IC919_FIN.doc

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CD&V

Christen-Democratisch en Vlaams

Front National

Mouvement réformateur

Parti socialiste

cdH

centre démocrate Humaniste

SP.A

Socialistische Partij Anders

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID

Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

Abréviations dans la numérotation des publications :

DOC 50 0000/000 Parlementair document van de 50e zittingsperiode +

basisnummer en volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° de
base et du n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag,met links het definitieve integraal verslag en
rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (op wit
papier, bevat ook de bijlagen)

CRIV

Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu
intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit
des interventions (sur papier blanc, avec les annexes)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV

Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV

Compte Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail :

publicaties@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail :

publications@laChambre.be

CRIV 50

COM 919

11/12/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE FINANCIËN

EN DE BEGROTING

COMMISSION DES FINANCES ET

DU BUDGET

van

WOENSDAG

DECEMBER

2002

14:15 uur

______

MERCREDI

DECEMBRE

2002

14:15 heures

______

La séance est ouverte à 15.02 heures par M. Olivier Maingain, président.
De vergadering wordt geopend om 15.02 uur door de heer Olivier Maingain, voorzitter.

01 Vraag van de heer Yves Leterme aan de vice-eerste minister en minister van Begroting,

Maatschappelijke Integratie en Sociale Economie over "de toepassing van het ankerprincipe en de
liggende facturen" (nr. A517)

01 Question de M. Yves Leterme au vice-premier ministre et ministre du Budget, de l'Intégration

sociale et de l'Economie sociale sur "l'application du principe dit de l'ancrage et les factures en
souffrance" (n° A517)

01.01 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, als goede Oostendenaar hebt u een aantal principes
vernoemd naar het woelige zeewater. U hebt onder meer geprobeerd
het begrip "ankerprincipe" te introduceren. Dat ankerprincipe moet
eigenlijk een aantal zaken verbergen, zoals voor veel begrippen
gebeurt onder paars-groen. Men vindt ergens een bepaald woord
voor en men verbergt op die manier de realiteit.

Het ankerprincipe werd als een vernieuwend element van de
begroting 2002 naar voren geschoven. Het probleem dat ik echter
daarmee heb en ik had vorig jaar niet echt de gelegenheid om dit
uitdrukkelijk te stellen omdat daarvoor toen geen tijd was en wat
mij is opgevallen, is dat het ankerprincipe enkel geldt op het niveau
van de ordonnanceringen. Dit geldt niet op het niveau van de
vastleggingen, waardoor na verloop van tijd blijkt dat het positieve
effect voor het beheersen van de uitgaven, voor het uitgaveritme,
bijzonder marginaal is, om niet te zeggen quasi onbestaand is op het
bestedingsgedrag van de departementen. Enkel de
ordonnanceringen worden even uitgesteld, even opgeschort en de
vastleggingen niet. Het enige effect dat men dan heeft, is dat de
leveranciers, diegenen die diensten presteren of goederen leveren
aan de overheid, nog wat langer met openstaande facturen van in
casu de federale overheid blijven zitten. Het uitgaveritme van de
federale overheid in deze wordt zeker niet afgeremd of zelfs maar
beïnvloed. Ik hoor van leveranciers dat de boekhoudkundige
diensten van de departementen nu al zeggen dat, als gevolg van het
ankerprincipe, de facturen voor diensten en goederen die zij leveren
in november en december pas na 1 januari 2003 worden betaald.

Daarbij komt nog dat ik de indruk heb ik laat mij informeren,

01.01 Yves Leterme (CD&V): Le

principe de l'ancre, présenté
comme une nouveauté importante
dans le budget 2002, est destiné à
masquer un certain nombre
d'éléments, conformément à une
pratique qui ne nous surprend plus
guère de la part du gouvernement
arc-en-ciel.

En application de ce principe, on
s'intéresse en particulier aux
ordonnancements, et non aux
engagements. De la sorte, on ne
perçoit pas, dans la pratique,
d'effet positif en ce qui concerne
le mode d'affectation des crédits
des différents départements. On
observe toutefois un glissement
dans le temps des paiements
effectifs au détriment des
fournisseurs. L'effet positif sur la
maîtrise des dépenses demeure
marginal.

Selon les fournisseurs, les
services comptables des
départements ont fait savoir qu'en
application de ce principe de
l'ancre, les factures ne seront

11/12/2002

CRIV 50

COM 919

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

althans dat probeer ik, gezien de zeer oncomfortabele positie waarin
mijn fractie en ikzelf ons bevinden dat het ankerprincipe op
verschillende manieren wordt geïnterpreteerd en op verschillende
vloedlijnen zijn effecten heeft.

Mijnheer de voorzitter, daarom ben ik zo vrij om indien het mij
vergund is aan de minister een drietal vragen te stellen. Mijnheer
de minister, ten eerste - en u moet hier natuurlijk op kunnen
antwoorden vermits u dag na dag op uw website laat weten wat er
uitgegeven is en wat niet zou u kunnen meedelen welke federale
overheidsdiensten op 31 oktober 2002 een overschrijding lieten
optekenen in het kader van de maximale ordonnanceringsgraad die
werd opgelegd volgens het ankerprincipe. Wat is uw reactie geweest
ten aanzien van deze overschrijdingen, ten aanzien van de
departementen die overschrijdingen lieten aantekenen?

Ten tweede had ik graag een reactie gehad over de contractuele
betalingstermijnen, dit zijn betalingen ten laste van de overheid,
contractueel in functie van gemaakte afspraken, juridische afspraken
en contracten met leveranciers van diensten en goederen. Worden
deze contractuele betalingstermijnen ondergeschikt gemaakt aan de
toepassing van het ankerprincipe om zo kunstmatig een
begrotingsevenwicht op kasbasis het gaat blijkbaar louter om
ordonnanceringen te kunnen presenteren? Dit zou natuurlijk de
cosmetica ten top gedreven zijn, maar goed, we hebben met deze
regering reeds veel gezien.

Ten derde, gaat u ermee akkoord dat leveranciers recht hebben op
een vergoeding wanneer de overheid opzettelijk en om laat ons
zeggen - politieke en budgettaire redenen de contractuele
betalingstermijnen niet respecteert.

Mijnheer de voorzitter, tot daar een drietal precieze vragen die ik aan
de vice-eerste minister wil stellen.

payées qu'à partir du 1

janvier

2003. De plus, ce principe fait
l'objet d'interprétations différentes.

Le ministre peut-il nous
communiquer la liste des services
qui, à la date du 31 octobre,
avaient dépassé le taux
d'ordonnancement maximal
imposé par le principe de l'ancre?

Les délais de paiement
contractuels sont-ils subordonnés
à l'application du principe de
l'ancre afin d'obtenir, en caisse, un
équilibre budgétaire artificiel? Le
ministre convient-il que les
fournisseurs ont droit à une
indemnité lorsque l'Etat refuse
délibérément de respecter les
délais de paiement contractuels
pour des motifs budgétaires?

01.02 Minister Johan Vande Lanotte: Mijnheer de voorzitter,

collega's, de beslissing over het ankerprincipe had tot doel het
gebruik van de budgettaire middelen natuurlijk nauwgezet op te
volgen en te bewaken. Het is namelijk zo dat één van de
belangrijkste beslissingen die onder deze regering zijn genomen het
zeer strak in de hand houden van de primaire uitgaven is. Ik weet dat
daar al veel opmerkingen over gemaakt zijn en dat er allerlei
voorspellingen zijn gedaan. Het is een heel belangrijke beslissing
omdat juist het in de hand houden van de primaire uitgaven maakt
dat er in de sociale zekerheid en op fiscaal vlak een aantal
mogelijkheden zijn. Dat is heel belangrijk.(...) Wij doen dat zo, dat is
inderdaad juist. Het is niet wervend maar wel verantwoordelijk. Ik
weet dat u uiteraard op dit moment meer aan werving denkt gezien
de verantwoordelijkheid niet meer bij u ligt. Er is onder andere vanuit
uw fractie al gezegd dat we die twintig miljard Belgische frank
onderbenutting nooit mochten meerekenen want dat we dit niet
konden halen. De heer Pieters heeft dat onder andere gezegd. Dat
was niet nieuw want iedereen heeft dat in de laatste tien jaar zo
gebruikt. Juist om dat te garanderen is het ankerprincipe in voege
geplaatst, om het op die manier te kunnen opvolgen. Er is geen
enkele vorm van cosmetica, wat u er ook van zegt. Ik zal het voor
eens en altijd nog eens zeggen, er is geen enkele regering die de
primaire uitgaven zo gecontroleerd en beperkt heeft als deze. Ik wil

01.02 Johan Vande Lanotte,

ministre: Le principe de l'ancre
tend au suivi mensuel de
l'affectation des moyens
disponibles, pour permettre au
gouvernement de maîtriser
rigoureusement les dépenses
primaires. La mise en oeuvre de
cette technique permet de
dégager une marge de manoeuvre
en matière de fiscalité et de
sécurité sociale.

Le groupe CD&V a également fait
valoir que nous ne pouvions
utiliser ces 20 milliards de francs
non affectés, alors qu'on procède
de la sorte depuis dix ans. Aucun
gouvernement n'a maîtrisé ni
contrôlé à ce point les dépenses
primaires. Chaque année, M.
Leterme nous annonce des
problèmes pour l'année suivante,

CRIV 50

COM 919

11/12/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

alle vergelijkingen met de voorgangers gerust aangaan. De evolutie
van de primaire uitgaven is lager dan onder de vorige regering. Dat
is een vaststaand gegeven. Ieder jaar zegt men dat we volgend jaar
wel een probleem zullen hebben. Men heeft dat twee jaar geleden
gezegd en men heeft dat vorig jaar gezegd. U durft dit jaar echter
niet meer zeggen dat we volgend jaar een probleem zullen hebben.
U hebt al drie keer voorspeld dat we de primaire uitgaven niet
zouden kunnen houden. U bent daarmee een zeer hoog Daems-
gehalte aan het krijgen. Rik Daems heeft in de eerste periode van de
oppositie ook altijd gezegd dat de begroting niet in evenwicht ging
zijn. U krijgt een zeer hoog Daems-gehalte in de oppositie, mijnheer
Leterme. Ik weet niet of u het weet.

Ik heb al de voorspellingen die u hier in de commissie namens CD&V
hebt gedaan over wat er allemaal zou misgaan met de begroting,
netjes op een rij gezet. Wij zullen die uitspraken begin januari,
wanneer we andermaal zullen hebben bewezen dat we onze taak
hebben vervuld, nog eens bekijken.

Het is jammer, maar u hebt echter ook geen gelijk. Het is niet juist
dat er aan de vastleggingskredieten niets gebeurt. Wij hebben
bijvoorbeeld om het in de dezelfde lijn te houden het
investeringsprogramma van de ministeriële departementen maar
zeer beperkt vrijgegeven. Dat zijn allemaal vastleggingskredieten.
Alle vastleggingskredieten werden ook voor een deel beperkt, onder
andere die voor de investeringen. Dat betekent en we hebben ook
die instructie gegeven dat alle departementen erop moeten toezien
dat het gebruik van de vastleggingen verenigbaar is met de naleving
van de vastgestelde regels. Het is niet zo dat wanneer een probleem
rijst, wij dat zomaar van tafel willen vegen.

Ik herinner u er ook aan dat uw collega, de heer Van Parys altijd
goed ingelicht over Justitie zo'n vier maanden geleden al wist te
melden dat men door het ankerprincipe in Justitie al in juli een tekort
zou hebben. Ik deel u mee dat Justitie op 30 oktober op 83,4% van
zijn kredieten zat. Het akerprincipe laat toe op het einde van het jaar
90,6% te halen. Hij beweert dat we in juli al boven de norm voor het
hele jaar zitten. Die norm is zelfs vandaag nog niet gehaald.

mais ses prédictions demeures
toujours vaines.

J'ai dressé la liste de toutes ces
prévisions relatives aux risques de
dérapage budgétaire et je vous y
confronterai début janvier. Il est
inexact de dire que rien ne se
passe au niveau des crédits
d'engagement.

Ils ont été pour partie limités. M.
Van Parys prévoyait, voici quatre
mois, que la Justice souffrirait
d'un déficit en juillet, alors que
nous n'épuiserons probablement
pas nos crédits de cette année.

01.03 Yves Leterme (CD&V): De waarschuwing van de heer Van

Parys heeft dus geholpen.

01.03 Yves Leterme (CD&V): La

mise en garde a donc servi à
quelque chose.

01.04 Minister Johan Vande Lanotte: Neen, de waarschuwing was

gewoon verkeerd, net zoals wat u nu zegt.

Op dit moment is er immers geen enkel departement dat het
ankerprincipe ...

01.04 Johan Vande Lanotte,

ministre: Elle était erronée.

01.05 Yves Leterme (CD&V): (...)

01.06 Minister Johan Vande Lanotte: U gaat daar zo in op.

Als oppositielid voorspelt u telkens opnieuw dat we een tekort gaan
krijgen.

Ik wil het voorbeeld aanhalen van de heer Van Parys. Toen al waren

01.06 Johan Vande Lanotte,

ministre: Vous partez toujours du
principe que nous serons en
déficit. A l'heure actuelle, seuls
certains départements
connaissent des problèmes: celui

11/12/2002

CRIV 50

COM 919

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

er firma's die niet betaald werden omdat het ankerprincipe geen
betaling meer toeliet. Wat toen niet juist was is ook vandaag niet
juist.

Twee FOD's, twee departementen hebben problemen: de eerste
minister en P&O. Dat is verklaarbaar. Waarom? De eerste minister
heeft een schamel budget van 600 miljoen Belgische frank. Het
betekent dat 10 miljoen veel impact heeft omdat het afzonderlijk
genomen wordt wat vroeger niet het geval was. Als de eerste
minister op dit ogenblik het budget met 2 tot 3% overschrijdt betekent
dat 30 miljoen of 1 factuur van enige omvang. Meer is dat niet. Ik
herhaal dat het een departement is van 600 miljoen. Op dit ogenblik
zitten ze op 90%. Ze zullen 4 tot 5% boven hun begroting eindigen.
Dat betekent dat ze hun budget met ongeveer 30 miljoen zullen
overschrijden. Dat is geen probleem. Daarmee zitten ze nog steeds
binnen de kredieten. Het is een heel klein departement: 600 miljoen
frank voor de globaliteit. Het volstaat dat er één factuur uit het
verleden is om in de rats te zitten. We hebben voor hem een
uitzondering toegestaan.

Een tweede is voor P&O. Dat is een krediet van 1,8 miljard euro. Dat
is ook het kleinste krediet. Het is bij de kleinste dat je problemen
hebt. Dat is niet onlogisch. Daar is immers gebleken dat we daar het
probleem hadden dat door de wijziging bij de extra
begrotingscontrole van juli 2002 er een nieuwe jaardoelstelling was.
We hebben het ankerprincipe helemaal herberekend. We hebben
hierbij rekening gehouden met welke kredieten het gaat en met welke
niet. We hebben bijvoorbeeld geen ankerprincipe op de pensioenen.
We gaan, wat betreft de pensioenen, niet zeggen dat men maar dit
procent heeft. Dat is een wettelijke verplichting. Die moet dus worden
nageleefd. Er is een herberekening geweest. Dat betekent dat
halfweg het jaar de budgetten zijn herberekend voor het P&O
doordat zij een aanzienlijke daling hadden ten opzichte van wat in
maart 2002 nog was vooropgesteld. Dat heeft de nieuwe voorzitter,
de heer Monard, niet volledig kunnen opvangen. Vandaar dat we
daar ook met een klein probleem zitten.

Dat zijn de enige twee departementen waar we met een probleem
zitten. Ik kon dat ook moeilijk voorzien omdat er in juli 2002 dat
probleem was. Men kon dat niet voorzien. Ik begrijp dat. We hebben
voor hen ook een deel uitzonderingen voorzien. Voor de rest hebben
ze nog allemaal kredieten om dat te doen. Wanneer iemand niet is
betaald, is het iets te gemakkelijk om dat iedere keer aan het
ankerprincipe te wijten. Ik herhaal nog eens: voor Justitie was dat al
in juni 2002 het geval. We zitten nu nog altijd niet of nauwelijks aan
90% van de uitgegeven kredieten. Dat is dus niet de juiste verklaring.
Er zullen wel andere verklaringen zijn. Het ankerprincipe is natuurlijk
het gemakkelijkste. Daarvoor is immers de boosaardige minister van
Begroting verantwoordelijk en niet de dienst die moet uitbetalen.

In elk geval, de vraag of er intresten zijn wanneer iemand te laat
betaalt, is zelfs geen vraag waarbij ik enige beleidsvrijheid heb. Die
vraag is immers wettelijk beantwoord. Wanneer men te laat is en
men is in gebreke gesteld, dan moet men dat zien. De algemene
aannemingsvoorwaarden voorzien dat van rechtswege. Zonder
ingebrekestelling is de betaling van een intrest verschuldigd, met
name 5,75%. Dat is de algemene aannemingsvoorwaarde. Nog eens,
ik wil hier toch benadrukken dat wij niet in die situatie zitten, voor

du premier ministre et le service
Personnel et Organisation. Ces
déficits sont dus au budget, très
réduit, de 600 millions de francs à
peine alloué au département du
premier ministre. Je prévois pour
cette année un dépassement de
30 millions, soit de quatre à cinq
pour cent, ce qui pèsera à peine
sur le budget.

L'autre déficit, nous le trouvons au
SPF Personnel et Organisation. Il
s'agit d'un crédit de 1,8 milliard
d'euros. Ce dépassement est dû
au contrôle budgétaire 2002 à
l'occasion duquel un nouvel
objectif annuel a été fixé.

Nous avons alors recalculé le
principe de l'ancre, ce qui a
entraîné une diminution des
budgets. Le nouveau président du
comité de direction de ce SPF n'a
pas réussi totalement à faire face
à cette baisse. Il nous était
impossible de prévoir les
problèmes auxquels ces deux
départements sont aujourd'hui
confrontés. C'est pourquoi nous
leur avons accordé des
dérogations.

Il est trop facile d'attribuer
systématiquement ce genre de
difficultés au principe de l'ancre.
En ce qui concerne la question de
savoir si nous avons prévu
d'indemniser les fournisseurs qui
seraient payés avec retard, je puis
seulement vous dire que la loi
prévoit le versement d'intérêts de
retard dès qu'il y a eu mise en
demeure. C'est une condition
généralement présente dans les
marchés publics.

Le principe de l'ancre n'est pas
destiné à établir artificiellement un
équilibre budgétaire sur base de
caisse. Il limite les crédits, ce qui
a une incidence sur les crédits
d'engagement. De cette manière,
les dépenses primaires
demeurent, en tout état de cause,
dans les limites autorisées.

CRIV 50

COM 919

11/12/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

zover we dat kunnen volgen. We kunnen dat ook goed volgen.

Het is ook zo dat de departementen weten dat wanneer door het
uitblijven van ordonnanceringen er schadeclaims zouden ontstaan,
wij ook daarmee rekening houden. Wij hebben in de loop van het jaar
al verschillende keren een uitzondering gemaakt omdat daar nu
eenmaal een bepaalde claim op lag. Op uw derde vraag, betreffende
de contractuele betalingstermijnen, daar heb ik u op geantwoord.

Ten tweede, het ankerprincipe maakt geen begrotingsevenwicht op
kasbasis op een artificiële manier. Het is een beperking van de
kredieten, die ook zijn impact heeft op de vastleggingskredieten,
welke de POD's zijn, dat zijn de twee allerkleinsten, ik denk dat ik
hier de reden heb gegeven, en die geen groot probleem zijn voor de
totaliteit van de primaire uitgaven. De totaliteit van de primaire
uitgaven is tot gisterenavond - de laatste mail die ik heb ontvangen
met de cijfers - in elk geval binnen de controle, zoals dat ook bij de
inkomsten tot en met november het geval is.

01.07 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik maak kort

twee vaststellingen. Ten eerste stel ik vast dat de eerste minister het
ankerprincipe zelf niet naleeft, er niet in slaagt om het na te leven, en
zelfs aan het eind van het jaar het krediet niet zal respecteren. Ten
tweede, de minister ontkent niet wat ik verneem van zelfstandigen en
mensen van KMO's, namelijk dat zij door de boekhoudingdiensten
van de departementen worden gesommeerd, en ik aarzel niet om dat
woord te gebruiken, om hun facturen maar te dateren op het
voorjaar, januari. Anderzijds, als ze nu reeds factureren, dat men
aankondigt dat men maar zal worden betaald in januari, en dat, als
men hoopt om ooit nog te werken voor de federale overheid, men
daar geen punt mag van maken. Zo zal geschieden. Ik vind dit geen
zinvolle manier van werken en het doel wordt voorbijgeschoten
wanneer men het ankerprincipe op deze manier aanwendt. Voor het
overige neem ik akte van de uitleg van de heer vice-eerste minister.

01.07 Yves Leterme (CD&V): Je

constate que le ministre du
Budget lui-même ne respecte pas
le principe de l'ancre et qu'il
dépassera son crédit à la fin de
l'année. Le ministre dément
également que les fournisseurs se
sont plaints. Il m'est pourtant
revenu qu'ils ont été sommés par
les services comptables de dater
leurs factures du mois de janvier
2003, s'ils voulaient encore
travailler pour les pouvoirs
publics.

L'incident est clos.
Het incident is gesloten.

La réunion publique de commission est levée à 15.17 heures.
De openbare commissievergadering wordt gesloten om 15.17 uur.