herinner u
het Burgermanifest deel II, onder de titel "De kiesomschrijving het
dichtst bij de kiezer" De VLD heeft dat voorstel gedaan. U bent op ons
voorstel ingegaan nadat u niet meer wist van welk hout nog pijlen te
maken en toen werd beslist een simulatie te maken op basis van de
resultaten van 1995 volgens een nieuwe tekening. Dat is er gebeurd.

02.40 Pieter De Crem (CD&V):

Je défie M. Van der Maelen de
trouver une proposition du CD&V
tendant à transformer le système
électoral en un système purement
majoritaire, basé sur le système
anglais. C'est un non-sens total.

De voorzitter: De heer Tant zal nu eindigen. Mijnheer Tant, we zijn al ruim boven het half uur. U kent het
Reglement uit het hoofd. Nu moet u echt besluiten.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

02.41 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, men mag mij dat

niet kwalijk nemen, maar de heer Van der Maelen geeft de aanzet tot
een debat dat helemaal niet terzake dient. Waarom niet? Collega, u
zegt daarnet dat voorstellen ingediend werden in de commissie voor
de Politieke Vernieuwing. Daar zaten als ik mij niet bedrieg alle
partijen in. De bedoeling was om daar met elkaar van gedachten te
wisselen en te zien in welke mate men tot een compromis kon komen.
Gaan we akkoord? Ja hé?

02.41 Paul Tant (CD&V): En

commission du Renouveau
politique, l'objectif était de
procéder à un échange de vues et
de voir s'il était possible de trouver
un compromis.

02.42 Dirk Van der Maelen (sp.a-spirit): Als u dat wilt, zal ik u de

aanwezigheden geven van de verschillende leden, onder meer van de
afgevaardigden van wat toen nog CVP heette in die commissie. Daar
was een mogelijkheid voor een gesprek en daar heeft de CVP op
systematische wijze meegeholpen aan het blokkeren van de werking
van die commissie. Ik kan u de gegevens geven.

02.42 Dirk Van der Maelen

(sp.a-spirit): En effet, la
concertation était possible en
commission, mais le CVP en a
systématiquement bloqué le
fonctionnement.

De voorzitter: Neen, mijnheer De Crem, dat is een ander debat. De heer Tant moet nu besluiten. Men
voert hier drie, vier debatten tegelijkertijd. Du passé, faisons table rase.

02.43 Paul Tant (CD&V): Ik begrijp wel dat de heer Van der Maelen

zich daarbij niet gemakkelijk voelt, maar er is een essentieel verschil
met de discussie in de commissie voor de Politieke Vernieuwing ik
herhaal het, daar waren alle politieke partijen aanwezig waar het de
bedoeling was om met elkaar van gedachten te wisselen. Hier worden
wij geconfronteerd met een tekst, uitsluitend uitgaande van de
meerderheid, die men wil opdringen aan de oppositie die men tegen
alle geplogenheden van vele decennia in niet heeft geconsulteerd.
Dat is het wezenlijke verschil. Ten tweede, is een essentieel verschil
het feit dat het in deze gaat om het al dan niet van toepassing maken
van een uitspraak van het hoogste rechtscollege. Dat legt u doodleuk
naast u neer. Het zou u nog zuur kunnen opbreken. Ik zeg u waarom.

Het Arbitragehof heeft zijn uitspraak gedaan. Ik zou de collega's van
de meerderheid willen vragen om toch nog maar eens heel
aandachtig te luisteren. Het Arbitragehof heeft uitspraak gedaan,
maar daar eindigt het niet mee. Wij staan straks voor verkiezingen en
in de voorbereiding daarvan kan, indien men niet akkoord gaat met
bepaalde kandidaten, de zaak uiteindelijk voor beslissing voorgelegd
worden aan het hof van beroep en aan het Hof van Cassatie om als
laatste instantie te beslissen. U kunt proberen wat u wil, maar u moet
er rekening mee houden dat de ratio discendi zoals men dat zo
mooi uitdrukt van het Arbitragehof daar niet mee ophoudt. Hier is
recht geschreven. Hier is dus een rechtsgrond ontwikkeld die toelaat
dat in de aanloop naar de verkiezingen, wanneer betwistingen
ontstaan over kandidaturen, een beroep kan worden gedaan op het
hof van beroep. Dan zullen we wel eens zien. Zeg niet dat ik u niet
gewaarschuwd heb.

02.43 Paul Tant (CD&V): Au sein

de la commission pour le
Renouveau politique, au moins,
l'intention était encore de se
concerter. A présent, la majorité
veut imposer un texte à
l'opposition sans consultation. En
outre, l'application d'un arrêt de la
plus haute juridiction est en cause.
Si la majorité n'y donne aucune
suite, elle pourrait bien s'en
mordre les doigts. Si quelqu'un
n'est pas d'accord avec certains
candidats, il pourra à l'approche
des élections s'adresser à la Cour
d'appel et à la Cour de cassation.

02.44 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): (...)

02.45 Paul Tant (CD&V): Ik kan mij nauwelijks inhouden, mijnheer

Annemans. Ik weet alleen maar dat men in mijn partij zinnens is om
dit niet zonder meer te ondergaan. Dat is duidelijk. Trouwens, ik moet
nog even zeggen...

De voorzitter: Mijnheer Tant, u moet eindigen. U hebt zo veel te zeggen, maar u moet eens eindigen.

02.46 Paul Tant (CD&V): Collega's, ook dit is de moeite waard om 02.46 Paul Tant (CD&V): En

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

even gehoord te worden. Ik heb hetzelfde probleem in de commissie
voorgelegd. Toen zei de minister: "Mijnheer Tant, maak daarover
geen problemen. De Raad van State heeft zich over onze teksten
uitgesproken en er geen enkele opmerking over gemaakt".

Nu moet u zich eens voorstellen: dit figureert niet in de tekst van de
ontwerpen. Hoe zou in godsnaam de Raad van State daarover dan
een advies kunnen uitbrengen? Bovendien, mijnheer de minister, hebt
u de Raad van State nauwelijks vijf dagen de tijd gegeven om snel tot
een advies te komen.

Mijnheer de voorzitter, ik moet nog twee zaken onder uw aandacht
brengen. Ik heb u trouwens ook een referentie beloofd naar het boek
dat daarnet werd geciteerd. Dat moet ik dus ook nog doen, dat is
nuttig voor u.

commission, le ministre a avancé
comme argument que le Conseil
d'Etat n'avait formulé aucune
observation. La raison en est que
cela ne figure pas dans le texte
des projets. Dans ce cas,
comment le Conseil d'Etat
pourrait-il rendre un avis sur la
question dans les cinq jours?

De voorzitter: Mijnheer Tant, u zult nog in de Kamer blijven en u zult nog toespraken houden. Probeer u
dus aan de tijd te houden.

02.47 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik moet van de

gelegenheid gebruikmaken om even in herinnering te brengen wat
eerste minister Verhofstadt in het begin van zijn eerste ambtsperiode
heeft gezegd. Hij heeft gezegd dat men de resultaten en het al dan
niet lukken van zijn beleid zal kunnen afleiden uit het terugdringen van
het Vlaams Blok. Dat is dus flagrant mislukt, in elk geval wat de
voorbije verkiezingen betreft. Daarnaast maken we het intussen mee
dat het Vlaams Blok door de huidige meerderheid onder de arm wordt
genomen om in het Vlaams Parlement de provinciale kieskringen
goed te keuren. Men kan zeggen dat wij ook procedureslagen hebben
geleverd, waarbij wij samen met het Vlaams Blok aan dezelfde kant
bleken te staan.

Mijnheer de voorzitter, dit zal echter de eerste keer zijn dat een wet,
meer bepaald een decreet, is gemaakt, niet alleen met de steun van
het Vlaams Blok, maar ook tegen de wil van een ander deel van de
democratische meerderheid in. In die zin is hier echt geschiedenis
geschreven. Ik weet niet of u zich dat realiseert. Hier is de wet, en
zelfs de bijzondere wet, gemaakt met de steun van het Vlaams Blok
en tegen de wil van een democratische partij. Het moet een keer de
eerste keer zijn, maar het is nuttig om dat te weten.

U twijfelt er toch niet aan dat u op die manier het Vlaams Blok ook
electoraal een bijzonder goede dienst bewijst? Ik neem aan dat u
weet dat de kracht van het Blok niet zozeer ligt bij de kandidaten
meer zal ik daarover niet zeggen die het op de lijsten zet, dan wel in
zijn boodschap en zijn zwartwitstandpunten, die vaak zijn gebaseerd
op geprogrammeerde onverdraagzaamheid.

02.47 Paul Tant (CD&V): Le

premier ministre Verhofstadt avait
déclaré à l'entame de son premier
mandat que le succès de sa
politique se jugerait au recul du
Vlaams Blok. Lors des dernières
élections, en tout cas, c'était un
échec flagrant. Par ailleurs, la
majorité actuelle prend le Vlaams
Blok par le bras pour qu'il
approuve les circonscriptions
électorales provinciales au Parle-
ment flamand, et ce, contre la
volonté d'un parti démocratique.
En outre, service est ainsi rendu
au Vlaams Blok. La force de ce
parti réside en effet dans son
message et dans des prises de
position manichéennes basées sur
l'intolérance, et non pas dans ses
candidats.

De voorzitter: Mijnheer Tant, ik vraag u nu uitdrukkelijk te eindigen.

02.48 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik zal eindigen.

De voorzitter: U werd onderbroken, ik zal die blessuretijd aftrekken, maar nu is de tijd om.

02.49 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik ben u nog iets

verplicht. Wat u betreft, wil ik nog snel zeggen dat de haan straks voor
de derde keer zal kraaien. Het zal deze keer niet voor Petrus zijn,
maar wel voor Herman De Croo. Ik bedoel daarmee dat u een week

02.49 Paul Tant (CD&V): Bientôt,

le coq chantera pour la troisième
fois pour M. De Croo. Une
semaine avant le vote sur la

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

vóór de stemming van de wijziging van de kieswet voor de federale
verkiezingen zei dat die dubbele kandidaatstelling eigenlijk niet kon.
Dat zou immers voor gevolg hebben dat er in uw Kamer "mijn"
Kamer, zo drukte u zich uit zodanig veel opvolgers zouden zetelen
dat het een Parlement van slaven zou worden. Twee dagen nadien
keurde u deze tekst goed. Toen kraaide de haan een eerste keer.

Na de verkiezingen van 18 mei deed diezelfde voorzitter zijn beklag
over het feit dat zijn Kamer door de 37 opvolgers die erin zetelen
verworden was tot een vervangingsparlement. Hij vond het geen
goede zaak dat het Arbitragehof de dubbele kandidaatstelling niet had
vernietigd. Enkele weken later maakte hij nochtans bekend dat hij op
13 juni 2004 zowel de lijst voor het Vlaams Parlement als voor het
Europese Parlement zou proberen te versterken. De haan kraaide
toen een tweede keer.

Ik twijfel er niet aan dat de Kamervoorzitter deze ontwerpen mee zal
goedkeuren. Ik twijfel er ook niet aan dat Herman De Croo na 13 juni
in een van zijn vele interviews zal verklaren dat de dubbele
kandidaatstelling voor het Europese en het Vlaamse Parlement in
feite niet netjes was. De haan zal dan voor de derde keer zeker
kraaien. Maar dan zijn de stemmen geteld en dat volstaat voor
iemand voor wie opportunisme de grootste kwaliteit is. Proficiat en
bedankt.

modification de la loi électorale
pour les élections fédérales, il
avait déclaré que la double
candidature n'était pas une bonne
chose. La profusion de suppléants
ferait du Parlement une assem-
blée d'esclaves. Deux jours plus
tard, il adoptait pourtant la
modification. Après les élections
du 18 mai, le président s'est plaint
du fait que sa Chambre, avec ses
37 suppléants, s'était transformée
en un parlement de
remplacement.

Il regrettait que la Cour d'arbitrage
n'avait pas annulé la double
candidature. Quelques semaines
plus tard, il annonçait qu'il
renforcerait tant la liste pour le
Parlement flamand que la liste
pour le Parlement européen. Je ne
doute pas que le président de la
Chambre adoptera la réforme
électorale. Je ne doute également
pas du fait qu'il déclarera, au
lendemain du 13 juin, que la
double candidature aux
Parlements européen et flamand
n'était pas très correcte. Le coq
chantera alors certainement pour
la troisième fois.

De voorzitter: Dank u wel, mijnheer Tant. Ik moet u zeggen dat degene voor wie de haan driemaal kraaide,
de eerste leider van de katholieke kerk is geworden. Het was de apostel Petrus.

Mijnheer De Man, u hebt het woord. Ik dacht dat mevrouw Galant aan de beurt was, maar ik zie dat ze daar
nog niet is. Madame Galant pose une question en commission. Dus ik ga u het woord geven. Dit is het
normale verloop van de zaak.

Ordemotie
Motion d'ordre

02.50 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter,

voorafgaandelijk wens ik bij ordemotie een ander punt aan te snijden.
Ik heb u bij het begin van de zitting aangesproken over een probleem
dat zich stelt in dit Huis. U weet dat het maatschappelijk debat over de
hoofddoeken en de hijabs woedt. Het reikt nu ook tot in uw Huis,
mijnheer de voorzitter. Deze ochtend heeft een collega van ons,
mevrouw Nahima Lanjri, zich in de commissie voor de Binnenlandse
Zaken getooid met de hoofddoek. U hoeft mij niet te geloven, u kan er
de beelden van VTM op nakijken.

Mijn vraag is dus of dit wel kan in dit Parlement. Ik herinner mij dat u
in de vorige legislatuur Vincent Decroly van Ecolo manu militari uit dit
Huis hebt laten verwijderen, omdat hij nota bene een petje ophad. Als
een petje niet kan, kan dan a fortiori een hoofddoek ook niet in uw
ogen? Als u dit toelaat, mijnheer de voorzitter, dan is het hek van de

02.50 Filip De Man (VLAAMS

BLOK): Ce matin, Mme Nahima
Lanjri s'est présentée en commis-
sion des Affaires étrangères,
parée d'un foulard. Le président
peut-il le permettre alors qu'il a
précédemment fait sortir
M. Decroly parce qu'il portait une
casquette?

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

dam. Ik vraag u dus om terzake uw mening te formuleren ten
overstaan van deze vergadering.

De voorzitter: Ik zal de heer Giet, die hier niet is, te gepasten tijde
raadplegen. Ik heb het secretariaat van de commissie gecontacteerd.
Ik heb mevrouw Lanjri hier bij mij gevraagd en ik zal morgenvroeg de
heer Giet, die deze namiddag helaas niet kon aanwezig zijn, hierover
ondervragen. Zonodig leg ik dit voor aan de commissie voor het
Reglement om daarin een lijn vast te leggen als het nodig is. Dat
beloof ik u. Men heeft mij gezegd dat er deze ochtend in de
commissie geen bemerkingen zijn geweest.

Le président: J'en discuterai
demain avec le président de la
commission, M. Giet. Si cela
s'avère nécessaire, je soumettrai
une liste générale des règles en
commission du Règlement.

02.51 Geert Lambert (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, om er geen

enkele twijfel over te laten bestaan: voor ons is de vestimentaire
verplichting van dit Huis geen extra verkiezingsvoorwaarde. Dit kan
dus niet.

02.51 Geert Lambert (sp.a-

spirit): A nos yeux, l'habillement
doit être libre et les coutumes
vestimentaires ne constituent pas
une condition d'éligibilité.

De voorzitter: Over wie heeft u het nu?

02.52 Geert Lambert (sp.a-spirit): Het gaat erover dat de

vestimentaire gewoontes die men al dan niet aanneemt in de
commissie tot de individuele vrijheid behoren.

De voorzitter: Er zijn toch beperkingen hoor.

Le président: Il existe toutefois
des limites.

02.53 Geert Lambert (sp.a-spirit): Mijnheer de voorzitter, ik vind dat

dit behoort tot de individuele vrijheden.

De voorzitter: Het moet een correcte vestimentaire houding zijn. Dat is alles.

02.54 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, wat

betreft die ordemotie, als u vandaag geen standpunt wilt formuleren,
dan zal ik u daar morgen bij de aanvang van de vergadering opnieuw
mee confronteren. Ik denk dus dat het beter zou zijn dat u nu krachtig
en bondig zegt wat er van aan is. Kan een hoofddoek in het
Parlement? Zult u mevrouw Lanjri tot de orde roepen, zoals artikel 62
u toestaat?

02.54 Philip De Man VLAAMS

BLOK): Si le président refuse de
prendre fermement position
maintenant, je l'interrogerai à
nouveau à ce sujet demain.

De voorzitter: Het zou van mijnentwege onwijs zijn om niet ook de commissievoorzitter, die ik zal
contacteren, te horen.

02.55 Filip De Man (VLAAMS BLOK): U hebt de secretaris gehoord,

u hebt mevrouw Lanjri gehoord, u hebt de minister gehoord. De heer
Dewael was daar.

De voorzitter: Ik wil de omstandigheden kennen waarin dit gebeurd is. Mijnheer De Man, het schijnt dat u
geen enkele bemerking hebt gemaakt toen het gebeurd is, u doet dat nu (...)

02.56 Filip De Man (VLAAMS BLOK): So what?

02.57 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik moet u ter hulp

komen. U hebt mij daarnet een kenner van het Reglement genoemd.
Ik ken niet alleen de letter van het Reglement, maar ook de
geplogenheden van het Huis. Mijnheer De Man, tot nu toe is er alleen
opgetreden wanneer iemand te weinig gekleed was.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

De voorzitter: Ik zal dat blijven doen, als het in de toekomst uitbreiding zou nemen.

02.58 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, dat

weet ik, maar morgen verwacht ik uitsluitsel. Men zou kunnen zeggen
dat het stemmingmakerij van het Vlaams Blok is, dat de hoofddoeken
de hijabs haat. In dit Parlement moet er klare wijn worden
geschonken. Vraag is of men getooid met een hoofddoek in dit
Parlement aan een debat kan deelnemen. Morgen om 14.15 uur hoop
ik dat u op deze vraag een antwoord zult kunnen geven. Dit is, mijns
inziens, geen onredelijke vraag.

(...)

02.59 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, wat u

ook beslist, mijn fractie zal zich bij uw wijsheid neerleggen.

02.60 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik begrijp de

bezorgdheid van spirit. Het is perfect denkbaar dat na paters en
priesters ook kloosterzusters binnenkort tot deze fractie behoren. Dat
deze mensen de tekenen van hun waardigheid dragen, zou niet
abnormaal zijn!

De voorzitter: Sommige fracties hebben hier meer ervaring mee dan andere.

02.61 Geert Lambert (sp.a-spirit): (...)

De voorzitter: Heeft dat met de kloosterzusters te maken?

02.62 Geert Lambert (sp.a-spirit): Het zijn mijn buurmeisjes,

mijnheer de voorzitter.

De voorzitter: Van mij ook.

02.63 Geert Lambert (sp.a-spirit): Ziet u wel, mijnheer de voorzitter,

dat we nog een aantal dingen gemeen hebben.

Ik wens u te waarschuwen. In Frankrijk is na het debat over de
hoofddoek ook het debat over de baard begonnen.

De voorzitter: U wil mij een beetje ongerust maken!

Het incident is gesloten.
L'incident est clos.

03 Hervatting van de algemene bespreking
03 Reprise de la discussion générale

03.01 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, we

hebben aardig wat debat achter de rug. De hele kieshervorming heeft
de voorbije weken de geesten beroerd, niet zozeer van de bevolking
maar van ons kleine kringetje des te meer. Ik moet echter onmiddellijk
een nuance aanbrengen. In Wallonië is er nauwelijks debat geweest.
"Côté francophone" was er niet veel te horen. In Wallonië debatteert
men niet zo graag over dit soort zaken. In Wallonië doet men dat op
een andere manier. De twee groten, de PS en de MR, kopen de
oppositiepartij cdH. Dat is de Waalse stijl van "on ne cause pas, on
achète". Men maakt daar korte metten mee.

03.01 Filip De Man (VLAAMS

BLOK): La réforme de la loi
électorale a provoqué des remous
au cours de ces dernières
semaines, à tout le moins dans les
milieux politiques. En Wallonie,
cette question n'a pratiquement
suscité aucun débat. Une
discussion n'est cependant pas
nécessaire dans cette Région car

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Mijnheer de voorzitter, ik begin met wetsontwerp nr. 582 omdat we op
die manier onmiddellijk met "les pieds dans le plat" staan.

In dit onschuldig wetsontwerpje zit een hele geschiedenis verborgen.
Wat is er gebeurd? De meerderheid komt in deze Kamer een paar
stemmen tekort om haar kieshervorming à la carte goedgekeurd te
krijgen. Men gaat over tot de chantage van cdH. De gereserveerde
zetel voor de Duitse Gemeenschap komt te vervallen jammer voor
cdH en wordt een Waalse zetel, de facto een paarse zetel. Men
begrijpt allicht dat cdH zijn Europese zetel wil redden en derhalve de
kiesdrempel en dergelijke mee zal goedkeuren. In de commissie werd
de heer Arens hierover zwaar aangepakt door CD&V dat, zoals
gekend, een van de grote slachtoffers is van de kuiperijen van
liberalen en socialisten. Collega's, ik moet de eerlijkheid van de heer
Arens bewonderen. Op het ogenblik dat hij over het standpunt van de
partij in de commissie werd aangevallen, was hij niet te beroerd om te
bevestigen dat er een deal was gesloten. De heer Arens knikte
openlijk "ja" toen hij hierover door de heer Tant aan de tand werd
gevoeld.

Dat is natuurlijk niet de belangrijkste reden waarom het Vlaams Blok
dit ontwerp niet steunt. Integendeel, wij gunnen de Duitse
Gemeenschap haar zetel en wij gunnen zelfs de eerlijke heer Arens
zijn zetel, maar dit is iets dat absoluut niet door de beugel kan.

Zoals al decennia gebeurt, gaan ook deze keer de Waalse
kopstukken campagne voeren in het Vlaamse Halle-Vilvoorde. Zowat
iedere Vlaming, zowat iedere vereniging en alle Vlaamse partijen zijn
tegen. Het Vlaams Parlement is tegen en er is nauwelijks iemand te
vinden in Vlaanderen die er niet tegen is, maar onder Verhofstadt II
blijft de schande bestaan.

Samen met mijn goede collega Laeremans heb ik een wetsvoorstel
en een reeks amendementen ingediend om Brussel-Halle-Vilvoorde
alsnog te splitsen, maar die werden zoals u weet van tafel
geveegd, ook door de geografische Vlamingen van de VLD, van sp.a
en zelfs van die zogenaamde Vlaamsgezinde regionalisten wij
hebben daar een fors exemplaar zitten van spirit. Dat is allemaal
geen probleem voor spirit.

De heer Bourgeois heeft tussen haakjes precies dezelfde teksten
ingediend, maar daarmee heeft hij eigenlijk alleen zijn volstrekte
overbodigheid bewezen, maar dit geheel terzijde. Straks zal collega
Laeremans de gevolgen van deze schande in Halle-Vilvoorde verder
uitdiepen.

Ik kom tot de vier overige ontwerpen, mijnheer de minister. Daaruit
walmt dezelfde blinde machtswellust. We weten allemaal hoe VLD en
sp.a vorig jaar elk een stuk van spirit hebben opgepeuzeld. We weten
allemaal dat die partij in haar voortbestaan werd bedreigd en sp.a had
inderdaad grotere honger, letterlijk en figuurlijk. We weten allemaal
dat VLD en sp.a elk een stukje hebben bemachtigd. De partij spirit of
het partijtje Spirit was bedreigd in haar voortbestaan door de
kiesdrempel voor het federaal Parlement. Na de splitsing van de
Volksunie leek het er dus sterk op dat zowel de N-VA als spirit
ongeveer de helft van de acht procent van de Volksunie zou behalen,
zijnde drie of vier procent. Daarmee keken ze aan tegen een

le PS et le MR ont tout bonnement
acheté le cdH en le menaçant de
faire disparaître le siège européen
réservé à la Communauté germa-
nophone. M. Arens ne se donne
même pas la peine de démentir
ces informations.

Le Vlaams Blok accorde volontiers
un siège à la Communauté germa-
nophone mais n'accepte pas que
des figures de proue francophones
fassent à nouveau campagne à
Hal-Vilvorde. A peu près tout le
monde en Flandre souhaite la
scission de l'arrondissement
électoral de Bruxelles-Hal-Vilvorde
mais cette infamie continue
d'exister. Nous avions déposé une
proposition mais elle a été balayée
du revers de la main, également
par les régionalistes pro-flamands
de Spirit.

En instaurant un seuil électoral
fédéral, le sp.a et le VLD ont
chacun déjà absorbé une partie de
Spirit l'année dernière. Bert
Anciaux a habilement opté pour le
plus offrant. A présent, Groen! et
la N-VA doivent être chassés du
Parlement flamand. Certes, Geert
Bourgeois est encore utilisé pour
agacer le Vlaams Blok et le CD&V.
En échange, son parti est à
nouveau financé. Vendredi
dernier, la proposition de loi qu'il a
déposée à cet effet a été adoptée
en commission de l'Intérieur qui
s'est exceptionnellement réunie un
vendredi à cette fin. Jamais
proposition de loi d'un membre de
l'opposition fut adoptée aussi
rapidement !

Le financement de la N-VA reste
évidemment conditionné à la
répression du Vlaams Blok. Quelle
honte pour Geert Bourgeois qui
est d'ailleurs absent aujourd'hui !

M. Bourgeois va encore récolter
quelques dizaines de milliers de
voix lors des élections, ce qui
signifie qu'il ne représente pas un
danger pour la coalition violette,
assurément pas pour le sp.a. Il
sera responsable si l'équipe

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

doodvonnis door die drempel van vijf procent.

Men kan Anciaux heel veel verwijten, maar niet dat hij geen
overlevingsinstinct heeft. Een traan, een huilbui, een potje poker, alles
is goed voor Bert als hij maar in de prijzen valt. Hij heeft zich, zoals
bekend, verkocht aan de meest biedende, met name de socialisten.
Collega's, er is een naam voor iemand die zo handelt in de politiek. Ik
ga dat hier niet uitspreken, maar er is een naam voor. Bertje kreeg
dus de belofte dat hij minister zou worden. De enkele linkse vriendjes
ze worden vaak in de media opgevoerd, maar eigenlijk zijn het er
niet zo veel kregen allemaal fluweel onder hun doorluchtige, al dan
niet indrukwekkende kont.

Hetzelfde scenario speelt zich vandaag opnieuw af, collega's. Ook
voor het Vlaams Parlement komt er een drempel van vijf procent.
Deze keer moeten dus Groen! en de N-VA uit het Parlement
verdwijnen. We weten dat sluwe Stevaert bezig is de groentjes op te
eten, iets wat ze trouwens heel grappig eerst en vooral aan
zichzelf hebben te danken. Immers, in hun grenzeloze arrogantie,
toen ze eventjes met de grote heren aan tafel mochten zitten, hebben
ze zowat een jaar geleden eigenlijk voor hun eigen ondergang
gestemd.

Hoe pretentieus kan men zijn!

En ook de N-VA moet eraan! De heer Bourgeois mag dus nog even
wat centen krijgen. Ik verwijs hierbij naar de amendementen 9 en 11
op het wetsvoorstel-Eerderkens inzake de partijfinanciering. Darmee
krijgt de heer Bourgeois opnieuw partijfinanciering, zelfs retroactief.

Hetzelfde scenario speelt zich nu af. De N-VA moet verdwijnen, maar
de N-VA wordt nog wel gebruikt, collega's, om nog eventjes het
Vlaams Blok en CD&V te sarren. Wat is er aan de hand? Vorige
zomer zijn de kartelbesprekingen tussen de N-VA en CD&V plots
afgesprongen, tot verbazing van velen, en plots komt de
partijfinanciering opgedoken, nota bene, zoals ik zei, retroactief. De
heer Bourgeois zal binnenkort dus ongeveer zes- tot
zevenhonderdduizend euro vangen, een cadeautje van de paarse
regering. Dat hij dat geld krijgt, staat en dat is toch ook zeer
opvallend in twee amendementen, ingediend door de heer
Eerdekens, wat de compliciteit van Geert Bourgeois aantoont.

Meer nog, vorige week vrijdag heeft de commissie voor de
Binnenlandse Zaken een speciale vergadering gehouden om
Bourgeois snel zijn geld te kunnen geven. Wij komen normalerwijs
nooit bijeen op vrijdag en toch, deze keer moest dat per se gebeuren.
Ik heb nog nooit zo snel een voorstel uit de oppositie het was
oorspronkelijk een wetsvoorstel van Bourgeois wet zien worden. Ik
heb nog nooit gezien, collega's, dat een PS'er, namelijk de heer
Frédéric, op een woensdag voorstelt om speciaal voor de schone
ogen van een Vlaamse nationalist, op vrijdag een bespreking en een
stemming te organiseren, opdat die brave meneer zijn centen zou
terugkrijgen.

De koppeling collega Tastenhoye heeft er mij net nog eens op
gewezen blijft tot het bittere einde bestaan. De financiering van de
heer Bourgeois blijft gekoppeld aan de bestraffing van het Vlaams
Blok. Beide teksten moeten samen in de plenaire vergadering worden

violette n'est pas détrônée en
Flandre. La N-VA a refusé la main
tendue du Vlaams Blok et du
CD&V et choisit à présent de
servir bêtement la coalition
violette.

Les réformes ont pour résultat que
trois petits partis, Spirit, Groen! et
N-VA, disparaissent du forum,
même si Spirit peut se donner
l'illusion d'avoir encore de
l'importance. En tant que
démocrate, je déplore cette
évolution parce que leurs électeurs
ont le droit d'être représentés.
Libéraux et socialistes se
présentent comme des
démocrates, mais font fi dans leur
législation du principe de la
représentation proportionnelle.

A l'heure actuelle, la répartition
des sièges entre les partis
flamands et francophones connaît
déjà un déséquilibre. Le Vlaams
Blok compte 770.000 voix de plus
que le MR mais obtient six sièges
de moins. Les partis de la coalition
violette veulent encore réduire au
silence un quatrième parti. Etant
donné qu'elle n'est pas en mesure
d'adapter la législation électorale
pour contrer le Vlaams Blok, la
majorité essaie de réformer la loi
relative au financement des partis.
Elle veut instaurer une procédure
pénale auprès du Conseil d'Etat,
contre laquelle aucun recours en
cassation n'est possible. Si ce
n'est pas suffisant, il reste le
"procès monstre", qui recom-
mencera le 1

mars à Gand. Dans

le cadre de ce procès, le Centre
pour l'égalité des chances et la
lutte contre le racisme requiert 50
millions de francs du Vlaams Blok
et nos mandataires peuvent être
déchus de leurs droits politiques.
On a été jusqu'à modifier la
Constitution pour y parvenir.

Le CD&V a raison d'évoquer une
technique de libre-service au sujet
de la double candidature et du
retour des suppléants. Le premier
ministre peut ainsi se faire élire au
Parlement européen et M. Dewael,

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

besproken. Zo is het toch, mijnheer Frédéric? Hij dringt daar geweldig
op aan. U moet zich dus voorstellen wat een blamage dat is voor
Geert Bourgeois, die natuurlijk blijft ontkennen. Een paar weken terug
is het in de pers verschenen. Het was trouwens grappig. Hij is net als
een kind dat, de mondranden vol choco, blijft beweren dat het de
chocopot niet heeft aangeraakt.

Ik blijf er dus bij dat de heer Bourgeois hij is hier niet, hij staat
wellicht ergens te wachten op zijn cheque , ten eerste, beschaamd is
en, ten tweede, wellicht ergens op die cheque, die hij krijgt van paars,
staat te wachten. Waar hij die moet halen, weet ik niet, maar ik weet
wel dat het een cheque is van 20 tot 25 miljoen frank. Die doet paars
hem cadeau om zoveel mogelijk stemmen weg te graaien bij het
Vlaams Blok en bij CD&V. Men weet bij paars bijzonder goed wat
men hier uitsteekt en de koppige Einzelgänger Bourgeois leent zich
tot dit manoeuvre, omdat hij nu eenmaal een koppig man is. Hij zal
dus op 13 juni nog enkele tienduizenden Vlamingen, mag men
vrezen, achter het baniertje van de N-VA kunnen blijven scharen.

Mijnheer Dewael, dat zijn natuurlijk zoveel tienduizenden stemmen die
volstrekt ongevaarlijk zijn voor paars. U hebt dat ongelooflijk goed
bekeken. Ze zijn volstrekt ongevaarlijk voor paars en zeker voor de
sp.a, want die zijn altijd sluwer dan jullie drie, De Gucht, Verhofstadt
en Dewael. Jullie zal het wel wat kosten, zeker in West-Vlaanderen.
Maar goed, de socialisten delen de laatste tijd toch de lakens uit en
het is dus normaal dat het zo verloopt.

Collega's, ik blijf erbij dat de verantwoordelijkheid van de heer
Bourgeois en de kans om paars al dan niet van de troon te stoten
stel u voor dat paars in Vlaanderen van de troon zou kunnen worden
gestoten kleiner wordt omwille van de koppige houding van de heer
Bourgeois.

U weet allemaal dat wij reeds op 18 mei de hand hebben uitgestoken
en, bij monde van onze partijvoorzitter, mededeelden dat wij bereid
waren om water bij onze wijn te doen. U weet ook dat CD&V een
hand gereikt heeft naar de N-VA, maar koppig als hij is, heeft de heer
Bourgeois de rol op zich genomen van de nuttige idioot. Meer nog, hij
zal centen krijgen en dat zullen wij zelfs goedkeuren. Dat is het
probleem echter niet. Hij speelt de rol van nuttige idioot voor paars en
zal ervoor zorgen dat de kansen van paars om in het Vlaams
Parlement aan de macht te blijven, groeien. De heer Bourgeois spuwt
dus in de uitgestoken hand, eerst van het Vlaams Blok en daarna van
CD&V. Hij speelt daarmee het spel van paars en verdient derhalve de
prijs van de koppigste ezel van Vlaanderen.

Collega's, het resultaat van dit alles zal zijn dat op één jaar tijd drie
kleine partijen uit het democratisch forum zullen verdwijnen. Spirit is
virtueel opgeslokt door de sp.a. Ze mogen nog doen alsof ze iets te
betekenen hebben. Groen! En de N-VA moeten er ook aan. Alle drie
zijn zij ten dode opgeschreven. Als democraat is dat eerlijk gezegd
bedroevend.

Het zal u misschien verbazen en doen glimlachen, maar zelfs het
uitschakelen van Groen! is bedroevend. Uiteraard blijven zij in mijn
ogen een soort van gerecycleerde communisten die het ecologisch
gedachtegoed misbruikt hebben. Ik blijf er echter bij dat ook zij recht
hebben op een vertegenwoordiging, al is het dan wellicht een kleine

malgré son mandat de ministre
fédéral, peut se présenter au
Limbourg. Tout cela parce que le
clan violet contrôle les médias et
souhaite mettre en avant ses
propres vedettes.

Le seul aspect positif de la
réforme électorale est que l'on
votera différemment en Flandre et
en Wallonie. Il est néanmoins
scandaleux que cette loi entre en
vigueur quatre mois à peine avant
les élections. Nous ne soutien-
drons bien évidemment pas ce
projet.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

vertegenwoordiging. Ook hun kiezers hebben het recht om met enige
kans op succes voor hun vertegenwoordigers te kiezen. Dat is nu
evenwel niet meer het geval.

Collega's, de liberalen en de socialisten afficheren zich steeds als
superdemocraten, maar wat ze hier uitspoken, gaat eigenlijk lijnrecht
in tegen een van de hoekstenen van onze democratie, met name de
evenredige vertegenwoordiging. Mijnheer Dewael, u gaat nu toch wel
voor een stuk afbreuk doen aan de evenredige vertegenwoordiging. U
gaat de kleine gedachtestromingen als het ware uitschakelen.

Mijnheer Dewael, terloops wens ik aan de hand van het volgende
voorbeeld te illustreren hoe kras het eraan toe gaat in dit land. Nu
reeds krijgen de Franstalige partijen meer zetels dan de Vlaamse. Als
men het relatief berekent, dan is er eigenlijk toch wel een significant
verschil. Het onwaarschijnlijkste verhaal is dat een partij als het
Vlaams Blok met meer stemmen bijna 770.000 stemmen toch zes
zetels minder heeft dan de MR die zich voordoet als een grote en
belangrijke staatspartij. Stel u voor, mijnheer Dewael, dat wij zes
zetels minder tellen hoewel wij meer stemmen hebben. Het is
onwaarschijnlijk, maar dat is Belgisch. Dat is dus wat er gaande is.

U doet er dus nog een stukje bij. De kleintjes moeten ertussenuit tot
meerdere eer en glorie van paars. De paarse partijen elimineren dus
op één jaar tijd drie partijen en nemen zich voor nu ook een vierde
monddood te maken.

Mijnheer de vice-eerste minister, u kunt natuurlijk de kieswetgeving
niet meer gebruiken om het Vlaamse Blok kapot te krijgen. Dat is niet
meer mogelijk. Prutsen aan de kieswetgeving om ons te pakken,
daarvoor komt u iets te laat. Maar geen nood, zegt paars. Zij zullen de
wet op de partijfinanciering veranderen. Dat bent u van plan. De vier
regeringspartijen willen dus de wet derwijze aanpassen dat zij als
regelrechte procureurs, mijnheer de gewezen advocaat, een
strafprocedure kunnen opstarten om de dotatie van het Vlaams Blok
te laten afnemen door de Raad van State. Te dien einde wordt de
Raad van State hervormd tot een soort strafrechtbank. Voor alle
veiligheid wordt zelfs een fundamenteel principe overboord gegooid,
in die zin dat we zelfs geen recht op beroep krijgen. Ook Cassatie
wat oorspronkelijk in de wet stond vervalt. Dat is natuurlijk allemaal
zeer democratisch en voor het goede doel, nietwaar.

In deze zaak die wij nu in de commissie voor de Binnenlandse Zaken
moeten ondergaan, stelt u alleen het droogleggen van het Vlaams
Blok voorop. Men haat het dat wij door onze propaganda de bevolking
toch nog bereiken en dat wij toch nog de kans krijgen kiezers te
overtuigen, hoewel wij door de media zeer worden gefnuikt. Dat kan
niet langer voor paars, voor die grote democraten van de VLD en de
sp.a. Dat kan niet langer, men moet het Vlaams Blok zijn centjes
afnemen en dan is het gedaan met die propaganda. Bovendien is
deze nog vrij goed ook. Stel u voor dat wij dit moeten laten duren!

En als dat niet helpt, collega's, is er natuurlijk ook het monsterproces
dat op 1 maart in Gent begint. Dat is de tweede manier om een
oppositiepartij het zwijgen op te leggen en om haar ook financieel te
treffen. Men mag immers niet vergeten dat de nare pater zaliger 50
miljoen Belgische frank aan de rechter heeft gevraagd omdat hij zich
zwaar geschoffeerd voelde. Onze mandatarissen kunnen bovendien

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

hun politieke rechten verliezen. Als wij in Gent een veroordeling
oplopen, kan men op termijn onze politieke mandatarissen stuk voor
stuk uitschakelen door eenvoudigweg hun politieke rechten verbeurd
te verklaren. Zoals u weet, heeft men daarvoor aardig wat wetgevend
werk verricht. Men heeft zelfs de Grondwet gewijzigd om toch maar
het Vlaams Blok te kunnen pakken.

Ik kom nu tot de rest van wat CD&V zeer terecht de
zelfbedieningstechnieken noemt. De heer Tant heeft het reeds
gezegd en dus moet ik niet te lang erover doorbomen. Zo blijft
bijvoorbeeld de dubbele kandidaatsstelling bestaan. Ik voorspel voor
binnenkort een nieuwe hit op de BRT ik zeg opzettelijk BRT: "Freya
hier, Freya daar, Freya overal". Dat is natuurlijk de bedoeling. Hun
vedetten moeten aan bod komen. Aan de rest wordt niet te veel
aandacht besteed. Er is ook de herinvoering van de opvolgers. Wat
zullen wij meemaken? De heer Verhofstadt de eerste minister
bekleedt een toch niet onbelangrijke functie in dit land zal zich laten
verkiezen voor het Europees Parlement.

De heer Verhofstadt gaat zich laten verkiezen voor het Europees
Parlement en daarna zeggen dat hij er niet naartoe wil. Patrick
Dewael, federaal minister, zal niet ontbreken op het Limburgs appel.
Hij staat, zoals men al vermoedde, onderaan. Ik neem aan dat
bovenaan de lijst niet gaat omdat men hem in Limburg zou
terugfluiten. Een levend voorbeeld van hoe men de bevolking
bedriegt. Men is Belgisch minister en men laat zich toch verkiezen als
Vlaams parlementslid. De paarse bende na alles wat ze uitspoken
kan men ze moeilijk anders omschrijven beheerst de meeste media
gelukkig niet allemaal. De paarse vedetten moeten allemaal
opdraven. The show must go on, zegt de heer Slangen. Sedert kort
mag ik zeggen de roemruchtige heer Slangen, om niet te zeggen de
veroordeelde heer Slangen. Of is dat te veel gezegd in deze
superdemocratie? De jongens en meisjes van paars moeten goed
verzorgd worden op de buis en in de media in het algemeen. Men zal
wellicht nog hier en daar een groentje wegkopen. Stevaert is daar flink
mee bezig links en rechts waarschijnlijk links en extreemlinks, de
band met de groenen is nogal dwaas. Ze gaan ook nog een aantal
keer Bourgeoiske opvoeren, die ervoor moet zorgen dat CD&V en het
Vlaams Blok wat stemmen mislopen. De klus is geklaard, men heeft
de kieswet veranderd en paars is weer voor vijf jaar aan de macht. Dit
is indroevig.

Ik wil besluiten met één positief punt. Door heel deze kieshervorming
wordt er voor het eerst verschillend gestemd in Vlaanderen en
Wallonië. Wij kunnen dit als Vlaams-nationalisten alleen maar
toejuichen. Wat we niet kunnen toejuichen, mijnheer Dewael, is de
timing van heel deze zaak. Het is wraakroepend dat men, op het
ogenblik dat de kieshervorming gestemd is in de Senaat, op een
kleine vier maanden van de verkiezingen zal staan. Mochten wij zo'n
hervorming à la carte op vier maanden van de verkiezingen net voor
de verkiezingscampagne begint doorvoeren, zou men moord en
brand schreeuwen, zou men ons uitschelden voor antidemocraten,
doodgravers van de democratie, enzovoort. Nu de liberalen en
socialisten het doen, zwijgt bijna iedereen. Het is doodjammer. Wij
steunen die zaak natuurlijk niet.

De voorzitter: Dank u wel, mijnheer De Man. De heer Cortois had gevraagd geduld te hebben, in de
Kamer althans, tot 17 uur. De heer Bourgeois is nog niet aangekomen. De heer De Crem is ook

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

ingeschreven. Mevrouw Caslo is ingeschreven, evenals de heer Laeremans en mevrouw Nagy.

Mevrouw Caslo, komt u maar. Als de anderen er niet zijn, mijnheer de minister, doet u mij een suggestie.
Sommige leden hebben mij ervan verwittigd dat ze in commissievergadering zijn.

03.02 Nancy Caslo (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter,

collega's, de heer Filip De Man heeft hier al een schitterende
uiteenzetting gegeven over de huidige kieshervormingen. Toch wil ik
nog kort mijn ongenoegen uiten over het partijtje zelfbediening dat
paars speelt.

Het verkiezingsjaar 2004 is eindelijk officieel ingezet. Amper vijf
maanden voor de Vlaamse verkiezingen weten wij eindelijk welke
spelregels er zullen worden gehanteerd. Dat er enkele maanden voor
de verkiezingen aan de kieswet wordt gesleuteld, is echter
verontrustend. Het strookt niet met een goed, democratisch bestuur.

Dat zijn niet enkel mijn woorden. Zelfs voormalig Vlaams minister-
president Patrick Dewael liet na de verkiezingen van mei 2003 weten
dat de plannen voor een wijziging van de kieswetgeving voor het
Vlaams Parlement beter konden worden opgeborgen, als daarover in
september 2003 geen akkoord kon worden bereikt. Ook de Raad van
Europa alsook de nieuwe Europese Grondwet vinden het niet goed
dat landen minder dan een jaar voor de verkiezingen prutsen aan het
kiessysteem.

In de Code voor Goede Praktijken staat letterlijk dat "het eigenlijke
kiessysteem en de kieskringen niet kunnen worden gewijzigd minder
dan een jaar voor een verkiezing". We zijn nu bijna februari 2004 en
paars, inclusief de VLD-eerste minister met Europese ambities, legt
alles ook wat Europa denkt naast zich neer, wanneer het niet in
haar kraam past.

Wat mij nog meer zorgen baart, is de beweegreden achter de
hervormingen, namelijk loutere zelfbediening van paars. De
loopbaanplanning van de paarse kopstukken is het enige
uitgangspunt van deze hervorming. Het gaat niet om inhoudelijke
motieven, maar enkel om platvloers opportunisme, dat leidt tot nog
meer wantrouwen in de politieke instellingen van het land en dus van
onze democratie zelf.

In tegenstelling tot wat Verhofstadt ons voorhoudt, is het helemaal niet
zijn bedoeling om de politiek dichter bij de burger te brengen.
Integendeel, de provinciale kiesomschrijvingen brengen de politiek
verder dan ooit van de burger. Verkiezingen zijn nog louter een zaak
van mediageile kopstukken.

Toch heeft VLD, buiten aan de eigen kopstukken, nog aan één man
gedacht, namelijk aan de heer Noël Slangen. Deze heer zal de
verkiezingscampagne van VLD voor 2004 uittekenen. Collega's, dat
zal dus worden gedaan door een oplichter, een sjoemelaar. Wees nu
eerlijk. Dat is toch de enige, mogelijke conclusie die we kunnen
trekken na de zware veroordeling van Noël Slangen en de verklaring
van Karel De Gucht, die stelde dat hij Slangen niet wou broodroven.

Wat me nog stoort, is dat er veel kostbare tijd werd verspild. Maanden
werd er geleuterd over de hervormingen, terwijl de echte problemen
waarmee onze burgers dagelijks worden geconfronteerd, blijven

03.02 Nancy Caslo (VLAAMS

BLOK): Cinq mois avant les
élections, nous connaissons enfin
les règles du jeu. Le Conseil de
l'Europe trouve également cette
situation incorrecte. Le gouverne-
ment violet, sous la direction d'un
premier ministre aux ambitions
européennes, ne tient tout
simplement pas compte du code
de bonne conduite.

La réforme de la législation
électorale sert exclusivement les
intérêts du gouvernement violet.
Ce self-service électoral ne fera
qu'accentuer la méfiance envers
les institutions politiques. Le
maintien de la double candidature
et l'introduction de circonscriptions
électorales provinciales sont la
preuve par excellence que cette
réglementation a été taillée sur
mesure pour les figures de proue
du sp.a-spirit et du VLD. La
politique sera désormais encore
plus éloignée de la population et
l'influence du cirque médiatique
s'en trouvera renforcée. Noël
Slangen, le tricheur, n'en sera pas
fâché. Selon des spécialistes de la
Constitution, la double candidature
est trompeuse et discriminatoire.

Tout le blabla concernant ces
réformes, qui a duré des mois, a
détourné l'attention des véritables
problèmes: la violence grandis-
sante, le nombre croissant de
faillites et le taux élevé de
chômage. Tout cela ne se résout
pas avec un méga conseil de
ministres qui se contente de
camoufler le manque de vision et
de cohésion.

Le Vlaams Blok a approuvé les
circonscriptions électorales provin-
ciales afin d'éviter au Parlement
flamand la honte qu'une assem-
blée fédérale définisse les règles
de son élection.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

bestaan. Ik denk hier bijvoorbeeld aan de toenemende
gewelddelicten, de faillissementen en de daarmee gepaard gaande
ontslagen. Volgens mij zullen we de huidige legislatuur afsluiten met
20.000 minder werkenden dan met de beloofde 200.000 bijkomende
jobs.

Natuurlijk probeert men dat alles te verhullen door gauw een
zogenaamde megaministerraad te beleggen. In mijn ogen ook de
media hadden die indruk wilde de regering met deze stunt enkel
verhullen dat ze niet op gang komt en er geen degelijke, paarse
toekomstvisie bestaat. Men wilde ook verhullen dat er onenigheid
bestaat tussen de verschillende coalitiepartners.

Dat even terzijde.

Het Vlaams Blok heeft in het Vlaams Parlement inderdaad de
provinciale kieskringen mee goedgekeurd. Onze partij deed dat echter
niet uit opportunisme, niet voor extra zetels. Extra zetels halen wij ook
zonder kieswetten op maat gemaakt, en wel dankzij een degelijk
programma dat door steeds meer en meer burgers wordt gedragen.
Dankzij het Vlaams Blok werd het Vlaams Parlement wel de schande
bespaard dat het federale niveau, inclusief de Waalse partijen met de
PS op kop, zou beslissen hoe het Vlaams Parlement moet worden
verkozen in 2004.

De huidige electorale zelfbediening van paars is echter een
bisnummer van hetgeen we voorgeschoteld kregen vóór 18 mei. Ook
toen werd de kieshervorming op een onfatsoenlijke manier door het
Parlement geloodst. Meer nog, de regering negeerde de
waarschuwingen van de Raad van State en ging bewust over de
grenzen van de Grondwet heen, met als doel de herverkaveling van
het Vlaamse politieke landschap, zoals de toenmalige paars-groene
kopstukken voor ogen hadden.

Bovendien kregen de kiezer op 18 mei niet wat hem was
voorgehouden. De kieswethervorming zou de kiezer meer invloed
geven. Door de halvering van het gewicht van de lijststem en de
vergroting van de kieskringen zouden meer kandidaten op basis van
hun voorkeurstemmen worden verkozen. In werkelijkheid echter
stemden de kiezers op 18 mei meer dan ooit tevoren op kandidaten.
Hun invloed op de aanstelling van de verkozenen nam echter
nauwelijks toe. Door de dubbele kandidaatstelling en de talrijke
schijnmandaten namen heel wat verkozenen hun mandaat niet op,
zodat na de verkiezingen een nooit geziene stoelendans op gang
kwam. Zelfs kamervoorzitter Herman De Croo betreurde dat zijn
Parlement door de talrijke opvolgers tot een vervangingsparlement
was verworden.

Dat partijpolitieke berekeningen dus paarse zelfbediening ten
grondslag liggen van de kieswetgeving voor de gewestraden blijkt uit
het feit dat paars weer niet wil raken aan die dubbele
kandidaatstelling. Grondwetspecialisten menen dat een dubbele
kandidaatstelling bij gelijktijdige verkiezingen de kiezer misleidt en dat
de kandidaten die dat niet doen, benadeeld zijn. Paars wil echter tot
elke prijs voor beide verkiezingen zijn kopstukken kunnen inzetten.
Paars staat symbool voor kiezersbedrog. Een verkozen kandidaat kan
immers slechts in één parlementair halfrond zitting hebben en moet in
het andere worden vervangen door zijn opvolger, waarvoor de kiezer

Nous assistons à une répétition
des événements qui ont précédé
les élections du 18 mai 2003,
lorsque la législation électorale a
été adaptée, d'une manière
incorrecte et au dernier moment.
En conséquence, l'électeur a eu
encore moins d'influence qu'aupa-
ravant sur le choix des personnes
appelées à siéger au Parlement.
Même le président, M. De Croo, a
exprimé son mécontentement à ce
sujet. A présent, la double
candidature et les suppléants vont
à nouveau semer la confusion la
plus totale.

Tous les moyens étaient bons
pour faire passer les plans violets.
La N-VA était certaine d'obtenir
une subvention de l'Etat si elle ne
s'alliait pas avec le CD&V et
déposait une proposition visant à
instaurer des circonscriptions
électorales provinciales. En
échange de son soutien, le cdH a
obtenu un collège électoral distinct
pour les germanophones. Le VLD
a tenté d'amadouer Groen! avec
une atténuation du seuil électoral.

Malgré un appel unanime lancé
par l'ensemble des bourgmestres
de la circonscription de Bruxelles-
Hal-Vilvorde et le Parlement
flamand, la majorité ne scindera
pas cette circonscription électorale
inconstitutionnelle.

La législation électorale est
modifiée pour servir une majorité
fortuite. Il est d'ailleurs
inacceptable de faire passer cette
réforme si peu de temps avant les
élections. Les intérêts des partis
de la majorité et des hommes
politiques de premier plan pèsent
plus lourd dans la balance que
ceux de l'électeur. Il s'agit d'une
évolution extrêmement fâcheuse.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

niet heeft gekozen.

Paars wist zich in veel bochten te wringen om zijn zin te krijgen. De N-
VA werd bewerkt. Die partij zou haar overheidsfinanciering terug
ontvangen op voorwaarde dat de kartelgesprekken met CD&V werden
afgebroken. De VLD wilde immers de grootste partij van Vlaanderen
blijven. De N-VA moest ook een decreet indienen voor de invoering
van provinciale kieskringen. Daarna werd het cdH gechanteerd. In ruil
voor het behoud van het Duitstalige kiescollege voor de Europese
verkiezingen verklaarden de Franstalige christen-democaten zich
bereid om de nodige stemmen te leveren voor de vereiste
meerderheid. Voorts werd er gestoeid met Groen!, de restanten van
AGALEV. Vooral de VLD zwaaide met de mogelijke afzwakking van
de kiesdrempel. Immers, als Groen! over die kiesdrempel gaat,
gebeurt dat wellicht ten koste van het kartel sp.a-spirit en blijft de VLD
de grootste.

Is er dan ten minste sprake van een positieve wending in het dossier-
Brussel-Halle-Vilvoorde?

Neen, ook hier miste paars een unieke kans om alvast voor Europa
een einde te maken aan de ongrondwettelijke kieskring Brussel-Halle-
Vilvoorde. Zij hebben deze kans bewust laten liggen ondanks het
uitdrukkelijke en unanieme verzoek van de Vlaamse burgemeesters
van Halle-Vilvoorde en van het Vlaamse Parlement. Het lot van de
aldaar wonende Vlamingen behoort duidelijk niet tot het
prioriteitenlijstje van paars.

Ik vat nog even samen. De belangen van de meerderheidspartijen en
de paarse toppolitici wogen zwaarder door dan de belangen van de
kiezer. De dubbele kandidaatstelling en de invoering van de
provinciale kieskringen waren hiervan de voorbeelden bij uitstek. Ze
waren op maat gesneden van de sp.a-teletubbies en de VLD-
kopstukken. In een volwaardige democratie is het onaanvaardbaar de
electorale spelregels op minder dan een jaar voor de verkiezingen
nog te wijzigen. Dergelijke ingrepen geven de indruk dat ze meer te
maken hebben met partijpolitieke berekeningen en de
loopbaanplanning van een aantal politici, meer dan met de
bekommernis om een rechtvaardig en doorzichtig kiesstelsel te
hebben. De electorale zelfbediening van paars gaat voort. De
kieswetgeving wordt hier aangepast met het oog op de meerderheid
die aan het bewind is. Dit is zonder meer een kwalijke evolutie.

De voorzitter: Mevrouw Caslo, het was uw maiden speech, ik
feliciteer u.

président: Je félicite

Mme Caslo pour son maiden
speech.

03.03 Marie Nagy (ECOLO): Monsieur le président, nous assistons à

un débat qui semble avoir un impact surtout du côté néerlandophone.
Lors des débats en commission, j'ai constaté avec étonnement que
les modifications à la loi électorale qui vont intervenir semblent si peu
concerner nos collègues francophones de la majorité ou de
l'opposition, alors que ce qui est en train de se passer est
passablement inquiétant, quel que soit le rôle linguistique de chacun
car, de toute manière, nous serons de toute façon confrontés à une
montée de l'extrémisme.

Monsieur le ministre, le Conseil de l'Europe a pris une décision-cadre

03.03 Marie Nagy (ECOLO): De

wijziging van de kieswetgeving lokt
hevige reacties uit bij de
Nederlandstalige kamerleden. Ik
ben dan ook verbaasd dat de
reacties van hun Franstalige
collega's uitblijven, vermits dit
debat toch rechtstreeks verband
houdt met de opgang van het
extremisme in ons land.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

recommandant notamment aux nouveaux pays adhérents à l'Union
européenne de ne pas modifier la loi électorale dans l'année qui
précède les élections. On demande donc à ces pays, dont on
considère la démocratie moins avancée que la nôtre, de ne pas
modifier les lois électorales dans l'année qui précède une élection et
on le leur impose lorsqu'ils rentrent dans l'Union. Mais nous,
appartenant à une démocratie avancée, nous considérons que ces
principes que nous donnons aux autres ne nous sont pas applicables
et on assiste ainsi à des modifications importantes des lois
électorales importantes, qui ne sont pas anodines du point de vue des
majorités qui les mettent en place.

J'ai vécu la commission de l'Intérieur où ce projet a été discuté, en
lien direct avec ce qui s'est passé du côté du Vlaams Parlement, avec
un vote aux deux tiers obtenu avec le soutien du Vlaams Blok. Quoi
que l'on pense et quoi que l'on dise, c'est un événement politique
majeur inquiétant pour la démocratie en Belgique.

Je tiens à relever un certain nombre de dispositions qui se trouvent
dans la loi spéciale. Nous avons et je sais que le débat aura lieu
plus tard approuvé la loi sur la représentation au Parlement
européen de la Communauté germanophone. Je pense que c'est une
loi qui était demandée par l'ensemble des forces politiques
représentées au Conseil de la Communauté germanophone et c'est
cela qui sera voté. C'est ce projet-ci qui vous vaut le soutien du cdH
qui, par son abstention, permettra le vote de la loi spéciale
introduisant le seuil des 5%.

Il est assez étonnant de voir un parti qui s'est opposé à l'introduction
d'un seuil électoral monnayer de la sorte son vote, en échange d'un
député européen. Il y a également la réintroduction des suppléants,
donc un changement de point de vue. En début de législature
précédente, le gouvernement arc-en-ciel avait supprimé les
suppléants. Et puis, réflexion faite, tout le monde peut changer d'avis,
monsieur Dewael, vous y compris.

Ik herinner eraan dat de Raad van
Europa een kaderbesluit heeft
genomen waarin hij de nieuwe
lidstaten aanraadt hun kies-
wetgeving niet aan te passen
tijdens het jaar dat aan
verkiezingen voorafgaat.

België past de maatregelen die het
anderen oplegt niet zelf toe,
zogezegd omdat het de
democratische beginselen wil
vrijwaren.

Het gaat hier om belangrijke
wijzigingen die helemaal niet
onbeduidend zijn in de ogen van
de meerderheid die ze voorstelt.

De debatten in de commissie voor
de Binnenlandse Zaken deden mij
denken aan wat er in het Vlaams
Parlement is gebeurd, waar de
steun van het Vlaams Blok vereist
was om de tweederde meerder-
heid te behalen. Dit is een
belangrijk politiek feit dat een
bedreiging vormt voor de
Belgische democratie.

Wat de bijzondere wet betreft,
keurden we de vertegen-
woordiging van de Duitstalige
Gemeenschap in het Europees
Parlement goed.

De bijzondere wet tot invoering
van een kiesdrempel van 5% zal
worden goedgekeurd, dankzij de
onthouding van de cdH, die daar
haar eisen tegenover stelde.

Ik wijs erop dat de vorige regering,
waarvan uw fractie, mijnheer
Dewael, deel uitmaakte, besliste
de opvolgers af te schaffen.

03.04 Patrick Dewael , ministre: Si l'on avait voté cette proposition

au sein du Vlaams Parlement, alors les voix du Vlaams Blok auraient
été sans signification. En outre, sous la législature précédente, vous
avez soutenu la réforme pour les élections fédérales. Maintenant,
vous avez changé d'avis et je comprends vos raisons mais c'est vous
qui avez changé d'avis, pas nous.

03.04 Minister Patrick Dewael:

Indien we in het Vlaams Parlement
zouden stemmen, zouden de
stemmen van het Vlaams Blok
niets uitmaken. U steunde
trouwens de kieshervorming
tijdens de vorige regeerperiode. Ik
begrijp wat hier achter zit, maar u
bent het die van koers verandert.

03.05 Marie Nagy (ECOLO): Mais vous reconnaîtrez, monsieur le 03.05 Marie Nagy (ECOLO): Wat

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

ministre, que vous avez également changé d'avis sur la question des
suppléants puisque les suppléants ont été supprimés depuis le
premier projet de loi proposé par le gouvernement arc-en-ciel, dans le
cadre d'une réforme qui s'est avérée ne pas correspondre aux
objectifs qu'il s'était fixés. Comme on le voit avec cette loi-ci, il n'est
pas tout à fait incongru de constater qu'une réforme introduite donne
des résultats contraires à ceux escomptés.

Monsieur le ministre, je pense que c'est plutôt parce que vous êtes
dans une coalition vous mettant en concurrence avec vos amis du
sp.a qui se livrent avec vous à une lutte assez féroce pour des parts
de marché, mais vous savez bien que l'introduction du seuil de 5% a
eu pour conséquence première le renforcement du Vlaams Blok.
Grâce à ce seuil de 5%, ils ont obtenu deux élus supplémentaires.
C'est un fait visible quand on analyse les résultats électoraux et cela
risque de se reproduire aux élections régionales prochaines puisque
vous introduisez ce seuil des 5%. Si se tromper, commettre des
erreurs peut être humain, persévérer dans l'erreur et dans le
renforcement du parti d'extrême droite est diabolique.

Il est étonnant de constater les configurations qui votent les lois du
côté néerlandophone et de voir comment le cdH soutient une telle
proposition, pour des raisons de répartition de parts de marché au
niveau régional.

Vous signalez que c'est une question d'opportunité parce que cela
affecte Groen! Je n'ai aucun problème à le reconnaître, monsieur le
ministre. La sincérité fait partie de ma manière d'envisager la
politique. À un moment donné, il faut constater les conséquences des
décisions prises. À la limite, la répartition des parts de marché
électoral n'est pas l'élément le plus important. Pour moi, l'élément le
plus important dans l'évaluation du vote de cette loi a été la
progression du Vlaams Blok.

C'est incroyable: d'une part, on passe son temps à essayer de contrer
ce parti, à essayer de limiter les moyens financiers qui lui seront
octroyés et, d'autre part, on lui donne la possibilité de se renforcer au
niveau électoral. Je veux dénoncer cette situation dont la logique
m'échappe complètement. Je m'y oppose fortement, d'autant plus
que celle-ci vaut également pour les élections régionales bruxelloises,
ce qui aura pour conséquence le blocage des institutions bruxelloises.

A Bruxelles, le Vlaams Blok représente 38% de l'électorat
néerlandophone, c'est donc le premier parti néerlandophone à
Bruxelles. Et vous allez lui donner une prime avec l'introduction du
seuil. Vous allez ainsi faciliter le blocage des institutions bruxelloises à
Bruxelles, ce qu'aucun démocrate dans ce pays, quel que soit son
avis à propos des institutions bruxelloises, ne souhaite.

Cela relève de la responsabilité de la majorité, mais aussi du cdH qui
croit se débarrasser ainsi du CDF. Ce n'est pas une motivation très
glorieuse, au vu du résultat.

Cette situation est particulièrement inquiétante. Actuellement, même
le Front National hésite à venir renforcer cette droite haineuse qui se
développe à Bruxelles dans le but de bloquer institutionnellement la
Région. A mon avis, les conséquences risquent de s'étendre au-delà
de la Région bruxelloise et de créer ce que certains ont appelé un jour

de opvolgers betreft, bent u dat.
De achterliggende reden moet
worden gezocht in de concurrentie
tussen uw partij en de sp.a, maar
u weet ook dat de invoering van de
kiesdrempel van 5% het Vlaams
Blok de kans gaf om te groeien.
De invoering van een kiesdrempel
van 5% op het niveau van de
Gewesten zou hetzelfde gevolg
kunnen hebben.

Zich vergissen is menselijk, maar
op die weg voortgaan is des
duivels.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

"la bombe atomique institutionnelle". La majorité actuelle et le cdH
porteront une lourde responsabilité lors de ces prochaines élections.

Je déposerai une nouvelle fois mon amendement visant à supprimer
le seuil des 5% prévu dans le projet du gouvernement. Par ailleurs, je
continuerai à m'opposer à cette disposition qui constitue
objectivement une arme pour un parti que je veux combattre car il ne
favorise en rien la démocratie.

03.06 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, waarde collega's, ik wil de voorzitter bedanken omdat ik
onmiddellijk naar het spreekgestoelte mag gaan.

(...): Daarvoor zijn we gekomen.

03.07 Willy Cortois (VLD): Daarvoor bent u speciaal gekomen. Ik wil

u daarvoor hartelijk danken. Ik stel dat ten zeerste op prijs.

Mijnheer de minister, wat de grote lijnen van de wijziging van de
kieswetgeving betreft, hebben wij vanuit de VLD uiteraard geen
probleem. We hebben dat ook in de commissie duidelijk gemaakt. Er
is nu een uniformiteit geschapen tussen federale en andere
verkiezingen. De burger heeft het bijzonder moeilijk met de
staatsstructuur die wij samen ik zal nog voorzichtig zijn hebben
opgesteld. Als we de zaken eenvoudiger kunnen maken mijnheer
Tant, u bent daar een voorstander van meen ik dat dit in ieder geval
een goede zaak is.

Collega's, de kiesdrempel was een tweede heet hangijzer. Ik moet
vaststellen dat dit in heel wat democratische landen bestaat,
bijvoorbeeld in Duitsland. Is Duitsland geen democratisch land? De
meest extreme vorm, mijnheer de vice-premier, bestaat in Groot-
Brittannië, waar ze het principe van "the winner takes all" huldigen. Als
ik nu en dan, bij gebrek aan beter, 's avonds laat naar de BBC kijk en
ik zie daar de debatten in het Parlement, heb ik dikwijls de indruk
tenzij ik mij vergis dat het een democratie is die leeft, waar ook het
Parlement echt leeft en de confrontatie tussen meerderheid en
oppositie toch wel zeer scherp is.

03.07 Willy Cortois (VLD):

J'adhère aux grands principes de
la réforme électorale: elle apporte
une uniformisation aux différents
niveaux de notre pays. Il est dans
l'intérêt du citoyen de simplifier un
tant soit peu notre structure
étatique complexe.

De nombreux pays démocratiques
ont un seuil électoral. C'est le cas
de l'Allemagne, par exemple, et de
la Grande-Bretagne, que l'on
connaît d'ailleurs pour le dyna-
misme de ses débats
parlementaires.

De voorzitter: Mijnheer Bourgeois, wenst u te onderbreken over het Britse Parlement?

03.08 Geert Bourgeois (N-VA): Over het Britse Parlement en ook

over ons Parlement, mijnheer de voorzitter.

Ik geef collega Cortois voor een keer gelijk. Ik kijk ook wel eens met
een beetje naijver en jaloezie naar de debatten in het Britse
Parlement. Dat is inderdaad een democratie waaraan wij soms een
punt kunnen zuigen. U komt net als ik van het debat over DHL. U hebt
nog eens meegemaakt dat de eerste minister het nodig vond om
kamerleden die aandrongen en vragen stelden, uit te schelden,
terecht te wijzen en te weigeren om te antwoorden. We kunnen
inderdaad nog wel wat leren van Groot-Brittannië, maar u ziet over het
hoofd, mijnheer Cortois dat is natuurlijk de essentie dat er in
Groot-Brittannië een meerderheidssysteem is en dat er hier een
evenredigheidssysteem is, van laag tot hoog, van gemeenteraad tot
Europees Parlement. Niemand minder dan de vice-premier, de heer
Dewael, heeft het nog eens bevestigd bij de parlementaire
voorbereiding in de commissie. Er zijn twee zaken waaraan zo'n

03.08 Geert Bourgeois (N-VA):

La sincérité est une qualité
majeure en politique: force est
ainsi de constater les consé-
quences néfastes des décisions
prises. Le renforcement du
Vlaams Blok constitue l'élément
primordial dans l'évaluation du
vote de cette loi. La situation est
insensée: d'une part, on passe son
temps à essayer de contrer ce
parti et à limiter les moyens
financiers qui lui seront octroyés
et, d'autre part, on lui donne la
possibilité de se renforcer au
niveau électoral.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

hervorming moet beantwoorden. Ze mag niet strijdig zijn met de
Grondwet en het gelijkheidsbeginsel en ze moet de evenredigheid
respecteren. Met die drempel van 5 procent op Vlaams vlak is dat niet
het geval. Ik zal dat straks nog eens aantonen.

Il convient donc de dénoncer cette
logique paradoxale qui donne la
possibilité à un parti extrémiste,
qui représente déjà 38% de
l'électorat bruxellois néerlando-
phone, de bloquer les institutions
bruxelloises. Les conséquences
risquent de s'étendre au-delà de la
Région bruxelloise pour créer ce
que certains appellent "la bombe
atomique institutionnelle". La
majorité actuelle et le cdH
porteront une lourde responsabilité
lors de ces prochaines élections.
Je redéposerai donc mon
amendement visant à supprimer le
seuil de 5% qui constitue
objectivement une arme pour un
parti que je veux combattre.

Je suis d'accord avec M. Cortois
au sujet de la Grande-Bretagne.
Je regarde souvent ces débats
avec jalousie mais la Grande-
Bretagne a un système majoritaire
alors que nous fonctionnons avec
un système proportionnel. La
réforme électorale ne doit donc
pas seulement être conforme à la
Constitution, elle doit aussi
respecter la proportionnalité, ce
qui n'est pas le cas.

03.09 Willy Cortois (VLD): Dat is het verhaal van ieder zijn

waarheid. Eigenlijk was de fundamentele opmerking dat dit een
beschadiging van de democratie is. Anderzijds moeten we toch ook
vaststellen ik stel dat iedere dag vast dat, wie ook in de
meerderheid of in de oppositie zit, een veelheid van politieke partijen
de besluitvorming in de democratie niet ten goede komt. Dan krijgt
men minder aangename fenomenen zoals een verzuring van het
kiezerskorps, dat zich de jongste jaren via het Vlaams Blok heeft
geuit.

03.09 Willy Cortois (VLD): Une

profusion de partis politiques ne
facilite pas la prise de décision et
ne sert pas la démocratie. Le
corps électoral s'en irrite.

03.10 Paul Tant (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik wil daarop niet

dieper ingaan, maar de verwijzing naar het Britse parlement is een
interessante verwijzing. Wel moet men alle elementen op tafel leggen.
In een tweepartijenstelsel reikt de stem van de kiezer in de richting
van het door hem of haar gewenste beleid veel verder. Aangezien er
slechts twee partijen zijn kiest men veel meer dan bij ons voor een
programma, al is dat natuurlijk een grandioze veralgemening. Wij
hebben gekozen voor een representatief parlement. Dat is het
geëigende kenmerk en de reden van de evenredigheid. Dus is de
verwijzing naar het Engelse parlement niet helemaal afdoend. Dat
stelsel heeft zijn waarde, met name echte evenredigheid en dus de
representativiteit, maar daarnaast ook de werkelijke draagwijdte van
de stem van de kiezer. Volgens mij reikt die in het Britse systeem
verder dan in het onze. Wat gebeurt er immers bij ons? Na de
verkiezingen gaat men na waar men een meerderheid kan vinden en

03.10 Paul Tant (CD&V): Le

système bipartite d'application en
Grande-Bretagne permet à
l'électeur de privilégier un
programme bien plus que dans
notre pays. Il verra ainsi son vote
se rapprocher davantage de la
voie dans laquelle il souhaite
réellement s'engager. En tout état
de cause, un renvoi au modèle
britannique est quelque peu hors
de propos étant donné que nous
disposons d'un parlement
représentatif.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

past men de programma's in elkaar, zodat de kiezer die zich door
programmaoverwegingen zou hebben laten leiden, zich eventueel
bedrogen kan voelen. Dat is het nadeel van ons systeem.

03.11 Bart Tommelein (VLD): Zoals de liberale kiezers.

03.12 Paul Tant (CD&V): Mijnheer Tommelein, dit is misschien het

verschil tussen u en mij, maar ik probeer de systemen als dusdanig te
vergelijken. Ik begrijp uw jeugdig ongeduld en des te meer dat ik dat
nu moet proberen te gelde te maken. Maar beheers u toch maar en
kleur het hier in godsnaam niet meer partijpolitiek in dan nodig.
Daardoor zal het debat alleen maar rijker worden.

03.13 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, ik zal het niet

hebben over de beheersing. Ik geef toe dat er waarschijnlijk veel
waarheid schuilt in de woorden van de heer Tant. Het is een debat dat
misschien in de toekomst kan worden gevoerd.

Bovendien, mijnheer Tant, geef ik toe dat u met een bepaalde
autoriteit en een zeker gezag kunt spreken, vermits u veertig jaar
regeringsdeelname hebt mogen meemaken. Het andere lid echter
niet en eigenlijk heeft men hem daarmee onrecht aangedaan. Ik
erken dat u met een bepaald gezag kunt spreken door het feit dat u
de parlementaire werkzaamheden veertig jaar van nabij hebt mogen
meemaken. Wij hebben daarin iets minder ervaring. Ik luisterde met
veel aandacht naar uw bedenkingen.

03.14 Paul Tant (CD&V): Men merkt aan de teksten dat u inderdaad

wat minder ervaring hebt. Tot nu toe werd het aan het land evenwel
onthouden Paul Tant de diensten te laten bewijzen die hij aan de natie
had willen bewijzen.

03.15 Pieter De Crem (CD&V): Aan de democratie wel!

De voorzitter: Collega's, laat de natie maar met rust en de heer Tant ook.

03.16 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, het volgende

discussiepunt was het opnieuw invoeren van de opvolgers. Opvolgers
of geen opvolgers, wij hebben gekozen voor het systeem waarbij men
ministers vervangt. Ik stel vandaag vast dat de meeste ministers zich
aan verkiezingen hebben onderworpen alvorens minister te worden.
Dat was in het verleden ook niet altijd het geval want toen ging het om
extra-parlementsleden en extra-kabinetsleden, personen met een
grote bekwaamheid. Dat was ook niet bijzonder democratisch. Nu
werd het systeem van de opvolgers ingevoerd. Als men het systeem
van de opvolgers niet invoert, blijft men met een probleem. Het is in
wezen een secundaire aangelegenheid. De minister wordt vervangen.
Hoe hij wordt vervangen, lijkt mij minder belangrijk.

In de commissie voor de Binnenlandse zaken heeft men gesteld dat
de zaken anders verlopen voor gemeenteraadsverkiezingen. Als ik
het me goed herinner worden bij de gemeenteraadsverkiezingen eerst
de effectieven aangeduid en houdt men voor de opvolgers opnieuw
rekening met de lijststem. Hier past men een prioriteit toe in volgorde
van de lijst.

Iedereen was het eens over het principe "hoe jonger, hoe beter". De
leeftijd van 18 jaar bereikt hebben om verkiesbaar te zijn is een

03.16 Willy Cortois (VLD):

Réintroduire les suppléants ne
constitue pas la priorité. Le
système en vigueur prévoit le
remplacement des ministres. A cet
égard, je tiens à souligner
qu'auparavant, les ministres
n'étaient pas toujours issus du
Parlement, ce qui ne constitue pas
non plus un modèle de
démocratie.

L'éligibilité à dix-huit ans est le
corollaire de l'obligation de vote à
dix-huit ans.

Les arrondissements électoraux
relèvent de la compétence des
Régions. Nous ne pouvons qu'en
prendre acte au niveau fédéral.

Nous avons soutenu l'amende-

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

logisch gevolg van de stemplicht vanaf 18 jaar. Daarover was
iedereen het eens.

Wat de kiesomschrijvingen betreft, dit is een zaak van de Gewesten.
We hebben daarvan akte genomen. Vermits ik bijzonder veel respect
hebben voor de autonomie van de deelstaten is het evident dat ik
hierover geen uitspraken wens te doen. Anders zou u mij kunnen
verdenken de partijpolitieke weg op te gaan, iets dat zeker niet het
geval is en helemaal niet mijn bedoeling is.

Wat de Europese zetelverdeling betreft, heb ik mijn standpunt in de
commissie klaar en duidelijk gemaakt. Mijnheer Laeremans, wij
hebben, mijns inziens terecht, het amendement van de heer
Bourgeois gesteund dat de feitelijke splitsing van het
kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde naar aanleiding van de
Europese verkiezingen voorstelt. Zowel gisteren als vandaag sta ik
achter deze eis. Alleen al om grondwettelijke redenen moet men deze
splitsing doorvoeren. Ik zal een amendement herindienen. Mijnheer
De Crem, ik heb uw amendement nog niet kunnen lezen omdat onze
agenda overvol zit. Mocht uw amendement in dezelfde lijn liggen, zal
ik uw amendement mee goedkeuren. Meer zelfs, ik zal nog een
poging ondernemen om een aantal van mijn collega's te overtuigen
om het in zijn huidige vorm, voorliggend ontwerp niet goed te keuren.

ment de M. Bourgeois, qui
équivaut à une scission de fait de
l'arrondissement de Bruxelles-Hal-
Vilvorde pour la répartition des
sièges à l'échelle européenne.
Demain, je voterai en faveur de
l'amendement de M. De Crem s'il
suit une voie analogue et je
m'efforcerai autant que possible
de convaincre mes collègues de
faire de même.

03.17 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, dit

is nieuw en belangrijk. Mijnheer Cortois, inzake de goedkeuring van
het amendement van de heer Bourgeois gebruikte u de pluralis
majestatis-vorm "Wij hebben de amendementen goedgekeurd in de
commissie". In de commissie was u de enige van de VLD die het
amendement heeft goedgekeurd.

Ik zou bijzonder verheugd zijn mocht u u bent nog fractievoorzitter
geweest inderdaad namens uw VLD-fractie spreken. Dat zou een
belangrijk nieuw feit zijn. Ik hoop ten zeerste dat de VLD-fractie in
haar geheel de amendementen goedkeurt. Op dat ogenblik zitten we
in een nieuwe situatie. Op dat ogenblik moet nog alleen sp.a overtuigd
worden. Ook hier kan spirit voor het beetje Vlaamse reflex zorgen. Ik
kijk naar de heer Lambert die mogelijks gehoor heeft voor uw
uitspraken. Mocht bij spirit en mevrouw Detiège van sp.a eindelijk het
licht gaan branden en zij zouden luisteren naar hun partijgenoot Leo
Peeters, dan bereiken we een meerderheid en zijn we eindelijk zover
dat althans voor de Europese verkiezingen de splitsing van het
kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde kan worden geforceerd.
Dat kost de Franstaligen niet één zetel. Het kost de Franstaligen niks.

Mijnheer Cortois, ik hoop dat u uw woord gestand doet en uw hele
fractie probeert te overtuigen en dat de sp.a hetzelfde doet zodat
eindelijk de unitaire kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde wordt gesplitst.
Dat is een bijzonder behartenswaardige uitspraak. Ik kijk met
belangstelling uit naar het stemgedrag van de VLD.

03.17 Bart Laeremans (VLAAMS

BLOK): M. Cortois affirme-t-il à
présent s'exprimer au nom du
groupe VLD ? Cela créerait une
situation nouvelle et signifierait
qu'il ne faudrait plus convaincre
que le sp.a et spirit, qui, nous
l'espérons, défend encore la
cause flamande. Et alors
l'arrondissement unitaire de
Bruxelles-Hal-Vilvorde pourrait au
moins être scindé pour les
élections européennes, ce qui ne
coûterait d'ailleurs rien aux
francophones.

03.18 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer de voorzitter, ik was ook

verrast door het woordgebruik van onze goede collega Cortois, die het
over "wij" had: "Wij hebben goedgekeurd."

Mijnheer Cortois, we mogen dus aannemen dat uw stemgedrag in de
commissie namens de hele fractie is. Uw fractieleider is hier afwezig.
U neemt het woord namens de VLD. Het is dus heel belangrijk om nu

03.18 Geert Bourgeois (N-VA): Il

est effectivement important de
savoir si M. Cortois parle au nom
de son groupe ou si son attitude
doit servir, selon le procédé
devenu classique, d'alibi flamand.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

van u te vernemen of u zult zorgen voor het klassieke schaamlapje
voor de Vlaamse horresco referens Liberalen en Democraten, dan
wel of u spreekt namens de hele fractie.

03.19 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, het woordje "wij"

was waarschijnlijk een lapsus. Het is niet mijn gewoonte om in de wij-
vorm te spreken. Ik voeg er echter aan toe dat ik nog een aantal
mensen van de fractie zal proberen te overtuigen om het voorstel te
steunen.

Mijnheer Bourgeois, ik heb de bevoegdheid noch de macht om
namens de hele fractie te spreken. Voor u is dat gemakkelijk. U kan
"wij" zeggen, zelfs als het om u alleen gaat.

Het is echter duidelijk dat ik standvastig mijn standpunt zal blijven
verdedigen. Waar nodig zal ik blijven zeggen dat de splitsing van het
kiesarrondissement moet worden gerealiseerd. We wachten er nu al
veertig jaar op. Wat mij betreft, is het de hoogste tijd.

Mijnheer de voorzitter, ik beschik echter niet over de bevoegdheid om
te verklaren dat de hele VLD-fractie mijn standpunt zal volgen. Ik heb
echter wel de vrijheid om uiteindelijk de stem uit te brengen die ik
wens uit te brengen.

Mijnheer Bourgeois, ik wil u geen valse hoop geven, maar u hebt mijn
sympathie. Dat is toch al iets.

03.19 Willy Cortois (VLD): Le

pluriel était un lapsus. Néanmoins,
je tenterai de convaincre
également mon groupe d'opter en
faveur de la scission. Je n'ai
toutefois ni la compétence ni le
pouvoir de m'exprimer au nom de
tous les membres de mon groupe.
J'éprouve une grande sympathie
pour l'amendement, mais s'il n'a
aucune chance de passer, je
m'abstiendrai au moment du vote
sur le projet.

03.20 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer Cortois, als u nu eens zo

ambitieus zou zijn als ik en 100% van de leden van uw fractie "ja" zou
laten stemmen?

03.21 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, ik zal het daarbij

laten. Ik kan enkel zeggen dat ik mijn best zal doen om zoveel
mogelijk leden van mijn fractie te overtuigen.

Mijnheer Tant, ik weet dat ik op uw morele steun mag rekenen, wat
toch wel erg belangrijk is.

Mijnheer de voorzitter, persoonlijk zal ik mij morgen in elk geval
onthouden bij de stemming over het laatste ontwerp.

03.22 Jacqueline Galant (MR): Monsieur le président, monsieur le

ministre, chers collègues, nous abordons aujourd'hui en séance
plénière l'examen d'une impressionnante série de projets de loi
modifiant des lois électorales régionales.

Je pense que d'un point de vue légistique, le dossier a de quoi
effrayer même les plus habitués de cette assemblée. Rien n'est
simple en Belgique, on le dit souvent, mais c'est vrai quand on aborde
les matières institutionnelles et surtout le maillage complexe des
dispositions électorales de ce volet. Heureusement, cette complexité
technique n'est supportée que par les parlementaires, éventuellement
par l'administration, mais, en l'espèce, elle a pour but et pour
légitimation aussi de faciliter la vie des citoyens, de simplifier leurs
rapports avec le monde politique et, partant, de leur rendre leur pleine
capacité à trancher les différentes options politiques qui seront
abondamment développées dans les semaine qui viennent.

03.22 Jacqueline Galant (MR):

We vatten de bespreking van de
wetsontwerpen tot wijziging van de
regionale kieswetgeving aan. Het
gaat om een complex dossier,
maar de bedoeling is het leven van
de burger te vergemakkelijken en
zijn betrekkingen met de politiek te
vereenvoudigen.

In de commissie Binnenlandse
Zaken hoorde ik het tegenover-
gestelde: dat socialisten en
liberalen de electorale kaarten
dooreenschudden, dat de her-
vorming de burger in verwarring
brengt... Deze aanpassingen

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

J'ai entendu en commission de l'Intérieur le discours inverse, à savoir
qu'à l'instar de la majorité arc-en-ciel, socialistes et libéraux
s'employaient une fois de plus à brouiller les cartes électorales, que la
multitude des réformes déroutait le citoyen, qu'il ne s'agit que de
bétonner des positions acquises en mai dernier.

Je crois qu'il faut être sérieux! Tout un chacun qui a pris
connaissance des modifications proposées s'est rendu compte
qu'elles s'inscrivent dans le droit fil des modifications apportées aux
législations électorales pour la Chambre et pour le Sénat. Il n'y a donc
pas de surprise en la matière, je crois que l'électeur ne s'y trompera
pas. Il verra en effet que les élections régionales suivent la même
logique que les législatives. Il verra des suppléants sur les listes
comme il en avait vu en mai dernier, il entendra parler d'un seuil
électoral comme cela avait été le cas lors de la proclamation des
résultats des législatives. Il verra aussi qu'il y a plus de femmes sur
les listes. Les règles de parité sont identiques, tout comme celles
visant à réduire de moitié l'effet dévolutif, règles qui s'appliqueront
pour la première fois le 13 juin prochain.

Il sait, et nous nous emploierons à le réaffirmer, qu'au-delà de
l'uniformisation, l'intégralité des réformes proposées tend à lui
soumettre un système plus simple qui tient compte des réalités
actuelles de la société, un système qui lui permet de façonner plus
directement le paysage politique nouveau. C'est évidemment très
important pour le groupe MR.

Vous savez que nous avons toujours été favorables à l'instauration de
plus de démocratie directe ainsi qu'à la mise sur pied d'un système
électoral permettant de traduire plus efficacement les grandes
tendances exprimées par l'électorat. Et c'est bien cela que nous nous
apprêtons à faire aujourd'hui, en reproduisant dans les lois électorales
régionales les grandes nouveautés apparues l'année dernière pour
les législatives.

Quelles sont-elles?

Il y a tout d'abord le seuil électoral. Je ne reviens pas sur les
modalités techniques, sinon pour dire que l'on parle d'un seuil ou d'un
double seuil de 5%. C'est une correction importante apportée au
système proportionnel. Il ne faut pas s'en cacher, c'est une petite
révolution en Belgique. Je pense que le mécanisme a donné
satisfaction lors du dernier scrutin. Il a, en tout état de cause, nos
faveurs de principe. Ce seuil est pour nous un outil contre la
fragmentation du paysage politique et contre les idéologies
extrémistes. Très clairement, il s'agit de contrer les
dysfonctionnements induits par le système proportionnel dans sa
forme la plus absolue et donc de mettre à l'écart les groupes ou les
groupuscules dont le message politique n'a reçu qu'un très faible
écho dans l'opinion publique.

Je conçois tout à fait que l'on puisse être opposé à cette logique. Il y a
des principes démocratiques très forts qui soutiennent la logique
proportionnelle, mais il y en a d'autres pour légitimer l'introduction
d'une dose de système majoritaire dans notre modèle belge, le
principal étant que ces corrections permettent au corps électoral
d'infléchir plus efficacement la gestion politique de son pays. Il
s'agissait là d'une revendication de longue date des réformateurs.

liggen echter in het verlengde van
de wijziging van de kieswetgeving
voor het federale niveau. Voor de
kiezer is het duidelijk dat die lijn
wordt doorgetrokken: met
opvolgers, zoals in mei vorig jaar,
een kiesdrempel van 5% en meer
vrouwen op de lijsten. Enerzijds
worden de systemen dus op
elkaar afgestemd, anderzijds stelt
men een eenvoudiger stelsel voor,
dat rekening houdt met de
bestaande toestand.

Deze ontwerpen nemen de
belangrijke nieuwe maatregelen
die we kenden naar aanleiding van
de wetgevende verkiezingen over
op het niveau van de deelstaten.

Vooreerst dus de kiesdrempel, die
een belangrijke correctie doorvoert
op het proportioneel stelsel.

Dat mechanisme, dat positief
bleek tijdens de laatste
verkiezingen, is een instrument
tegen de verbrokkeling van het
politieke landschap en tegen
extremistische ideologieën. De
democratische beginselen
schragen weliswaar de propor-
tionele logica, maar door de
invoering van bepaalde aspecten
van het meerderheidsstelsel,
wordt een efficiënter politiek beleid
mogelijk.

In dezelfde logica is er de nieuwe
methode om de lijststem over te
dragen. De rol van de kiezer wordt
versterkt: hij kan de volgorde op
de lijsten doen veranderen. Op dit
ogenblik wordt deze devolutieve
kracht slechts gehalveerd. Wij
wensen echter verder te gaan.

De afschaffing van de opvolgers is
dan weer niet doorgevoerd. Al was
dit een logisch stap geweest, toch
zijn er ook voordelen aan het
behoud van de opvolgers. Zo
kunnen jongere kandidaten
alleen via dit mechanisme - ook
een plaatsje op de kieslijsten
veroveren. Wij steunen het dan
ook.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Nous sommes satisfaits de la voir se profiler dans les présents projets
de loi.

Dans la même logique, il ne faut pas oublier que le prochain scrutin
sera l'occasion d'expérimenter pour la première fois, dans le cadre
des élections régionales, le nouveau mode de dévolution de la case
de tête. Les cinq projets ne changent rien au système. Ici aussi, ce
qui a été présenté à l'électeur le 18 mai, sera utilisé le 13 juin
prochain. Il sait que son rôle est renforcé.

Ces voix de préférence peuvent faire changer l'ordre des listes
établies par les états-majors des partis politiques. C'était une
évidence, mais vous savez combien il a été difficile de la traduire
dans un accord politique. Je rappelle que l'effet dévolutif n'est réduit
que de moitié. Le groupe MR est favorable à une avancée dans ce
dossier.

En l'état, nous sommes satisfaits de voir s'appliquer pour la première
fois cette importante réforme à l'occasion de l'élection des Conseils
régionaux.

Par contre, nous ne sommes pas satisfaits de la réforme organisant
la suppression des suppléants. Elle avait pourtant été votée en même
temps et s'inscrivait surtout dans la même logique. Cependant, il est
vrai qu'à partir du moment où l'on rend les pleins pouvoirs à l'électeur,
il est normal d'assumer totalement les choix qui ont été posés et de
pourvoir au remplacement éventuel des élus dans l'ordre prévu sur la
liste.

Aujourd'hui, le gouvernement propose de revenir sur cette idée,
comme cela a été le cas pour le scrutin du 18 mai, en avançant qu'il
existe d'autres avantages favorables au maintien des suppléants. Je
songe en priorité à l'ouverture des listes aux candidats plus jeunes ou
moins connus.

Dans le climat actuel de "starification", il n'est pas aisé de faire sa
place. Pourtant, il y a, dans toutes les circonscriptions et dans tous les
partis, des candidats qui doivent pouvoir avoir la chance de démontrer
ce qu'ils valent et leur capacité à traduire les aspirations des citoyens.
Cela n'est pas possible, selon moi, sans le mécanisme des
suppléances, compte tenu précisément de la réduction pour moitié de
l'effet dévolutif de la case de tête. On peut donc constater que deux
logiques s'affrontent. Le groupe MR, après avoir longtemps réfléchi à
la question, soutiendra l'ultime aménagement.

Il est également question de l'ouverture à de nouvelles têtes dans les
deux derniers points importants des projets en discussion. Je songe
tout d'abord à l'abaissement à 18 ans de l'âge d'éligibilité ainsi qu'aux
règles de parité hommes/femmes. Ce dernier point n'est pas à
proprement parler une nouveauté, mais il est mentionné
formellement. De plus, il sera utilisé pour la première fois dans le
cadre des élections régionales.

On comprend donc que cette réforme s'inscrit pleinement dans la
logique du nouveau système électoral tel qu'imaginé par le
gouvernement. Il s'agit de se mettre en phase avec la réalité des
électeurs. Dès lors, quoi de plus normal que les listes électorales
reflètent la proportion des femmes dans la société! Je connais les

Wat de gelijke vertegenwoordiging
van mannen en vrouwen betreft,
deze zal bij de gewestverkiezingen
worden bevestigd, en de kieslijsten
zullen het aantal vrouwen in de
samenleving weerspiegelen.
Sommigen hekelen de quota,
maar de resultaten zijn zichtbaar:
er zetelen al meer vrouwen in het
Parlement. Wij verheugen ons
over deze vooruitgang.

Ik sta sceptischer ten aanzien van
het feit dat de leeftijd waarop men
kan worden verkozen, tot 18 jaar
werd teruggebracht. Op die leeftijd
mag men inderdaad ook voor het
eerst gaan stemmen, maar men
heeft nog geen enkele
beroepsopleiding genoten en men
kan op weinig ervaring terugvallen.
Deze vragen zijn nog acuter
wanneer het gaat om de leeftijd
waarop iemand tot Minister wordt
benoemd. Wie is op die leeftijd
bekwaam genoeg? Dit gezegd
zijnde, kan deze maatregel de
verhoudingen tussen de jongeren
en de politiek wellicht verbeteren.
Onze fractie zal dan ook voor
deze wijziging steunen.

Volgens dezelfde redenering had
men gelijk de verkiesbaarheid-
leeftijd voor het Europees
Parlement en zelfs voor de Kamer
en de Senaat kunnen verlagen.

Ik besluit met te stellen dat deze
wetsontwerpen het kiesstelsel
vereenvoudigen en begrijpelijker
maken. Deze stroomlijning van de
regelgeving ter zake draagt dan
ook onze volledige steun weg.

De voor de Europese verkiezingen
voorgestelde oplossing is logisch,
maar ik houd mijn hart vast voor
het amendement dat de heer Van
der Maelen cs hebben ingediend.
We kunnen maar moeilijk
begrijpen waarom dezelfde
soepelheid niet aan de dag gelegd
kan worden voor de wijze waarop
de Belgen die in het buitenland
verblijven kunnen stemmen.

De MR-fractie zal met de glimlach

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

arguments des adversaires de ce genre d'initiative. Je souscris moi-
même à ceux qui stigmatisent les quotas, mais force est de constater
que les résultats sont là. Le parlement s'est féminisé. Il est une
émanation plus exacte, plus réaliste de la société belge. Il en sera
désormais de même pour les différents Conseils fédérés et c'est une
bonne chose.

Je suis plus sceptique quant à l'intérêt de l'abaissement de l'âge
d'éligibilité à dix-huit ans. C'est vrai, nous votons dès l'âge de dix-huit
ans, pourquoi ne pas permettre d'être élu au même âge? Peut-être
parce qu'à cet âge, l'individu n'a encore profité d'aucune formation
professionnelle, que son expérience est par définition très limitée, et
que dès lors la plus-value qu'il va pouvoir offrir à l'assemblée est
assez faible.

En outre, une carrière politique à dix-huit ans ne handicape-t-elle pas
la poursuite des études? Comment rebondit-on à cet âge en cas de
défaite électorale? Ces questions se posent aussi, et peut-être
davantage, pour l'abaissement de l'âge de nomination à un poste de
ministre. Pour cette fonction, il est évident que des capacités de
management s'imposent, le niveau de responsabilité est énorme! Ces
compétences peuvent-elles être celles d'un jeune de dix-huit ans?

Soit! Je ne nie pas la problématique actuelle du divorce entre les
jeunes et le monde politique. Il faut y remédier, et l'abaissement de
l'âge d'éligibilité peut y contribuer. Ici aussi, par ailleurs, le portrait de
la société sera plus fidèle. Certainement, les assemblées seront
alimentées de nouvelles thématiques qu'elles ont actuellement
tendance à sous-estimer. Le groupe MR soutiendra donc la mesure.

J'ajoute que dans la logique d'uniformisation, il m'aurait paru logique
d'abaisser aussi l'âge d'éligibilité pour le Parlement européen, voire
pour la Chambre et le Sénat. Si nous adoptons cette mesure, nous
devons l'adopter partout. Il est vrai que pour les législatives, cela
nécessite une révision constitutionnelle, et donc une majorité des
deux tiers. Mais cette majorité devra de toute façon être acquise pour
certains des projets à l'examen, et l'article a été spécifiquement
ouvert à révision. Dès lors, je ne comprends pas les raisons de cette
divergence, mais le ministre pourra peut-être m'éclairer sur ce point-
là.

En conclusion, je crois qu'il faut souligner que ce projet de loi tend à
simplifier le système électoral, à le rendre plus compréhensible pour
l'électeur. Nous souscrivons pleinement à la logique d'uniformisation,
cela lisse la complexité de notre construction fédérale. C'est vrai que
l'on vote souvent en Belgique: 2003, 2004, 2006, 2007, 2009! Autant
le faire chaque fois de la même façon et je ne parle pas uniquement
des résultats électoraux.

Les différents projets traduisent pour les régionales les principaux
accents de l'accord « renouveau politique » de l'an dernier et, par
conséquent, les choix posés par le parlement lors de la précédente
législature. Cette continuité a du bon. Elle démontre en tout cas que la
majorité suit un cap et ne réforme pas à tout va, pour le simple plaisir
de déstabiliser l'opposition.

Un mot enfin sur les élections européennes: peu à dire sur le projet
en tant que tel. La solution préconisée est logique. Il y en avait

haar steun verlenen aan deze
verschillende wetsontwerpen

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

d'autres cependant, mais je suis plus sceptique en ce qui concerne
l'amendement déposé par MM. Van der Maelen et consorts, visant à
assouplir les conditions requises pour figurer sur les listes belges à ce
scrutin. Une majorité s'est dégagée au sein de la commission pour
soutenir cette modification. Je ne suis pas convaincue qu'elle sera
d'un grand intérêt pour l'économie globale du système. Il n'empêche,
la liberté est accrue, c'est toujours une bonne chose.

J'en profite pour dire que nous ne comprendrions pas que la même
logique de souplesse ne soit pas de mise en ce qui concerne les
modalités de vote des Belges résidant à l'étranger. Je crois qu'on ne
peut déréguler dans un sens pour les citoyens européens et continuer
à vouloir imposer des critères de rattachement pour les Belges
expatriés. Le dossier est toujours au Sénat, cela reste une de nos
revendications majeures.

Monsieur le président, monsieur le ministre, pour conclure, le groupe
MR soutiendra avec optimisme ces différents projets de loi qui
renforcent la lisibilité et la cohérence de notre système électoral,
c'est-à-dire in fine l'outil dont dispose le citoyen pour se faire
représenter dans les assemblées parlementaires.

03.23 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

premier, mijnheer de minister, collega's, om te beginnen wil ik de
rapporteurs feliciteren met het huzarenstukje dat zij gepresteerd
hebben om op zo'n korte termijn een verslag op te maken. Mijnheer
de voorzitter, de termijn was zo kort dat ik niet de tijd heb gehad om
mijn opmerkingen te formuleren. Ik had nochtans een paar correcties
willen laten aanbrengen en dat is me nu niet meer gelukt. Ik vind dat
jammer.

Ik wil van deze plenaire zitting gebruikmaken om minstens op één
zaak te wijzen die ik graag had veranderd gezien. Op bladzijde 27 heb
ik het over de bedoelingen van de kiesdrempel die de meerderheid wil
invoeren. Daar staat: "...Die bepalingen strekken er zogenaamd toe
de usurpator aan de kant te schuiven, maar dat is blijkbaar niet het
geval". Ik heb die zin nooit uitgesproken. Ik weet ook niet wat
daarmee bedoeld wordt. Ik weet dat ik de officiële bedoeling van de
regering geciteerd heb, namelijk "om de verkruimeling van de politiek
tegen te gaan". De "usurpator aan de kant schuiven" heb ik echter
niet gezegd en heb ik ook nergens gelezen.

Mijnheer de voorzitter, ik had nog een paar andere zaken op te
merken. Dat is natuurlijk het gevolg van het feit dat alles zo snel is
moeten gaan. Daarmee kom ik bij het begin van mijn kritiek tegen
deze hervorming die er op een enorm haastige manier doorgedrukt
wordt, op een manier die geen behoorlijk werk toelaat, op een manier
die eigenlijk een staaltje is van onbehoorlijk en van slecht bestuur.

Mijnheer de voorzitter, ten tweede, dit is een ondemocratische
hervorming. Ik aarzel niet om het woord te gebruiken. Het is een vorm
van gerrymandering, van zelfbediening van deze toevallige
meerderheid. Het is ook een perfide poging om de kleinere partijen uit
te schakelen en ten slotte is het een anti-Vlaamse hervorming.

Collega's, zij die beweren dat dit politique politicienne is en dat de
burger daarvan niet wakker ligt, hebben ongelijk wat het eerste betreft
en gelijk wat het tweede betreft. Ze hebben ongelijk wat het eerste

03.23 Geert Bourgeois (N-VA):

Les rapporteurs ont rédigé leur
rapport tellement rapidement que
je n'ai même pas eu le temps de
formuler mes remarques.

L'examen de la réforme de la loi
électorale a dû se faire avec une
rapidité telle que l'on peut parler
de mauvaise administration. Il
s'agit en outre d'un texte anti-
démocratique. Il s'agit d'une forme
de self-service de la part de la
majorité. On tente d'exclure les
petits partis. De plus, la réforme
est anti-flamande.

Ceux qui affirment que mon
opposition dénote une politique
politicienne ont tort. Les réformes
électorales touchent au coeur de la
démocratie. Ce n'est pas sans
raison que ses règles essentielles
sont inscrites dans la CEDH, le
Pacte international relatif aux
droits civils et politiques et notre
Constitution. L'autonomie
constitutive des entités fédérées
implique qu'elles l'exercent à la
majorité des deux tiers. Selon le
Conseil de l'Europe, il est
préférable de ne pas toucher à la
législation électorale l'année qui
précède les élections, en
particulier lorsque la réforme
suscite un sentiment de partialité.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

betreft, omdat zo'n kieshervorming aan de kern van onze democratie
raakt en omdat zo'n kieshervorming eigenlijk over de essentie van de
democratie gaat. Het is niet voor niets dat de essentiële regels
daarover ook opgenomen zijn in internationale verdragen. Denk aan
het EVRM en aan het BuPo-verdrag. Onze Grondwet bepaalt een
aantal regels daaromtrent en in de constitutieve autonomie voor de
deelstaten is opgenomen dat zij die uitoefenen met een tweederde
meerderheid.

Collega's, dit wijst allemaal op het grote belang dat in democratieën
wordt gehecht aan dit soort spelregels. Daarom adviseert de Raad
van Europa om daarvan af te blijven in het laatste jaar voor
verkiezingen. Ze adviseert dat precies omdat het niet oorbaar is om
dit te doen, om zulke onzekerheid te creëren en ze adviseert dit vooral
als er zoals in deze een schijn is en eigenlijk ook een werkelijkheid
van zelfbediening, van bevoordeling van de meerderheid.

Zij die zeggen dat dit politique politicienne is, vergissen zich. Het gaat
over de essentie van de democratie. Ze hebben natuurlijk wel gelijk
wanneer ze zeggen dat dit de bevolking niet interesseert. Dat is juist.
Dit interesseert de bevolking niet. U loopt geen enkel gevaar dat de
bevolking massaal reageert, massaal op straat komt en dat er een
publieke reactie komt. In het tijdperk van de mediatisering, van de
ver-Berlusconi-sering, van de Bertjes, de Freya's, de Q's en andere
infotainers loopt u geen enkel risico dat dit een thema wordt in de
media. U hebt gelijk. We zijn in een tijdperk waarin journalisten
zeggen: "Kijk dit krijg ik niet verkocht in mijn krant, dit is te moeilijk",
"Dit kan ik niet op de radio brengen", "Dit kan niet op tv, het is te
moeilijk", "Het gaat niet in acht VTM-woordjes of TV1-woordjes en dus
kan u het niet brengen". Het is dus inderdaad een groot probleem
voor ons om zulke ernstige zaken toch onder de aandacht van de
publieke opinie te brengen.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de vice-premier, collega's, een
kieshervorming moet met de grootste zorgvuldigheid en in volle
openheid gebeuren.Zij moet transparant zijn en haar doelstellingen
moeten in het begin van een zittingsperiode worden uitgezet en zij
moet gedragen worden door een ruime meerderheid. Wat mij betreft,
wanneer het over essentiële regels gaat, moet ze gedragen worden
door een tweederde meerheid, liefst zo kamerbreed mogelijk, zonder
één enkele schijn van bevoordeling van de meerderheid en vooral, zij
moet gebeuren met respect voor de basisbeginselen van onze
democratie en van ons kiessysteem. Het moet een kiessysteem zijn
ik heb het daarstraks gezegd, mijnheer de voorzitter dat vanaf de
laagste tot de hoogste trap in dit land, van gemeenteraad,
provincieraad, over gewestraden en de federale Kamer tot en met
Europa, gebaseerd moet zijn op proportionaliteit en evenredigheid.

Zo staat het zelfs in onze Grondwet ingeschreven en ik ben de vice-
premier er dankbaar voor dat hij tijdens de bespreking in de
commissie voor de Binnenlandse Zaken nog eens beklemtoond heeft
dat een kieshervorming, ten eerste, niet strijdig mag zijn met het
gelijkheidsbeginsel met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
en, ten tweede, dat het een evenredig systeem moet zijn. Deze
hervorming beantwoordt daar niet aan, ik kom daar straks op terug.
Zoals ik reeds zei, is hier sprake van onbehoorlijk en slecht bestuur.
Deze hervorming komt veel te laat en bezorgt de partijen problemen,
want zij hebben tot vandaag moeten wachten om te weten hoe de

Ceux qui affirment par contre que
la réforme n'intéresse pas la
population ont raison. La
population ne descendra pas en
masse dans la rue en ces temps
de médiatisation extrême. Une
réforme de la loi électorale est trop
compliquée pour le vocabulaire de
VTM ou TV1; il n'en sera donc pas
question sur les écrans.

Les modifications de la loi
électorale doivent se faire avec
tout le soin requis et en toute
ouverture. En outre, les réformes
essentielles doivent être
soutenues par une large majorité,
voire la majorité des deux tiers en
ce qui me concerne. Il faut
également exiger le respect des
principes fondamentaux de notre
système électoral. Chez nous, ce
système doit être fondé sur la
proportionnalité, à tous les
niveaux. Ce principe est même
inscrit dans la Constitution. A ma
grande satisfaction, le ministre a
souligné que la réforme ne pouvait
être contraire au principe d'égalité
et qu'il devait s'agir d'un système
proportionnel.

La réforme arrive beaucoup trop
tard. Les partis sont dans
l'incertitude depuis longtemps. En
outre, le nouveau gouvernement
crée une insécurité juridique. Nous
allons introduire devant la Cour
d'arbitrage un recours qui aura
assurément pour effet de faire
annulera certaines dispositions,
comme lorsqu'elle s'est prononcée
contre la double candidature. Si
une autorité s'obstine dans
l'erreur, le Conseil d'Etat prononce
toujours une suspension.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

kiesverrichtingen zullen verlopen en met welke kieskringen, met of
zonder opvolgers, met of zonder apparentering.

Dat alles creëert rechtsonzekerheid, want u kunt er van op aan,
mijnheer de voorzitter, dat wij opnieuw naar het Arbitragehof zullen
stappen en dat het risico heel groot is dat het Arbitragehof in de
aanloop naar de verkiezingen een aantal essentiële bepalingen van
deze hervorming vernietigt. Dat hoop ik ook, want deze regering is
hardleers, zij wil niet luisteren. U weet dat bijvoorbeeld de Raad van
State een rechtspraak heeft ontwikkeld, waarbij hij altijd schorst
wanneer hij constateert dat een overheid volhardt in de boosheid, of
wanneer een overheid die al op de vingers is getikt door het
administratief rechtscollege, toch volhardt. De Raad van State gaat
dan tot schorsing over, want hij put hieruit een voldoende motivering
om de hoogdringendheid in te roepen. Ik geef u een voorbeeld, het
Arbitragehof...

De voorzitter: De Raad van State, zegt u?

03.24 Geert Bourgeois (N-VA): Ja, de Raad van State, ik hoop dat

het Arbitragehof dezelfde regels toepast.

De voorzitter: Ach zo.

03.25 Geert Bourgeois (N-VA): Ik wijs er op dat het Arbitragehof,

om maar één voorbeeld te geven, de dubbele kandidaatstelling inzake
Kamer en Senaat met een zeer klare en duidelijke motivering
vernietigd heeft. Ik zal dat straks wat nader toelichten. Het is een
hervorming die te laat komt, zij schept problemen voor de partijen en
zij creëert rechtsonzekerheid. Deze kieshervorming is zo haastig in
elkaar gestoken. Mijnheer de voorzitter, ik weet niet of u het ooit hebt
meegemaakt dat hier, in deze Kamer, een wetsontwerp ter
bespreking voorligt, waarover in de memorie van toelichting van een
ander wetsontwerp, namelijk die op de bijzondere wet, staat dat één
van de wetsontwerpen vervalt bij goedkeuring van een andere. Deze
bepaling is zelfs niet in de wet opgenomen, zij staat gewoon in de
memorie van toelichting. Wat zal er gebeuren? Alle ontwerpen zijn
behandeld in de kamercommissie, waarna zij in plenaire vergadering
worden behandeld, waarop een stemming volgt. Vervolgens komen
de ontwerpen in de Senaat. Zij zullen de goedkeuring verkregen
hebben van Kamer en Senaat en daarna zal deze regering het zich
veroorloven om de koninklijke bekrachtiging niet te verlenen aan één
van de ontwerpen, want dat ontwerp is dan, zoals u zegt in de
memorie van toelichting, doelloos geworden. Ik vind dat zo een
magnifieke omschrijving; wij discussiëren hier over een ontwerp
waarvan de regering zegt dat als de voorafgaande ontwerpen
goedgekeurd worden, het doelloos wordt. Dit is ongetwijfeld een
nieuwe constitutionele term, collega Tant, waarvan u met uw zeer
rijke ervaring in dit halfrond, wellicht nog nooit gehoord hebt. Een
regering dient een ontwerp in waarvan zij zegt dat het doelloos wordt
als er voor een ander ontwerp wordt gestemd, met het gevolg dat wij
in een unieke constitutionele situatie zullen zitten.

Deze hervorming is bovendien een vorm van zelfbediening. De
opvolgers zouden afgeschaft worden. Dat was ten andere een punt
van deze regering. In de regeerverklaring vond u dat het nec plus ultra
om aan de kiezer eindelijk de kans te geven wie in het Parlement zou
komen, aan te stellen. Het zou gedaan zijn met de opvolgers die als

03.25 Geert Bourgeois (N-VA):

J'espère que la Cour d'arbitrage
adoptera la même attitude.

Cette réforme a été concoctée
dans une telle hâte que l'exposé
des motifs stipule qu'un des
projets de loi expirera lorsqu'un
autre sera approuvé. Qu'en sera-t-
il? Après le vote à la Chambre et
au Sénat, ce gouvernement se
permettra de ne pas accorder la
sanction royale à l'un des projets
parce qu'il est devenu sans objet.
Une situation constitutionnelle
unique sera ainsi créée.

La réforme constitue une forme de
self-service. L'accord de
gouvernement stipulait que la
suppression des suppléants
constituait le moyen par
excellence de tenir les "valets" à
l'écart du Parlement. Le résultat
est toutefois bien différent. Les
suppléants ont été réintroduits à la
Chambre. Conséquence: les
commissions sont peuplées de
collègues dépourvus d'esprit
critique qui ne s'expriment pas et
votent. La qualité du travail en
pâtit.

La fonction de ministre dans un

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

slaafjes aan hun zeteltjes, aan hun klapstoeltjes, gekluisterd in het
Parlement zitten. Het resultaat is omgekeerd: u heeft de opvolgers
federaal weer ingevoerd.

We merken het: kritiekloze collega's aan hun stoeltje gekluisterd, die
de kwaliteit van het werk in het Parlement, helaas, op een
onrustwekkende manier naar beneden helpen halen. Ik zit in
commissies waar niet eens meer geluisterd wordt naar de oppositie,
laat staan dat er een poging gedaan wordt om te antwoorden op wat
de oppositie zegt of de oppositie aan het woord te laten. Het is
zwijgen en stemmen. Ik heb het nog meegemaakt dat
meerderheidsleden in commissies heel anders te werk gingen. Zij
hadden ten minste elementaire reflexen als parlementslid. Zij konden
niet verdragen dat slechte ontwerpen passeerden. Die moesten
gecorrigeerd worden. Die zo lastige Coveliers, die destijds in de
commissie zat, had ten minste nog deze verdienste, collega's van de
VLD, dat hij niet liet passeren wat nu elke dag passeert.

Bij ons in de commissie voor de Justitie, en geheel in de lijn van
opvolgers die aan hun stoeltje gekluisterd zitten en intussen zitten na
te denken met welke onnozelheid ze straks weer de camera's zullen
halen, wordt, collega Cortois, wordt een hervorming doorgevoerd
waar iedereen achterstaat, namelijk de verlaging van de
verkiesbaarheidsleeftijd naar 18 jaar. Tegelijkertijd bestaat u het om
ook de leeftijd om minister te worden naar 18 jaar te verlagen. Vindt u
dat nu echt een goede zaak, op het ogenblik dat in onze Grondwet
staat dat men, om in Kamer en Senaat verkozen te zijn, nog altijd 21
moet zijn? Het getuigt een beetje van het dédain dat men heeft ten
opzichte van de deelstaten, hun parlement en regering. Zullen we
straks het nichtje van Freya,18 jaar, als minister in de Vlaamse
Regering hebben? Ik heb hierover vooral met jonge mensen gepraat.
Ik heb nog niemand ontmoet die het goed vindt dat iemand minister
wordt op 18 jaar en verantwoordelijkheid neemt voor departementen,
niettegenstaande een bijzondere intelligentie en veel capaciteiten.
(Protest)

Mijnheer Tommelein, u zult ongetwijfeld minister worden. Ik weet wel
dat u ministeriabel bent voor de Vlaamse regering.

gouvernement fédéré est
désormais également accessible
dès l'âge de 18 ans. L'âge
minimum pour siéger à la
Chambre et au Sénat reste
toutefois fixé à 21 ans, ce qui
témoigne d'un dédain à l'égard
des parlements fédérés. La nièce
de Freya finira par obtenir un
poste ministériel!

03.26 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, ik ben een beetje

verbaasd door de vrees en het wantrouwen dat mijn goede collega
hier uit ten aanzien van mensen van 18 jaar. Ik kan alleen maar
vaststellen dat mensen van 18 jaar vandaag een veel grotere
algemene ontwikkeling hebben dan vroeger de mensen van 25,30 en
40 jaar en die ook in het Parlement zitting hadden. Het is dezelfde
redenering als: "Hoe kan een werkman minister worden?" De tijden
evolueren. We zijn nog niet terug in de Middeleeuwen waar men op
12 jaar koning of koningin kon worden. In wezen vind ik niet dat we
vanuit het Parlement het goede signaal zouden geven door mensen
van 18 niet toe te laten als minister, omdat ze te onnozel zouden zijn.
Als die minister wordt, zullen wij en de kiezer in zijn wijsheid daarover
dan wel oordelen.

U geeft een verkeerd signaal, wat uiteraard niet uw bedoeling is. Pas
toch op, want sommigen zullen het anders uitleggen. Dat zullen wij
alvast niet zijn. Hoe dan ook, u geeft geen goed signaal.

03.26 Willy Cortois (VLD):

Pourquoi cette méfiance à l'égard
des personnes de 18 ans ? Elles
ont un bagage général plus riche
que vous ne le pensez. Les
ouvriers ne sont tout de même
pas, eux non plus, exclus de la
fonction ministérielle?

03.27 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer Cortois, ten eerste, een 03.27 Geert Bourgeois (N-VA):

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

aantal mensen zal het inderdaad anders uitleggen als zij u horen,
want u legt het anders uit. U bent een perfecte sofist. Ik heb op geen
enkel moment gezegd dat mensen die nu 18 jaar zijn een bredere
ontwikkeling hebben dan mensen die nu 30 of 40 jaar zijn. Ik vind dat
dit een beetje getuigt van uw misprijzen voor de collega's die nu 40 of
45 jaar zijn.

Ten tweede, ik heb op geen enkel moment gezegd dat een werkman,
zoals u het uitdrukt, geen goed minister of burgemeester kan zijn. Ik
heb alleen gezegd dat, hoe intelligent men ook is en welke vorming
men ook gekregen heeft, men voor zulke verantwoordelijke functies
een zekere vorm van maturiteit mag hebben. Ik hoop dat u het
daarmee eens bent. Ik ken schitterende jonge mensen, waarvoor ik
enorm veel respect heb en die een fantastische toekomst voor zich
hebben. Ik wens hun die ook toe, maar ik wens hun ook toe dat zij
een klein beetje de kans krijgen om ervaring op te doen en maturiteit
krijgen voor zij zulke verantwoordelijkheden op zich nemen. U bent
bedrijfsleider, kijk om u heen. Wanneer kunnen mensen het aan om,
geconfronteerd met alle mogelijke uitdagingen, verantwoordelijkheid
op te nemen? U doet maar. U kunt natuurlijk discussiëren over een
leeftijd. Ik weet dat u die in een volgende fase zult verlagen tot 16
jaar. Doe zo voort, het ga u goed.

Dit belet echter niet dat al die opvolgers pionnetjes zijn op het
schaakbord van de politiek en de partijvoorzitters. In de Kamer en het
Vlaams Parlement kan men genoeg voorbeelden aanhalen van
mensen die pionnen zijn van de machtspolitiek binnen de partijen.

Vous êtes le roi du sophisme!
Vous me prêtez des propos que je
n'ai pas tenus. La seule chose que
j'aie dite, c'est qu'une fonction
ministérielle requiert une certaine
maturité, aussi intelligent soit-on.

Les suppléants ne sont que des
pions sur l'échiquier des prési-
dents de parti. Les exemples sont
légion.

03.28 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, het is

een beetje sneu dat de heer Bourgeois over andere politici spreekt als
zijnde de hulpjes van paars, terwijl hij zelf, meer uitgesproken dan
vele anderen, het hulpje van paars is geworden. Hij is de nuttige idioot
van paars geworden en zal ervoor zorgen dat paars na 13 juni in het
Vlaams Parlement nog aan de macht blijft. Hij zal dus een paar
tienduizenden stemmen achter zijn vlagje verzamelen en op die
manier de kansen vergroten dat de VLD en sp.a-spirit aan de macht
blijven. Dat is de rol van de heer Bourgeois. Ik wou dit even in zijn
gezicht zeggen.

03.28 Filip De Man (VLAAMS

BLOK): C'est en partie grâce à
M. Bourgeois que la coalition
violette peut accroître son pouvoir
au Parlement flamand!
M. Bourgeois lui-même n'est qu'un
idiot utile à cette coalition!

03.29 Geert Bourgeois (N-VA): Het siert de heer De Man. Ik heb

altijd een enorme bewondering voor zijn taalgebruik. Hij steekt ten
minste niet weg dat hij een extreem rechts type is. Hij gebruikt altijd
woorden als nuttige idioot. Mijnheer De Man, in tegenstelling tot uw
ruig taalgebruik heb ik niemand persoonlijk geviseerd of aangevallen.
Ik heb in het algemeen gesproken over opvolgers en u houdt er
inderdaad van om mensen in het gezicht uit te schelden.

03.29 Geert Bourgeois (N-VA):

M. De Man retrouve son style
d'extrémiste de droite en me
prenant personnellement à partie.

03.30 Filip De Man (VLAAMS BLOK): (...)

03.31 Geert Bourgeois (N-VA): Het is ook typerend voor u dat u

mensen niet laat uitspreken. Ik heb het op geen enkel moment gehad
over pionnen in de handen van paars. Ik heb het gehad over pionnen
in de handen van partijvoorzitters, zoals dat in uw partijtje het geval is.

03.31 Geert Bourgeois (N-VA):

Je n'ai rien dit au sujet de la
coalition violette, j'ai parlé des
présidents de parti.

03.32 Filip De Man (VLAAMS BLOK): Partijtje!?

03.33 Geert Bourgeois (N-VA): De voorzitter heeft de mensen in de

handen. Dit is in uw partijtje het geval. Daar is geen interne

03.33 Geert Bourgeois (N-VA):

Alors que votre parti accroît son

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

democratie. Men komt alleen maar in het partijbestuur na coöptatie
van een kleine clan mensen die de touwtjes in handen houden. Uw
partij wordt groot op een vuige en ruige manier.

De voorzitter van uw partij scheldt voor het oog van de camera's in de
Senaat de inwoners van Borgerhout uit voor vliegende maki's. Kijk
naar de tv-beelden van het debat over het migrantenstemrecht,
mijnheer De Man. De voorzitter van uw partijtje heeft het gepresteerd
om voor de camera's de inwoners van Borgerhout te vergelijken met
vliegende maki's.

Het siert u, dat is uw woordgebruik. Uw manier van politiek bedrijven,
is mensen uitschelden, mensen voor idioten uitschelden. Ga uw gang.
U hebt al heel wat mensen misleid op die manier en u bent daarvan
het prototype. Ik probeer, mijnheer De Man, hier nog altijd in
algemene termen te spreken en mij ervan te weerhouden mensen te
beledigen op de manier waarop u dat doet. Proficiat, ga zo door, op
die manier zien de mensen precies waarover het gaat in dit
maatschappelijk debat.

pouvoir en invectivant directement
les gens, je m'efforce toujours de
m'expri-mer en termes généraux,
en me gardant bien d'insulter qui
que ce soit. Je ne fais que me
référer, en disant cela, au
président du Vlaams Blok qui a
jugé utile, au Sénat, de qualifier
les habitants de Borgerhout de
"lémurs volants". Voilà le style
brutal du Vlaams Blok!

03.34 Willy Cortois (VLD): Mijnheer Bourgeois, ik kan mij moeilijk

indenken dat 18-jarigen hier op dezelfde manier een parlementaire
scheldpartij zouden houden zoals nu het geval is. Ik wil alleen maar
zeggen daar distantieer ik mij van uw uitspraak dat ik er inderdaad
van overtuigd ben dat u de zorg uit die bij een aantal mensen kan
leven. Ik denk dat wij die jonge mensen vertrouwen moeten
schenken. Men zal dan wel oordelen of ze bekwaam zijn of niet. Ik
stel in dit Parlement samen met u dikwijls tot mijn verbazing vast dat
hier jonge kabinetsleden van ministers komen, terwijl dat vroeger
meer statige heren en dames waren. Veel van die jonge mensen
geven dikwijls blijk van een zeer grote kennis. Dat is zo veel te beter.
Dat is een evolutie in de maatschappij. Dat heeft waarschijnlijk ook te
maken met het feit dat wij in Vlaanderen goed onderwijs hebben en
de mensen de kans hebben om naar de universiteit te gaan. Daarom
vraag ik u om niet te veralgemenen. Men moet toch vermijden dat
men buiten gaat zeggen dat in het Parlement een aantal mensen
bezorgd zijn alleen omdat iemand pas 18 jaar is en daarom de
stempel van onervaren en onbekwaam krijgt. Dat moeten wij
vermijden. Dat is geen goed signaal. De voorzitter doet daarvoor
trouwens ook inspanningen om jonge mensen naar hier te krijgen en
parlementslid te worden.

03.34 Willy Cortois (VLD): Je

peux comprendre que la question
de l'âge préoccupe M. Bourgeois.
Nous devons toutefois faire
confiance aux jeunes. Il m'arrive
de rencontrer en ce lieu des
collaborateurs de cabinet
extrêmement jeunes qui me
surprennent par leur maîtrise de
certains dossiers. Nous devons
suivre cette évolution, qui
s'explique notamment par la
qualité de l'enseignement flamand.

Nous ne pouvons tout de même
pas créer l'impression que les
jeunes sont incompétents par
définition!

03.35 Bart Tommelein (VLD): Mijnheer de voorzitter, ik wil mij

aansluiten bij de woorden van mijn wijze collega Cortois. Ik vind het
des te erger omdat ik vanmorgen inderdaad in verschillende kranten
de uitspraken van een zekere kardinaal gelezen heb.

De voorzitter: Dat is geen achttienjarige.

03.36 Bart Tommelein (VLD): Hij zegt dat de stem en de mening

van iemand van 18 jaar niet gelijk is aan een oudere vader van 7
kinderen. Mijnheer Bourgeois, wat u zegt komt in feite op hetzelfde
neer. Het getuigt van een conservatisme dat ik nog zelden heb
gehoord.

03.36 Bart Tommelein (VLD):

M. Bourgeois adopte une attitude
extrêmement conservatrice et qui
rejoint étrangement celle du
cardinal Joos. Ce dernier avait
récemment déclaré que l'avis des
jeunes de dix-huit ans avait moins
de valeur que celui d'un père de
famille âgé.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

03.37 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer de voorzitter, ik had nooit

verwacht dat de heer Tommelein hier de rol zou blijven spelen die hij
gespeeld heeft in zijn leven als perswoordvoerder van de huidige vice-
premier en dat hij mij woorden in de mond zou leggen die een
kardinaal blijkbaar heeft uitgesproken. Die woorden ken ik trouwens
niet.

Mijnheer Tommelein, ik wil er u op wijzen dat er in dit Parlement een
wetsvoorstel is ingediend dat in de richting gaat van wat de kardinaal
wil, maar dit komt van de partij die zich daar bevindt en niet van mijn
partij. U doet maar als u mij beschuldigt van conservatisme.
Trouwens, mijnheer Cortois, ik wil de puntjes op de i zetten. Ik heb het
niet gehad over onbekwaamheid. Ik had het over ervaring. Ik heb mijn
grootste waardering uitgesproken voor jonge mensen, maar ik heb
hier tot mijn spijt nog weinig kabinetsmedewerkers van ministers
gezien die op 18 jaar de hele universiteit hadden doorgelopen zoals u
blijkbaar schijnt voor te stellen. U kunt daarover van mening
verschillen. Ik heb geprobeerd op een behoorlijke manier mijn mening
te zeggen zonder te schelden, mijnheer Cortois. Ik hoop dat u gelijk
hebt dat 18-jarigen in het halfrond niet tot schelden zouden overgaan,
maar ik meen dat ik daarstraks niet heb gescholden en als dat wel
mocht gebeurd zijn dan wil ik mij tegenover u verontschuldigen, maar
ik ben er bijna zeker van dat dit niet gebeurd is. Het is ook niet mijn
stijl. Ik zal dat niet doen.

Ik kom tot de apparentering, een tweede punt van zware kritiek vanuit
democratisch oogpunt en van onbehoorlijkheid van deze wetgeving.
Mijnheer de vice-premier, op dit ogenblik is het zo dat de
apparentering op het federale vlak bestaat ten gevolge van het arrest
van het Arbitragehof. U zegt dat u de hele regeling wil harmoniseren.
Welnu, op federaal vlak bestaat de apparentering want het
Arbitragehof heeft de regeling die u hebt uitgedokterd vernietigd.

De dubbele kandidaatstelling wordt weer toegelaten, alhoewel u hebt
moeten bevestigen dat het onmogelijk is en zelfs wettelijk verboden is
om en in een deelstaatparlement en in het Europees parlement zitting
te hebben. De combinatie van beide is niet mogelijk. Het Arbitragehof
heeft geoordeeld dat een dubbele kandidaatstelling voor Kamer en
Senaat niet kon en heeft de bepaling vernietigd met twee zeer
duidelijke argumentaties. Ten eerste houdt dat een mogelijke
bevoordeling in van wie dubbel kandideert, omdat die meer middelen
en een groter forum heeft om zijn mening kwijt te raken. Ten tweede
is de dubbele kandidaatstelling van aard dat ze de kiezer kan
misleiden, omdat hij het effect van zijn stem niet kan inschatten. Ik
kan u zeggen, mijnheer de vice-premier, dat wij ook wat het punt van
de dubbele kandidaatstelling betreft naar het Arbitragehof gaan. Ik
hoop dat het Arbitragehof, net zoals de Raad van State, in zo'n geval
onmiddellijk schorst. De Raad van State die een hardleerse overheid
tegenover zich heeft, schorst onmiddellijk. Ik hoop dat dit ook gebeurt,
wat ook de gevolgen ervan wezen. U moet maar zorgen voor een
behoorlijke regelgeving en u moet er maar voor zorgen dat iemand
die voor een mandaat verkozen is, het ook opneemt.

De hervorming is ondemocratisch. Zij voert drempels in en zij schaft
de apparentering af, wat in combinatie met de provinciale kieskringen
kleinere partijen kan verhinderen verkozen te raken. Om kleinere
partijen uit te schakelen voert men heel deze hervorming in.

03.37 Geert Bourgeois (N-VA):

Voilà que l'on me prête même les
propos d'un cardinal! Je n'ai
jamais traité les jeunes
d'incapables. J'estime toutefois
qu'ils ne disposent que de peu
d'expérience.

L'apparentement constitue un
autre problème. Bien que le
premier ministre ait déclaré vouloir
harmoniser le système électoral à
tous les niveaux de pouvoir,
l'apparentement est supprimé au
niveau flamand alors qu'il existe
toujours au niveau fédéral.

La double candidature fait
également son retour, en dépit du
fait que l'on ne peut siéger dans
deux parlements et que la Cour
d'arbitrage l'a condamnée
lorsqu'elle fut instaurée pour le
Sénat et la Chambre. Nous
saisirons une nouvelle fois la Cour
d'arbitrage et nous avons bon
espoir qu'elle réduira à néant ce
système trompeur.

Cette réforme est tout bonnement
antidémocratique. Le seuil
électoral évince les petits partis.
J'avais pourtant prévenu les verts
avant l'instauration du seuil
fédéral. Ils ont creusé leur propre
tombe. La N-VA refuse de
connaître le même sort! Nous
ferons annuler le seuil électoral
par la Cour d'arbitrage et nous
démontrerons par notre chiffre
électoral que nous représentons
un courant politique sain et viable.

Le seuil instauré pour les
parlements des entités fédérées
diffère du seuil fédéral étant donné
que le seuil naturel pour le
Parlement flamand est déjà
beaucoup plus élevé. L'incidence
d'un seuil électoral est dans ce cas
beaucoup plus importante. A
Anvers, le seuil électoral doublera
presque le seuil naturel. J'estime
dès lors que notre recours fondé
sur le principe de proportionnalité
a de grandes chances d'aboutir à
la Cour d'arbitrage.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Voorzitter: Paul Tant
Président: Paul Tant

Groen! heeft daar jammer genoeg een heel grote collaborerende rol
in gespeeld. Als Groen! destijds niet akkoord was gegaan met de
drempel, dan hadden we hem nu niet. Ik heb toen, in overdachte
tijden, de groenen gewaarschuwd. Ik heb hen er toen voor
gewaarschuwd dat zij moesten opletten dat die drempel nooit op het
eigen hoofd terecht zou komen. Nu zien we dat Groen! door de
blauwen, de socialisten en de spiritisten in eigen touw gewurgd wordt.
Ze hadden de sleutels in handen na de verkiezingen van 18 mei, ze
hadden de sleutels in handen voor deze hervorming. Ze hebben er
jammer genoeg geen gebruik van gemaakt en ze hebben zich laten
inkapselen, met als gevolg dat er opnieuw kiesdrempels ingevoerd
zijn met geen ander doel laten we duidelijk zijn dan te proberen
om Groen! en de N-VA uit het Parlement te houden. Tot spijt van wie
het benijdt zal dat niet lukken wat de N-VA betreft.

Wij zullen deze drempel laten vernietigen door het Arbitragehof en
zorgen dat wij voldoende stemmen halen om te tonen dat wij
beantwoorden aan een gezonde stroming binnen ons democratisch
landschap die voldoende levensvatbaar is.

Uw doelstellingen, mijnheer de vice-premier, zijn trouwens niet
omschreven. De Raad van State heeft u duidelijk gezegd dat u er
uitleg bij moest geven, dat u moest motiveren en u verantwoorden. U
hebt dat niet gedaan. Ook hiermee zullen wij naar het Arbitragehof
trekken, en wel omdat het Arbitragehof op klacht van Vivant destijds
de kiesdrempel weliswaar niet vernietigd heeft, maar toch een
bijzondere motivering geformuleerd heeft. Het hof heeft de
kiesdrempel niet vernietigd om twee redenen. Hij had immers
rekening gehouden met de vergroting van de kieskringen en met de
geringe hoogte van de kiesdrempel op federaal vlak. Inderdaad, de
kiesdrempel op federaal vlak had in Vlaanderen eigenlijk alleen effect
in Antwerpen en zo men wil ook in Oost-Vlaanderen.

De kiesdrempel die u invoert op het Vlaamse vlak, heeft echter een
veel groter effect. 5% is geen 5%. Uw natuurlijke drempel om een
zetel te halen is veel lager in het Vlaamse Parlement waarvan 124
leden deel uitmaken, terwijl er in ons halfrond slechts 88 Vlaamse
kamerleden verkozen zijn. De natuurlijke drempel voor deze
deelstaatverkiezingen ligt in Vlaams-Brabant op 3,9%, in Oost-
Vlaanderen op 3,4%, in West-Vlaanderen op 3,8% en in Antwerpen
zelfs maar op 2,7%. Met andere woorden, u verdubbelt de natuurlijke
drempel in Antwerpen bijna. Als ik dit toets aan de motivering en
argumentatie van het Arbitragehof, denk ik dat wij een heel goede
kans maken om op basis van het proportionaliteitsbeginsel u hebt
dat zelf bevestigd in de commissie, mijnheer de vice-eerste minister,
dat de evenredigheid deel uitmaakt van de basis van onze spelregels
de ondemocratische regeling te laten vernietigen.

Komt daarbij dat u de apparentering afschaft en dat u dus een
ongelijkheid creëert tussen Vlaanderen en Wallonië. Ik ben de
grootste voorstander van de autonomie van Vlaanderen en Wallonië,
maar dan moet Vlaanderen zelf kunnen beslissen en moet Wallonië
zelf kunnen beslissen. Wat u nu doet is een apparentering in stand
houden in Wallonië waar men in arrondissementele kieskringen zal

La suppression de
l'apparentement génère une
inégalité entre la Flandre et la
Wallonie. En Flandre, nous
risquons à présent qu'un grand
nombre de voix soient tout
simplement perdues.

L'apparentement et le seuil
électoral sont tous deux contraires
à la proportionnalité.

La majorité n'avance pas
d'arguments qui plaident pour
cette réforme. Pourquoi le
législateur fédéral devrait-il
intervenir au niveau régional et
pourquoi des divergences entre la
Flandre et la Wallonie persistent-
elles? L'opposition symbolique au
sein du VLD n'est menée que par
quelques dissidents. Je
m'interroge dès lors sur la
politique pro-flamande que ce parti
se targue de mener. Bien que tous
les bourgmestres concernés se
soient exprimés conjointement
pour une scission de l'arrondis-
sement Bruxelles-Hal-Vilvorde,
cette question n'a pas pu être
réglée, une fois de plus.
Actuellement, des francophones
se portent toujours candidats en
région néerlandophone unilingue,
ce qui est inconstitutionnel.

Si le premier ministre
M. Verhofstadt entend réellement
s'atteler à une harmonisation des
systèmes électoraux, il conviendra
d'instaurer dans les plus brefs
délais au niveau fédéral la
circonscription électorale du
Brabant flamand. Selon la Cour
d'arbitrage, il faut mettre un terme
à cette inégalité d'ici à 2007.

Le gouvernement violet mène
également une politique
antiflamande car les Belges
résidant à l'étranger peuvent
émettre leur vote dans un
arrondissement de leur choix, ce
qui a pour conséquence que
l'arrondissement électoral de
Bruxelles-Hal-Vilvorde est
confronté à une concentration

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

stemmen. De apparentering blijft daar behouden en tussen de diverse
kieskringen gebeurt dus een optelling van de zogenaamde
reststemmen, terwijl u de apparentering in Vlaanderen afschaft. Dit
betekent dat er in Vlaanderen een kans bestaat dat er enorm veel
stemmen verloren gaan. Op die manier die apparentering afschaffen
in Vlaanderen en dat combineren met de drempel, brengt u in strijd
met de evenredigheid. Het is evident, collega's, dat de hypothese
waarbij een partij 5% haalt in een bepaalde provincie en bij
apparentering alle reststemmen van alle andere provincies mogen
samengeteld worden, zou leiden tot een veel grotere evenredigheid.
Zoals dit nu binnen de provincies gebeurt, zou dit ertoe leiden dat de
partijen veel evenrediger, proportioneler aanwezig zouden zijn in het
Vlaamse Parlement. U wil dit verhinderen tegen de basisregels van
ons kiesstelsel in. U argumenteert dit helemaal niet. U argumenteert
ook niet waarom u tot een verschillende regeling komt, als federale
wetgever, tussen Vlaanderen en Wallonië: in Wallonië laat u de
apparentering tussen de kieskringen bestaan, in Vlaanderen schaft u
de apparentering tussen de kieskringen af. Dit zijn twee duidelijke
overtredingen van de basisbeginselen, schendingen van het
gelijkheidsbeginsel waarmee wij naar het Arbitragehof zullen trekken.

Collega Cortois, ik kom tot uw punt: onze gemeenschappelijke strijd.
Alhoewel. Ik weet dat u heel charmant bent en heel vriendelijk en dat
u ook meent wat u zegt, maar als ik zie dat die strijd wat de VLD
betreft is beperkt tot u en misschien nog een paar gelukkigen die
eventjes een zogezegd dissident gedrag mogen vertonen, dan heb ik
toch de allergrootste vragen bij de VLD als verdediger van het
Vlaamse belang. Ik kom tot de nefaste anti-Vlaamse aspecten van
deze hervorming. Deze hervorming houdt in de eerste plaats geen
splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in. Wij hebben
gezamenlijk een wetsvoorstel ingediend, opgemaakt op vraag van de
burgemeesters van Halle-Vilvoorde. Over de partijgrenzen heen
hebben de drie traditionele, klassieke partijen elkaar gevonden en
zeggen gezamenlijk dat er een einde moet komen aan deze
ongrondwettelijkheid. Het is een ongrondwettelijkheid, want nu laat u
toe dat straks bij de Europese verkiezingen opnieuw kandidaten uit
heel Wallonië kandidaat kunnen zijn bij u in Halle-Vilvoorde, dat
behoort tot het eentalige, Nederlandstalige gebied. In Zaventem,
Halle, Affligem en noem maar op, zullen dus opnieuw Waalse
kandidaten uit heel Wallonië kandidaat kunnen zijn, net zoals voor de
Senaat. Dit is ongrondwettelijk. Het Arbitragehof heeft trouwens de
poespas die u ervan gemaakt heeft met de federale verkiezingen, met
de grond gelijk gemaakt. Het heeft die regeling afgeschaft.

Straks gaan we dus de situatie kennen dat dankzij de N-VA in het
Vlaamse Parlement gestemd wordt in een provincie Vlaams-Brabant.
Er is een kieskring Vlaams-Brabant met de hervorming die we
doorgevoerd hebben voor de Vlaamse verkiezingen. Wij zullen een
situatie hebben, collega Cortois, waarbij uw redenering mank loopt.
De grote roerganger Guy Verhofstadt heeft altijd gezegd dat we
moesten harmoniseren, dat we moesten zien dat de regeling gelijk is
voor de deelstaatverkiezingen, voor de federale, voor de Europese.
Welnu, op Vlaams vlak zal er een provinciale kieskring Vlaams-
Brabant zijn. U voert deze niet in op het Europese vlak of op het
federale vlak, terwijl u dit nochtans moet doen! U weet dat het
Arbitragehof de regeling heeft vernietigd en heeft gezegd dat er tegen
de volgende verkiezingen, tegen 2007, een nieuwe regeling moet
komen. Nu hebt u in Vlaanderen een situatie voor Kamer en Senaat

excessive d'électeurs
francophones, par exemple au
sein du canton de Lennik. Par
ailleurs, le droit de vote des
étrangers n'améliorera pas la
situation des flamands à Bruxelles.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

waarbij er provinciale kieskringen bestaan voor West-Vlaanderen,
Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg, maar niet voor Vlaams-
Brabant.

Daarvan heeft het Arbitragehof gezegd dat dit tegen 2007 geregeld
moet zijn. U hebt nu de gelegenheid om dit te doen, maar u doet het
niet.

Ik kom op het tweede punt, collega's, waarom deze regeling anti-
Vlaams is. U laat nog altijd toe en zult dat straks ongetwijfeld
opnieuw doen dat Belgen in het buitenland mogen stemmen in het
arrondissement van hun keuze. Zij moeten geen binding hebben met
dit arrondissement. Dat heeft ertoe geleid dat er in Halle-Vilvoorde en
Brussel een overconcentratie van Franstalige stemmen was. Er was
trouwens een opvallende overconcentratie in de keuze voor het
Vlaamse kanton Lennik, wat leidt tot een verschuiving. Ook dit slikt u
helemaal. Ook dit aanvaardt u. Een overmatige concentratie is voor
de VLD allemaal geen probleem. Ik heb het dan nog niet over het
stemrecht voor vreemdelingen, dat straks zal worden goedgekeurd en
dat nog eens een derde keer zal zorgen voor een benadeling van de
positie van de Vlamingen in Brussel.

03.38 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Mijnheer Bourgeois, ik zou

u graag even onderbreken. U hebt daarnet iets aangehaald dat zeer
interessant is, namelijk de grote toeloop van anderstalige stemmen in
Lennik. Wij zijn daar inderdaad van 5% naar meer dan 20%
Franstaligen gegaan. Dat heeft echter niets te maken met een groot
aantal mensen die voor gemeenten uit het kanton Lennik hebben
gekozen, maar wel met de toevallige situatie waarbij heel veel
stemmen manueel geteld werden in het kanton Lennik, waardoor de
cijfers zijn scheefgetrokken. Die mensen hadden wel heel vaak hun
woonplaats gekozen in Brussel.

Nu zal het mij benieuwen de minister kan daarop misschien
antwoorden welke regeling uitgevonden zal worden voor de
komende Europese verkiezingen. Wat zal men nu doen met al die
buitenland-Belgen? Zal men die opnieuw in een manueel kanton,
bijgevolg een kanton in Vlaams-Brabant, concentreren? Hoe zal u dat
nu organiseren? Op die technische vraag is tot nu toe geen antwoord
gekomen. Hoe zullen de stemmen van buitenland-Belgen
gegroepeerd worden conform de wetgeving?

Mijnheer de minister van Binnenlandse Zaken, u hebt daarover een
belangrijke discretionaire macht. U kan in belangrijke mate bepalen
waar die stemmen terechtkomen. Zal u opnieuw voor Lennik kiezen,
of zal u een eigen kanton creëren waar de stemmen van de
buitenland-Belgen geconcentreerd worden?

03.38 Bart Laeremans (VLAAMS

BLOK): L'importante augmentation
des votes dans une autre langue
émis à Lennik était due à une
situation occasionnelle. Pour un
grand nombre de votes de Belges
résidant à l'étranger, on a dû
procéder au dépouillement manuel
et pour cette raison ils ont été
attribués à Lennik. Cette technique
sera-t-elle à nouveau appliquée
pour les élections européennes?
Comment les votes des Belges
résidant à l'étranger seront-ils
groupés conformément à la
législation?

03.39 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer de voorzitter, indien de

vice-premier niet op de vraag wenst te antwoorden ga ik gewoon door
met mijn betoog.

03.40 Minister Patrick Dewael: Mijnheer de voorzitter, ik zal straks op

de vraag antwoorden. Belgen in het buitenland ligt op dit ogenblik niet
ter discussie. Ik wil me graag beperken tot dit debat. Het debat over
de Belgen in het buitenland heeft op dit ogenblik plaats in de
Senaatscommissie voor de Binnenlandse Zaken. We zullen nog
ruimschoots de tijd krijgen om dit debat in deze Kamer te voeren.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

03.41 Geert Bourgeois (N-VA): Mijnheer de voorzitter, ik zet mijn

betoog voort. Ik richt me opnieuw tot de vertegenwoordigers van de
Vlaamse meerderheidspartijen in dit halfrond die opnieuw de kans
krijgen om de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde door
te drukken en niet met een symbolische stem van de "spiritisten" of de
heer Bonte en de heer Cortois. Het zou er nog aan mankeren dat de
mede-indieners van het wetsvoorstel ook op dit punt zouden
terugschrikken voor hun verantwoordelijkheid.

Mijnheer Cortois, ik vraag dat elke Vlaamse verkozene zijn
verantwoordelijkheid opneemt. Het verhaaltje waarmee u ons
probeert te sussen is voor het forum, voor na 13 juni. Kom daar
alsjeblief niet meer mee af! De Franstaligen hebben bij de
regeringsvorming zonder slag of stoot de regionalisering gekregen
van de wapenuitvoer. Zonder slag of stoot hebben ze verkregen dat
de tabaksreclameverbod voor Franchorchamps uitgesteld werd. Op
dit ogenblik verkrijgen ze zonder slag of stoot van minister Onkelinx
dat eenzijdig de kaders van de rechtbanken in Charleroi en voor het
hof van beroep in Mons uitgebreid worden terwijl objectief gesproken,
op basis van werklastmetingen, de werkdruk in Vlaanderen het hoogst
is. Dat laat de VLD allemaal passeren. Men kan het zich nauwelijks
nog voorstellen! U komt dan verklaren dat de terechte Vlaamse eisen
die conform de Vlaamse Grondwet zijn eens te meer in de koelkast
worden gestopt! We zullen de resultaten van de forumbesprekingen
afwachten. Mijnheer Cortois, mijnheer Tommelein, jullie hebben nu de
kans om ja te stemmen en om te doen wat u moet doen!

Mijnheer de voorzitter, ik besluit. In de huidige omstandigheden
waarin u zoveel toegevingen doet aan de Franstaligen ben ik heel
trots dat de N-VA het voorstel van decreet tot het zelf organiseren
door Vlaanderen van zijn kieskringen heeft ingediend. Na zolang te
hebben gevochten voor Vlaamse bevoegdheden zou het, mijns
inziens, een schande zijn geweest mocht het Vlaamse Parlement zich
eens te meer hebben laten bemoederen door dit federaal niveau. Dit
stond te gebeuren. Vlaanderen heeft deze bevoegdheid. Vlaanderen
moest deze bevoegdheid uitoefenen. De Franstaligen moeten
hierover niet mee beslissen. We hebben kunnen vaststellen mijnheer
Tommelein, welke toegevingen uw partij heeft moeten doen voor de
provinciale kieskringen! Voor een communautair neutrale operatie
hebt u een paritair samengestelde Senaat moeten betalen, het
verdragsrecht van Vlaanderen moeten terugschroeven, Brussel tot
een volwaardig derde Gewest gemaakt en hebt u op papier gezet dat
Brussel-Halle-Vilvoorde niet zou gesplitst worden.

De N-VA wilde absoluut een kieskring Vlaams-Brabant hebben.
Daarmee volgden we de redenering van de eerste minister die stelde
dat op deelstatelijk niveau, op federaal niveau en op Europees niveau
alle zaken geharmoniseerd moeten worden. Op het Vlaamse niveau
hebben we een kieskring Vlaams-Brabant. Mijnheer de vice-premier,
indien u consequent bent, moet u op federaal niveau eveneens een
kieskring Vlaams-Brabant goedkeuren. Dit is de consequentie van
hetgeen er gebeurt op Vlaams vlak. Indien u pleit voor een
harmonisering moet u die ook op dit niveau toepassen.

Een derde reden waarom het goed is dat deze hervorming zal worden
goedgekeurd, is het einde van de loterij van de apparentering zodat
men een grotere evenredigheid bereikt.

03.41 Geert Bourgeois (N-VA):

L'occasion nous est offerte
aujourd'hui de faire passer la
scission de l'arrondissement de
Bruxelles Hal Vilvorde. Au
moment de la confection de
l'accord de gouvernement, les
francophones avaient déjà obtenu
beaucoup de concessions, par
exemple la régionalisation des
exportations d'armes, la publicité
pour le tabac à Francorchamps et
l'extension du personnel
d'encadrement juridique à
Charleroi. Tout cela a été possible
alors que des revendications
justifiées et constitutionnelles des
Flamands sont ignorées.

Selon la N-VA, le Parlement
flamand ne doit pas se laisser
materner par le pouvoir fédéral. La
Flandre doit avoir la possibilité
d'instaurer ses propres
arrondissements électoraux. En
supprimant la "loterie" de
l'apparentement, on en arrivera à
plus de proportionnalité dans la
représentation. Le seuil de 5%
pour les arrondissements
électoraux provinciaux n'est pas
une bonne nouvelle pour la N-VA
mais le même seuil pour les
circonscriptions électorales
d'arrondissement serait encore
pire. Au fond, nous agissons par
légitime défense.

M. Stevaert a promis un jour aux
écologistes qu'un seuil de 5% ne
serait jamais introduit si on
n'instaurait pas des arrondis-
sements électoraux provinciaux.
Cependant, cela est contredit par
le texte de la loi spéciale qui
prévoit également d'instaurer ce
seuil si l'on opte pour des
circonscriptions électorales
d'arrondissement. Voilà donc ce
que valent les promesses de M.
Steve Stevaert!

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Collega's, ik steek niet weg dat de N-VA zich in de staat van wettige
zelfverdediging bevond. Het voorliggende ontwerp bevat een drempel
van 5% in de beide hypothesen. Mochten de arrondissementele
kieskringen blijven bestaan hebben, hadden we eveneens een
kiesdrempel van 5% maar dan op provinciaal vlak. Dit was een nog
veel slechtere situatie.

Dit was de slechtste situatie. Dan werden wij natuurlijk geconfronteerd
met de valse beloften van de heer Stevaert. Hij heeft altijd tegen de
groenen gezegd dat zij zich geen zorgen moesten maken, dat hij ze
niet zou pesten en dat hij nooit een drempel van 5% voor
arrondissementele kieskringen zou goedkeuren. Welnu, het staat in
de bijzondere wet. Indien er geen provinciale kieskringen waren
geweest, dan gold de provinciale drempel evenzeer, maar dan
toegepast op kleinere kieskringen, arrondissementele kieskringen.
Dat is het perfide van uw hervorming. Ondanks alle beloften van de
heer Stevaert zaten de groenen in de tang. In de commissie voor de
Binnenlandse Zaken hebben wij nogmaals uitdrukkelijk gevraagd of
de meerderheid bereid was te amenderen. Welnu, het bleef stil aan
die kant. Het werd goedgekeurd.

Mijnheer Cortois, u schudt "neen". Lees de teksten: de drempel van
5% staat in de bijzondere wet ingeschreven. Hij geldt zowel voor de
provinciale kieskringen als voor de arrondissementele kieskringen. U
hebt dat slot op de democratie ingevoerd in elke hypothese. Dat is de
laatste reden waarom wij in het Vlaams Parlement dit initiatief hebben
genomen.

03.42 Willy Cortois (VLD): U zegt dat de meerderheidspartijen zich

hebben bediend. Als ik uw redenering volg, is dat ook ingegeven door
eigenbelang. Ik vind een kiesdrempel van 5%, opdat de democratie
efficiënt zou kunnen werken, geen slechte zaak. Wat u ervan maakt,
een aanslag op de democratie, lijkt mij overdreven en ik blijf
beleefd. Ik denk dat het voor een deel is ingegeven door eigenbelang
en waarschijnlijk door twijfel.

03.42 Willy Cortois (VLD):

L'instauration d'un seuil de 5%
serait de nature à améliorer le
fonctionnement de la démocratie.
Ce seuil n'est nullement une
atteinte à la démocratie, comme
l'affirme M. Bourgeois. La critique
qu'il émet à l'égard de cette loi lui
est inspirée par son intérêt
personnel et par le doute.

03.43 Geert Bourgeois (N-VA): Mijn partij is niet zoals de groenen

van mening veranderd. Wij hebben de vorige keer gefulmineerd en
geageerd tegen die drempel, en wij blijven dat doen. Wij zijn daarin
heel consequent. Wat u nu verkondigd, is een mening. U brengt geen
argumenten aan. U hebt misschien niet geluisterd op dat moment,
maar ik heb u zelfs voorgelezen wat de drempel van 5% inhoudt ten
opzichte van de natuurlijke drempel. Ik heb u argumenten
aangebracht om te zeggen dat de drempel van 5% op Vlaams vlak
veel hoger ligt dan de drempel van 5% op federaal vlak. Terwijl hij
eigenlijk alleen maar effect heeft in Antwerpen, heeft hij nu effect in
alle provincies, behalve in Limburg. Hij heeft een perfide effect. In
Antwerpen is het bijna zelfs een verdubbeling van de natuurlijke
drempel. Dat zijn argumenten, geen meningen. U kunt een mening
verkondigen, maar ik probeer te argumenteren.

Collega's van de VLD en van sp.a-spirit, u zult straks de kans hebben
opnieuw te stemmen over de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-
Vilvoorde. Ik heb alles opnieuw ingediend in de vorm van

03.43 Geert Bourgeois (N-VA):

A ce sujet, la N-VA n'a jamais
changé d'avis. M. Cortois traduit ici
son opinion mais il ne fournit
aucun argument à l'appui de la loi.

Un seuil de 5% serait, en réalité,
plus élevé au niveau flamand que
fédéral. Ainsi, dans le cas
d'Anvers, cela signifierait un
redoublement du seuil naturel.

La réforme électorale dénote une
mauvaise gestion, de sorte que la
responsabilité politique de la
majorité est compromise. Il s'agit
d'une mauvaise réforme, que la N-
VA ne cessera de contester.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

amendementen. Wij zullen de koppen tellen. Wij zullen zien welke
partij alle stoere beloften en alle stoere taal in de verkiezingsdebatten
ook gestand doet en welke partij haar woord houdt. Ik dien opnieuw
amendementen in om de apparentering te behouden, ook tussen de
provinciale kieskringen. Ik dien amendementen in om de drempel af
te schaffen. Ik dien een amendement in om de ongelijkheid in Brussel
tussen Nederlandstaligen en Franstaligen af te schaffen.

Ik eindig met de mededeling dat deze hele kieshervorming zonder
meer getuigt van slecht bestuur. Zij brengt de politieke
verantwoordelijkheid van deze meerderheidspartijen in het gedrang.
Vroeg of laat zal paars de gevolgen van dit slechte bestuur moeten
dragen en de prijs ervoor moeten betalen.

De voorzitter: Kamervoorzitter De Croo heeft mij gevraagd om gewoontegetrouw de vergadering een paar
minuten te sluiten en de avondvergadering te openen. Ik sluit nu de vergadering en we zien elkaar terug om
18.05 uur.

De vergadering is gesloten.
La séance est levée.

De vergadering wordt gesloten om 17.59 uur. Volgende vergadering woensdag 21 januari 2004 om 18.05
uur.
La séance est levée à 17.59 heures. Prochaine séance le mercredi 21 janvier 2004 à 18.05 heures.

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

ANNEXE

BIJLAGE

SÉANCE PLÉNIÈRE

PLENUMVERGADERING

MERCREDI 21 JANVIER 2004

WOENSDAG 21 JANUARI 2004

DECISIONS INTERNES

INTERNE BESLUITEN

DEMANDES D'INTERPELLATION

INTERPELLATIEVERZOEKEN

Demandes

Ingekomen

1. M. Denis Ducarme au ministre des Affaires
sociales et de la Santé publique sur "les
conséquences du plan de lutte contre le tabagisme
sur le secteur horeca".

1. de heer Denis Ducarme tot de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid over "de
gevolgen van het antitabaksplan voor de horeca-
sector".

(n° 198 renvoi à la commission de la Santé
publique, de l'Environnement et du Renouveau de
la société)

(nr. 198 verzonden naar de commissie voor de
Volksgezondheid, het Leefmilieu en de
Maatschappelijke Hernieuwing)

2. Mme Muriel Gerkens à la secrétaire d'Etat aux
Familles et aux Personnes handicapées, adjointe
au ministre des Affaires sociales et de la Santé
publique sur "le retard dans le traitement des
dossiers relatifs aux allocations pour personnes
handicapées".

2. mevrouw Muriel Gerkens tot de Staatssecretaris
voor het Gezin en Personen met een handicap,
toegevoegd aan de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid over "de vertraging in de
afhandeling van de dossiers betreffende de
uitkeringen voor personen met een handicap".

(n° 199 renvoi à la commission des Affaires
sociales)

(nr. 199 verzonden naar de commissie voor de
Sociale Zaken)

3. M. Roel Deseyn au ministre de la Coopération au
développement sur "la courverture, par le Ducroire,
de l'exportation de machines destinées à la
production de munitions en Tanzanie".

3. de heer Roel Deseyn tot de minister van
Ontwikkelingssamenwerking over "de verzekering
door Delcredere van de uitvoer van machines voor
productie van munitie aan Tanzania".

(n° 200 renvoi à la commission des Relations
extérieures)

(nr. 200 verzonden naar de commissie voor de
Buitenlandse Betrekkingen)

4. M. Mark Verhaegen au ministre des Finances, au
ministre des Affaires sociales et de la Santé
publique et à la ministre des Classes moyennes et
de l'Agriculture sur "le financement des tests ESB".

4. de heer Mark Verhaegen tot de minister van
Financiën, tot de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid en tot de minister van
Middenstand en Landbouw over "de financiering
van de BSE-testen".

(n° 201 renvoi à la commission de la Santé
publique, de l'Environnement et du Renouveau de
la Société)

(nr. 202 verzonden naar de commissie voor de
Volksgezondheid, het Leefmilieu en de
Maatschappelijke Hernieuwing)

5. Mme Hilde Vautmans au ministre des Affaires
sociales et de la Santé publique sur "la lutte contre
la pauvreté".

5. mevrouw Hilde Vautmans tot de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid over "de
armoedebestrijding".

(n° 202 renvoi à la commission de la Santé
publique, de l'Environnement et du Renouveau de
la Société)

(nr. 202 verzonden naar de commissie voor de
Volksgezondheid, het Leefmilieu en de
Maatschappelijke Hernieuwing)

6. M. Hendrik Bogaert au ministre des Finances sur
"le fait qu'il n'est qu'en partie tenu compte des effets
de la réforme de l'impôt des personnes physiques
lors du calcul du précompte professionnel".

6. de heer Hendrik Bogaert tot de minister van
Financiën over "het niet volledig doorrekenen van
de effecten van de hervorming van de
personenbelasting bij het bepalen van de
bedrijfsvoorheffing".

(n° 203 renvoi à la commission des Finances et
du Budget)

(nr. 203 verzonden naar de commissie voor de
Financiën en de Begroting)

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

7. M. Willy Cortois au premier ministre sur "l'avenir
de l'aéroport de Zaventem".

7. de heer Willy Cortois tot de eerste minister over
"de toekomst van de luchthaven van Zaventem".

(n° 204 renvoi à la commission de l'Infrastructure,
des Communications et des Entreprises publiques)

(nr. 204 verzonden naar de commissie voor de
Infrastructuur, het Verkeer en de
Overheidsbedrijven)

8. Mme Marie Nagy au ministre de la Mobilité et de
l'Economie sociale sur "le plan de dispersion des
vols".

8. mevrouw Marie Nagy tot de minister van
Mobiliteit en Sociale Economie over "het
spreidingsplan voor het luchtverkeer".

(n° 205 renvoi à la commission de l'Infrastructure,
des Communications et des Entreprises publiques)

(nr. 205 verzonden naar de commissie voor de
Infrastructuur, het Verkeer en de
Overheidsbedrijven)

9. M. Hendrik Bogaert au ministre des Finances sur
"l'interprétation et la portée de la DLU".

9. de heer Hendrik Bogaert tot de minister van
Financiën over "de interpretatie en draagwijdte van
de EBA-regeling".

(n° 206 renvoi à la commission des Finances et
du Budget)

(nr. 206 verzonden naar de commissie voor de
Financiën en de Begroting)

10. M. Roel Deseyn au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "les
exportations belges d'armes".

10. de heer Roel Deseyn tot de vice-eerste minister
en minister van Buitenlandse Zaken over "de
Belgische wapenexport".

(n° 207 renvoi à la commission des Relations
extérieures)

(nr. 207 verzonden naar de commissie voor de
Buitenlandse Betrekkingen)

11. M. Tony Van Parys à la vice-premier ministre et
ministre de la Justice sur "le projet Phenix".

11. de heer Tony Van Parys tot de vice-eerste
minister en minister van Justitie over "het Phenix-
project".

(n° 208 renvoi à la commission de la Justice)

(nr. 208 verzonden naar de commissie voor de
Justitie)

12. M. Luc Sevenhans au ministre de la Défense
sur "les accusations que le ministre de la Défense a
formulées, par l'entremise de la presse, à l'encontre
de l'ancien CHOD, l'amiral Herteleer".

12. de heer Luc Sevenhans tot de minister van
Landsverdediging over "de beschuldigingen van de
minister van Landsverdediging via de pers aan het
adres van gewezen CHOD admiraal Herteleer".

(n° 209 renvoi à la commission de la Défense
nationale)

(nr. 209 verzonden naar de commissie voor de
Landsverdediging)

PROPOSITIONS

VOORSTELLEN

Demande d'avis au Conseil d'Etat

Verzoek om advies van de Raad van State

Par lettre du 19 janvier 2004, le président de la
Chambre a demandé l'avis du Conseil d'Etat sur la
proposition de loi de M. Philippe Monfils modifiant la
loi du 1

septembre 1920 interdisant l'entrée des

salles de spectacle cinématographique aux mineurs
âgés de moins de 16 ans (n° 665/1 2003/2004).

Bij brief van 19 januari 2004 heeft de voorzitter van
de Kamer het advies van de Raad van State
gevraagd over het wetsvoorstel van de heer Philppe
Monfils tot wijziging van de wet van
1 september 1920 waarbij aan minderjarigen
beneden 16 jaar toegang tot de bioscoopzalen
wordt ontzegd (nr. 665/1 2003/2004).

Pour information

Ter kennisgeving

COMMUNICATIONS

MEDEDELINGEN

SENAT

SENAAT

Evocation

Evocatie

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Par message du 14 janvier 2004, le Sénat informe
qu'il a évoqué, en application de l'article 78 de la
Constitution, le 14 janvier 2004, le projet de loi
accordant des avantages complémentaires en
matière de pension de retraite aux personnes
désignées pour exercer une fonction de
management ou d'encadrement dans un service
public (n° 357/5).

Bij brief van 14 januari 2004 deelt de Senaat mede
dat hij op 14 januari 2004, met toepassing van
artikel 78 van de Grondwet, het wetsontwerp
houdende toekenning van aanvullende voordelen
inzake rustpensioen aan personen die werden
aangesteld om een management- of staffunctie uit
te oefenen in een overheidsdienst, heeft
geëvoceerd (nr. 357/5).

Pour information

Ter kennisgeving

GOUVERNEMENT

REGERING

Dépôt de projets de loi

Ingediende wetsontwerpen

Le gouvernement a déposé le projet de loi suivant:

De regering heeft volgend wetsontwerp ingediend:

- projet de loi reprimant la fraude relative au
kilométrage des véhicules (n° 710/1 ) (matière visée
à l'article 78 de la Constitution).

- wetsontwerp tot beteugeling van bedrog met de
kilometerstand van voertuigen (nr. 710/1)
(aangelegenheid zoals bedoeld in artikel 78 van de
Grondwet).

Renvoi à la commission de l'Economie, de la
Politique scientifique, de l'Education, des Institutions
scientifiques et culturelles nationales, des Classes
moyennes et de l'Agriculture

Verzonden naar de commissie voor het
Bedrijfsleven, het Wetenschapsbeleid, het
Onderwijs, de nationale wetenschappelijke en
culturele instellingen, de Middenstand en de
Landbouw

Arrêtés royaux transmis

Overgezonden koninklijke besluiten

En vertu de l'article 3bis, § 1

, des lois coordonnées

sur le Conseil d'Etat, la vice-première ministre et
ministre de la Justice transmet, par lettre du
15 janvier 2004, avant leur publication au Moniteur:

Met toepassing van artikel 3bis, § 1

, van de

gecoördineerde wetten op de Raad van State zendt
de vice-eerste minister en minister van Justitie, bij
brief van 15 januari 2004, over vóór bekendmaking
ervan in het Belgisch Staatsblad:

1. l'arrêté royal du 22 décembre 2003 portant
exécution du Titre XIII, Chapitre 6 "Tutelle des
mineurs étrangers non accompagnés" de la loi-
programme du 24 décembre 2002;

1. het koninklijk besluit van 22 december 2003 tot
uitvoering van Titel XIII, Hoofdstuk 6 "Voogdij over
niet-begeleide minderjarige vreemdelingen" van de
programmawet van 24 december 2002;

2. le rapport au Roi.

2. het verslag aan de Koning.

Renvoi à la commission de la Justice

Verzonden naar de commissie voor de Justitie

Budget général des dépenses 2003

Algemene uitgavenbegroting 2003

En exécution de l'article 15, 2

ème

alinéa, des lois

coordonnées sur la comptabilité de l'Etat, le vice-
premier ministre et ministre du Budget et des
Entreprises publiques transmet:

In uitvoering van artikel 15, tweede lid, van de
gecoördineerde wetten op de Rijkscomptabiliteit
zendt de vice-eerste minister en minister van
Begroting en Overheidsbedrijven over:

- par lettre du 15 janvier 2004, un bulletin de
redistributions d'allocations de base concernant la
Dette publique pour l'année budgétaire 2003;

- bij brief van 15 januari 2004 een lijst met
herverdelingen van basisallocaties voor het
begrotingsjaar 2003 betreffende de Rijksschuld;

- par lettre du 15 janvier 2004, deux bulletins de
redistributions d'allocations de base concernant le
SPF Personnel et Organisation pour l'année
budgétaire 2003;

- bij brief van 15 januari 2004 twee lijsten met
herverdelingen van basisallocaties voor het
begrotingsjaar 2003 betreffende de FOD Personeel
en Organisatie;

- par lettre du 15 janvier 2004, un bulletin de
redistributions d'allocations de base concernant le
SPF Santé publique, Sécurité de la Chaîne
alimentaire et Environnement pour l'année
budgétaire 2003.

- bij brief van 15 januari 2004 een lijst met
herverdelingen van basisallocaties voor het
begrotingsjaar 2003 betreffende de FOD
Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen
en Leefmilieu.

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

Renvoi à la commission des Finances et du Budget

Verzonden naar de commissie voor de Financiën en
de Begroting

COUR D'ARBITRAGE

ARBITRAGEHOF

Arrêts

Arresten

En application de l'article 113 de la loi spéciale du
6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, le greffier de
la Cour d'arbitrage notifie:

Met toepassing van artikel 113 van de bijzondere
wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, geeft de
griffier van het Arbitragehof kennis van:

- l'arrêt n° 01/2004 rendu le 14 janvier 2004 relatif
aux questions préjudicielles concernant:
. l'article 71, § 1

, de la loi spéciale du

16 janvier 1989 relative au financement des
communautés et des régions;
. les articles 1382, 2277, 2262 (avant sa
modification par la loi du 10 juin 1998 modifiant
certaines dispositions en matière de prescription) et
2262bis, § 1

, du Code civil;

. l'article 1

, alinéa 1

, a) et c), et l'article 8 de la loi

du 6 février 1970 relative à la prescription des
créances à charge ou au profit de l'Etat et des
provinces;
. l'article 10 de la loi du 10 juin 1998 précitée,
posées par le tribunal de première instance de
Bruxelles par deux jugements du 25 avril 2002 en
cause respectivement de N. De Smeth et D. Van
Eepoel contre la ville de Bruxelles et par le tribunal
de première instance de Nivelles par jugement du
11 octobre 2002 en cause de L. Vanderwaeren
contre la ville de Wavre;

- het arrest nr. 01/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 betreffende de prejudiciële vragen
over:
. artikel 71, § 1, van de bijzondere wet van
16 januari 1989 betreffende de financiering van de
gemeenschappen en de gewesten;
. de artikelen 1382, 2277, 2262 (vóór de wijziging
ervan bij de wet van 10 juni 1998 tot wijziging van
sommige bepalingen betreffende de verjaring) en
2262bis, § 1, van het Burgerlijk Wetboek;
. artikel 1, eerste lid, a) en c), en artikel 8 van de
wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring
van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van
de Staat en de provinciën;
. artikel 10 van voormelde wet van 10 juni 1998,
gesteld door de rechtbank van eerste aanleg te
Brussel bij twee vonnissen van 25 april 2002 inzake
respectievelijk N. De Smeth en D. Van Eepoel
tegen de stad Brussel en de rechtbank van eerste
aanleg te Nijvel bij vonnis van 11 oktober 2002
inzake L. Vanderwaeren tegen de stad Waver;

du rôle : 2537, 2538 et 2556)

(rolnummers: 2537, 3538 en 2556)

- l'arrêt n° 02/2004 rendu le 14 janvier 2004
concernant les recours en annulation totale ou
partielle de la loi du 26 avril 2002 relative aux
éléments essentiels du statut des membres du
personnel des services de police et portant diverses
autres dispositions relatives aux services de police,
introduits par J.-Y. Stevens et autres et par l'ASBL
Syndicat de la police belge et autres; la Cour annule
les articles 3 et 136 de la loi du 26 avril 2002 en ce
qu'ils ont pour effet d'intégrer les inspecteurs et
inspecteurs divisionnaires de l'ancienne police
judiciaire dans le grade d'inspecteur principal de la
nouvelle police;

- het arrest nr. 02/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 betreffende de beroepen tot gehele
of gedeeltelijke vernietiging van de wet van
26 april 2002 houdende de essentiële elementen
van het statuut van de personeelsleden van de
politiediensten en houdende diverse andere
bepalingen met betrekking tot de politiediensten,
ingesteld door J.-Y. Stevens en anderen en door de
VZW Syndicaat van de Belgische politie en andere;
het Hof vernietigt de artikelen 3 en 136 van de wet
van 26 april 2002 in zoverre zij tot gevolg hebben
dat de inspecteurs en de afdelingsinspecteurs van
de voormalige gerechtelijke politie worden
geïntegreerd in de graad van hoofdinspecteur van
de nieuwe politie;

du rôle: 2542 et 2546)

(rolnummers: 2542 en 2546)

- l'arrêt n° 03/2004 rendu le 14 janvier 2004
concernant la question préjudicielle relative à la loi
du 7 août 1986 portant approbation de l'Acte unique
européen fait à Luxembourg le 17 février 1986 et à
La Haye le 28 février 1986, posée par le tribunal de
première instance de Bruxelles par jugement du
29 novembre 2002 en cause de la SA Ziegler contre
l'Etat belge;

- het arrest nr. 03/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 over de prejudiciële vraag
betreffende de wet van 7 augustus 1986 houdende
goedkeuring van de Europese Akte opgemaakt te
Luxemburg op 17 februari 1986 en te Den Haag op
28 februari 1986, gesteld door de rechtbank van
eerste aanleg te Brussel bij vonnis van
29 november 2002 inzake de NV Ziegler tegen de
Belgische Staat;

(n° du rôle: 2579)

(rolnummer: 2579)

CRIV 51

PLEN 044

21/01/2004

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

- l'arrêt n° 04/2004 rendu le 14 janvier 2004
concernant le recours en annulation de la loi du
28 mai 2002 relative à l'euthanasie, introduit par
l'ASBL Jurivie et l'ASBL Pro Vita;

- het arrest nr. 04/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 over het beroep tot vernietiging van
de wet van 28 mei 2002 betreffende de euthanasie,
ingesteld door de VZW Jurileven en de VZW Pro
Vita;

(n° du rôle: 2587)

(rolnummer: 2587)

- l'arrêt n° 05/2004 rendu le 14 janvier 2004 relatif
au recours en annulation totale ou partielle de la loi
du 26 mai 2002 concernant le droit à l'intégration
sociale, introduit par l'ASBL Ligue des droits de
l'homme; la Cour annule, dans la loi du
26 mai 2002:
. l'article 3, 3°, deuxième tiret, en ce qu'il exclut du
champ d'application de la loi les étrangers
ressortissants d'un Etat membre de l'Union
européenne qui résident effectivement et
régulièrement sur le territoire mais qui ne
bénéficient pas de l'application du règlement (CEE)
n° 1612/68 du Conseil du 15 octobre 1968 relatif à
la libre circulation des travailleurs à l'intérieur de la
Communauté;
. l'article 14, § 1

, 1°, en ce qu'il traite de la même

manière tous les cohabitants sans tenir compte de
la charge d'enfants;
. l'article 14, § 1

, 2°, en tant qu'il comprend la

catégorie des personnes qui s'acquittent d'une part
contributive pour un enfant placé, fixée par le
tribunal de la jeunesse ou les autorités
administratives dans le cadre de l'aide ou de la
protection de la jeunesse;

- het arrest nr. 05/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 over het beroep tot gehele of
gedeeltelijke vernietiging van de wet van
26 mei 2002 betreffende het recht op
maatschappelijke integratie, ingesteld door de VZW
"Ligue des droits de l'homme"; het Hof vernietigt in
de wet van 26 mei 2002:
. artikel 3, 3°, tweede streepje, in zoverre het de
vreemdelingen die onderdaan zijn van een Lid-Staat
van de Europese Unie en effectief en op
regelmatige wijze op het grondgebied verblijven,
maar die de toepassing van de verordening (EEG)
nr. 1612/68 van de Raad van 15 oktober 1968
betreffende het vrije verkeer van werknemers
binnen de Gemeenschap niet genieten, van het
toepassingsgebied van de wet uitsluit;
. artikel 14, § 1, 1°, in zoverre het alle
samenwonende personen op dezelfde wijze
behandelt zonder rekening te houden met de
kinderlast;
. artikel 14, § 1, 2°, in zoverre het de categorie
omvat van de personen die voor een geplaatst kind
een bijdrage betalen, die de jeugdrechtbank of de
administratieve overheden in het kader van de
bijstand aan of de bescherming van de jeugd
vaststellen;

(n° du rôle: 2618)

(rolnummer: 2618)

- l'arrêt n° 06/2004 rendu le 14 janvier 2004 relatif à
la question préjudicielle concernant l'article 3, 2°, de
la loi du 13 avril1995 relative au contrat d'agence
commerciale, avant son abrogation par la loi du
4 mai 1999, posée par la cour d'appel de Gand par
arrêt du 5 mars 2003 en cause de la SA Filand
contre la SA KBC Securities.

- het arrest nr. 06/2004 uitgesproken op
14 januari 2004 betreffende de prejudiciële vraag
over artikel 3, 2°, van de wet van 13 april 1995
betreffende de handelsagentuur-overeenkomst,
vóór de opheffing ervan bij de wet van 4 mei 1999,
gesteld door het hof van beroep te Gent bij arrest
van 5 maart 2003 inzake de NV Filand tegen de NV
KBC Securities.

(n° du rôle: 2670)

(rolnummer : 2670)

Pour information

Ter kennisgeving

Recours en annulation

Beroepen tot vernietiging

21/01/2004

CRIV 51

PLEN 044

CHAMBRE

-2

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

2003

2004

KAMER

-2

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

En application de l'article 76 de la loi spéciale du
6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, le greffier de
la Cour d'arbitrage notifie les recours en annulation
totale ou partielle de la loi du 11 mai 2003
protégeant le titre et la profession de géomètre-
expert et de la loi du 11 mai 2003 créant des
conseils fédéraux des géomètres-experts, introduits
par P. Lauwers et autres, E. De Coussemaker, S.
Roelstraete, K. Lescrauwaet, K. Claeyssens, Thijs
Hauspie, J. Petit, B. Scherpereel, D. Martens, D.
Pacyna et autre, M. Van Waerbeeck et R. Van de
Velde; l'ordonnance de jonction de ces affaires.

Met toepassing van artikel 76 van de bijzondere wet
van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, geeft de
griffier van het Arbitragehof kennis van de beroepen
tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de wet
van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en
van het beroep van landmeter-expert en van de wet
van 11 mei 2003 tot oprichting van federale raden
van landmeters-experten, ingesteld door P.
Lauwers en anderen, E. De Coussemaker, S.
Roelstraete, K. Lescrauwaet, K. Claeyssens, Thijs
Hauspie, J. Petit, B. Scherpereel, D. Martens, D.
Pacyna en andere, M. Van Waerbeeck en R. Van
de Velde, de beschikking tot samenvoeging van
deze zaken.

du rôle: 2857, 2858, 2859, 2860, 2861, 2862,

2863, 2864, 2865, 2866, 2867 et 2868)

(rolnummers: 2857, 2858, 2859, 2860, 2861, 2862,
2863, 2864, 2865, 2866, 2867 en 2868)

Pour information

Ter kennisgeving

Question préjudicielle

Prejudiciële vraag

En application de l'article 77 de la loi spéciale du
6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, le greffier de
la Cour d'arbitrage notifie la question préjudicielle
relative à l'article 19 des lois coordonnées sur le
Conseil d'Etat, posée par le Conseil d'Etat par arrêt
du 24 novembre 2003 en cause de la Communauté
française, la Région wallonne et D. De Wagter
contre la Communauté flamande; l'ordonnance
décidant que l'instruction a lieu en français.

Met toepassing van artikel 77 van de bijzondere wet
van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, geeft de
griffier van het Arbitragehof kennis van de
prejudiciële vraag over artikel 19 van de
gecoördineerde wetten op de Raad van State,
gesteld door de Raad van State bij arrest van
24 november 2003 inzake de Franse
Gemeenschap, het Waals Gewest en D. De Wagter
tegen de Vlaamse Gemeenschap; de beschikking
tot het besluit dat de instructie in het Frans gebeurt.

(n° du rôle: 2848)

(rolnummer: 2848)

Pour information

Ter kennisgeving

COUR DES COMPTES

REKENHOF

Droit de regard et d'information

Inzage- en informatierecht

Par lettre du 14 janvier 2004, le premier président
de la Cour des comptes communique que, dans le
cadre du droit de regard et d'information des
parlementaires, tel que prévu aux articles 33 et 34
du règlement d'ordre de la Cour des comptes, M.
Alfons Borginon a été autorisé à consulter deux
dossiers contenant des ordonnances de paiement
de dépenses émises dans le cadre du projet Phénix
au sein du SPF Justice.

Bij brief van 14 januari 2004 deelt de eerste
voorzitter van het Rekenhof mee dat in het kader
van het parlementair inzage- en informatierecht,
zoals voorzien in de artikelen 33 en 34 van het
regelement van orde van het Rekenhof, het de heer
Alfons Borginon inzage heeft verleend in twee
dossiers houdende ordonnanties ter betaling van
uitgaven in het kader van het Phenix-project bij de
FOD Justitie.

Renvoi à la commission des Finances et du Budget

Verzonden naar de commissie voor de Financiën en
de Begroting

PETITIONS

VERZOEKSCHRIFTEN

Une pétition concernant la protection de la lecture
publique et des médiathèques publiques a été
déposée.

Een verzoekschrift betreffende de bescherming van
de openbare lezing en de openbare mediatheken
werd ingediend.

Renvoi à la commission des Pétitions

Verzonden naar de commissie voor de
Verzoekschriften

DIVERS

VARIA