IC838_FIN.doc

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CD&V

Christen-Democratisch en Vlaams

Front National

Mouvement réformateur

Parti socialiste

cdH

centre démocrate Humaniste

SP.A

Socialistische Partij Anders

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID

Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties :

Abréviations dans la numérotation des publications :

DOC 50 0000/000

Parlementair document van de 50e zittingsperiode + basisnummer en
volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° de base et
du n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag,met links het definitieve integraal verslag en rechts
het vertaald beknopt verslag van de toespraken (op wit papier, bevat
ook de bijlagen)

CRIV

Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu intégral
définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit des
interventions (sur papier blanc, avec les annexes)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV

Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV

Compte Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen :
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail :

publicaties@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes :
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél. : 02/ 549 81 60
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail :

publications@laChambre.be

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Samengevoegde interpellaties en vraag van

Interpellations et question jointes de

- de heer Pieter De Crem tot de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de laatste ontwikkelingen in het Nepal-
dossier" (nr. 1410)

- M. Pieter De Crem au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "les
derniers développements dans le dossier
népalais" (n° 1410)

- de heer Geert Bourgeois tot de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de nieuwe evoluties in het dossier van de
wapenleveringen aan Nepal" (nr. 1411)

- M. Geert Bourgeois au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "les
nouveaux développements dans le dossier des
livraisons d'armes au Népal" (n° 1411)

- mevrouw Els Van Weert tot de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de berichten betreffende het eventuele
uitstel van de verkiezingen in Nepal" (nr. 1413)

- Mme Els Van Weert au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "les
nouvelles faisant état d'un report éventuel des
élections au Népal" (n° 1413)

- de heer Francis Van den Eynde tot de vice-
eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de recente evolutie van de situatie in
Nepal" (nr. 1419)

- M. Francis Van den Eynde au vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères sur
"l'évolution récente de la situation au Népal"
(n° 1419)

- de heer Yves Leterme aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de door de regering uitgereikte
exportvergunning voor de levering van wapens
aan Nepal" (nr. A060)

- de M. Yves Leterme au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "la licence
d'exportation délivrée par le gouvernement en
vue de la livraison d'armes au Népal" (n° A060)

Sprekers: Geert Bourgeois, Els Van Weert,
Pieter De Crem, Guido Tastenhoye, Francis
Van den Eynde, Jef Valkeniers, Yves
Leterme, voorzitter van de CD&V-fractie,
Louis Michel, vice-eerste minister en minister
van Buitenlandse Zaken, Leen Laenens,
Vincent Decroly, Ferdy Willems, Mark
Eyskens

Orateurs: Geert Bourgeois, Els Van Weert,
Pieter De Crem, Guido Tastenhoye, Francis
Van den Eynde, Jef Valkeniers, Yves
Leterme, président du groupe CD&V, Louis
Michel, vice-premier ministre et ministre des
Affaires étrangères, Leen Laenens, Vincent
Decroly, Ferdy Willems, Mark Eyskens

Moties

Motions

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

BUITENLANDSE BETREKKINGEN

COMMISSION DES RELATIONS

EXTÉRIEURES

van

DINSDAG

OKTOBER

2002

09:00 uur

______

MARDI

OCTOBRE

2002

09:00 heures

______

De vergadering wordt geopend om 09.11 uur door de heer Ferdy Willems, voorzitter.
La séance est ouverte à 09.11 heures par M. Ferdy Willems, président.

01 Samengevoegde interpellaties en vraag van

- de heer Pieter De Crem tot de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken over "de
laatste ontwikkelingen in het Nepal-dossier" (nr. 1410)
- de heer Geert Bourgeois tot de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken over "de
nieuwe evoluties in het dossier van de wapenleveringen aan Nepal" (nr. 1411)
- mevrouw Els Van Weert tot de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken over "de
berichten betreffende het eventuele uitstel van de verkiezingen in Nepal" (nr. 1413)
- de heer Francis Van den Eynde tot de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken
over "de recente evolutie van de situatie in Nepal" (nr. 1419)
- de heer Yves Leterme aan de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken over "de
door de regering uitgereikte exportvergunning voor de levering van wapens aan Nepal" (nr. A060)

01 Interpellations et question jointes de

- M. Pieter De Crem au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères sur "les derniers
développements dans le dossier népalais" (n° 1410)
- M. Geert Bourgeois au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères sur "les nouveaux
développements dans le dossier des livraisons d'armes au Népal" (n° 1411)
- Mme Els Van Weert au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères sur "les nouvelles
faisant état d'un report éventuel des élections au Népal" (n° 1413)
- M. Francis Van den Eynde au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères sur
"l'évolution récente de la situation au Népal" (n° 1419)
- de M. Yves Leterme au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères sur "la licence
d'exportation délivrée par le gouvernement en vue de la livraison d'armes au Népal" (n° A060)

01.01 Geert Bourgeois (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, dit is een dossier dat u van bij het begin in geheimzinnigheid
gehuld hebt, waarover met mondjesmaat uitleg werd gegeven, nadat de
oppositie het eruit gewrongen had. Er werd verkeerde informatie
gegeven; denk aan uw verklaringen over de Duitse beslissingen, die
keer op keer verkeerd bleken te zijn. Vervolgens was er uw weigering
aan de oppositie om inzage te verlenen van essentiële stukken, het niet
naleven van de Europese code door deze regering, en als klap op de
vuurpijl, nadat er een onwettelijke beslissing genomen was, ook nog
een onwettelijke verzekering met Delcredere. Ik hoop, mijnheer de
minister, dat niemand in dit land die het dossier objectief bekijkt nog
twijfelt aan de onwettelijkheid van uw uitvoerbeslissing. In Nepal worden
mensenrechten geschonden aan beide zijden van de strijd. Lees het
rapport Hollants van Loocke, u kent het beter dan ik, dit is een
schrijnende aanklacht tegen armoede, tegen uitsluiting, tegen
onderscheid op grond van kasten, tegen corruptie, tegen politie en leger
die in handen zijn van de koning, enzovoort. Dan hebben we het nog
niet over de meest brutale schendingen: folteringen, gijzelingen,

01.01 Geert Bourgeois (VU&ID):

Le mystère a toujours plané sur la
livraison d'armes au Népal: le
ministre Michel a travesti la vérité
concernant l'attitude de
l'Allemagne, le code européen a été
transgressé, le Parlement n'a pu
consulter le dossier et l'Office du
Ducroire a accordé une garantie
illégale.

Toute personne objective étrangère
à ce dossier jugera l'exportation
d'armes vers le Népal illégitime.
Les droits de l'homme sont violés
dans ce pays - il suffit de lire le
rapport Hollants-Van Loocke à ce
sujet - et une guerre civile y fait

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

verdwijningen, kindsoldaten, moorden enzovoort.

Ten tweede, mijnheer de minister woedt er een burgeroorlog. Ik weet
dat premier Verhofstadt geprobeerd heeft om een eigen definitie te
geven aan de term burgeroorlog, maar iedereen die dit objectief bekijkt
concludeert dat daar een burgeroorlog woedt. Het is zo erg, en we
moeten onvermijdelijk terugdenken aan DDR-toestanden, dat blijkt dat
recent in de Aziatische spelen in Korea acht atleten uit Nepal
ondergedoken zijn. Dat zal wel niet zijn om te ontsnappen aan een
paradijs.

Ten derde, mijnheer de minister, er zijn niet alleen zware interne
spanningen. Daar woedt een conflict, dit kan niet ontkend worden.

U verleent een exportlicentie, u brengt dat voor "de kern" op het moment
dat er nog geen aanvraag is, op het moment dat de bestemming nog
niet authentiek verklaard is. Op het moment dat uw dossier nog niet
volledig is, brengt u de zaak al voor "de kern". Het is duidelijk: u bent
enorm gehaast in dat dossier, u wil de FN-belangen dienen, u wil dat er
geleverd wordt koste wat kost. Het is dan ook een beetje cynisch om
op die uitvoerlicentie te moeten lezen dat de licentie zal opgeschort
worden wanneer zou blijken dat Nepal betrokken is in een intern of een
internationaal conflict, zo ver gaat u met het cynisme.

Op 5 augustus, blijkbaar een nieuwe Waalse nationale feestdag,
besliste Delcredere om een dekking van maar liefst zowat 50 miljoen
euro te geven aan totaal verschillende dossiers, die echter allemaal te
maken hebben met wapens, die allemaal te maken hebben met de
Waalse wapenuitvoer. Voor MECAR gaat het om een bedrag van
807.000 euro voor een levering aan Botswana en van 6.000.755 euro
voor een levering aan Venezuela. New Lachaussée van de
onvermijdelijke Georges Forrest krijgt voor een levering aan Egypte een
dekking van 668.000 euro. FN Herstal krijgt voor het fameuze Nepal-
dossier 15.000.004 euro. SABCA SA tenslotte krijgt voor een levering
aan Quatar, straks een van de basislanden voor de oorlog tegen Irak,
een bedrag van 25 miljoen euro.

Op 5 augustus werd het dossier er bij Delcredere doorgeramd in de
raad van bestuur, op een moment dat die raad van bestuur onwettelijk
bijeen is. Het staat in wet. De raad van bestuur van Delcredere kan
dat is evident en ik neem aan dat u en deze regering die altijd
deugdelijk bestuur promoot voor allerlei anderen, de privé-
vennootschappen op kop niet geldig beslissen als niet de helft van de
leden aanwezig is. Welnu er waren slechts 7 van de 18 leden aanwezig
op de raad van bestuur. Van die 7 aanwezigen hebben er 5
voorgestemd, de vertegenwoordiger van minister Reynders stemde
tegen en er was één onthouding. Niettemin doet u alsof er niets
gebeurd is. De regering schort deze beslissing niet op en ze trekt deze
onwettelijke beslissing ook niet in.

Er zijn echter nog andere problemen. De vergunning is verleend tot 23
juli 2003. U moet ook daar nog eens uitleg over geven. Waarom is dit
maar tot 23 juli 2003? Ik kan me voorstellen dat dit te maken heeft met
het hoge risico. Volgens de website van Delcredere is Nepal op
middenlange termijn, dat betekent voor vergunningen van langer dan
één jaar, het land met het hoogste politieke risico, namelijk factor 7. Dit
is trouwens de reden waarom de afgevaardigde van minister Reynders
tegen heeft gestemd op de raad van bestuur van Delcredere.

Een ander punt is natuurlijk dat ondertussen de verkiezingen in Nepal
uitgesteld zijn. Ik ben benieuwd naar de reactie van Agalev. Agalev
heeft immers steeds gezegd dat als deze verkiezingen uitgesteld

rage, bien que le gouvernement
tente de trouver une solution au
conflit. Huit athlètes népalais ont
récemment choisi de se fondre
dans la clandestinité après avoir
participé aux Jeux asiatiques.

La licence d'exportation a été
soumise au cabinet restreint alors
que le dossier était encore
incomplet. Le ministre Michel
voulait imposer cette livraison à tout
prix. Il a fait preuve d'un cynisme
éhonté:officiellement, l'exportation
d'armes devait être suspendue si le
Népal était impliqué dans un conflit
armé national ou international.

Le 5 août 2002, l'Office du Ducroire
a couvert l'industrie de l'armement
wallonne pour la livraison d'armes à
concurrence d'un montant de 15
millions d'euros. Il s'agissait d'une
décision illégale puisque le quorum
au sein du conseil d'administration
n'était pas atteint. Par ailleurs,
l'Office du Ducroire a jugé que le
Népal présentait le risque politique
le plus élevé à moyen terme.

Les élections au Népal sont à
présent reportées. Pendant un bref
laps de temps, le Roi a dirigé seul
le pays et, dans la plus belle
tradition autocratique, il vient de
désigner un premier ministre.
Malgré cela, la Belgique a envoyé
une mission sur place pour évaluer
la situation. Cette mission ne se
compose d'aucun membre de
l'opposition, du Parlement ou
d'organisations de défense des
droits de l'homme et doit rendre un
avis dans les 10 jours. A titre de
comparaison, je signalerai que,
dans le cadre de la rédaction du
rapport Hollants-Van Loocke, 50
personnes et organisations ont été
entendues. En réalité, l'issue de
cette mission est déjà connue.

En fait, je m'interroge à propos du
sens que donne ce gouvernement à
la notion de "démocratie". La
démocratie a pour objectif de
garantir les droits, la dignité et les
devoirs fondamentaux de la
population. Au Népal, la démocratie
n'était que façade et disposait, pour
la forme, d'un semblant de
gouvernement et de parlement qui
ont même aujourd'hui disparu. M.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

werden, er dan geen sprake meer kon zijn van leveringen. Dan moesten
ze worden opgeschort. De verkiezingen worden echter niet alleen
uitgesteld. Koning Gyanendra stuurt bovendien de zo door premier
Verhofstadt geprezen Deuba naar huis. Bovendien bestuurt Gyanendra
een tijdje als een absolute monarch. Dit weekend heeft hij iemand
aangeduid als premier, iemand die stamt uit het tijdperk van de
absolute monarchie, van voor het installeren van de formele democratie.

Wij horen nog steeds niets van die regering, u hebt nog wat tijd
gewonnen om niet te moeten beslissen over het al dan niet bestaan van
een zoals u het hebt genoemd prille democratie.

Mijnheer de minister, u hebt een diplomatieke missie gestuurd naar
Nepal bestaande uit vier waarnemers: iemand van SP-signatuur,
iemand uit defensiemiddens, iemand van de federale politie en iemand
van MR-signatuur. Niemand van de oppositie is erbij betrokken. Het
Parlement is er niet bij betrokken, laat staan iemand van de
mensenrechtenorganisaties. U stuurde die mensen op missie voor tien
dagen. Op tien dagen verwacht u een rapport, terwijl we het rapport-
Hollants van Loocke hebben waarin meer dan vijftig organisaties en
mensen werden ondervraagd in Nepal. Tien dagen in Nepal, waar de
temperatuur nu 28° C bedraagt, is ideaal om een goed kleurtje te
krijgen. Men kan toch niet meer verwachten op tien dagen. Het lijkt ons
een totaal overbodige missie, die bovendien 50.000 euro kost.

Ik lees vandaag in de pers dat er blijkbaar nog altijd twijfel bestaat bij de
regering. Het rapport is een beetje zus en een beetje zo. De
mensenrechten worden inderdaad geschonden in Nepal, voor zover wij
dat nog niet wisten, voor zover u dat nog niet wist. Mijnheer de minister,
wij weten dat u een totaal verschillende tolerantiedrempel hebt ten
aanzien van mensenrechten. Als het Oostenrijk betreft, roept u op tot
een boycot en mag er zelfs niet meer worden geskied. Als u echter
wordt geconfronteerd met het rapport-van Loocke, vindt u het geen
probleem om de Waalse wapenindustrie te steunen, vindt u dat er
onbelemmerd mag worden geleverd. Ik stel mij langzamerhand vragen
bij het begrip "democratie" van deze regering.

Ik lees in uw regeerverklaring "De brug naar de eenentwintigste eeuw"
dat voor deze regering het leidmotief in buitenlandse zaken de
mensenrechten en vrede en democratie zal zijn. Mijnheer de minister,
als democratie voor deze regering alleen de formele democratie
betekent en dat ligt in de lijn van wat u en de premier een prille
democratie noemen waarbij er een parlementje en een regering
bestaan, maar waar voor het overige de fundamentele rechten en
vrijheden op de meest essentiële manier worden geschonden, dan hebt
u het fout. Democratie is er om de fundamentele rechten en vrijheden te
waarborgen. Ik hoop dat wij het erover eens zijn dat een formele
democratie op zich niks is als blijkt dat het doel van de democratie,
namelijk mensen hun vrijheid geven, hen recht geven op hun
fundamentele waardigheid, niet wordt gerealiseerd. Dan is er geen
democratie.

Zelfs die prille democratie is er nu echter niet meer. Zelfs dit moet u nu
toegeven. Ik ben echter benieuwd wat u zal beslissen. Alle Vlaamse
coalitiepartners zeggen dat er nu zelfs van een prille democratie geen
sprake meer is. Ik citeer de sterkhouder van deze regering aan
Vlaamse kant, de heer De Gucht, die in TerZake verklaarde:

"Een koning die een regering naar huis stuurt en de verkiezingen voor
onbepaalde termijn uitstelt, dat is het negeren van de principes van een
democratische rechtsstaat. U zult mij niet meer horen zeggen dat
Nepal een prille democratie is". Ik denk dat iedereen met een gezonde,

De Gucht a indiqué qu'il n'affirmera
plus jamais que le Népal constitue
une démocratie naissante.

Le gouvernement doit cesser de se
cacher derrière des faux-fuyants et
doit annuler la licence et non la
suspendre. Quoi qu'il en soit, la FN
sera rétribuée. Voilà une belle
façon d'accroître les bénéfices.

Quelle décision le gouvernement
prendra-t-il à propos de la licence
d'exportation vers le Népal?

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

normale visie op democratie al lang overtuigd is dat daar geen
democratie is, precies omdat de essentiële rechten en vrijheden er
worden geschonden. Zelfs de prille democratie is nu ook voor de heer
De Gucht onbestaande. Ik meen, mijnheer de minister, dat u zich nu
niet langer kunt wegstoppen achter rapporten, verslagen en
onderzoekscommissies. Nu moet u klaar en duidelijk zeggen of deze
regering al dan niet doorgaat met de wapenlevering.

Voor ons is het duidelijk. Voor de N-VA kan er zelfs geen sprake zijn
van het schorsen van de levering, want de verkiezingen zijn voor
onbepaalde tijd uitgesteld. Er is zelfs geen democratische regering
meer. Voor de N-VA moet er nu een intrekking van de beslissing
komen. Ik weet wel dat dit een zure appel is, want ondertussen hebt u
een onregelmatige beslissing van Delcredere ingedekt en heeft deze
regering ervoor gezorgd dat deze levering hoe dan ook voor 15,4 miljoen
euro is gedekt. Er is een dekking voor "le fait du prince". Als er een
overheidsbeslissing komt hetzij hier, hetzij in Nepal waardoor de
levering niet kan doorgaan, dan mag FN Herstal hoe dan ook langs de
kassa passeren. Dat is de bittere conclusie van dit dossier. Wat er ook
gebeurt, FN Herstal kan verder in de etalage staan en verder met mooie
winstcijfers pronken. FN Herstal heeft op 5 augustus, samen met
andere Waalse bedrijven, van deze regering een cadeau gekregen ten
bedrage van 50 miljoen euro. Ik stel voor, mijnheer de minister, dat u de
5

augustus uitroept tot Waalse nationale feestdag.

Ik heb maar één essentiële, concrete vraag, mijnheer de minister. Ik
weet al lang dat u geen moeite zult doen om de beslissing van
Delcredere te laten vernietigen. Deze regering doet dat niet, ook al is
het duidelijk dat ze onregelmatig is genomen. Ik heb maar één vraag.
Wat gaat u nu doen? Wacht u nog altijd op bijkomende studies en
rapporten of gaat u de beslissing om wapens te leveren nu ook de
regeringspartijen aan Vlaamse zijde zeggen dat er zelfs geen prille
democratie is onmiddellijk intrekken?

01.02 Els Van Weert (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, ook bij mij laat dit dossier van langs om meer een wrange
smaak na. We hebben op 29 augustus ten overvloede kunnen aantonen
dat u met deze exportlicentie niet alleen de wet van 1991 met de voeten
hebt getreden, maar dat u ook de Europese code zeer vrij
geïnterpreteerd hebt naar ons inziens geschonden hebt en dat u
ook een aantal morele principes die u over het algemeen hoog in het
vaandel voert, mooi hebt weggestopt om de commerciële belangen van
de FN te behartigen. Het heeft geen zin om daar nog verder op terug te
keren. Die beslissingen zijn genomen. Maar het moet mij toch van het
hart dat als men nu aankomt met nieuwe, nog verdergaande wetgeving
de Europese code zal worden omgezet; het gaat in de toekomst
allemaal verbeteren wij ons in de eerste plaats toch afvragen welke
beleidsdaden daaraan gekoppeld zijn.

Op het ogenblik dat u dan toch die beslissing genomen hebt, ondanks
het feit dat de wet duidelijk andere criteria stelt, hebt u de argumentatie
gebruikt om een prille democratie te beschermen. Ik herinner mij
inderdaad een nogal verontwaardigde uitval van de premier, die een zeer
hartelijk en zeer interessant gesprek had met Deuba, dat wij toch
allemaal zo kortzichtig waren en dat die man het allemaal vrij goed
voorhad. Dat was dan het schaamlapje dat moest dienen om alsnog die
exportlicentie te vergoelijken. Dat was nog niet alles. Er is ook
gebleken dat en dat wisten wij op 29 augustus nog niet er op een
dubieuze manier een rijkelijke Delcredere-verzekering is gekoppeld aan
dit dossier. Ik heb nochtans op dat moment, ook aan de premier, over
de Delcredere-dekking concrete vragen gesteld die hij op dat ogenblik

01.02 Els Van Weert (VU&ID): Ce

dossier a un arrière-goût amer. La
Belgique foule aux pieds la loi sur
les armes, les principes européens
et toutes les valeurs morales au
profit d'intérêts commerciaux. L'alibi
du nouveau concept qu'est la
"démocratie naissante" est brandi à
tout va. On a même prévu une
assurance plantureuse du Ducroire.
Il y a quelque temps, le premier
ministre refusait de répondre à ma
question à ce sujet. La raison de
ce refus est aujourd'hui éclatante:
comme les décisions du conseil
d'administration du 5 août n'étaient
pas légales, elles devaient encore
être bétonnées le 23 septembre.
En d'autres mots, le Parlement a
été dupé.

Sous la pression des verts, la
livraison des armes a été
suspendue jusqu'aux élections
népalaises. En vertu de l'article 7
de la loi sur les armes, la livraison
peut encore être suspendue. Au

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

niet heeft beantwoord. Ondertussen weten we natuurlijk waarom die op
dat ogenblik niet werden beantwoord. De manier waarop die beslissing
bij Delcredere genomen was, was op dat moment nog niet sluitend
verankerd. Dat moest nog gebeuren op 23 september, omdat men op 5
augustus niet op een legale manier de beslissing had kunnen nemen.
Dat moest nog verder rond gemaakt worden.

Daarom is er wellicht de zwijgzaamheid, het achterhouden van
essentiële informatie en het bedriegen van het Parlement door de
premier. Zo durf ik dat op dit moment te noemen. We mochten ons
echter troosten, want we kregen nog een achterhoedegevecht van de
groene collega's die stoer stelden dat zij uiteindelijk verkregen hadden
dat de levering zou uitgesteld worden tot na de democratische
verkiezingen in november. Op deze manier zou men toch gerust zijn dat
de prille democratie wat steviger in het zadel zou zitten. Als er dan toch
nog problemen zouden zijn, is er nog altijd artikel 7 van de wet. U hebt
er zelf ook voortdurend mee geschermd. U zei dat als het echt
misloopt, we nog altijd de beslissing ofwel kunnen opschorten ofwel
intrekken. U zou dat absoluut doen op het ogenblik dat duidelijk zou
blijken dat de prille democratie dan toch geen democratie is.

Ondertussen zijn er nog een aantal nieuwe feiten geweest. Allereerst
was er het geplande uitstel van de verkiezingen door premier Deuba,
maar dit was geen reden voor de inroeping en het gebruik van artikel 7.
Dit was echter niet alles, enige tijd later zette de koning de geprezen
premier Deuba gewoonweg af. Maar nog steeds was dit geen voldoende
reden om te schorsen.

Mijnheer de vice-premier, er is in Nepal geen verkozen regering meer.
De verkiezingen zijn uitgesteld. Er woedt een burgeroorlog. Wat u er
ook moge over zeggen, dat is vrij duidelijk. De mensenrechten worden
geschonden, ook door het regime. Alle rapporten wijzen dat uit. Dit zijn
allemaal tekenen die erop wijzen dat hier geen sprake is van een
democratie. En toch, wat doen wij? Wij passen niet artikel 7 toe, maar
wij sturen een missie. Wij sturen een missie ter plaatse om vast te
stellen of er misschien toch geen sprankeltje hoop op democratie is,
zodat wij alsnog die voor FN lucratieve levering van wapens zouden
kunnen toestaan.

Mijnheer de eerste minister, volgens ons was die missie al een
overbodige zaak. Er rest ons eigenlijk maar één vraag. Wanneer gaat u
nu eindelijk een beroep doen op artikel 7 en die licentie intrekken? Bent
u nu eindelijk overtuigd door het rapport, hoewel wij daarover vandaag in
de kranten zeer verontrustende berichten lezen. Of blijft u die beslissing
uitstellen?

Men zegt ons bij Delcredere dat het de normale gang van zaken is dat
als er sprake is van een levering in schijven zoals hier duidelijk het
geval is de verzekering in principe ook slechts geldt voor die schijven
zoals werd afgesproken. Dat betekent dat bij intrekking van de licentie
niet meteen de volledige 15,4 miljoen euro zal moeten worden betaald.
Hoe gaat dat nu precies? Betekent het in de feiten dat elke dag, elke
maand uitstel meer oplevert voor FN? Is dat dan de reden waarom u
deze beslissing die u toch zal moeten nemen en waar u niet zal
onderuit kunnen, blijft vooruitschuiven? Ik had daarover toch graag wat
meer duidelijkheid gekregen.

Népal, les élections ont été
annulées et le premier ministre a
été limogé. A l'évidence, la guerre
civile fait rage et les droits de
l'homme sont allègrement violés.
Toutefois, la livraison n'est toujours
pas suspendue. Au préalable, une
mission doit se rendre au Népal
pour examiner s'il n'y reste pas tout
de même un soupçon de
démocratie.

Ma seule question est la suivante:
quand la livraison sera-t-elle enfin
annulée?

Il semblerait que l'Office du
Ducroire ne liquiderait pas la valeur
assurée en une fois si la livraison
d'armes était exécutée en plusieurs
phases. En d'autres termes, la FN
ne recevra pas 15,4 millions d'euros
d'un seul coup. Est-ce la raison
des manoeuvres dilatoires visant à
reporter le retrait de la licence?

01.03 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, om mobiliteitsredenen ben ik een beetje in vertraging.

(...): U bent verzuurd?

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.04 Pieter De Crem (CD&V): Ik ben helemaal niet verzuurd. Ik ben

opgewekt. Enig cynisme is ook een beetje ons deel wanneer de heer
Willems onze commissie voorzit, zeker wanneer het gaat over de
omstreden wapenleveringen aan Nepal.

De voorzitter: Al siert cynisme niet.

01.05 Pieter De Crem (CD&V): Als gewezen Spiritist en nieuw...

De voorzitter: U kunt het echt niet laten om hatelijk te zijn.

01.06 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik ga het debat

niet...

De voorzitter: Mijnheer De Crem, kunt u het nooit laten om hatelijk te zijn? Dat siert u niet.

01.07 Pieter De Crem (CD&V): Ik ben helemaal niet hatelijk. Het is

de waarheid die wordt aangehaald, dat weet u.

Ik ga het debat niet overdoen dat wij enkele weken geleden in de
plenaire vergadering hebben gevoerd. In dat debat hebben wij uitvoerig
aangetoond dat de beslissing voor het toekennen van een exportlicentie
aan de Fabrique Nationale voor de levering van 5.500 mitrailleurs niet
wettig was. Het was een onwettige daad. Deze regering past haar hoge
ethische principes alleen toe als het haar goed uitkomt. Als het gaat
over een Waalse wapenfabriek worden blijkbaar alle ethische principes
van deze regering, gebundeld in een ethische codex, overboord
gegooid.

Voor de goede gang van zaken wil ik met u allen even overlopen hoe
men in dit dossier is te werk gegaan. De chronologie van de feiten zal
ten overvloede aantonen dat het om een onwettige daad gaat met
uiteindelijk maar één bedoeling, het omzeilen van de wettelijke
procedures, om hoe dan ook een order aan de Fabrique Nationale van
Herstal te kunnen leveren. Dat is de drijfveer van deze beslissing
geweest.

Ten eerste, u hebt een vraag gekregen van een bevriend bedrijf, de
Fabrique Nationale, voor de levering van mitrailleurs.
Gemakkelijkheidhalve heeft men er u bij verteld dat het bedrijf deze
bestelling absoluut nodig had om het aantrekkelijk te maken voor
potentiële kopers de aankomst van Fabrique Nationale op de markt
en om de tewerkstelling te behouden.

Ten tweede, u besefte dat het om een bijzonder omstreden levering
ging en daarom hebt u het punt op het kernkabinet gebracht. Iedereen
moest mee in het bad. Iedereen nat.

Ten derde, wat andere landen met dergelijke vragen doen,
interesseerde u helemaal niet. Daarom moest er ook geen advies van
de administratie zijn. Dat zou de beslissing alleen maar bemoeilijken.

Het dossier moest erdoor en het zou er snel doorgaan. Helaas was er
een factor die niet in de hand kon worden gehouden: de onbetrouwbare
groene partner. Vandaar de moeilijkheden waarmee we vandaag
geconfronteerd worden. Gelukkig was de Nepalese premier in ons land
en u hebt hem aangespoord te vertellen dat de noodtoestand zou
worden opgeschort. Dat maakte van Nepal een prille democratie zoals
er op deze wereld weinig zijn. Die prille democratie moest beschermd
worden, en wel om de groenen gedeisd te houden.

01.07 Pieter De Crem (CD&V):

Au cours du débat organisé au
Parlement, il a été clairement
démontré que la licence
d'exportation d'armes au Népal était
illégale et contraire à l'éthique.
Mais lorsque les intérêts de
l'industrie de l'armement wallonne
sont en jeu, ces considérations
n'entrent pas en ligne de compte.
L'unique motivation du ministre
Michel était d'accorder une faveur à
une entreprise avec laquelle il
entretient des rapports privilégiés.
La FN avait absolument besoin de
cette commande pour devenir une
entreprise attrayante sur le marché
international et éviter de devoir
procéder à des licenciements.

L'attitude des autres pays
européens n'a guère modifié la
position du ministre Michel. Seuls
les verts ont exprimé leur
mécontentement. Mais
heureusement, le premier ministre
népalais était en visite dans notre
pays pour indiquer que l'état
d'urgence serait rapidement levé.
Le Népal devint soudain une
démocratie naissante qu'il fallait
protéger. Toute cette affaire ayant
accru les tensions au sein du
gouvernement, le ministre des
Affaires étrangères a été contraint
d'accepter l'envoi sur place d'une
mission chargée d'évaluer le degré
de démocratie du régime népalais.
Il a souligné - in tempore suspecto
- que la licence était provisoire et
que si un avis négatif était rendu,
elle serait suspendue ou annulée.
Nous n'assistons aujourd'hui qu'à la
chronique d'un événement annoncé.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Daaruit vloeiden heel wat heisa en heel wat spanningen uit voort. U kon
niet anders dan instemmen met een diplomatieke missie die moest
nagaan of het wel degelijk om een prille democratie ging. De
gebeurtenissen in Nepal kunt u natuurlijk niet naar uw hand zetten. Dat
kan niet met een muisklik gebeuren, dat kan niet door het aanpassen
van een pagina van een website. Maar, zo werd gezegd, u kon nog in
tempore suspecto beslissen dat de tijd misschien rijp was om de
licentie in de voorwaardelijke zin op te schorten of ze in te trekken. Zo
zou er toch nog enige wettelijkheid aan worden gegeven,
terugverwijzend naar de wapenwet van 1991. Het is nu dus mogelijk dat
wij in de kroniek van een aangekondigde gebeurtenis zitten en dat
binnen enkele minuten de epiloog wordt geschreven van die
wapenlevering aan Nepal, te weten dat zij minstens wordt opgeschort of
niet doorgaat. Immers, VLD-voorzitter De Gucht, tot nader order de
voorzitter van de grootste regeringspartij, vindt immers dat de prille
democratie nu van de baan, weg is en zo is de bocht natuurlijk
genomen.

Dat drieletterwoord weg is een zeer cryptische omschrijving voor het
feit dat men eigenlijk een totaal verkeerd waardeoordeel heeft
ingebracht toen men de licentie toekende. Gelukkig vooral dan voor
de Fabrique Nationale in Herstal blijft de schade beperkt. Er is, zoals
werd aangekondigd in het debat, eind augustus en begin september,
maar één winnaar in dit dossier: de Fabrique Nationale in Herstal. U
hebt er immers van bij het begin op toegezien dat de Delcrederedienst
zijn werk deed. De risicodekking moest hoog genoeg zijn en de polis
moest tijdig worden afgegeven. Dat was de boodschap die cryptisch en
niet cryptisch, telefonisch en persoonlijk, werd gegeven aan de
Delcrederedienst. Toch zat niet iedereen in die package deal. Het was
niet mogelijk iedereen in the pocket te krijgen. Dat blijkt duidelijk uit het
luik-Delcredere dat een verhaal is in een verhaal. Het gaat hier om een
Boccacio-verhaal waarbij er zich binnen het verhaal andere verhalen
afspelen. Niemand weet van de ander wat hij vertelt, maar toch blijkt
iedereen in een grote geschiedenis mee te spelen. Een enkele persoon
kent het geheim, kent de draad van dit verhaal.

In elk geval, in dat Delcredere-verhaal wordt ongelooflijk veel mist
gespoten: zowel wat de bevoegdheden als wat de procedures betreft.
Hoe dan ook, de wegen van sommige mensen ik weet niet of het
Gods wegen zijn moeten terzake ondoorgrondelijk zijn.

Ik zet de gebeurtenissen van deze saga, deze blutsenrit, deze
builenkoers nog eens op een rijtje.

Op 14 juni 2002 heeft de Fabrique Nationale het contract met het
Nepalese leger ondertekend. Op 11 juli oh symbool keurt het
kernkabinet de licentie goed. Op 5 augustus 2002 keurt de
Delcrederedienst een risicodekking goed ten behoeve van de Fabrique
Nationale voor de wapenlevering voor een bedrag van 15,4 miljoen euro.
Die beslissing werd genomen zonder dat het quorum was bereikt.
Slechts 7 van de 20 personen waren aanwezig terwijl er 11
stemgerechtigden vereist zijn. De afgevaardigde van minister Reynders
stemde tegen omwille van de classificatie van Nepal, de zogenaamde
categorie 6/7. Het politieke risico is immers te groot. Nepal is een van
de armste landen ter wereld en een risicodekking kan alleen als er
voldoende economische return uit zou voortvloeien. Op 23 september
2002 plaatst voorzitter Pauwels van de raad van bestuur de vergadering
voor een voldongen feit, een "fait accompli" door boutweg te stellen dat
de beslissing van 5 augustus wel rechtsgeldig is en dat de polis
ondertekend door de voorzitter reeds verstuurd was. De notulen van 5
augustus worden a posterio goedgekeurd. De woordvoerder van

Un seul gagnant se distingue à
l'issue de cette joute: la FN-
Herstal. L'entreprise s'est, en effet,
assuré à la fois une couverture de
risque maximale et l'émission
rapide de la police par l'Office du
Ducroire. Cela constitue en soi une
histoire dans l'histoire. Après la
signature du contrat entre la FN et
l'armée népalaise le 14 juin dernier,
le cabinet restreint a approuvé
l'octroi de la licence d'exportation
le 11 juillet. Le 5 août, l'Office du
Ducroire a, à son tour, accepté
d'offrir une couverture de risque
pour un montant de 15,4 millions
d'euros. Cette décision a toutefois
été prise sans que le conseil
d'administration n'ait atteint le
quorum. Seuls 7 des 20 membres
ayant droit au vote étaient en effet
présents à la réunion, alors que
pour être valable, la décision aurait
dû être prise par la majorité des
membres plus un. Le délégué du
ministre Reynders avait lui-même
voté contre, en raison du risque
politique trop important. Le Népal
est, en effet, l'un des pays les plus
pauvres au monde. M. Pauwels,
président du conseil
d'administration de l'Office du
Ducroire, est néanmoins parvenu à
faire approuver le procès-verbal de
la réunion en question lors de la
réunion du 23 septembre - c'est-à-
dire après l'envoi de la police, soit
dit en passant. Le secrétaire d'État
Boutmans a ensuite déclaré à ce
sujet que le conseil
d'administration ne pouvait prendre
aucune décision si une partie des
membres seulement était présente
à la réunion. Le directeur, M.
Vincke, a affirmé que la procédure
n'avait pas été respectée. Alors
que le secrétaire politique d'Agalev,
M. Geysels, a lu ce que l'on sait, le
député sp.a Van der Maelen a
signalé qu'il existait des
procédures destinées à protester
contre l'abus des procédures. Il
avait prédit que quelqu'un lancerait
une interpellation au Parlement. Où
est-il aujourd'hui?

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

staatssecretaris Boutmans meldt in De Standaard van 28 september, ik
citeer: "Het is evident dat een raad van bestuur waarvan slechts een
fractie van de leden aanwezig is geen enkele beslissing kan nemen".
Tenslotte schrijft directeur Vincke van de Delcrederedienst een brief aan
voorzitter Pauwels om hem erop te wijzen dat de procedure niet werd
gerespecteerd.

Hoe reageren de coalitiepartners? De heer Geysels van Agalev zegt, ik
citeer: "Ik lees wat ik lees". Hoe reageert de heer Van der Maelen? Ik
weet niet of de SP.A op dit ogenblik aanwezig is.

01.08 Guido Tastenhoye (VLAAMS BLOK): Hij heeft niet de moed

om aanwezig te zijn.

01.09 Pieter De Crem (CD&V): Oorspronkelijk zei Van der Maelen

tegen te zijn maar toch voor. We zijn allemaal contra maar toch pro. "Er
bestaan geëigende procedures om te protesteren tegen procedures die
niet correct gevolgd worden. Ik neem aan dat iemand de regering
daarover zal interpelleren in het Parlement" dixit Van der Maelen.
"Assumons", we nemen aan. "Supposons!"

Interpelleren doen we vandaag, maar er is geen interpellatie van de heer
Van der Maelen te bespeuren. Wat kan hieruit worden afgeleid? Wij
kunnen daaruit afleiden dat het schenden van de procedures, het
ontwettig afleveren van ...

De voorzitter: Mijnheer De Crem, ik onderbreek uw betoog om erop aan te dringen dat de GSM-toestellen
worden uitgeschakeld. Het werkt storend.

01.10 Pieter De Crem (CD&V): Vandaag is er geen interpellatie van

de heer Van der Maelen. De assumptie van de heer Van der Maelen
moet door anderen worden opgenomen. De schending van de
procedures is de SP.A geen interpellatie waard. De onwettige aflevering
van de licentie is de SP.A geen interpellatie waard.

Vorige vrijdag werd minister Reynders door een aantal collega's
geïnterpelleerd. Wat hebben we hieruit geleerd? Niets. Het was de
kroniek van een aangekondigde gebeurtenis. In plaats van de
assumptie kregen we de bevestiging van het bovengeschetste verhaal.
Op de vraag of de beslissing al dan niet onwettig was, haalt de minister
de schouders op en wijst naar de Delcrederedienst.

Maar als staatssecretaris Boutmans bij de Nationale Delcrederedienst
informeert of hij nog een veto kan stellen en een brief schrijft aan de
voorzitter van die dienst om dit punt terug op de agenda van de raad van
bestuur te plaatsen en het dossier opnieuw te bespreken, staan alle
signalen op rood en levert directeur Windelinx van de Nationale
Delcrederedienst snel en efficiënt de verzekeringspolis af. Op de
bewuste raad van bestuur van 23 september worden de notulen, niet "en
stoemelings", maar bijna met voorbedachten rade goedgekeurd, dit
zonder dat de meeste leden ervan op de hoogte waren dat de polis al
was vertrokken. Bijgevolg is de consternatie groot en dit doet de andere
directeur van de Nationale Delcrederedienst, de heer Vincke, in de pen
klimmen om de interne besluitvorming bij voorzitter Pauwels aan te
klagen. Wat met de minister van Buitenlandse Zaken, daar
vertegenwoordigd door zijn afgevaardigde? Welk standpunt heeft deze
ingenomen? Ook al is hij maar een waarnemer, heeft hij niet opgemerkt
dat de beslissing niet rechtsgeldig is genomen? Heeft hij geprotesteerd
omdat de procedure werd geschonden? De polis kan slechts worden
verstuurd na een rechtsgeldige beslissing van de raad van bestuur. Of,
heeft hij gewoon vastgesteld dat de beslissing genomen is door de

01.10 Pieter De Crem (CD&V): Le

ministre lui-même s'est contenté de
hausser les épaules. Il a pourtant
au conseil de direction un délégué
qui, pour n'être qu'un observateur,
n'en aurait pas moins dû constater
que la procédure avait été enfreinte
en l'espèce? S'est-il contenté de
prendre note de la décision?
Lorsque le secrétaire d'Etat, M.
Boutmans, s'est informé sur la
possibilité de réinscrire ce point à
l'ordre du jour d'une réunion du
conseil de direction, il s'est en tout
cas avéré que tous les signaux
étaient au rouge. Exécuter malgré
tout la décision litigieuse équivaut à
hypothéquer fortement le
fonctionnement futur de l'Office du
Ducroire. Est-il en mesure de
continuer à fonctionner?

Est-il exact que le certificat de
destination finale n'a été authentifié
par l'ambassade de Belgique que le
11 août, ce qui signifie que la
demande de licence elle-même
n'était pas conforme? Pourquoi le
ministre refuse-t-il au Parlement de
consulter ce dossier? Le
gouvernement belge souscrit-il aux
protocoles additionnels de 1977

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

"kern" en dat de rest er niet toe doet?

Mijnheer de voorzitter, ik sluit af. Ik heb uw uitgebreide manier van
spreken blijkbaar geërfd. Nu u in de voorzittersstoel zit, weet u
misschien tot wat dit kan leiden. De houding van de vertegenwoordiger
van de vice-premier en minister van Buitenlandse Zaken is materieel en
materialiter vastgelegd. Ze is zeker niet ethisch, alle woorden en
verklaringen ten spijt. Onze vraag is dan ook of de minister beseft dat,
indien deze beslissing gewoon doorgang vindt, zonder enige gevolg
overgaand tot de orde van de dag, dit een hypotheek legt op de werking
van de Delcrederedienst. Als hier een precedent wordt geschapen, kan
de Delcrederedienst die nu al gehandicapt functioneert door politieke
touwtrekkerij dan ooit nog functioneren?

Mijnheer de minister, ik heb zeven concrete vragen. Ten eerste, is het
correct dat het eindbestemmingcertificaat door de Belgische
ambassade in New Delhi op 11 juli authentiek werd verklaard? Dat zou
een zoveelste onregelmatigheid in dit dossier aantonen want de
aanvraag voor een licentie werd dan pas geldig op 11 juli, de dag
waarop de licentie werd goedgekeurd door de "kern". Ten tweede,
waarom weigert u het Parlement inzage van het dossier, dit op vraag
van mevrouw Brepoels, terwijl de tekst van de exportlicentie werd
gelekt? Ten derde, onderschrijft de Belgische regering de aanvullende
protocollen van '77 bij de Rode Kruis-verdragen van 1949 waarin een
definitie wordt gegeven van wat een intern conflict is? Zo ja, is de
Belgische regering van oordeel dat de exportlicentie voor 5.600 Minimi's
aan Nepal nog steeds geldig is? Ten vierde, welke houding heeft uw
vertegenwoordiger in de raad van bestuur van de Delcrederedienst
aangenomen bij de afhandeling van het dossier Nepal? Deed hij dat uit
eigen beweging dan wel op uw instructies? Ten vijfde, bent u door uw
vertegenwoordiger of via een ander kanaal op de hoogte gebracht van
het feit dat er een probleem was met de geldigheid van de beslissing
van 5 augustus met betrekking tot de uitgifte van de polis? Ten zesde,
indien dit het geval was, bent u op basis van de informatie waarover u
beschikt dan van oordeel dat de beslissing onrechtmatig werd
genomen? Ten zevende, zult u de raad van bestuur van de
Delcrederedienst of het directiecomité de opdracht geven om een intern
onderzoek te gelasten naar de besluitvorming in dit dossier?

aux traités sur la Croix-Rouge de
1949 qui définit la notion de conflit
interne? Dans l'affirmative, estime-t-
il néanmoins que la licence
d'exportation pour le Népal reste
valable?

Quelle attitude le représentant des
Affaires étrangères a-t-il adoptée au
moment où le conseil
d'administration du Ducroire a traité
le dossier népalais? Quelles
instructions le ministre lui a-t-il
données? Le ministre était-il
informé du problème de validité que
posait la décision du 5 août? Dans
l'affirmative, estime-t-il que cette
décision était dès lors irrégulière?
Pourquoi, dans ce cas, n'a-t-il pas
chargé son représentant des s'y
opposer? Une enquête interne sera-
t-elle menée au Ducroire?

01.11 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Mijnheer de

voorzitter, mijnheer de minister, het is mijn bedoeling vanmorgen storm
te lopen tegen de hypocrisie, tegen de schijnheiligheid waarmee de
Belgische buitenlandse politiek nu al zo lang opgezadeld is, in het
bijzonder sinds uw regering aan de macht is, want het is eigenlijk uw
regering die het hier voor het zeggen heeft.

Ten eerste wil ik het hebben over de Waalse wapenfabriek. Een
wapenfabriek moet wapens verkopen. Wapens verkoopt men aan
landen waar wapens nodig zijn. Ik denk niet dat u uw Minimi's kwijt kan
aan Lichtenstein, San Marino of de Zwitserse garde van het Vaticaan.
Wapens verkoopt u waar wapens nodig zijn. Dat is een standpunt dat
commercieel verantwoord kan heten vanuit uw ethiek, indien dat woord
hier niet te ernstig wordt gebruikt, en het is een standpunt dat het
Waalse belang dient: wij fabriceren wapens en we verkopen ze. Ik wil
nog eerlijker zijn en zal u zeggen dat u een nog sterkere troef hebt: de
wapens die u verkoopt aan Nepal, zijn bedoeld voor het koninkrijk. Prille
democratie zet ik tussen haakjes. Ik twijfel er ten zeerste aan of daar
respect voor de mensenrechten wordt betoond. Ik twijfel er alvast niet
aan dat het alternatief dat zich aanbiedt, namelijk een tweede editie van
de Rode Khmers, de situatie zeker niet zal verbeteren.

01.11 Francis Van den Eynde

(VLAAMS BLOK): C'est surtout
depuis l'avènement du ministre
Michel que la politique étrangère a
versé dans l'hypocrisie.

Les usines d'armement ont pour
vocation de vendre des armes à
des pays qui en ont besoin, bien
évidemment. Il va de soi que la
production ne pourra être écoulée
dans une ville comme le Vatican,
par exemple. Vendre des armes à
des pays en guerre, sans se
soucier de savoir si elles tombent
aux mains des "bons" ou des
"mauvais", est une attitude
défendable sur le plan commercial.
Mais, dans ce cas, il ne faut pas
espérer jouer les défenseurs
héroïques des droits de l'homme à
travers le monde sans être taxé

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

U kunt dus als u deze logica volgt, thuis vertellen dat u wapens
verkoopt aan landen waar oorlog is. Moraal: wie de goede of de slechte
is, daarvan trek ik mij niet veel aan, ik verkoop wapens. Dat kan uw
standpunt zijn, maar dat kan uw standpunt niet zijn, mijnheer de
minister van Buitenlandse Zaken, wanneer u door de wereld loopt als
een soort Jerommeke voor de verdediging van de mensenrechten, als u
overal de spieren laat rollen, overal de sterke man uithangt en zegt: "Ik
ben de kampioen van de mensenrechten". Dat is dan zeer tegengesteld
en zeer hypocriet.

Ten tweede, u kunt als regering uw eigen wetgeving en de internationale
verdragen niet schenden, want dat is nog hypocrieter. Dat is hier
voldoende aangetoond, ik zal er niet te lang stil bij blijven staan. Maar
wat betreft de wapenlevering aan Nepal heeft men nogal wat verdragen
en wetteksten als een vodje papier beschouwd. Immers, mijnheer de
minister, het ging hier niet om de mensenrechten, noch om een
bekommering over de toekomst van het koninkrijk Nepal. Het ging hier
zeker niet om een bekommering over de bevolking van dat koninkrijk.
Het ging om de verkoop van wapens, zaken, business. Niets meer of
niet minder. Op dat ogenblik heeft men blijkbaar in de paars-groene
regering precies zeer weinig scrupules.

Het is zelfs zo erg en dat is de derde vorm van hypocrisie die ik hier
aan de kaak wil stellen dat men alle principes van gezond beheer van
een verzekeringsdienst overboord gooit. Dat is wat er gebeurd is met de
Delcrederedienst. Een verzekeringsmaatschappij, een verzekeraar dekt
uitsluitend risico's. Dus op het ogenblik dat een dekking afgesloten is,
staat het niet vast als een paal boven water dat het voorziene bedrag
van de schadevergoeding zal moeten worden uitbetaald. Het begrip
risico is essentieel in de definitie van een verzekering.

Wanneer men dat risico overschat, dan wordt de premie een stuk hoger
berekend. Wanneer dat risico geen risico meer is omdat het een
zekerheid wordt, dan wordt er geen verzekering afgesloten. Zo
eenvoudig is dat.

Wat er hier gebeurt, is dat men heel vernuftig alle moeilijkheden opzij
gaat. Ook hier worden de elementaire regels van het huis Delcredere
overhoop gegooid. Men sluit een verzekering af in omstandigheden die
dermate erg zijn dat zelfs de afgevaardigde van de minister van
Financiën die ook een Luikenaar en bovendien een Waalse liberaal is,
de zaak niet kan goedkeuren. Dit omdat die afgevaardigde zich moet
houden aan wat de orthodoxie van een verzekering is. Niettemin wordt
in de omstandigheden die hier daarnet geschetst werden die
verzekering afgesloten. Deed men dit omdat er al een risico bestond?
Neen, want ik heb u reeds aangetoond dat men zeer goed wist dat het
risico zich reeds voorgedaan en gerealiseerd had en dat men op
voorhand wist dat men de schadevergoeding moest betalen. Toch wou
men deze verzekering uitbetalen omdat men zeer goed wist dat indien
die polis niet wordt opgesteld en dat indien die polis niet wordt
ondertekend en opgestuurd, er een ander risico zou bestaan. Het risico
zou erin bestaan dat de Fabrique Nationale d'armes de guerre niet aan
haar centen zou geraken. Dat risico wil men absoluut uitsluiten.

Of nu Nepal of de belastingbetaler de Minimi's betaalt men noemt dat
in het Frans "aux frais de la princesse" , is hier van veel minder
belang. Wat van belang is, is om het te zeggen in de taal die de
minister van Buitenlandse Zaken ooit uitte tegenover de
staatssecretaris toen er een dispuut was over bevoegdheden dat dit
voor FN "in de pocket" is. De moraal speelt hier geen rol meer. Vandaar
mijn stormloop tegen de hypocrisie die hier heerst.

d'hypocrisie.

Pour pouvoir livrer des armes au
Népal, on a ignoré maints traités et
textes de loi. Les livraisons se
résumaient à un acte commercial,
ni plus ni moins. Une fois encore,
l'arc-en-ciel s'est montré fort peu
scrupuleux.

Cette coalition arc-en-ciel a
également fait fi de tout principe de
bonne gestion d'un organisme
assureur, en l'occurrence l'Office du
Ducroire. En effet, un assureur ne
couvre que les risques, ce qui
signifie qu'on ne peut établir à
l'avance qu'il faudra ou non un jour
verser des dommages-intérêts. En
l'espèce, une assurance a bien été
contractée pour éviter qu'un autre
risque ne devienne ingérable, le
risque pour l'usine d'armement
wallonne de ne pas recevoir son
argent. Que ce soit le Népal ou le
contribuable belge qui paie, ce
n'est qu'un détail. Il n'y a pas de
morale qui tienne dans ce dossier.

En fait, les partis au pouvoir qui se
disent démocratiques, ne sont pas
conséquents du tout dans leur
action. Je n'ai pas entendu la voix
des verts, pacifistes par excellence
sauf pour tourner autour du pot.
Initialement, le socialiste flamand
Dirk Van der Maelen s'est certes
manifesté de temps à autre, mais il
n'est pas présent aujourd'hui. Au
moins, les libéraux, champions des
droits de l'homme depuis qu'ils
sont au gouvernement, sont restés
fidèles à leur bonne vieille image:
les affaires sont les affaires.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Wat mij nog meer ergert, mijnheer de voorzitter, is het totaal gebrek
aan consequentie dat wij terugvinden bij de traditionele partijen. U weet
wel: de "democratische partijen" die aan het bewind zijn en die stuk
voor stuk terzake zeer uitgetekende standpunten hebben. En terecht is
hier al de aandacht gevestigd op de groenen, de pacifisten bij uitstek,
de vijanden van elk wapengekletter, de aanhangers van de vredesduif en
het palmtakje. Ik heb ze niet gehoord, tenzij om op een verveelde wijze
om de hete brij te draaien. Dan zegt de heer Geysels: "ik lees wat ik
lees" en hoor ik "wat moet dat moet".

Wat de socialisten betreft, hebben we de heer Van der Maelen in het
begin wel het een en het ander horen vertellen, maar hij is hier vandaag
niet. Dat is heel vlug terug gecamoufleerd. Hij kan nog komen, mijnheer
Valkeniers, maar ik twijfel dat hij nog op tijd zal zijn want we zijn hier
bijna aan het einde van de reeks interpellaties.

Wat de liberalen betreft, herhaal ik dat deze kampioenen van de
mensenrechten sinds ze deze keer aan de regering deelnemen niet zo
trouw zijn aan het imago dat zij al jaren meedragen.

Sakies zijn sakies. Dat is wat er hier gebeurd is, maar dan in het
Waals.

Mijnheer de voorzitter, in de gegeven omstandigheden...

01.12 Jef Valkeniers (VLD): Dat is nogal simplistisch, mijnheer Van

den Eynde. Zo eenvoudig ligt het niet.

01.12 Jef Valkeniers (VLD): Ce

sont là des propos assez
simplistes, Monsieur Van den
Eynde. La situation n'est pas si
simple.

01.13 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Ja, ik hoor u graag

zoiets zeggen, mijnheer Valkeniers. Ik heb het simplisme in uw partij...
(...)

01.14 Jef Valkeniers (VLD): (...)

De voorzitter: Mag ik vragen de spreker te laten uitspreken?

01.15 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): De waarheid

kwetst, mijnheer Valkeniers. De waarheid kwetst! Wanneer u geen
andere woorden meer vindt, dan noemt u het maar simplistisch. U zou
ook kunnen zeggen dat ik niet democratisch ben. Ik heb nog een aantal
andere epitheta te uwer beschikking om mij proberen de mond te
snoeren, maar dat zal voorlopig nog niet gaan.

01.15 Francis Van den Eynde

(VLAAMS BLOK): La vérité blesse.
Pour me faire taire, vous pourriez
également dire que je suis
"antidémocratique". J'en connais
d'autres.

01.16 Jef Valkeniers (VLD): (...)

01.17 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Mijnheer de

voorzitter, als ik van de heer Valkeniers mijn zin mag afmaken...

De voorzitter: Van mij mag u dat.

01.18 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Vanzelfsprekend

mag dat van u, mijnheer de voorzitter, ik verwacht niets anders.

Het was, zoals ik gezegd heb in het begin van mijn interpellatie, mijn
bedoeling van de hypocrisie van dit bewind aan de kaak te stellen. Ik
denk dat ik dat met die argumenten gedaan heb. Volgens mij heeft de
oppositie maar één plicht, namelijk de schijnheiligheid blijven
bekampen.

01.18 Francis Van den Eynde

(VLAAMS

BLOK): En tant

qu'opposition, nous n'avons d'autre
choix que continuer à combattre
l'hypocrisie.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.19 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, het weze mij

gegund om op het einde van deze reeks interpellaties ieder zijn rol,
zou ik zeggen enkele bescheiden vragen te stellen over de realiteit.
Dat is belangrijk, zeker met deze regering en ook in andere dossiers.

Eerste vraag, mijnheer de minister, op welke wijze wordt er door de
bevoegde diensten concreet op toegezien dat er bij FN geen leveringen
bij uitbreiding: geen wapenleveringen gebeuren aan Nepal? Zijn er
daarover afspraken met het bedrijf? Is daar iemand van uw diensten
aanwezig? Hoe zit dat ineen? Is het uitgesloten dat wapens worden
geleverd op basis van eerdere contracten? Trouwens, wat dat betreft,
kunt u mij zeggen of er nog andere contracten lopen op dit moment, die
nog niet zijn uitgevoerd? Zo ja, werden die dan opgeschort? Hoe
vermijdt u concreet dat wapens of oorlogsmateriaal de fabriek van FN
verlaten om desnoods via omwegen in Nepal te belanden? Hoe
garandeert u het Parlement dat is trouwens uw job als minister dat
de wapenwet en wat hier wordt verkondigd, concreet worden
gerespecteerd?

Tweede vraag. Ik vernam, maar ik wil het van u horen, dat Nepal reeds
een voorschot zou hebben betaald op het contract waarover het gaat en
waarover de aanvraag tot exportlicentie strekt.

Mijnheer de minister, ik herinner mij de verklaringen bij vorige
interpellaties onder meer de groenen hebben daarmee geschermd
dat de Minimi's nog niet klaar zijn of waren en FN dus hoe dan ook niet
kon of kan leveren voor de geplande verkiezingen die nu werden
uitgesteld. Mijnheer de minister, het lijkt mij niet de beste pose u
eventueel te verschuilen achter de onwetendheid over het dossier. Kunt
u hier en nu opnieuw bevestigen dat de Minimi's nog niet klaar zijn, ook
niet gedeeltelijk zodat er geen gedeeltelijke levering kan volgen tegen
een voorschot?

Ten slotte. Mijnheer de minister, u bent als minister van Buitenlandse
Zaken betrokken in dit dossier en staat garant voor de uitvoering van de
wapenwet. Kunt u bevestigen of ontkennen tegenover het Parlement
ontkennen, naar ik aanneem dat het onmogelijk is dat bijvoorbeeld
midden vorige week een transportbedrijf of logistiek bedrijf desgevallend
de vraag zou hebben gekregen om alles in gereedheid te brengen voor
het vervoer van materieel vanuit FN-Herstal over de weg tot in Frankrijk,
om het dan van daar na een eventuele beslissing over de exportlicentie
rechtstreeks of via een ander land bijvoorbeeld Paraguay te leveren
aan Nepal? Het gaat dan over de bedoelde wapens, over een deel van
het materieel of ander materieel dat werd besteld. Kunt u dit bevestigen
of ontkennen?

01.19 Yves Leterme (CD&V):

Comment, concrètement, les
services compétents veilleront-ils à
ce que la FN ne livre pas d'armes
au Népal? Des accords ont-ils été
passés avec l'entreprise? D'autres
contrats éventuellement existants
mais non encore exécutés ont-il
été suspendus? Comment
empêchera-t-on concrètement que
des armes quittent la fabrique et
aboutissent au Népal par des voies
détournées? Il me revient que le
Népal aurait déjà versé un acompte
pour l'achat de ces armes.

Le ministre peut-il confirmer que la
fabrication de ces armes n'était pas
encore finalisée et qu'il est par
conséquent impossible pour la FN
de livrer ces armes? Est-il certain
que, dans l'intervalle, aucune
société de transport n'a été
sollicitée pour acheminer des
armes de la FN en France afin
d'ensuite livrer ce matériel au Népal
par toutes sortes de détours?

01.20 Jef Valkeniers (VLD): Dat zijn verdachtmakingen, mijnheer

Leterme!

01.21 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de minister, ik dank u in elk

geval voor de duidelijke antwoorden die u zult geven op die concrete
vragen.

De voorzitter: Twee bedenkingen, mijnheer Leterme. De minister laat
opmerken dat u naar zijn informatie andere vragen stelt dan de vragen
die werden ingediend. Ik deel u dat slechts mee. Ik pas het Reglement
toe en laat nu eerst de minister aan het woord, hoewel andere collega's
het woord hebben gevraagd. Straks kunnen andere collega's dan de
interpellanten nog aan het woord komen.

Le président: Le ministre Michel
fait remarquer que plusieurs de vos
questions n'ont pas été déposées
préalablement.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.22 Minister Louis Michel: Mijnheer de voorzitter, collega's, sta mij

toe een antwoord te formuleren op de verschillende interpellaties en hun
aanvullingen. Een aantal vragen vertonen overlappingen, andere
elementen komen te berde wanneer ik de diplomatieke zending naar
Nepal evalueer.

De principebeslissing om de uitvoerlicentie voor Nepal goed te keuren
werd tijdens het kernkabinet van 11 juli 2002 genomen. Het dossier dat
door het ministerie van Economische Zaken werd overgemaakt is
samengesteld uit een formulier dat bepaalt voor welke producten een
licentie wordt aangevraagd, evenals de uiteindelijke gebruiker. Het
geheel van deze gegevens was gekend toen de beslissing in het
kernkabinet werd genomen. Onze diplomatieke post beschikte reeds
over het certificaat van eindbestemming dat nog voor waar moest
worden verklaard. Dit certificaat was reeds sinds enkele dagen ter
beschikking van de ambassade toen de authenticiteit werd vastgesteld
en de stempel van de ambassade werd aangebracht. Toen de
beslissing op 19 juli 2002 werd ondertekend was ik in het bezit van het
certificaat van eindbestemming, voor waar verklaard door de ambassade
zoals voorzien door het koninklijk besluit. Het kernkabinet werd
geïnformeerd over het geheel van de elementen met betrekking tot de
transactie voor dewelke de uitvoerlicentie werd aangevraagd. Ik ben
ertoe gehouden alle bedingen na de wet van 11 april 1984 met
betrekking tot de publiciteit in de administratie te eerbiedigen. Na
onderzoek door de juridische dienst van mijn departement blijkt dat
deze wet mij niet toelaat u de gevraagde documenten mee te delen.
Het is voor mij zonder meer duidelijk dat het bestaan van een lek geen
rechtvaardiging is om de wet te overtreden. De uitvoerlicenties zijn
steeds geldig voor één jaar en vermelden steeds wat artikel 7 van de
wapenwet inhoudt.

Zoals de eerste minister verschillende malen zei tijdens de plenaire
kamerzitting van 29 augustus 2002 werd de beslissing om de
uitvoerlicentie toe te kennen genomen na een grondige analyse van de
toestand in Nepal op dat moment en nadat het dossier werd onderzocht
en goedgekeurd door het kernkabinet. De redenen voor deze positieve
beslissing en de overeenstemming met de criteria van de wet, de
voorbereidende werkzaamheden van 1991 en de criteria van de
Europese gedragscode werden uitvoerig uiteengezet tijdens de
kamerzitting. De bepaling over de interne spanningen die zouden
kunnen leiden tot een gewapend conflict die in de wet van 1991 staan
vermeld moeten het voorwerp uitmaken van een politiek oordeel,
hetgeen de regering heeft gedaan op basis van de hierboven vermelde
gegevens. Ik heb duidelijk aan de commissie voor de Buitenlandse
Zaken van de Kamer op 7 september aangegeven dat, indien de
verkiezingen niet zouden doorgaan en dit manifest te wijten zou zijn
aan de autoriteiten, ik gebruik zou maken van artikel 7 van de wet van
1991. Ik heb eraan toegevoegd dat zulks niet het geval zou zijn indien
de verkiezingen niet konden doorgaan wegens een fout van de guerrilla.

01.22 Louis Michel, ministre: Le

11 juillet dernier, le cabinet restreint
a pris la décision de principe de
donner son aval à l'octroi de la
licence d'exportation. Le dossier du
département des Affaires
économiques contenait à ce
moment un formulaire comprenant
des données sur le produit et son
utilisateur. Le poste diplomatique
disposait également déjà d'un
certificat de destination finale, qui
devait toutefois encore être
authentifié. Le 19 juillet, lors de la
signature de la décision, tout cela
était fait. La loi du 11 avril 1994 ne
me permet pas de rendre ces
documents publics. Une fuite ne
justifie pas que l'on transgresse la
loi. Les licences d'exportation sont
toujours valables un an.

Il a été répété à de nombreuses
reprises que la décision d'accorder
cette licence d'exportation avait été
prise après une analyse minutieuse
de la situation au Népal et après
l'approbation du dossier par le
cabinet restreint. Selon la loi de
1991, il doit être établi
préalablement qu'il n'existe pas de
tensions internes susceptibles de
mener à un conflit armé. Cela a été
fait. Le 7 septembre, j'ai déclaré en
commission des Relations
extérieures que j'invoquerais cette
loi si, à la suite d'une intervention
des autorités, les élections prévues
ne pouvaient avoir lieu.

Je souhaite, à présent, aborder l'évaluation de la situation au Népal mi-
octobre 2002, tenant également compte du rapport que j'ai reçu de la
mission qui s'est rendue sur place. Il est important, me semble-t-il, de
remettre les derniers événements politiques au Népal dans leur
contexte. Le résultat des dernières élections de 1999 qui ont donné la
majorité absolue au Nepalese Congress Party reflétait le désir de
stabilité de la population qui avait connu une succession de
gouvernements entre 1991 et 1999.

L'assassinat du roi Birendra par son fils en juin 2001 entraînera la
démission du premier ministre et la nomination de Sher Bahadur Deuba

De verkiezingen van 1999 waarbij
de Nepalese Congress Party de
absolute meerderheid behaalde,
weerspiegelen het verlangen naar
stabiliteit van de Nepalese
bevolking.

Het staakt-het-vuren, afgekondigd
door de in juni 2001 tot eerste
minister benoemde heer Deuba, en
de door hem aangeknoopte dialoog

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

qui annoncera immédiatement le cessez-le-feu contre la guérilla
maoïste pour entamer un dialogue avec eux. Les pourparlers furent
interrompus unilatéralement par la guérilla le 22 novembre 2001 qui
lança alors des attaques sans précédent, notamment contre les
installations militaires. L'état d'urgence est proclamé le 26 novembre
car la situation devient incontrôlable et le gouvernement est autorisé à
faire appel à l'armée contre les maoïstes. Jusqu'ici, seule la police était
autorisée à intervenir.

Il est maintenant bien établi que la guérilla maoïste utilise au Népal une
stratégie de violences régulières et répétées qui déstabilisent un pays
faisant partie du groupe des pays les moins développés du monde. Ces
attaques, notamment contre les infrastructures civiles, contribuent à
accentuer sa fragilité économique et ont plusieurs fois été condamnées
par la communauté internationale, et tout dernièrement encore par la
première réunion de suivi de la Conférence de Londres qui a eu lieu à
Katmandou le 11 octobre.

Cette stratégie a entraîné une rupture dans le fonctionnement normal
des institutions démocratiques de l'Etat qui s'est traduite par la
paralysie du pouvoir d'action du gouvernement qui devait organiser les
élections à la mi-novembre et par le report de celles-ci.

Il ne peut être contesté que le report des élections a été rendu
indispensable par les attaques incessantes de la guérilla maoïste et
par la crainte des autorités de ne pouvoir assurer la sécurité du pays
durant les élections. La guérilla avait, par ailleurs, annoncé qu'elle
boycotterait les élections par des actes de violence et par le maintien
d'un climat de terreur.

Le parlement ayant été dissous en mai, comme le prévoit la
Constitution en prévision de la tenue d'élections anticipées en
novembre 2002 la fin de la législature était en 2004 , et le
gouvernement n'étant pas en mesure de les organiser dans des
conditions de sécurité normales pour les électeurs, le Roi a voulu
mettre fin à cet imbroglio politique. Le 4 octobre, il a fait appel aux
pouvoirs particuliers que lui confèrent les articles 127 et 27.3 de la
Constitution népalaise, pour sortir le pays de ses difficultés. Il agissait
ainsi en qualité d'ultime garant de l'unité nationale et de la souveraineté
du pays et pour empêcher toute nouvelle détérioration de l'Etat.

Dans son discours du 4 octobre, le Roi a, à plusieurs reprises, répété
son engagement pour le respect de la monarchie constitutionnelle et de
la démocratie multipartite. Après avoir dissous le gouvernement en
place, il a immédiatement annoncé son intention de constituer un
nouveau gouvernement intérimaire qui devrait préparer les nouvelles
élections et être composé de représentants de tous les partis
politiques. A cet effet, il a invité ceux-ci à lui donner des noms de
candidats dans les cinq jours. Ce scénario n'ayant pu être mené à
bien, le Roi a désigné, le 11 octobre, un premier ministre qui a formé un
nouveau gouvernement.

Les neuf membres désignés ont déjà prêté serment et ce nouveau
gouvernement devrait être entendu après les grandes fêtes hindoues qui
ont lieu du 12 au 19 octobre. Il reste ouvert aux grands partis du pays.

La composition du nouveau gouvernement qui réunit les hommes
politiques et les intellectuels de haut niveau un économiste réputé, un
diplomate ancien ambassadeur aux Nations Unies, un neurochirurgien
de renom, une activiste sociale reconnue nationalement et
internationalement pour sa lutte contre la traite des femmes traduit
cette volonté de mettre en oeuvre le mandat qui lui est donné.

met de maoïstische guerilla,
werden op 22 november 2001
werden eenzijdig door die guerilla
verbroken. De guerilla maakte zich
trouwens schuldig aan
geweldplegingen zonder weerga.
Op 26 november werd de
noodtoestand afgekondigd en kreeg
de regering de toestemming om het
leger in te schakelen om de
maoïsten te bestrijden.

De strategie van de guerilla stoelt
op frequente geweldplegingen en
destabiliseert het land, dat een van
de minst ontwikkelde is ter wereld.
Die strategie, die herhaaldelijk door
de internationale gemeenschap
werd veroordeeld, heeft tot een
verlamming van de democratische
instellingen en het uitstel van de
verkiezingen, die medio november
moesten plaatsvinden, geleid. Als
reden daarvoor werd aangevoerd dat
men vreesde de veiligheid niet
langer te kunnen verzekeren.

Aangezien het parlement in mei
met het oog op de verkiezingen
werd ontbonden en de regering
onmogelijk verkiezingen kan
organiseren waarbij de veiligheid
wordt gewaarborgd, heeft de
Koning, die er nogmaals op
gewezen heeft dat hij voorstander
blijft van een constitutionele
monarchie en een
meerpartijendemocratie, op 4
oktober gebruik gemaakt van de
bijzondere bevoegdheden die de
Nepalese grondwet hem verleent en
heeft hij op 11 oktober een eerste
minister aangewezen die een
nieuwe interimregering moet
vormen welke met de organisatie
van nieuwe verkiezingen is belast.

Die regering, uit de samenstelling
waarvan blijkt dat de negen leden
die er deel van uitmaken
vastbesloten zijn hun taak tot een
goed einde te brengen, blijft
openstaan voor de grote partijen
van het land. Zij zal via
onderhandelingen met de guerilla
de weg moeten vrijmaken voor
nieuwe verkiezingen, waarvan de
datum bijgevolg nog niet kan
worden vastgesteld. Zij zal
eveneens de strijd moeten
aanbinden tegen de corruptie, die
samen met het feit dat de grote

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Sa première tâche sera d'entamer un dialogue avec la guérilla maoïste
pour créer les conditions permettant d'organiser les élections. La date
qui sera retenue ne peut encore être fixée puisqu'elle dépendra de
l'évolution de ces pourparlers. Le mandat du nouveau gouvernement est
notamment de lancer des mesures efficaces de lutte contre la
corruption et d'assurer le "good governance" par une discipline
financière.

Il s'avère en effet que la corruption des grands partis et leur peu d'intérêt
à mener une politique soucieuse des intérêts de base de la population
en ce qui concerne notamment les soins de santé, l'éducation et le
chômage aient contribué, à l'origine, à former un terreau qui a permis à
la guérilla de progresser.

Le secrétaire général du parti communiste a lui-même signalé aux
membres de la mission belge envoyée à Katmandou que le nouveau
gouvernement devait avoir un mandat clair de lutte contre la corruption,
de développement social et économique et devait être guidé par les
principes de "good governance".

Ce qui est maintenant le cas du fait du Roi lui-même. Sa décision est
d'ailleurs largement soutenue par la population népalaise. Comme l'a
souligné un Népalais dont le témoignage a été repris par la presse
belge, il s'agit non pas de la fin de la démocratie mais de la fin de la
corruption.

La communauté internationale a d'ores et déjà pris position pour
soutenir les institutions démocratiques népalaises.

Ainsi, la Commission a confirmé, le 8 octobre, que les activités de
coopération en cours ne seraient pas affectées par les changements
politiques actuels et elle s'est déclarée prête à soutenir tout scénario
qui pourrait contribuer à la consolidation de la démocratie au Népal.

La première réunion de suivi de la Conférence de Londres de juin 2002,
à laquelle la mission belge a pu assister comme observateur, s'est
tenue à Katmandou le 11 octobre, il y a donc quelques jours. Les
conclusions précisent que les participants condamnent la menace à la
démocratie que constituent la guérilla maoïste ainsi que leurs
destructions de tant de vies de vies que de biens. Ils insistent sur le fait
que le changement politique ne se fera pas par la violence. Les
conclusions de cette réunion peuvent se résumer en un message clair
de soutien de la communauté internationale au gouvernement népalais
dans sa campagne contre les maoïstes.

L'Union européenne a également réaffirmé son soutien au
gouvernement démocratique et aux principes de démocratie multipartite
et de monarchie constitutionnelle contenus dans la constitution
népalaise. Elle prie le nouveau gouvernement d'assurer des
négociations rapides avec les maoïstes pour les intégrer dans le
processus politique et se réjouit de la réunion de meilleures conditions
pour des élections libres et démocratiques. Elle prie également de
même le gouvernement d'en annoncer prochainement la date.

Elle condamne une nouvelle fois les actions armées violentes de la
guérilla maoïste qui ont entraîné des souffrances considérables parmi la
population du Népal et l'annulation des élections.

L'Union européenne insiste pour que la guérilla mette immédiatement
fin à ses actions violentes et entame un dialogue politique avec le
gouvernement népalais.

partijen zich weinig bekommeren
om de basisbelangen van de
bevolking, een uitstekende
voedingsbodem is geweest voor de
opkomst van de guerilla.

De Koning, daarin gesteund door
de Nepalese bevolking, waakt er
persoonlijk over dat de nieuwe
regering de strijd tegen de corruptie
aanbindt en zich inzet voor
economische en sociale
ontwikkeling.

De internationale gemeenschap
heeft beslist de Nepalese
democratische instellingen te
steunen. De eerste
opvolgingsvergadering van de
Conferentie van Londen van juni
2002 werd op 11 oktober gehouden;
de conclusies ervan zijn, kort
samengevat, een steunverklaring
aan de Nepalese regering in haar
strijd tegen de Maoïsten. De
Europese Unie heeft de nieuwe
regering gevraagd op korte termijn
onderhandelingen aan te gaan met
de Maoïsten om ze te betrekken bij
het politieke proces en binnenkort
een datum aan te kondigen voor
vrije en democratische
verkiezingen. Zij dringt er bij de
guerrilla op aan haar gewelddadige
acties onmiddellijk stop te zetten
en de politieke dialoog met de
Nepalese regering aan te gaan en
ze wijst er eens te meer op dat
eerst en vooral de onderliggende
redenen van de bestaande crisis
moeten worden aangepakt.

De kleur of de politieke
aanhorigheid van de diplomaten die
deel uitmaakten van de
evaluatiecommissie van de
toestand in Nepal is mij niet
bekend. Het is de voorzitter van het
directiecomité die beslist over hun
aanwijzing. Ik speel daarbij geen
enkele rol, en ik heb alleen
gevraagd dat men op een faire
manier de meest bekwame mensen
zou kiezen. De heer Bourgeois blijft
volhouden dat iemand van MR-
signatuur er deel van uitmaakte. Ik
ken die mensen echter niet, terwijl
ik de mensen van MR-strekking
doorgaans toch wel ken. Wellicht
delen we niet dezelfde opvatting
over de Staat.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

En même temps, l'Union européenne rappelle le besoin urgent de
traiter les causes sous-jacentes du conflit en cours, notamment la
pauvreté, l'exclusion, la corruption et les droits de l'homme.

J'aborde à présent la question de l'évaluation de la situation au Népal
par la mission belge envoyée à Katmandou.

Au passage, je voudrais faire remarquer que je ne connais, je vous le
jure, la signature ni l'appartenance politique des diplomates qui ont fait
partie de cette mission. Ils ont été choisis pour leurs qualités et leurs
compétences. Ce n'est du reste pas moi qui les ai choisis. Ce choix
relève de la décision du président du comité de direction, anciennement
le secrétaire général. Je ne suis pour rien dans le choix de cette
mission. J'ai simplement demandé à mes services de choisir
loyalement et correctement des gens qui leur paraissaient être les plus
aptes à faire partie de cette mission.

Monsieur Bourgeois, vous dites que quelqu'un "van MR signatuur" en
fait partie. J'aimerais savoir de qui il s'agit parce que je ne les connais
pas et, en principe, je connais les gens qui ont une sensibilité MR. Il
est vrai que je n'ai sans doute pas la même conception de l'Etat que
vous.

Pour ce qui concerne l'évaluation de la situation après la mission, cette
dernière a séjourné à Katmandou du 5 au 13 octobre. Elle avait pour
mandat de rédiger un rapport sur la situation politique, sur la sécurité et
la situation des droits de l'homme.

Elle a eu des contacts avec des représentants de partis politiques,
organisations des droits de l'homme, des journalistes, la représentation
diplomatique de l'Union européenne et des Etats-Unis, les ministères
des Affaires étrangères et de l'Intérieur et le Bureau central de l'armée.
Elle a également effectué une visite de travail au centre de formation de
la police et des forces armées. Elle a en outre effectué une mission de
reconnaissance dans le district de Nuwakot, à 60 kilomètres de
Katmandou. En outre, elle a pu suivre en tant qu'observateur la réunion
de du groupe de contact des pays donateurs, qui était le premier follow-
up de la Conférence de Londres de fin juin 2002.

La mission souligne que les actions armées des maoïstes se sont
développées dans un contexte d'extrême pauvreté, de sous-
développement et de frustration. Elles ont pu avoir un certain écho dans
les districts les moins développés du Népal, en développant des idéaux
de développement social et économique.

Néanmoins, ils se sont petit à petit adonné à une extrême brutalité et
ont développé une stratégie de terreur vis à vis de certaines
communautés locales, choisissant des cibles qui représentent
l'autorité centrale telles que les écoles, les infrastructures, les postes
de police et de l'armée.

Pour la quasi-totalité des interlocuteurs que la mission a rencontrés, il
se confirme que les maoïstes se sont maintenant aliéné la population
qui est devenue la victime de leurs agissements. Personne ne met en
doute que leur objectif est de mettre en place une démocratie populaire
et ils sont comparés au Sentier lumineux ou aux "Khmers rouges".
Leurs négociations avec le premier ministre Deuba entre juillet et
novembre 2001 sont considérées comme n'ayant été qu'un modus
operandi dans l'attente de s'emparer du pouvoir et, selon les
interlocuteurs de la mission, les maoïstes auraient mis à profit le
cessez-le-feu mis en place pendant ces négociations pour renforcer

De zending had de opdracht
gekregen een verslag op te stellen
over de politieke toestand, de
veiligheid en het respect voor de
mensenrechten. Zij heeft de
verschillende partijen en de
betrokken actoren ruim
geraadpleegd. Zij onderstreept dat
de acties van de Maoïsten zijn
gegroeid in een context van
extreme armoede, van
onderontwikkeling en van frustratie
en dat ze in de meest
achtergebleven streken een zekere
weerklank hebben gekregen.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

leurs positions sur le terrain et diriger de nouvelles attaques contre les
postes de police et de l'armée.

Tous les interlocuteurs qu'a rencontrés la mission sont d'avis qu'une
stratégie à plusieurs facettes doit être mise en place pour exercer une
pression sur les maoïstes et les forcer à prendre place dans le paysage
politique népalais, et ainsi mettre fin au climat d'insécurité, ce qui
permettra d'assurer la tenue des prochaines élections.

Toujours selon ces interlocuteurs, cette stratégie doit comprendre des
éléments socio-économiques mais aussi militaires. Tous ont signalé
sur ce point que les forces armées et de police disposaient de moyens
défectueux, non seulement en ce qui concerne l'armement et les
équipements militaires mais aussi en ce qui concerne le
renseignement.

La situation des droits de l'homme a également fait l'objet de tous les
entretiens de la mission belge au Népal. Il est établi que des violations
des droits de l'homme existent, tant du côté des autorités que du côté
des maoïstes. Les autorités népalaises, toutefois, en sont conscientes
et ont crée dès 1996 une commission nationale des droits de l'homme
qui travaille en contact étroit avec une dizaine d'ONG. Une cellule
"droits de l'homme" a également été créée au sein de l'armée.

La commission nationale des droits de l'homme considère qu'elle ne
peut exercer son contrôle que sur les forces de police et de sécurité
chargées de respecter la loi, alors qu'elle se considère incapable de
contrôler les milliers de violations dénoncées dans le chef des
maoïstes qui sont considérés comme criminels de droit commun.

Il n'en reste pas moins que tous les interlocuteurs de la mission belge,
en ce compris les organisations de droits de l'homme, étaient d'accord
sur la nécessité de neutraliser les maoïstes. L'approche militaire
considérée comme nécessaire devra être couplée à des mesures
politiques et socio-économiques et, bien entendu, rester dans le cadre
de la loi, notamment du respect des droits de l'homme. Ces
conclusions sont identiques à celles de la Conférence de Londres, de
la réunion de suivi de Katmandou et de la déclaration de l'Union
européenne.

En ce qui concerne la situation de sécurité qui constituait le troisième
volet du mandat de la mission belge, ses constatations sont les
suivantes. Les services de police et de sécurité qui par ailleurs
reçoivent au niveau des officiers une formation classique et complète
législation, maintien de l'ordre, droits de l'homme etc. sont
totalement sous-équipés. Les armes de la police datent de la deuxième
guerre mondiale. Dès lors, les forces de police qui depuis 1996 étaient
chargées de lutter contre la guérilla maoïste ont subi de lourdes pertes,
en raison de leur équipement déficient et suranné. Suite à ces échecs
et après que l'état d'urgence a été instauré, l'armée a été autorisée à
intervenir mais elle non plus n'était pas équipée ni entraînée à ce genre
de combat contre la guérilla, affectée jusque là à un rôle protocolaire ou
à des opérations internationales de maintien de la paix.

Dès lors, ils sont impuissants devant les attaques souvent nocturnes
lancées par des milliers de guérilleros contre les postes qu'ils
occupent, avec pour seules armes pour se défendre des fusils à un
coup datant d'avant la seconde guerre mondiale ou des armes
dépourvues de toute efficacité. Un gouvernement ne disposant que
d'armes surannées et inefficaces se trouve dans une position de
faiblesse qui ne lui permet pas d'imposer à la guérilla de revenir à la
table des négociations.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

C'est dans ce sens que les conclusions de la Conférence de Londres
avaient déjà souligné qu'une assistance militaire était nécessaire pour
affaiblir la guérilla et la pousser à revenir négocier.

Ne pas livrer d'armes à l'armée népalaise aurait pour conséquence
d'abandonner le Népal aux mains des rebelles et mettrait de ce fait
sérieusement en péril la démocratie

Je puis maintenant vous lire le rapport de la mission.

De samenstelling van de missie:
- M. Johan Maricou, ambassadeur, service public fédéral des Affaires
étrangères, du Commerce extérieur et de la Coopération au
développement, ancien ambassadeur à Pékin;
- de h. Eddy Hendrickx, hoofdcommissaris, ministerie van
Binnenlandse Zaken;
- de h. Stefaan Vande Venne, majoor, ministerie van Defensie,
- M. Bruno Georges, conseiller d'ambassade, service public fédéral des
Affaires étrangères, au service des droits de l'homme.

J'en arrive au rapport.

Ten eerste, de opdracht van de missie. De Belgische
waarnemersmissie verbleef te Kathmandu en omgeving van zaterdag 5
tot zondag 13 oktober 2002. Deze korte periode verplichtte haar een
selectie te maken in haar contacten. Bovendien liet deze korte
tijdspanne niet toe uitgebreide terreinbezoeken uit te voeren. De missie
had als opdracht een beknopt rapport bezorgen over de politieke
toestand, de veiligheidssituatie en de staat van de mensenrechten in
Nepal. Met dit doel voerde ze gesprekken met vertegenwoordigers van
politieke partijen en mensenrechtenorganisaties, met journalisten, met
de diplomatieke vertegenwoordiging van de Europese Unie en de
Verenigde Staten, met een agentschap van de Verenigde Naties, met
de ministeries van Binnen- en Buitenlandse Zaken en met het Army
Center Office. Ze bracht werkbezoeken aan centra voor opleiding van de
politie en van de strijdkrachten. Tevens was ze op vrijdag 11 oktober als
waarnemer aanwezig op de bijeenkomst van International Contact
Group van donorlanden. Om de veiligheidssituatie in een ander district
dan Kathmandu te kunnen evalueren, voerde ze autonoom, zonder
begeleiding van leger of politie een verkenning uit in het Nuwakot-
district, 60 kilometer ten noorden van Kathmandu. De missie stelde ten
slotte dagelijks een overzicht van de Engelstalige pers samen.

Ik zal voorts lezing geven maar zal de identiteit van de getuigen niet
openbaar maken. Dit is een openbare vergadering. Ik hoop dat u begrip
kunt tonen voor deze geheimhouding, voor de veiligheid van de
betrokkenen.

Les observateurs belges étaient en
mission à Katmandou du samedi 5
au dimanche 13 octobre 2002. Ils
devaient faire le tour d'horizon de la
situation politique, de la sécurité et
du respect des droits de l'homme
au Népal. Ils ont eu des entretiens
avec des représentants des partis
politiques, des organisations de
défense des droits de l'homme, de
l'agence des Nations Unies, du
ministère des Affaires étrangères
ainsi qu'avec des journalistes et
des représentants diplomatiques.
Ils ont effectué un certain nombre
de visites de travail et se sont
rendus en reconnaissance de façon
autonome dans un district situé à
soixante kilomètres au nord de
Katmandou. Ils ont également
dressé un aperçu de la presse
anglophone.

La commission consent-elle à ce
que les témoins restent
anonymes?

De voorzitter: Collega's, gaat u daarmee akkoord? Als u een gesloten vergadering wil, ...

01.23 Geert Bourgeois (VU&ID): (...), voor de veiligheid van de

mensen aldaar. Ik denk dat het te overwegen is.

01.23 Geert Bourgeois (VU&ID):

Cela démontre uniquement que la
situation est particulièrement
dangereuse.

De voorzitter: Ik wil de woorden van de minister niet interpreteren, maar....

01.24 Minister Louis Michel: De maoïsten zijn zeer gevaarlijk,

mijnheer Bourgeois.

01.24 Louis Michel, ministre: Ce

sont les maoïstes qui sont

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

particulièrement dangereux, M.
Bourgeois.

01.25 Geert Bourgeois (VU&ID): Dat weet ik, mijnheer de minister.

Daar hebt u overschot van gelijk in!

(...)

01.26 Jef Valkeniers (VLD): Wat moet men doen met de maoïstische

beweging?! (...) Dat is mijn mening. Wat moet men doen met
terroristen? (...) (Onderlinge gesprekken)

01.26 Jef Valkeniers (VLD): En

effet. Les rebelles doivent être
éliminés.

De voorzitter: Mijnheer Valkeniers, u hebt het woord niet.

(...)

01.27 Minister Louis Michel: Ik lees voor uit het rapport. Nepal is een

bergachtig land, gelegen op de zuidelijke flank van de Himalaya, tussen
India en China. Nepal, dat geen enkele toegang tot de zee heeft,
behoort tot de groep van de minst ontwikkelde landen in de wereld. Het
is een mozaïek van tientallen etnische groepen, talen en culturen.
Nepal is de enige officiële hindoestaat in de wereld. De topografie van
het land heeft tot gevolg dat het grootste deel van de bevolking (60%)
geconcentreerd leeft in een viertal grotere valleien. Bestuurlijk wordt het
land onderverdeeld in 75 districten. 72,5% van de totale bevolking is
ongeletterd. De levensverwachting is 58 jaar.

81% van de bevolking is actief in een arbeidsintensieve landbouw,
voornamelijk geconcentreerd in het oosten. Nepal was nooit een
kolonie. 1951 betekent het einde van de Rhana-autocratie. In 1955
kreeg Nepal voor het eerst een grondwet die voorzag in een
parlementaire regering. In maart 1959 vonden de eerste parlementaire
verkiezingen plaats. In december 1960 stelde de koning een einde aan
dit democratisch experiment. Vanaf 1962 kende Nepal het panshayat,
een systeem van indirecte regering. Dit panshayat kwam tot een einde
in april 1990 met de na goedkeuring herinvoering van een nieuwe
grondwet van een meerpartijenstelsel. De eerste parlementaire
verkiezingen vonden plaats in 1991. De grondwet van 1990 is op dit
ogenblik nog integraal van toepassing.

Ik ga dieper in op de politieke toestand.

01.27 Louis Michel, ministre: Le

Népal, seul Etat officiellement
hindouiste, est un des pays les
moins développés et compte 75
districts administratifs. Soixante
pour cent de la population vivent
dans quatre grandes vallées; 72,5%
sont illettrés; 81% travaillent dans
le secteur primaire et l'espérance
de vie moyenne est de 58 ans.

C'est en 1955 que le Népal s'est
doté pour la première fois d'une
Constitution. Les premières
élections parlementaires s'y sont
tenues en 1959. En 1960, le Roi a
congédié le gouvernement. Il a fallu
attendre avril 1990 pour qu'un
régime multipartite soit instauré au
Népal, après quoi les premières
élections sous ce régime ont été
organisées en 1991.

En ce qui concerne la situation politique, de 1991 à 1999, le pays a
connu une longue succession de gouvernements de différentes
configurations. C'est dans ce contexte qu'en 1996 débutent les activités
maoïstes armées. Les élections de mai 1999 ont donné la majorité
absolue au Nepalese Congres Party reflétant un désir de stabilité de la
population déçue par l'instabilité politique des années précédentes. La
priorité du gouvernement est de relancer l'économie népalaise.

En mars 2000, le premier ministre Bhattarai est obligé de démissionner
suite à des dissensions dans son parti; c'est son rival Girija Prasad
Koiralda qui reprend le 22 mars les rennes du pouvoir. On espérait que
le premier ministre Koiralda ferait avancer le pays mais il ne semble
pas avoir eu plus de succès que son prédécesseur. Le travail du
parlement fut bloqué pendant tout le mois de mars 2001, l'opposition se
lançant dans de violentes diatribes contre le premier ministre accusé
de corruption.

Le 1

juin 2001, le Roi Birendra est assassiné par son fils aîné, le

prince héritier Dipendra dans un incident qui entraîne également la mort

Van 1991 tot 1999 waren in het
land tal van regeringen met
uiteenlopende samenstellingen aan
het bewind. Het is in die context
dat de activiteiten van de
gewapende maoïstische rebellen in
1996 een aanvang hebben
genomen.

In maart 2000 neemt eerste
minister Bhattarai ontslag en wordt
hij opgevolgd door zijn rivaal Girija
Prasad Koiralda, die er evenmin als
zijn voorganger in slaagt het land
uit het slop te halen. In maart 2001
worden de werkzaamheden in het
parlement geblokkeerd door de
oppositie, die de eerste minister
van corruptie beschuldigt.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de la Reine et de sept autres membres de la famille royale. Le Prince
Dipendra s'est suicidé immédiatement après. La couronne passe au
frère du roi, le Prince Gyanendra.

Le 19 juillet 2001 le premier ministre Koiralda démissionne, accusé par
son propre parti de ne pas avoir assuré la sécurité de la famille royale
et d'avoir mal géré la suite du régicide. On lui reproche également son
impuissance face à la détérioration de la situation dans le pays qui voit
une recrudescence du nombre de policiers tués par les maoïstes. Sher
Bahadur Deuba également membre du Nepalese Congres Party mais
appartenant à une autre faction lui succède. Le nouveau premier
ministre annonce immédiatement un cessez-le-feu dans la lutte contre
les maoïstes. Ces derniers se déclarent alors prêts à réciproquer et
entament un dialogue avec le gouvernement. Considérant que les
pourparlers ne menaient à rien, les maoïstes sous leur chef Prachand
décident, le 22 novembre 2001, de rompre unilatéralement le cessez-le-
feu. Deux jours plus tard, ils lancent une série d'attaques sans
précédent, notamment contre les installations militaires. Sentant la
situation prendre une allure incontrôlable, le Roi avec le soutien du
gouvernement proclame l'Etat d'urgence le 26 novembre 2001 dans tout
le pays. L'ordonnance du Roi accroît les pouvoirs du gouvernement qui
se voit désormais autorisé, pour la première fois, à faire appel à l'armée
contre les maoïstes. Confronté à une dissension au sein de son propre
parti à propos de la troisième prolongation de l'état d'urgence, le
premier ministre Deuba fait dissoudre le parlement le 22 mai 2002. Les
élections anticipant la fin de la législature de 2004 sont prévues pour le
mois de novembre 2002. Le 28 août 2002, l'état d'urgence est levé.

Op 1 juni 2001 worden Koning
Birendra en de Koningin vermoord
door hun oudste zoon prins
Dipendra, die onmiddellijk daarna
zelfmoord pleegt. Prins Gyanendra,
broer van de koning, wordt tot
koning gekroond.

Op 19 juli 2001 wordt eerste
minister Koiralda door zijn eigen
partij tot ontslag gedwongen. Hij
wordt opgevolgd door zijn
partijgenoot Sher Bahadur Deuba,
die een staakt-het-vuren afkondigt
en een dialoog met de maoïsten
aanknoopt. Na het mislukken van
de onderhandelingen hervatten de
maoïsten de gewapende strijd,
waarna de Koning en de regering
op 26 november 2001 de
noodtoestand uitroepen, waardoor
voor het eerst het leger tegen de
rebellen kan worden ingezet. Na
onenigheid binnen zijn eigen partij
laat eerste minister Deuba op 22
mei het parlement ontbinden. De
parlementsverkiezingen zijn
gepland in november 2002. Op 28
augustus 2002 wordt de
noodtoestand opgeheven.

Op 3 oktober richt premier Deuba zich met een mandaat dat hem op 29
september bezorgd werd door de meerderheidspartijen tot de koning,
met het verzoek de verkiezingen om veiligheidsredenen uit te stellen tot
2003 en hemzelf aan te stellen als premier van een regering van
nationale eenheid met als belangrijkste opdracht de grondige
voorbereiding van de verkiezingen.

's Anderendaags ontslaat de koning, met verwijzing naar
grondwettelijke bepalingen, premier Deuba en zijn regering wegens
incompetentie en verzoekt de politieke partijen binnen de vijf dagen
namen te bezorgen van politici voor de samenstelling van de nieuwe
regering, met eveneens als belangrijkste opdracht de verkiezingen te
organiseren. De politieke partijen van hun kant dringen aan op een
gezamenlijke audiëntie bij de koning, waaraan door het paleis echter
geen gevolg gegeven wordt. Daarop bezorgen de zes grote politieke
partijen op 8 oktober een memorandum aan het paleis met hun
suggesties, echter geen namen, en een nieuw verzoek om audiëntie.
Na zijn terugkeer in Kathmandu op 10 oktober vanuit het district
Gurkha, waar hij aanwezig was op een religieuze plechtigheid, ontvangt
de koning de leiders van de politieke partijen individueel.

Op 11 oktober kondigt het paleis de aanduiding aan van Lokendra
Bahadur Shand als nieuwe premier. Enkele uren later volgen de
aankondiging en de eedaflegging van een nieuw kabinet met 9 leden dat
na afloop van het Dashain-feest zal worden uitgebreid. Het mandaat van
de nieuwe regering is: "to hold our elections in a free and fair manner, to
launch effective anticorruption measures to ensure good governance,
and financial discipline to strengthen existing relations with friendly
countries and other countries having diplomatic ties with Nepal.
Moreover, the king instructed the newly appointed cabinet to involve

Le 3 octobre, le premier ministre,
M. Deuba, a demandé au roi de
différer les élections et de former un
nouveau gouvernement qui a été
chargé de préparer les élections.
Le 4 octobre, le roi a démis M.
Deuba de ses fonctions de premier
ministre et a invité les partis
politiques à lui fournir des noms en
vue de la constitution d'un nouveau
gouvernement. Le 8 octobre, les
partis politiques ont fait plusieurs
suggestions au roi et ont demandé
une audience collective. Le 10
octobre, le roi a reçu
individuellement les différents
leaders. Le 11 octobre, il a nommé
un nouveau premier ministre et un
nouveau cabinet qui s'est vu confier
la tâche de préparer les élections
et de s'atteler à la répression de la
corruption et de la violence au
Népal.

Pour les représentants de la
mission belge, les causes des
problèmes que connaît le Népal ne
font aucun doute. L'instauration du
système multipartite a suscité de
grands espoirs parmi la population.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

national consensus to create a congenial atmosphere in the country
and put an end to the prevailing violence."

De missie heeft vastgesteld dat niemand lijkt te twijfelen aan de
oorzaken die hebben geleid tot de huidige situatie. Bij de invoering van
een meerpartijenstelsel en de parlementaire democratie in 1990 waren
de verwachtingen van de bevolking bijna buitenmatig hoog. Twaalf jaar
later is er voor de meerderheid van de bevolking weinig veranderd:
endemische corruptie, uitsluiting en discriminatie, afwezigheid van een
beleid dat gericht is op de noden van de bevolking in het bijzonder op
het vlak van onderwijs en de gezondheidszorg werkloosheid, verdere
verkommering van de afgelegen gebieden en alle andere mogelijke
ingrediënten van bad governance hebben de politieke partijen bij de
bevolking gediscrediteerd. Het politieke establishment lijkt vooral oog te
hebben gehad voor zijn eigen belangen en gaf zich daarbij niet zelden
publiekelijk over aan onderlinge en interne twisten met in dat laatste
geval als voorbeeld de recente opsplitsing van de Nepal Congress
Party. Dat was een gevolg van persoonlijke ambities, zegt men.

Niet alleen de bevolking lijkt haar vertrouwen in de politieke partijen te
hebben verloren. Zo ook de huidige koning, Gyanendra zelf, die met zijn
tussenkomst van 4 oktober van het voordeel van de twijfel geniet en op
een brede graad van sympathie lijkt te kunnen rekenen bij de bevolking.
De politieke partijen zelf lijken tot de conclusie te zijn gekomen dat hun
optreden in de voorbije 12 jaar een belangrijke oorzaak was die leidde
tot het maoïstische probleem en de huidige politieke crisis. Een lid van
de communistische partij, na de splitsing van de Congress Party de
grootste partij in het land, leek dat te bevestigen toen hij aan de missie
meedeelde dat de nieuwe regering een duidelijk mandaat moest krijgen
voor de strijd tegen de corruptie, voor sociale en economische
ontwikkeling van het land, en dat zij geleid moest worden door de
beginselen van good governance. De missie heeft de indruk dat een
consensus daarover zich tussen de partijen aan het aftekenen is.

Tegen een achtergrond van uiterste armoede, onderontwikkeling en
frustratie van de bevolking, zijn de gewapende maoïstische acties te
verklaren. Met een agenda en idealen van sociale en economische
ontwikkeling en vooral van strijd tegen de armoede hebben de maoïsten
een aanhang en navolging kunnen vinden, vooral in een zestal districten
in het middenwesten van het land. Die districten behoren tot de minst
ontwikkelde gebieden van Nepal. Ook een tiental andere districten
worden in mindere mate getroffen door maoïstische acties.

Door het creëren van een sfeer van terreur zijn de maoïsten een aantal
keren erin geslaagd het hele land economisch te verlammen door
oproepen tot nationale stakingen. Indien echter deze maoïstische
revolutionairen aanvankelijk legitimate grievances konden voorleggen,
gaven zij zich geleidelijk over aan extreme brutaliteit en aan het
terroriseren van bepaalde lokale gemeenschappen. Zij kiezen hun
doelwitten zeer keurig uit en richten zich op doelen die de centrale
autoriteit vertegenwoordigen, zoals scholen, infrastructuur, politie- en
legerposten.

Volgens haast alle gesprekspartners hebben ze zich, als gevolg van
hun optreden, thans bij de bevolking die zelf een van hun slachtoffers is
geworden, gealieneerd. Niemand lijkt te betwisten dat hun uiteindelijke
doelstelling bestaat in de vestiging van een volksdemocratie zoals de
wereld er reeds een aantal heeft gehad. Tijdens omzeggens alle
gesprekken worden de maoïsten vergeleken met het Lichtend Pad en
met de Rode Khmers. Hun onderhandelingen met de interim-regering
van ex-premier Deuba, vorig jaar, worden beschouwd als een modus
operandi in afwachting van het veroveren van de macht.

Après 12 années toutefois, la
situation reste inchangée. La
corruption et la discrimination sont
quotidiennes et rien n'est mis en
oeuvre pour répondre aux besoins
de la population. Les intérêts des
partis priment manifestement.

La population n'est pas la seule à
avoir perdu confiance dans la
politique. C'est également le cas
du Roi actuel du Népal.
Fondamentalement, l'émergence
du mouvement maoïste est liée aux
problèmes sociaux énormes et à la
crise politique auxquels ce pays
doit faire face aujourd'hui. C'est la
raison pour laquelle le nouveau
gouvernement doit lutter contre ces
problèmes et cette crise. Car c'est
cette toile de fond de misère
sociale qui explique le problème
que constituent les maoïstes. Les
terroristes sévissent
essentiellement dans dix districts
mais d'autres districts en souffrent
tout autant. Les maoïstes se
distinguent par les atrocités
extrêmes qu'ils perpètrent.
Lorsqu'ils commettent des
attentats, ils prennent surtout pour
cible les écoles, les infrastructures,
la police et l'armée. Aussi leur
organisation est-elle comparée au
Sentier Lumineux et aux Khmers
rouges. Ils ont profité d'un cessez-
le-feu et de la tenue de
négociations pour consolider leurs
positions.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Van deze onderhandelingen en het ermee gepaard gaande staakt-het-
vuren, zouden zij trouwens gebruik hebben gemaakt om hun posities op
het terrein te versterken en nieuwe aanvallen te verrichten op politie- en
legerposten. Dit heeft geleid tot het uitroepen van de noodtoestand in
november 2001. Volgens één enkele gesprekspartner hebben de
maoïsten de onderhandelingstafel verlaten, omdat in zijn visie de
regering tot geen enkele toegeving bereid was.

Bovendien blijkt niemand van de gesprekspartners eraan te twijfelen dat
via een gecombineerde strategie druk moet worden uitgeoefend op de
maoïsten om hen te dwingen een plaats in te nemen in het mainstream
politieke landschap en alzo een einde te maken aan de situatie van
onveiligheid in het land. Deze strategie dient vooral politieke en sociaal-
economische componenten te bevatten, maar ook militaire. Hierbij
geven alle gesprekspartners toe dat de strijdkrachten en politie over
uiterst gebrekkige middelen beschikken, niet alleen inzake bewapening
en andere uitrusting, maar ook op het vlak van informatiegaring.

Niemand van de gesprekspartners lijkt er voorts aan te twijfelen dat het
uitstel van de verkiezingen, bepaald op 13 november, uitsluitend toe te
schrijven is aan de veiligheidssituatie in het land. Over het ontslag van
premier Deuba door de koning en de grondwettelijkheid van deze
maatregel is een oeverloos debat ontstaan met alle mogelijke varianten
van legalistische interpretaties. Ook over de modaliteiten voor de
benoeming van een nieuwe premier en de samenstelling van een
nieuwe regering, met inachtneming van de bepalingen van de Grondwet,
waren onmiddellijk diverse uiteenlopende interpretaties aanwezig. In dat
verband hebben sommige gesprekspartners gewezen op
onvolkomenheden in de Grondwet. Er wordt aan gedacht dat in de
toekomst te verhelpen.

Selon au moins un des interlocuteurs rencontrés, le Roi Gyanendra, en
limogeant le premier ministre Deuba a cherché à se ménager une
marge de manoeuvre dans un contexte politique de plus en plus chargé.
Son geste, fort bien accueilli par une grande partie de la population qui
attendait l'initiative de ses leaders pour sortir le pays de ses difficultés,
a suscité également de la nervosité et de la confusion parmi cette
même population, fort peu encline à accepter un retour à un régime
autocratique, après le changement démocratique de 1990.

Plusieurs interlocuteurs, s'ils ont mis en doute la constitutionnalité des
mesures prises par le souverain n'y ont attaché qu'une importance
secondaire au vu du contexte particulièrement difficile du pays.

Plusieurs interlocuteurs relèvent au moins trois raisons pour lesquelles
les partis politiques ont tenu et devraient encore tenir à éviter une trop
grande confrontation avec le Roi:
1. Ils se savent fort peu populaires, après leur maigre prestation des
douze dernières années.
2. Un trop grand antagonisme avec le palais conduira à un
renforcement des maoïstes.
3. Ils ont besoin de disposer également d'une marge de manoeuvre.

Le Roi, en tant qu'institution qui a réformé son attachement à la
monarchie constitutionnelle et à la démocratie multipartite, se voit en
tout état de cause accorder, dans l'immédiat, le bénéfice du doute par
la population.

Door eerste minister Deuba te
ontslaan heeft koning Gyanendra
zichzelf enige armslag willen geven.
Dat ontslag werd door een groot
deel van de bevolking, die hoopt op
betere tijden, op prijs gesteld, maar
heeft ook verwarring gezaaid en
angst voor een terugkeer naar een
autocratisch regime.

Verscheidene gesprekspartners
betwijfelden weliswaar de
grondwettelijkheid van de door de
vorst genomen maatregelen, maar
hechtten er, gezien de uiterst
penibele context, niet zo veel
belang aan.

De politieke partijen willen een
open confrontatie met de Koning uit
de weg gaan.

De bevolking geeft de Koning als
instituut alvast het voordeel van de
twijfel.

Alle diplomatieke waarnemers die de missie te Kathmandu heeft
ontmoet, gaan ervan uit dat Nepal en haar nieuwe regering blijvend
dienen gesteund te worden. De huidige ontwikkelingen zijn een nieuwe

L'évolution actuelle offre de
nouvelles perspectives pour les
relations futures. Une approche

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

gelegenheid om voort te bouwen op een engagement van de
internationale gemeenschap, zoals dat tot stand is gekomen tijdens de
bijeenkomst van de International Contact Group in juni 2002 te Londen
en herbevestigd tijdens de follow-up meeting in Kathmandu op 11
oktober. Thans doet zich voor die gemeenschap de kans voor om via
een geïntegreerde en brede aanpak bij te dragen tot de ondersteuning
van de Nepalese democratie. Die steun zal volgens de meeste
gesprekspartners een belangrijke component dienen te bevatten,
gericht op de omkadering van de Nepalese autoriteiten op het vlak van
de mensenrechten.

Met alle van haar gesprekspartners heeft de missie te Kathmandu de
mensenrechten ter sprake gebracht. Zij had over die problematiek
uitvoerige gesprekken met drie organisaties die specifiek actief zijn bij
het volgen van de staat van de mensenrechten in Nepal. De missie
heeft in unanimiteit kunnen vaststellen hoeveel schendingen van de
mensenrechten zowel door de maoïsten als het leger, de gewapende
politie en de politie zijn begaan. Die laatsten geven dat toe en leken
zich ervan bewust te zijn dat hun huidige aanpak van het maoïstische
probleem hen bij de bevolking eveneens dreigen te discrediteren.

De Nepalese overheid lijkt er zich eveneens van bewust te zijn dat in
Nepal een probleem bestaat met de eerbiediging van de mensenrechten
door haar instanties. Om dat te verhelpen heeft zij in 1996 door middel
van de Human Rights Act de National Human Rights Commission
(NHRC) opgericht. Die volgt thans de staat van de mensenrechten op in
dertig districten. Zij werkt nauw samen met een tiental NGO's,
eveneens actief op het vlak van de mensenrechten. De commissie richt
haar bevindingen en aanbevelingen tot de secretaris van de
ministerraad. Haar middelen komen van de Nepalese regering en van
een aantal dollarlanden en internationale organisaties. Ook werd binnen
het Royal Nepalese Army een human rights-cel opgericht. Daarenboven
hebben internationale en nationale NGO's de gelegenheid om uitvoerig
te publiceren over de toepassing van de mensenrechten.

Alhoewel door de gesprekspartners wordt aangegeven dat de maoïsten
zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen en dat daarover
duizenden mondelinge klachten bestaan, kunnen de
mensenrechtenorganisaties die klachten moeilijk gaan controleren op
het terrein. Voor de meeste gesprekspartners en meer bepaald de
NHRC moeten de maoïsten worden beschouwd als louter crimineel van
gemeenrecht, die als dusdanig behandeld moeten worden binnen het
bestaande strafrecht. Daarom zijn de activiteiten van bijvoorbeeld de
NHRC niet gericht op de maoïsten they are not accountable , maar
op de overheid. Immers, de misbruiken van de maoïsten mogen geen
aanleiding zijn tot schending van de mensenrechten door leger en
politie. In de aanpak van de maoïsten dienen het leger en de politie op
te treden binnen de wet. Daarover moeten zij volledige verantwoording
afleggen. Op dat gegeven baseren de mensenrechtenorganisaties zich
om toezicht uit te oefenen op de werkmethodes van de security forces.

De NHRC beschikt over talrijke al dan niet gedocumenteerde gevallen
waarbij de mensenrechten door leger en politie zijn geschonden.
Voorbeelden daarvan zijn wederrechterlijke opsluitingen in militaire
installaties, het uitblijven van verschijning voor een rechter,
verdwijningen van verdachten, overdadig gebruik van geweld bij
operaties en onschuldige slachtoffers. Uit de vaststellingen van de
NHRC blijkt dat het hoger kader van het leger en de politie zich bewust
is van die problematiek en dat er terzake richtlijnen bestaan. De
toepassing van eerbied voor mensenrechten op het terrein zelf laat
echter te wensen over. Dat is vooral het geval in het middenwesten van
het land wegens de hoge graad van ongeletterdheid en de gebrekkige

globale est nécessaire pour
soutenir la démocratie népalaise. A
cet égard, le respect des droits de
l'homme constitue un aspect
essentiel. Ces droits de l'homme
sont violés tant par la police et
l'armée que par les maoïstes. Les
pouvoirs publics sont conscients de
ce problème. C'est pour cette
raison qu'en 1996, la National
Human Rights Commission a été
créée. Cette commission fait
rapport au secrétaire du conseil
des ministres et formule des
recommandations. Les ONG
nationales et internationales
peuvent également porter plainte et
déposer des rapports. De
nombreux interlocuteurs
considèrent les maoÏstes comme
des criminels purs et simples. Il est
néanmoins capital que la police et
l'armée continuent à opérer dans
les limites de la loi, même dans le
cadre de la lutte contre les groupes
maoïstes. La commission des
droits de l'homme susmentionnée a
constaté un certain nombre de cas
documentés de violations des
droits de l'homme par la police et
l'armée, parmi lesquels des
emprisonnements arbitraires et un
recours abusif à la violence.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

opleiding van plaatselijk leger- en politiepersoneel. Wegens culturele en
economische factoren zou de bevolking in het oostelijk deel van het
land beter opgeleid zijn.

Un témoin a dressé de son côté un tableau très sévère de la situation
générale des Droits de l'Homme au Népal. Si des progrès ont été
accomplis depuis 1990, il est de plus en plus difficile de conforter et de
développer les acquis enregistrés, de plus en plus mis à mal suite à
l'intensification des actions maoïstes. Si l'organisme en question
confirme les très nombreuses violations des Droits de l'Homme et
atrocités commises par les éléments maoïstes, il met surtout l'accent,
en tant qu'observateur, sur les nombreux abus des forces de sécurité
qui ont enregistré des augmentations spectaculaires depuis novembre
2001. L'organisation témoin, une ONG en fait, entretient des contacts
informels avec les forces de sécurité et notamment avec la "Royal
Nepalese Army", où, comme mentionné ici avant, une "human rights
cell" a été récemment installée. Si elle note à sont tour une certaine
prise de conscience des problèmes posés au niveau des cadres
supérieurs de l'institution, elle doit bien constater que rien où très peu
change sur le terrain où règnent le plus souvent la violence et
l'impunité. Une fois encore, les situations les plus graves se
rencontrent dans l'ouest du Népal, en particulier le Midwest,
traditionnellement négligé et extrêmement sous-développé.

S'agissant du mouvement maoïste et de la recherche d'un règlement du
problème, un témoin distingue quatre catégories d'insurgés, à savoir les
militants combattants, les éléments de soutien aux milices, les
sympathisants et les nombreux autres anonymes contraints d'apporter
des soutiens au mouvement tels qu'abris, argent, renseignements,
recrutement. Ces derniers sont, le plus souvent, pris en tenaille entre
les forces de sécurité et les maoïstes. C'est dans les rangs de cette
dernière catégorie que l'on trouve, depuis novembre 2001, le plus grand
nombre de victimes.

Een getuige heeft een zeer streng
beeld opgehangen van de algemene
situatie van de mensenrechten in
Nepal. Hij bevestigt dat de
mensenrechten worden
geschonden door maoïstische
elementen en hij wijst op het
machtsmisbruik waaraan de
ordediensten zich schuldig maken.
De organisatie die daarvan getuige
was, een NGO, onderhoudt
informele contacten met de "Royal
Nepalese Army" waar een "human
rights cell" werd opgericht. Zij stelt
vast dat men zich rekenschap
begint te geven van de problemen.
Onder de diverse categorieën die
worden getroffen tellen de
naamlozen die verplicht worden de
maoïstische beweging te steunen,
de meeste slachtoffers.

Ik veronderstel dat u het verslag van
de zending dat ik net heb
voorgelezen, hebt gehoord.

De meeste gesprekspartners van de missie en ook de
mensenrechtenorganisaties dringen in verband met de militaire aanpak
van de maoïsten aan op het vastleggen, de strikte toepassing en de
controle op de toepassing van de rules of engagement. Mogelijke
buitenlandse steun aan de RNA, moet volgens de NHRC gezien worden
binnen het rechtmatig gebruik van geweld door de staat. Het moet
tevens gebonden worden aan een aantal voorwaarden. Het moet onder
andere gebonden worden aan de publieke verbintenis van de RNA
tegenover de wet.

Niettemin waren alle gesprekspartners het eens over de noodzaak de
maoïsten te neutraliseren. Militaire druk alleen zal daartoe echter niet
volstaan, alhoewel het eveneens noodzakelijk is. De strijd dient ook en
vooral gevoerd te worden met politieke en socio-economische middelen,
het zogenaamde multiplan strategy. Ze moet gevoerd worden binnen de
wet met in het bijzonder meer respect voor de mensenrechten
vanwege de security forces.

Wat de veiligheidssituatie betreft had de missie contacten met
Nepalese veiligheidsdiensten. De missie had tijdens deze contacten de
indruk dat de veiligheidsdiensten, ondanks de budgettaire beperkingen,
op een professionele manier hun taken proberen uit te voeren. Zo
krijgen de toekomstige officieren van de politie een klassieke opleiding.
Deze bestaat uit de onderwerpen wetgeving, forensisch onderzoek,
recherche, ordehandhaving, enzovoort. Inhoudelijk worden onderwerpen
als proactieve politie, community policing en mensenrechten niet uit de
weg gegaan. Verschillende kaderleden kregen tevens een bijkomende
opleiding in het buitenland, onder meer aan het hoger politie-instituut te

La plupart des interlocuteurs
insistent pour que soit fixé un
cadre. Ils s'accordent également à
dire qu'il faut neutraliser les
maoïstes, en recourant non
seulement à la violence, mais
également à des moyens d'ordre
politique et socioéconomique. En
ce qui concerne la sécurité, les
services de sécurité tentent de
mener à bien leurs tâches d'une
manière professionnelle, et ce, en
dépit des restrictions budgétaires.
Les officiers reçoivent une formation
moderne, également sur le plan
des droits de l'homme. Le
caractère vétuste du matériel des
forces de l'ordre a occasionné, au
début, de lourdes pertes dans leurs
rangs. Il y a deux ans, une nouvelle
unité a été mise sur pied,
composée de membres de la RNA
et de l'armée. Cette unité n'est pas
davantage parvenue à rétablir
l'ordre. Depuis que l'armée est
impliquée dans le conflit, la
formation de base des officiers a
été ramenée à 11 mois qui

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Brownhills in Groot-Brittannië.

De uitrusting echter beperkt zich tot verouderd materieel. Zo dateert de
bewapening van voor Wereldoorlog II. Sinds 1996 was het de taak van
de politie om het maoïstisch probleem aan te pakken. Ze leden echter
zware verliezen in de confrontatie met de maoïsten. Dit was onder meer
te wijten aan het gebrekkig materieel. Om aan deze tekortkomingen
tegemoet te komen, werd twee jaar geleden besloten de harm police op
te richten. Deze nieuwe eenheid werd samengesteld uit vrijwilligers uit
politie en RNA. De eenheid kreeg een betere uitrusting dan de politie en
werd ook getraind in militaire technieken. In de praktijk bleek deze
eenheid echter ook niet in staat om het veiligheidsprobleem op te
lossen.

Dit gaf samen met de afkondiging van de noodtoestand in november
2001 aanleiding tot het inzetten van de RNA. Tot op dat ogenblik was
de taak van het leger beperkt tot ceremoniële activiteiten en het
deelnemen aan low intensity peace-keeping. Dit zijn operaties van de
UNO. Dit had tot gevolg dat het leger niet voldoende getraind noch
uitgerust was om het maoïstisch probleem op een snelle manier op te
lossen. Sinds het betrekken van het leger in de bestrijding van de
maoïsten werd de basisopleiding voor de officieren teruggeschroefd van
28 tot 11 maanden. Bij deze training wordt de nadruk gelegd op
infanterietechnieken. Tot voor kort maakte een uitgebreide
academische vorming deel uit van de opleiding. Niettemin blijven 20
lesuren in human right voorzien. Verschillende kaderleden kregen hun
opleiding in het buitenland, onder meer aan de militaire academie van
Santras.

Tot voor kort bestond de werkmethode van leger en politie uit het
bezetten van statische posten. De maoïstische aanpak bestaat onder
andere uit het bij nacht aanvallen van deze posten. Ze doen dit in grote
getale. Sommige gesprekspartners spreken zelfs van enige duizenden
tegelijk. Dikwijls worden de posten dan ook overrompeld. Dit komt
onder meer door de gebrekkige bewapening van de veiligheidsdiensten.
Recent schakelden de veiligheidsdiensten over op een nieuw concept
dat gebaseerd is op het uitvoeren van mobiele acties. Dit werd mogelijk
gemaakt door een betere training en gecoördineerde inzet van alle
veiligheidsdiensten onder leiding van de RNA. Het geaccidenteerde
terrein, het gebrek aan verbindingswegen en de algemene
ontoegankelijkheid van sommige gebieden brengen met zich dat voor
het met succes uitvoeren van dergelijke operaties veel manschappen
dienen ingezet worden. Het ganse land op een zeer korte termijn
beveiligen is dan ook onbegonnen werk.

Gedurende het verblijf van de missie in Kathmandu was de toestand er
rustig en was er geen overdreven aanwezigheid van politie en leger in
het stadsbeeld. In vergelijking met andere landen waar men
moeilijkheden zou vrezen, was deze aanwezigheid zelfs minimaal.
Tijdens de verkenningstochten van de missie naar een aantal plaatsen
buiten Kathmandu was de aanwezigheid van veiligheidsdiensten op de
toegangswegen merkbaar hoger.

Op geen enkel ogenblik werd de missie tijdens haar werkzaamheden
beperkt in haar bewegingsvrijheid. Gevraagd naar de gevolgen van het
maoïstisch probleem op haar activiteiten, heeft de UNDP aan de missie
meegedeeld dat zij effectief aanwezig blijft in 60 van de 65 districten,
spijts de moeilijke omstandigheden. De UNDP werkt in de districten
uitsluitend met lokale medewerkers. De maoïsten viseren bij de huidige
stand van zaken geen internationale agentschappen of buitenlanders.

Conclusies. De missie heeft vastgesteld dat bij alle gesprekspartners

comprennent 20 leçons d'une heure
sur les droits de l'homme. Les
forces armées ont alors commencé
à mener des actions mobiles, ce
qui a nécessité une mobilisation
massive de soldats.

Au cours du séjour de la
commission à Katmandou, la
situation était calme. Les missions
à l'intérieur du pays n'ont pas vu
leur liberté de mouvement entravée,
bien la présence de l'armée et de la
police y était manifestement plus
importante qu'ailleurs.

En conclusion, les interlocuteurs
sont unanimes sur les causes et
sur le report des élections. La
nécessité de neutraliser les
maoïstes, y compris par des
moyens politiques et socio-
économiques, fait également l'objet
d'un consensus. Il ne faut toutefois
pas oublier que les violations des
droits de l'homme ont également
été commises par la police et
l'armée. Celles-ci en sont
conscientes et se sont engagées à
adopter une attitude plus civilisée.
Le Népal conserve toujours une
structure féodale et conservatrice.
La première priorité pour le nouveau
premier ministre consistera à
rétablir l'ordre et à prendre des
initiatives pour assurer la bonne
gestion du pays. Le but ultime sera
l'organisation d'élections
démocratiques.

Quelque cinq cents pièces doivent
impérativement être livrées avant la
fin du mois de décembre. Entre
quinze cents et deux mille l'année
prochaine, autant en 2004 et le
solde en 2005.

Croyez-moi, aucun élément ne
justifie une suspension de la
licence. Il va de soi que nous ne
perdrons pas la situation de vue,
mais les usages du pays ne
m'autorisent - en aucun cas - à
pointer le bout du nez maintenant.
Il va falloir suivre la situation de très
près.

Non, je n'oublie pas pas l'article 7
de la législation. Mais ne voyons
pas les choses de notre seul bout
de la lorgnette. Il s'agit d'hommes
d'honneur. Les engagements, chez

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

een opvallende convergentie bestaat in de analyse van de oorzaken die
hebben geleid tot de huidige politieke toestand. Eenzelfde
eensgezindheid tekent zich af inzake de redenen voor het uitstellen van
de verkiezingen. Op een uitzondering na, waren alle gesprekspartners
het eens over de noodzaak de maoïsten te neutraliseren. Ze voegden
eraan toe dat militaire druk alleen daartoe niet zal volstaan. Deze
doelstelling dient ook en vooral te worden bereikt met politieke en
socio-economische middelen.

De missie heeft ook unanimiteit kunnen vaststellen over de
schendingen van de mensenrechten, zowel door de maoïsten als door
de veiligheidsdiensten. Deze laatste geven dit toe en zijn zich ervan
bewust dat hun huidige aanpak hen eveneens dreigt te discrediteren bij
de bevolking. Op het vlak van de mensenrechten worden reeds
inspanningen geleverd, zowel bij de opleiding als structureel. Verder
blijkt er eensgezindheid over te bestaan dat bij elke beoordeling omtrent
het politieke gebeuren in Nepal rekening moet worden gehouden met
het basisgegeven dat dit land amper twaalf jaar geleden nog een
feodale hindoestaat was, met al haar kenmerken. De Nepalese
samenleving blijft nog steeds haar feodale, conservatieve en traditionele
karakter bewaren. Ook de geografische en topografische
karakteristieken van het land staan snelle veranderingen in de weg. In
dit opzicht lijken gematigdheid en voorzichtigheid in de beoordeling, ook
van de politieke ontwikkelingen in Nepal, eerder aangewezen te zijn, in
het bijzonder wanneer thans blijkt dat eigenlijk niemand het
meerpartijenstelsel, de parlementaire democratie en de constitutionele
monarchie in vraag stelt, met uitzondering van de maoïsten. In verband
met dit laatste heeft de nieuwe premier Shand onmiddellijk bij zijn
aantreden bevestigd dat de topprioriteiten van zijn regering zullen
bestaan uit het herstellen van de rust in het land en het zo vlug mogelijk
houden van parlementaire verkiezingen. Met de nationale consensus
voor ogen heeft hij na het Dashain-feest zijn intentie meegedeeld het
kabinet uit te breiden met vertegenwoordigers van andere partijen en
initiatieven te nemen om de onderhandelingen met de maoïsten te
hervatten. Bovendien engageert hij zich expliciet voor good governance.

Ziehier gans mijn antwoord.

eux, sont chose sacrée.
Non, Monsieur Leterme, je ne suis
pas le voyageur de commerce de la
Fabrique nationale d'armes de
guerre de Herstal et je n'hésiterais-
en aucun cas - à suspendre le
contrat. Ce qui m'a amené devant
vous aujourd'hui, c'est le simple
devoir d'un ministre du Roi, celui de
mettre un terme au terrorisme
moral que d'aucun inspire à
d'autres.

De voorzitter: Mijnheer de minister, de leden vragen nog naar de Delcrederedienst.

01.28 Louis Michel, ministre: Je n'ai rien à dire là-dessus. Je n'ai pas

la tutelle sur le Delcrederedienst. Mon représentant est un observateur.
Je ne sais pas pourquoi vous vous adressez à moi pour cette question.

(...): Vous êtes vice-premier ministre!

01.28 Minister Louis Michel: Ik

heb geen actieve rol in de
Delcrederedienst.

01.29 Louis Michel, ministre: Je ne vais pas prendre une

responsabilité qui n'est pas la mienne. Je n'ai pas de rôle actif au
Ducroire.

Je voudrais ajouter quelques mots. Je n'ai pas l'intention de suspendre
la licence, sur la base des éléments dont je dispose aujourd'hui. Nous
allons continuer à suivre pas à pas l'évolution de la situation au Népal.

Une question a été posée en faisant remarquer que le laps de temps
était très court car il y a les fêtes qui prennent un certain nombre de
jours pendant lesquels il est inutile d'avoir une délégation là-bas. Il est
plus que probable que la mission y retournera encore une fois avant la
fin de l'année. Je vais suivre cela pas à pas. Si la situation change, si
par exemple le gouvernement ne mettait pas tout en oeuvre pour
organiser des élections, si manifestement la bonne foi de ce

01.29 Louis Michel, ministre: Ik

ben niet van plan de vergunning, in
het licht van de elementen waarover
ik vandaag beschik, op te schorten.
Hoogstwaarschijnlijk zal de zending
voor het einde van het jaar opnieuw
naar Nepal afreizen. Als de
toestand verandert, kan ik nog altijd
artikel 7 inroepen.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

gouvernement nouveau était en cause, je pourrais encore toujours, à ce
moment-là, faire appel à l'article 7.

Mais ici et maintenant, "hier en nu", je ne vois pas de raison de
suspendre la licence.

01.30 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de minister, ik had een

bijzonder belangrijke vraag gesteld over de Delcrederedienst en de wijze
waarop dit dossier binnen de Delcrederedienst is afgehaspeld, zonder
de raad van bestuur daarin te consulteren. Die beslissingsprocedure is
zelfs niet krakkemikkig, maar totaal onwettelijk. Ik weet nog altijd niet
wie bevoegd is voor de Delcrederedienst in België, zeker niet wanneer
het om exportlicenties gaat. In elk geval is het niet de regering, is het
niet de minister van Buitenlandse Zaken, is het niet mevrouw Neyts, is
het niet minister Daems en is het niet minister Reynders. Zij schudden
met hun schouders wanneer het erop aankomt bij een
wapenleveringsdossier dat door de Delcrederedienst wordt behandeld,
de eindverantwoordelijkheid op zich te nemen. Ik meen dat wij er een
bevoegdheidscriterium of bevoegdheidsautoriteit aan moeten toevoegen.
Het is immers de Fabrique Nationale van Herstal die de bevoegdheid
heeft over Delcredere. Deze bijzondere vaststelling moeten wij hier
maken.

Mijnheer de minister, u hebt een overzicht een soort kroniek van de
toestand gegeven. Dat scenario kennen wij reeds. U had het bijna over
de wiegende en bloeiende landschappen in Nepal. Het blijft hoe dan
ook een bijzonder slechte cinema.

01.30 Pieter De Crem (CD&V):

Le ministre n'a soufflé mot de la
police du Ducroire. Les ministres
Daems, Reynders et Michel se
rejettent mutuellement la
responsabilité. La FN-Herstal gère
donc

de facto le service

assurances.

En outre, le ministre s'en est tenu à
une longue description de la
situation au Népal, pays vallonné .

01.31 Louis Michel, ministre: Monsieur le président, j'ai assisté

depuis le début de cette réunion à des interventions d'un simplisme
caricatural surréaliste. Je peux y faire face ce n'est pas grave mais
je rappelle que ce que j'ai lu, c'est le rapport in extenso. Ce ne sont ni
mes élégances, ni mes égarements, ni mes élans politiques
bucoliques; c'est en réalité la lecture absolument précise, à la virgule
près, du rapport qui m'a été remis par la mission. Je n'étais d'ailleurs
pas tenu de remettre ce rapport; en fait, j'avais promis que j'informerais
la commission du rapport. Excusez-moi de devoir vous dire que ce
texte n'est ni de ma plume, ni de mon inspiration!

Je crois encore dans notre Etat de droit, monsieur Bourgeois.

01.31 Minister Louis Michel: Ik

herinner eraan dat ik u, zoals
beloofd, in extenso het ver slag heb
voorgelezen dat mij door de
zending werd bezorgd.

De voorzitter: Mijnheer Bourgeois, u mag gerust de deskundige bekritiseren en, als u wenst, krijgt u later het
woord.

01.32 Minister Louis Michel: Mijnheer de voorzitter, ik heb het volste

vertrouwen in de diplomaten en alle personen die deelnamen aan de
missie. Het zijn eerlijke personen die dat op een totaal autonome
manier hebben gedaan. Trouwens, dat blijkt uit het rapport, dat
absoluut niet eenzijdig is. Dat merkt men onmiddellijk.

Ik zie bijgevolg niet in waarom ik die personen op een gratuite manier
zou laten aanvallen.

01.32 Louis Michel ministre: J'ai

pleinement confiance en l'honnêteté
et en l'autonomie des diplomates et
des autres personnes qui
participaient à la mission au Népal.
Je démens fermement les
allégations selon lesquelles ils
auraient rendu un rapport partial.

01.33 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik ben het

helemaal niet eens met de minister die het simplistisch acht wanneer
wij een onwettige daad aanklagen. Ik stel vast dat de minister bijzonder
veel aandacht besteedt aan het werk van de experts; dat was blijkbaar
niet nodig bij de beslissing die op 11 juli werd genomen door de
Ministerraad. Wellicht zijn de geesten daar ook wat gekeerd.

Om de teneur van dit rapport naar waarde te kunnen schatten, stel ik

01.33 Pieter De Crem (CD&V):

Cette affaire est suffisamment
importante pour que nous
organisions une audition en
commission afin que nous
puissions interroger les
spécialistes du Népal. Je souhaite
savoir comment ils interprètent

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

voor dat er een hoorzitting wordt georganiseerd in de commissie voor de
Buitenlandse Zaken, opdat we de leden van de evaluatiemissie kunnen
horen en kennis kunnen nemen van hun opinie omtrent de interpretatie
van artikel 7 van de wapenwet van 1991, te weten of er al dan niet een
intern conflict heerst. Dit element moet worden toegevoegd aan de
discussie terzake.

Mijnheer de minister, ik concludeer dat u toegeeft dat er een intern
conflict is en dat de wapenlevering eigenlijk een beetje wordt vervormd
tot een bepaalde vorm van ontwikkelingshulp, omdat er een conflict is
en omdat het wapengeweld moet worden aangepakt. Dat heb ik
genoteerd toen ik luisterde naar de tekst die u voorlas.

Wat evenwel duidelijk is, dat is dat de wapens worden geleverd.
Daartoe besloot u trouwens reeds eind augustus of begin september.

Leden van de SP.A en van Agalev, hier aanwezig, ik zeg u nogmaals
dat de wapens worden geleverd. De minister heeft het met zoveel
woorden gezegd om 10.54 uur. Ik had voorspeld dat dit zich ergens zou
situeren tussen 10.00 uur en 11.00 uur. Om 10.54 vond dus de
definitieve afwikkeling plaats van het Nepal-dossier. De exportlicentie
blijft afgegeven en de wapens worden geleverd.

Voor het overige zijn er geen voorwaarden. De voorwaarden, namelijk
het tot stand komen van democratische verkiezingen en free and fair
elections, worden zonder meer doorgespoeld. Dit is een ongelooflijke
stap achteruit en de groenen en de socialisten moeten in dit dossier
eens te meer slikken. Zij moeten de kelk tot op de bodem ledigen.

Ik heb bovendien een paar eigenaardige betogen gehoord. Zo moet er
bijvoorbeeld worden overgegaan tot fysieke uitschakeling ik zal de
woorden van de heer Valkeniers niet herhalen.

l'article 7 de la loi sur les armes de
1991 dans ce dossier concret.

Mes conclusions sont claires.
Premièrement, il est évident, à
10.54 heures, que les armes seront
livrées. Deuxièmement, cette
livraison n'est soumise à aucune
condition. En effet, on a totalement
fait l'impasse sur la condition
prévoyant l'organisation d'élections
libres et honnêtes; les verts et les
socialistes boiront le calice jusqu'à
la lie. M. Valkeniers souhaite que
les maoïstes soient physiquement
éliminés. Troisièmement, la plus
grande confusion règne quant aux
conditions de livraison, à savoir
quand, comment et combien?

Les observateurs ont envoyé une
carte postale. J'estime que cela
n'est guère suffisant. Je souhaite
que cette commission les entende,
à huis clos si nécessaire. L'unique
but de cette mission était de
justifier la livraison et de permettre
que la législation soit enfreinte.

01.34 Geert Bourgeois (VU&ID): Uitroeiing was het woord.

(...)

01.35 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer Valkeniers, als lid van de

belangrijkste meerderheidspartij heeft u gezegd dat de wapens dienen
voor het uitroeien ik herhaal uitroeien en in de taal van Molière
l'extermination van bepaalde delen van de Nepalese bevolking. Dit
wijst op een onwaarschijnlijk goede evolutie in dit dossier!

Ik kom thans tot de waarnemersmissie. Wij krijgen een ansichtkaart
van Nepal, een impressie ons toegestuurd uit Kathmandu door de
waarnemers. Ik herhaal mijn verzoek om de waarnemers in deze
commissie uit te nodigen de minister schudt van neen, maar wij
zullen het toch vragen om ons, desnoods achter gesloten deuren, uit
te leggen of volgens hun inzichten artikel 7 van de wet van 1991 al dan
niet van toepassing is en of er een gewapend conflict aan de gang is.

De waarnemersmissie is wat zij altijd was, met name een glijmiddel om
te mogen leveren. Dat mochten wij vandaag om 10.54 uur merken. Toen
werd de psychologische demarcatielijn overschreden van een situatie
van een land en een Parlement die willen dat de wet wordt
gerespecteerd, met name de rechtstaat België. Nu zijn we volgens een
deel van het land, volgens de paars-groene regering, beland in een
bevrijd gebied, waar de wet niet geldt, waar de wet niet moet worden
toegepast en waar wapens mogen worden geleverd, op basis van een
wet die niet wordt gerespecteerd. Uiteindelijk bestond de enige taak van
de missie erin om ervoor te zorgen dat de wapens kunnen worden

01.35 Pieter De Crem (CD&V):

Le secrétaire d'Agalev, M. Geysels,
se targue d'avoir une bonne
mémoire. Il semblerait tout de
même qu'elle présente certaines
lacunes. Les verts vont-ils laisser
faire?

Je répète que l'incident du Ducroire
n'est pas clos. Aucune procédure
n'a été correctement suivie mais la
FN est trop heureuse de décrocher
le pactole. Les membres wallons
de la Chambre ferment les yeux,
fatigués de l'opposition flamande à
une livraison d'armes vers un pays
se trouvant dans une situation
aussi délicate. Sous le couvert du
libre marché, de puissants lobbies
sont entrés en action. En effet,
cette livraison doit regarnir le carnet
de commandes de la FN et
permettre à la société d'obtenir un
meilleur prix de reprise. Les lobbies

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

geleverd.

Er wordt geleverd. Ik vraag me af wanneer? Wordt er morgen geleverd,
overmorgen? Hoe wordt er geleverd? Gebeurt dit rechtstreeks vanuit
België of gebeurt dit via andere landen? Hoeveel wapens worden er
geleverd?

Ik wil voor de collega's van SP.A en Agalev toch even herhalen dat dit
een eerste tranche is, een eerste snede in een ongelofelijke levering
van 55.000 wapens. De Nepalese overheid heeft immers oorspronkelijk
in Duitsland een order geplaatst voor 55.000 wapens. Deze 5.500
zouden daar een eerste tranche van zijn. De vraag blijft dus waarom en
wanneer deze wapens worden geleverd.

Mijnheer Geysels heeft aan minister Michel gezegd dat hij een goed
geheugen heeft. Ik verwijs hierbij naar 3 oktober. Ik vraag me af in welk
mate er gaten zullen zijn in het geheugen van mijnheer Geysels en of
de groenen deze wapenlevering, die voortstuwt uit het handhaven van de
licentie, kunnen laten gebeuren.

De problematiek van Delcredere is dus niet behandeld. Dat is een echte
schande in dit dossier. Nogmaals? de ministers die bevoegd zijn voor
de Delcrederedienst In dergelijke aangelegenheden halen allemaal de
schouders op. Ze weten allemaal van niets. Uiteindelijk is het binnen
Delcredere de champion nationale van het poenpakken, de Fabrique
Nationale die bepaalt hoe de wet wordt toegepast.

Ik zou aan onze Waalse collega's toch nog even willen zeggen dat ze
soms al dan niet geveinsd verontwaardigd zijn als de Vlamingen
zich blijven verzetten tegen een levering aan een moeilijk land. Inzake
Nepal blijkt dat ten overvloede uit hetgeen de minister naar voren heeft
gebracht. Het is op zijn zachtst gezegd een land dat in een bijzonder
moeilijke situatie verkeert. Maar dan zeggen onze Waalse collega's dat
de vrije markt moet spelen. Alle concurrentiebelemmeringen moeten
wegvallen. We moeten de vrije markt laten spelen om te kunnen
leveren. Om dit te realiseren wordt een lobby losgelaten op alle
Belgische instituten die beslissingsmacht hebben inzake deze
wapenlevering. Een lobby wordt losgelaten, diplomaten incluis, op alle
Belgische instituten die zich verzetten tegen de wapenlevering. De
wapenwet is hier niet gerespecteerd en dat alleen maar om de levering
te laten doorgaan. Gunstige voorwaarden moesten gecreëerd worden
opdat FN Herstal deze bestelling zou kunnen afleveren.

Deze levering gebeurt om het orderboek van de Fabrique Nationale van
Herstal op te krikken. Op deze manier wil men sterker staan op de
publieke markt en een betere overnameprijs kunnen bedingen. Dat is
vanaf het begin al gezegd. De Belgische regering had zichzelf een veel
betere dienst bewezen had ze de Fabrique Nationale als een normale
onderneming beschouwd, een onderneming die de wet zou respecteren
en geen voorkeursbehandeling kreeg. In elk geval hadden we dan een
wapencrisis minder gehad.

Tot slot: de wapens zullen geleverd worden. Wij blijven echter zeggen
dat de exportlicentie moet ingetrokken worden. Ik vraag u, mijnheer
voorzitter, dat u onze resolutie, die we hebben ingediend en die in de
plenaire zitting werd gesteund om naar deze commissie te verzenden,
zo vlug mogelijk zou behandelen.

sont ce qu'ils sont mais le
gouvernement est tenu de
considérer la FN comme une
entreprise normale, sans qu'il ne
soit question de lui accorder un
traitement de faveur.

La position du CD&V est sans
équivoque: la licence d'exportation
doit être retirée sans délai. Nous
demandons dès lors l'urgence pour
notre proposition de résolution, qui
a été prise en considération en
séance plénière.

De voorzitter: Mijnheer De Crem verwijst hier naar de resolutie die in overweging genomen is door de plenaire
vergadering. Ongeduld heeft de mens uit het aards paradijs verdreven, dat mag u niet vergeten. Mijnheer de
minister, ik zou u willen vragen om onmiddellijk uw standpunt te verwoorden om te vermijden dat iedereen
opnieuw over die hoorzitting tussenkomt.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.36 Minister Louis Michel: Mijnheer de voorzitter, mijn standpunt is

zeer duidelijk.

Ik ben er geen voorstander van om zo een auditie toe te laten. Die
diplomaten hebben een zeer delicate taak. Wat ik wel kan aanvaarden,
is bijvoorbeeld dat de leden van de commissie zich schriftelijk zouden
richten tot deze mensen. Als zij een schriftelijk antwoord willen geven
aan de leden die daarom verzoeken ik zal hen dat vragen -, kunnen
ze dat, maar ik zal hen daar zeker niet toe verplichten.

01.36 Louis Michel ministre Je

ne suis pas partisan d'une audition
des membres de la mission. La
diplomatie est une tâche trop
délicate. Les membres de la
commission peuvent néanmoins
leur poser des questions écrites,
auxquelles ils pourront répondre -
s'ils le souhaitent. Tout au plus
puis-je leur demander de le faire,
mais pas leur imposer.

Il s'agit d'une mission extrêmement délicate. Ces personnes sont
exposées; je n'entends pas jouer avec la sécurité de mes diplomates
de cette manière-là d'autant plus que la mission qu'ils ont réalisée là-
bas dans des conditions difficiles a déjà posé des problèmes de
sécurité. Je ne vais donc pas prendre cette responsabilité.

Het gaat om een uiterst delicate
zending. Ik wens niet te spelen met
de veiligheid van mijn diplomaten.

De voorzitter: Is dat mede geïnspireerd door het feit dat die mensen nogmaals ter plaatse zouden moeten
gaan?

01.37 Louis Michel, ministre: Bien sur!

01.38 Pieter De Crem (CD&V): Mijnheer de voorzitter, dit is echt een

staaltje van transparante democratie. Nadat een aantal collega's geen
inzage kregen in documenten betreffende de beslissingsprocedure
binnen Delcredere, wordt nu voor de tweede keer het parlementaire
controlerecht volledig gefnuikt. Het is voor ons onmogelijk om, zelfs
achter gesloten deuren, hieromtrent inlichtingen te krijgen. Dit is een
doofpotoperatie eersteklas, een ongelooflijk achterhouden van
informatie. Hier kwamen zaken tot stand die wij niet mogen weten,
maar wij zullen in elk geval in deze commissie de zaak blijven volgen.

01.38 Pieter De Crem (CD&V):

Pour la seconde fois, le droit de
contrôle du Parlement est bafoué.
Nous ne pouvons donc obtenir
aucune information, même à huis
clos. Cette affaire a été
parfaitement étouffée.

01.38 Minister Louis Michel: U beschikt over het hele rapport. Wat

wilt u nog meer?

01.39 Louis Michel, ministre:

Vous disposez du rapport intégral.
Que voulez-vous de plus?

01.40 Geert Bourgeois (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, ik wil eerst

en vooral een paar beschouwingen geven over mijn opvatting over
democratie en deze van de minister. Mijnheer de minister, ik spreek u
hierop persoonlijk aan. U zendt niet alleen een missie die uzelf
samenstelt en waarin het Parlement noch de oppositie inspraak heeft,
maar u verzet zich tevens tegen elke transparantie, tegen elke controle.
Het Parlement zou die mensen eens moeten kunnen horen en eens
vragen gaan stellen over de manier waarop zij contacten konden
leggen. Mijnheer de minister, wij horen toch dat zij er niet in zijn
geslaagd zeer brede contacten te leggen en dat het bergachtige land
op bepaalde plaatsen blijkbaar moeilijk toegankelijk is.

Mijn opvattingen over democratie zijn inderdaad anders dan de uwe.
Een democratie is niet louter een formeel iets, een formeel iets dat
zelfs niet meer bestaat in Nepal. Een democratie dient rechten en
vrijheden te verzekeren. Daarover gaat het. U hebt daar normen voor, al
naargelang het u uitkomt. Als het u uitkomt in Oostenrijk, is er geen
democratie. Als het u anders uitkomt, om uw Waalse belangen te
verdedigen, is er plotseling wel een democratie in Nepal, in Quatar, in
Saudi-Arabië, enzovoort. Ik heb hier een beslissing van 5 augustus van
Delcredere. Daar hebt u geen probleem mee, dat is allemaal
democratisch.

01.40 Geert Bourgeois (VU&ID):

Entre-temps, nul n'ignore plus
comment le ministre conçoit la
démocratie. Il envoie sa propre
mission composée par ses soins. Il
s'oppose à la transparence et au
contrôle du Parlement. Aucune
question ne peut être posée à
propos des contacts pris par les
membres de la mission dans un
pays difficilement accessible sur le
plan géographique. A mon estime,
la démocratie représente davantage
qu'un aspect formel. Il y va du
respect de l'ensemble des droits et
libertés et pas seulement des
normes qui conviennent à quelqu'un
en particulier. Le ministre ne
partage pas cet avis: il a montré les
crocs à l'Autriche mais loue la
démocratie au Qatar et au Népal.
Le 11 juillet, il a convaincu chacun
de se rallier à son point de vue. Il

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Op 11 juli hebt u de regering en alle partners Agalev in de eerste
plaats in de boot genomen. Wij kennen immers allemaal de uitspraak
van Jef Tavernier, de nieuwe officieuze vice-premier: "Eén keer gerold,
maar geen tweede keer".

Vandaag om 11 uur, na bijna twee uur interpelleren, horen wij van u: "Ik
heb beslist dat ik niet schors.". Ze zitten erbij en kijken ernaar. Agalev
heeft het nu vernomen; Ecolo heeft het nu vernomen. Ik heb hier alle
stoere uitspraken. Mevrouw Gerkens zei: "Als er geen verkiezingen zijn,
wordt er niet geleverd.". Ik verwijs naar herhaalde uitspraken van de heer
Geysels. Ik spreek dan nog niet over de heer De Gucht, die zegt dat er
zelfs geen prille democratie meer is aangezien er geen regering meer
is. Alleen voor minister Michel is er nog een prille democratie en
ongetwijfeld ook voor collega Valkeniers die zegt dat zij daar allemaal
moeten worden geliquideerd terwijl ...

(...)

Als u dan toch bekommerd bent om de mensenrechten, zou u dankzij
het rapport-van Loocke moeten weten dat er geen wapens moeten
worden geleverd, dat de sociale uitsluiting moet worden aangekaart, ...

déclare aujourd'hui: "j'ai décidé de
ne pas suspendre". Agalev et Ecolo
ne réagissent pas. Qu'en penserait
M. De Gucht?

Le problème du Népal n'est pas la
pénurie d'armes mais la pauvreté,
l'inégalité sociale, la corruption et le
pouvoir important exercé par le Roi.
Nonobstant, le rapport offre au
ministre le parfait alibi pour aller de
l'avant. Il prétend en effet que
toutes les sources confirment la
nécessité de reporter les élections
en raison des risques pour la
sécurité.

01.41 Jef Valkeniers (VLD): (...)

01.42 Geert Bourgeois (VU&ID): Er moeten geen wapens worden

geleverd. De armoede moet worden bestreden, de sociale
ongelijkheden, de corruptie, de macht van de koning die een privé-leger
en een privé-politie heeft, moeten worden gereduceerd. Daarover gaat
het.

Mijnheer de minister, wij hebben inderdaad met veel aandacht
geluisterd naar het rapport. Het vermeldt een aantal zaken die hoogst
interessant zijn: het is een bergachtig land, wij weten nu ook waar het
ligt, wij kregen een beetje voorgeschiedenis, die iedereen die dit dossier
volgt al lang kent. Het komt erop aan dat dit rapport in tien dagen
opgesteld uitsluitend door mensen aangesteld door de regering voor u
een perfect alibi is om uw stelling te handhaven dat het een prille
democratie betreft. Nu zegt dit rapport dat alle bronnen het erover eens
zijn dat de verkiezingen werden uitgesteld omwille van het
veiligheidsrisico, terwijl de koning, toen hij Deuba opzijzette, zei dat hij
de regering naar huis stuurde omdat ze onbekwaam was om
verkiezingen te organiseren..

Intussen heeft diezelfde koning iemand aangesteld uit het ancien
regime, uit de feodaliteit, iemand die eerste minister geweest is onder
een absolute monarchie.

Mijnheer de minister, u zegt dat zij allemaal met de lippen belijden dat
er verkiezingen zullen komen. Maar er was geen democratie, mijnheer
de minister, en er is geen democratie. Maar dat telt eigenlijk niet. De
essentie is dat al uw principes over good governance ik heb het u drie
of vier keer horen citeren blijkbaar tellen voor andere landen en voor
Nepal, maar niet voor hier. Good governance speelt niet mee voor de
Delcrederedienst: daar mogen onwettelijke beslissingen genomen
worden. Good governance speelt niet mee voor België: op 11 juli mocht
de Kern een beslissing nemen zonder dat u een officiële aanvraag had.
En nu mag u helemaal op uw eentje, vandaag om 10.54 uur, decreteren
dat u beslist hebt de vergunning niet te schorsen. We zullen zien wie
het laatste woord zal hebben. U weet dat er een procedure loopt bij de
Raad van State. Ik verwacht uw memorie morgen. Ik hoop dat de Raad
van State ons belang erkent. Ten gronde hebben wij een enorm stevig

01.42 Geert Bourgeois (VU&ID):

Le principe de bonne
administration, que ce
gouvernement se plaît à brandir, n'a
apparemment pas été appliqué
dans ce dossier. J'en veux pour
preuve ce qui s'est produit à l'Office
du Ducroire, lors de la réunion du
cabinet restreint et au Népal
même. J'espère que le Conseil
d'Etat reconnaîtra notre intérêt et
suspendra la décision en lieu et
place du ministre. Ce dossier ne
tient en effet pas la route. Le
ministre ne prend en considération
que les intérêts wallons et bénéficie
en cela du soutien du VLD.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

dossier; een en ander rammelt aan alle kanten en stinkt aan alle
kanten.

Mijnheer de minister, uw pleidooi kan natuurlijk niet verbergen waar het
allemaal om draait: alle argumenten zijn goed om één zaak te
verzekeren: die wapens moeten geleverd worden. FN-Herstal moet de
hand boven het hoofd gehouden worden. Delcredere moet verzekeren,
voor 15, 4 miljoen euro. En of het nu om u gaat of om de PS, of om
Ecolo, of om cdH, er telt maar één belang: het Waalse belang. En dat
zult u kunnen verdedigen met de steun van de VLD hier.

01.43 Els Van Weert (VU&ID): Mijnheer de minister, dit dossier wordt

alsmaar hallucinanter. U hebt inderdaad een goede poging gedaan om
ons af te leiden van de essentie van de zaak, van datgene waarmee wij
in het Parlement rekening moeten houden en waarmee u als
uitvoerende macht rekening moet houden: de wetten, de Europese
code en de gemaakte afspraken. Het rapport dat u ons vandaag
presenteert, bewijst nogmaals ten overvloede dat de zaken die in de
wet gestipuleerd zijn en die ervoor hadden moeten zorgen dat van bij
het begin die exportlicentie niet werd toegekend wegens alles wat zich
afspeelde en nog steeds afspeelt in Nepal, ... Er is sprake van een
intern gewapend conflict. Dat staat heel duidelijk in dat rapport. Er is
sprake van schending van de mensenrechten. U zegt dat zij dat
inderdaad weten en dat zij hun best zullen doen om daar verbetering in
te brengen. Maar in de wet staat dat als er sprake is van schending van
de mensenrechten, er geen licenties kunnen worden uitgereikt. Maar
dat trok u zich toen niet aan en dat trekt u zich op dit moment ook niet
aan.

Goed, u hebt destijds gezegd dat een prille democratie zich moet
kunnen verdedigen. De eerste minister haalde een passage aan uit het
verslag van Nelly Maes om dat aan te tonen, maar achteraf is duidelijk
gebleken dat dit een zeer vrije interpretatie was. U zegt dat die prille
democratie moet kunnen worden gesteund. Maar intussen blijkt uit het
rapport dat zelfs van een prille democratie geen sprake meer kan zijn.
De aanstelling van de nieuwe regering is gebeurd zonder overleg. Er is
nog geen nieuwe datum voor de verkiezingen. De schendingen van de
mensenrechten gaan door.

Het is heel duidelijk: bij het begin stond vast dat er moest geleverd
worden. Er zal geleverd worden. U had duidelijk uit het rapport één ding
kunnen leren en het ontgoochelt ons ten zeerste dat u dat niet deed
waar er sprake is van aanbevelingen over wat er in Nepal moet
gebeuren en daar is inderdaad een en ander aan de hand; het is niet
onze bedoeling de wanpraktijken van de maoïsten goed te praten te
weten: dat er vooral duidelijk internationale hulp moet komen voor de
omkadering van de mensenrechten. Er moet duidelijk internationale
hulp komen, er moeten financiële middelen komen om de armoede te
bestrijden. Als onze regering daaraan eens prioriteit zou geven! Wij
vragen intussen wel de intrekking van de exportlicenties, omdat het
volgens ons overduidelijk is dat er redenen genoeg zijn om die licentie
in te trekken. U kan ze ook zelf opschorten, volgens artikel 7. Maar
zelfs dat wenst u niet te doen. Daar blijft u koppig volharden, ondanks
alle bewijzen dat er redenen genoeg zijn om de licenties op te
schorten.

Er is inderdaad geen antwoord gekomen op onze vragen in verband met
de Delcredereverzekering en ook niet op mijn vragen wat de precieze
modaliteiten zijn en of uitstel of opschorting of intrekking van de
licenties een invloed heeft op de financiële vergoeding die eraan
gekoppeld is. We zullen trachten via andere kanalen duidelijke

01.43 Els Van Weert (VU&ID): Ce

dossier devient de plus en plus
hallucinant. Le ministre tente une
énième fois de détourner notre
attention de l'essentiel, inscrit dans
la loi. Le rapport admet pourtant
que le Népal est actuellement en
proie à un conflit armé interne et
que les droits de l'homme y sont
bafoués. Le ministre n'y voit aucun
problème dès lors que es autorités
népalaises en sont conscientes.
Mais notre loi stipule qu'en pareille
hypothèse aucune licence
d'exportation ne peut être
accordée.

Il n'est nullement

question d'une démocratie
naissante qui doit être défendue.
Aucune date n'a d'ailleurs été fixée
pour les élections. Mais le ministre
n'en a cure. Il était certain,
d'emblée, que les armes seraient
livrées et elles le seront.

Une chose apparaît clairement à la
lecture du rapport: le Népal a
besoin de l'aide internationale et de
moyens financiers pour lutter
contre la pauvreté. Le
gouvernement devrait en faire une
priorité.

Nous demandons que la licence
soit annulée. Le ministre pourrait la
suspendre mais il rejette cette
éventualité.

Je n'ai pas obtenu de réponse à la
question que j'ai posée sur l'Office
du Ducroire et sur les effets d'une
annulation ou d'une suspension de
la licence sur l'indemnisation
financière.

Quoi qu'il en soit, nous veillerons à
ce que ce dossier soit tiré au clair.
Au bout du compte, le ministre
devra bien admettre qu'il a eu tort.
Mais nous devons nous interroger
sur ce qu'il adviendra dans

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

antwoorden op die vragen te krijgen. Collega De Crem heeft echter al
duidelijk te kennen gegeven dat dit zeer moeilijk zal zijn. Ik geloof hem
wat dat betreft.

Wees echter gerust, wij zullen blijven proberen. De onderste steen in
dit dossier zal naar boven komen. Uiteindelijk zult u moeten toegeven
dat u in de fout bent gegaan. De vraag is alleen welke consequenties
hieraan eerst nog moeten voorafgaan.

l'intervalle.

01.44 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Mijnheer de

voorzitter, uit de zeer lange monoloog van de minister van Buitenlandse
Zaken onthoud ik de twee volgende elementen. Het eerste en tevens
meest essentiële element is dat er wapens zullen worden geleverd.

(...)

Mijnheer Valkeniers, komaan, u was niet eens aanwezig. De wapens
zullen worden geleverd. Spreek dit niet tegen.

Mijn eerste vraag is hoe de coalitiepartners, die pacifistische partijen
zoals de groenen, de SP.A, de PS en Ecolo, daartegenover staan. Het
lijkt mij niet oninteressant te weten of de volledige regering zich schaart
achter hetzelfde standpunt.

Het tweede element was voorspelbaar. De minister las een lang verslag
voor over de huidige situatie in Nepal. U herinnert zich wellicht, mijnheer
de voorzitter, dat ik als inleiding tot mijn betoog zei dat, wat de huidige
situatie in Nepal ook moge zijn, een democratie aldaar niet bestaat. Ik
voegde eraan toe dat dit voor de Nepalese bevolking nog altijd beter is
dan wanneer de Rode Khmers of beter gezegd de maoïsten van Nepal
aan de macht zouden komen, hoewel ik ervan overtuigd ben dat
sommige leden van de huidige regering juichten toen de Rode Khmers
in Cambodja aan de macht kwamen. De ervaring met betrekking tot
Cambodja heeft sommigen wellicht de ogen geopend.

Mijnheer de minister, u bracht een zeer mooi betoog, gebaseerd op een
verslag van deskundigen. Ik twijfel zelfs niet aan het feit dat zij hun
verslag zo keurig en netjes mogelijk opstelden. Alleen u maakte door
uw optreden de zaken veel minder geloofwaardig.

Ik luisterde met aandacht hoe u ons vertelde hoe gevaarlijk de
maoïstische guerrilla wel was, hoeveel politiemensen er werden
vermoord, en dergelijke. Ik herinner mij echter dat ik u in de loop van de
zomer, die nog niet zo lang voorbij is, via de radio hoorde zeggen:
"Burgeroorlog in Nepal? Maximum 500 maoïsten, dat noem ik geen
burgeroorlog". Dat hoorde ik in Actueel, uitgezonden via de VRT-radio,
en desnoods wil ik die uitzending erbij halen.

Blijkbaar wist u niet veel over Nepal, mijnheer de minister, op het
ogenblik dat u besliste om wapens te leveren. U liet inderdaad een
verslag opstellen door personen wiens eerlijkheid ik niet in twijfel trek,
maar laten wij eerlijk zijn, deze aangelegenheid behoort tot de minste
van uw bekommernissen. Voor u komt het erop aan om wapens te
verkopen, zelfs al moet hiervoor de wet worden overtreden. Er is immers
wel degelijk een conflict aan de gang en geen klein conflictje. U
schetste ons trouwens hoe erg het eraan toe ging. Dat is uw zorg
evenwel niet. Dat de mensenrechten niet worden gerespecteerd, zeker
niet bij de maoïsten en evenmin bij de Nepalese regering hoe zou het
trouwens anders kunnen in een land in burgeroorlog dat is ook uw
zorg niet. Dat is precies wat ik u verwijt. U vertegenwoordigt de regering
en het eerste waaraan u zich moet houden, de regel bij uitstek die u

01.44 Francis Van den Eynde

(VLAAMS BLOK): Des armes
seront donc livrées au Népal. Qu'en
pensent les Verts et les
socialistes, les pacifistes du
gouvernement?

Le Népal n'est pas une démocratie.
Mais la situation de la population
est bien meilleure actuellement
qu'elle ne le serait sous les
maoïstes. Le ministre veut vendre
des armes, un point c'est tout. Qu'il
faille pour cela violer la loi il y a
bien un conflit armé et violer les
droits de l'homme, peu lui importe.
Pourtant, le respect de la loi devrait
être le premier souci du
gouvernement.

A propos du Ducroire, c'est la loi
du silence. Aucun ministre ne
semble compétent. Nul ne peut
être contrôlé. Entre-temps, c'est le
contribuable flamand qui paiera.
L'Office national du Ducroire doit
être scindé le plus rapidement
possible.

J'ai déjà déclaré que mon rôle ici
était de dénoncer l'hypocrisie. Eh
bien, l'hypocrisie de la réponse du
ministre n'a d'égale que celle avec
laquelle ce dossier a été traité sur
le plan politique.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

moet respecteren, is de naleving van de wet; de wet en niets dan de
wet.

Tot slot, verbaast het mij dat de Delcrederedienst op voorhand reeds
beloofde dat is trouwens geen verzekering meer te betalen indien de
levering niet zou kunnen doorgaan.

Wij zullen die wapens betalen wanneer ze niet verkocht geraken. Men
neemt op dat vlak een beslissing waarvan men kan zeggen dat het
wetmatige meer dan twijfelachtig is en daar draagt in deze regering
niemand de verantwoordelijkheid voor. Elke minister die daarover wordt
ondervraagd schokschoudert en zegt dat het niet zijn bevoegdheid is.
Deze keer zijn we bij de vice-eerste minister terechtgekomen in de
veronderstelling dat er toch iemand de coördinatie op zich neemt, maar
niets is minder waar. Rond de Delcrederedienst heerst er een echte
omerta. Het is zoals de zwijgplicht bij de maffia, ik heb er echt geen
ander woord voor. Ik denk dat de Vlamingen op dat vlak toch tot
conclusies zouden moeten komen. Niemand draagt
verantwoordelijkheid, niemand kan democratisch worden gecontroleerd
in verband met de genomen beslissingen van die Delcrederedienst.
Ondertussen maken voornamelijk de centen van de Vlaamse
belastingbetaler vele financieringen mogelijk voor Delcredere voor
betwistbare verkoop- en exportpraktijken. Er is maar één mogelijke
oplossing: Delcredere moet worden gesplitst. Zodoende kunnen we
misschien op Vlaams niveau vragen stellen over de gangbare praktijken
en wie er de verantwoordelijkheid voor draagt. Maar tot nu toe bots ik
steeds op de omerta.

Mijnheer de voorzitter, ik heb daarstraks mijn interpellatie aangevangen
met de woorden `Wat ik hier kom bestrijden is de hypocrisie'. Ik kan
deze woorden enkel maar bevestigen. Het antwoord dat wij kregen was
even schijnheilig als de wijze waarop dit dossier reeds een paar
maanden politiek wordt behandeld.

01.45 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, zoals het in een

wettelijk en een feitelijk land past, bestaat er een formele wettelijke
procedure en zijn er de feiten. Ik heb vooral vragen gesteld over de
feitelijkheid. Volgens de minister zijn deze niet aangemeld. Ik blijf
echter vaststellen dat ik van u geen duidelijk antwoord mocht vernemen
op twee of drie essentiële vragen waarvan u het antwoord perfect kent.

Op welk wijze waarborgt u het feit dat er dezer dagen niet rechtstreeks
of onrechtstreeks vanuit de Fabrique Nationale in Herstal aan Nepal
wordt geleverd?

01.45 Yves Leterme (CD&V): Je

n'ai pas obtenu de réponse à
plusieurs questions essentielles.
Quelles garanties le ministre peut-il
fournir que la FN ne livre pas
d'armes actuellement, directement
ou indirectement?

01.46 Minister Louis Michel: Zij hebben toch het recht om te leveren.

01.46 Louis Michel, ministre: La

FN dispose d'une autorisation et a
donc le droit de livrer des armes.

01.47 Yves Leterme (CD&V): We komen stilaan aan onze

antwoorden.

Ten eerste, mijnheer de minister, uit uw woorden begrijp ik dat u erkent
dat er bestaande contacten zijn en dat er in dit kader zou kunnen
worden geleverd.

Ten tweede, ik heb geen antwoord en geen formele ontkenning
gekregen op het feit dat bijvoorbeeld vorige week woensdag een
belangrijk logistiek- en transportbedrijf de opdracht zou kunnen hebben
gekregen.

01.47 Yves Leterme (CD&V): Le

ministre reconnaît qu'il existe des
contrats et que des livraisons
peuvent éventuellement être
effectuées.

Une autre question concernait une
importante entreprise de transport
logistique.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

01.48 Minister Louis Michel: Ik heb daar geen antwoord op. Dat weet

ik niet.

01.48 Louis Michel, ministre: Je

ne suis pas au courant.

01.49 Yves Leterme (CD&V): U weet dat niet?

01.50 Minister Louis Michel: Natuurlijk weet ik dat niet.

01.51 Yves Leterme (CD&V): U ontkent niet dat het mogelijk is.

Gepaard gaande met de verzending van uw commissie naar Nepal
worden ondertussen de voorbereidingen getroffen om dezer dagen
materieel en wapens te leveren, al dan niet rechtstreeks, al dan niet in
combinatie bijvoorbeeld met een zending naar Paraguay vanop het
Franse grondgebied.

01.51 Yves Leterme (CD&V): Le

ministre ne dispose d'aucune
information et n'exclut donc pas
que des transports puissent être
effectués, éventuellement avec
ceux à destination du Paraguay.

01.52 Minister Louis Michel: Ik ben daarvan niet op de hoogte.

01.53 Yves Leterme (CD&V): Dit is hallucinant. Het illustreert perfect

het politieke, het wettelijke of misschien onwettelijke spel enerzijds en
anderzijds de realiteit, dat u indekt dat er vandaag, hic et nunc,
leveringen aan Nepal gebeuren. U ontkent dat niet.

Mijn conclusie is duidelijk: u moet vooral zorgen dat de levering kan
doorgaan. Binnen de meerderheid is er een deal: de socialisten en de
groenen krijgen een nieuwe wapenwet maar ondertussen worden er
verder wapens geleverd, wat de wet ook moge voorschrijven.

01.53 Yves Leterme (CD&V):

C'est hallucinant. Le ministre ne
nie pas que des livraisons au Népal
aient lieu en ce moment. Il existe
peut-être, au sein de la majorité, un
accord sur la nouvelle loi sur les
armes mais, entre-temps, des
armes sont bel et bien livrées.

01.54 Louis Michel, ministre: Monsieur le président, selon les

informations que j'ai livrées il y a plusieurs semaines, la fabrication de
ces armes se fait en phases successives. D'après l'information que
nous avons reçue et que j'ai livrée, la première partie de la livraison en
cas de licence, maintenant ils ont une licence d'exportation ,
représentait environ 500 pièces qu'ils ne pouvaient livrer avant la fin de
l'année. J'ai appris qu'il y avait 500 pièces en 2002, environ 1500 à 2000
pièces en 2003, environ 1500 pièces en 2004 et le solde en 2005. Ceci
représente le schéma de fabrication et de livraison.

S'agissant de mon appréciation et de ma responsabilité politique, je
prends cette responsabilité. A mes yeux, il n'y a pas d'élément qui
justifierait ici et maintenant que je suspende la licence. Je vais encore
envoyer l'équipe d'ici la fin de l'année, probablement une fois. Celle-ci
me fera à nouveau un rapport afin de voir l'évolution avec ce nouveau
gouvernement. Ainsi, nous allons devoir suivre la situation au Népal de
manière relativement serrée. Durant ce "framework", si j'estime à un
moment donné que la situation a changé et que les éléments justifient
que je la suspende, je suspendrai.

Par exemple, imaginons qu'avant la fin de l'année il n'y ait pas de raison
de changer d'attitude et que 500 pièces doivent être livrées, elles le
seront. A partir du moment où je ne suspends pas la licence, ces
pièces sont livrées. Par contre, si, par exemple, début de l'an prochain,
un problème se pose qui justifierait que je suspende, j'utiliserai l'article
7 comme je l'ai dit. C'est la loi et je ne peux faire autrement. Donc, tout
au long de ce processus, je peux avoir recours à l'article 7. Je le
répète, je n'exclus absolument pas le fait d'utiliser l'article 7 si j'estime
moralement que je dois le faire. Pour le moment, je n'estime pas
moralement que je doive le faire puisqu'il y a un gouvernement, un
premier ministre, des ministres, des personnalités qui sont désignés.
Ces personnes ont la réputation d'être des gens de qualité. Elles ont
annoncé qu'elles voulaient à la fois prendre des mesures et mener des
politiques de "good governance", lutter contre la corruption, contre la
pauvreté et, en même temps, ouvrir des négociations avec les

01.54 Minister Louis Michel:

Volgens de informatie die ik enkele
weken geleden heb gegeven,
worden deze wapens in
opeenvolgende fasen geleverd. De
exportvergunning werd toegekend.
Het eerste deel van de levering
bestaat uit ongeveer 500 stuks. Ik
heb vernomen dat er in 2002 500
stuks worden geleverd, ongeveer
1500 tot 2000 stuks in 2003,
ongeveer 1500 stuks in 2004 en
wat overblijft in 2005.

Vanuit mijn oordelingsvermogen en
politiek verantwoordelijkheidsgevoel
zie ik hier en nu geen enkel
argument om de vergunning in te
trekken. Ik zal voor het einde van
het jaar waarschijnlijk nog een
team naar Nepal sturen om een
verslag over de ontwikkelingen van
de nieuwe regering op te maken.
Wij zullen de toestand in Nepal dus
zo goed als op de voet volgen. Als
ik op een bepaald moment vind dat
de toestand is veranderd en dat er
wel degelijk argumenten zijn om de
leveringen op te schorten, zal ik dat
zeker doen.

Gedurende het gehele verloop van
de leveringen wil ik mij steeds
kunnen beroepen op artikel 7
waardoor ik de vergunning kan

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

maoïstes. En réalité, la situation est à peine changée. A la limite, on
pourrait même estimer qu'il y a peut-être plus de promesses avec ce
nouveau gouvernement mais, personnellement, je ne peux préjuger de
cela. Je dis simplement qu'il n'y a pas d'élément neuf et fondamental
qui justifie que je suspende la licence.

Je tiens à signaler à M. Leterme que je ne suis pas l'agent commercial
de la FN. Je peux vous l'assurer. Je n'ai pas de contact avec la FN.
J'essaie de gérer honnêtement le dossier. Ce ne sont pas des dossiers
faciles. Si j'estime qu'il faut suspendre, je suspendrai. Je n'aurai pas de
difficulté politique majeure à le faire. J'essaie simplement de me fonder
sur des éléments articulés, raisonnables et corrects. Je ne me
soumettrai pas à cette espèce de terrorisme moral que vous voulez
faire peser sur moi.

intrekken als ik er mij moreel
verplicht toe voel dat te doen. Op
dit moment voel ik mij daar niet toe
verplicht, omdat er een regering,
een eerste minister, ministers en
hoogwaardigheidsbekleders zijn die
werden aangesteld en die een
goede reputatie hebben.

De nieuwe Nepalese overheid heeft
aangekondigd dat ze een beleid van
good governance nastreeft, dat ze
de strijd wil aanbinden met de
corruptie en de armoede en dat ze
onderhandelingen wil aanknopen
met de maoïsten. In vergelijking
met de toestand voorheen is er
geen nieuw en fundamenteel
argument om de levering op te
schorten.

Ik wil de heer Leterme er nog op
wijzen dat ik geen commercieel
vertegenwoordiger van FN ben. Ik
laat mij niet beïnvloeden door dit
soort van moreel terrorisme
waarmee men mij wil bedreigen. Ik
probeer het dossier eerlijk te
behandelen.

01.55 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, in cauda venenum, in de staart van het debat zit het gif. Mijn
visie als buitenstaander is dus correct. Het politieke probleem gaat niet
uitsluitend en zelfs niet in de eerste plaats om de toekomst. Het gaat
hier vooral over het heden, over leveringen en uitvoering van het contract
waarover nu steeds gesproken wordt, maar ook over eerdere
contracten.

Er is een heuse cinema opgevoerd rond het rapport waarin nog maar
eens het verschil tussen het wettelijke, parlementaire en politieke land
en de feitelijkheid van de wapenexport aangetoond werd. Er werd een
hele cinema opgevoerd rond het rapport. Ondertussen zegt de minister
dat hij geen enkele reden heeft om tussen te komen in huidige
leveringen, onder meer degene waarover ik bevestiging of ontkenning
heb gevraagd. Ik verwijs naar degene die vorige week al opgezet zou
zijn om eerstdaags uitgevoerd te worden vanuit bijvoorbeeld Frankrijk.
De minister ziet geen enkele reden om daarin tussen te komen. Ik
vraag de collega's dus om oog voor de realiteit te hebben. Ik vraag mij
af welke cinema de laatste maanden is opgevoerd rond die licentie voor
5.500 Minimi's. Ondertussen vindt in dit land, staande artikel 7 en de
vaststelling dat de mensenrechten in Nepal worden geschonden,
ongestoord en zonder dat de minister vindt dat er moet worden
opgetreden, wapenexport plaats naar Nepal en trouwens ook naar
andere landen. Dit kan ongestoord gebeuren, zonder dat de regering
enig initiatief neemt.

01.55 Yves Leterme (CD&V):

Comme je le présupposais, ce sont
surtout les contrats antérieurs qui
posent problème. En dépit de toute
l'effervescence actuelle, les
contrats existants sont exécutés,
tout simplement.

De voorzitter: Ik wil de volgorde van de inschrijving volgen en ik stel u gerust, mijnheer Eyskens, als
ouderdomsdeken van deze vergadering krijgt u het laatste woord.

01.56 Leen Laenens (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter,

mijnheer de minister, nadat de beslissing genomen werd, werd er een

01.56 Leen Laenens (AGALEV-

ECOLO): La livraison d'armes ayant

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

akkoord bereikt om de leveringen uit te stellen tot na de verkiezingen,
die voorzien waren in november. Ondertussen zijn de verkiezingen
uitgesteld tot minstens 2003. Dit is effectief een nieuw politiek feit.
Verder wil ik het verband tussen de verkiezingen en de toepassing van
de Nepalese grondwet benadrukken. De toepassing van de grondwet
wordt door sommigen misschien als secundair beschouwd, voor ons
lijkt ze toch wel de basis voor de democratie. Ik wil hier herhalen wat de
secretaris-generaal van de Nepalese balievereniging zei, namelijk dat
de toepassing van artikel 127 van de Grondwet om een kabinet te
vormen ongrondwettelijk was. Daarenboven vertelde hij dat de koning
niet gezegd heeft wanneer er verkiezingen komen terwijl precies
daartoe het parlement was ontbonden. Ook de vroegere chef van de
Justitie, ooit voorzitter van de grondwetgevende commissie, en 7 andere
intellectuelen stelden dat de demarche van de koning tegen de normen
en waarden van de huidige grondwet inging en vroegen de koning dat hij
het parlement opnieuw zou installeren door artikel 127 te reactiveren.
Ze vinden dat een oplossing voor het grondwettelijk probleem gevonden
moet worden binnen de grondwet. Ze waarschuwen voor de verdragende
gevolgen van de koninklijke beslissing.

Daarnaast is er het probleem van de maoïsten. Het is duidelijk en dat
wordt ook geïllustreerd door het rapport dat u ons zonet heeft
voorgelezen dat het probleem van de maoïsten eigenlijk het probleem
is van de ganse bevolking en het probleem van de fundamentele
armoede daar. Er zal dus een dialoog moeten worden gezocht naar
vrede om het probleem op te lossen. Daarmee zijn we het eens. Dat de
maoïsten hun politiek moeten herzien is zeker. Maar de
mensenrechten worden niet nageleefd. Mevrouw Macagé die als lid van
het team van Amnesty International ter plaatse was heeft nog
telefonisch bevestigd dat een recent rapport dat echter nog niet ter
onzer beschikking is, aantoont dat er verschillende moorden gebeuren.
Een politieofficier zei haar dat ze verplicht zijn de gevangenen te doden
omdat ze geen ruimte hebben om ze op te sluiten, dat er
systematische folteringen, en arbitraire aanhoudingen gebeuren en dat
er uitzonderingsrechtbanken worden ingesteld. Bovendien is de
Staatsveiligheid niet bij machte om vast te stellen wie een maoïst of
een vermeend maoïst is. Dit werd verklaard door een hoog geplaatst
persoon van de Staatsveiligheid zelf op een ogenblik dat de maoïsten
toch al 6 jaar strijd voeren.

Er is een fundamenteel probleem van straffeloosheid. Ook zijn er
kindsoldaten actief. Deze en andere verklaringen van Nepalese
mensenrechtenorganisaties worden nu ook bevestigd door het rapport
van de observatiemissie die de regering ter plaatse stuurde.
Wapenleveringen voor het leger, ik benadruk "voor het leger", kunnen
een optie zijn, maar dan moet de Nepalese regering ook op het terrein
aantonen dat ze de mensenrechten respecteert. Dit is nu niet het geval.
Het uitstellen van de verkiezingen is misschien wel te wijten aan de
onveilige situatie van het land, waar alle partijen schuldig aan pleiten.
Dit blijkt uit al die rapporten, inclusief het rapport van de
observatiemissie. Er is dan ook unanimiteit over het feit dat er
schendingen van mensenrechten zijn door alle partijen. Daar ligt het
probleem.

Ik wil afsluiten met toch de vraag te herhalen aan de voorzitter om ons
in de gelegenheid te stellen om met de leden van de observatiemissie
het rapport te bespreken.

(...)

Ik neem aan dat de missie in opdracht van de hele regering heeft
plaatsgevonden. Heeft de regering al de gelegenheid gekregen om

initialement été différée jusqu'au
lendemain des élections de
novembre, la décision de reporter
ces dernières constitue elle-même
un fait politique nouveau. Au Népal,
chacun s'accorde pour dénoncer le
caractère inconstitutionnel de cette
décision. Le problème que
prétendent vouloir combattre les
maoïstes est le même que celui
que doit affronter la population, à
savoir: la pauvreté. A nos yeux
toutefois, les maoïstes doivent bien
évidemment revoir leur politique.
Seul le dialogue permettra d'aboutir
à une solution.

Etant donné que la livraison
d'armes avait initialement été
reportée au lendemain des
élections du mois de novembre, la
décision de différer ces élections
constitue un fait politique nouveau.
Au Népal, tout le monde s'accorde
à dire que cette décision est
inconstitutionnelle. Le problème
que les maoïstes combattent est
semblable à celui auquel la
population est confrontée: la
pauvreté. Nous estimons
évidemment que les maoïstes
doivent modifier leur politique. Seul
le dialogue peut amorcer une
solution.

Je réitère ma demande d'organiser
en commission l'audition de
l'équipe d'observateurs. Du reste, le
gouvernement a-t-il déjà étudié le
rapport de mission? Nous
reviendrons plus en détail sur les
problèmes qui se posent au sein de
l'Office du Ducroire en commission
des Finances.

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

kennis te nemen van dit rapport?

Wat het probleem van Delcredere betreft, is er een politiek probleem.
We zullen er ongetwijfeld nog op terugkomen, zoals collega Vanhoutte
in de commissie voor de Financiën heeft gezegd.

01.57 Vincent Decroly (indépendant): Monsieur le président, j'ai bien

entendu Mme Laenens et des représentants particulièrement muets du
PS aujourd'hui. Mais le problème, chers collègues, avec toutes ces
analyses et tous ces arguments que vous développez fort
opportunément, c'est que le jeudi 24 octobre, pour la troisième fois,
vous soutiendrez encore le gouvernement que vous faites semblant de
contester. Ce n'est pas acceptable en démocratie! Ce n'est pas jouer le
jeu de la démocratie. Si on est élu sur un programme qui est,
historiquement, un programme de lutte contre le surarmement et de
transformation des règles du commerce international pour réduire les
possibilités de faire circuler, partout dans le monde, n'importe quelles
armes dans n'importe quelles conditions, si on est élu sur de telles
bases, que l'on soit Ecolo ou socialiste, il y a une limite que l'on ne
peut franchir, il y a un point de rupture. Cela fait des semaines et des
semaines que vous nous annoncez ce point de rupture, mais c'est
toujours partie remise. Le 24 octobre, vous voterez encore pour et c'est
ce qui est incompréhensible, c'est ce que je ne comprends pas depuis
plusieurs semaines.

M. Michel nous parlait, il y a quelques semaines, à propos du Népal,
d'une «jeune démocratie». Maintenant, un nouveau concept affleure
dans son argumentation, c'est le concept d'Etat de droit. Franchement,
c'est vraiment une farce, cette notion d'Etat de droit accolée à la
gestion par votre majorité de ce type de dossier. Il n'y a même pas de
problème de contestabilité éthique de la décision que vous prenez. Je
ne vous demande pas de nous faire part de vos états d'âme moraux en
la matière, monsieur le ministre. Il s'agit d'un problème de légalité.
Nous ne sommes pas dans des situations du type de celles qu'on a
déjà connues sous votre majorité de livraisons d'armes à des pays
comme le Mexique, la Turquie ou Israël, qui sont éminemment
discutables et qui posent effectivement des problèmes moraux et
éthiques. Ici, nous sommes dans le cadre, dans le registre strict de la
loi et nous ne devons même pas aller jusqu'à la discussion éthique.
Cela devrait être clair et net. L'article 4 de la loi de 1991 en la matière
est tout à fait limpide et explicite. C'est tout de même incroyable
d'entendre, à propos de ces livraisons illégales d'armes, un haut
représentant du gouvernement parler d'Etat de droit - d'un gouvernement
qui, par ailleurs, est aujourd'hui condamné par la Cour européenne des
droits de l'homme de Strasbourg pour sa politique en matière d'asile,
qui n'a toujours pas changé depuis le 5 février 2001 et l'arrêt Conka, et
dont la Cour d'arbitrage a dû démanteler le snelrecht tellement le
fanatisme avait dominé dans la manière de gérer ce dossier en début
de législature.

Ne parlez pas d'Etat de droit, s'il vous plaît! Il n'y a pas de compromis,
chers amis du PS et d'Ecolo, sur cette question. Il n'y a pas du tout de
compromis! Ne faites pas semblant, ne faites pas croire aux gens que
vous avez obtenu un compromis! Il y a une décision des partis libéraux
de la majorité et cette décision, c'est un diktat et c'est un diktat depuis
le 11 juillet. Aujourd'hui, à la lumière de ce que M. Michel vient de dire,
cela reste un diktat à 100% libéral. Cessez, s'il vous plaît, de faire de la
gesticulation! C'est ce que vous faites, depuis deux mois maintenant,
autour de l'hypothétique et éventuelle révision de la législation sur le
fond! Si vous l'obtenez, je la voterai, mais de toute façon, avant de
réformer une loi, avant d'éventuellement l'améliorer, il faut appliquer

01.57

Vincent Decroly

(onafhankelijke): Ik vind het
onbegrijpelijk dat de Groenen en de
socialisten, die verkozen zijn op
basis van een programma dat pleit
voor ontwapening en het
terugschroeven van de
wapenhandel, op 24 oktober in dat
dossier voor de derde maal "ja"
zullen stemmen.

Afgezien van de morele en ethische
bezwaren die men hier zou kunnen
opperen, gaat het in het
onderhavige dossier volgens mij in
de eerste plaats om een probleem
van wettelijkheid. Artikel 4 van de
wet van 1991 terzake is immers
duidelijk. Het is dan ook bijzonder
grof dat de regering in dit dossier
de term "rechtsstaat" in de mond
neemt.

Er is in dit dossier helemaal geen
sprake van een compromis. Die
beslissing werd er duidelijk
doorgedrukt door de liberalen in de
regering. De socialisten en de
Groenen hebben dat geslikt omdat
zij hopen dat de wetgeving terzake
zal worden gewijzigd, wat nog lang
niet zeker is. Alvorens de wet te
wijzigen, moet echter de bestaande
wet worden toegepast, en daar

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

celle-ci, s'il vous plaît, et là, vous êtes déjà, et définitivement semble-t-
il, en défaut.

Je vous demande de ne pas voter la motion pure et simple qui vous
sera encore soumise le 24 octobre. Je vous demande de respecter la
loi existante avant de gesticuler sur des propositions de loi, dont vous
n'acceptez même pas qu'elles soient mises en urgence aux séances
plénières des dernières semaines. Vous déposez des propositions de
loi. Nous vous aidons en vous proposant qu'elles soient examinées en
urgence par notre assemblée et vous n'avez même pas le cran, au sein
de la majorité, de dire que vous exigez qu'elles soient prises en
considération en urgence et que les choses progressent à une allure du
type de celle qui vous avait soi-disant été promise à la fin du mois
d'août. Respectez le principe légal élémentaire qu'on n'arrose pas un
pays en guerre avec des armes et alors, peut-être, serez-vous de
nouveau crédibles sur votre profil pacifiste en cette matière et sur votre
volonté, que vous réaffirmez certainement en période préélectorale, de
respecter les principes fondateurs de votre parti.

schiet de regering duidelijk tekort.

Ik vraag u de bestaande wetgeving
na te leven en op 24 oktober niet
voor de eenvoudige motie te
stemmen als u nog enigszins
geloofwaardig wil overkomen.

01.58 Leen Laenens (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter, ik

wil daar toch even op repliceren dat wij wel degelijk ons vertrouwen in
de regering gegeven hebben, maar dat belet ons niet om deze
beslissing te blijven aanvechten. Wij hebben altijd gezegd dat we eerst
het rapport van de minister wilden horen vooraleer we ons daarover
zouden uitspreken.

01.58 Leen Laenens (AGALEV-

ECOLO):Ce n'est pas parce que
nous avons accordé notre
confiance à ce gouvernement que
nous acceptons cette décision
sans autre forme de procès. Mais
nous voulons d'abord prendre
connaissance du rapport.

01.59 Ferdy Willems (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, ik stel vast dat

de minister van Buitenlandse Zaken een snelle minister is. Op 11 juli
was men zeer vlug. Bij Delcredere is men ook zeer vlug geweest, en
zelfs onvolledig. Vandaag is men ook zeer vlug. Nog voor de hoorzitting
met de diplomaten er komt zoals die door mevrouw Drion, mevrouw
Laenens en mezelf gevraagd is in een brief aan u, mijnheer de
voorzitter, op 7 oktober nog voor hierover een debat in de regering is
geweest, staan we hier vandaag quasi voor het voldongen feit. Ik vind dit
niet correct ten aanzien van de regeringspartners. Ik wil toch zeggen
dat wapenleveringen gevaarlijk zijn. Ik verwijs naar 1991, toen er een
regering over gevallen is. Het is dus gevaarlijk spul voor regeringen,
maar het is ook gevaarlijk spul voor mensen met een geweten. In 1991
heeft de Volksunie de regering doen vallen daarover en ze is ervoor
afgestraft. Die dingen liggen dus niet zo eenvoudig. Wat stel ik vandaag
vast? Er is een voldongen feit.

01.59 Ferdy Willems (VU&ID):

Avant même qu'il ait été décidé
d'organiser une audition et que le
gouvernement ait examiné le
rapport de la mission, nous
sommes placés devant un fait
accompli. Une telle attitude n'est
pas correcte.

Chacun sait depuis 1991que les
livraisons d'armes sont
dangereuses pour les
gouvernements et pour les
personnes dotées d'une
conscience. Cette fois encore, un
dossier de livraison d'armes
menace le travail du gouvernement.
D'autres choix étaient pourtant
envisageables. J'insiste sur le fait
que seul Agalev s'est opposé à
cette livraison au sein de la
majorité.

01.60 Pieter De Crem (CD&V): (...)

01.61 Ferdy Willems (VU&ID): Ik ben aan het woord mijnheer De

Crem, hou eens op met uw onwaardig gedrag. U bent bezig met kogels
te schieten in een pacifistisch debat. (...) Voorzitter, ik heb het woord.
Ik stel hier een voldongen feit vast, brutaal gebracht. Ik kan dit niet
anders noemen. Ik stel me de vraag waarom. Er waren alternatieven.
Nu brengt men een heel werk van de regering in het gevaar. Ik wil
uitdrukkelijk stellen dat binnen de meerderheid, in heel moeilijke
omstandigheden, enkel Agalev dit ter discussie heeft gesteld. Ik heb de

01.61 Ferdy Willems (VU&ID):

J'espère qu'en définitive, on va
mettre bon ordre dans tout cela,
que ce dossier fera un jour l'objet
d'une évaluation approfondie quant
à sa légalité et que le
gouvernement prendra conscience
du danger que comporte le jeu

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

andere meerderheidspartijen hierover nog niet gehoord. Mijn laatste
hoop in dit dossier, en ik ben zeer formeel, is dat dit opnieuw een
regeringszaak wordt, een regeringszaak waar men ten eerste, de
oorzaken van dit conflict nog eens ter discussie stelt, ten tweede, de
wettelijkheid van deze zaak nog eens ter discussie stelt inzake artikel
4 van de wapenwet, inzake wat is gebeurd met Delcredere en inzake
mogelijk beroep bij de Raad van State. Dit moet op regeringsvlak
worden besloten. Ik wil nog eens vragen dat men binnen de regering
afweegt wat men hier aan het doen is, welk gevaarlijk spel men hier
speelt. Dat men dit goed weet.

Ik wil nog eens vragen dat de regering het volgende overweegt. Er zijn
nieuwe akkoorden in de maak over de wapenwetgeving. Daarin zal
staan dat het voortaan onmogelijk wordt mekaar vliegen af te vangen.
Het zal dus voortaan niet meer kunnen dat wanneer Duitsland nee zegt,
België ja zegt. Welnu, wat overmorgen kan, moet vandaag ook kunnen.
Dit kan niet anders. Ik eindig met te zeggen dat het heel gevaarlijk is,
hier en in Nepal. Hier riskeren we niet zoveel, een regeringscrisis
misschien. Dat gevaar loopt men, laten we duidelijk zijn. Maar in Nepal
riskeren we veel meer. In Nepal gaat het over mensenlevens. De cirkel
is hier rond. In deze zaak is de oorzaak van alles de armoede in Nepal.
Wel, de slachtoffers van dit alles zullen ook de armen zijn. Het zullen
de kindsoldaten en de armsten zijn die zullen sneuvelen, aan
weerszijden, niet de rijken. Want bij de maoïsten is geen enkele
voorman bij de laagste klasse. Dat is de harde werkelijkheid. Ik wil
herhalen, en ik zal dit ook binnen mijn groep doen: dit is voor ons geen
uitgemaakte zaak, dit is geen evidentie. Wij gaan daarmee door, ook al
ligt dit zeer moeilijk.

(...)

auquel il s'adonne. Une nouvelle loi
sur les armes est actuellement en
préparation. Je fonde l'espoir qu'on
en appliquera les principes sur-le-
champ.

Une crise gouvernementale
menace, mais les risques auxquels
est exposée la

population

népalaise sont bien plus grands
encore. Pour nous, le dossier n'est
pas clos. Nous allons persévérer,
c'est sûr.

De voorzitter: Collega's, laten wij dit debat rustig afronden. Ik had nog de heer Valkeniers, maar ik had het
over een rustig einde. Ik geef dus het woord aan de heer Eyskens.

01.62 Mark Eyskens (CD&V): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

minister, collega's, laten we erkennen dat dit een bijzonder moeilijk
dossier is. Het zou dit geweest zijn voor elke regering. Eigenlijk is daar
geen goede kant aan te krijgen, maar gegeven de disparate en
contradictorische samenstelling van de paars-groene regering, is dat
geen moeilijk dossier, het is een onmogelijk dossier. Dat blijkt
andermaal vandaag. De beslissing is genomen en wordt verder
genomen. Eigenlijk is het rapport van de zending relatief kritisch, vooral
als je tussen de regels leest. Toch wordt de beslissing verder
uitgevoerd.

Ik beweer dus dat we in dit dossier te maken hebben met de beslissing
van een homogeen liberaal kabinet. De twee andere partijen, de
groenen en de socialisten, zijn hier volledig uitgerangeerd. Zij zijn
volledig weggespeeld van het veld. Al hun argumenten, ook die die
mevrouw Laenens hier vermeldt, zullen helemaal tot niets dienen. We
staan voor een originele formule in onze politieke geschiedenis. Een
ingewikkelde coalitie met zes partijen, waar in bepaalde dossiers een
minderheidsvleugel, met name de liberalen, zich gedraagt als een
homogeen kabinet en zijn beslissing doordrukt. Briljant! Tactisch
schitterend vanwege minister Michel die zijn tegenstrevers in de
regering volledig van het veld speelt en bovendien ertoe komt dat ze,
eens van het veld gespeeld, zich vastklampen aan het veld en zeggen
"Nog van dat!". (Gelach)

De heer Geysels heeft gezegd dat hij een goed geheugen heeft hij
heeft natuurlijk een slecht geweten. Ik neem aan dat onze collega's van

01.62 Mark Eyskens (CD&V): Ce

dossier est particulièrement
complexe et pour une coalition arc-
en-ciel, c'est la quadrature du
cercle. Le rapport est plutôt critique
mais le gouvernement persiste
dans sa décision d'exporter des
armes vers le Népal. C'est une
première dans l'histoire de la
politique belge: la décision a en fait
été prise par un cabinet libéral
homogène alors que les libéraux
sont minoritaires au sein de ce
gouvernement. Les autres partis
ont été dupés mais laissent faire
car ils s'accrochent au pouvoir.
Voilà qui n'est guère positif pour
l'image de la politique. Il vaut mieux
ne pas relater cet épisode dans
une démocratie.

CRIV 50

COM 838

15/10/2002

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de groenen en ook van de socialisten diep gekrenkt zijn door de gang
van zaken en ook diep gekwetst zijn. Ze zijn aan handen en voeten
gebonden en zullen de kelk ledigen tot op de bodem, met in het
verschiet de volgende verkiezingen. Dat is niet goed voor het politiek
imago. Het is een zeer betreurenswaardige gang van zaken. Wij vanuit
de oppositie zeggen dit. We hebben het ook gemakkelijk. Ik moet dit
toegeven, maar ik denk dat we allemaal objectief kunnen zijn en
zeggen dat dit een verhaal is dat we beter niet zouden houden in een
democratie. En u is allemaal verantwoordelijk, ook de groenen en de
socialisten door plat te gaan liggen in dit dossier. Ze hebben zich niet
alleen laten rollen, maar door zich ook te laten platwalsen dragen ze bij
aan de ontluistering van de politiek. Dit wou ik toch even zeggen,
mijnheer de voorzitter.

De voorzitter: Als ik u goed begrijp, mijnheer Eyskens, is uw stelling
dat het met deze coalitie moeilijk en onmogelijk is en dat het met een
andere samenstelling, bijvoorbeeld met CD&V, moeilijk maar mogelijk
zou zijn.

Le président: Le CD&V serait-il
parvenu à bout de ce dossier
complexe?

01.63 Mark Eyskens (CD&V): Wij onderzoeken elk dossier op zijn

waarde, mijnheer de voorzitter.

01.63 Mark Eyskens (CD&V):

Nous jugeons chaque dossier sur
sa valeur.

De voorzitter: Dat weet ik van u, mijnheer Eyskens, dat is altijd gebleken.

01.64 Ferdy Willems (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, ik wil aan de

heer Eyskens toch zeggen dat, als hij goed geluisterd heeft naar wat
wij hebben gezegd, het inderdaad zo is. Uw analyse klopt, mijnheer
Eyskens. Dit is een snel gespeeld dossier en de regering moet zich
daarover bezinnen. Dat is alles wat ik vraag.

01.64 Ferdy Willems (VU&ID): Il

est vrai que ce dossier a été traité
à la hussarde. Le gouvernement
devrait également se poser des
questions à ce sujet.

01.65 Mark Eyskens (CD&V): Dat is een duidelijke verklaring. U is

reeds het onderspit aan het delven. Dat is vrij duidelijk.

01.66 Ferdy Willems (VU&ID): De strijd is maar gedaan als de

wedstrijd afgelopen is.

Moties
Motions

Tot besluit van deze bespreking werden volgende moties ingediend.
En conclusion de cette discussion les motions suivantes ont été déposées.

Een eerste motie van aanbeveling werd ingediend door de heren Pieter De Crem, Mark Eyskens en Yves
Leterme en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Pieter De Crem en Geert Bourgeois, mevrouw Els Van Weert en de
heer Francis van den Eynde
en het antwoord van de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken,
vraagt de regering
- de exportlicentie aan FN voor de levering van 5.500 mitrailleurs aan Nepal in te trekken;
- de onrechtmatige beslissing van de Delcrederedienst voor de toekenning van de exportverzekering ongedaan
te maken;
- alle maatregelen te nemen om elke uitvoer uit ons land van wapens en wapenmaterieel rechtstreeks of
onrechtstreeks naar Nepal te voorkomen."

Une première motion de recommandation a été déposée par MM. Pieter De Crem, Mark Eyskens en Yves
Leterme et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Pieter De Crem et Geert Bourgeois, Mme Els Van Weert et
M. Francis van den Eynde

15/10/2002

CRIV 50

COM 838

KAMER

-5

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2002

2003

CHAMBRE

-5

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

et la réponse du vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères,
demande au gouvernement
- de retirer à la FN la licence d'exportation pour la livraison de 5.500 mitrailleuses au Népal;
- d'annuler la décision prise indûment par l'Office national du Ducroire pour l'octroi d'une assurance à
l'exportation;
- de prendre toutes les mesures nécessaires pour empêcher l'exportation, directe ou indirecte, d'armes ou
d'armements de la Belgique vers le Népal."

Een tweede motie van aanbeveling werd ingediend door de heren Guido Tastenhoye en Francis Van den
Eynde en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Pieter De Crem en Geert Bourgeois, mevrouw Els Van Weert en de
heer Francis van den Eynde
en het antwoord van de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken,
vraagt aan de regering
- het opschorten van de verkoop van wapens aan Nepal;
- een grondig onderzoek naar de omstandigheden waarin de Delcrederepolis werd afgesloten en dus van de
geldigheid van de dekking."

Une deuxième motion de recommandation a été déposée par MM. Guido Tastenhoye en Francis Van den
Eynde et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Pieter De Crem et Geert Bourgeois, Mme Els Van Weert et
M. Francis van den Eynde
et la réponse du vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères,
demande au gouvernement
- de suspendre la vente d'armes au Népal;
- de mener une enquête approfondie sur les circonstances dans lesquelles la police du Ducroire a été
accordée et donc sur la validité de la couverture."

Een derde motie van aanbeveling werd ingediend door de heer Geert Bourgeois en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Pieter De Crem en Geert Bourgeois, mevrouw Els Van Weert en de
heer Francis van den Eynde
en het antwoord van de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken,
beveelt de regering aan
de wapenlevering van de 5.500 Minimi-mitrailleurs onmiddellijk in te trekken, en de beslissing van de Raad van
Bestuur van Delcredere van 5 augustus 2002 nr. 72488 tot dekking van de levering van FN Herstal aan de
Royal Nepalese Army Headquarters ten bedrage van 15.400.003,50 Euro aan te vechten."

Une troisième motion de recommandation a été déposée par M. Geert Bourgeois et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Pieter De Crem et Geert Bourgeois, Mme Els Van Weert et
M. Francis van den Eynde
et la réponse du vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères,
demande au gouvernement
d'annuler immédiatement la livraison de 5.500 mitrailleuses Minimi et de contester la décision n° 72488 prise
par le Conseil d'administration du Ducroire le 5 août 2002 visant à assurer la couverture de la livraison de la
FN Herstal aux Royal Nepalese Army Headquarters pour un montant de 15.400.003,50 Euros."

Een vierde motie van aanbeveling werd ingediend door de dames Annemie Van de Casteele en Els Van Weert
en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Pieter De Crem en Geert Bourgeois, mevrouw Els Van Weert en de
heer Francis van den Eynde
en het antwoord van de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken,
verzoekt de regering
de betwiste wapenexportlicentie op basis van artikel 7 van de wet van 1991 in te trekken."

Une quatrième motion de recommandation a été déposée par Mmes Annemie Van de Casteele et Els Van
Weert et est libellée comme suit:
"La Chambre,