KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
CRIV 50 COM 959
CRIV 50 COM 959
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
V
OLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
I
NTEGRAAL
V
ERSLAG
MET
VERTAALD BEKNOPT VERSLAG
VAN DE TOESPRAKEN
C
OMPTE
R
ENDU
I
NTÉGRAL
AVEC
COMPTE RENDU ANALYTIQUE TRADUIT
DES INTERVENTIONS
C
OMMISSIE VOOR DE
J
USTITIE
C
OMMISSION DE LA
J
USTICE
maandag
lundi
27-01-2003
27-01-2003
14:15 uur
14:15 heures
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
AGALEV-ECOLO
Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales
CD&V
Christen-Democratisch en Vlaams
FN
Front National
MR
Mouvement réformateur
PS
Parti socialiste
cdH
centre démocrate Humaniste
SP.A
Socialistische Partij Anders
VLAAMS BLOK
Vlaams Blok
VLD
Vlaamse Liberalen en Democraten
VU&ID
Volksunie&ID21
Afkortingen bij de nummering van de publicaties :
Abréviations dans la numérotation des publications :
DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode +
basisnummer en volgnummer
DOC 50 0000/000
Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° de
base et du n° consécutif
QRVA
Schriftelijke Vragen en Antwoorden
QRVA
Questions et Réponses écrites
CRIV
Integraal Verslag,met links het definitieve integraal verslag en
rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (op wit
papier, bevat ook de bijlagen)
CRIV
Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu
intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit
des interventions (sur papier blanc, avec les annexes)
CRIV
Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)
CRIV
Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)
CRABV
Beknopt Verslag (op blauw papier)
CRABV
Compte Rendu Analytique (sur papier bleu)
PLEN
Plenum (witte kaft)
PLEN
Séance plénière (couverture blanche)
COM
Commissievergadering (beige kaft)
COM
Réunion de commission (couverture beige)
Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail :
publicaties@deKamer.be
Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail :
publications@laChambre.be
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Vraag van de heer Olivier Maingain aan de
minister van Justitie over "de benoeming van
Nederlandstalige gerechtsdeurwaarders in het
gerechtelijk arrondissement Brussel" (nr. A728)
1
Question de M. Olivier Maingain au ministre de la
Justice sur "la nomination d'huissiers de justice
néerlandophones dans l'arrondissement judiciaire
de Bruxelles" (n° A728)
1
Sprekers:
Olivier Maingain, Marc
Verwilghen, minister van Justitie
Orateurs:
Olivier Maingain, Marc
Verwilghen, ministre de la Justice
Vraag van de heer Tony Van Parys aan de
minister van Justitie over "de overbevolking van
de gevangenissen en de specifieke gevolgen voor
de gevangenis van Gent" (nr. A802)
3
Question de M. Tony Van Parys au ministre de la
Justice sur "la surpopulation des prisons et ses
conséquences spécifiques pour la prison de
Gand" (n° A802)
4
Sprekers:
Tony Van Parys, Marc
Verwilghen, minister van Justitie
Orateurs:
Tony Van Parys, Marc
Verwilghen, ministre de la Justice
Vraag van de heer Tony Van Parys aan de
minister van Justitie over "het ontslag van de
adjunct-administrateur-generaal van de
Staatsveiligheid" (nr. A808)
10
Question de M. Tony Van Parys au ministre de la
Justice sur "l'éviction de l'administrateur général
adjoint de la Sûreté de l'Etat" (n° A808)
10
Sprekers:
Tony Van Parys, Marc
Verwilghen, minister van Justitie
Orateurs:
Tony Van Parys, Marc
Verwilghen, ministre de la Justice
Vraag van de heer Bart Laeremans aan de
minister van Justitie over "de situatie van de
geïnterneerden in de gevangenissen" (nr. A810)
13
Question de M. Bart Laeremans au ministre de la
Justice sur "la situation des détenus dans les
prisons" (n° A810)
13
Sprekers:
Bart Laeremans, Marc
Verwilghen, minister van Justitie
Orateurs:
Bart Laeremans, Marc
Verwilghen, ministre de la Justice
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
1
COMMISSIE VOOR DE JUSTITIE
COMMISSION DE LA JUSTICE
van
MAANDAG
27
JANUARI
2003
14:15 uur
______
du
LUNDI
27
JANVIER
2003
14:15 heures
______
De vergadering wordt geopend om 14.24 uur door de heer Fred Erdman, voorzitter.
La séance est ouverte à 14.24 heures par M. Fred Erdman, président.
01 Question de M. Olivier Maingain au ministre de la Justice sur "la nomination d'huissiers de
justice néerlandophones dans l'arrondissement judiciaire de Bruxelles" (n° A728)
01 Vraag van de heer Olivier Maingain aan de minister van Justitie over "de benoeming van
Nederlandstalige gerechtsdeurwaarders in het gerechtelijk arrondissement Brussel" (nr. A728)
01.01 Olivier Maingain (MR): Monsieur le président, Le Moniteur
belge du 8 janvier dernier a publié les extraits des arrêtés royaux du
17 décembre 2002 par lesquels le Roi nomme trois huissiers de
justice, tous de langue néerlandaise, pour instrumenter et résider
dans l'arrondissement judiciaire de Bruxelles.
Monsieur le ministre, je vous avais déjà interrogé par voie de
question parlementaire écrite en juin 2001 tant au sujet de la
répartition linguistique au sein dudit arrondissement que des critères
retenus en vue de la nomination des huissiers de justice. Vous
m'aviez répondu que, lors de la nomination des huissiers de justice
de cet arrondissement, il y avait lieu de prendre en compte l'article
45 de la loi du 15 juin 1935 relative à l'emploi des langues en matière
judiciaire, ainsi que l'article 5 de l'arrêté royal du 5 septembre 1935
déterminant les conditions d'aptitude linguistique des huissiers de
justice. Cette dernière disposition stipule que nul ne peut être nommé
huissier de justice dans l'arrondissement judiciaire de Bruxelles s'il ne
justifie pas qu'il est à même de se servir, dans l'exercice de ses
fonctions, des deux langues nationales.
Vous assuriez prendre en considération, en ce qui concerne les
candidats à la nomination, les conditions légales mais également
linguistiques précitées comme de droit , ainsi que les titres et
mérites des candidats et enfin un certain nombre d'avis (dont un que
vous aviez demandé d'autorité): syndic de la chambre
d'arrondissement, avis du procureur du Roi près le tribunal de
première instance, avis du procureur général près la Cour d'Appel.
La récente nomination par les arrêtés royaux du 17 décembre 2002
de trois huissiers néerlandophones, outre le fait qu'elle accentue le
déséquilibre au niveau de l'arrondissement, laisse croire que le
ministre n'a pas égard aux autres critères auxquels il faisait référence
dans sa réponse à ma question écrite précitée.
Je tiens à relever que depuis maintenant plusieurs années, en tout
cas sur la période de référence de l'actuelle législature à ma
connaissance et sauf preuve du contraire , aucun huissier de justice
francophone n'a été nommé dans l'arrondissement de Bruxelles-Hal-
01.01 Olivier Maingain (MR): De
benoeming van drie
Nederlandstalige
gerechtsdeurwaarders in het
gerechtelijk arrondissement
Brussel werd op 8 januari
jongstleden in het Belgisch
Staatsblad gepubliceerd.
U heeft eerder verklaard dat u bij
dergelijke benoemingen rekening
houdt met de vigerende wettelijke
en taalkundige vereisten, met de
titels en bekwaamheid van de
kandidaten en ook met een aantal
adviezen.
Niet alleen maakt de recente
benoeming van drie
Nederlandstalige
gerechtsdeurwaarders het
onevenwicht in het
arrondissement nog groter, ze
wekt bovendien de indruk dat de
minister niet van plan is de andere
voormelde criteria in acht te
nemen.
Welke criteria werden bij de
recente benoeming gehanteerd?
Hoeveel kandidaten waren er per
taalrol en welke adviezen hebben
de diverse instanties uitgebracht?
Zal u in de toekomst het
evenwicht herstellen ten gunste
van de Franstaligen?
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
2
Vilvorde.
En conséquence, M. le ministre peut-il me faire savoir, dans le cadre
de ces nominations, quels sont les critères qui ont présidé à la
récente nomination des trois huissiers? Combien de candidats par
rôle linguistique étaient en lice pour ces nominations et quels ont été
les avis des différentes instances pour chacun d'entre eux? Enfin, si,
par rapport au déséquilibre qui s'est creusé avec ces dernières
nominations dans la répartition entre francophones et
néerlandophones au sein de l'arrondissement, il se propose de
rétablir l'équilibre linguistique en faveur des francophones en cas de
vacances de postes à pourvoir à l'avenir?
01.02 Marc Verwilghen, ministre: Monsieur le président, collègue
Maingain, les critères qui ont présidé à la nomination des trois
huissiers de justice dans l'arrondissement de Bruxelles sont, d'une
part, l'ancienneté et l'expérience professionnelle des candidats à
savoir l'ancienneté comme candidat-huissier et comme huissier de
justice suppléant et, d'autre part, les avis émis à leur sujet par les
autorités judiciaires, ainsi que par l'arrondissement judiciaire dans
lequel le candidat a exercé sa fonction préalablement.
Le nombre de candidats à la première place s'élevait à 31. Un des
candidats ne réunissait pas les conditions de nomination. Pour les
deux autres places, 36 candidats avaient postulé. Les avis des
instances compétentes étaient les suivants. Pour la première place
26 candidats néerlandophones et 4 candidats francophones , le
procureur général a émis 30 avis favorables, le procureur du Roi
également, la chambre des huissiers a donné 8 avis excellent, 7 avis
très favorables et 15 avis favorables. Pour la deuxième place 30
candidats néerlandophones et 6 francophones , le procureur général
a émis 8 avis excellents, 8 avis très favorables et 20 avis favorables;
le procureur du Roi a émis 36 avis favorables et la chambre des
huissiers 8 avis excellents, 8 très favorables et 20 avis favorables.
En ce qui concerne la troisième place 30 candidats
néerlandophones et 6 francophones , le procureur général a émis 7
avis excellents, 9 avis très favorables et 20 avis favorables; le
procureur du Roi a émis 36 avis favorables et la chambre des
huissiers, 6 avis excellents, 9 avis très favorables et 20 avis
favorables.
A titre indicatif, sur un total de 85 huissiers de justice en fonction
dans l'arrondissement judiciaire de Bruxelles, 50 sont du rôle
linguistique néerlandais et 35 du rôle linguistique français. Mon
intention a toujours été de tenir compte des candidatures
francophones mais le grand écart entre les candidatures
francophones et néerlandophones ne facilite pas une désignation
francophone. Par exemple, pour ces trois postes, 86 candidats
néerlandophones et 16 francophones se sont présentés.
J'attire toutefois votre attention sur le fait que je suis soumis à des
avis et, en aucun cas, mon choix n'a été motivé par des
considérations linguistiques pour la ou les nomination(s) que vous
soulevez.
01.02 Minister Marc Verwilghen:
De gehanteerde criteria zijn : de
anciënniteit en de beroepservaring
van de kandidaten. Voorts wordt
rekening gehouden met de
adviezen die over hen werden
uitgebracht.
Voor de eerste betrekking hadden
26 Nederlandstaligen en 4
Franstaligen zich kandidaat
gesteld. Zowel de procureur-
generaal als de procureur des
Konings brachten 30 gunstige
adviezen uit. De kamer van
gerechtsdeurwaarders bracht 8
uitstekende, 7 zeer gunstige en 15
gunstige adviezen uit.
Voor de tweede betrekking
hadden 30 Nederlandstaligen en 6
Franstaligen zich kandidaat
gesteld. De procureur-generaal
bracht 8 uitstekende, 8 zeer
gunstige en 20 gunstige adviezen
uit. De procureur des Konings
bracht 36 gunstige adviezen uit,
en de kamer van
gerechtsdeurwaarders 8
uitstekende, 8 zeer gunstige en 20
gunstige adviezen.
Voor de derde betrekking hadden
30 Nederlandstaligen en 6
Franstaligen zich kandidaat
gesteld. De procureur-generaal
bracht 7 uitstekende, 9 zeer
gunstige en 20 gunstige adviezen
uit. De procureur des Konings
bracht 36 gunstige adviezen uit,
en de kamer van
gerechtsdeurwaarders 7
uitstekende, 9 zeer gunstige en 20
gunstige adviezen.
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
3
Van de in totaal 85
gerechtsdeurwaarders in het
arrondissement Brussel zijn er 50
Nederlandstalig en 35 Franstalig.
De enorme wanverhouding tussen
het aantal Franstalige en
Nederlandstalige kandidaten
maakt het er niet gemakkelijker op
Franstaligen aan te stellen.
Mijn keuze is geenszins
ingegeven door motieven van
taalkundige aard.
01.03 Olivier Maingain (MR): Monsieur le président, j'entends que
le ministre ne fait droit à aucun critère d'appartenance linguistique
pour nommer les candidats huissiers. Je relève également qu'il y
avait bien un déséquilibre au départ.
Ce qui m'intéresse, c'est de savoir si, parmi les candidats
francophones, il s'en trouvait qui avaient des avis plus favorables
que les trois candidats néerlandophones nommés.
01.03 Olivier Maingain (MR): Er
was inderdaad een
wanverhouding tussen het aantal
kandidaturen in elke taalrol. Zijn
er Franstalige kandidaten die een
gunstiger advies hebben gekregen
dan de Nederlandstaligen die
werden benoemd?
01.04 Marc Verwilghen, ministre: Non, ce n'était pas le cas. Si cela
avait été le cas, j'aurais désigné ces personnes.
01.04
Minister
Marc
Verwilghen: Neen.
01.05 Olivier Maingain (MR): J'en prends acte mais je ne suis pas
tout à fait convaincu par cette réponse.
Si je vous entends bien, ce ne sont pas des candidats francophones
qui auraient eu des avis plus favorables que les candidats
néerlandophones retenus ce qui n'est pas avéré mais, en tout
cas, dans l'arrêté royal de motivation des nominations, vous-même
avez relevé dans la motivation qu'il y a avait des avis excellents pour
d'autres candidats de la chambre de conseil d'arrondissement des
huissiers de justice mais que vous ne les reteniez pas pour d'autres
raisons. Par conséquent, je crois, en tout cas sur base des
informations de fait qui me sont données mais qui méritent d'être
vérifiées, je suis toujours très prudent vis-à-vis de ce genre de
situation qu'il y avait à tout le moins des candidats francophones se
trouvant au moins en situation égale sur le plan des avis que des
candidats néerlandophones, voire qui avaient même parfois des
conditions d'ancienneté dans la fonction ou de prestation de serment
antérieures à certains candidats néerlandophones. Mais j'entends
que vous contestez ces faits. Nous n'allons pas reprendre cas par
cas. Il est en effet impossible, vu le nombre de dossiers de
candidature, de vérifier. Mais, sur base des éléments de fait que j'ai
et des critères d'appréciation retenus, je constate qu'au moins deux
candidats francophones étaient susceptibles d'entrer très largement
en concurrence avec les candidats néerlandophones.
01.05 Olivier Maingain (MR):
Waarvan akte, maar toch ben ik
niet helemaal overtuigd. Volgens
wat men mij verteld heeft, zouden
Franstalige kandidaten op zijn
minst even goede adviezen
hebben gekregen als de
benoemde Nederlandstaligen en
sommige Franstaligen zouden
zelfs meer anciënniteit hebben.
Dat zou moeten worden
nagetrokken.
L'incident est clos.
Het incident is gesloten.
02 Vraag van de heer Tony Van Parys aan de minister van Justitie over "de overbevolking van de
gevangenissen en de specifieke gevolgen voor de gevangenis van Gent" (nr. A802)
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
4
02 Question de M. Tony Van Parys au ministre de la Justice sur "la surpopulation des prisons et
ses conséquences spécifiques pour la prison de Gand" (n° A802)
02.01 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de
minister, de overbevolking van de gevangenissen creëert opnieuw
ernstige problemen. Die overbevolking heeft een nieuwe piek bereikt:
er zouden opnieuw meer dan 9.200 gedetineerden zijn. Afgezien van
de overbevolking valt daarbij ook de ongelijke spreiding tussen de
verschillende gevangenissen op.
De gemiddelde landelijke overbevolking bedraagt 18% maar wij zien
dat er uitschieters zijn. In Gent bijvoorbeeld is er 45% overbevolking.
In Antwerpen, Vorst en Ieper ligt het percentage van de
overbevolking tussen 50% en 60%. Het landelijke gemiddelde van
18% wordt dan weer niet bereikt in bijvoorbeeld Lantin, waar de
overbevolking slechts 12% bedraagt. En de twee meest opvallende
uitschieters zijn de nieuwe gevangenis in Andenne, die volgens mijn
informatie zelfs niet helemaal volzet is, en de nieuwe gevangenis in
Ittre die evenmin volzet is, en dat bij gebrek aan voldoende
personeel om de gedetineerden te bewaken. Ik moet u zeggen dat de
vaststellingen inzake Andenne en Ittre toch wel wraakroepend zijn in
vergelijking met de overbevolking die wij in een aantal andere
gevangenissen kunnen vaststellen.
Er is nog een ander element dat mij opvalt, te weten dat men voor
een aantal gevangenissen, bijvoorbeeld Hoogstraten, Merksplas, en
Leuven-Centraal, reeds quota hanteert. Op dit ogenblik zegt men
daar: wij aanvaarden maar zoveel gedetineerden; zodra dat aantal
overschreden is, moeten zij maar op een andere plaats
ondergebracht worden. Daarvan zijn de andere gevangenissen de
dupe, meer bepaald de voorarresthuizen, dus de arresthuizen waar
mensen worden ondergebracht die in voorlopige hechtenis zijn.
Het gaat dan meer specifiek om Gent, Antwerpen, Vorst en Ieper, die
bijzonder hoge percentages hebben wat de overbevolking betreft.
Nu, een van de instrumenten om de overbevolking tegen te gaan,
was het elektronisch toezicht. Maar wij stellen vast dat dit sterk wordt
afgeremd. Er zijn nog altijd maar 300 gedetineerden onder
elektronisch toezicht terwijl u in de commissie voor de Justitie op 30
januari 2001, dus twee jaar geleden, had gezegd dat tegen het einde
van de legislatuur 1.000 gedetineerden onder elektronisch toezicht
zouden worden geplaatst. Dat er nog altijd maar 300 zijn, heeft
blijkbaar een reden. Immers, sinds 1 oktober 2002 ontvangen de
gedetineerden onder elektronisch toezicht geen leefloon meer.
Omdat de bestaansminimumtrekkers onder hen geen leefloon meer
ontvangen, is er een budgettair probleem ontstaan, in die zin dat
Justitie dat nu moet betalen. Vanaf 1 oktober 2002 moet Justitie op
zijn begroting het leefloon, of de overeenkomstige vergoeding,
betalen aan de gedetineerden onder elektronisch toezicht. Omdat het
budget van Justitie, zoals wij herhaaldelijk gezegd hebben,
onvoldoende is, kan men helemaal niet voluit gaan met het
elektronisch toezicht.
Ik heb even de consequenties van de overbevolking getoetst aan de
situatie in Gent, waar de omstandigheden werkelijk onhoudbaar zijn.
De capaciteit bedraagt daar 256 gedetineerden, maar gemiddeld
zitten er 337 gedetineerden, met recent pieken tot 382. Daardoor is
02.01 Tony Van Parys (CD&V):
Les prisons sont à nouveau
surpeuplées. La surpopulation
atteint de nouveaux records mais
est inégalement répartie entre les
différents établissements
pénitentiaires. Ainsi, la
surpopulation carcérale est de 45
à 60 pour cent dans les prisons de
Gand, d'Anvers, de Forest et
d'Ypres alors que la moyenne
nationale est de 18 pour cent. En
revanche, le taux de surpopulation
n'est que de 12% à Lantin, et les
nouvelles prisons d'Ittre et
d'Andenne ne sont même pas
complètement occupées, en
raison du manque de personnel.
Le contraste d'injustice est criant.
Les établissements de
Hoogstraten, de Merksplas et de
Louvain-Central appliquent des
quotas, dont les maisons d'arrêt
font les frais. Malgré la promesse
de mise sous surveillance
électronique d'un millier de
détenus pour la fin de la
législature, force est de constater
que depuis que le département de
la Justice doit lui-même financer
le revenu d'intégration de ces
personnes, le nombre de ces
dernières plafonne pour se situer
aux alentours de 300.
La prison de Gand peut héberger
252 détenus. Actuellement, 337
personnes y sont incarcérées. 267
détenus doivent donc partager
leur cellule avec d'autres.
Seulement 70 détenus disposent
de leur propre cellule. Le
personnel a lancé un préavis de
grève pour vendredi prochain.
103 personnes sont incarcérées à
Gand, alors que 17 places
seulement sont prévues. Le
problème des 1200 personnes
internées ne peut être résolu que
par la mise en place d'institutions
spécialisées.
Quelles mesures le ministre
compte-t-il prendre en ce qui
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
5
de overbevolking in Gent 45% tegenover het landelijke gemiddelde
van 18%. Dat heeft tot gevolg dat op dit ogenblik alle monocellen
door twee gevangenen bezet zijn. Dat probleem wordt opgelost door
stapelbedden of eenvoudig door matrassen op de grond te leggen.
Gemiddeld zitten er van de 330 gedetineerden 70 alleen en 260
moeten hun kamer, als ik het zo mag zeggen, delen met anderen.
Ik geef u een concreet voorbeeld: toen de directeur-generaal van het
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen werd
aangehouden, heeft hij zijn cel gedeeld met drie anderen,
respectievelijk van Roemeense en Albanese nationaliteit, want naast
de 60% Belgen in de gevangenis van Gent bestaat de overige 40%
uit 35 nationaliteiten. Nu, ik meen dat daar wel een probleem bestaat
wat de communicatie en de mogelijkheid tot samenleven betreft.
Ik meen dat de directie en het personeel van de gevangenis in Gent
dus niet worden beloond voor de inspanningen die zij geleverd
hebben. Ik denk aan de opeenvolgende directeurs en andere
personeelsleden Swinnen, Declercq, Stas die grote inspanningen
gedaan hebben en die borg stonden voor een modeldetentie. Door
de huidige overbevolking is dat niet langer mogelijk. Ik meen dat dit
van aard is het regime fundamenteel aan te tasten, met alle
gevolgen van dien voor het personeel en de werksfeer. Vorige
vrijdag is er dus een actie gekomen, en er is een stakingsaanzegging
gedaan.
Volgens mij zijn er twee oplossingen voor het probleem. De eerste
oplossing is naar mijn aanvoelen het veiligheidskorps, dat moet
instaan voor het transport van de gedetineerden. Op dit ogenblik
komen gedetineerden bij gebrek aan veiligheidskorpsen vanuit
Oudenaarde, Ieper en Dendermonde in afwachting van de
vergadering van de kamer van inbeschuldigingstelling naar Gent,
waar zij een week worden opgesloten. Op die manier probeert men
"navettes", verplaatsingen, uit te sparen. Als men die verplaatsingen
toch zou uitvoeren, zou dat een aanzienlijke verlichting betekenen
voor Gent.
De tweede oplossing heeft betrekking op de geïnterneerden. In Gent
zitten 103 geïnterneerden, terwijl er capaciteit is voor 17 plaatsen. Er
is dus voorzien in 17 plaatsen, ook wat personeel en omkadering
betreft, maar er zitten 103 geïnterneerden! Onze fractie stelt voor het
probleem van de overbevolking aan te pakken door voor de
geïnterneerden afzonderlijke, beveiligde, gespecialiseerde,
instellingen op te richten buiten de gevangenis. Dat zou 1.200
plaatsen opleveren in de gevangenissen, want bij mijn weten zijn er
op dit ogenblik 1.200 geïnterneerden. De gespecialiseerde
instellingen die zouden worden opgericht, kunnen dan voor de
begeleiding en de verzorging van de geïnterneerden instaan en de
1.200 vrijgekomen plaatsen zouden een oplossing kunnen betekenen
voor, enerzijds, de overbevolking in de gevangenis en anderzijds,
voor de geïnterneerden die nu verblijven in de omstandigheden die u
bekend zijn. Ik hoef dat niet te verduidelijken: wanneer 103
geïnterneerden opgevangen worden als dat woord hier nog op zijn
plaats is waar een capaciteit bestaat voor 17 geïnterneerden, is het
evident dat die opvang niet behoorlijk kan zijn.
Mijnheer de minister, mijn vraag is dus: wat doet u aan de
overbevolking? Wat gebeurt er met het elektronisch toezicht? En hoe
concerne la surpopulation
carcérale et la surveillance
électronique en général, et plus
spécifiquement, dans le cas de
Gand?
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
6
zult u het concrete probleem in Gent oplossen zodat de druk op de
directie en het personeel daar wegvallen?
02.02 Minister Marc Verwilghen: Mijnheer de voorzitter, collega Van
Parys, ik neem aan dat het hier om een mondelinge vraag gaat en
niet om een interpellatie.
In elk geval, mijnheer Van Parys, ik lees in de eerste zin van uw
toelichting: "De gevangenissen zitten weer overvol." Wanneer de
penitentiaire deskundigen dat horen, vallen zij bijna van hun stoel.
Immers u zult zich dat wel herinneren als gewezen minister van
Justitie is het ooit anders geweest? Bovendien moet ik zeggen dat
de door u rijkelijk geciteerde cijfers onjuist zijn. Vandaag zijn er 9.080
gedetineerden, geen 9.200, voor 7.866 cellen, en dus niet voor
7.000. Het aantal beschikbare plaatsen in de gevangenis van Gent
bedraagt 295 en niet 252. De bezetting in Gent bedroeg vorige week
vrijdag 397 gedetineerden en vandaag 368. Het is een aantal dat
zoals u weet aan zeer sterke schommelingen onderhevig is. U hebt
die schommelingen trouwens zelf gekend. Ik geef u er enkele: in
1997 was het gemiddelde aantal voor Gent 372, in 1998 was het 370,
in 1999 was het 356. Ik weet niet of men toen ook aan uw deur is
komen kloppen met de vraag wat u daaraan ging doen. Nu is dat
blijkbaar anders.
Ik heb gezien dat de regionale directie, die wekelijks onderzoek doet,
ook in Gent, om bepaalde pieken in de gevangenissen te kunnen
opvangen, vorige week niets speciaals heeft zien aankomen.
Donderdag hebben de directeur van Gent en de regionale directeur
nog aan het dossier gewerkt maar was het probleem niet voelbaar.
Er werd ook geen enkele opmerking over gemaakt. Wel ontving ik
die dag uw vraag op mijn kabinet, gevolgd door, maar dat zal wel
puur toeval geweest zijn, een prikactie van het gevangenispersoneel
vrijdag. Wat vragen de vakbonden? Zij vragen dat het aantal
mannelijke gedetineerden in Gent onder 325 zou zakken en dat het
aantal geïnterneerden zou verminderd worden met 20.
Ik heb gezegd dat men die berekening in principe wekelijks doet. Zo
bedraagt het aantal mannelijke gedetineerden vandaag 318, ruim
beneden het alarmpeil. Dat is mede te danken aan de overbrenging
van mensen naar andere gevangenissen, waartoe eind vorige week
beslist is.
Wat de geïnterneerden betreft, klopt het dat er in Gent een hoge
concentratie is. Vandaag onderzoekt de directeur-generaal met zijn
staf op welke wijze hij op korte tijd aan de vraag kan voldoen. Ik
herinner u eraan dat een werkgroep onder zijn voorzitterschap de
herverdeling van de geïnterneerden aan het bestuderen is. Voor
Gent wordt naar een structurele oplossing gezocht zij is trouwens in
het verschiet in een van de vleugels van de gevangenis van
Brugge.
Ik kom even terug op het probleem van de overbevolking. U zult mij
niet horen zeggen dat er terzake geen probleem is of niet meer is. Ik
maak mij wel sterk dat ik de basis heb gelegd voor een structurele
aanpak van de problematiek. Ik heb het dan niet over de
capaciteitsuitbreiding maar over vier concrete maatregelen: het
wetsontwerp op de penitentiaire quota dat in de Kamer
geagendeerd is ; de veralgemening van het elektronisch toezicht als
02.02
Marc Verwilghen,
ministre: M. Van Parys déclare
que les prisons sont «à nouveau»
surpeuplées. En a-t-il déjà été
autrement, par exemple lorsqu'il
était lui-même ministre de la
Justice? En outre, les chiffres qu'il
cite sont inexacts. La prison de
Gand peut accueillir 295 détenus.
Elle en comptait 397 vendredi
dernier; aujourd'hui, elle en
compte à nouveau 368. Nous
avons déjà été confrontés aux
mêmes fluctuations
précédemment: en 1997, 1998 et
1999, l'occupation moyenne a été
de 372, 370 et 356 détenus.
Chaque semaine, la direction
régionale examine le meilleur
moyen de faire face aux pics de
population carcérale. Les
syndicats réclament que le
nombre de prisonniers soit
ramené à 325 mais cet objectif a
déjà été atteint entre-temps. Gand
connaît, en effet, une importante
concentration. On recherche
actuellement une solution
structurelle, que pourrait offrir
notamment l'aménagement d'une
aile de la prison de Bruges.
Je ne nie pas qu'il y ait un
problème de surpopulation et je
tente de le résoudre en y
apportant des
solutions
structurelles au lieu d'opter pour
des extensions de capacité. Le
projet de loi relatif aux quotas
pénitentiaires est inscrit à l'ordre
du jour. Il convient de généraliser
le recours à la surveillance
électronique comme peine de
substitution et, dans le secteur de
la psychiatrie ordinaire, il importe
d'optimiser les soins
psychiatriques légaux. Le rapport
Holsters sur les interventions de
nature à limiter l'afflux de
personnes à incarcérer devrait
être présenté en février. Au
demeurant, depuis l'instauration
de la peine de travail, 574 peines
de ce type ont déjà été
appliquées. Par le passé, de tels
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
7
alternatief model van strafuitvoering; de optimalisering van de
forensische psychiatrische zorg in de gewone psychiatrie met 90
bedden; en de opdracht aan de commissie Holsters om op het vlak
van de straftoemeting instroombeperkende ingrepen te doen, zoals
de invoering van nieuwe autonome straffen. Dat rapport wordt
trouwens in de tweede helft van deze maand verwacht.
In dat verband is ook de invoering van de werkstraf als autonome
straf een belangrijke verbetering. Sinds het van kracht worden van
de wet zijn er reeds 574 werkstraffen opgelegd. Ik zie eerlijk gezegd
geen vergelijkbare projecten uit het verleden, projecten die ons een
perspectief bieden voor een oplossing op langere termijn.
Het is natuurlijk aan het Parlement om vooral het project van de
penitentiaire quota tot een goed einde te brengen. Ik kan u
verzekeren, mijnheer Van Parys, dat in de penitentiaire sector alle
ogen gericht zijn op de werkzaamheden van de commissie.
Ik herhaal het: zonder het probleem van de overbevolking te willen
minimaliseren, wil ik duidelijk zeggen dat wij het probleem relatief
onder controle hebben kunnen houden. Daarvoor hebben wij
helemaal geen beroep moeten doen op de techniek van de
collectieve genade zoals in het verleden soms het geval was. Terwijl
wij in 2000 7.436 plaatsen hadden voor gemiddeld 8.454
gedetineerden, en dus een overschot van 1.018 gedetineerden,
hebben wij in 2002 voor 7.866 plaatsen een overschot van 938
gedetineerden. Dat is duidelijk een verbetering. Weet dat Ittre eind
december nog maar op slechts 50% van zijn capaciteit draaide. De
directeur-generaal van de strafinrichtingen heeft mij meegedeeld dat
dit eind maart 100% zal zijn waardoor het overschot aan
gedetineerden nog eens met ongeveer 200 eenheden zal dalen. Voor
de volledigheid herinner ik u ook aan de constructie van een
gevangenis in Hasselt met 450 celplaatsen, waarvan de opening
voorzien is voor midden 2004.
Het elektronisch toezicht blijft op alle vlakken een succesverhaal. Wij
zijn er in geslaagd om met de penitentiaire ambtenaren op relatief
korte tijd een capaciteit van 300 permanente eenheden per dag te
realiseren. In 2002 hebben zo 1.854 veroordeelden hun straf volledig
of gedeeltelijk onder elektronisch toezicht uitgezeten, waaronder
1.381 nieuwe dossiers voor dat jaar. Op zich is dat een gigantische
realisatie. Dat neemt niet weg dat ik van de Ministerraad een
principieel akkoord heb bekomen om de uitbreiding tot 600 eenheden
per dag te realiseren. Een en ander zal concreet worden onderzocht
ter gelegenheid van de budgetcontrole. Het heeft voorlopig geen zin
om een vergelijking te maken tussen Vlaanderen en Wallonië. Met
de ingebruikname van Ittre zijn er heel wat verschuivingen mogelijk
geworden, ook van Franstalige gedetineerden in Vlaanderen naar
Wallonië. Wat Lantin betreft, daar was de bezettinggraad op 23
januari 2003: 821 gedetineerden voor 685 plaatsen.
Ikzelf heb dat is u bekend geen greep op de penitentiaire input.
Zelfs wanneer de magistratuur over een eigentijds straffenmateriaal
kan beschikken, heeft de minister van Justitie nog niet de garantie
dat daar effectief en adequaat gebruik van gemaakt wordt. In de
mate dat men de overbevolking problematiseert, hebben wij de
Quotawet nodig om ten minste ten behoeve van een humane maar
ook beheersbare detentie correcties te kunnen uitvoeren en met
projets étaient inexistants. Ce que
j'espère surtout, c'est que la
commission parachèvera
l'élaboration du projet relatif aux
quotas pénitentiaires.
Nous avons été à mêmes de
maîtriser plus ou moins le
problème de la surpopulation
carcérale sans recourir à la grâce
collective. Depuis 2000, nous
constatons une amélioration: Ittre
sera tout à fait complet, fin mars,
et la prison de Hasselt ouvrira ses
portes vers le milieu de l'année
2004. Actuellement, il y a un
excédent de 938 détenus parmi
lesquels 650 pourront être
hébergés à Ittre et à Hasselt.
La surveillance électronique
rencontre un succès de plus en
plus affirmé: dans un délai très
limité, nous avons pu réaliser une
capacité de 300 unités. En outre,
le Conseil des ministres a marqué
son accord de principe sur le
passage à 600 unités. Cette
possibilité sera examinée lors du
contrôle budgétaire.
Comme des détenus sont
transférés d'une Région à l'autre,
il n'est pas utile, à l'heure actuelle,
de procéder à une comparaison
entre les Régions.
Le 23 janvier, Lantin hébergeait
821 détenus pour 685 places.
Je n'ai aucune influence sur
l'afflux des détenus et je ne
dispose d'aucune garantie que la
magistrature utilise adéquatement
l'arsenal pénal actuel. C'est
également pour cette raison qu'il
est urgent d'adopter une loi sur les
quotas. Il appartient au Parlement
et donc à M. Van Parys de
prendre une initiative.
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
8
kennis van zaken te beslissen over wel of niet uitbreiden van de
capaciteit. Daarom zeg ik, mijnheer de voorzitter, dat het Parlement,
en dus ook collega Van Parys aan zet is.
02.03 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, als er een
explosief dossier is bij Justitie, is dat het dossier van het
gevangeniswezen. Ik denk dat het fout zou zijn de problematiek niet
goed in te zien en geen scherpe analyse te maken van het probleem.
Wij moeten ons daar goed van bewust zijn. Trouwens, inzake
elektronisch toezicht is de basis inderdaad in het verleden gelegd. Nu
geeft men daar geleidelijk aan een uitvoering aan maar wij moeten
ook naar de toekomst kijken.
Wat de Quotawet betreft, mijnheer de minister, stel ik vast dat de
meerderheid er niet in geslaagd is die wet in de loop van de
legislatuur op de agenda te krijgen. De Quotawet staat op dit
ogenblik nog niet geagendeerd, althans niet op de agenda die in de
commissie voor de Justitie voorligt. Ik moet u zeggen dat ik de indruk
heb dat de meerderheid terzake geen dwingende initiatieven neemt
om die wet in deze legislatuur goedgekeurd te krijgen. Ik denk dus
niet dat het verwijt de oppositie geldt. De meerderheid blijft in
gebreke om de nodige impulsen te geven om de wet alsnog op een
nuttige plaats op de agenda te krijgen om ze in deze legislatuur
goedgekeurd te krijgen.
Trouwens, wij hebben altijd gezegd dat wij voorstanders zijn van de
Quotawet op voorwaarde dat er een voldoende capaciteit is. Ik stel
vast dat nu quota worden toegepast voor een aantal gevangenissen
Hoogstraten, Merksplas, Leuven-Centraal maar dat heeft tot
gevolg dat andere gevangenissen overbevolkt zijn, bijvoorbeeld
Antwerpen, Gent, Vorst en Ieper. Het heeft maar zin een Quotawet in
te voeren op het ogenblik dat er voldoende capaciteit is. Die is er op
dit ogenblik niet. Ik heb met verbazing vastgesteld dat het project in
Antwerpen geschrapt is naar aanleiding van de
begrotingsbesprekingen. De nieuwe gevangenis van Antwerpen komt
er dus niet. Ik begrijp niet waarom Andenne nog altijd niet volledig
bezet is. Ik begrijp ook niet waarom Ittre pas in maart volledig bezet
zal zijn. En ik geloof niet dat het volledig bezet zal zijn, want er zijn
onvoldoende tijdige aanwervingen gebeurd.
Wat de rechtbanken voor strafuitvoering betreft, heb ik veel respect
voor de commissie Holsters, maar in deze legislatuur komen die
rechtbanken er duidelijk niet. De problematiek van het
gevangeniswezen heeft in deze legislatuur geen vooruitgang
geboekt. Wij hebben zelfs het wetsvoorstel-Dupont moeten indienen
omdat de nodige impulsen ontbraken vanuit de regering om dat in
deze legislatuur tot een goed einde te brengen.
Wat het elektronisch toezicht betreft, zijn er nog steeds maar 300
gevallen. U zegt dat er 600 komen maar dat u dat voor de
Ministerraad moet brengen wegens de budgettaire implicaties. Dat
toont aan waar het probleem precies zit: hier speelt hetzelfde
probleem als in talloze andere dossiers, te weten dat de minister van
Begroting u niet de middelen geeft om het elektronisch toezicht
mogelijk te maken. Er zijn met name onvoldoende middelen voor
uitkeringen die het leefloon moeten compenseren. In feite bent u
daar genomen door uw collega's die het leefloon niet hebben
ingevoerd voor gedetineerden onder elektronisch toezicht. Nochtans
02.03
Tony Van Parys
(CD&V):La majorité ne peut s'en
prendre qu'à elle-même si elle
n'est pas parvenue, au cours de
cette législature, à faire passer la
loi relative aux quotas. Nous y
avons toujours été favorables,
pourvu que la capacité des
prisons soit suffisante. Ce n'est
certainement pas le cas à l'heure
actuelle, au moment où la prison
d'Anvers se voit supprimée. Les
tribunaux d'exécution des peines
ne verront pas non plus le jour
sous cette législature. Dans le
dossier le plus explosif du
département de la Justice, celui
des établissements pénitentiaires,
aucun point n'aura connu une
évolution positive.
La limitation de la capacité de la
surveillance électronique à 300
unités est liée à des problèmes
d'ordre budgétaire. Le ministre est
abusé par ses collègues: il
n'obtient pas suffisamment de
moyens pour payer le revenu
d'intégration des prisonniers alors
que cette compétence relève en
réalité de la sécurité sociale.
Je n'ai pas obtenu de réponse
structurelle en ce qui concerne la
prison de Gand.
Je demande instamment au
ministre de mettre en oeuvre le
corps de sécurité.
Consent-il à prévoir des
institutions distinctes pour les
détenus présentant des troubles
psychiques?
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
9
is dat elementair. Het is onlogisch dat Justitie moet instaan voor de
sociale zekerheid van de gedetineerden. Dat is een fundamenteel
element dat trouwens in het rapport-Dupont terug te vinden is.
Tot slot, wat Gent betreft, stel ik in uw antwoord geen enkel voorstel
tot herstructurering vast. Het gaat opnieuw om lapmiddelen: u wil een
paar mensen overplaatsen naar Brugge en eventueel een paar naar
Merksplas. Ik stel twee fundamenteel structurele ingrepen voor. Ten
eerste, stel ik voor dat u werk maakt van het veiligheidskorps. Ik
begrijp niet dat dit er nog steeds niet is. Ook daarover is er weer
onenigheid binnen de meerderheid omdat de militairen die ervoor
moeten instaan hetzelfde statuut vragen als de politie. Minister
Flahaut heeft dat zonder meer bekend gemaakt. Voor hen zou dat
nochtans een goede oplossing zijn.
Ten tweede, kunt u akkoord gaan met het voorstel te voorzien in
afzonderlijke, gespecialiseerde instellingen voor de geïnterneerden.
Niet 90 plaatsen wat een pleister op een houten been is maar
1.200 plaatsen, die in diverse psychiatrische instellingen kunnen
worden ondergebracht in samenwerking daar ben ik het mee eens
met de privé-sector.
02.04 Minister Marc Verwilghen: Mijnheer de voorzitter, er is
gezegd dat het gevangenisdossier een explosief dossier is. Dat is
ongetwijfeld zo. Alleen heb ik er de ervaring aan overgehouden dat
men zeer goed op voorhand aanvoelt welke problemen opgelost
moeten worden. In een geval, meer specifiek voor de gevangenis in
Gent, is het anders verlopen dan in het verleden. Ik kan daar alleen
maar uit afleiden dat men zeer goed moet kijken welke vragen men
mij stelt vanuit Gent. Men stelt mij twee vragen. Twee dingen willen
zij opgelost zien. Ten eerste, willen zij het aantal mannelijke
gedetineerden verminderd zien tot 325. Er zijn er nu 318. Daar is dus
een tegemoetkoming. Ten tweede, willen zij het aantal
geïnterneerden met 20 eenheden zien dalen. Daarvoor zijn wij aan
het zoeken naar een structurele oplossing buiten Gent, en een
oplossing in die zin is wellicht binnenkort realiseerbaar.
Ik wil nog drie zaken kort aanraken. Ten eerste, in Antwerpen komt er
wel degelijk een nieuwe gevangenis. Ik heb altijd gezegd dat dit als
een prioriteit wordt beschouwd in het meerjarenplan van mijn collega
die bevoegd is voor overheidsgebouwen. Dat zal dus gebeuren ten
koste van andere gebouwen voor Justitie.
Ten tweede, van het elektronisch toezicht was bij mijn aantreden
op twintig experimenten na nog geen sprake. Nu zijn er permanent
300 gevallen, en het aantal moet worden uitgebreid tot 600. Dat is
echter ook een kwestie van middelen, dat moet men durven
toegeven. Wat het leefloon betreft, zou ik maar niet te veel zeggen.
Het klopt, het gaat niet om een leefloon zoals een vrije burger dat
kent, maar het gaat wel degelijk om een sociale tegemoetkoming die
daar nauw bij aansluit, maar die niet zo hoog is als het volledige
leefloon. Stel u voor dat men het volledige leefloon zou geven aan
die personen! Dan zou men tot de nogal contradictoire toestand
komen dat wie niets mispeutert in het leven slechts evenveel krijgt
als een gedetineerde die wel feiten gepleegd heeft en die van de
gunstmaatregel van het elektronisch toezicht geniet. Dat zou
onverantwoord zijn. Binnen de schoot van de regering is dus voor
een evenwichtige oplossing gekozen.
02.04
Marc Verwilghen,
ministre: Si les problèmes au
département de la Justice
s'annoncent parfois longtemps à
l'avance, la situation à Gand n'a
cependant pas évolué comme
prévu. A la prison de Gand, il
fallait réduire le nombre de
détenus du sexe masculin - ce
qui a été fait - tout en réduisant la
population carcérale dans son
ensemble, ce qui sera fort
probablement chose faite sous
peu.
Un établissement pénitentiaire
sera bien implanté à Anvers,
comme le prévoit le plan
pluriannuel.
Pour ce qui est de la mise sous
surveillance électronique, nous
venons de clôturer la phase
expérimentale, qui n'aura guère
porté que sur une vingtaine de
cas. Des progrès notables ont
donc été enregistrés. Le revenu
d'intégration d'un détenu n'est pas
comparable à celui dont
bénéficient les autres citoyens,
c'est-à-dire qu'il est bien moins
généreux. Sinon, le coût de cette
mesure ne serait pas justifiable.
La loi sur le corps de sécurité a
été adoptée par les deux
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
10
Ten derde, wat het veiligheidskorps betreft, herinner ik u eraan dat
de wet in de beide Kamers goedgekeurd is en dat ook het koninklijk
besluit terzake klaar is. Dat wordt nu uitgevoerd. Ik zie dus
hoegenaamd niet in waarom wij het niet zouden uitvoeren. Dat zal
ongetwijfeld een stap voorwaarts betekenen. Maar ik heb altijd
gezegd, en ik blijf het herhalen, dat dit nog maar de eerste stap is
inzake het veiligheidskorps. Het is duidelijk dat indien men dat wil
organiseren zoals het hoort, het drie keer groter moet zijn dan in de
huidige regeling.
Chambres et elle sera mise en
oeuvre. C'est le premier pas. Si
nous voulons organiser
correctement les choses, il faudra
toutefois consentir bien plus
d'efforts encore.
02.05 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, Ik wil nog
een enkele opmerking maken. Tijdens de bespreking van de
begroting voor 2003 is uitdrukkelijk gebleken dat staat ook in het
verslag dat de kredieten voor de gevangenis in Antwerpen toen
gesneuveld zijn. Zij zijn toen geschrapt. Het spijt mij bijzonder, maar
op dit ogenblik is er in de begroting voor 2003 dus niets voorzien
voor een gevangenis in Antwerpen.
02.05 Tony Van Parys (CD&V):
Le contrôle budgétaire de 2003
prévoit la suppression d'Anvers.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
03 Vraag van de heer Tony Van Parys aan de minister van Justitie over "het ontslag van de
adjunct-administrateur-generaal van de Staatsveiligheid" (nr. A808)
03 Question de M. Tony Van Parys au ministre de la Justice sur "l'éviction de l'administrateur
général adjoint de la Sûreté de l'Etat" (n° A808)
03.01 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de
minister, deze legislatuur is voor de Veiligheid van de Staat
rampzalig geweest. De door u benoemde administrateur-generaal,
die de heer Van Lysebeth opvolgde toen die procureur werd in
Antwerpen, heeft na twee jaar ontslag genomen. Het ging met name
om mevrouw Timmermans. Het kader was onderbezet, waardoor op
een bepaald ogenblik zelfs een aantal secties moest sluiten, onder
meer de sectie die de opdracht had het economisch en
wetenschappelijk potentieel te beschermen.
Er was ook de vernietigende audit van het Vast Comité van Toezicht
op de Inlichtingendiensten, en vorige week konden wij in het
Staatsblad lezen dat de door u benoemde adjunct-administrateur-
generaal na anderhalf jaar ontslagen werd.
Ik meen dat wij op deze wijze met een dienst zitten waar de motivatie
geleidelijk aan zoek is geraakt, op een ogenblik dat we zeer sterk
behoefte hebben aan een Veiligheid van de Staat op volle sterkte
ingevolge de dreiging van het internationaal terrorisme. Ik denk niet
dat ik iemand daarvan zal moeten overtuigen. We zitten dus nu met
een Veiligheid van de Staat waar de benoeming van de
administrateur-generaal wordt betwist en de adjunct-administrateur-
generaal is ontslagen.
Ik wou een aantal vragen stellen aan de minister van Justitie. Als ik
het goed heb begrepen, is de juridische basis voor het ontslag van de
administrateur-generaal het koninklijk besluit van 1994. Als dat zo is,
veronderstelt het ontslag van de adjunct-administrateur-generaal
volgens dit koninklijk besluit ernstig plichtsverzuim. Ik had graag van
de minister vernomen waaruit dit ernstig plichtsverzuim bestaat, dat
03.01 Tony Van Parys (CD&V):
A la Sûreté de l'Etat (qui
représente tout de même un
instrument important dans la lutte
contre le terrorisme), le malaise
persiste. Certains services
souffrant d'un manque d'effectifs
n'ont toujours pas été pourvus en
personnel, l'audit des services de
renseignements s'est avéré
accablant et le vaudeville qui a
suivi le départ de Mme
Timmermans, l'administrateur
général adjoint, s'éternise.
L'arrêté royal de 1994 considère
un «manquement grave» comme
un motif de licenciement. D'après
le ministre, quelle est la raison de
ce licenciement?
Un service fédéral chargé de la
lutte contre le terrorisme verra-t-il
le jour au sein du département de
l'Intérieur? Je me suis toujours
opposé à un chevauchement
malsain des compétences des
différents départements. À cet
égard, quel est le point de vue de
l'administrateur général de la
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
11
de basis is geweest voor het ontslag van de adjunct-administrateur-
generaal.
Ik heb nog twee vragen die betrekking hebben op de Veiligheid van
de Staat in het algemeen. Ik had graag van de minister vernomen of
er een federale dienst ter bestrijding van het terrorisme wordt
opgericht bij Binnenlandse Zaken. U herinnert zich, mijnheer de
minister, dat destijds bij Binnenlandse Zaken de bedoeling bestond
om naast de Veiligheid van de Staat een federale dienst ter
bestrijding van het terrorisme op te richten. Ik heb mij daar toen zeer
sterk tegen verzet omdat een aantal opdrachten van de Veiligheid
van de Staat op deze wijze werden ondermijnd. Bovendien zou
Binnenlandse Zaken op deze wijze weer greep krijgen op deze
materie, terwijl altijd een democratisch evenwicht is tot stand
gekomen tussen Justitie en Binnenlandse Zaken inzake de politie- en
veiligheidskorpsen. Komt die federale dienst ter bestrijding van het
terrorisme er nu? Wat is het standpunt daaromtrent van de
administrateur-generaal van de Veiligheid van de Staat, die destijds
toen hij kabinetschef was van de minister van Binnenlandse Zaken
was betrokken bij de oprichting van deze dienst? Nu moet hij, als
administrateur-generaal van de Veiligheid van de Staat, in eerste
instantie de belangen van de Veiligheid van de Staat verdedigen.
Tweede algemene vraag: wordt de gerechtelijke dienst van het
arrondissement in Brussel, de dienst van de heer Audenaert,
gerechtelijk directeur, de referentie-eenheid inzake terrorisme? Zal
het politieoptreden inzake terrorisme gecentraliseerd worden bij de
gerechtelijke dienst van het arrondissement en zullen de diensten
van de federale politie die in het verleden met de bestrijding van het
terrorisme bezig waren, hun bevoegdheden moeten overdragen aan
de gerechtelijke dienst van het arrondissement?
Sûreté de l'Etat?
Le service judiciaire de Bruxelles
deviendra-t-il l'unité de référence
en matière de lutte contre le
terrorisme?
03.02 Minister Marc Verwilghen: Mijnheer de voorzitter, collega Van
Parys, het is niet de eerste keer dat u mij over dit dossier
ondervraagt. Wellicht houdt u geen rekening met de vroeger
gegeven antwoorden. Er is weinig aan de situatie veranderd.
Door de benoeming van een nieuwe Nederlandstalige administrateur-
generaal is er een taalonevenwicht ontstaan omdat zowel de
administrateur-generaal als zijn adjunct Nederlandstalig zijn. Artikel 4
van het koninklijk besluit van 14 februari 1994 houdende het statuut
van de administrateur-generaal en de adjunct-administrateur-
generaal van de Veiligheid van de Staat stipuleert dat de adjunct-
administrateur-generaal van de Veiligheid van de Staat behoort tot
een ander taalstelsel dan dat van de administrateur-generaal. Na
gelijkluidend advies van de minister van Binnenlandse Zaken werd
een koninklijk besluit van onbestaanbaarheid uitgevaardigd uit
hoofde van adjunct-administateur-generaal Buysse. Zijn mandaat
werd met ingang van 15 januari 2003 bij koninklijk besluit
opgeheven.
Gelet op deze procedure die volgens de wet wordt gevoerd, zijn de
vragen die betrekking hebben op een mogelijk verwijt ten overstaan
van de adjunct-administateur-generaal of het akkoord van de
adjunct-administateur-generaal over de gevolgde procedure niet
dienend, vermits alleen de wettelijke bepalingen worden toegepast.
Ik verberg u evenwel niet dat de adjunct-administateur-generaal het
koninklijk besluit van 15 januari 2003, dat zijn mandaat heeft
03.02
Marc Verwilghen,
ministre: J'ai déjà été interrogé à
plusieurs reprises à ce sujet et je
ne peux que répéter les réponses
que j'ai fournies précédemment.
L'article 4 de l'arrêté royal de 1994
prévoit que l'administrateur
général de la Sûreté de l'Etat et
son adjoint doivent appartenir à
un régime linguistique différent.
Dès lors, la nomination d'un
administrateur général
néerlandophone a fait naître un
déséquilibre linguistique, son
adjoint appartenant lui aussi au
rôle néerlandais. Aussi le mandat
de cet adjoint a-t-il été abrogé par
arrêté royal. La loi a donc été
appliquée normalement.
Cependant, l'administrateur
général adjoint conteste devant le
Conseil d'Etat la décision prise. Le
nouvel administrateur général
informe ses collaborateurs de
cette question afin d'éviter toute
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
12
opgeheven, aanvecht voor de Raad van State. De procedure is
inmiddels ingeleid.
De nieuwe administrateur-generaal heeft ook voor de dialoog
geopteerd. Hij heeft dus ook niet geaarzeld zijn medewerkers in te
lichten over de gang van zaken. Zo heeft de recente wisseling aan de
top van de Veiligheid van de Staat geen ongunstige weerslag op de
directie en het personeel van de dienst.
Ten vierde, de bestrijding van het terrorisme is in belangrijke mate
een gerechtelijke aangelegenheid. Zowel organisatorisch ik denk
aan het contact met het college van procureurs-generaal en met de
federale procureur als wetgevend werden de nodige initiatieven
genomen. Op wetgevend vlak is er de definitie van het begrip
"terrorisme" en de bijzondere opsporingsmethodes die moeten
worden gebruikt. De gerechtelijke dienst GDA Brussel speelt een
belangrijke rol in de strijd tegen het terrorisme. Deze dienst wordt
onder andere uitgebouwd door versterking in personeel. Dat betekent
echter niet dat structurele wijzigingen moeten gebeuren aan de
centrale cel Terrorisme. Dat is trouwens ook het idee dat in overgrote
mate naar voren wordt gebracht, zowel door het college van
procureurs-generaal als door de directie van de gerechtelijke pijler
binnen de federale politiedienst.
De administrateur-generaal beschikt via het advies van de
opvolgingscommissie van het Vast Comité van Toezicht op de
Inlichtingendiensten over een duidelijke omschrijving hoe de
Veiligheid van de Staat moet functioneren en worden uitgebouwd. In
dat verband verwacht ik trouwens van de administrateur-generaal in
de loop van februari 2003 een reeks voorstellen. Die voorstellen
zullen echter niet van aard zijn om te veronderstellen dat vandaag
het beheer van de Veiligheid van de Staat in gebreke is gebleven.
Wat ten slotte de oprichting betreft van een federale dienst ter
bestrijding van het terrorisme, moet ik duidelijk uw aandacht vestigen
op het feit dat u zich voor die materie moet wenden tot mijn collega
van Binnenlandse Zaken. Ik meen in elk geval dat wij met de
structuren die nu voorhanden zijn perfect in staat zijn om het hoofd te
bieden aan bedreigingen die de veiligheid van de Staat rechtstreeks
in het gedrang zouden brengen.
incidence néfaste sur le
personnel.
La lutte antiterroriste est
principalement une affaire
judiciaire pour les besoins de
laquelle les initiatives qui
s'imposaient sur le plan
organisationnel aussi bien que
législatif ont été prises. Le
développement du service
judiciaire de Bruxelles se
poursuivra dans cette optique, ce
qui ne signifie pas qu'il faille
apporter des modifications
structurelles à la cellule centrale
chargée du terrorisme. En disant
cela, je relaie l'opinion du Collège
des procureurs généraux et de la
direction du pilier judiciaire de la
police fédérale.
L'administrateur général dispose
d'une définition claire du cadre
dans lequel doit fonctionner la
Sûreté de l'Etat. J'attends de lui
qu'il me soumette une série de
propositions courant février.
Toutefois, on ne peut en conclure
que la gestion actuelle de la
Sûreté de l'Etat laisse à désirer.
S'agissant de la création d'un
service fédéral de lutte
antiterroriste, je vous renvoie à
mon collègue de l'Intérieur.
03.03 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik heb uit
het antwoord van de minister begrepen dat het koninklijk besluit,
waarin de adjunct-administrateur-generaal werd aangesteld, is
opgeheven omwille van het taalevenwicht. Die opheffing gebeurde
op basis van artikel 4 van het koninklijk besluit van 1994. Ik heb uit
het antwoord ook begrepen dat de adjunct-administrateur-generaal
die opheffing betwist.
Mij lijkt de redenering relatief eigenaardig dit zal echter
waarschijnlijk wel op andere momenten ter discussie komen. De
adjunct-administrateur-generaal is aanwezig. Hij is benoemd. Hij
behoort tot de Nederlandse taalrol. Men benoemt nadien een
administrateur-generaal van de Nederlandse taalrol. Men ontslaat
vervolgens de adjunct-administrateur-generaal, omdat hij niet van
een andere taalrol is dan de administrateur-generaal.
Mijnheer de minister, ik moet u zeggen dat dit beleidsmatig bijzonder
03.03 Tony Van Parys (CD&V):
Le mandat de l'administrateur
général adjoint a donc été
supprimé par arrêté royal en
raison du déséquilibre créé après
la désignation d'un administrateur
général du même rôle linguistique.
Voilà une façon singulière de
procéder. J'estime
incompréhensible que le ministre
mine de cette manière la direction
de la Sûreté de l'Etat.
Nous continuerons également à
suivre le dossier de la direction
judiciaire de l'arrondissement.
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
13
eigenaardig overkomt. Op deze wijze speelt men werkelijk met vuur.
Men speelt met een dienst. Men ondermijnt de top van de dienst
Veiligheid van de Staat op deze wijze fundamenteel. U staat nu
immers voor de situatie waarbij er misschien wel juridische
argumenten zullen zijn om de benoeming van de administrateur-
generaal aan te vechten omdat hij van dezelfde taalrol is als de
adjunct-administrateur-generaal.
Het andere risico dat u nu neemt, is dat het ontslag van de adjunct-
administrateur-generaal betwistbaar is omdat men eerst de
administrateur-generaal heeft benoemd. Ik moet u zeggen dat u daar
enorme risico's neemt. U loopt het risico dat op een bepaald ogenblik
alle beslissingen vernietigd zullen worden, hoewel u op dit ogenblik
reeds een administrateur-generaal hebt wiens benoeming voor de
Raad van State aangevochten wordt. U hebt de top van de Veiligheid
van de Staat op deze wijze werkelijk van elk gezag ontdaan. U hebt
dat gedaan op een voor mij totaal onverantwoorde wijze. Het gaat
hier bovendien over een dienst die van het nodige gezag moet
getuigen in het kader van de internationale contacten in de strijd
tegen het terrorisme. Ik moet u zeggen dat ik dit onbegrijpelijk vind.
Over de gerechtelijke directie van het arrondissement wens ik te
zeggen dat we de zaak verder zullen volgen. Ik kom dan aan de
federale dienst tegen het terrorisme. U zegt dat ik mij moet wenden
tot uw collega van Binnenlandse Zaken. Mijn vraag was precies wat
het standpunt is van de administrateur-generaal van de Veiligheid
van de Staat over deze nieuwe dienst. Ik geloof immers dat men bij
Binnenlandse Zaken graag bezig is met het ondermijnen van de
opdrachten van de Veiligheid van de Staat. Men is bezig om
geleidelijk een nieuwe dienst op te richten die afhangt van
Binnenlandse Zaken en van de federale politie en die bevoegdheden
overneemt van de Veiligheid van de Staat. Het departement Justitie
laat ondertussen de kaas tussen zijn boterham wegnemen. Ik heb u
altijd gezegd dat er voor mij slechts één beleidsoptie mogelijk is,
namelijk dat de Veiligheid van de Staat een dienst blijft met al zijn
bevoegdheden en een dienst die onder Justitie valt. Het kan voor mij
niet dat men op een subtiele wijze probeert om dat te wijzigen door
een nieuwe dienst op te richten, een dienst die dan geleidelijk aan de
bevoegdheden van de Veiligheid van de Staat uitholt.
Mijnheer de minister, het verontrust mij enigszins dat u zegt dat de
administrateur-generaal binnen enkele weken of maanden een aantal
voorstellen zal doen. Ingeval hij betrokken was bij de voorstellen op
Binnenlandse Zaken om de Veiligheid van de Staat op die manier
een aantal bevoegdheden te ontnemen, dan vrees ik dat deze
voorstellen inderdaad in die richting dreigen te gaan.
Ik zou u dan ook op het hart willen drukken om dit niet te laten
gebeuren. Ik kan niet aanvaarden dat de federale politie of welke
politie dan ook de feitelijke macht zou krijgen over de
inlichtingendiensten. Dan zou er daaromtrent immers geen evenwicht
meer bestaan tussen Justitie en Binnenlandse Zaken.
En ce qui concerne ma question
relative à la création d'un service
fédéral chargé de la lutte contre le
terrorisme, le ministre renvoie à
son collègue de l'Intérieur, mais
j'insiste précisément auprès du
ministre pour qu'il ne laisse pas la
Sûreté de l'Etat se morceler et
qu'elle reste intégralement de la
compétence de la Justice.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
04 Vraag van de heer Bart Laeremans aan de minister van Justitie over "de situatie van de
geïnterneerden in de gevangenissen" (nr. A810)
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
14
04 Question de M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur "la situation des détenus dans les
prisons" (n° A810)
De voorzitter: Mijnheer Laeremans, ik had even getwijfeld om uw vraag bij die van de heer Van Parys te
voegen, maar de uwe gaat specifiek over internering.
04.01 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, er
zijn natuurlijk een paar raakpunten, maar dit gaat inderdaad wat
dieper in op de problematiek van de internering.
Het is niet de eerste keer, mijnheer de minister, dat wij u
ondervragen over de schrijnende situatie van de geïnterneerde
gevangenen. Het bezoek aan de instelling van Merksplas is voor mij
trouwens één van de meest beklijvende ervaringen van deze
legislatuur geweest, specifiek wat ons bezoek aan de vleugels van de
geïnterneerden betreft. U weet, mijnheer de minister, dat wij vinden
dat Justitie zich hier de jongste jaren al te veel aan haar
verantwoordelijkheden heeft onttrokken en dat er veel te weinig is
veranderd in de praktijk. De minister legt duidelijk de klemtoon op de
vermindering van het aantal geïnterneerden via de opname in
gezondheidsinstellingen, maar een ernstige verbetering van de
omkadering en de huisvesting is nog altijd niet verzekerd.
Er is een heel interessant artikel verschenen nog maar eens een
aanklacht tegen het beleid inzake geïnterneerden in Knack van
vorige week waarin nog maar eens een weinig rooskleurig beeld werd
opgehangen van de situatie in de gevangenissen en waarin
buitenlandse en binnenlandse experts een vernietigend oordeel
geveld hebben. Ik zou de citaten toch willen overnemen omdat ze
toch zeker in het verslag zouden moeten staan. Het eerste citaat is
van John Petrila, een hoogleraar rechtswetenschappen in Florida: "In
de Belgische gevangenissen heersen toestanden een West-Europees
land in de eenentwintigste eeuw onwaardig. Sommige
wantoestanden lijken me zelfs middeleeuws. Dit schept significante
problemen inzake mensenrechten. Op sommige plaatsen wordt
medicatie in de eerste plaats gebruikt om sommige patiënten lam te
leggen, terwijl de meeste landen dergelijke praktijken hebben
afgezworen". Een tweede citaat is van rechter Henri Maes bij het hof
van beroep van Gent: "Het Belgisch penitentiair systeem heeft zich
nooit duidelijk afgevraagd of het geestesgestoorde delinquenten wil
opsluiten dan wel behandelen. Bij gebrek aan visie is er dus nog
nooit een consequent beleid uitgedokterd. Er wordt hier trouwens
nauwelijks of geen wetenschappelijk onderzoek op dat vlak
uitgevoerd, tenzij in Les Maronniers in Doornik. Non-beleid is
nochtans een zeer kortzichtige politiek (sic)". Een derde: "Alle
buitenlandse experts wijzen allereerst" en dat is dan een citaat van
raadsheer Patricia Brad bij het hof van beroep van Gent "op het
gebrek aan visie van de Belgische overheid. Er zijn amper gegevens
bekend omtrent het ziektebeeld van de geïnterneerden. In het
algemeen is het in België voor een geesteszieke delinquent een pure
loterij of hij in een interneringscircuit dan wel in een strafrechtelijk
circuit terechtkomt".
Mijnheer de minister, die uitspraken zijn hoe dan ook vernietigend,
maar er pleit toch één zaak ten gunste of ter verdediging van u,
namelijk dat, enerzijds, ook de federale minister van
Volksgezondheid Tavernier wordt genoemd als
04.01 Bart Laeremans (VLAAMS
BLOK): Dans le Knack de la
semaine dernière, des experts
nationaux et internationaux
dénonçaient avec virulence la
situation des internés dans nos
établissements pénitentiaires. Un
professeur américain en sciences
juridiques et deux conseillers près
la Cour d'appel de Gand ont
évoqué des pratiques
moyenâgeuses et inhumaines,
axées davantage sur
l'enfermement que sur le
traitement. Ils ont également
stigmatisé le manque total de
vision de la part du
gouvernement. Heureusement, la
responsabilité est partagée entre
le ministre de la Justice, le
ministre de la Santé publique et la
ministre flamande du Bien-Etre.
Quelle est la réaction du ministre
face à cette critique sévère?
Quelle a été l'évolution de ce
dossier au cours des derniers
mois?
En mars 2002, le ministre a
annoncé le regroupement des
internés à Bruges, Merksplas,
Louvain, Mons et Paifve. Qu'est-
ce qui a déjà été réalisé? Qu'en
est-il de l'encadrement de ces
patients?
Ou en est le
développement de l'observatoire
de recherche et de clinique
pénitentiaires? Comment se fait-il
qu'en Flandre, il n'existe pas
d'institution distincte pour les
internés dangereux, comme c'est
le cas à Paifve?
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
15
medeverantwoordelijke en, anderzijds, de Vlaamse minister van
Welzijn. Uiteindelijk draagt u zelf echter een grote
verantwoordelijkheid in dit verhaal.
Ik had graag van u vernomen, mijnheer de minister, hoe u op deze
zware uitspraak reageert en welke evoluties zich de voorbije
maanden terzake hebben voorgedaan.
Ten tweede, in maart 2002 heeft u, lees ik op bladzijde 36 van een
recent internationaal onderzoek dat is gevoerd inzake het
gevangeniswezen en foltering en dergelijke meer, per brief
aangekondigd dat er een hergroepering zou komen van de
geïnterneerden in Brugge, Merksplas, Leuven, Bergen en Paifve.
Inzake Paifve weet ik ervan. Inzake Brugge heeft u daarjuist al iets
gezegd met betrekking tot de geïnterneerden van Gent, maar ik had
daar toch nog graag wat extra uitleg over. Wat is er daarvan intussen
al gerealiseerd? Hoe ver staat het met de omkadering van deze
patiënten?
Wat ik er niet aan toegevoegd had, maar nu mondeling nog vraag:
wat plant men in verband met de renovatie en verbetering van de
inrichting van de gebouwen? De foto's hier in Knack spreken voor
zich. Wij hebben dat ook ter plaatse gezien. Die foto's zijn niet
getrukeerd.
Ten derde, hoever staat het met de uitbouw van het penitentiair
onderzoeks- en klinisch observatorium?
Ten laatste, mijnheer de minister, zou ik u enigszins aansluitend bij
wat is gezegd, willen vragen hoe het komt dat er in Vlaanderen niet
zoiets bestaat of komt als de instelling in Paifve? Ook wij pleiten al
veel langer dan vandaag voor een aparte justitiële instelling, een
aparte gevangenis, voor gevaarlijke geïnterneerden. Ik denk dat die
veel beter behandeld zouden kunnen worden als dit gegroepeerd
gebeurt. Inderdaad zou daardoor natuurlijk meer plaats vrijkomen in
de gewone gevangenissen.
04.02 Minister Marc Verwilghen: Mijnheer de voorzitter, collega
Laeremans, ik zou u in de eerste plaats willen feliciteren met de
keuze van uw bronnen. Niet alleen met de keuze, maar ook met de
appreciatie van de geïnterviewden en hun buitenlandse vrienden die
u met veel plezier tot experts hebt bevorderd. Wat u misschien niet
weet is dat enkele buitenlandse wetenschappers wie zal zeggen of
zij expert zijn of niet? vooraf de gelegenheid hebben gekregen om
enkele afdelingen en psychiatrische klinieken te bezoeken en hun
bevindingen daarover hebben kunnen meedelen. Zij hebben dat
gedaan op een studiedag die een initiatief was van mijnheer
Heymans, voorzitter van de interneringscommissie in Gent en
trouwens een van de geïnterviewden. U denkt toch niet dat u in het
artikel dat u zelf citeert een juiste presentatie heeft gekregen van al
wat op die studiedag is gezegd? Het is de journalist compleet
ontgaan, maar er was een belangrijke delegatie van de penitentiaire
administratie aanwezig, zowel om te antwoorden op enkele kritieken
als om toelichting te geven over een aantal belangrijke projecten
inzake internering.
Het verwondert mij niet dat wij hierover niets lezen en dat de heer
Heymans en zijn plaatsvervangster hierover met geen woord hebben
04.02
Marc Verwilghen,
ministre: La journée d'étude était
une initiative de M. Heymans,
président de la commission
d'internement de Gand. La
journée s'est déroulée en la
présence d'une importante
délégation de l'administration
pénitentiaire. Sans doute le
journaliste ne l'a-t-il pas remarqué.
Par ailleurs, je ne m'étonne pas
non plus que M. Heymans lui-
même, qui est parfaitement au
courant des projets à l'examen et
qui a émis un avis sur mon
initiative législative, reste muet à
ce sujet. Depuis la loi de 1930,
aucun effort n'a plus été consenti
pour développer la défense
sociale. Mes propositions
s'inscrivent dans le droit fil des
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
16
gerept. De heer Heymans weet nochtans perfect wat er allemaal in
de pipeline zit. Hij heeft zelfs een advies mogen geven over een
wetgevend initiatief dat door de regering wordt voorgesteld. Er zijn nu
eenmaal altijd mensen die niet willen spreken over de vorderingen
die desgevallend worden gemaakt.
U weet dat er sinds de wet van 1930 geen enkele ernstige inspanning
werd geleverd om het sociaal verweer in België voldoende uit te
bouwen. We zijn dus gestart in een gehandicapte situatie. Tijdens de
vorige legislatuur heeft de commissie-Delva terzake aanbevelingen
geformuleerd. Ik heb mij geëngageerd om, in continuïteit met het
beleid van mijn voorgangers, deze voorstellen te implementeren. We
hebben daaromtrent trouwens ook een wetsontwerp gemaakt.
Daarom kom ik tot de verschillende maatregelen.
Ten eerste, is er het voorontwerp van wet betreffende de internering
van delinquenten met geestesstoornissen. Deze tekst werd reeds in
een eerste lezing door de Ministerraad goedgekeurd. Op dit ogenblik
wordt hij aangepast aan het recent ontvangen advies van de Raad
van State.
Ten tweede, men vergeet nogal eens te stellen dat de
geïnterneerden in België hoofdzakelijk buiten de penitentiaire sector
wordt georiënteerd. Van de 3.000 geïnterneerden die afhankelijk zijn
van een commissie, verblijven er slechts 800 in de afdelingen van
Justitie. Ik heb daarenboven een subsidie toegekend aan 3
psychiatrische klinieken teneinde de opvangmogelijkheden voor de
medium riskpatiënten te verhogen met 90 bedden. Dit project is een
belangrijke doorbraak en legt de basis voor een nauwere
samenwerking met de gewone psychiatrie bij de eventuele uitvoering
van het voorontwerp van wet. Deze wet voorziet immers in
aangepaste erkenningsnormen voor de forensische psychiatrie zodat
de externe opname van vooral deze medium riskpatiënten kan
worden verzekerd middels aangepaste financiële ondersteuning van
de klinieken. De kostprijs hiervoor wordt geraamd op 15 miljoen euro.
Samen met het voorontwerp van wet werd aan de Ministerraad de
budgettaire raming voorgelegd van de nodige middelen om de
afdelingen van Justitie op het niveau te kunnen brengen van de
gewone psychiatrie. De kostprijs hiervan wordt geraamd op
9,5 miljoen euro. Op dit ogenblik is er een dossier in onderhandeling
met de Inspectie van Financiën met het oog op de administratieve en
budgettaire controle. De Ministerraad gaat akkoord met een
dergelijke upgrading, voor zover dit binnen bepaalde budgettaire
marges kan gebeuren. Het is duidelijk dat we een decennialange
verwaarlozing niet in één jaar kunnen wegwerken. Het licht werd
echter in elk geval op groen gezet. Het is de eerste keer in de
penitentiaire geschiedenis dat er met zoveel eensgezindheid wordt
gewerkt aan de verbetering van het lot van dit soort patiënten.
Ten derde, ook binnen de penitentiaire administratie heb ik een
permanente task force belast met acties op dit vlak. Binnen de task
force werden twee inspecteurs aangesteld die zich uitsluitend
bezighouden met de afdelingen van sociaal verweer. De task force
heeft enige tijd geleden de afdeling van Lantin gesloten. De patiënten
werden overigens overgebracht naar nieuwe paviljoenen die u niet
ziet op de foto. Het zijn nieuwe paviljoenen in de inrichting in Paifve.
De task force werkt ook een meerjarenplan uit met betrekking tot de
recommandations faites par la
commission Delva au cours de la
législature précédente.
Mon avant-projet de loi relatif à
l'internement des délinquants
souffrant de troubles mentaux a
été approuvé par le Conseil des
ministres et est à présent adapté
en fonction de l'avis du Conseil
d'Etat.
En outre, j'ai accordé une
subvention à trois hôpitaux
psychiatriques pour créer 90
places supplémentaires pour
l'accueil de patients dits médium
risk. Le coût de cette mesure est
évalué à 15 millions d'euros.
En même temps que l'avant-projet
de loi, une estimation du budget
nécessaire pour aligner les
sections psychiatriques relevant
de la Justice sur celles existant en
dehors du département a été
soumise au Conseil des ministres.
Le coût de cette mesure est
estimé à 9,5 millions d'euros. Le
Conseil des ministres l'approuve
pourvu que certaines marges ne
soient pas dépassées. On ne peut
pas remettre sur pied en un an ce
qui a été négligé pendant des
décennies.
Au sein de l'administration
pénitentiaire, j'ai chargé une task
force permanente, composée de
deux inspecteurs, des sections de
défense sociale. Cette task force a
fermé la section de Lantin et
procédé au transfert des patients
à Paifve. Par ailleurs, nous
sommes en train d'élaborer un
plan pluriannuel en vue du
regroupement des internés.
J'ai chargé le directeur général, M.
Van Acker, de commencer à
recruter le personnel dirigeant du
CPROC dès qu'auront été publiés
les arrêtés d'exécution requis dans
le cadre du plan Copernic.
CRIV 50
COM 959
27/01/2003
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
17
hergroepering van de geïnterneerden. Het is nog te vroeg om
daarover concrete uitspraken te doen. Het is echter wel zo dat men
met betrekking tot Brugge tot een vrij vergevorderd stadium van
samenwerking kan komen. U weet dat daar ook een kliniek is, het AZ
Sint-Jan, met een psychiatrische afdeling. Daar staan psychiaters ter
beschikking om mensen die in de gevangenis verblijven te
begeleiden.
Wat het POKO betreft, diende ik te wachten op de toepassing van de
Copernicus-hervorming van de wetenschappelijke instellingen van de
Staat. Het desbetreffend koninklijk besluit werd zopas goedgekeurd
door de Ministerraad. Ik heb de directeur-generaal van de
strafinrichting, de heer Van Acker, opdracht gegeven om, zodra het
besluit wordt gepubliceerd, te starten met de aanwerving van het
leidinggevend personeel van het POKO, zodat ook dit project
definitief op de sporen kan worden gezet.
04.03 Bart Laeremans (VLAAMS BLOK): Mijnheer de minister, ik
dank u voor uw uitvoerig antwoord. In elk geval moet u zelf erkennen
dat de heer Heymans niet zomaar een willekeurig iemand is die
zichzelf expert noemt. Hij was betrokken bij dat colloquium, dus hij
zal er toch wel iets van kennen.
Ik wacht nog altijd op dit voorontwerp. Wij hebben nog altijd geen
teksten ook geen voorlopige gezien. Op het vlak van wetteksten
hebben we weer een aantal jaren geen echte vordering kunnen
maken. Ik begrijp uit die teksten ik heb ze natuurlijk niet in extenso
gelezen dat weer veel aandacht is gegaan naar eventuele externe
opname van geïnterneerden. Ik heb op dat vlak met nogal wat
mensen uit de sector onder andere enkele psychiaters gesproken
en men zei mij bij herhaling dat heel wat van de mensen die in het
gevangeniswezen als medium risk worden gezien, buiten de
gevangenissen in gewone gezondheidsinstellingen sowieso als
high risk worden bestempeld omdat het gaat om mensen die toch
zeer moeilijk te behandelen zijn. Sowieso zal altijd een belangrijk
deel van die geïnterneerden niet in de gewone gezondheidssector
terechtkomen, maar moeten blijven ressorteren onder het
departement van Justitie. Ik denk trouwens dat dit ook wenselijk is.
Er zijn ook heel wat mensen die vroeg of laat worden geïnterneerd,
maar die zeer erge vergrijpen begaan. Ook voor die mensen en voor
potentiële criminelen die na een misdrijf voor internering in
aanmerking komen, is het belangrijk om weten dat zij in een
gevangenis kunnen terechtkomen. In Paifve is inderdaad een
belangrijke inspanning geleverd. Die paviljoenen zijn inderdaad
recentelijk in gebruik genomen, maar een alternatief aan Vlaamse
kant staat er niet echt tegenover. Men gebruikt nu blijkbaar een
vleugel in de gevangenis van Brugge, maar ik weet niet of dat op
lange termijn de beste oplossing is. Ik meen dat een aparte instelling
voor geïnterneerden een penitentiaire instelling met een zeker
afschrikwekkend karakter los van de gezondheidsinstellingen, in
Vlaanderen zeker nodig is, ook al omdat er zeker geen teveel is aan
gevangeniscellen. Integendeel, er zijn er ettelijke duizenden te kort,
maar dat is dan weer een ander verhaal. Daarop ga ik nu niet verder
in.
Ik hoop dat u nog iets zult kunnen realiseren tijdens de enkele weken
die ons in deze legislatuur nog resten, maar u weet, net zoals ik, dat
uw voorontwerp als het al in het Parlement zou worden ingediend
04.03 Bart Laeremans (VLAAMS
BLOK): Nous n'avons encore vu
aucun texte de l'avant-projet. Une
lecture rapide m'a fait observer
que l'accent est abondamment
mis sur l'accueil externe des
internés. Des psychiatres m'ont
cependant confirmé que les
internés
medium risk sont
automatiquement considérés
comme des internés high risk à
l'extérieur de la prison.
A Paifve, des efforts
considérables ont en effet été
déployés mais je ne vois pas de
solution de remplacement du côté
flamand. L'utilisation d'une aile de
la prison de Bruges ne constitue
pas une bonne solution à long
terme. Un établissement distinct
produisant un certain effet
dissuasif s'avère nécessaire. En
outre, cela désengorgerait les
prisons actuellement surpeuplées.
Si l'avant-projet est déposé, il n'y
a plus aucune chance qu'il soit
examiné avant la fin de la
législature. Je persiste à dire
qu'on progresse trop lentement.
27/01/2003
CRIV 50
COM 959
KAMER
-5
E ZITTING VAN DE
50
E ZITTINGSPERIODE
2002
2003
CHAMBRE
-5
E SESSION DE LA
50
E LEGISLATURE
18
geen enkele kans meer op bespreking zal maken. Ik blijf erbij dat wij
veel te traag vorderen en dat de schrijnende situatie, die wij zelf met
eigen ogen hebben kunnen vaststellen onder andere in Merksplas
tot op de dag van vandaag bestaat. Er is veel te traag enige
vordering in dit dossier gebeurd.
04.04 Minister Marc Verwilghen: Mijnheer de voorzitter, ik zou
willen wijzen op de paranormale gaven van de heer Laeremans. Hij
zegt dat hij nog geen teksten heeft gezien, maar hij heeft er wel zij
het niet in extenso lezing van gehouden. Ik heb er geen probleem
mee om de teksten, na verbetering op advies van de Raad van
State, aan uw commissie mee te delen, in de hoop dat ze ook snel
door de Ministerraad kunnen worden behandeld. Dat ze niet meer
voor het einde van deze legislatuur wet zullen worden, kan ongeveer
iedereen met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid
voorspellen, maar ik zal ze in elk geval voorleggen. Ik heb daar geen
moeite mee.
04.04
Marc Verwilghen,
ministre: Je constate que M.
Laeremans possède des pouvoirs
paranormaux puisqu'il a déjà pris
connaissance
- fût-ce
partiellement - de documents dont
il n'a pas encore reçu le texte.
Je soumettrai rapidement au
Parlement les textes dont chacun
comprendra qu'ils ne pourront être
traduits sous forme de loi avant la
fin de cette législature.
De voorzitter: Mijnheer de minister, als ik de snelheid zie van bepaalde teksten die in kilo's worden
uitgedrukt, dan zou ik zeggen, waar een wil is, is een weg.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
De openbare commissievergadering wordt gesloten om 15.25 uur.
La réunion publique de commission est levée à 15.25 heures.