SÉANCE PLÉNIÈRE

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

AGALEV-ECOLO

Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales

CD&V

Christen-Democratisch en Vlaams

FN Front

National

PRL FDF MCC

Parti Réformateur libéral Front démocratique francophone-Mouvement des Citoyens pour le Changement

PS Parti

socialiste

PSC Parti

social-chrétien

SP.A

Socialistische Partij Anders

VLAAMS BLOK

Vlaams Blok

VLD

Vlaamse Liberalen en Democraten

VU&ID Volksunie&ID21

Afkortingen bij de nummering van de publicaties:

Abréviations dans la numérotation des publications:

DOC

0000/000

Parlementair document van de 50e zittingsperiode +

basisnummer en volgnummer

DOC 50 0000/000

Document parlementaire de la 50e législature, suivi du n° de
base et du n° consécutif

QRVA

Schriftelijke Vragen en Antwoorden

QRVA

Questions et Réponses écrites

CRIV

Integraal Verslag,met links het definitieve integraal verslag en
rechts het vertaald beknopt verslag van de toespraken (op wit
papier, bevat ook de bijlagen)

CRIV

Compte Rendu Intégral, avec, à gauche, le compte rendu
intégral définitif et, à droite, le compte rendu analytique traduit
des interventions (sur papier blanc, avec les annexes)

CRIV

Voorlopige versie van het Integraal Verslag (op groen papier)

CRIV

Version Provisoire du Compte Rendu Intégral (sur papier vert)

CRABV Beknopt Verslag (op blauw papier)

CRABV Compte

Rendu Analytique (sur papier bleu)

PLEN

Plenum (witte kaft)

PLEN

Séance plénière (couverture blanche)

COM

Commissievergadering (beige kaft)

COM

Réunion de commission (couverture beige)

Officiële publicaties, uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Bestellingen:
Natieplein 2
1008 Brussel
Tel.: 02/ 549 81 60
Fax: 02/549 82 74
www.deKamer.be
e-mail: alg.zaken@deKamer.be

Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Commandes:
Place de la Nation 2
1008 Bruxelles
Tél.: 02/ 549 81 60
Fax: 02/549 82 74
www.laChambre.be
e-mail: aff.generales@laChambre.be

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

INHOUD

SOMMAIRE

Regeling van de werkzaamheden

Ordre des travaux

Sprekers: Guy Verhofstadt, eerste minister,
Yves Leterme, voorzitter van de CD&V-fractie

Orateurs: Guy Verhofstadt, premier ministre,
Yves Leterme, président du groupe CD&V

Samengevoegde interpellaties en vragen van

Interpellations et questions jointes de

- de heer Guy D'haeseleer aan de minister van
Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het
sociaal begeleidingsplan voor Sabena" (nr. 5420)

M. Guy D'haeseleer au ministre des

Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "le plan d'accompagnement social
pour la Sabena" (n° 5420)

- de heer Yves Leterme aan de minister van
Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "de
uitstaande schulden van de NV SABENA inclusief
volle dochterondernemingen" (nr. 5445)

M. Yves Leterme au ministre des

Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "les dettes actives de la SA
SABENA y compris ses filiales à part entière"
(n° 5445)

- de heer Yves Leterme aan de eerste minister
over "de stand van zaken met betrekking tot
de oprichting van een nieuwe luchtvaartmaat-
schappij" (nr. 986)

- M. Yves Leterme au premier ministre sur "l'état
d'avancement du dossier «création d'une nouvelle
compagnie aérienne»" (n° 986)

- de heer Francis Van den Eynde tot de minister
van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het
eventuele faillissement van Sabena" (nr. 977)

- M. Francis Van den Eynde au ministre des
Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "la faillite éventuelle de la Sabena"
(n° 977)

- de heer Lode Vanoost tot de minister van
Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over
"Sabena" (nr. 980)

M. Lode Vanoost au ministre des

Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "la Sabena" (n° 980)

- de heer Raymond Langendries tot de minister
van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over
"Sabena" (nr. 983)

M. Raymond Langendries au ministre des

Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "la Sabena" (n° 983)

- mevrouw Marie-Thérèse Coenen tot de minister
van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het
faillissement van Sabena" (nr. 985)

- Mme Marie-Thérèse Coenen au ministre des
Télécommunications et des Entreprises et
Participations publiques, chargé des Classes
moyennes, sur "la Sabena" (n° 985)

Sprekers: Guy Verhofstadt, eerste minister,
Yves Leterme, voorzitter van de CD&V-
fractie, Raymond Langendries, voorzitter van
de PSC-fractie, Francis Van den Eynde,
Willy Cortois, Claude Eerdekens, voorzitter
van de PS-fractie, Lode Vanoost, Olivier
Chastel

Orateurs: Guy Verhofstadt, premier ministre,
Yves Leterme, président du groupe CD&V,
Raymond Langendries, président du groupe
PSC, Francis Van den Eynde, Willy Cortois,
Claude Eerdekens, président du groupe PS,
Lode Vanoost, Olivier Chastel

Moties

Motions

Sprekers: Hans Bonte, Alfons Borginon,
Jacques Chabot, Marie-Thérèse Coenen,
Guy D'haeseleer, Trees Pieters, Dirk Van
der Maelen, voorzitter van de SP.A-fractie,
Guy Verhofstadt, eerste minister, Gerolf
Annemans, voorzitter van de VLAAMS BLOK-
fractie, Francis Van den Eynde, Raymond
Langendries, voorzitter van de PSC-fractie,
Rik Daems, minister van Telecommunicatie
en Overheidsbedrijven en Participaties, Yves
Leterme, voorzitter van de CD&V-fractie,
Tony Van Parys, Lode Vanoost

Orateurs: Hans Bonte, Alfons Borginon,
Jacques Chabot, Marie-Thérèse Coenen,
Guy D'haeseleer, Trees Pieters, Dirk Van
der Maelen, président du groupe SP.A, Guy
Verhofstadt, premier ministre, Gerolf
Annemans, président du groupe VLAAMS
BLOK, Francis Van den Eynde, Raymond
Langendries, président du groupe PSC, Rik
Daems, ministre des Télécommunications et
des Entreprises et Participations publiques,
Yves Leterme, président du groupe CD&V,
Tony Van Parys, Lode Vanoost

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

COMMISSIE VOOR DE

INFRASTRUCTUUR, HET

VERKEER EN DE

OVERHEIDSBEDRIJVEN

COMMISSION DE

L'INFRASTRUCTURE, DES

COMMUNICATIONS ET DES

ENTREPRISES PUBLIQUES

van

WOENSDAG

NOVEMBER

2001

15:00 uur

______

MERCREDI

NOVEMBRE

2001

15:00 heures

______

De vergadering wordt geopend om 15.13 uur door de heer Herman De Croo, voorzitter.
La séance est ouverte à 15.13 heures par M. Herman De Croo, président.

01 Ordre des travaux
01 Regeling van de werkzaamheden

01.01 Le président: La conférence des présidents s'est réunie tout à

l'heure à ma demande. Et je remercie le vice-président de la
commission de l'Infrastructure, M. Chabot, d'avoir accepté de modifier
l'ordre du jour de la commission.

01.01 De voorzitter: Het zal

niemand verbazen dat de agenda
van deze commissie gewijzigd
wordt in het licht van de
gebeurtenissen bij Sabena.

Collega's, er zijn enkele vragen ingediend in verband met Sabena. Ik
heb ook en dat is begrijpelijk een aantal interpellatieverzoeken
ontvangen. Ik heb contact genomen met de eerste minister, die zich
aanstonds bereid verklaard heeft om voor het Parlement te
verschijnen. Wij hebben in de Conferentie van voorzitters de volgende
procedure afgesproken, waarvan ik graag zou hebben dat ze wordt
nageleefd.

De premier heeft zich meteen
bereid verklaard te antwoorden op
vragen en interpellaties. Ook
minister Daems zal hier komen
antwoorden. Ik reken op een
sereen parlementair debat in deze
delicate omstandigheden.

Nous avons donc décidé, en conférence des présidents, que les
interpellateurs parmi lesquels je compte également les membres qui
ont introduit des questions orales prendraient la parole durant un
maximum de dix minutes.

De premier zal beginnen met een
stand van zaken.

De fracties die geen interpellatieverzoek hebben ingediend, krijgen
ook het woord gedurende 10 minuten. Het is echter duidelijk dat de
ingeschreven interpellanten de prioriteit krijgen en dat daarna de
fracties die geen interpellant hebben afgevaardigd ook gedurende 10
minuten zullen kunnen spreken.

Je crois que le premier ministre désire s'exprimer en début de
réunion. C'est le droit du gouvernement. Mais, les circonstances étant
difficiles, j'aimerais que nous montrions un exemple de
parlementarisme et de discipline.

Collega's, ik reken op de medewerking van alle commissieleden om
een ernstig parlementair debat te voeren. Ik ben daar trouwens van

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

overtuigd want u weet dat de situatie inzake deze aangelegenheid
bijzonder ernstig is.

Mijnheer de eerste minister, wenst u als eerste het woord?

01.02 Eerste minister Guy Verhofstadt: Mijnheer de voorzitter, ik

meen dat de heer Leterme het woord vraagt.

01.03 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, sta mij toe even

heel kort een opmerking te maken bij de regeling van de
werkzaamheden.

Ik heb geen bezwaar tegen uw voorstel. Het is goed dat de eerste
minister de kans krijgt een mededeling te doen. Ik dacht alleen dat wij
in de Conferentie van voorzitters een werkschema hadden
afgesproken waarbij ook minister Daems vanmiddag zou worden
uitgenodigd.

01.04 De voorzitter: Dat is juist. De eerste minister heeft mij

daarstraks bevestigd dat minister Daems aanwezig zal zijn. Wellicht
zal hij de meer technische vragen beantwoorden. Daarover beslist
natuurlijk de regering.

Collega's, indien u daartegen geen bezwaar hebt had ik graag de
volgorde van de agendapunten gewijzigd. Ik stel voor dat de heer
Leterme als eerste het woord neemt. Daarna komen de heren
Langendries, D'haeseleer en Van den Eynde aan de beurt, gevolgd
door de heer Vanoost en mevrouw Coenen. Ook de heren Bonte,
Eerdekens, Cortois, Chastel en Chabot hebben zich in het debat
ingeschreven. Zoals u weet, is het de traditie dat de oppositie als
eerste het woord krijgt.

Ik overloop nog even de volgorde. De heer Leterme zal het debat
openen gevolgd door de heren Langendries, Van den Eynde en
Cortois. Ik meen niet dat iemand van de Volksunie-fractie zich in het
debat heeft ingeschreven.

Collega's Leterme en Van den Eynde, ik zal niet met een
apothekersweegschaal de tijd meten maar ik vraag u een inspanning
te doen om u aan de vooropgestelde spreektijdbeperking van tien
minuten te houden. Dat geldt uiteraard ook voor de andere collega's.

02 Samengevoegde interpellaties en vragen van

- de heer Guy D'haeseleer aan de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het sociaal begeleidingsplan voor Sabena" (nr. 5420)
- de heer Yves Leterme aan de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en Participaties,
belast met Middenstand, over "de uitstaande schulden van de NV SABENA inclusief volle
dochterondernemingen" (nr. 5445)
- de heer Yves Leterme aan de eerste minister over "de stand van zaken met betrekking tot
de oprichting van een nieuwe luchtvaartmaatschappij" (nr. 986)
- de heer Francis Van den Eynde tot de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het eventuele faillissement van Sabena" (nr. 977)
- de heer Lode Vanoost tot de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en Participaties,
belast met Middenstand, over "Sabena" (nr. 980)
- de heer Raymond Langendries tot de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "Sabena" (nr. 983)
- mevrouw Marie-Thérèse Coenen tot de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven en
Participaties, belast met Middenstand, over "het faillissement van Sabena" (nr. 985)

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

02 Interpellations et questions jointes de

- M. Guy D'haeseleer au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations
publiques, chargé des Classes moyennes, sur "le plan d'accompagnement social pour la Sabena"
(n° 5420)
- M. Yves Leterme au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations publiques,
chargé des Classes moyennes, sur "les dettes actives de la SA SABENA y compris ses filiales à part
entière" (n° 5445)
- M. Yves Leterme au premier ministre sur "l'état d'avancement du dossier «création d'une nouvelle
compagnie aérienne»" (n° 986)
- M. Francis Van den Eynde au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations
publiques, chargé des Classes moyennes, sur "la faillite éventuelle de la Sabena" (n° 977)
- M. Lode Vanoost au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations publiques,
chargé des Classes moyennes, sur "la Sabena" (n° 980)
- M. Raymond Langendries au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations
publiques, chargé des Classes moyennes, sur "la Sabena" (n° 983)
- Mme Marie-Thérèse Coenen au ministre des Télécommunications et des Entreprises et Participations
publiques, chargé des Classes moyennes, sur "la Sabena" (n° 985)

02.01 De voorzitter: Zoals afgesproken geef ik eerst het woord aan

de eerste minister voor een inleidende uiteenzetting.

02.02 Eerste minister Guy Verhofstadt: Mijnheer de voorzitter, ik wil

een uiteenzetting houden omdat ik meen dat veel van de interpellaties
die zijn ingediend, onder meer de interpellatie van collega Leterme,
ook al een aantal vragen bevatten. Ik kan u in een kort tijdsbestek de
stand van zaken geven zodanig dat we daarna een debat ad rem
kunnen voeren over de meest actuele ontwikkelingen in dit dossier.

De rechtbank van Koophandel behandelt op dit ogenblik de aanvraag
tot faillissement waartoe de raad van bestuur van Sabena
gisterenavond heeft besloten. Daarmee komt er inderdaad een einde,
eenmaal de beslissing van de rechtbank van Koophandel zal zijn
gevallen, aan een 78-jarige geschiedenis van onze nationale
luchtvaartmaatschappij. Iedereen zal beamen dat dit in alle opzichten
geen gemakkelijk ogenblik is, niet zozeer wegens een vorm van
nostalgie naar een maatschappij die meer dan 70 jaar heeft bestaan
in ons land, maar wel wegens het feit dat vele duizenden mensen
door die beslissing van de raad van bestuur zonder werk vallen. Er
worden vele gezinnen getroffen. Het zal vooral zeer pijnlijk zijn voor
vele mensen die nu de band zullen verliezen met het bedrijf waarvoor
zij vaak heel hard gedurende tientallen jaren hebben gewerkt. Daar
ben ik mij van bewust.

De beslissing die de raad van bestuur genomen heeft en die normaal
vandaag of binnen korte tijd gevolgd wordt door een beslissing van de
rechtbank van Koophandel van Brussel brengt voor mij en voor de
hele regering een ogenblik van machteloosheid en in zekere zin ook
een ogenblik van mislukking teweeg. Ik wil er ook voor waarschuwen -
ik heb dit reeds verscheidene malen de voorbije weken gedaan - dat
het zeer gemakkelijk is om te gaan oordelen en te gaan veroordelen.
Ik ben ervan overtuigd dat er in de komende uren en dagen heel wat
post factumprofeten zullen opstaan die ons gaan uitleggen wat er juist
verkeerd is gegaan, of wat er juist moest gebeuren, zonder dat ze in
staat waren dat te doen op het ogenblik dat de feiten zich voordeden.

Het is evident dat wat we nu meemaken het gevolg is van een aantal
zaken. Ten eerste: de alliantie die we met Swissair hebben
aangegaan was ongetwijfeld niet de beste keuze. Mijnheer de

02.02 Guy Verhofstadt, premier

ministre: De nombreuses
interpellations comportent des
questions auxquelles il peut être
répondu immédiatement par un
état de la situation. Nous pourrons
ensuite mener un débat de fond.

Le tribunal de commerce examine
actuellement la demande de mise
en faillite formulée hier par le
conseil d'administration. Il est ainsi
mis fin à l'existence de la Sabena,
après 78 années de
fonctionnement. La situation est
très pénible car elle se traduit par
la perte de milliers d'emplois. De
par les liens qui les liaient à leur
entreprise, les travailleurs
ressentiront très douloureusement
cette perte.

Je suis personnellement en proie
à un sentiment d'impuissance et je
ressens la situation comme un
échec. Il est aisé de juger et de
condamner et je crains qu'au
cours des jours à venir, on ne
prononce que trop vite et trop
souvent des condamnations.

Il faut reconnaître que l'alliance de
1995 avec Swissair n'était pas le
meilleur choix. Mais ce n'est pas à
ce moment là que les problèmes
ont surgi. La Sabena est malade
depuis plus de vingt ans. A

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

voorzitter, daar heb ik trouwens ook al mededelingen over gedaan in
het Parlement de voorbije maanden. We moeten dat erkennen.
Misschien hebben we van verscheidene zijden al te lang geloofd in
deze alliantie en in deze maatschappij. We moeten ook durven
toegeven dat niet alles begint bij de alliantie die in 1995 is aangegaan
met Swissair. Sabena is al meer dan 20 jaar een maatschappij die
ziek is.

Om dat te illustreren, verwijs ik naar de vele allianties die het bedrijf
de voorbije twintig jaar heeft proberen aan te gaan met British
Airways, met SAS, met Air France, met KLM, met Swissair, en met
nog een aantal andere. We moeten toegeven dat het opzet telkens is
mislukt, ondanks het feit dat we Sabena gedurende die periode
tientallen miljarden frank overheidsgeld hebben toegestopt. Dat
volstond niet, want intussen werd een schuldenberg van meer dan 2
miljard euro, om en bij de 90 miljard frank, opgebouwd.

Mijnheer de voorzitter, wat nu gebeurt, zat er al een heel lange tijd
aan te komen. Ik vergelijk het zo: Sabena was reeds lange tijd een
hartpatiënt die weliswaar een paar hartaanvallen had overleefd, maar
waarvan we konden vermoeden dat twee opeenvolgende
hartaanvallen fataal zouden zijn. Welnu, die twee hartaanvallen
hebben nu plaatsgevonden. De eerste hartaanval was de ondergang
van Swissair, waarmee een alliantie was aangegaan. De
terreuraanslagen van 11 september en de gevolgen ervan, de fall-out,
vormden een tweede hartaanval. Iedereen weet immers dat het
vandaag wereldwijd ontslagen en verliescijfers regent in de
luchtvaartsector, ook bij de grootste luchtvaartmaatschappijen.
Sabena zat in een slechte, kleine, kwetsbare en zieke alliantie.
Overigens, op het ogenblik is er in de luchtvaart sprake van een
enorme consolidatiebeweging. In de Verenigde Staten van Amerika is
er reeds een achter de rug en in Europa is er een op komst. In ieder
geval, Sabena kon die dubbele aanval het feit dat Swissair onze
maatschappij liet vallen en de gevolgen van de aanslagen van 11
september niet overleven.

plusieurs reprises, on a cherché à
conclure des alliances avec
différentes compagnies aériennes
mais, à chaque fois, sans succès.

L'Etat a injecté des dizaines de
milliards de francs dans la
Sabena, alors que celle-ci
s'enfonçait dans l'endettement,
lequel s'élève à 90 milliards de
francs. La faillite était donc
prévisible depuis longtemps. Un
patient cardiaque ne peut pas
survivre à des infarctus en série.
Deux facteurs ont été fatals à la
Sabena: la déconfiture de la
Swissair et les attentats terroristes
du 11 septembre. Depuis les
événements du 11 septembre en
effet, le secteur de l'aéronautique
enregistre d'énormes pertes et les
vagues de licenciements se
succèdent. Dans ce secteur, la
Sabena occupait une position bien
trop vulnérable pour pouvoir
survivre. Une faillite était
inévitable.

Monsieur le président, le gouvernement a opté, dès le début, pour une
approche à la fois réaliste et sociale. Je crois pouvoir dire que nous y
avons très sérieusement travaillé. Je le souligne une fois de plus, au
début de cette année, nous avons encore investi 4 milliards de francs
belges dans la compagnie. Par la suite, comme vous le savez, nous
étions même disposés à consentir d'autres efforts financiers avec
notre partenaire suisse. Ces derniers mois, nous avons considéré
tous les scénarios possibles et je puis vous garantir que nous avons,
chaque fois, examiné toutes les alternatives. Je tiens à le dire ici à
tous nos collègues du parlement, je ne vois vraiment pas à quel
instant de tout ce processus nous aurions négligé l'une ou l'autre
alternative crédible pour sauver la Sabena.

Van meet af aan heeft de regering
voor een realistische en sociale
aanpak gekozen. Begin dit jaar
hebben wij nog 4 miljard frank in
de maatschappij geïnvesteerd, en
wij waren bereid om samen met
onze Zwitserse partner
bijkomende financiële
inspanningen te leveren.

Wij hebben alle mogelijke
scenario's onderzocht en ik denk
niet dat wij ooit een geloofwaardig
alternatief met het oog op de
redding van Sabena hebben
verwaarloosd.

Mijnheer de voorzitter, collega's, natuurlijk blijft de regering - nu
Sabena het faillissement heeft aangevraagd - dezelfde houding
aannemen. Ik herhaal dat dit tegelijk een zakelijke en een sociale
houding is. Zij bevat twee elementen: de beste sociale politiek met
betrekking tot een grote maatschappij als Sabena is ervoor te zorgen

Le gouvernement entend adopter
un point de vue identique sur les
plans commercial et social. Notre
objectif est de redémarrer avec
une nouvelle compagnie aérienne,

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

dat wij los van het verleden starten met een nieuwe, private en
rendabele luchtvaartmaatschappij in ons land. Hiervoor bestaat een
grote markt: de meer dan 20 miljoen passagiers vorig jaar al dan
niet in transit op de luchthaven van Zaventem zijn hiervan het
bewijs. De regering heeft de bedoeling om, liever dan zoals de
voorbije 20 jaar met het ene probleem na het andere te worden
geconfronteerd, een nieuwe, rendabele, aanvankelijk kleinere
luchtvaartmaatschappij tot stand te brengen.

Mijnheer de voorzitter, ik hoef u niet te vertellen welk een zware
onderneming dit is, zeker na de gebeurtenissen van 11 september. Er
staan immers weinig nationale of internationale privé-ondernemingen
te springen om massaal te investeren in luchtvaartactiviteiten.
Wereldwijd wordt de sector immers met afdankingen en
rationalisaties geconfronteerd.

Collega's, ik kan u vandaag aankondigen dat een nieuwe private
luchtvaartmaatschappij wordt opgericht met een vers startkapitaal van
200 miljoen euro, iets meer dan acht miljard Belgische frank. Deze
maatschappij zal van een totaal nieuwe situatie kunnen vertrekken,
namelijk op basis van het project van de heer Müller. Hierbij wordt
een nieuwe maatschappij gecreëerd, waarbij men binnen de
Europese Unie een netwerk uitbouwt, aangevuld met de rendabele
bestemmingen op Afrika. Daarvoor is vandaag een memorandum of
understanding ondertekend door in totaal 15 deelnemende groepen,
dit voor een bedrag van 200 miljoen euro.

Vooreerst zijn er twaalf grote Belgische bedrijven en banken die 155
miljoen euro vers kapitaal in de maatschappij inbrengen; daarnaast de
drie regionale investeringsmaatschappijen die 45 miljoen euro
inbrengen.

Het is een privaat consortium onder leiding van de heren Davignon en
Lippens dat vandaag samen met de investeringsmaatschappij de
verbintenis heeft aangegaan voor deze 155 miljoen euro. In de
komende dagen - maar daar zullen de heren Davignon en Lippens
voor instaan - zal u zien dat er zich reeds 12 private bedrijven
geëngageerd hebben om samen een startkapitaal van 8 miljard frank
bijeen te leggen, nodig voor die nieuwe maatschappij. Onder deze 12
bedrijven bevinden zich, naast alle grote banken, ook de 3
investeringsmaatschappijen. Het nieuwe bedrijf zal worden opgestart
met als platform DAT, een van de huidige filialen van Sabena. Dat
project is in de voorbije weken in detail, met de nodige tussenstappen
op het legale en op het financiële vlak, uitgewerkt door de heer Müller.
Dit zal dus ook betekenen dat er een volledig nieuwe leiding aan het
hoofd zal komen te staan. Aangezien het gaat om een nieuwe
maatschappij, zullen er nieuwe aandeelhouders komen met een
andere raad van bestuur. De huidige raad van bestuur van Sabena
zal niet meer aanblijven. Zoals de zaken er nu voorstaan,
vertegenwoordigt de nieuwe raad van bestuur reeds 15
aandeelhouders.

Tot zover, mijnheer de voorzitter, wat mijn eerste belangrijke
mededeling betreft. Alhoewel wij, als federale overheid, als Belgische
staat, hierbij niet meer betrokken zijn, kunnen wij dit beschouwen als
een nieuwe start van een nieuwe luchtvaartmaatschappij in ons land.
Het is de bedoeling dat dit nieuwe bedrijf, gebaseerd op DAT, reeds
vanaf morgen van start gaat. Het is tevens de bedoeling dat, vanaf

privée et rentable. Les 20 millions
de passagers que la Sabena
transportait chaque année
prouvent que le marché existe.
Après les événements du 11
septembre, peu d'entreprises
privées sont disposées à investir
d'importants montants dans le
transport aérien. La nouvelle
compagnie sera entièrement
privée et fonctionnera sur la base
du plan Müller. Elle devrait
bénéficier d'un capital de départ
de 200 millions d'euros, soit un
peu plus de 8 milliards de francs.
Un réseau de destinations
européennes et les destinations
africaines rentables seront
maintenues.

Aujourd'hui, quinze groupes
participants ont signé un
memorandum of understanding.
Douze grandes entreprises et
banques investiront conjointement
155 millions d'euros et les trois
sociétés régionales
d'investissement injecteront les 45
millions restants. Demain, un
consortium privé verra donc le jour
et sera placé sous la direction de
Messieurs Davignon et Lippens,
qui pourront rechercher d'autres
participants.

Cette nouvelle entreprise utilisera
la plate-forme DAT, la filiale de la
Sabena. La direction sera
entièrement renouvelée et un
nouveau conseil d'administration
sera installé. On compte d'ores et
déjà quinze nouveaux
actionnaires. La nouvelle société
sera lancée demain et les
premiers vols auront lieu dans les
jours qui viennent.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

morgen, de eerste vluchten georganiseerd zullen worden door deze
nieuwe maatschappij.

Deuxième volet examiné par le gouvernement: l'aspect social. Les
différentes filiales de la Sabena poursuivront leurs activités après la
faillite car des investisseurs privés désirent les reprendre. Cela
signifie que plus de 4.000 personnes pourront poursuivre leurs
activités au sein de ces filiales.

Une nouvelle compagnie aérienne sera créée mais plusieurs milliers
de personnes ne pourront malheureusement pas y être recasées. Il
est donc indispensable de prévoir un plan social pour ces travailleurs.
Les négociations avec les syndicats ont déjà débuté hier après-midi.
Les travaux ont bien progressé. Les discussions doivent encore se
poursuivre sur certains points mais un accord est en vue. Bien
entendu, il en va dans les négociations sociales comme dans les
négociations politiques: tant qu'il n'y a pas un accord sur tout, il n'y a
pas d'accord sur rien. A 19 heures, nos représentants et les syndicats
poursuivaient les négociations et l'on espère qu'un accord sera atteint
au plus tard dans le courant de la journée de demain en ce qui
concerne le volet social. Comme je vous le disais, certains points sont
encore en discussion.

Aujourd'hui, je ne peux pas encore vous dire combien de travailleurs
seront concernés par ce plan social. Cela dépendra de l'importance
de la nouvelle compagnie aérienne qui reprendra progressivement
des employés de l'ancienne Sabena puisqu'ils ont l'expérience de ce
travail.

Il est évident que ce volet social a de l'importance puisque plusieurs
milliers de travailleurs ne pourront être repris ni dans les filiales qui
seront gérées de manière indépendante, ni au sein de la nouvelle
compagnie qui sera créée.

De diverse dochtermaatschappijen
van Sabena zullen hun activiteiten
voortzetten. Enkele duizenden
personen zullen dus aan de slag
blijven. Anderen zullen door de
nieuwe maatschappij in dienst
worden genomen. Verscheidene
duizenden werknemers van
Sabena zullen echter hun baan
verliezen. Voor hen zullen wij een
sociale regeling moeten uitwerken.
De onderhandelingen met de
vakbonden zijn gisteren gestart. Zij
zullen om 19 uur worden
voortgezet. Uiterlijk morgen zal
een akkoord worden bereikt. Het
valt moeilijk uit te maken om
hoeveel personen het precies
gaat. Het sociaal plan zal hoe dan
ook uitgebreid zijn.

Ten tweede onderstreep ik dat de aanpak van de regering een
zakelijke aanpak is. De regering wil namelijk niet verder
aanmodderen, maar een nieuwe maatschappij starten. Bovendien
willen wij een duidelijk sociaal hoofdstuk uitwerken, waarvan een
belangrijk onderdeel outplacement wordt. Volgens mij is dat de
tweede beste vorm van sociale bescherming die wij kunnen geven:
aan degenen die niet in de nieuwe maatschappij of in de filialen aan
de slag kunnen, bieden wij een nieuwe job aan. Om die aanpak te
kunnen verwezenlijken, is dat is meteen een waarschuwing - een
goede samenwerking met de commissaris, de curator en de rechter-
commissaris die het toezicht op de operatie zal uitoefenen, absoluut
nodig.

Als platform voor de lancering van de nieuwe maatschappij gebruiken
we Delta Air Transport (DAT), dat een van de filialen is. Het privé-
kapitaal is nu voorhanden. Aangezien Sabena in een
faillissementsprocedure zit, zullen wij ik herhaal het - de
medewerking nodig hebben van de curator en de rechter-commissaris
om die maatschappij al vanaf morgen op te starten.

Mijnheer de voorzitter, tot zover mijn uitleg die ik vooraf wou geven.
Nogmaals, hoe meer tijd er verloopt, hoe meer personen er in die
nieuwe maatschappij zullen kunnen worden tewerkgesteld. Het
project van de nieuwe maatschappij is door de heer Christophe Müller

Le gouvernement a donc opté
pour une approche pragmatique et
sociale. Une nouvelle compagnie
privée sera créée et un plan
d'accompagnement social
recourant à l'outplacement sera
élaboré. A cet effet, il faut
nécessairement une bonne
collaboration avec le curateur et le
juge-commissaire, s'il s'agit de
lancer la nouvelle compagnie dans
les plus brefs délais. Cette
opération a toutes les chances de
réussir: il y aura suffisamment de
capitaux pour maintenir des
activités modestes et rentables.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

opgesteld. Het plan gaat ervan uit dat in het totaal ongeveer zeventig
bestemmingen voornamelijk binnen Europa zullen worden
aangevlogen, alsmede de rendabele Afrika-bestemmingen. Delta Air
Transport vertrekt niet meer vanuit een te weinig gekapitaliseerde
situatie zoals met Sabena twintig jaar lang het geval was, maar het
kan rekenen op voldoende kapitaal. Uiteraard is Delta Air Transport
een kleinere maatschappij dan Sabena. Met het bestaande
groeipotentieel in Brussel als hoofdstad van Europa kan Delta Air
Transport misschien langzaam groeien. Dat zal wel een gezondere
groei zijn dan de spectaculaire groei van Sabena de voorbije jaren,
die ons echter wel de das heeft omgedaan.

02.03 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik begroet alvast

minister Daems. Ik hoop dat hij goed op de hoogte is van hetgeen de
eerste minister heeft gezegd, zodat hij een aantal beslissingen kan
nemen en daarvoor verantwoordelijk kan zijn.

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de eerste minister, heren ministers,
collega's, de Franse beurskrant "Les Echos" schreef vanmorgen dat
België voor een Europese primeur zorgt. Dat klopt ook. Het Europees
voorzitterschap van België zal vooral gekenmerkt worden door de
Europese primeur dat België als eerste lidstaat van de Unie zijn
luchtvaartmaatschappij failliet ziet gaan.

De zorg van onze fractie gaat in eerste instantie uiteraard naar de
vele tienduizenden mensen die door het faillissement van Sabena in
de problemen komen. Daarom zal ik in de eerste plaats over dat
sociaal en menselijk drama spreken, veeleer dan over het
bijeenbrengen van het kapitaal om een nieuw bedrijf te starten.

Wij worden geconfronteerd met de grootste sociale catastrofe sinds
de sluiting van de Kempische Steenkoolmijnen. Die catastrofe had
volgens de CD&V-fractie sterk kunnen worden ingeperkt indien de
regering niet al te laat en zonder het juiste overleg had gewerkt. De
regering had niet op het laatste moment de matrakken moeten
gebruiken, maar tijdig de juiste sociale dialoog vanuit de goede
invalshoek moeten zijn aangegaan. Zo had zij die catastrofe kunnen
beperken. Zodoende kon er werk worden gemaakt van maatregelen
om de menselijke en de sociale gevolgen van dat faillissement tot het
minimum te beperken. Dat is echter niet gebeurd. De regering in het
algemeen en de betrokken ministers dragen een bijzonder zware
verantwoordelijkheid.

De zorg van onze fractie voor de mensen vertaalt zich in de eis van
onze fractie om te werken aan een sociaal plan op het federale
niveau. Ook Vlaanderen en de gewesten hebben de
verantwoordelijkheid om te werken aan een coherent plan met een
belangrijk sociaal hoofdstuk. Naar ons oordeel heeft de Belgische
Staat niet alleen als overheid maar ook als aandeelhouder de
verantwoordelijkheid om boven op de normale wettelijke en
reglementaire verplichtingen in het kader van het Fonds voor Sluiting
van Ondernemingen de nodige maatregelen te nemen om alle
werknemers de wettelijke opzegvergoeding te kunnen geven. Dat
moet worden gefinancierd uit de algemene middelen. Zo kunnen deze
mensen een kleine schadevergoeding krijgen voor het debacle
waarvoor de Belgische Staat ook als aandeelhouder verantwoordelijk
is. In de eerste plaats vragen wij dus een sociaal plan.

02.03 Yves Leterme (CD&V): La

Belgique est le théâtre d'une
première européenne: elle est le
premier pays à voir sa propre
compagnie aérienne péricliter.
Nous nous faisons d'abord et
surtout du souci pour le drame
social et humain provoqué par
cette faillite. La portée de cette
catastrophe aurait pu être limitée
si un dialogue social avait été
mené en temps opportun. Avec le
peu de préoccupations sociales
qui caractérise sa politique, c'est le
gouvernement qui en porte la
responsabilité.

Nous demandons au
gouvernement d'arrêter sans délai
un plan social cohérent. En tant
qu'actionnaire, l'Etat a pour devoir,
au-delà des obligations légales, de
fournir d'autres aides financières.
Il faut mettre au point un plan
d'embauche, lequel, devrait, en
fait, déjà exister.

Ces deux mesures doivent
également s'appliquer aux
fournisseurs de la Sabena, qui se
retrouvent à présent confrontés à
des problèmes tout aussi graves. Il
faut également leur accorder des
facilités de paiement pour les
charges fiscales, l'ONSS, la TVA.
Nous constatons que le
gouvernement se borne à
nouveau à des déclarations.
Aucun contact n'a même été pris
avec les autres niveaux de pouvoir
comme les Régions et les
Communautés.

Nous nous faisons aussi du souci
pour l'avenir. Cette faillite aura des

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Ten tweede, vragen wij ook om de tewerkstellingscel die eigenlijk al
zowat opgericht moest zijn. Wij stellen echter vast dat men terzake
nog de eerste maatregelen moet nemen. Deze tewerkstellingscel
moet functioneren met federale middelen. Ze kan voor een individuele
en intensieve begeleiding van ontslagen werknemers zorgen in hun
zoektocht naar nieuw werk.

Ten derde, vragen wij dat de sociale maatregelen en de werking van
de tewerkstellingscel worden uitgebreid tot het personeel en de
zelfstandige ondernemers die als toeleveranciers van diensten en
producten aan Sabena in moeilijkheden zullen komen. Dit mag dus
niet beperkt blijven tot de personeelsleden van Sabena. Wij vragen
ook heel dringend maatregelen om betalingsfaciliteiten te verlenen op
het vlak van de RSZ en voor de sociale en fiscale verplichtingen van
de toeleveranciers. Wij vragen de regering dringend om het initiatief te
nemen om alle instanties, niet alleen de federale maar ook de
gewestelijke, bijeen te brengen en een gecoördineerde actie op gang
te brengen. Wij hadden verwacht dat men dit reeds zou hebben
gedaan. Tot vandaag blijft het echter bij aankondigingen. Intussen
werd met de gewesten, noch met andere regionale organisaties
contact opgenomen.

Het signaal dat u maandag hebt gegeven was dan ook helemaal fout.
In plaats van vertrouwenwekkende maatregelen te nemen, hebt u 150
gendarmes gestuurd. Dat is een verkeerde aanzet. Paars-groen blinkt
niet uit in de sociale dialoog en in de goede omgang met mensen. Dat
kan worden rechtgetrokken en wij hopen dat dit zeer snel gebeurt.

Onze tweede zorg betreft de toekomst. De economische impact op
Zaventem is enorm. Het is niet evident om Sabena te vervangen.
Sabena dreigt hoe dan ook haar hulpfunctie verzwakt te zien en voor
veel maatschappijen te verworden tot een soort bushalte op een lijn
die transnationaal wordt uitgezet. U kondigt het heropstarten van een
nieuw luchtvaartbedrijf aan. Wat ons betreft, is het de juiste oplossing
om in de eerste plaats een beroep te doen op privé-kapitaal. Wij
hebben daarbij echter vragen. Een vijftal ervan wil ik nu reeds naar
voren schuiven. Ten eerste, hebt u het over voldoende kapitalisatie.
Sta mij echter toe dit te betwijfelen. Het businessplan van de nieuwe
onderneming blijft zeer schimmig. Blijkbaar is dat plan er nog niet en
weet men nog niet echt waar men heen wil. U zegt dat men in de
volgende dagen met de vluchten zal beginnen en dat men wel zal zien
waar men uitkomt. Het aantal personeelsleden dat kan worden gered
is blijkbaar nog niet vastgelegd. Een kapitalisatie van 8 miljard frank
lijkt ons zelfs voor een regionale luchtvaartmaatschappij bijzonder
laag te zijn. Een van de belangrijkste lessen die men uit het Sabena-
verhaal had kunnen trekken, is het structurele probleem van de
onderkapitalisatie. Dat probleem dreigt hier echter opnieuw om de
hoek te komen kijken. Blijkbaar wordt die les dus niet getrokken.

Ten tweede, sta mij toe om de tolk te zijn van de vele gevoelens die
leven bij het personeel maar ook bij de schuldeisers. De Belgische
Staat als aandeelhouder en de Belgische overheid wekken hier
minstens de indruk van een opgezet spel: wij laten het bedrijf failliet
gaan, wij zetten alle schuldeisers evenals het personeel met een
aantal handige communicatietrucs - in de kou en dan kunnen wij via
het instrument van de faling met een nieuwe lei beginnen.

Mijnheer de eerste minister, u zegt dat een aantal duizenden jobs niet

répercussions économiques
énormes. Vous avez annoncé la
création d'une nouvelle entreprise
ainsi que l'apport de capital privé,
ce qui est une bonne idée.
Cependant, nous sommes
sceptiques. Dispose-t-on bien
d'une capitalisation suffisante? Y
a-t-il un business plan?

De surcroît, le personnel et les
créanciers ont l'impression d'une
mise en scène destinée à repartir
à zéro après avoir fait table rase.

Enfin, plusieurs milliers d'emplois
ne pourront être sauvés. Mais
combien, exactement? Combien
de personnes pourront être
occupées au sein de votre
nouvelle structure?

Nous posons aussi la question de
la responsabilité politique de cette
tragédie socio-économique. A ce
jour, nous n'avons jamais réclamé
la démission d'un ministre et nous
ne le ferons pas non plus
aujourd'hui. Cela dit, le ministre
pourrait quand même tirer de cet
épisode dramatique ses
conclusions personnelles.

Au cours des cinq derniers
semestres, nous avons exercé
notre droit de contrôle pour
souligner les problèmes qui se
posaient. Le ministre Daems avait
affirmé disposer des meilleures
garanties concernant l'alliance
avec la Swissair. Je demande à
présent au ministre Daems de
prendre, pour la première fois, ses
responsabilités sur le plan
politique. Le premier ministre porte
également une part de
responsabilité. Il s'est vanté de
l'accord qu'il avait conclu, alors
qu'il ne contenait aucune garantie.

La faillite de la Sabena marque la
fin de la crédibilité du premier
ministre et du ministre Daems. Ils
doivent s'interroger sur la situation
et en déduire s'ils peuvent encore
regarder les travailleurs de la
Sabena en face.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

zal kunnen worden opgevangen in het nieuwe bedrijf. Ik zou u willen
vragen of u ons nu reeds kunt zeggen hoeveel duizenden jobs er
volgens een eerste raming in het businessplan behouden zullen
blijven. Daarstraks sprak u van enkele duizenden jobs. Kunt u ons
concreet zeggen wat het vooropgezette aantal jobs is dat u met de
nieuwe constructie kan garanderen? Hoeveel jobs kunt u garanderen
voor de mensen die nu op de tarmac of thuis angstig zitten te kijken
naar wat de toekomst hen zal brengen?

Ten derde, ik wil nogmaals hoewel dit niet de prioritaire zorg is van
onze fractie wijzen op de economische toekomst van Zaventem en
de luchtvaartactiviteit.

Ten slotte wil ik het element van de politieke verantwoordelijkheid
voor heel deze sociaal-economische en menselijke ramp aankaarten.
Ik weet dat u op dat vlak wat lichtzinnig bent en vandaar wellicht de
glimlach op uw beider lippen. Ik wil er toch aan herinneren dat wij
recht van spreken hebben. Onder meer wegens het feit dat wij de
laatste tweeëneenhalf jaar nooit ingegaan zijn op de verleiding om het
ontslag van de minister te vragen en het dus partijpolitiek te spelen.
Trouwens, ook vandaag zullen wij dit ontslag niet vragen. Mogen wij
dan toch het element van de politieke verantwoordelijkheid even
aankaarten? Dat is trouwens de essentie van een parlementaire
democratie. U hebt de bevoegdheid, het Parlement controleert en
daaruit kunnen conclusies worden getrokken.

Collega's, de afgelopen tweeëneenhalf jaar heeft onze fractie onder
andere bij monde van collega Van Eetvelt systematisch gebruik
gemaakt van ons controlerecht om de regering in het algemeen en
minister Daems in het bijzonder te wijzen op rijzende problemen,
problemen die niet te maken hebben met 11 september omdat ze
reeds langer detecteerbaar waren. Via mondelinge vragen en
interpellaties hebben wij de minister gewaarschuwd voor een toestand
die scheef aan het lopen was.

Het zijn niet wij die in de zomer van 2000 hebben verklaard al dan
niet met een champagneglas in de hand dat de alliantie tussen SAir
en Sabena het vervolg is van een succesverhaal en dat er betonharde
garanties waren. U zei toen, ik citeer: "Mijnheer Leterme, u gelooft
ons niet maar ik heb betonharde garanties. Mijnheer Corti is een
betonharde garantie maar ik heb ook garanties op papier dat er niets
fout zal lopen". Wij hebben niet de lof gezwaaid van de vorige
bestuurders. Kom ons dus niet het verhaal opdissen dat u al twee jaar
opdist, namelijk dat telkens als u faalt het de verantwoordelijkheid is
van eenieder - en in eerste instantie van het verleden - behalve van
uzelf. Neem verdorie uw verantwoordelijkheid op!

U werd ook door ons aangespoord. Tweeënhalf jaar lang hebt u de
kans gehad om alternatieven uit te dokteren en om moeilijkheden op
te lossen. U hebt de volle bevoegdheid gehad om een aantal
elementen te heronderhandelen, om met Swissair het gesprek te
voeren op een andere basis dan degene waarop u in het begin van dit
jaar bent doorgegaan. U zegde toen een zodanig vertrouwen in
Swissair te hebben, dat u zelfs de kapitaalsverhoging tot 85%
aanbood en dit als element in een afslankingsprogramma inkapselde.
Kom er dus niet mee af dat het de schuld is van het verleden. U hebt
al tweeënhalf jaar de volle bevoegdheid, maar bent blind geweest
voor de realiteit. Minister Daems is ook naïef geweest. Hij heeft een

Au cours des dernières années, le
CD&V n'a jamais réclamé la
démission d'un ministre. Ce n'est
pas aujourd'hui que nous allons
commencer. A eux de réfléchir et
de tirer les conclusions qui
s'imposent.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

blind geloof en vertrouwen in Swissair gehad en daarvoor moet hij nu
de verantwoordelijkheid opnemen.

Mijnheer de eerste minister, sta mij echter toe niet alleen minister
Daems te citeren, maar ook uzelf. Wie was het die fier was om te
zeggen dat in het Astoria-hotel bij een borrel en een hapje een
akkoord was afgesloten, later bekend onder de naam hotelakkoord?
Wie was het die liet rondbellen dat hij en niet minister Daems mee
aan tafel had gezeten? Het was een akkoord zonder borgen, zonder
garanties, waarmee u de laatste instrumenten om doeltreffend op te
treden tegen Swissair uit handen gaf. U liet de laatste hefboom om
iets van Swissair gedaan te krijgen zomaar varen. U bent dus ook
verantwoordelijk, mijnheer de eerste minister. Het waren wij niet die
gezegd hebben dat Sabena nooit failliet zou gaan, dat men dat nooit
zou laten gebeuren. Als Sabena vandaag failliet is, betekent dat niet
alleen het faillissement van een onderneming. Dat betekent ook dat
deze regering in haar beleid ten aanzien van Sabena heeft gefaald.
Ten aanzien van Sabena is dat eigenlijk ook voor een stuk het failliet
van uw geloofwaardigheid.

Inzake de politieke verantwoordelijkheid roepen wij u beiden op om
eens diep in uw hart te kijken en zelf te oordelen of u de duizenden
Sabena-mensen en de andere duizenden wier job, toekomst, welzijn
en geluk worden bedreigd, nog recht in de ogen kunt kijken. In de
hoop dat men inspanningen zou blijven leveren om te redden wat er
te redden viel, hebben wij de voorbije maanden niet de oprichting van
een onderzoekscommissie of het ontslag van een minister gevraagd.
Wij zullen dat ook vandaag niet doen, omdat wij nog altijd hopen
misschien niet geloven - dat u na grondig en eerlijk te hebben
nagegaan wie verantwoordelijk is voor wat er is gebeurd, de eer aan
uzelf zult houden en de gepaste conclusies zult trekken.

02.04 Raymond Langendries (PSC): Monsieur le président,

monsieur le premier ministre, monsieur le ministre, chers collègues,
comme ce fut le cas pour chacun d'entre nous, ce sont les images
diffusées par les journaux télévisés d'hier soir qui ont marqué la
population. En effet, personne ne peut rester insensible à
l'effondrement moral et psychologique des milliers de personnes qui
composent le personnel de la Sabena.

Ayant eu la chance de me trouver sur l'un des derniers vols de la
Sabena, j'ai pu constater combien le personnel restait dévoué à la
cause de son entreprise malgré des circonstances particulièrement
difficiles. Je pense que c'est important de le souligner.

Monsieur le premier ministre, je voudrais analyser la communication
que vous venez de nous faire. Elle comporte trois parties
particulièrement différentes en termes de longueur. Une première très
courte où vous reconnaissez avoir été "dupé" dans ce dossier. Une
deuxième un peu plus longue où vous faites un large inventaire des
responsabilités depuis vingt ans d'un certain nombre d'acteurs en
mettant le doigt sur les gouvernements qui se sont succédé. Une
troisième très longue sur les annonces, que je considère comme
importantes, relatives à la création d'une nouvelle société et sur ce
que vous espérez être la conclusion d'un accord social qui devrait
avoir lieu, selon vous, rapidement.

Il n'empêche que - encore faudra-t-il qu'on puisse avoir quelques

02.04 Raymond Langendries

(PSC): De beelden van het TV-
journaal gisteravond zijn hard
aangekomen bij de bevolking.
Niemand kan ongevoelig blijven
voor de verslagenheid van het
Sabena-personeel.
Ik heb aandachtig naar uw
uiteenzetting geluisterd. In een
eerste fase gaf u toe in de luren te
zijn gelegd. In een tweede,
langere, fase heeft u de
verantwoordelijkheid van de vorige
regeringen beklemtoond. Ten
slotte had u het over de oprichting
van de nieuwe maatschappij en
het sociaal akkoord.

Wij kunnen ons slechts over deze
laatste twee punten verheugen.
Maar het faillissement van Sabena
blijft niettemin de grootste sociale
ramp in de Belgische
geschiedenis.
U gaf weinig cijfers betreffende het
personeelsbestand. Het ziet er

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

réponses à des questions très précises concernant la création d'une
nouvelle société - dans l'hypothèse, que nous souhaitons tous voir se
vérifier, de la conclusion d'un accord social intéressant pour le
personnel qui ne retrouvera pas d'emploi dans la nouvelle société ou
dans les filiales, cela reste pour notre pays la plus grande catastrophe
sociale que nous ayons jamais connue. L'on sera sans doute
confronté à une situation similaire à celle de Renault-Vilvoorde, voire
plus grave encore.

Vous n'avez pas cité de chiffres en matière de pertes d'emplois. Vous
en avez cité concernant un éventuel maintien. Vous avez parlé de
4000 emplois dans les filiales, mais vous n'avez pas donné de chiffres
en ce qui concerne la nouvelle société. Mais je peux concevoir qu'il
soit difficile de donner un chiffre à l'heure actuelle puisque les choses
sont appelées à évoluer en fonction de la progression de la société
dans les semaines, les mois et les années à venir. Il n'en reste pas
moins que le nombre de pertes d'emplois à la suite de la mise en
faillite de la société est sans équivoque. On se situe dans le même
scénario que pour Renault-Vilvoorde, en plus catastrophique.

Monsieur le premier ministre, suite à votre communication, je me
pose un certain nombre de questions. Je n'ose pas penser qu'en avril
2000, au moment où l'on a conclu l'accord permettant aux Suisses de
contrôler 85% de la société et transféré la gestion de cette dernière à
une filiale à majorité suisse appelée AMP, les membres du
gouvernement aient pu imaginer un seul instant qu'on l'on
s'acheminait vers une faillite de la Sabena. Je n'ose pas imaginer
qu'en octobre 2000, au moment où le plan "Blue sky" a été élaboré
par les Suisses et qui était considéré par le ministre en charge
comme le nec plus ultra des accords, un quelconque membre du
gouvernement ait pu douter de la portée de ce plan et envisagé la
possibilité d'une faillite de la Sabena.

Je n'ose imaginer qu'en février 2001 vous aviez quelque indication
d'une faillite de la Sabena, lorsque l'Etat a réinjecté quatre milliards
dans le capital de la Sabena sans garantie et alors que des transferts
injustifiés étaient opérés entre la Sabena et Swissair transferts dont
l'existence continuait à être niée à l'époque.

Je n'ose surtout imaginer que vous auriez eu à l'esprit la possibilité
d'une faillite de la Sabena en août 2001, date importante et
intéressante, celle de la réunion informelle à laquelle assistaient le
Premier ministre mais aucun ministre compétent, si je ne m'abuse
M. Corti et un seul administrateur lequel n'avait pas personnellement
participé au conseil d'administration chargé d'examiner ce problème.

Je me pose cependant un certain nombre de questions en ce qui
concerne l'ingénierie qui vient d'être imaginée. J'ai en effet entendu,
et cela me semble normal mais je souhaiterais obtenir des précisions
à cet égard, que le gouvernement préparait depuis plusieurs mois ou
en tout cas plusieurs semaines, diverses hypothèses dont celle de la
faillite. Je me rappelle, et peut-être vous en souviendrez-vous,
monsieur le ministre Daems, que lorsque nous avons débattu dans
cette même salle, lors d'une réunion informelle Chambre-Sénat sur la
problématique de la Sabena à la suite du cas Swissair, j'avais parlé
de l'ingénierie d'insolvabilité des Suisses. Je ne croyais pas que tout
n'était que pur hasard dans la manière dont Swissair était devenue
insolvable. J'avais dit également, dans les termes suivants, que je

evenwel naar uit dat wij in
hetzelfde schuitje zitten als
Renault-Vilvoorde, of erger nog.

Ik wil er niet aan denken dat men
in april 2000, toen de Zwitsers 85
% van de aandelen van Sabena
verwierven en het beheer naar een
Zwitsers dochterbedrijf werd
overgeheveld, aan een mogelijk
faillissement van de nationale
luchtvaartmaatschappij heeft
gedacht. Ik wil niet denken dat
men in oktober 2000 de minste
twijfel over de leefbaarheid van het
door de Zwitsers uitgewerkte Blue
Sky-plan heeft gehad. Ik wil niet
denken dat men in februari 2001,
toen de regering vier miljard in
Sabena investeerde, ook maar
één ogenblik aan een faillissement
heeft gedacht. Ik durf er vooral niet
aan denken dat u in augustus
2001, toen de "hotel vergadering"
plaatsvond, heeft gedacht dat een
faillissement van Sabena mogelijk
was.

Ik stel mij toch vragen. De regering
zou de hypothese van het
faillissement al sinds weken, ja
zelfs maanden, voorbereiden.
Onlangs had ik het over de
deskundigheid op vlak van
insolvabiliteit waarvan Swissair
getuigde. Ik geloofde in de snelle
wederopstanding van de
maatschappij en deze werd
dankzij Crossair en de investering
van particuliere groepen een feit.

Sabena bevindt zich in dezelfde
situatie. Is er bewust voor het
failliet gekozen ten einde bepaalde
problemen op te lossen, ook al
brengt dit zware sociale gevolgen
met zich? Wij zullen hierop
terugkomen want de politieke
verantwoordelijkheden dienen te
worden vastgesteld.
Volstaan de 8 miljard die het
kapitaal van de nieuwe
maatschappij uitmaken? Is het
overbruggingskrediet van 5 miljard
gestort?
Ik verheug mij over de
aanwezigheid van personen als de
heren Davignon en Lippens.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

croyais à une résurrection rapide de Swissair: connaissant les
technologies suisses, je pensais que Swissair allait rapidement se
reconstruire, ce qui est le cas via la filiale Crossair et l'entrée dans le
capital d'un certain nombre de grands groupes privés et de banques.

Nous sommes dans la même situation. Est-ce la technologie ou sont-
ce les événements qui nous ont conduits là? Cela était-il préparé?
Aurait-on été délibérément vers la faillite pour pouvoir régler un
certain nombre de situations dont la capacité de créer une nouvelle
société, beaucoup plus facilement qu'autrement, c'est-à-dire en
passant par des dégâts sociaux considérables?

Je ne pense pas que nous recevrons aujourd'hui des réponses à ces
questions extrêmement précises, mais il est important que nous en
obtenions un jour afin de déterminer la responsabilité politique. On ne
pourra en effet évacuer cette responsabilité même si, comme l'a dit
mon collègue Leterme, les priorités du jour et des semaines à venir
sont d'abord, le plan social et ensuite le démarrage d'une nouvelle
société. Ne croyez surtout pas que le fait d'avoir annoncé la création
d'une nouvelle société et la conclusion éventuelle d'un accord social
qui, je l'espère, interviendra le plus rapidement possible, soient de
nature à nous faire oublier que nous aurons à déterminer précisément
les responsabilités politiques en la matière.

J'en viens à la problématique de la création de la nouvelle société. La
somme de huit milliards constitutive du capital de cette nouvelle
société - pour autant qu'il s'agisse bien de cette somme est-elle
suffisante, y compris notamment pour sa mise en route? Si je ne
m'abuse, un crédit-pont de l'ordre de 5 milliards avait été mis en place
par le gouvernement. Je voudrais savoir si ce montant a été versé à
l'ancienne Sabena.

Par ailleurs, je me réjouis de voir des noms prestigieux de notre
économie s'impliquer dans le conseil d'administration de cette
nouvelle société. Je pense qu'on en fera un peu moins voir à M.
Davignon ainsi qu'à M. Lippens qu'on en a fait voir - ou ne pas voir - à
un certain nombre d'administrateurs de l'époque et, par conséquent,
au gouvernement.

J'espère que les signaux d'alerte qui seraient éventuellement donnés
par MM. Davignon et Lippens auront plus de poids que ceux qui ont
été donnés précédemment par d'autres - l'avenir nous le dira - pour
éviter une mauvaise tournure des événements à un moment donné.

Ce capital est-il suffisant ou faudra-t-il veiller à ce qu'il soit augmenté?

Je voudrais également savoir à combien le gouvernement évalue le
coût du volet social. Je ne suis pas spécialisé en matière sociale mais
j'ai vécu de près de nombreuses fermetures d'entreprises et non des
moindres, et je dirais qu'il oscillera aux environs des 15 ou 20
milliards.

Allez-vous procéder à une modification dans le cadre du budget 2001
et prévoir un certain nombre d'éléments dans le cadre du budget des
Voies et Moyens 2002 dont nous allons discuter dans quelques jours,
voire quelques semaines? Il serait plus crédible, me semble-t-il, que
le montant prévu pour le volet social soit clairement déterminé dans le
budget 2001-2002. Je souhaite une réponse très précise en la

Zal het kapitaal dat wordt
uitgetrokken, volstaan? Hoeveel
zal het sociaal plan kosten?
Wellicht tussen 15 en 20 miljard.
Zal u de begroting 2001
aanpassen en amendementen op
de rijksmiddelenbegroting van
2002 indienen? Dat zou wellicht de
meest aangewezen procedure zijn.
Ik zou graag een nauwkeurig
antwoord krijgen.

Mijn laatste vraag betreft een
procedurekwestie. De heer
Chabot, waarnemend voorzitter
van de commissie voor de
Infrastructuur, vraagt ons bij brief
een vertegenwoordiger voor een
werkgroep aan te wijzen.

Ik vind dat de oprichting van een
parlementaire
onderzoekscommissie moet
worden overwogen. Wij mogen
ons geen illusies maken over de
door de heer Chabot voorgestelde
werkgroep-Sabena. Het sociaal
plan moet deugdelijk zijn en wij
willen op de hoogte van de
evolutie van de situatie worden
gehouden. Nú moet worden
uitgemaakt wie terzake politiek
verantwoordelijk is, ieder getalm is
uit den boze.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

matière. Je ne pense pas que vous pourrez descendre au-dessous
d'un tel montant si l'on veut un plan social décent.

M. Chabot, président faisant fonction de la commission de
l'Infrastructure, nous a adressé un courrier nous enjoignant de
désigner un membre au sein d'une commission de travail pour étudier
le problème de la Sabena. Je voudrais dire à M. De Croo, président
faisant fonction de la commission de l'Infrastructure à la place de
M. Chabot, qu'une telle réunion de travail n'a pas plus de sens que la
réalisation un audit. Il faudra bien se pencher sur le problème de la
création d'une commission d'enquête.

C'est M. le ministre Daems lui-même qui, à l'occasion de la dernière
réunion de la commission réunie Chambre et Sénat, avait lancé la
procédure en mettant sur la table et en déposant sur le bureau du
président de la commission des documents considérés comme
secrets et devant le rester. Il ne faut se faire aucune illusion sur la
commission de travail Sabena. Les derniers événements que nous
venons de vivre impliquent que nous soyons sérieux.

Je suppose que ce n'est pas aujourd'hui que nous déciderons s'il y a
lieu ou non de créer une commission d'enquête.

En ce qui nous concerne, sachez qu'il est essentiel que le volet social
soit décent, que nous souhaitons connaître rapidement et avec
précision les montants qui y seront consacrés et être informés en
permanence de l'évolution de la création de la nouvelle société.

Enfin, je le répète une dernière fois à l'intention du gouvernement:
n'attendez pas que l'on fasse l'impasse sur la problématique de la
responsabilité politique dans l'ensemble de ce dossier.

02.05 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Mijnheer de

voorzitter, voorafgaandelijk deel ik mee dat de rechtbank van
koophandel zojuist het faillissement heeft uitgesproken.

Mijnheer de eerste minister, heren ministers, als ik een beetje cynisch
zou zijn het is moeilijk om dezer dagen in ons land aan enig
cynisme te ontsnappen , zou ik geneigd zijn u te feliciteren met een
bravo! U scoort vandaag in triplo. Ten eerste bent u erin geslaagd een
oude luchtvaartmaatschappij, naar verluidt een parel aan de kroon
van het land, vandaag ter ziele te doen gaan. Ten tweede bent u erin
geslaagd om van de luchthaven van Zaventem, de luchthaven van de
hoofdstad van Europa, een vliegtuigkerkhof te maken. Ten derde hebt
u vandaag het ergste sociaal bloedbad voor het land sinds het einde
van de Tweede Wereldoorlog veroorzaakt. En uw regering is nog
maar halfweg. Wat mogen wij nog verwachten?

Tijdens uw uiteenzetting wekte u de indruk dat de dood van Sabena
een vorm van euthanasie was. Dat is misschien te wijten aan de
tijdsgeest en de politieke mode. Sabena was 78 jaar oud en het ging
niet meer: euthanasie leek dus gepast. Mijnheer de eerste minister, u
maakt dat misschien uzelf wijs, maar dat maakt u ons niet wijs. De
dood van Sabena is geen euthanasie. De dood van Sabena is een
tragedie met alle aspecten van een tragedie in de klassieke betekenis
van het woord. Helaas is er daar altijd sprake van de dood.

Mijnheer de eerste minister, wat tracht u ons nog meer te vertellen?

02.05 Francis Van den Eynde

(VLAAMS BLOK): J'apprends que
le tribunal vient de prononcer la
faillite de la Sabena. Si je voulais
faire preuve de cynisme,
j'applaudirais le premier ministre: il
a réussi à faire disparaître la
Sabena, à transformer l'aéroport
de Zaventem en un cimetière
d'avions et, mieux encore, à
provoquer la tragédie sociale la
plus grave depuis la deuxième
guerre mondiale.

Le premier ministre a erronément
comparé la décision du tribunal à
une forme d'euthanasie. En
réalité, il s'agit d'une tragédie, au
sens traditionnel du mot.

Il en impute la responsabilité à des
acteurs étrangers, plus
précisément les Suisses, et aux
événements de ces derniers mois,
c'est-à-dire les attentats du 11
septembre.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Zeer merkwaardig, u tracht de schuld bij allerlei buitenlandse
toestanden te leggen. Uw regering is kennelijk niet verantwoordelijk.
U schetst de geschiedenis van de luchtvaartmaatschappij en uit de
losse pols zegt u dat Sabena al 20 jaar problemen heeft. Het is
bovendien de schuld van de Zwitsers en natuurlijk ook van Osama bin
Laden en de terreuraanslagen op 11 september. Als ik niet beter wist,
zou ik u van xenofobie verdenken.

Mijnheer de eerste minister, het is natuurlijk gemakkelijk de
verantwoordelijkheid in het buitenland te zoeken. U vergeet dat,
wanneer de Zwitsers hun gang konden gaan, zulks met uw
medeweten was. Ik kan u op basis van het verslag in het Parlement
aantonen dat u ons meermaals hebt laten weten dat alles in orde was
met de Zwitsers, dat er werd onderhandeld en dat de
onderhandelingen tot een goed einde werden gebracht. U leek dat te
geloven. Ook uw meerderheidspartij trapte daarin. Indien u twijfelt aan
mijn woorden, herinner ik u aan het debat van 19 juli 2001.

Op 19 juli verklaarde de heer Cortois, VLD-lid en notoir inwoner van
Vilvoorde dichtbij Zaventem dat hij zich opgelucht voelde omdat
de catastrofe waarop het Vlaams Blok ongetwijfeld hoopte "daarop
drijft nu eenmaal die partij" dixit de heer Cortois was afgewend.

Dezelfde dag antwoordde minister Daems hierop: "Dit conflict heeft tot
één resultaat geleid en dat is voor mij belangrijk: wij hebben een
akkoord bereikt dat, gezien de omstandigheden, Sabena de kans
biedt om rendabel te worden en derhalve een toekomst biedt aan de
mensen die er werken".

Dat de eerste minister ons thans voorhoudt dat alle schuld ligt bij de
Zwitsers, de Afghanen, de Saudi-Arabiërs of wie dan ook, is al te
gemakkelijk. Om te beginnen maakt Sabena al gedurende veertig jaar
verlies, op een uitzondering na, met name in 1999 als ik het goed
voorheb. De opeenvolgende regeringen die deze regering
voorafgingen, deden hieraan niets, evenmin als deze regering
trouwens. Er werden ons allerlei zaken voorgeschoteld en misschien
nog maar een jaar geleden werd ons als het ware een fata morgana
voorgehouden onder de naam Blue Sky. Ik weet niet of het woord
blue in dit geval wijst op de kleur van een voornaam politiek
component van de regering. Hoe dan ook, de hemel kleurde niet
blauw maar bij elke crisissituatie kwam u meteen aankondigen dat
alles in orde was, mijnheer de minister.

Ik wil niet de indruk wekken alleen op minister Daems af te geven.
Gisteren zond de VRT-radio waarvoor mijn dank - een deel uit van
een interview met de eerste minister dat begin september plaatsvond
en waarbij hij mededeelde dat de overheid 5 miljard ter beschikking
zou stellen van Sabena om het bedrijf te redden.

Telkens werd de indruk gewekt dat alles in orde was, terwijl men in
feite zeer goed wist welke wending de zaken zouden nemen en dit
alles omdat de maatschappij werd gepolitiseerd en boven haar
mogelijkheden leefde. Men liet evenwel betijen want men moest de
politieke vriendjes af en toe toch eens plezieren.

Thans zitten wij met de resultaten van een dergelijk beleid, die eerst
en vooral doorwegen op sociaal vlak. Mijnheer de minister, precies op
dat niveau en dat is bijzonder cynisch van uwentwege wekt u de

Or, les Suisses n'avaient d'autre
choix que de travailler avec les
collaborateurs du ministre, qui
était convaincu que la situation
s'arrangerait.

Le 19 juillet, M. Cortois déclarait
encore ici même qu'il était soulagé
que la catastrophe, souhaitée
selon lui par le Vlaams Blok, avait
pu être évitée. Le ministre Daems
a insisté sur le fait qu'un accord
avait été conclu qui offrait à la
Sabena et à ses travailleurs de
nouvelles perspectives d'avenir.

La Sabena enregistre des pertes
depuis des dizaines d'années. Ni
le gouvernement actuel ni les
précédents n'ont tenté de remédier
à cette situation. En outre, nous
avons été très peu informés. Lors
de chaque crise, des phrases
d'apaisement ont servi de réponse
aux questions que nous posions
alors que le gouvernement était
parfaitement au courant de la
dégradation de la situation de la
Sabena.
La catastrophe est devenue réalité
mais on nous affirme encore que
le pire a été évité, que les
dommages et les licenciements
seront limités grâce à la DAT. Des
12.000 travailleurs directs de la
Sabena, combien pourront selon
le ministre retrouver du travail au
sein de la DAT? Qu'en sera-t-il
des emplois indirects dans les
entreprises de sous-traitance?

Les quinze investisseurs et les
sociétés régionales
d'investissement apportent 200
millions d'euros pour le sauvetage;
ce montant sera toutefois
insuffisant pour fonder une
nouvelle compagnie. En son
temps, le CVP a joué un rôle
central dans le maintien d'un
scénario qu'il condamne
aujourd'hui en tant que CD&V. Le
Vlaams Blok ne demande pas au
gouvernement de se livrer à un
exercice d'introspection, mais de
faire face à la détresse du
personnel licencié et de
démissionner.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

indruk dat alles klaarligt. Niets is echter minder waar. Eerst zegt u dat
enkele duizenden mensen nu eenmaal hun baan zullen verliezen om
daarna te verklaren dat men evenwel opnieuw van start gaat met
DAT. Nog geen uur geleden hoorde ik u bijzonder enthousiast
verkondigen: "Toutes les semaines, elke week, zal die maatschappij
nieuwe werknemers aannemen". "De oude gewaden zijn afgelegd, de
nieuwe vendels staan strak in de morgen" zoals een Dendermonds
dichter schreef, net voor de oorlog. Als ik u mag geloven, dan zal
Sinterklaas weldra daar zijn! De waarheid is anders.

Mijnheer de minister, hoeveel mensen zullen hun baan verliezen?
Hoeveel van de twaalfduizend rechtstreeks bij Sabena tewerkgestelde
personen meent u te kunnen recupereren? Hoeveel banen in de
toeleveringsbedrijven meent u te kunnen redden?

Wat de redding betreft, heb ik de indruk dat ook op dat vlak het oude
refrein opnieuw wordt gezongen. Er is eens te meer geld gevonden.
Deze keer spreken we over 8 miljard, niet van de federale regering
zegt u maar van 15 investeerders, waaronder banken en bedrijven,
en van de regionale investeringsmaatschappijen. Deze laatsten zullen
45 miljoen euro op tafel leggen. Daarvan zal Vlaanderen zo
verneem ik van Belga - 55% voor zijn rekening nemen. Mijnheer de
eerste minister, het is opnieuw de belastingbetaler die voor Sabena
moet opdraaien, zij het onrechtstreeks, via de regionale
investeringsmaatschappijen.

U wilt met 8 miljard opnieuw een luchtvaartmaatschappij opstarten die
kans op succes zou hebben. U gelooft misschien in sinterklaas, maar
wij niet meer en ik vrees dat de werknemers die vandaag op straat
staan, eveneens nog moeilijk in de goede sint kunnen geloven.

Mijnheer de eerste minister, de CD&V-fractie verwees op het einde
van haar betoog, bij monde van haar fractievoorzitter, naar Alice
Nahon en maande u en minister Daems aan in eigen hart te kijken
alvorens slapen te gaan. Ik neem aan dat de CD&V-fractie dat zelf
heel graag zal doen, want destijds, toen de CD&V nog CVP was,
heeft zij ook aan het scenario meegewerkt.

02.06 Yves Leterme (CD&V): Verantwoordelijkheid hebben jullie nog

nooit moeten dragen.

02.07 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Dat is wegens het

door u gelegd cordon sanitaire. Wij mogen van u geen
verantwoordelijkheid op ons nemen.

In ieder geval, toen de CD&V nog CVP was, heeft zij zeer duchtig
meegewerkt aan dat scenario, dat al zolang in leven wordt gehouden.
Bijgevolg denk ik dat u een beetje tot u zelf sprak toen u bijna Alice
Nahon citeerde, mijnheer Leterme. Zoals u weet, komen de leden van
de huidige regering uit een totaal andere hoek. Zij hebben geen
opvoeding aan een katholiek college genoten; zij hebben Alice Nahon
niet uit het hoofd hoeven te leren. Misschien is het de gewoonte op
zo'n katholiek college dat studenten 's avonds in het eigen hart kijken;
dat is alvast niet het geval bij de loge. Bijgevolg denk ik niet dat u hun
die raad moet geven; misschien geldt die alleen voor u.

Alle gekheid op een stokje, mijnheer de eerste minister, het Vlaams
Blok geeft u niet de raad in eigen hart te kijken. Ik vraag u wel in de

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

ogen te kijken van de twaalfduizend werknemers die nu op straat
staan. Dan zult u rood van schaamte worden en ontslag moeten
nemen. Dat eist het Vlaams Blok vandaag van u.

02.08 Willy Cortois (VLD): Mijnheer de voorzitter, ik zal uiteraard niet

de denkpiste volgen van mijn achtbare voorganger. Toch moet ik met
spijt vaststellen dat de christen-democraten en het Vlaams Blok zich
blijkbaar veeleer bezorgd voelen over de manier waarop zij uit de
dramatische gebeurtenissen politiek voordeel kunnen halen, terwijl wij
vandaag nochtans hier bijeengekomen zijn om oplossingen te zoeken
voor het drama.

Mijnheer Laeremans, ik heb u destijds met de sluiting van Renault-
Vilvoorde bezig gezien en gehoord. U moet mij niet leren wat er
gebeurt, want wij beseffen als liberalen zeer goed welke sociale
drama's zich vandaag in vele gezinnen in onze regio en in Wallonië
afspelen.

Het is de plicht van dit Parlement om de regering te ondersteunen
waar het nodig is bij het zoeken naar een oplossing voor deze
problematiek.

Ten tweede, men heeft gesproken over politieke verantwoordelijkheid.
Ik ben de mening toegedaan dat de parlementaire werkgroep die
moet nagaan wat de voorbije jaren bij Sabena fout is gegaan - en
men verwijst daarvoor altijd naar 1995, naar het fameuze akkoord van
1997 en naar de Airbus-aankopen - lessen moet trekken uit het
verleden. Het Parlement moet de komende weken, los van de huidige
actualiteit, proberen na te gaan wat er toen is fout gegaan. Als we
vandaag de politieke verantwoordelijkheid meten, moeten we
rekening houden met de twee gekende beperkingen. Enerzijds
moesten de bestaande contracten gerespecteerd worden, in een
rechtsstaat kan het niet anders, en anderzijds heeft de Europese
regelgeving - die normaal veel ruimte biedt - in dit geval de
beweegruimte van de federale regering beperkt. Het lijkt een paradox,
maar het moet gezegd worden als men het in deze kwestie over
Europa heeft.

Mijnheer de eerste minister, de bevolking verwacht iets van de
regering. Na de beelden waarover de heer Langendries het al had,
beelden die gisteravond zowel op de RTBf als op de VRT te zien
waren, beelden van menselijke wanhoop en ellende, verwacht de
bevolking dat de regering - die de belangrijkste aandeelhouder van
Sabena was - zich als een goede, een moderne en een sociale
patroon gedraagt. Ook ik verwacht, vanuit de VLD, dat u ruimte
vrijmaakt voor de nodige sociale begeleiding van het personeel. Ik
pleit ervoor dat u dat doet in overleg met de gewesten. Wij leven
immers in een gefederaliseerde staat. Het is geen toeval dat op dit
moment ook in het Vlaams Parlement een debat over Sabena bezig
is.

Mijnheer de eerste minister, een goede sociale begeleiding is nodig.
Sta me toe daaraan nog een kritische noot toe te voegen. Inzake
communicatie naar het personeel moet de komende dagen toch een
belangrijke inspanning worden gedaan. De beelden die we gisteren
op de televisie konden zien - waar mensen het nieuws van het
faillissement via een klein stukje papier moesten vernemen - toonden
volgens mij niet de goede methode om met het personeel te

02.08 Willy Cortois (VLD): Nous

sommes réunis aujourd'hui pour
examiner quelles solutions sont
encore possibles. Certains partis,
par contre, ne cherchent qu'à tirer
leur épingle du jeu politique.

Le groupe de travail parlementaire
va devoir examiner ce qui a
dérapé dans le dossier de la
Sabena. Qui veut établir les
responsabilités du gouvernement
doit prendre en considération les
contrats existants et le contexte
européen.

Hier, aux journaux télévisés de la
VRT et de la RTBF, le désespoir
se lisait clairement sur les visages.
La consternation est générale. La
population espère que le
gouvernement prévoira un plan
d'accompagnement social
approprié, en concertation avec
les Régions et les Communautés.

Le gouvernement doit également
améliorer sa politique de
communication, en particulier
envers le personnel de la Sabena.
Contrairement à certains partis
politiques, les syndicats semblent
prendre pleinement la mesure de
ce drame social.

La première chose à faire est de
doter la nouvelle compagnie
aérienne d'une structure solide
afin d'éviter qu'un scénario de type
Sabena ne se reproduise. Sur ce
point, je partage même l'avis de
M. Langendries.

Nous espérons bien être tenus au
courant de l'évolution de ce
dossier, étape par étape: si c'est le
cas, le gouvernement pourra
continuer à compter sur notre
soutien.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

communiceren. Ik denk dat u hiervoor absoluut een inspanning moet
doen.

Collega's, als liberaal stel ik wel met voldoening vast dat de
vakbonden blijkbaar beseffen, beter dan sommige partijen in het
Parlement, dat er zich een belangrijk sociaal drama afspeelt. Zij
leggen nu tenminste de nodige verantwoordelijkheid aan de dag.

Mijnheer de eerste minister, als VLD'er stel ik overigens met
voldoening vast dat er blijkbaar een nieuwe nationale
luchtvaartmaatschappij het licht zal zien. Ik pleit ervoor om in de
eerste plaats te streven naar het geven van een fundamendeel
gezonde structuur aan deze nieuwe maatschappij. Men mag vandaag
niet beginnen aan een nieuwe Sabena-saga, zoals we die hier
tientallen jaren lang hebben moeten meemaken, met mensen die
voortdurend moeten inleveren zonder dat ze uiteindelijk nog enige
toekomst zien voor hun maatschappij.

Ik kan gedeeltelijk de stelling van de heer Langendries
onderschrijven. Kan ik mij vandaag, als parlementslid, een oordeel
vormen omtrent de oplossing die u thans voorstelt? Wat ons betreft
lijkt het een belangrijke stap in de goede richting, maar we zullen er
uiteraard als parlementsleden over moeten waken dat we de
komende weken voldoende informatie krijgen. Op die manier zullen
we kunnen nagaan hoe de regering werk maakt van de twee
volgende fundamentele punten. Ten eerste is er de begeleiding van
de vele duizenden daarover hoeven we ons geen illusies te maken -
die hun job zullen verliezen. Ten tweede moet de regering ons
stapsgewijs op de hoogte houden van de ontwikkelingen die effectief
zo hoop ik althans zullen leiden tot een nieuwe en rendabele
nationale luchtvaartmaatschappij.

Mijnheer de eerste minister, in die omstandigheden mag u op het
vertrouwen van de VLD-fractie rekenen.

02.09 Claude Eerdekens (PS): Monsieur le président, monsieur le

premier ministre, monsieur le ministre, chers collègues, M. Chabot
interviendra de façon plus détaillée au nom du groupe socialiste.
Préalablement et très brièvement, je souhaite communiquer huit
considérations essentielles pour le parti socialiste.

Tout d'abord, nous déplorons la manière dont on se débarrasse du
personnel d'une entreprise publique dans laquelle l'Etat est
actionnaire. Sur le plan de l'emploi, cela concerne le personnel de la
Sabena ou de ses filiales mais aussi l'emploi dans d'autres
entreprises, sous-traitants ou fournisseurs. Nous partageons
l'inquiétude des travailleurs concernés.

Deuxièmement, monsieur le Premier ministre, le groupe socialiste
tient dans ce dossier à saluer tout particulièrement les efforts que, à
titre personnel, vous avez entrepris pour dégager une solution,
notamment, dans le cadre de la recherche d'investisseurs en vue d'un
redressement rapide de notre industrie aéronautique.

Troisièmement, nous soulignons les efforts déployés par la vice-
première ministre, Laurette Onkelinx, qui au côté de tout le
gouvernement s'efforce de trouver un plan social garantissant des
droits à l'ensemble des travailleurs concernés.

02.09 Claude Eerdekens (PS):

Namens de PS-fractie zal de heer
Chabot nog dieper op de kwestie
ingaan.

Ikzelf wil in de eerste plaats
zeggen dat wij de manier waarop
men zich hier ontdoet van het
personeel van een vennootschap
waarvan de staat aandeelhouder
is, bedroevend vinden. De PS-
fractie heeft woorden van lof voor
de inspanningen die de eerste
minister gedaan heeft om een
oplossing te zoeken, meer
bepaald om investeerders te
vinden. Minister Onkelinx doet ook
haar best om een sociaal plan uit
de brand te slepen voor alle
betrokken werknemers.

Laat mij u even in herinnering
brengen wat de minister van

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Quatrièmement, en ce qui concerne le ministre de l'Infrastructure, je
rappellerai ce qu'il a affirmé, en français à la Chambre, le 21 mars
2001: "Notre stratégie a été positive. Au lieu de laisser à SAir-Group
le choix de devenir actionnaire majoritaire, on l'a mis au pied du mur.
Des discussions engagées en novembre 1999 ont abouti en avril
2000 à la signature d'un contrat où la Sabena passait à 85% aux
mains de SAir-Group, l'Etat détenant les derniers 15%, tout en étant
actionnaire de SAir-Group."

Nous avons le sentiment que le ministre de l'Infrastructure n'a pas
senti venir les événements à temps ni engagé suffisamment tôt les
concertations nécessaires afin d'éviter le pire et envisager des
solutions de rechange le plus rapidement possible, garantissant
l'avenir d'une entreprise aéronautique nationale et d'un maximum
d'emplois.

Cinquièmement, monsieur le Premier ministre, vous avez repris le
dossier et renoué des contacts précis avec des candidats
investisseurs privés - probablement un investisseur aéronautique -,
avec des holdings régionaux publics d'investissements. Je crois que
ces démarches sont positives. Mais est-on assuré de la rapidité de
cette solution de rechange et de sa faisabilité financière et
économique? Dans cette hypothèse, quel sera le nombre d'emplois
sauvés et a fortiori le nombre d'emplois perdus?

Sixièmement, qu'en est-il de DAT et quel sera son rôle précis?
D'autre part, est-on assuré que la curatelle, compte tenu de
l'actionnariat de DAT, ne soulèvera pas de complications sur le plan
juridique de manière à contrarier le processus imaginé?

Septièmement, si des fautes à caractère pénal éventuellement ont été
commises par des personnes non identifiées, nous pensons qu'il faut
laisser à la justice, au juge d'instruction, à la chambre du conseil ou
aux tribunaux civils, le cas échéant, le soin de trancher et de
déterminer les responsabilités.

Huitièmement, si une nouvelle entreprise doit être créée, quel nom
portera-t-elle? Pourrait-on imaginer "Belgium Airlines"?

Telecommunicatie en
Overheidsbedrijven en
participaties zei in een verklaring
van 21 maart 2001: "de strategie
van de regering was positief".

De minister heeft de bui niet tijdig
genoeg zien hangen om de nodige
maatregelen te treffen met het oog
op het voortbestaan van het
bedrijf. De minister heeft privé-
investeerders en gewestelijke
investeringsmaatschappijen
trachten aan te trekken. Dat is
positief, maar is men ook zeker
van de haalbaarheid van die
plannen en van het aantal banen
dat zou kunnen worden gered?
Welke rol zal dochtermaatschappij
DAT precies spelen? Dreigen er
gezien het gerechtelijke statuut
van die maatschappij geen
complicaties te rijzen op het stuk
van de curatele en de
vooropgestelde oplossing? Als er
fouten gemaakt werden, moeten
de bevoegde rechtbanken
daarover oordelen.

Als er, ten slotte, een nieuwe
onderneming uit de grond
gestampt zou worden, hoe zal ze
dan heten? Belgian Airlines,
bijvoorbeeld?

02.10 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter,

mijnheer de eerste minister, collega's, u hebt zelf gewag gemaakt van
de laatste 20 jaar. Ik zie het begin van wat hier vandaag gebeurt in
1983, ongeveer 18 jaar geleden. Toen mocht het personeel van
Sabena, waar ik toen zelf nog toe behoorde, een referendum houden
over de herstructurering en reorganisatie onder leiding van mijnheer
Van Rafelghem, u wel bekend, mijnheer de voorzitter. Sindsdien is
het met Sabena altijd al slecht gegaan. De maatschappij balanceerde
voortdurend op het randje van de teloorgang. We hebben dan in 1995
het akkoord met Swissair getekend, nog net voor de verkiezingen,
twee regeringen geleden.

Ik heb het dossier altijd gevolgd vanuit de oppositie en ben terzake
steeds kritisch geweest. Minister Daems kan daarvan getuigen. Ik
bedoel kritisch in die zin dat ik het dossier een kans geef en dat ik wel
zie wat het wordt. Ik durf gerust toe te geven dat ik, zelfs in de
oppositie, ook ik in het plan van Swissair geloofde. De heer Reutlinger
kwam de zaak hier uitleggen en nodigde zelfs de hele commissie

02.10 Lode Vanoost (AGALEV-

ECOLO): En 1983, le personnel de
la Sabena a pu s'exprimer par la
voie d'un referendum sur la
réorganisation. Depuis, la situation
s'est détériorée.

En 1995, un accord a été conclu
avec Swissair.
J'ai toujours fait preuve de sens
critique à ce propos, même si
j'avais foi dans ce plan. C'est plein
de confiance que ce
gouvernement a pris en charge ce
dossier hérité du gouvernement
précédent. Voilà sa principale
erreur.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

samen met alle partijen uit in Zürich. Ik was erbij toen hij zijn grootse
plannen op tafel legde en ik wou het alle kansen geven. Mij zult u niet
horen zeggen dat dit faillissement al vroeger stond te gebeuren,
integendeel.

Mijnheer de eerste minister, als deze regering een belangrijke fout
heeft gemaakt in dit dossier, dan is het dat ze dit dossier in het volste
vertrouwen heeft overgenomen van de vorige regering. Dat is de fout
die deze regering gemaakt heeft.

De sociale gevolgen moeten, volgens ons, de eerste zorg uitmaken.
Wij moeten in de eerste plaats de arbeidsplaatsen zien te vrijwaren in
de sector zelf. Daarnaast moeten wij de personeelsleden die uit de
boot vallen via een sociaal plan andere kansen geven op de
arbeidsmarkt. Ik heb uw uitleg gehoord, mijnheer de eerste minister,
en ik blijf toch nog een beetje op mijn honger zitten. U zal toch zelf
bevestigen dat het tot nu toe allemaal vaag blijft. Waar de mensen op
wachten, zijn duidelijke cijfers. Misschien kunt u ons die nog niet
geven, maar u moet wel begrijpen dat deze afwachtende houding niet
te lang meer mag worden aangehouden. Hier moet zo snel mogelijk
duidelijkheid verschaft worden. U spreekt van die nieuwe
maatschappij, sommigen zullen zeggen dat u volhardt in de boosheid.
Ik wil ook deze nieuwe maatschappij een kans geven. Per slot van
rekening gaat het erover deze economische activiteit draaiende te
houden en de jobs van al deze mensen te vrijwaren. Mijnheer de
eerste minister, om deze nieuwe maatschappij een kans te geven
moet ze zo snel mogelijk worden opgestart. Met snel starten bedoel ik
dan ook deze week nog, want ik heb gezien dat zowel Virgin als TAP,
de Portugese luchtvaartmaatschappij, hun aantal vluchten richting
Brussel hebben verhoogd en zelfs al grotere toestellen ingezet
hebben. Zij zijn, met andere woorden, de markt aan het inpalmen. De
tragiek van het verhaal is dat het potentieel van reizigers aanwezig is,
terwijl wij aan de zijlijn staan. Deze situatie mag niet zo lang duren,
dat we deze reizigers kwijt zijn.

Ik zou toch nog even een ideologische bemerking willen maken,
vanuit onze kijk op de vrije markt en de liberalisering van de vrije
markt. Het is de realiteit dat maatschappijen zoals Olympic, Iberia,
TAP, KLM en Sabena en Swissair niet met dezelfde wapens strijden
als maatschappijen zoals Air France, Lufthansa en British Airways. Ze
hebben gewoon de nadelen van de schaal.

Zij hebben gewoon de nadelen van de schaal. Op dit ogenblik
overleven in die zogenaamde vrije markt de grote maatschappijen en
gaan de kleinere ten onder, niet omdat de kleintjes zoveel slechter zijn
maar omdat de grote maatschappijen, die ook hun gebreken hebben,
het altijd net iets langer volhouden. Zij kunnen overleven omdat zij de
markt van de kleintjes kunnen overnemen. Zullen wij dit alles passief
ondergaan of gaan wij ons vragen stellen bij de manier waarop de
vrije markt in de luchtvaartindustrie wordt georganiseerd?

Daarnet heeft de heer Langendries allusie gemaakt op een brief
tussen haakjes wil ik erop wijzen dat het geen brief was van de heer
Chabot maar van mij - in verband met de oprichting van een
werkgroep die een analyse moet maken van wat allemaal misgelopen
is.

Les conséquences sociales sont la
priorité. Je souhaite conserver le
plus possible d'emplois dans le
secteur même et veiller à mettre
en place un plan social pour les
autres travailleurs. Les gens
veulent des chiffres concrets.

Pour qu'une nouvelle société ait
des chances de succès, il importe
qu'elle soit créée au plus vite.
Sinon, les autres compagnies
aériennes risquent fort de
s'emparer des parts de marché
disponibles.

Les petites compagnies aériennes
comme la Sabena ne sont
manifestement plus en mesure de
faire face à la concurrence des
grandes compagnies comme Air
France, British Airways et
Lufthansa. Ces géants semblent
pouvoir tenir un peu plus
longtemps le coup dans ce
marché soi-disant libre, ce qui leur
permet finalement de s'emparer
complètement du marché. Allons-
nous continuer à courber l'échine
ou allons-nous enfin réagir?
M. Langendries a fait une analyse
de la Sabena portant sur les deux
dernières années, tandis que la
mienne remonte à 1983. Que celui
qui n'a jamais péché jette la
première pierre... L'opposition
actuelle ne s'en tirera pas en
n'évoquant que les deux dernières
années!

Peut-être avons-nous sous-estimé
les signaux d'alerte des deux
dernières années, ce qui explique
que nous n'ayons pu éviter le
drame social. Probablement
avons-nous mal interprété les
signaux pendant tout ce temps où
la situation de la Sabena n'a fait
qu'empirer. Quoi qu'il en soit, nous
assumerons nos responsabilités
en ce qui concerne l'élaboration
d'un plan social.

02.11 Raymond Langendries (PSC): De heer Chabot heeft ook een

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

brief geschreven aan alle fractievoorzitters.

02.12 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Ik dacht dat u sprak over

de brief aan de commissieleden.

Mijnheer Langendries en mijnheer Leterme, u moet niet denken dat u
er zo gemakkelijk vanaf komt. U hebt een analyse gemaakt van de
laatste twee jaar. Er werd hier over 20 jaar gesproken. Als lid van de
meerderheid en als loyale speler in deze ploeg ben ik bereid mee mijn
verantwoordelijkheid op te nemen. Het gaat echter niet op dat men tot
de oppositie behorend zwijgt over wat er al de jaren voordien is
gebeurd. Het dossier heeft een geschiedenis en die geschiedenis
mag gekend zijn. Wie daarin betrokken is moet hier niet zo hoog van
de toren blazen. In de bijbel staat: Wie zonder zonde is, werpe de
eerste steen. Het komt u niet toe om die eerste steen te werpen.

02.13 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Het komt ons wel

toe!

02.14 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Jullie tellen toch niet mee!

02.15 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Wij hebben meer

stemmen behaald dan de groenen.

02.16 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter, ik

rond af.

Toen wij in 1999 voor de eerste maal in ons politiek bestaan tot de
meerderheid toetraden, had ik nooit kunnen denken dat wij mee
verantwoordelijk zouden zijn voor dit sociaal drama. Ik durf gerust toe
te geven dat er de laatste twee jaar signalen zijn geweest en dat ik die
signalen onvoldoende heb onderkend. De ervaring in dit dossier dit
klinkt misschien contradictoir had mij geleerd dat Sabena er steeds
in is geslaagd een middel te vinden om een slechte toestand het
hoofd te bieden. Ik heb de signalen van de voorbije twee jaar ook in
die context gezien. Als ik daarin fout ben geweest, dan is dat zo. Dit
betekent evenwel niet dat de verantwoordelijkheid hier eindigt. Wij
hebben een verantwoordelijkheid en die is in eerste instantie op het
sociale vlak gesitueerd. In de eerste plaats moeten wij ervoor zorgen
dat de mensen zo snel mogelijk opnieuw aan de slag kunnen. In de
tweede plaats is het onze taak ervoor te zorgen dat degenen die toch
uit de boot vallen, zo snel mogelijk een evenwaardige baan vinden.
Dat is de verantwoordelijkheid van deze meerderheid.

02.17 Olivier Chastel (PRL FDF MCC): Monsieur le président,

monsieur le premier ministre, monsieur le ministre, l'annonce de la
faillite de la Sabena - même si elle ne nous surprend pas - suscite
bien légitimement une très vive émotion au sein de toute notre
population, et plus particulièrement auprès des membres du
personnel qui recevront dans les prochains jours une lettre de
licenciement.

Certains d'entre eux peuvent encore espérer un avenir chez un
transporteur aérien en Belgique, mais d'autres il serait question de
6.000 personnes n'ont que peu ou pas d'espoir sérieux d'être
réengagés dans le secteur.

La presse de ces derniers jours déborde de déclarations diverses

02.17 Olivier Chastel (PRL FDF

MCC): De aankondiging van het
faillissement van Sabena weekt
hevige emoties los bij de bevolking
en bij het Sabena-personeel dat
een ontslagbrief zal ontvangen.
Sommige personeelsleden kunnen
weliswaar nog hopen opnieuw aan
de slag te kunnen in een nieuwe
luchtvaartmaatschappij, maar hun
aantal lijkt beperkt.

Zodra het faillissement is
uitgesproken, zal moeten worden

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

essayant, d'une part, d'expliquer ce qui aurait dû ou pu être fait, mais
qu'on n'a ni osé ni voulu faire, d'autre part, de prétendre a posteriori
que cela ne se serait pas passé si certains n'avaient pas été écartés
du pouvoir. Aujourd'hui, ces déclarations sont vaines dans la mesure
où, la faillite prononcée, il appartiendra aux tribunaux d'apprécier si
des fautes de gestion ont contribué ou non à la faillite de l'entreprise.

Il convient donc d'aborder clairement la question des responsabilités.
A ce niveau, il est évident que la responsabilité du groupe Swissair
est essentielle. Toutefois, la question est à présent de savoir si le
management stratégique de la Sabena devait s'insérer dans une
stratégie de globalisation internationale ou s'il devait plutôt faire le
choix d'une «niche» plus spécifique dans le secteur de l'aéronautique,
et en particulier de l'aviation civile. Le fait que la justice soit
aujourd'hui saisie d'un certain nombre de plaintes, doit permettre à
celle-ci et au terme de son travail, de fixer les responsabilités
complémentaires éventuelles et d'en assurer le suivi judiciaire utile.

Il est en outre encore trop tôt pour établir les éventuelles
responsabilités politiques dans cette affaire. Le ministre Daems a
considéré que sa fonction l'obligeait à se concentrer sur l'avenir de
l'entreprise et non pas sur son passé. C'est la raison pour laquelle il a
confié au parlement une copie des contrats relatifs aux relations entre
l'Etat belge et Swissair. Quoi qu'il en soit, un minimum de sérénité est
requis pour l'objectivité de cette analyse. Toute conclusion hâtive qui
ne serait pas étayée par des arguments solides serait dépourvue de
toute crédibilité et ne ferait que contribuer à discréditer son auteur. Le
groupe de travail qui sera mis sur pied au sein de cette commission
dans les prochains jours, et que certains veulent transformer
aujourd'hui en commission d'enquête, devra s'efforcer de faire
abstraction de l'émotion ambiante pour mener à bien sa mission.

En ce qui concerne le projet d'une nouvelle entreprise de transport
aérien, il revient évidemment au gouvernement de tout mettre en
oeuvre pour que ce projet d'avenir soit viable. La création rapide d'une
nouvelle compagnie privée autour de la filiale DAT nous réconforte.
L'investissement de huit milliards de francs par des privés auxquels
se sont associées les sociétés régionales d'investissement,
représente un sursaut des acteurs économiques qui refusent la
fatalité de la disparition d'un opérateur belge sur les lignes aériennes
européennes et africaines.

Nous considérons également comme encourageante la déclaration
du premier ministre qui qualifie cette nouvelle compagnie aérienne
rapidement constituée de rentable. Il s'agirait là résolument d'une
rupture avec le passé. Certes, ces emplois sauvés par ce projet de
relance ne seront pas de nature à réconforter tous ceux qui n'auront
pas la chance d'y participer.

Sur le plan social, le gouvernement devra assumer aussi toutes ses
responsabilités dans l'élaboration d'un plan social complet quand le
nombre de personnes concernées par ce séisme social sera
déterminé.

A tout le moins, il convient d'ores et déjà:
- d'assurer l'activation d'un volet complet de prépension;
- de mettre résolument en oeuvre une attitude active dans le secteur
aéronautique et dérivés pour maximaliser le reclassement du

nagegaan of fouten werden
gemaakt.

De verantwoordelijkheid van de
Swissair-groep staat buiten kijf.
Voorts dient de vraag gesteld of
Sabena met die groep in zee
moest gaan.

Doordat er bij het gerecht klachten
ingediend werden, is een
adequate juridische follow-up van
de zaak mogelijk. Het is nog te
vroeg om uit te maken wie in deze
politiek verantwoordelijk is.
Overhaast uitgedokterde
oplossingen zijn uit den boze.

De regering moet alles in het werk
stellen om ervoor te zorgen dat de
nieuwe luchtvaartmaatschappij
levensvatbaar is. Privé-bedrijven
zijn wakker geschoten en
investeren 8 miljard BEF vers
geld.

De regering acht DAT rendabel,
dat vinden wij een bemoedigend
teken. Het feit dat er banen gered
worden, mag ons echter niet doen
vergeten dat er een omstandig
sociaal plan moet worden
uitgewerkt, met aandacht voor
brugpensionering en maximale
inspanningen met het oog op
wedertewerkstelling in andere
sectoren.

Ten slotte moet de overheid haar
verantwoordelijkheid op zich
nemen door middel van een zo
uitgebreid mogelijk sociaal plan.
Wat dat betreft hoop ik dat het
ministerie van Tewerkstelling en
Arbeid zijn naam eer zal aandoen
en geen ministerie van
Werkloosheid wordt.

Laten we er toch van uitgaan dat
de betrokken partijen, alle
bitterheid ten spijt, een zo
bevredigend mogelijk akkoord
zullen proberen te sluiten.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

personnel de l'ex-Sabena dans de nouveaux emplois dans le secteur;
- de faire prendre par l'Etat toutes ses responsabilités pour celles et
ceux qui se retrouveront demain sans emploi, par l'intermédiaire d'un
plan social le plus large possible.

A ce titre, je souhaite dès lors que le ministère de l'Emploi et du
Travail - et l'ensemble de ses structures internes - se comporte
comme un véritable ministère de l'Emploi et du Travail, et non pas
comme un ministère du chômage!

Au-delà de l'émotion, de l'amertume et de la rancoeur provoquées par
la faillite de la Sabena, gageons que le sens des responsabilités de
chacun permettra de conclure un accord le plus satisfaisant possible.

02.18 Hans Bonte (SP.A): Mijnheer de voorzitter, heren ministers,

collega's, voor de eerste keer in vijf jaar zou men heimwee kunnen
krijgen naar de heer Schweitzer van Renault-Vilvoorde. Toen
Schweitzer aankondigde dat hij Renault-Vilvoorde wou sluiten, ging hij
bijzonder brutaal tekeer in de pers. Nadien is hij echter zeer ambitieus
gebleken op het vlak van de sociale begeleiding van de Renault-
arbeiders. Hier gebeurt eigenlijk het omgekeerde: de regering, de
hoofdaandeelhouder, heeft de voorbije maanden, weken en dagen
veel geruststellende taal gesproken en sussende woorden gebruikt,
maar wat we nu meemaken getuigt van bijzondere brutaliteit.

Enige uren geleden hoorde ik over de radio, in het programma
Actueel, een journalist vragen aan minister Daems hoe het zat met
zijn verantwoordelijkheid in deze zaak. De minister antwoordde: "Ik
heb mijn job gedaan". Welnu, mijnheer de minister, volgens mij hebt u
uw job niet gedaan. Indien u uw job had gedaan, zou er nu geen grote
chaos zijn in de Belliardstraat, op de luchthaven en in tienduizenden
huiskamers.

De voorbije weken en maanden heb ik in dit Parlement niet vaak over
dit dossier gesproken, maar toch enkele malen. Daarom beschouw ik
mij niet als een post factumprofeet, mijnheer de eerste minister. Ik
heb er herhaaldelijk op gewezen dat in dit land, ook in dramatische
omstandigheden, er vanwege de werkgevers een overleg- en
informatieverplichting moest bestaan. Deze informatieverplichting
werd de voorbije weken geregeld geschonden tijdens de procedure
die leidde tot het faillissement van de NV Sabena.

We hebben kunnen vaststellen dat er plots lijnen werden geschrapt
en dat de reizigers moesten vernemen via Teletekst, mijnheer de
minister dat ze zich niet meer naar de luchthaven moesten begeven
omdat hun vlucht niet meer bestond. Een aantal dagen geleden is ook
de politie verschenen. Men heeft ook een foldertje uitgedeeld waarin
door de directie het faillissement werd aangekondigd. Mijnheer de
minister, dat alles is gebeurd zonder voorafgaande aankondiging en
overleg zoals de procedure het voorschrijft. Volgens mij getuigt dat
van een fundamenteel gebrek aan respect voor de wetgeving en voor
de werknemers, die ook vandaag via de media hebben moeten
vernemen dat hun bedrijf failliet was. Mijnheer de eerste minister, zo
heeft Schweitzer het niet gedaan. Er werd toen wel onderhandeld en
informatie verstrekt, raad gegeven en gediscussieerd over sociale
begeleiding, vóór men knopen doorhakte en tot sluiting overging.

Vandaag is de chaos totaal. Ik heb vernomen dat de twee juristen van

02.18 Hans Bonte (SP.A): Au

cours des derniers mois, les
pouvoirs publics, qui sont
l'actionnaire majoritaire de la
Sabena, ont fait des déclarations
apaisantes. Mais, aujourd'hui nous
sommes confrontés à la brutalité
des faits.

A l'inverse de ce qu'il affirme, M.
Daems n'a pas fait son travail.
L'inquiétude des travailleurs en
témoigne. L'obligation
d'information et la procédure de
concertation n'ont pas été
respectées. Des lignes ont été
supprimées et les travailleurs ont
appris par l'entremise du télétexte
que l'on n'avait plus besoin d'eux.

Des brochures et les médias ont
informé les travailleurs de la faillite
imminente. On finirait par regretter
l'intervention de M. Schweitzer lors
de la faillite de Renault.

Aujourd'hui, le chaos est total.
Deux juristes devraient prendre en
charge l'accompagnement de
milliers de travailleurs. C'est une
plaisanterie!

J'ai une série de questions à
poser, mais je me doute bien que
le ministre ne sera pas en mesure
d'apporter une réponse à chacune
d'entre elles.

Un accord de coopération a-t-il
déjà été conclu avec les
Communautés et les Régions en
matière d'outplacement? Où en
est le Fonds de fermeture
d'entreprises? Le budget prévoit-il

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de gemeente Zaventem de 7.500 werknemers van Sabena zullen
begeleiden op zoek naar werk, op zoek naar oplossingen voor het
afbetalingsschema voor hun huis, op zoek naar de juiste aanpak van
het dossier betreffende de aanvraag voor het Sluitingsfonds en op
zoek naar de juiste documenten voor hun werkloosheidsuitkering.
Deze last rust dus op de schouders van die twee juristen; zij hebben
alvast werkzekerheid voor een aantal jaren.

Wanneer u het hebt over een goede sociale begeleiding, dan is dat
toch wel een lachertje. In dat verband heb ik een reeks vragen,
zonder evenwel de illusie te koesteren dat u erop zal antwoorden.

Is er al een samenwerkingsakkoord tussen de drie gewesten inzake
outplacement en begeleiding? Komt er een tewerkstellingscel op de
luchthaven? Is er een samenwerkingsakkoord met de Vlaamse
Gemeenschap in verband met het Herplaatsingfonds dat recent nog
nieuwe middelen heeft gekregen? Zijn er al maatregelen genomen op
het vlak van de herfinanciering van het Sluitingsfonds? Indien ja, dan
zou ik graag vernemen welke. Zijn er al maatregelen genomen op het
vlak van de begroting?

Mijnheer de eerste minister, ik hoor u zeggen dat we het faillissement
al een hele tijd zagen aankomen. De begrotingsbesprekingen zijn net
achter de rug. Heeft de bevoegde minister dan wel aangedrongen op
een miljardenenvelop voor de sociale begeleiding? Indien ja, om
hoeveel miljard heeft hij gevraagd en hoeveel werd uiteindelijk in de
begroting ingeschreven? De geruchten en de persberichten over
tekorten in het Sluitingsfonds en over gebrekkige administratieve
ondersteuning van RVA en VDAB getuigen niet van veel
vooruitziendheid.

Mijnheer de eerste minister, het viel mij op dat u in uw betoog
misschien terecht lang bleef stilstaan bij DAT. U doet ook nogal
euforisch over de toekomst. Ik zou eerst nog wat afwachten of de
duizenden betrokken werknemers inderdaad zullen worden
opgeslorpt door de nieuwe onderneming. Eveneens viel mij op hoe
weinig u zei over de sociale begeleiding. Zonder te chronometreren,
denk ik dat u in anderhalve minuut hebt gesteld dat de discussie vlot
is verlopen. Over de inhoud ervan hebben wij echter bitter weinig
vernomen.

Ik wil u niet lastigvallen met vragen over de sluitingspremies, over de
extra tegemoetkomingen, over de concrete inhoud van de
outplacementregeling enzovoort. Een precieze vraag zal ik u wel
stellen; misschien kunt u ons in het verslag daarop een volledig
antwoord verstrekken. Een aantal weken geleden besliste de regering
tot de oprichting van twee werkgroepen: de ene moest zich buigen
over de oprichting van een nieuwe luchtvaartmaatschappij, de andere
over de sociale begeleiding. Vandaar mijn eenvoudige vraag: op
welke data zijn die werkgroepen de voorbije weken samengekomen?
Kunt u mij ook het verslag van die werkgroepen bezorgen, zodat wij
kunnen vaststellen of het huiswerk inderdaad gebeurd is?

Wij hebben ook vernomen dat de sociale onderhandelingen goed
opschieten en vannacht zullen worden afgerond. Hierbij stel ik mij de
logische vraag hoeveel miljard de regering uittrekt voor de sociale
begeleiding van het faillissement. Ten tweede, hoe en wanneer wordt
dat in de begroting worden verwerkt? Betekent zulks dat er

déjà des moyens pour le plan
social? Combien de milliards ont-
ils été dégagés? Où en est la
création de la nouvelle compagnie
aérienne?

J'ai été frappé par le manque
d'attention du premier ministre
pour l'accompagnement social.
Quelles indemnités seront-elles
versées? De quels montants
s'agit-il?

Quand les deux groupes de travail
chargés de la mise sur pied de la
nouvelle société et de la
préparation du plan social se sont-
ils réunis? Quelles sont leurs
conclusions? Puis-je disposer de
leurs rapports?

Les négociations sociales
progressent. Quel montant le
gouvernement prévoit-il pour
l'accompagnement social?
Comment et quand l'adaptation
budgétaire sera-t-elle opérée?

En réponse aux questions des
travailleurs de la Sabena à propos
de la faillite et de
l'accompagnement social, le
ministre Duquesne a envoyé 150
policiers. S'agissait-il d'une
décision du gouvernement? Dans
l'affirmative, l'indignation feinte du
ministre Daems est inacceptable!
(Applaudissements sur les bancs
du Vlaams Blok)

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

overmorgen een nieuwe begrotingsronde start? Ook op dat punt
verlang ik absolute duidelijkheid.

Ik wil een laatste precieze vraag stellen. Deze is typerend over de
sociale aanpak in dit problematische dossier. Het kwam over als een
slag in het gezicht van de "Sabéniens" toen zij moesten vernemen dat
er 150 politieagenten als voorpost naar Zaventem werden gestuurd.
Men had vragen in verband met de sociale begeleiding en de faling. Ik
heb inderdaad gemerkt dat de bevoegde minister, de heer Daems,
bijzonder verontwaardigd klonk in de media ten aanzien van het feit
dat minister Duquesne 150 politieagenten naar Zaventem stuurde. Er
zijn twee mogelijkheden. Ofwel spreekt men in de regering niet af wat
men doet in het Sabena-dossier. Vandaar mijn vraag: is hierover een
beslissing genomen in de regering? Ofwel hebben we hier te maken
met een staaltje van hypocrisie. Als daar inderdaad afspraken rond
zijn gemaakt, dan zou ik het bijzonder laag vinden dat de bevoegde
minister doet alsof hij verontwaardigd is en van niets weet. Op dat
punt wil ik absolute duidelijkheid. (Applaus)

02.19 Alfons Borginon (VU&ID): Mijnheer de voorzitter, mijnheer de

eerste minister, mijnheer de minister, collega's, dat wij vandaag
onmiddellijk een politieke reflectie houden over het faillissement van
Sabena, is goed. Toch heeft dit debat ook zijn beperkingen. Volgens
mij kan de technische kant van het dossier in dit korte tijdsbestek niet
ten volle worden uitgespit en kunnen de verantwoordelijkheden
evenmin worden vastgelegd. Ik wil mij beperken tot drie aspecten: de
verantwoordelijkheid van de overheid, de nieuwe activiteit en het
personeel.

Bij gebeurtenissen als deze moet het Parlement oordelen over de
politieke verantwoordelijkheid in het dossier. Het is gemakkelijk om de
zwarte piet snel naar één persoon door te schuiven in een dossier
waarin de laatste twintig jaar erg veel pogingen zijn ondernomen om
Sabena om te bouwen tot een zelfstandige onderneming. De huidige
verantwoordelijken mogen echter niet ontsnappen. Alleen door de
oprichting van een onderzoekscommissie kunnen wij volgens mij op
een decente manier met de politieke verantwoordelijkheid in dit
dossier omgaan. Onderzoekscommissies dienen namelijk de poging
een beter beleid tot stand te brengen. Telkens als het
overheidsapparaat duidelijk blijk heeft gegeven van een gebrekkige
functionering, dan is een onderzoekscommissie ertoe in staat de
oorzaken daarvan te detecteren en de structurele aspecten te
onderscheiden van de aspecten van politieke verantwoordelijkheid.

Tussen de regels door, onder meer in de uiteenzetting van de heer
Bonte, hoorde ik dat ook in de meerderheid de politieke
verantwoordelijkheid van de betrokken ministers in vraag wordt
gesteld. Die verantwoordelijkheid kan blijken in de loop van het
onderzoek van een onderzoekscommissie. De onderzoekscommissie
zou kunnen vaststellen dat de beleidsdaden van de ministers in dit
dossier medeverantwoordelijk zijn voor een slechtere afloop van het
dossier dan normaal. Op dat ogenblik moet de vraag naar het ontslag
kunnen worden gesteld als een implementatie van de
onderzoekscommissie.

Wij mogen echter op die vraag niet vooruitlopen. Alleen een grondige
analyse van alle verantwoordelijkheden in het dossier kan een
volledige beeld opleveren. De overheid moet dat als een kans zien om

02.19 Alfons Borginon (VU&ID):

Le fait que nous consacrions sans
attendre un débat à la faillite de la
Sabena est une bonne chose,
mais ce débat a ses limites: les
aspects techniques du dossier
sont encore trop flous.

Aujourd'hui, les responsabilités
politiques doivent être établies.

Ces vingt dernières années, de
multiples initiatives ont été prises
pour conserver à la Sabena son
statut d'entreprise indépendante.
Cela ne veut pas dire pour autant
que les décideurs actuels ne
portent aucune responsabilité.

La meilleure solution est d'instituer
une commission d'enquête qui
identifiera les éléments structurels
et établira les responsabilités
politiques. Il sera temps, alors, de
réclamer des têtes.

J'espère que la nouvelle société
sera une réussite, qu'elle pourra
réengager un maximum de
travailleurs licenciés et occuper
autant que possible les segments
de marché abandonnés par la
Sabena.

On parle d'un capital de départ de
8 milliards de francs. S'agit-il
entièrement d'argent frais? Qu'en
sera-t-il de la répartition des avoirs
de la Sabena? Le crédit de

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

beter te leren omgaan met het economisch functioneren van de
overheid in concurrentiële sectoren.

Ten tweede wil ik de aangekondigde nieuwe activiteit behandelen.
Zoals velen hoop ik dat die nieuwe activiteit succesvol zal zijn, al was
het maar om zoveel mogelijk personeelsleden aan het werk te houden
en om bovendien de economische activiteiten die de luchtvaartsector
met zich brengt, niet te laten verdwijnen. Toch heb ik een aantal
vragen over het concrete plan dat de regering voorlegt.

De regering spreekt over 8 miljard frank kapitaal. Gaat het om 8
miljard frank echt vers geld of bestaat die 8 miljard frank grotendeels
uit leningen? De banken spelen een belangrijke rol in de aanbreng
van dat kapitaal. Ik neem aan dat de banken ook de verliezen bij dat
faillissement op een of andere manier proberen te compenseren.

Ik heb ook ernstige vragen over de mogelijkheid om dat zomaar te
doen, nu het faillissement is uitgesproken. Men onttrekt immers
waarschijnlijk de belangrijkste activa van de failliete boedel aan het
faillissement. Het lijkt mij niet evident dat men daarvoor zomaar de
toestemming zal krijgen. Voorts vraag ik mij af onder welke
voorwaarden men het personeel bij de nieuwe maatschappij zal
tewerkstellen. Moeten die mensen zwaar inleveren of niet? Het zou
nuttig zijn als daarover informatie beschikbaar zou zijn. Graag had ik
enige duidelijk gekregen over het overbruggingskrediet waarvan de
jongste weken sprake was en dat ook zou gelden voor de nieuwe
maatschappij. Kan het ten bate van de nieuwe maatschappij worden
gebruikt, gelet op de Europese regelgeving? Er zijn dus nog heel wat
vragen over de nieuwe maatschappij, ook over de snelheid waarmee
men die activiteit plots tot stand kan brengen. Ik hoop dat het een
vruchtbaar initiatief wordt.

Ten derde, moet een regeling worden getroffen voor het personeel. Ik
heb de indruk dat men vanuit de regering pleit voor het zoveel
mogelijk activeren van het potentieel aan arbeidskrachten dat daar vrij
komt. Op zich is dat een correcte keuze. Het duidelijk dat voor veel
andere bedrijven ernstige sociale plannen werden gemaakt om op
een correcte wijze de overgang te realiseren. Ook de mensen van
Sabena hebben recht op datgene wat bij andere bedrijven in
gelijkaardige omstandigheden tot stand werd gebracht. Vandaag is
dat echter nog een groot vraagteken. Ik neem aan dat dit in de
komende uren moet worden ingevuld.

Er is nog een ander aspect met betrekking tot het personeel dat nog
niet aan bod is gekomen. Het personeel wil niet alleen cijfers krijgen
over het aantal arbeidsplaatsen dat kan worden gered, of informatie
krijgen over het sociaal plan. Ieder individueel personeelslid van
Sabena zit met de grote vraag wat nu zijn of haar concreet lot is. Zij
willen weten wat hen overkomt. Kunnen zij blijven werken of behoren
zij tot diegenen die onder het systeem van het sociaal plan vallen? Ik
besef uiteraard ten volle dat dit zeker in de huidige crisismomenten
moeilijk op korte termijn te realiseren valt, maar als u de werknemers
van Sabena nog één positief element wil meegeven, dan moet er zo
snel mogelijk voor ieder van hen individueel duidelijkheid worden
gecreëerd. Alleen vanuit een duidelijke situatie kunnen deze mensen
hun leven opnieuw opnemen en hun beroepsleven desnoods op een
andere manier gaan organiseren.

soudure vaudra-t-il également
pour la nouvelle société? Une telle
procédure est-elle conforme à la
réglementation européenne?

L'objectif est de réengager autant
que possible le personnel licencié.
J'espère que nous aurons
rapidement des précisions sur le
plan social, le nombre d'emplois
sauvés ainsi que sur le sort de
chaque travailleur.

A mon sens, seule une
commission d'enquête est en
mesure d'évaluer ce dossier
correctement.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Ik meen dat in deze nog niet het laatste woord is gezegd. Wat mij
betreft, hoeft het oprichten van een onderzoekscommissie geen blijk
van afkeuring te zijn van enige beslissing die men heeft genomen. Het
is de enige manier om als parlement op een decente manier met dit
gegeven om te gaan.

02.20 Jacques Chabot (PS): Monsieur le président, monsieur le

premier ministre, monsieur le ministre, le groupe socialiste se sent
profondément concerné par le sort de la Sabena, meurtri par le drame
social que vivent, en ce moment, les douze mille membres de notre
compagnie. D'émouvants témoignages de travailleurs de la
compagnie se succèdent dans un climat de désespoir. Nous ne
pouvons y être insensibles. Sans oublier qu'autour de la compagnie,
gravitent de nombreuses activités au sein desquelles de lourdes
pertes d'emploi pourraient être essuyées. Ainsi, pouvons-nous citer le
cas du personnel des agences de voyage. Celui-ci est en effet payé
en partie grâce aux commissions de la Sabena et aux vols organisés
par la compagnie.

Nous ne sommes cependant pas ici pour faire le procès du passé. Le
gouvernement effectue déjà le nécessaire pour intenter les actions qui
doivent l'être afin de déterminer les responsabilités de chacun dans
l'issue fatale de ce dossier. Il s'agit de responsabilités individuelles et
collectives. Laissons maintenant la justice poursuivre ses
investigations et trancher.

Au lieu de nous lamenter sur le passé, nous devons impérativement
prendre toute mesure utile pour assurer à l'ensemble du personnel un
plan social digne de ce nom, que ce soit par le biais de la mise à la
prépension, le paiement d'indemnités ou de préavis, le recours au
mécanisme de l'outplacement ou toute autre mesure sociale valable
négociée en concertation avec les syndicats.

Il apparaît d'ores et déjà que les moyens financiers disponibles dans
le cadre du fonds de fermeture des entreprises seront insuffisants
pour alimenter des indemnités de préavis et des prépensions. Une
des solutions préconisées pour pallier ce manque de moyens consiste
à augmenter la cotisation de l'ensemble des entreprises du pays.
Nous entendons déjà la FEB, ainsi que les différentes organisations
patronales, crier au scandale. Mais le véritable scandale ne serait-il
pas, plutôt, de laisser ces milliers de travailleurs sur le carreau alors
qu'il était encore possible d'agir en vue d'une amélioration de leur
situation. Rappelons à cet égard la notion de civisme nécessaire à la
sauvegarde des activités de notre compagnie nationale.

Pour notre part, il est hors de question d'opter pour une politique de
vase communiquant ou de marchandages indignes. Le personnel de
la Sabena ne doit pas servir d'otage. Par ailleurs, nous devons tous
unir nos forces et agir dans un esprit de solidarité pour reconstruire ce
qui peut l'être encore. Qu'il s'agisse du gouvernement et des pouvoirs
publics, des entreprises et des entrepreneurs privés, tous doivent
tendre vers une solution économiquement et socialement
satisfaisante. A cet égard, les pouvoirs publics ont une responsabilité
toute particulière dans ce dossier. Au-delà de ce que le fonds de
fermeture accordera en fin de compte il ne s'agit que de la simple
application de la loi -, le gouvernement se doit de dégager des
marges suffisantes afin de financer correctement la mise en oeuvre
des mesures sociales d'accompagnement. Si la mise en place d'un

02.20 Jacques Chabot (PS): De

PS-fractie is zwaar aangeslagen
door het sociaal drama bij Sabena,
dat onrechtstreeks ook andere
ondernemingen, zoals
reisbureaus, treft. Het heeft echter
geen zin te blijven jammeren over
het verleden. De regering heeft al
maatregelen getroffen. Men moet
zich nu bekommeren om het lot
van duizenden werknemers die
hun baan hebben verloren.

Wij moeten alle nodige
maatregelen treffen in het kader
van een aanvaardbaar sociaal
plan: brugpensioenen, uitkeringen,
opzeggingsvergoedingen,
outplacement, of iedere andere
maatregel die in overleg met de
vakbonden wordt genomen.
Het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen beschikt over
onvoldoende geld om de
opzegvergoedingen en de
brugpensioenen te betalen. Een
oplossing zou erin bestaan de
sociale bijdragen voor alle
ondernemingen te verhogen, ook
al vindt het VBO die nu al
schandalig hoog. De werknemers
aan hun lot overlaten, dat zou pas
echt schandalig zijn.
Het personeel mag niet gegijzeld
worden. Wij moeten onze krachten
bundelen om op een economisch
en sociaal aanvaardbare manier
herop te bouwen wat kan worden
heropgebouwd.

De overheid draagt een bijzondere
verantwoordelijkheid. De regering
moet voldoende middelen
vrijmaken ten einde de sociale
maatregelen te kunnen nemen. De
begroting 2000 dient te worden
herzien. Wij zullen echter niet
aanvaarden dat aan de sociale
zekerheid wordt geraakt.

Ik heb nota genomen van het
financieringsplan voor de nieuwe

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

plan social d'accompagnement implique une révision importante du
budget 2002, nous ne permettrons pas que l'on touche à la sécurité
sociale. Il aurait en effet fallu le préciser avant que l'on ne procède
aux arbitrages de rigueur.

Bien que leur crédibilité doive encore être démontrée, nous avons pris
bonne note du montage financier et des perspectives d'actionnariat et
d'investissement qui viennent d'être évoquées par notre premier
ministre. Citons à cet effet, notamment, l'intervention des trois
sociétés régionales d'investissements et le rôle attendu, restant par
ailleurs à préciser, de la filiale DAT sous quelque dénomination que
ce soit.

Nous avons également pris bonne note, monsieur le premier ministre,
de votre déclaration relative aux perspectives d'accord social.

Mais toute notre attention doit également se porter sur la compagnie
charter Sobelair dont les activités peuvent se poursuivre et générer
des possibilités d'emploi et de reclassement pour une partie du
personnel.

Elle doit aussi se porter sur l'avenir de la filiale technique. Celle-ci doit
véritablement faire l'objet d'un examen minutieux en raison des
emplois qui pourraient être sauvegardés par la poursuite de son
activité réalisée par une main d'oeuvre dont la qualité et le savoir-faire
ne sont plus à démontrer.

Toute notre attention doit également aller vers la branche Catering,
toujours à la recherche d'un repreneur potentiel dans un
environnement conjoncturel résolument maussade.

En conclusion, si la situation est grave, il nous semble primordial
d'aller de l'avant, d'agir vite et bien en accordant la priorité aux
travailleurs de la compagnie, en espérant que la disparition de la
Sabena ne remette tout de même pas en cause le rôle de capitale
européenne joué par Bruxelles. En ces temps de présidence belge de
l'UE, cet argument ne peut être ignoré et doit, pensons-nous, rester à
l'esprit de tous.

maatschappij en van de
vooruitzichten inzake een sociaal
akkoord. Onze aandacht moet ook
gaan naar Sobelair, Sabena
Technics en de cateringafdeling.

De situatie is ernstig maar wij
moeten verder. Daarbij moeten wij
ons prioritair om de werknemers
bekommeren en om de rol van
Brussel als hoofdstad van Europa.

02.21 Marie-Thérèse Coenen (ECOLO-AGALEV): Monsieur le

président, monsieur le premier ministre, monsieur le ministre, le 2
septembre, nous avons recommencé nos travaux par une réunion
extraordinaire de la commission Infrastructure pour faire le point sur le
dossier Sabena et Swissair. Le 2 octobre, nous parlions de concordat
et tout s'est accéléré ensuite.

Monsieur le premier ministre, ce sont les travailleurs qui doivent être
en première ligne et plusieurs l'ont dit ici. Ce sont d'abord eux que
l'Etat, principal actionnaire de la société Sabena, doit rencontrer et
informer. Il faut discuter avec ces travailleurs qui, jusqu'à présent, ont
fait preuve d'énormément de retenue, d'énormément de dignité.
Comme d'autres, je ne peux absolument pas cautionner le fait qu'on
les ait considérés comme des agents potentiellement dangereux en
faisant protéger les installations de la Sabena par les forces de
l'ordre, voici deux jours. Monsieur le premier ministre, je souhaite que
vous preniez l'initiative d'informer vous-même les travailleurs et pas
uniquement les représentants syndicaux, des décisions que le
gouvernement vient de prendre et de leur suivi. C'est dans la clarté

02.21 Marie-Thérèse Coenen

(ECOLO-AGALEV): De
gebeurtenissen volgden elkaar in
sneltempo op. De werknemers die
van een grote waardigheid blijk
gaven, moeten als eersten van de
overheid een plan en informatie
krijgen.

Ik kan het feit dat zij als potentieel
gevaarlijke krachten werden
beschouwd, niet goedkeuren. De
minister moet hen rechtstreeks
over de net genomen maatregelen
inlichten.

Het Parlement moet in deze
materie de gesprekspartner van
de regering blijven.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

qu'il faut maintenant travailler, c'est ainsi qu'il faut relever le défi que
vous nous avez présenté. Je demande aussi que le parlement
continue à être votre interlocuteur pour le suivi de ce dossier.

Monsieur le premier ministre, vous nous avez dit que des "prophètes"
pourraient s'élever a posteriori. Je peux vous dire que cela fait déjà
longtemps que des questions sont posées sur ce que j'appelle le
phagocytage de la Sabena par Swissair, entre autres à travers
l'agence ANP mais ce n'est pas le seul exemple. Il suffit de rencontrer
un Sabénien qui vous donnera des exemples d'abus dans tous les
secteurs de ces filiales, des exemples de surfacturation amenant,
sans doute, à un déséquilibre très important en faveur de Swissair. Il
faut sans doute éclaircir ces aspects du dossier.

Dire qu'il n'y a jamais eu de mise en garde, c'est faux. Le ministre
Daems le sait, le 11 janvier 2000, il y a eu une rencontre avec M.
d'Arenberg pour signaler toute une série de problèmes pointus. Il y a
eu des mises en garde, des signaux ont été lancés ainsi que des
appels à la transparence. Aujourd'hui, il faut tirer les leçons de tout
cela et avoir le courage de faire toute la clarté.

Monsieur le premier ministre, vous avez parlé d'un sentiment
d'impuissance. Je préférerais évaluer le niveau d'incompétence qui a
régné dans la gestion de ce dossier. Je ne parle pas de ce qui s'est
passé depuis deux ans, comme certains essayent de le faire. Ce
dossier a une longue histoire. Je plaide donc pour qu'on ait le courage
d'affronter cette longue histoire et d'essayer d'évaluer les
responsabilités. Le personnel de la Sabena et les citoyens belges ont
le droit de savoir.

La faillite a été prononcée pendant la présente réunion. Des recours
ont été introduits. D'autres procédures judiciaires sont en cours.
Existe-t-il des possibilités d'appel? Cela ne risque-t-il pas de fragiliser
cette décision de faillite? Nous sommes en pleine incertitude dans
cette affaire. Pourriez-vous nous donner quelques précisions sur les
différents scénarios possibles?

Des perquisitions ont eu lieu. Visaient-elles M. Müller? Dans quel
cadre se situaient-elles?

Monsieur le premier ministre, quelle est la responsabilité de l'Etat, au
regard de l'article 53 ou de l'article 47 du Code des sociétés, qui ont
déjà été évoqués par certains avocats?

Le plan Müller a été rendu public au mois d'août. Celui-ci a soulevé
énormément de critiques dans la presse. J'en avais fait état, à
l'époque, au sein de la commission. Mais on peut se demander
pourquoi c'est toujours ce plan-là qui sert de référence. Pourquoi des
initiatives qui ont été prises je pense à une rencontre avec le
directeur de British Airways, qui s'était déplacé en personne n'ont-
elles pas pu aboutir? Il existait certainement des pistes pour sortir de
ce plan Müller, que l'on n'a pas eu le courage de prendre en
considération.

J'en viens maintenant au chapitre de la nouvelle société. Je n'achète
jamais un chat dans un sac, monsieur le premier ministre, et je le
ferai encore moins dans ce dossier. Nous devons avoir le courage
d'avouer que rien n'est signé à ce jour, que des pistes sont ouvertes,

Wij stellen allang vragen over het
opslokken van Sabena door
Swissair. U kan dus niet beweren
dat u niet werd gewaarschuwd.
Dat is wel degelijk vooraf en niet
achteraf gebeurd.

Dit dossier heeft een lange, door
onbekwaamheid gekenmerkte
voorgeschiedenis. Wij moeten de
moed hebben om uit te maken wie
voor dit drama verantwoordelijk is
zodat alle aspecten ervan worden
verduidelijkt.
Zullen de lopende rechtszaken het
faillissement niet ontkrachten?
Tegen wie waren de
huiszoekingen gericht? In
hoeverre is de Staat
verantwoordelijk?

Het plan-Müller kreeg heel wat
kritiek te verduren. Waarom blijft
men er almaar naar verwijzen?
Het ware misschien wenselijk ook
andere denkpistes te bewandelen.
Wat de nieuwe
luchtvaartmaatschappij betreft, ligt
er thans nog niets concreets ter
tafel. Ik zou willen dat men ons
geen gebakken lucht verkoopt. Zal
DAT opnieuw van start gaan met
ANP?

Kan de benaming Sabena, die als
kwaliteitslabel geldt, overgenomen
worden?

Dit dossier staat onder hoog
Europees toezicht. Kan het
overbruggingskrediet naar de
nieuwe maatschappij worden
overgeheveld en binnen welke
termijn?
Informatie, klaarheid en de relaties
met de werknemers zijn
essentieel. Het volstaat niet
interviews te geven op radio en
televisie. Het personeel verwacht
geen mirakels; het wenst slechts
te worden geïnformeerd over wat
er gaande is en wil weten of zijn
belangen worden behartigd.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

que des démarches sont entreprises. Mais il faut, avant tout,
déterminer une méthode de travail pour informer le public et continuer
à avancer. Car aujourd'hui, si je ne m'abuse, il n'y a rien sur la table à
cet égard. Essaye-t-on encore de nous vendre du vent? Je souhaite
que non. La DAT serait peut-être une bonne piste pour relancer le
potentiel qui peut encore être sauvé du naufrage de la Sabena. Mais
la DAT va-t-elle repartir avec l'ANP, société commerciale qui est
entièrement aux mains de Swissair et qui développe une politique
commerciale totalement à l'avantage de cette dernière?

J'ai reçu un mail aujourd'hui disant que tout le fret entre New York et
Bruxelles transitait, jusqu'à hier, par Zurich et qu'il était transporté en
camions entre Zurich et Bruxelles. Pourquoi? Tout simplement parce
que toute l'activité commerciale se déplace vers Swissair. Donc,
aujourd'hui encore, on se rend compte des conséquences
importantes de l'alliance avec Swissair.

Quant au nom Sabena, en économie, on dit toujours que le label est
important pour pouvoir garantir la pérennité d'un produit. Sabena,
c'est un label de qualité, il est reconnu internationalement. Que peut-
on faire de ce label? Pouvons-nous le récupérer? La nouvelle société
se nommera-t-elle "Nouvelle Sabena"? C'est peut-être symbolique,
mais je pense qu'il faut creuser une piste sur le plan commercial.

Sur le plan européen, ce dossier est placé sous haute surveillance.
Bien que la question ait déjà été posée, je souhaiterais savoir si le
crédit-pont obtenu va pouvoir être transféré de la Sabena vers cette
nouvelle société? Le projet a-t-il été soumis à la Commission
européenne et devra-t-il recevoir son aval? Dans quel calendrier ce
projet s'inscrit-il?

En conclusion - et je ne m'étendrai pas plus longuement afin de ne
pas abuser du temps de toutes les personnes présentes ici et
particulièrement du public qui suit ce dossier avec intérêt -, je crois
que l'information, la clarté et les relations avec les travailleurs doivent
être essentielles. Vous devez accorder à ce dossier toute votre
priorité et votre attention. Une interview donnée à la radio ou à la
télévision ne suffira pas; vous devez prendre une initiative pour
rencontrer l'ensemble des travailleurs et leur présenter, en toute
honnêteté, les scénarios qui sont sur la table. Ils n'attendent pas de
miracle. En fait, ils veulent savoir si l'on se bat pour permettre à
certains d'entre eux de continuer à travailler à Zaventem et dans la
nouvelle société et pour permettre que d'autres aient accès à des
cellules et à des possibilités de reconversion. Ils ont besoin de savoir
cela! Leur répondre est une bonne méthode pour s'en faire des alliés.

02.22 Guy D'haeseleer (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter, ik

zal mij tot het essentiële beperken. Ik zal het kort hebben over het
sociale luik van dit faillissement. Ik zou ook een aantal vragen willen
stellen en een aantal opmerkingen willen maken over de inhoud of
juist het gebrek aan inhoud van het sociaal plan dat de dramatische
sociale, familiale en vooral financiële gevolgen moet opvangen van de
catastrofe die de werknemers nu treft.

Alvorens over te gaan tot een aantal concrete vragen waarvan ik
hoopte dat men hierover vandaag eindelijk eens duidelijkheid kon
scheppen, ben ik toch verplicht om eerst en vooral het grote
ongenoegen te onderstrepen over de manier waarop het sociale

02.22 Guy D'haeseleer (VLAAMS

BLOK): L'absence de plan
d'accompagnement social rend la
faillite de la Sabena plus tragique
encore. Voilà des mois que l'on
tient le personnel en haleine. Nous
ignorons toujours combien de
personnes se retrouveront
véritablement à la porte. Il n'y a
jamais eu de communications et il
n'y en a toujours pas. Les
membres du personnel doivent se

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

aspect van dit drama wordt aangepakt. Het is een schande te moeten
vaststellen dat het sociaal plan, dat een oplossing moet bieden voor
de duizenden gezinnen die het slachtoffer zijn geworden van dit
drama, nog steeds geen definitieve vorm heeft gekregen, laat staan
een kader waarin kan worden geopereerd.

De mensen worden nu al weken en maanden aan het lijntje
gehouden. Men heeft voortdurend de kop in het zand gestoken en de
mensen wijsgemaakt dat er een oplossing zou komen, dat er wel
overnemers zouden worden gevonden, dat er een nieuwe
luchtvaartmaatschappij zou worden opgericht, enzovoort. Vandaag is
de realiteit dat duizenden mensen op straat en in de kou staan. De
eerste minister zegt wel dat we vandaag nog niet kunnen becijferen
hoeveel mensen er uiteindelijk zullen worden ontslagen, maar het is
hoe dan ook reeds weken en misschien, zelfs maanden duidelijk dat
er duizenden banen zullen sneuvelen.

De eerste minister heeft gezegd dat de regering dit probleem op een
zakelijke manier probeert aan te pakken. Dit is meermaals duidelijk
gebleken. De mensen werden van het kastje naar de muur gestuurd.
Ze werden verwezen naar de media voor meer informatie. Ze werden
gisteren uitgenodigd door de eerste minister die hen alleen kon
meedelen dat ze eigenlijk niet bij hem, maar bij de sociaal
bemiddelaar moesten zijn. Kortom, het spelletje dat door deze
regering is gespeeld, kent zijn voorgaande niet en is compleet
ongehoord.

De mensen wiens broodwinning op het spel staat, krijgen nu al weken
te horen dat de regering ermee bezig is, dat de regering niets kan
zeggen om de gesprekken niet te hypothekeren, dat men bezig is met
het sociale luik en dat er wel iets zal worden gedaan voor de
personeelsleden. Nu eens kreeg men minister Daems te zien, dan
weer de eerste minister of mevrouw Onkelinx, de minister van
Werkgelegenheid. Al deze eminenties verschenen verschillende
keren ten tonele zonder dat er ook maar iets geconcretiseerd werd.
Ook vandaag zegt de eerste minister dat de onderhandelingen over
het sociale luik goed opschieten al moeten er nog een aantal details
worden geregeld. Erg concreet is hij echter niet.

Mijnheer de voorzitter, het is onze overtuiging dat het sociale plan of
minstens het kader daarvan, dat de duizenden ontslagen moet
opvangen, reeds lang klaar had moeten zijn. Blijkbaar was men alleen
geïnteresseerd in de maatschappij Sabena en had men geen oog
voor de mensen achter de maatschappij die nu verweesd
achterblijven. Ik hoopte dan ook dat deze regering vandaag klaarheid
zou kunnen scheppen over het sociale plan. Dat is ijdele hoop
gebleken. De regering heeft tot de laatste dag gewacht om een
sociaal plan uit te werken en de onderhandelingen te starten.
Gisterenavond werd vlug wat geïmproviseerd en op het kabinet van
de minister van Werkgelegenheid werd vergaderd waarna men
uiteindelijk een akkoord bereikte over het feit dat het brugpensioen op
50 jaar mogelijk zou worden. En dat was het dan. Snel en efficiënt is
volgens mij iets anders. Het is ronduit teleurstellend.

Als dit de manier is waarop deze paars-groene regering dit Renault-
drama in het kwadraat wil oplossen, is dit ronduit een schande voor dit
land. In plaats van duidelijkheid over de toekomst en werkzekerheid
kregen de werknemers rijkswachters te zien en voor meer informatie

contenter de propos musclés, de
promesses vagues et de
déclarations d'intention. Mais
aucun élément concret ne leur a
encore été fourni.

La compagnie est apparemment
beaucoup plus importante que les
gens qui y travaillent. Cela
n'honore en rien le gouvernement
arc-en-ciel. Une "nouvelle" Sabena
semble avoir vu le jour. Pourquoi
n'a-t-on pas fait montre d'autant
d'ardeur pour élaborer un plan
social digne de ce nom? Comment
financera-t-on, d'ailleurs, les
mesures sociales? Les cinq
milliards de francs provenant du
Fonds social ne suffiront
certainement pas.

Le Fonds ne verse que des
compensations limitées. Les
montants sont parfois bien
inférieurs à ceux fixés par les
CCT. Dans cet ordre d'idées,
comment devons nous interpréter
les déclarations de la ministre
Onkelinx?

Le gouvernement doit assumer
ses responsabilités et transférer
des capitaux au Fonds. Ce
gouvernement joue les Saint-
Nicolas depuis belle lurette, de
sorte qu'il ne reste plus de moyens
pour faire face à de véritables
problèmes comme celui-ci. Quelle
est la marge budgétaire
disponible? Combien le
gouvernement va-t-il investir dans
le plan social?

Le plan social pour la Sabena a
fait perdre au gouvernement toute
sa crédibilité.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

werden ze doorverwezen naar de media. De gedrevenheid waarmee
men op zoek is gegaan naar een nieuw Sabena staat toch wel in
schril contrast met de passiviteit die te merken is als het gaat over de
sociale maatregelen. Over de concrete modaliteiten van het sociale
begeleidingsplan zullen we vandaag, naar ik heb begrepen, niets
vernemen. De werknemers blijven volledig in het ongewisse. Over
een belangrijke vraag die hiermee rechtstreeks verband houdt,
namelijk hoe dit sociale plan zal worden gefinancierd, is door de
regering met geen woord gerept.

Over de vraag hoe dit sociaal plan zal worden gefinancierd, wordt
door de regering met geen woord gerept. Iedereen weet dat de
reserves van het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen ongeveer
vijf miljard frank bedragen, dus ruimschoots ontoereikend om dit
sociaal drama op te vangen, dat aan het Fonds ettelijke miljarden
meer zal kosten.

Mijn concrete vraag aan de regering is dan ook hoe men dit zal
opvangen? Men weet ook dat het Fonds slechts beperkte
ontslagvergoedingen uitbetaalt, die soms mijlenver liggen van de
vergoedingen die werden gestipuleerd in de CAO's. Hoe zal men dit
opvangen? Mevrouw Onkelinx verklaarde deze middag nog dat zij iets
extra zou doen voor het personeel, zodat de werknemers uiteindelijk
zouden krijgen waarop zij recht hebben. Wat wil mevrouw Onkelinx
hiermee zeggen? Wat zal het kostenplaatje hiervan zijn?

Wat wij nu al kunnen zeggen is dat het voor ons onaanvaardbaar zal
zijn dat men de werkgeversbijdragen voor het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen zou optrekken en zo eigenlijk de beperkte
lastenverlaging die tot hiertoe werd doorgevoerd, langs deze weg
teniet zou doen. Men kan de ondernemingen immers niet laten
opdraaien voor het gevoerde wanbeleid van deze en voorgaande
regeringen. Ook werken via leningen en andere constructies is niet
aangewezen, omdat ook dit de werking van het Fonds in de toekomst
zou hypothekeren. In deze barre economische tijden zal Sabena niet
het enige bedrijf zijn waarvan de werknemers een beroep op het
Fonds zullen moeten doen. Voor ons is het ook belangrijk dat ten
aanzien van andere werknemers die het slachtoffer zijn van
collectieve afdankingen en sluitingen, het Fonds zijn verplichtingen
kan nakomen. Voor ons is er maar een mogelijkheid en wel dat deze
regering haar verantwoordelijkheid opneemt door de nodige miljarden
over te hevelen van de begroting naar het Fonds om dit zijn
verplichtingen te laten nakomen en tegemoet te komen aan de
getroffen gezinnen. Er moet dus ruimte worden vrijgemaakt op de
begroting. Of moeten wij inderdaad nu al, na twee jaar, vaststellen dat
de tot hiertoe gevoerde Sinterklaaspolitiek van de paarsgroene
regering in economisch goede tijden tot gevolg heeft dat er geen
budgettaire ruimte meer is als echte zware problemen moeten worden
opgelost? De concrete vraag is wat de budgettaire ruimte is waarover
de regering momenteel beschikt? Hoeveel miljarden wil de regering
besteden aan het realiseren van het sociaal plan?

Mijnheer de voorzitter, inzake het sociaal luik van dit drama kunnen
wij alleen maar besluiten dat de regering volledig in gebreke is
gebleven en dat zij op dat vlak alle geloofwaardigheid heeft verloren.

02.23 Trees Pieters (CD&V): Mijnheer de voorzitter, naar aanleiding

van de uiteenzetting van de eerste minister zijn twee vragen bij mij

02.23 Trees Pieters (CD&V): Le

premier ministre, M. Verhofstadt, a

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

gerezen. De eerste minister heeft het over een werkkapitaal van 8
miljard frank of 200 miljoen euro. Ik vraag mij af wat daarvan
uiteindelijk zal overschieten als werkkapitaal. U zult activa moeten
overnemen, u zult sociale bijdragen moeten betalen om de
maatschappij werkbaar te maken. Wat zal dan het effectieve
werkkapitaal zijn dat u zult aanwenden om die maatschappij te doen
draaien?

U spreekt in tweede instantie over een participatie van de regionale
investeringsmaatschappijen. Is het normaal dat deze regionale
maatschappijen participeren in een federaal privé-initiatief? De
procentuele verdeling is tot 55% of meer voor Vlaanderen, ongeveer
35% voor Wallonië en 10% voor Brussel. Dit betekent dat die
middelen eigenlijk worden ontnomen aan de regionale economische
initiatieven.

Ik heb nog een laatste vraag over de participatie van de gewestelijke
investeringsmaatschappijen. Bestaat daarover reeds een akkoord?

évoqué un capital de départ de
200 millions d'euros. Qu'en
restera-t-il comme capital
d'exportation effectif pour la
nouvelle compagnie, lorsque tous
les frais de reprise auront été
réglés?

Les sociétés d'investissement
régionales devraient fournir des
sommes substantielles pour la
création de la nouvelle compagnie.
Est-ce là le cours normal des
choses? Ces capitaux sont ainsi
enlevés aux économies régionales
pour financer une initiative
fédérale. Du reste, existe-t-il un
accord à ce sujet? Et qu'en est-il
de la répartition de 55 pour cent de
capitaux flamands, 35 pour cent
wallons et 10 pour cent bruxellois?

02.24 Dirk Van der Maelen (SP.A): Mijnheer de voorzitter, mijnheer

de eerste minister, mijnheer de minister, ik zal kort zijn. De heer
Bonte heeft reeds de verslagenheid in onze fractie over het gebeurde
weergegeven. Ik wil in naam van onze hele fractie aan de eerste
minister en de minister zeggen dat wij erop vertrouwen, erop rekenen
dat zij de komende uren en dagen alles zullen doen om, samen met
de hele regering, een sociaal aanvaardbare oplossing te vinden voor
het sociaal drama dat de regio Brussel-Halle-Vilvoorde voor de
tweede maal op korte termijn treft.

02.24 Dirk Van der Maelen

(SP.A): M. Bonte a très bien
exprimé la consternation de notre
groupe. Je réitère ma demande
pressante au gouvernement de
s'occuper des mesures sociales et
économiques, pour que la région
du Brabant flamand ne soit pas,
une fois encore, touchée trop
lourdement. C'est dans cette
optique que nous lui accordons
notre confiance. (Tumultes)

02.25 De voorzitter: Het woord is nu aan de regering en daarna krijgt

het Parlement het laatste woord.

02.25 Le président: Nous

écoutons à présent les réponses
du premier ministre et du ministre
Daems. Ensuite, les commissaires
qui désirent encore intervenir
auront le dernier mot.

02.26 Eerste minister Guy Verhofstadt: Mijnheer de voorzitter, het

lijkt mij wenselijk mijn antwoorden op de gestelde vragen in drie delen
onder te verdelen.

Een eerste reeks vragen had betrekking op de sociale aspecten. Een
tweede reeks had betrekking op de maatregelen om een nieuwe
maatschappij op te starten, project dat door iedereen enthousiast
wordt onthaald en waarover het Parlement uiteraard verder wenst te
worden ingelicht. In een derde reeks keken de sprekers naar het
verleden, wat ik een heel interessante oefening vind. De regering
verzet zich daar absoluut niet tegen, in tegenstelling tot wat de heer
Vanoost en andere leden beweerden. Dat is trouwens de reden
waarom alle contracten bij het Parlement werden ingediend, zodat
elkeen ze bij de voorzitter van de commissie kan inkijken en nagaan
wat er in 1995, in 1997, in 1999 en ook nadien is gebeurd. Ik heb daar
geen enkel probleem mee.

02.26 Guy Verhofstadt, premier

ministre: Je limiterai ma réponse
aux trois éléments suivants: le
plan social, les mesures pour le
lancement d'une nouvelle
compagnie et un regard sur le
passé.
Je fais volontiers cet exercice et
suis disposé à analyser le passé.
Je ne suis pas en mesure de
prendre une décision concernant
la création d'une commission
d'enquête mais je ne m'y
opposerai certainement pas. C'est
d'ailleurs la raison pour laquelle
tous les contrats ont déjà été

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

transmis au président.

La manière dont la direction de la
compagnie a informé le personnel
de la demande de faillite est
indigne. Je me rallie aux critiques
formulées à ce propos, mais cette
tâche ne ressortissait pas au
gouvernement. A l'heure actuelle,
un plan social existe. Les
négociations ont commencé hier
et devraient se clôturer, cette nuit
ou demain. En d'autres termes,
dans un délai acceptable. Il est
évident que les indemnités qui
seront octroyées dépasseront les
montants prévus dans le cadre du
Fonds de fermeture d'entreprises.
Il est normal que le ministre Vande
Lanotte vérifie si le plan social est
réaliste. Les moyens nécessaires
seront effectivement dégagés.

Les ministres Onkelinx et Daems
informeront les commissions
compétentes de toutes les
décisions prises dans le cadre du
plan social. Celui-ci aura pour
ambition d'inciter les travailleurs à
accepter un nouvel emploi, en leur
octroyant certains incitants.

La création d'une nouvelle société
constitue d'ailleurs la meilleure
protection sociale qui soit pour les
travailleurs licenciés. DAT est une
filiale de la Sabena et sera la
plate-forme sur laquelle une
nouvelle entreprise pourra être
édifiée.

02.27 Gerolf Annemans (VLAAMS BLOK): Mijnheer de eerste

minister, gaat u akkoord met de oprichting van een
onderzoekscommissie?

02.28 Eerste minister Guy Verhofstadt: Mijnheer Annemans,

daarover heb ik niet te beslissen. Het is het Parlement die dat doet.
Blijkbaar wenst u aan de regering nog meer bevoegdheden toe te
kennen, maar of terzake al dan niet een onderzoekscommissie moet
worden opgericht, behoort tot de bevoegdheid van de Kamer. Laat het
evenwel duidelijk zijn dat ik u hier niet van zal weerhouden. Dat is
trouwens de reden waarom wij niet gisteren noch eergisteren, maar al
een tijdje geleden alle contracten aan de voorzitter van de commissie
hebben overhandigd.

Ik kom nu tot de eerste reeks vragen, met name over de sociale
aspecten. Het enige punt van kritiek waarmee ik het eens ben en dat
onder andere door de heren Cortois en Bonte werd verwoord, betreft

02.28 Eerste minister Guy

Verhofstadt: Dat is de best
denkbare sociale bescherming.
Het is evenwel geen oplossing
voor alle werknemers.

Voor wie er geen plaats is in die
bedrijven, filialen of nieuwe
maatschappij, moet er voor
outplacement gezorgd worden en
voor een sociaal plan. Het mag
daarbij niet de bedoeling zijn die
mensen enkel geld te geven, er

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

de wijze waarop het personeel van Sabena door de directie op de
hoogte werd gebracht van de stopzetting van het bedrijf. Die is een
moderne sociale aanpak die de regering genegen is, onwaardig. In
tegenstelling tot wat sommigen beweren, is dat niet de schuld van de
minister - hij is immers niet de minister van het beheer van Sabena;
hij beheert enkel de participaties -, maar van de directie en de sociale
leiding van Sabena. Zij hebben de aankondiging op een onwaardige
wijze gedaan, wat ik hiermee onderstreep. De heer Cortois was de
eerste om een dergelijke handelwijze aan te klagen en de heer Bonte
beaamde dat.

Het sociaal plan is omzeggens klaar. In de loop van vanmiddag had ik
een onderhoud met de sociale partners, meer bepaald de vakbonden.
We hebben toen de twee nog resterende knelpunten geïdentificeerd.
Daarover wordt al gediscussieerd vanaf 7 uur. Zodra de gesprekken
zijn beëindigd, zal ik het Parlement in kennis stellen van het hele
sociaal plan.

Ik kan alle begrip opbrengen voor degenen die vinden dat de zaken
sneller zouden moeten evolueren, maar ik herinner eraan dat de
onderhandelingen over het sociaal gedeelte gisteren van start gingen
en dat zij morgen zullen worden beëindigd. Er kan aldus bezwaarlijk
worden beweerd dat de zaken niet op een sociaal aanvaardbare
manier worden aangepakt.

Het is evident dat er in vergoedingen zal moeten worden voorzien die
verder strekken dan louter de vergoedingen bepaald door het Fonds
voor de Sluiting van Ondernemingen. Precies daarover
onderhandelen momenteel de vertegenwoordigers van de regering
enerzijds en de vakbonden anderzijds, en zulks in een zeer positieve
sfeer.

Ik kan u ook onmiddellijk meedelen dat de regering inzake het Fonds
voor de Sluiting van Ondernemingen en de begroting maatregelen
heeft genomen. Minister Vande Lanotte heeft dat trouwens maandag
op het partijbureau al aan de heer Bonte uitgelegd, maar hij is dat
blijkbaar vergeten. Minister Vande Lanotte heeft de nodige
maatregelen genomen opdat in de financiële middelen voor dit sociaal
plan zou zijn voorzien. Wij zijn niet dom en zeker niet idioot. Dat geldt
zeker voor de heer Vande Lanotte, die minister van Arbeid en
Tewerkstelling Onkelinx nooit een sociaal plan zou laten uitvoeren
zonder dat in het Fonds - vanuit de begroting van de RVA
bijkomende middelen kunnen en zullen gevonden worden. De
middelen zijn gevonden om een sociaal plan mogelijk te maken dat
aan de tragiek en de dramatiek waarmee de duizenden arbeiders,
bedienden en familieleden worden geconfronteerd, zal zijn aangepast.

Mijnheer de voorzitter, het sociaal gedeelte is prioritair voor de
regering. De minister van Arbeid en Tewerkstelling en minister Daems
zullen wellicht in de komende dagen naar het Parlement komen om
aan de leden van de bevoegde commissie de details te geven. Zij
zullen u vertellen welke bedragen in het Fonds voor de Sluiting van
Ondernemingen worden uitgetrokken, wat de supplementen zijn die
daarop zullen worden betaald en welke filosofie ons daarbij heeft
geïnspireerd. Ik wil u daarover iets zeggen. De filosofie die ons daarbij
inspireert, is er één waarbij wij de hulp in de toekomst afbouwen,
zodat de stimulans om een nieuwe job aan te nemen groter wordt. Wij
wensen geen sociaal plan dat een val is voor de mensen die spijtig

moet gestreefd worden naar een
reïntegratie op de arbeidsmarkt.

Créer une nouvelle compagnie
dans le contexte économique
actuel n'est pas une sinécure.
Nous avons dû consentir des
efforts importants pour rassembler
les 8 milliards nécessaires. Le
capital de départ est 4 fois plus
important que celui de la Sabena,
alors que les activités seront
réduites de moitié. Le personnel
n'a été informé qu'à partir du
moment où les 15 partenaires
avaient signé. La nouvelle
compagnie disposera d'un
businessplan établi par M. Müller.

Nous ne répéterons pas les
erreurs commises par l'ancienne
Sabena. Cette compagnie a été
perpétuellement sous-capitalisée.
Les nominations politiques
constituaient aussi un de ses
points faibles. La nouvelle
compagnie pourra aussi s'appuyer
sur un savoir-faire considérable.
Sur la base du businessplan, les
nouveaux actionnaires doivent
créer une nouvelle compagnie.
Cette tâche incombe au
consortium et certainement pas au
gouvernement. Le rôle des
pouvoirs publics dans la
compagnie aérienne appartient
définitivement au passé. Pourquoi
ne s'est-on pas orienté vers une
plus grande implication du secteur
privé par le passé?

La principale différence avec le
passé réside dans le rôle
déterminant que joueront les
sociétés privées.

Door insinuerende vragen te
stellen hebben sommigen laten
uitschijnen dat een en ander
opgezet spel zou zijn.

ANP werd op 14 juni 1999
opgericht, nog voor de regering is
aangetreden. (Protest van de heer
Langendries)

Het zijn de contracten van 1995 en
1997 die hebben bepaald dat de

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

genoeg op dat sociaal plan moeten steunen. Wij wensen een sociaal
plan dat integendeel de stimulans in zich draagt om ervoor te zorgen
dat de mensen uit de problemen kunnen geraken en een nieuwe job
krijgen aangeboden. Daarbij moet het voor hen ook interessant
worden om een nieuwe job te aanvaarden. U moet het belang van het
opstarten van een nieuwe maatschappij trouwens in dat licht zien.

Dat is het eerste, sociale gedeelte, mijnheer de voorzitter. Ik heb
daarjuist al voorgesteld dat de beide ministers naar het Parlement
zouden komen zodra dat sociaal plan rond is. Dat zou al vanavond
kunnen zijn, maar ik vermoed dat u het Parlement vanavond niet
bijeen zult roepen. De onderhandelingen kunnen ook deze nacht,
morgenvroeg of in de loop van de volgende dag worden afgerond.

Dat is het eerste punt dat ik wou verduidelijken opdat daarover geen
misverstanden zouden kunnen bestaan.

Mijn tweede reeks van antwoorden gaat over het opstarten van de
nieuwe maatschappij. Sommige leden merken op dat ik veel spreek
over die opstarting. Excuseer mij, collega's, de beste sociale
bescherming die wij kunnen geven aan de mensen die vandaag het
slachtoffer van het failliet van Sabena worden, is de nieuwe
luchtvaartmaatschappij waarin zij een nieuwe job kunnen
bemachtigen. De beste sociale bescherming bestaat niet uit
aflopende sociale programma's. Wij willen die onderneming vanaf
morgen geleidelijk aan opstarten. Wij beschikken daarvoor over een
kapitaal, al was het maar het krediet van 125 miljoen euro dat wij tot
nu toe niet hebben aangewend. Dat bedrag hebben wij aan DAT
toegewezen zodat in de eerste weken, voordat de kapitalisatie
gebeurt, de activiteiten van start kunnen gaan. Wij moeten vanaf het
platform van DAT dat voor het ogenblik een filiaal van Sabena is
een nieuwe maatschappij opstarten.

Zwitsers via een eenzijdige
beslissing van hun kant een
grotere meerderheidsparticipatie in
de maatschappij konden
verwerven, zonder dat wij daar ook
maar iets tegen in te brengen
hadden.

Toen de heer Müller zijn intrede
deed in het bedrijf, verklaarde hij
dat het sinds 1995 gevoerde
beleid eigenlijk neerkwam op het
spuien van gebakken lucht.
Daarop hebben wij gezegd dat
Swissair het contract dat gesloten
werd, moest nakomen. Vandaag
stellen wij vast dat dat niet
gebeurd is. Wiens schuld is dat?
Dat is de schuld van de heer Corti,
en van al diegenen die de
oorspronkelijke contracten
ondertekend hebben! Niet de
onze. Wij hebben de zaak dan ook
voor de rechter gebracht.

C'est la meilleure protection sociale possible. Il faut tenter de
l'organiser en sachant, comme je l'ai déjà indiqué, que ce n'est pas
une solution pour tous les travailleurs. Pour les 4.000 personnes qui
pourront continuer à travailler dans les filiales indépendantes, c'est
primordial. Pour ceux qui pourront trouver du travail dans la nouvelle
société, il est important que cette dernière démarre sur d'autres bases
que celles du passé. Il y a évidemment ceux qui, malheureusement,
ne pourront pas travailler dans cette société dans les mois à venir.
Pour ces derniers, il faut de l'"out-placement" c'est une des points
essentiels du volet social - et des prestations sociales importantes
dans le cadre d'un plan social ayant non seulement pour objectif de
les aider financièrement mais également de les remettre dans le
circuit du travail.

Ten derde, wil ik iets zeggen over de nieuwe maatschappij. Het
opstarten van de nieuwe maatschappij, in de huidige economische
omstandigheden en financiële omgeving, met alles wat wij sinds 11
september meemaken, met het feit dat men te maken krijgt met
luchtvaartmaatschappijen die activiteiten afstoten en saneringen
doorvoeren, is geen sinecure. Wij zijn de voorbije dagen en weken,
dag en nacht bezig geweest, om dit kapitaal te verzamelen. De heer
Leterme en mevrouw Pieters doen uit de hoogte en lachen het bedrag
van acht miljard weg. Ze vragen zich af of dit wel voldoende is als
startkapitaal van dergelijke nieuwe maatschappij. Mijnheer Leterme,
dit bedrag is viermaal meer dan het kapitaal van Sabena, een

Nous n'avons donc pas fermé les
yeux sur la responsabilité de
certains Suisses au cours de
l'année 2000.

Le gouvernement est déterminé à
prendre également des initiatives
de nature judiciaire. Mais en
attendant, il compte bien, et il se le
doit, surmonter cette très pénible
épreuve. Comme vous pourrez le

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

maatschappij die uiteraard een dubbel zakencijfer heeft dan de
nieuwe maatschappij in haar beginperiode zal kennen. Het
startkapitaal van 8 miljard van dit bedrijf is dus vier keer groter dan
een maatschappij zoals Sabena, waarvan de actieradius tweemaal zo
groot is, zelfs al komt deze maatschappij binnen enkele maanden op
kruissnelheid. De onderkapitalisering van de vorige maatschappij was
een van de problemen. We hebben ons echter niet laten beetnemen.
Het zou heel gemakkelijk geweest om zomaar in het Parlement aan te
kondigen dat er een nieuwe maatschappij zou ontstaan met daarbij de
stelling dat het geld wel ergens zou gevonden worden. Dit gebeurt wel
vaker in dergelijke dossiers met een politieke inslag, maar dat hebben
we niet gedaan. Ik heb trouwens de vakbonden ook eerst ontvangen
op het moment dat ik 100% zekerheid had en in het bezit was van de
handtekeningen, van de 15 waarover ik gesproken heb, onder leiding
van de heer Davignon, de heer Lippens, alle bankiers die erbij
betrokken zijn en de drie investeringsmaatschappijen. Het
businessplan is het plan dat door de heer Müller is opgesteld. (Geroep
in de zaal)
Probeer de zaak maar verder in het belachelijke te trekken.
(Aanhoudend geroep in de zaal)

comprendre, il n'a pas cherché à
élaborer de nouveaux montages
financiers avec des deniers
publics et s'est mis en quête de
capitaux privés. Il a réussi à les
trouver. Si la solution qu'il a
choisie est effectivement plus
douloureuse pour les travailleurs,
elle est réaliste.

Je répète que la création d'une
nouvelle société se révèle être la
meilleure solution du point de vue
social et en termes d'emplois. Il
n'est jamais agréable d'apprendre
qu'une entreprise fait faillite, mais
nous devons surmonter cette
épreuve.

Si le Parlement décide de créer
une commission d'enquête, je ne
m'y opposerai pas, bien au
contraire. Toutefois, je ne souhaite
pas polémiquer sur ce dossier. Il
faut garder à l'esprit que la
Belgique possède tous les atouts
nécessaires dans son jeu pour se
doter d'une compagnie aérienne
rentable.

02.29 De voorzitter: Mijnheer Van den Eynde, stilte alstublieft.

02.30 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Wij vertrouwen de

heer Müller niet, dat is het probleem.

02.31 Eerste minister Guy Verhofstadt: Dat is uw probleem. Mijn

probleem is dat ik absoluut wou dat er een nieuwe maatschappij van
start ging en dat dit niet gebeurde op de verkeerde basis van het
verleden. Wat is nu die verkeerde basis van het verleden?

Ten eerste was het steeds de Belgische Staat en niet de privé-sector
die zich engageerde. Wat heeft er u dan allemaal tegengehouden om
in de voorbije twintig jaar privé-kapitaal bijeen te zoeken, van
Belgische banken en bedrijven, om dit te doen? Wat heeft u
tegengehouden, wie heeft wat tegengehouden, opdat dit zou
gebeuren? Vandaag ligt er 8 miljard op tafel en is het niet meer de
Staat die hiervoor verantwoordelijk is.

Ten tweede, was er een voortdurende onderkapitalisering. Dit is nu
niet het geval. Het kapitaal is nu zelfs vier keer groter dan het kapitaal
ten tijde van Sabena, ondanks het feit dat haar activiteiten in het begin
veel beperkter zullen zijn.

Ten derde, en dit is heel belangrijk, moet de oprichting gestoeld zijn
op de kennis en de knowhow van die sector. Daarvoor zijn mensen
aanwezig. Er zijn ook mensen die de voorbije 20 jaar bewezen
hebben dat ze het niet kunnen, dat zal ook wel aan de orde komen.

Les liens avec l'Etat sont rompus.
L'argent privé est disponible, les
sociétés d'investissement
régionales ont le courage d'injecter
de l'argent dans la nouvelle
société et nous disposons du
savoir-faire nécessaire: essayons
à présent de faire de tout cela
quelque chose de valable. La
capitale de l'Europe a besoin d'une
société privée qui soit efficace et
rentable.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Wat het businessplan betreft is het aan de nieuwe aandeelhouders,
die een consortium vormen en die zich geëngageerd hebben, om op
basis van dat plan een maatschappij op te starten. De bedoeling van
dit consortium is de maatschappij van de grond te krijgen. Wij hebben
er immers niets meer mee te maken. De tijd dat de Belgische
regering een zetel had is voorbij. Zij heeft de voorbije 20 jaar bewezen
dat ze dat niet kan, over de grenzen van alle partijen heen. Laten we
het daarbij houden, wat betreft de analyse van ons allemaal.

Laten wij het daarbij houden wat de analyse betreft van ons allemaal,
van alle partijen. Mijnheer Van den Eynde, u bent evenmin geschikt
om die vennootschap te leiden. Acht u niet belangrijker dan de
anderen. Het grote verschil met het verleden is dat het niet meer de
Staat zal zijn die bestuurt, maar de privé-sector zelf, met zijn
wetmatigheden, met zijn rationaliteit. Het zal inderdaad niet
gemakkelijk zijn voor wie het in de toekomst zal moeten doen met een
kapitaal dat viermaal meer bedraagt dan de onderkapitalisering van
het verleden.

En quatrième lieu, monsieur le président, nombre de questions
insidieuses ont été posées. Cela m'étonne d'ailleurs de vous,
monsieur Langendries.

02.32 Raymond Langendries (PSC): Quelles questions?

02.33 Guy Verhofstadt, premier ministre: Je vais vous les répéter et

je vais y répondre.
M. Langendries dit notamment: "Je me pose quelques questions; je
me demande si tout cela n'a pas été fabriqué de toutes pièces". Il
donne alors quelques exemples.

Il s'interroge notamment sur la création de l'ANP, la société d'activités
d'exploitation conjointe pour le ticketing, etc. entre Swissair et la
Sabena. Monsieur Langendries, cette société a été créée le 14 juin
1999, donc avant le gouvernement actuel.

02.34 Raymond Langendries (PSC): C'était en 2000!

02.35 Guy Verhofstadt, premier ministre: Non, monsieur

Langendries. L'ANP a été créée par contrat le 14 juin 1999 et c'est
plus tard, en 2000, que la décision a été exécutée. Je le répète, c'est
le 14 juin 1999 que le conseil d'administration de la Sabena a créé
cette société. Il faut d'abord considérer la date du contrat et ne pas
faire un amalgame avec la conséquence de cette décision du conseil
d'administration du 14 juin 1999.

On demande aussi: "Qui a donné la possibilité à Swissair et SAir de
prendre la majorité au sein du groupe?" Ce sont les mêmes contrats
de 1995 et 1997 qui avaient prévu que les Suisses pouvaient, par une
décision unilatérale de la SAir, avoir la majorité dans la société. Cela
n'a pas été inventé par M. Daems puisque cela figurait dans le contrat
initial: sur décision unilatérale nous n'avions donc rien à dire -, les
Suisses pouvaient obtenir la majorité, jusqu'à 64% s'ils le voulaient.

Autre question posée par M. Langendries: "Que savait-on de cette
négociation avec Corti, à cette époque?" Qu'avons-nous fait, M.
Daems et moi, au moment où M. Müller est entré dans la société? M.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Müller est immédiatement venu nous dire que toute la politique
menée depuis 1995, c'était beaucoup de vent mais pas beaucoup de
réalisations. Nous avons tout fait pour que les Suisses exécutent leurs
obligations parce que nous étions liés par les contrats que nous
avions aussi signés. L'attitude qu'un gouvernement responsable
devait prendre était de s'assurer que les contrats seraient respectés,
par nous et par les Suisses. Et toute la politique que nous avons
menée depuis la fin 2000, au moment où les problèmes ont débuté et
certainement quand nous avons discuté avec M. Corti, visait à obliger
notre partenaire suisse à remplir ses obligations parce que chacun
était lié par les contrats.

On vient aujourd'hui me dire que M. Corti n'a pas exécuté ses
obligations, que c'est abominable. A qui la faute? Certainement à M.
Corti qui ne respecte pas les termes du contrat.

Il n'a pas exécuté ses obligations. Mais la faute est aussi à ceux qui
ont signé ces contrats. Est-ce que la faute incombe à ceux qui,
jusqu'à la fin et avant les événements du 11 septembre d'ailleurs, ont
tout fait pour que Swissair remplisse ses obligations et son contrat
signé en 1995? Non, je pense que tout a été tenté afin de les y
obliger. Nous n'allons pas nous arrêter là!

Nous sommes allés devant la justice contre Swissair et chaque fois
que c'était possible, nous avons cherché les responsables dans ce
dossier.

Collega's, het is trouwens voor die reden dat wij voor het bepaalde
jaar 2000, ook geen kwijtschelding van de verantwoordelijkheid aan
een aantal Zwitserse bestuurders hebben gegeven. Ik had verkozen
dit alles niet te moeten doen. Als er geen Swissair-contracten
bestonden, dan had ik me niet boos moeten maken op de Zwitsers.
Nu die wel bestonden, heb ik me maanden moeten verweren tegen
de Zwitsers.

Er zijn de gebeurtenissen van 11 september; er is de woordbreuk van
Swissair, hetgeen trouwens een staart krijgt voor de rechtbanken. Ik
ben immers niet zinnens die rechtszaken op te geven. Politiek-
economisch is de zaak van Swissair voor mij voorbij, maar juridisch is
de zaak Swissair niet voorbij.

Er zijn twee zaken mogelijk: ofwel laat men de armen zakken en stelt
men vast dat er niets meer aan te doen is; ofwel vervallen we opnieuw
in alle mogelijke constructies van het verleden, bij voorbeeld met
kapitaal van de overheid een zaak opzetten; ofwel moeten we door de
zure appel bijten. Ik weet dat het harder is voor de arbeiders en al
degenen die daar werken dan voor de politici. Wij dragen daar
immers niet de last en de gevolgen van. Dat was echter uiteindelijk de
keuze waarvoor wij stonden.

Samen met de regering was ik van mening dat wij effectief door die
zure appel moesten bijten. Wij waren ervan overtuigd dat wij dat
faillissement niet konden vermijden. Wij hebben toen onmiddellijk,
nadat Swissair zijn woord had gebroken, aan de heer Müller de
opdracht gegeven na te gaan of het mogelijk was om een nieuwe
maatschappij op te richten die deze activiteit zou kunnen overnemen.

Ten tweede, wij zijn onmiddellijk op zoek gegaan naar privé-

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

financiers. Ik nodig hierbij iedereen uit die nog nieuwe investeerders
vindt om mij op te bellen zodat ze hun bijdrage kunnen leveren aan de
nieuwe maatschappij. Deze nieuwe maatschappij is samen met de
filialen - de beste bescherming voor duizenden arbeiders en
bedienden.

Mijnheer de voorzitter, ik denk dat de polemiek in dit hele dossier
ondergeschikt is aan de toekomstperspectieven. Niemand is blij of
opgetogen - en in laatste instantie geldt dat voor de regering met het
onvermijdelijke faillissement van deze maatschappij.

Voor minister Daems zal ingaan op een aantal concrete,
gespecialiseerde vragen, wil ik zelf nog reageren op enkele vragen
die door de collega's werden gesteld. De oprichting van een
onderzoekscommissie is de taak van het Parlement en niet van de
regering. Ik zal mij helemaal niet verzetten tegen een dergelijk
initiatief, integendeel, ik zal de eerste zijn om mij ter beschikking van
die commissie te stellen. Tegelijkertijd vraag ik u er geen polemisch
dossier van te maken en evenveel aandacht te besteden aan de
kansen van de nieuwe maatschappij, enerzijds en het sociale
hoofdstuk, anderzijds. Ik ga niet zeggen dat dit land recht heeft op
een rendabele privé-luchtvaartmaatschappij. Geen enkel land heeft
recht op een maatschappij of een onderneming. Maar dit land heeft
wel alle troeven in handen om een rendabele luchtvaartmaatschappij
te hebben in Brussel, als wij tenminste de band met de overheid en
de politiek doorknippen. En dat is precies wat wij met de nieuwe
maatschappij hebben gedaan. Wij hebben ervoor gezorgd dat er
voldoende privé-kapitaal in die maatschappij wordt geïnvesteerd.
Daarnaast dank ik nog de gewesten voor hun moed om met hun
investeringsmaatschappijen, een instrument waarover de federale
regering niet beschikt, mee in dit scenario te stappen.

Ten derde, maakt de nieuwe maatschappij kans omdat dit land over
capabele arbeidskrachten beschikt die in staat zijn dit succes te
realiseren. Ik vraag u evenveel energie in de commissie te stoppen
als in het succes van de nieuwe private, rendabele onderneming met
als thuisbasis de Europese hoofdstad.

02.36 Minister Rik Daems: Mijnheer de voorzitter, ik zou wat dieper

willen ingaan op een aantal zaken: ten eerste, het sociale plan; ten
tweede, het potentiële nieuwe bedrijf; ten derde, het regionale aspect,
dat terecht door de heer Leterme werd aangehaald, en ten vierde, het
verleden.

02.36 Rik Daems, ministre: Je

souhaiterais approfondir quatre
points: le plan social, le potentiel
de la nouvelle compagnie, les
aspects régionaux et le passé.

Monsieur Langendries, je pense pouvoir dire que j'ai fait preuve de
transparence puisque j'ai communiqué, dans la mesure du possible,
tous les documents dont je disposais à la commission de
l'Infrastructure.

Nous avons discuté à huis clos du contrat de 2000 en commission de
l'Infrastructure. Telle est la réalité.

Je voudrais apporter quelques précisions car j'ai constaté qu'il existait
certaines confusions concernant ANP. En 1995, tous les éléments
constituants d'ANP étaient prévus dans ce que l'on appelle l'accord de
coopération. En 1998, cette société était déjà fonctionnelle même si
elle ne portait pas le même nom. Comme le premier ministre l'a dit, le
14 juin 1999, le conseil d'administration a décidé de constituer ANP

Ik heb de commissie voor de
Infrastructuur alle mogelijke
documenten bezorgd.
Het samenwerkingsakkoord van
1995 bevatte alle elementen die
nodig waren voor de oprichting
van ANP. In 1998 was ANP
operationeel, maar onder een
andere naam. De beslissing ANP
op te richten, viel op 14 juni 1999,
in juli 2000 stond ANP er en was
het, op mijn verzoek, uitgerust met
de noodzakelijke controle-
instrumenten.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

pour autant que les actionnaires se mettent d'accord. Et c'est parce
que je me suis opposé sur certains points que c'est seulement en
juillet 2000 que cette société a contractuellement été mise sur pied en
incluant, par exemple, un système de contrôle qui n'existait pas
auparavant. Il est important que la commission, quelle qu'elle soit, soit
informée de ces éléments.

En ce qui concerne le passé, en 1995, un contrat a été conclu mais
j'ignore dans quelles circonstances. Je peux néanmoins imaginer
qu'elles étaient extrêmement difficiles. Je me rappelle, en effet, que la
société était proche de la faillite. Il est toujours très facile de critiquer
après coup un contrat et de relever les erreurs. Mais quand on ne
connaît pas les faits, il est très difficile d'émettre un jugement de
valeur sur ce qui a été fait. Toujours est-il que le contrat existe. En
1997, une décision a été prise lors d'un conseil en ce qui concerne
l'achat de 34 Airbus qui s'avère aujourd'hui regrettable. En juin 1999,
le conseil d'administration a pris une décision concernant ANP. Ce
sont là des éléments qui doivent être pris en considération.

Comme c'est le cas pour tout dossier, j'ai demandé que l'on procède
à une sorte d'audit limité afin de déterminer les mesures à prendre. Je
remettrai les résultats de cet audit qui ont déjà été examinés,
notamment par d'anciens membres de votre groupe et nous pourrons
en discuter en toute confidentialité. Selon cet audit, il n'y a pas
d'autres partenaires potentiels et contractuellement, il n'est pas
possible de faire autrement que de poursuivre l'activité. Cet audit fait
également remarquer qu'il faut être prudent parce que, comme le
premier ministre l'a dit, ce dossier comporte des éléments
problématiques tels que la possibilité de pouvoir prendre la majorité
sans condition. A la suite de cela, j'ai réagi afin de tenter de redresser
le tir. Mais je ne porte aucun jugement sur les actions du passé car je
n'en connais pas les circonstances.

Il est donc souhaitable que nous puissions examiner les faits
ensemble. Je suis reconnaissant aux membres qui se sont exprimés
aujourd'hui. Pour ma part, je n'ai aucune difficulté à tirer les
conclusions politiques et à déterminer ma responsabilité. Bien au
contraire, je pense en effet avoir fait de mon mieux et avoir amélioré
la situation. Malheureusement, il s'est avéré que le contractant n'était
pas fiable. Il est facile de dire maintenant qu'une compagnie suisse
pouvait représenter un problème voici un ou deux ans.

Voici 3, 4 voire 5 ans, si j'avais demandé aux membres de cette
commission quelles seraient les 3 ou 4 grosses compagnies
aériennes qui subsisteraient sur le marché, ils y auraient inclus
Swissair. C'est facile de juger a posteriori!

Ceci dit, les contrats sont là, les éléments sont sur la table. Comme l'a
dit le premier ministre, ceux qui souhaitent toute la transparence
peuvent consulter le dossier complet de Swissair que j'ai préparé.
Monsieur le président, je vous le déposerai. Il comprend une vingtaine
de fardes et vous les recevrez dans les prochains jours. De cette
manière, il n'y aura aucun malentendu sur le sujet et ce sera au
parlement de juger comment s'y prendre. Evidemment, ce dossier
remonte jusqu'à 1995, suivant les éléments en ma possession. Pour
la période qui précède, je ne possède rien.

Het is gemakkelijk achteraf op
fouten te wijzen. Ik weet niet in
welke omstandigheden het
contract van 1995 is gesloten,
maar het bestaat. In 1997 besliste
de raad van bestuur 34 Airbus-
toestellen aan te kopen. In 1999
nam de raad een beslissing
omtrent ANP.

Ik heb een soort van doorlichting
gevraagd om te weten wat we
moesten doen. Ik kan u de
documenten bezorgen waarin in
feite uitgelegd wordt dat wij geen
andere keuze hadden: we
moesten wel verder met Swissair.
Ik heb dan ook alles uit de kast
gehaald en ervoor gezorgd dat de
situatie verbeterde. Maar niemand
kon voorzien dat onze
contractpartner onbetrouwbaar
zou blijken te zijn!

De komende dagen zal de Kamer
het volledige Sabena-dossier, met
alle stukken sinds 1995, in haar
bezit krijgen.

Aan het sociaal plan hebben wij ruime aandacht geschonken. In Le plan social mobilise notre

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

tegenstelling tot de uitspraak van de heer Bonte waren er niet twee
maar vier werkgroepen in dat plan betrokken. Ik heb dat volgens mij
ook in het Parlement verklaard. De eerste werkgroep vroeg zich af:
wat moeten we met het bedrijf op operationeel vlak doen nadat bleek
dat de contracten niet werden nagekomen? De tweede werkgroep
sprak over de juridische acties die wij ondernemen en zullen
ondernemen. De derde werkgroep besprak de effecten op de
luchthaven en de regio. De vierde werkgroep had het over het sociaal
aspect.

In de werkgroepen waren verschillende vertegenwoordigers van de
zogenaamde ministers van de kern aanwezig. Voor meer informatie
verwijs ik naar de betrokken partijleden van die kern. De
parlementsleden kunnen zich daar informeren omdat zij blijkbaar niet
over de precieze informatie beschikken.

Ik begrijp de reactie van de heer Bonte gedeeltelijk, want hij heeft in
zijn regio een heel erge toestand meegemaakt. Ik heb daar alle begrip
voor. Dat onderwerp is voor mij dan ook gesloten. Als het niet zo is,
zal deze zaak een staartje krijgen.

Het sociaal plan werken wij uit met de vakbonden. Sommige kritieken
luiden, enerzijds, dat het sociaal plan al uitgewerkt moest zijn.
Anderzijds zouden ook de vakbonden erin betrokken moeten zijn,
want zij moeten dat plan voor het grootste deel begeleiden. Welnu, ik
werk het plan uit samen met de vakbonden. Een tijd geleden hebben
wij enkele zaken al vrij informeel bekeken. Wij konden ook niet
zomaar een sociaal plan uitwerken zolang er geen faillissement was
uitgesproken. Normaal begint men pas aan een sociaal plan te
werken als het faillissement een feit is.

Wij hebben met de vakbonden al om de tafel gezeten en zullen
vanavond verder onderhandelen. Wij hebben eigenlijk al een
huzarenstuk uitgehaald om het brugpensioen vanaf 50 jaar door de
raad van bestuur goedgekeurd te krijgen vooraleer het faillissement
van vandaag bekend werd. Daardoor zal dat brugpensioen mee
bekostigd worden door de middelen van het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen. Wij hebben dat aspect gelukkig al kunnen afwerken.

Andere aspecten hebben betrekking op het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen, maar vooral op hetgeen daarbovenop komt. Het
gaat om een inactivatieprogramma met een degressief premiestelsel
dat de mensen ertoe moet aanzetten een job te zoeken.

Het derde element is een werkgelegenheidsinitiatief. Wij bespreken
met de vakbonden de oprichting van een tewerkstellingsagentschap,
omdat zij dat het meeste vorm moeten geven. Ook bij Renault was
dat de werkwijze.

Ik heb het moeilijk met de opmerkingen omdat ik uitgerekend
dezelfde werkwijze op poten probeer te zetten met de vakbonden,
alleen veel sneller. Ik heb alle respect voor de vakbonden omdat zij
zich in het dossier de hele tijd correct hebben gedragen, wat
overigens wederzijds was. Wij hebben weinig problemen gehad om
correct te blijven samenwerken. Ik geef graag toe dat de
vakbondsafgevaardigden knap werk leverden in extreem moeilijke
omstandigheden. Precies met hen zitten wij in een constructieve sfeer
om de tafel.

attention depuis un certain temps.
Trois groupes de travail se sont
concentrés respectivement sur les
actions juridiques à entreprendre
dans l'hypothèse où Swissair ne
tiendrait pas ses engagements,
sur les conséquences pour les
autres activités aéroportuaires et
régionales et sur le volet social.

Nous élaborons le plan social de
concert avec les syndicats. Nous
avons déjà réalisé l'exploit de faire
approuver, hier, par le conseil
d'administration, la préretraite à
partir de 50 ans. D'autres aspects
sont liés au Fonds de fermeture
d'entreprises et à la politique
d'activation par le biais
d'indemnités dégressives.

La création d'une agence pour
l'emploi est discutée avec les
syndicats. Les critiques ne sont
donc pas fondées. Les syndicats
ont bien travaillé, dans des
conditions très difficiles. Une
concertation était déjà entamée
avec le ministre flamand Gabriëls.
Nous avons déjà obtenu un accord
de principe.

Une cellule d'emploi locale sera
créée.

En effet, outre l'aspect emploi, ce
dossier revêt également une
dimension économique générale.

A présent que la faillite est
effective, le pouvoir est dans les
mains du curateur et c'est à lui
qu'il appartient de décider, entre
autres, de la vente éventuelle de
filiales. Nous fournirons l'appui
logistique nécessaire.

Anticipant la consolidation
européenne du secteur
aéronautique, nous devons
oeuvrer à la création d'une
compagnie qui aura une fonction
de répartition sur toute l'Europe.
Nous devons renoncer au vieux
concept de la compagnie
réunissant en son sein tous les
services.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Meer regionaal heb ik al met mijn Vlaamse collega, de heer Gabriëls,
overlegd. Een specifieke werkgelegenheidscel zal voor de Vlaamse
regio worden opgericht, maar uiteraard moet dat in de komende
dagen en weken concreet vorm krijgen. Ook met de andere gewesten
moet ik contact opnemen. Een groot aantal van de werknemers van
Sabena woont wel in Vlaanderen, maar er wonen ook werknemers in
Brussel en Wallonië.

In de regio's moet los van het werkgelegenheidsaspect ook het
algemeen economisch aspect bekeken worden. Die aangelegenheid
moet in principe wel hoofdzakelijk met het Vlaams Gewest worden
bekeken. Precies daarom heb ik daarover met de heer Gabriëls,
Vlaams minister van Kleine en Middelgrote Ondernemingen en
Middenstand, al een principeakkoord gesloten over de vormgeving
van die werkgelegenheidscel. Onze medewerkers hebben daarover
voortdurend contact.

Nu het faillissement is uitgesproken, is de curator de baas. De curator
moet onder meer besluiten over de kopers van de filialen die we met
succes probeerden aan te trekken en over de biedingen voor de
filialen.

Wij hebben met privé-investeerders de formule uitgewerkt om vanuit
DAT een nieuwe maatschappij een kans te geven. Het is nu aan de
curator om vanuit zijn persoonlijke verantwoordelijkheid te oordelen of
die kans moet worden geboden. Dat caviat wil ik toch meegeven. Wij
hebben voor het platform gezorgd waarop dit kan worden gebouwd.
Nu het faillissement is uitgesproken, is het echter aan de curator en
de rechtbank om hierover te beslissen. Ik kan mij inbeelden dat dit
geen gemakkelijke taak is. Wij verlenen onze volle medewerking om
de logistieke steun te bieden die misschien nodig is om terzake de
juiste beslissingen te kunnen nemen. Ik vind echter dat ik dat caviat
moet meegeven omdat wij uiteraard niet weten welke hordes er nog
voor ons liggen. Het lijkt mij dus realistisch en normaal om dit mee te
geven. Het concept bestaat erin dat men, vooruitlopend op de
aanstaande consolidatie van de Europese luchtvaartsector die enorm
versneld is door de gebeurtenissen van 11 september, een
maatschappij zou kunnen creëren die vanuit de hoofdstad van Europa
een verdeelfunctie uitoefent over Europa. Men zou zich beperken tot
enkele rendabele langeafstandsvluchten. Enkele grote
langeafstandsmaatschappijen zorgen hierbij voor de aanvoer van
passagiers naar Europa. Dat is een concept waarover we in de
commissie al vaker gepraat hadden. Het oude concept van een
maatschappij die alles doet, zowel handling als catering en technics,
en die alle langeafstandsvluchten verzorgt en vliegt op alle
bestemmingen binnen Europa, zowel de belangrijke als de minder
belangrijke, is niet meer werkbaar in de huidige omstandigheden. Dat
is de kans die deze nieuwe maatschappij gegeven wordt.

Tot slot wil ik nog één aspect op sociaal vlak behandelen. Ik moet het
nog even verifiëren, maar in principe is de databank van Sabena
reeds doorgegeven aan de RVA en de FOREM. Normaal gezien
betekent dit dat de mensen automatisch aansluiting hebben bij de
RVA. In principe krijgen zij binnen de week een volledig
informatiepakket van de RVA en de FOREM. In principe weten zij
reeds waar het dichtstbijzijnde contactpunt is van de RVA of de
FOREM om reeds een aantal aspecten aan te pakken. Zij kunnen dus

C'est la chance qui est donnée à
la nouvelle société.

La banque de données de la
Sabena a déjà été transmise à
l'ONen et au Forem. En principe,
les coordonnées de tous les
travailleurs y figureront. Ces
derniers recevront d'ailleurs un
dossier d'information dans le
courant de la semaine.

En accord avec les syndicats, une
cellule «Emploi» spécifique sera
mise sur pied.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

zelf een template of CV opstellen om een nieuwe werkplaats te
vinden. In de praktijk is dit reeds aan de gang. Wij willen bovendien
naar

bestaande voorbeelden een werkgelegenheidsagentschap

opbouwen, dit echter vanuit een akkoord met de vakbonden omdat zij
dit uiteindelijk het beste kunnen dragen. Zij hebben immers de
meeste ervaring met die aangelegenheden. We hebben dus in zeer
korte tijd de noodzakelijke stappen gezet.

Dit waren een aantal bijkomende aspecten die ik wou meedelen.
Zoals gezegd komt er binnen enkele dagen bijkomende informatie.
Mijnheer de voorzitter van de Kamer, het komt u toe te beslissen hoe
dit uiteindelijk zal worden bekeken.

02.37 De voorzitter: Collega's, de eerste minister heeft zich bij een

aantal leden verontschuldigd omdat hij een dringende verplichting
heeft. Het is evident dat er korte replieken kunnen volgen. U kent de
spreektijd: die bedraagt drie minuten.

02.38 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik wil er de

nadruk op leggen dat wij er vanuit onze bekommernis om de situatie
van de werknemers mee akkoord zijn gegaan dat de eerste minister
zich naar het overleg over het sociaal akkoord zou begeven. Ik
veronderstel dat de minister van dit "verlof" geen ander gebruik zal
maken. Maar goed, dat is zijn verantwoordelijkheid.

Mijnheer de minister, ik heb nog een viertal concrete vragen die de
eerste minister jammer genoeg nog niet heeft beantwoord. Ik heb de
indruk dat men, zoals gewoonlijk, van de eerste minister zeer weinig
antwoorden krijgt op een aantal minder gemakkelijke concrete
vragen.

Ten eerste, mijnheer de minister, ik heb vernomen dat het
partijbureau van de SP.A ondertussen op de hoogte is gebracht van
de manier waarop het sociaal plan zal worden gefinancierd en wat de
impact daarvan zal zijn op de begroting. Ingaande op de angst die in
het bedrijfsleven momenteel woedt, zou ik u willen vragen of u ons
kunt verzekeren dat op geen enkele wijze, via een bijdrageverhoging
ten laste van het bedrijfsleven, de extra middelen zullen worden
gemobiliseerd die nodig zijn voor de financiering van het sociaal plan
via, enerzijds, een alimentatie aan het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen en, anderzijds, de extra enveloppe die zou worden
samengesteld. Kunt u ons dit verzekeren?

02.38 Yves Leterme (CD&V): Le

premier ministre négocie, pour
l'heure, le plan social. Nous
espérons que c'est l'unique raison
pour laquelle il n'est pas parmi
nous.

Nous n'avons obtenu que peu de
réponses concrètes à nos
questions. Quel impact le plan
social aura-t-il sur le budget? Le
ministre peut-il nous donner la
garantie que les moyens
supplémentaires nécessaires pour
la mise en oeuvre du plan social
ne proviendront pas d'une
augmentation des cotisations des
entreprises?

02.39 Minister Rik Daems: Mijnheer de voorzitter, ik wil toch even

uitleggen hoe dat Fonds voor Sluiting van Ondernemingen werkt. Dit
fonds wordt vandaag gealimenteerd door een bijdrage van de
bedrijven ten belope van 0,16%. Het fonds heeft nu reeds een
probleem, want men vergeet dat er dit jaar ongeveer 5.800
faillissementen werden uitgesproken met meer dan 15.000 mensen
die hun job hebben verloren. Al deze personen vallen onder de
normale regels waardoor zij recht hebben op een maximum van
75.000 frank bruto per maand en een totaal bedrag van 900.000 frank
bruto per jaar. Wij willen nu echter meer doen.

De minister van Begroting werkt terzake een voorstel uit om die
alimentatie mogelijk te maken via andere overheidsfondsen. We
mogen echter niet vergeten dat het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen maar tussenbeide komt na 15 maanden. Dit betekent

02.39 Rik Daems, ministre: Le

Fonds de fermeture d'entreprises
est alimenté par une cotisation de
0,16 pour cent versée par les
employeurs.

Ce fonds connaît déjà des
problèmes en raison du fait que
15.000 personnes ont récemment
perdu leur emploi dans des milliers
de faillites.

Toutefois, ce fonds n'intervient
que dans certains cas et après un
délai de quinze mois.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

dat de financiering kan afhangen van het feit dat de economie
volgend jaar al dan niet zal hernemen waardoor de alimentatie reeds
heeft plaatsgevonden vóór de betalingen. Het is in die zin eigenlijk
een hypothetische vraag.

Daarnaast zou het volgens mij goed zijn dit moeten de vakbonden
echter met ons bespreken om reeds op voorhand iets te doen voor
de werknemers van Sabena. Ik vrees dat heel wat families op het
einde van dit jaar met een probleem zullen af te rekenen krijgen. Wij
werken aan een oplossing. Als die oplossing er komt, lijkt het mij
vanzelfsprekend dat dit op rekening van de begroting van de regering
komt te staan.

Le ministre du Budget élabore
actuellement une proposition afin
de faire face aux besoins
financiers immédiats. C'est donc
l'affaire du gouvernement.

02.40 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de minister, ik weet dat u mij

structureel onderschat, om in economische termen te spreken. De
mechaniek van het Fonds voor Sluiting van Ondernemingen kende ik.
Het is natuurlijk evident dat de impact van een sluiting zoals we die nu
meemaken de huidige maar ook de toekomstige mogelijkheden van
het fonds te boven gaat. Bovendien lenen de economische
omstandigheden er zich niet toe om zeer optimistisch te zijn met
betrekking tot de leefbaarheid van een aantal ondernemingen in
andere sectoren. Het is evident dat de reserve van 900 miljoen
Belgische frank de komende maanden en jaren onvoldoende zal zijn.
Ik hoor dat u niet uitsluit dat er een bijdrageverhoging zal komen om
extra middelen te mobiliseren voor het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen.

02.40 Yves Leterme (CD&V):Je

sais comment le Fonds
fonctionne. Ce dossier dépasse
ses possibilités car ses réserves
ne dépassent pas les 900 millions
de francs. Le ministre n'exclut pas
de majorer l'apport des
entreprises.

02.41 Minister Rik Daems: Mijnheer Leterme, ik meen dat ik u een

correct antwoord heb gegeven. Het Fonds voor Sluiting van
Ondernemingen komt in een dergelijk dossier pas tussenbeide binnen
15 maanden. Dat is het probleem. Het lijkt mij niet fair als u daaruit nu
wil concluderen dat er een bijdrageverhoging komt. Het is perfect
mogelijk dat de alimentatie van het fonds volstaat zodat deze vraag
zich nooit zal opdringen. Ik vind uw opmerking iets te gemakkelijk.

Het is wel waar dat supplementaire uitgaven een
begrotingsaangelegenheid zijn. Dat is vrij evident. Wij vinden dat een
aantal aspecten vroeger moeten worden gerealiseerd.

02.41 Rik Daems, ministre: Le

Fonds ne commencera à
fonctionner que dans quinze mois.
D'ici là, il disposera peut-être des
ressources nécessaires. Les
interventions financières qui seront
opérées avant cette date seront
imputées au budget.

Je confirme que les mesures
d'accompagnement social seront
financées par une majoration des
contributions des entreprises.

02.42 Yves Leterme (CD&V): Wat dan met de herkomst van de extra

middelen?

02.43 Minister Rik Daems: Als u wil horen dat die niet van het

bedrijfsleven komen, inderdaad.

02.44 Yves Leterme (CD&V): Het ging erover dat er voor de

financiering van de sociale aspecten van de afvloeiing vanuit het
bedrijfsleven een algemene bijkomende heffing zou moeten komen.
Dat is duidelijke taal. Er is een vraag die werd gesteld en eigenlijk zou
de tijd hiervoor moeten worden afgetrokken van de repliek, aangezien
de eerste minister er niet op heeft geantwoord. De eerste minister
heeft gezwaaid met een businessplan. Hij heeft de ene keer gezegd
dat er een was, maar elders klonk het dan weer dat er de komende
dagen een businessplan door de initiatiefnemers zou worden
uitgewerkt. Een concrete vraag inzake de tewerkstelling. De eerste
minister zei dat een beperkt aantal duizenden niet aan de bak zal

02.44 Yves Leterme (CD&V): Le

premier ministre nous a fait
miroiter un business plan.
Combien de personnes permettra-
t-il d'occuper?

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

komen in het nieuwe bedrijf. In de hypothese van een businessplan,
hoeveel jobs worden daarin voorzien op korte termijn? Met hoeveel
mensen zal men starten?

02.45 Minister Rik Daems: Ik verwijs daarvoor naar de communicatie

van de heer Müller aan het personeel enkele dagen geleden. Die was
hoofdzakelijk gebaseerd op een van de opties. De heer Müller deelde
mee dat in de veronderstelling dat er investeerders zouden worden
gevonden, men tot een activiteit zou kunnen komen met ongeveer
6.000 mensen. Dat staat dan voor een luchtvaartmaatschappij met
2.000 tot 2.500 mensen. Daarnaast zijn er nog activiteiten zoals onder
meer catering die men koopt met Sabena Technics dat verkocht
wordt en dies meer. Als er dan gevraagd wordt hoeveel mensen er in
die context hun activiteit niet behouden, gaat het over 5.000 tot 6.000
mensen.

02.45 Rik Daems, ministre: Il y a

quelques jours, M. Müller a parlé
de quelque 6.000 emplois, à
condition bien sûr de dénicher des
investisseurs. Entre 5.000 et 6.000
personnes perdraient donc leur
travail.

02.46 Yves Leterme (CD&V): Tot daar mijn drie vragen. Ik kom nu

tot de slotbemerkingen. Ik hoor geruchten dat het
overbruggingskrediet ten belope van vijf miljard frank zoals
toegestaan door de Europese instanties, reeds zou uitbetaald zijn aan
DAT. Klopt dit of is het verkeerd?

02.46 Yves Leterme (CD&V): Le

crédit de soudure de 5 milliards de
francs aurait été versé à la DAT.
Est-ce exact?

02.47 Minister Rik Daems: Het brugkrediet is ter beschikking gesteld

van de maatschappij in de context die door Europa is toegestaan. Om
dit te verzekeren is een kwartier geleden op onze vraag een
vergadering begonnen bij de Europese Commissie.

02.47 Rik Daems, ministre: Il a

été mis à la disposition de la
compagnie dans le contexte
autorisé par les autorités
européennes.

02.48 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, ik kom tot mijn

conclusies. Het antwoord van de minister op mijn vragen over het
overbruggingskrediet slaat nogal goed de brug naar mijn eerste
opmerking. De eerste minister zal weer ontkennen wat wij allen
aanvoelen, maar de publieke opinie is slimmer dan de eerste minister
soms denkt. Dit is natuurlijk allemaal opgezet spel. Heel dat
faillissement en het feit dat men DAT reeds heeft bevoorraad met het
overbruggingskrediet, inclusief de vraag aan Europa of dit allemaal
kosjer is...

02.48 Yves Leterme (CD&V): Ce

n'est là qu'une mise en scène et
votre réponse le confirme. Vous
êtes résigné à la faillite depuis
plusieurs mois déjà.

Vous aviez déjà préparé la
création d'une nouvelle société et
vous avez mis fin aux activités de
la Sabena lorsque cette nouvelle
société a vu le jour.

02.49 Minister Rik Daems: Mijnheer Leterme, liever geen insinuaties.

02.50 Yves Leterme (CD&V): Dat is niet mijn voornaamste

argument. Ook uit andere elementen blijkt dat dit faillissement
opgezet spel is, dat reeds een paar maanden geleden de regering als
aandeelhouder zich heeft neergelegd bij het faillissement, dat men
een aantal weken geleden reeds is begonnen met de constructie van
een nieuw luchtvaartbedrijf, dat het gewoon wachten was op het
stilzetten van de activiteiten en eigenlijk zelfs dat men het moment
van het stilleggen van de activiteiten heeft laten samenvallen met de
zekerheid dat het nieuwe luchtvaartbedrijf er was. Als er nog een
groter bewijs moet zijn van de koehandel en van het bedrog ten
aanzien van het personeel, denk ik dat dat groter bewijs zelfs niet
meer nodig is. Het is werkelijk ten aanzien van de schuldeisers die in
de kou staan en van het personeel dat in de kou staat dat dit het
ultieme bewijs is van een opgezet spel: het faillissement.

02.51 Le président: Monsieur Langendries, posez également votre

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

question. Le ministre vous répondra ainsi à tous les deux.

02.52 Raymond Langendries (PSC): Monsieur le président, je

souhaiterais intervenir à propos de ce que M. Leterme vient de dire
car nous partageons son opinion. Tout à l'heure, les questions
insidieuses ont reçu une réponse claire à mes yeux. Je sais que le
ministre souhaite encore y répondre.

Puis-je apporter une information à la commission? Mme Spiritus-
Dassesse vient de faire une déclaration.

02.52 Raymond Langendries

(PSC): Wij hebben een duidelijk
antwoord gekregen op de vragen
van de heer Leterme, die
aansluiten bij mijn, door de eerste
minister als strikvraag
bestempelde vraag.

Ik zou willen verwijzen naar de om
15.40 uur door de voorzitster van
de rechtbank van koophandel te
Brussel, mevrouw Spiritus-
Dassesse, afgelegde verklaring,
waarin zij stelt "dat Sabena zijn
faillissement georganiseerd heeft
onder de dekmantel van het
gerechtelijk akkoord en de
curatoren". Het gerechtelijk
akkoord is niet het voorgeborchte
van het faillissement, aldus
mevrouw Spiritus-Dassesse. Men
heeft de mensen een rad voor de
ogen gedraaid.

02.53 Le président: Vous parlez de son jugement d'aujourd'hui?

02.54 Raymond Langendries (PSC): Oui, il a été transmis à 15

heures 40. L'agence Belga a reproduit littéralement la déclaration de
Mme Spiritus-Dassesse. Je vous la lis: "Sabena a organisé la faillite
sous le couvert du concordat et de ses curateurs. Le concordat n'est
pas l'antichambre de la faillite.".

Il n'existe pas de meilleure démonstration que celle qui vient d'être
faite par Mme Spiritus-Dassesse qu'effectivement, depuis le moment
où vous saviez que Swissair n'allait plus rien payer, vous avez sans
doute, décidé, monsieur le ministre, de suivre le circuit de la faillite.
Vous avez trompé un certain nombre de gens, les parlementaires et
le personnel.

02.55 Le président: Les deux questions sont très précises, monsieur

le ministre.

02.56 Rik Daems, ministre: Monsieur Langendries, si vous citez un

jugement, vous devez en citer l'entièreté. Si le gouvernement et moi
en particulier n'avait pas chargé des groupes de travail d'effectuer
des études pour remédier à une faillite éventuelle, vous m'auriez traité
de naïf et vous m'auriez reproché de ne pas parer à toute éventualité.
Voilà la réalité.

02.56 Minister Rik Daems: Om te

beginnen mag men die uitspraak
niet uit zijn verband rukken. En
daarnaast zou u het mij verweten
hebben als de regering en ikzelf
geen stuurgroepen hadden
ingesteld om het faillissement te
voorkomen.

Zodra ik het dossier in handen kreeg heb ik de hele tijd geprobeerd de
verschillende mogelijkheden die zich zouden kunnen voordoen, te
voorkomen en desgevallend op de beste manier op te vangen. Dat is
de realiteit. U verwijt uitgerekend mij dat ik de mogelijkheid van een
faillissement domweg niet had zien aankomen. Dit kon echter al 20

Depuis le début, j'ai examiné
toutes les possibilités qui
s'offraient à nous et j'ai tenté
d'éviter la faillite.

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

jaar gebeuren. Ik heb op de best mogelijke manier nagegaan wat
desgevallend moest gebeuren.

02.57 Raymond Langendries (PSC): Monsieur le président, je

voudrais dire à M. Daems qu'il ne doit pas prendre cela sur un plan
personnel.

Quand je lis le terme Sabena et que je dis "le gouvernement", j `ajoute
"le premier ministre". Il n'est plus là, vous le lui direz.

Je veux dire à M. Daems que la remarque relative à la problématique
de l'organisation de la faillite ainsi que le déclare Mme Spiritus-
Dassesse que nous avions subodorée, ne le vise pas
personnellement en tant que ministre. Elle vise le gouvernement et,
en particulier, le premier ministre.

Nous savons suffisamment bien que c'est le premier ministre qui gère
ce dossier depuis un certain temps.

Je ne critique pas le fait de la faillite. Je ne vois aucun des groupes
belges entrer dans une nouvelle structure sans passer par ce stade,
c'est évident. Ce que je reproche, c'est que le gouvernement ait
caché cette volonté pendant des semaines et des semaines et qu'on
ait menti au personnel de la compagnie.

02.57 Raymond Langendries

(PSC): Mijn opmerking was niet
gericht aan het adres van de heer
Daems. Ik wijs de eerste minister
met de vinger, want iedereen weet
dat hij het dossier een tijd geleden
naar zich toegetrokken heeft.
Ik verwijt u dat u de mensen
wekenlang een rad voor de ogen
heeft gedraaid en dat u het
personeel heeft voorgelogen.

02.58 Tony Van Parys (CD&V): Mijnheer de voorzitter, in het vonnis

houdende faillissement, spreekt de voorzitter van de rechtbank van
koophandel uitdrukkelijk over het organiseren van het faillissement
onder de bescherming, dus mits misbruik van het concordaat.

Meer nog, mijnheer de minister en u moet de uitspraak toch eens
grondig lezen , de rechter oordeelt dat de landingsrechten aan DAT
werden overgedragen zonder de toestemming van de rechtbank van
koophandel. Mevrouw Spiritus-Dassesse laat in het vonnis duidelijk
veronderstellen dat zulks alleen maar kon mits de toestemming van
de rechtbank van koophandel, derwijze dat de landingsrechten van de
nieuwe maatschappij DAT op een bijzonder broze juridische
grondslag berusten. Dat betekent zonder meer dat bij de oprichting
van de nieuwe maatschappij, de landingsrechten juridisch zullen
worden betwist door de voorzitter van de rechtbank van koophandel
van Brussel. Dat werd uitdrukkelijk bepaald in het vonnis houdende
het faillissement van Sabena.

Mijnheer de minister, u nam een enorm risico door de landingsrechten
aan DAT over te dragen zonder hiervoor de toestemming te vragen
van de rechtbank van koophandel, hetgeen nochtans een verplichting
was ingevolge het concordaat. Let op, dat zijn niet de woorden van de
oppositie, maar wel van de voorzitter van de rechtbank van
koophandel van Brussel. Ik wens de nieuwe maatschappij DAT aldus
veel succes: haar landingsrechten staan fundamenteel op de helling.

Bovendien rijst de vraag of het faillissement al dan niet werd
georganiseerd, wat eigenlijk gelijk staat met een faillissement op
frauduleuze basis.

02.58 Tony Van Parys (CD&V):

Dans le jugement prononcé sur la
faillite, le président du tribunal de
commerce de Bruxelles a parlé
d'une faillite organisée en abusant
du concordat judiciaire. Les droits
d'atterrissage ont en outre été
transférés à la DAT sans
l'autorisation du tribunal de
commerce de telle sorte que le
fondement juridique est
particulièrement fragile. Voilà qui
promet pour les débuts de la
nouvelle compagnie!

02.59 De voorzitter: Ik stel voor de heer Vanoost even het woord te

geven, waarna de heer Leterme, die werd onderbroken, zijn repliek
kan beëindigen.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

02.60 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter, mag

ik u erop attent maken dat dit geen replieken zijn, maar wel de aanzet
tot een nieuw debat? Die werkwijze is oneerlijk. (Twistgesprekken op
de banken)

02.60 Lode Vanoost (AGALEV-

ECOLO): Ce ne sont pas des
répliques mais l'amorce d'un
nouveau débat. Cela n'est pas très
honnête.

02.61 De voorzitter: Mijnheer Vanoost, in een parlement heeft zowel

een lid van de oppositie als van de meerderheid het recht het woord
te vragen.

02.61 Le président: Tout le

monde peut prendre la parole au
Parlement.

02.62 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Had u mij laten uitspreken,

mijnheer de voorzitter, dat had u begrepen wat ik bedoelde.

Ik zei dus dat dit geen replieken zijn, maar een nieuw debat. De
oppositie heeft hiertoe het recht, maar dan heeft ook de meerderheid
het recht eraan deel te nemen, met kennis van zaken, en in dat
verband denk ik aan de volledige tekst van het vonnis. Ik heb het nog
niet kunnen lezen. Het debat kan dus niet op gelijke voet worden
gevoerd.

02.62 Lode Vanoost (AGALEV-

ECOLO): Il s'agit d'un nouveau
débat. L'opposition a le droit
d'ouvrir ce débat mais la
discussion ne se fait plus à armes
égales. Les membres de la
majorité, dont nous faisons partie,
doivent également pouvoir
disposer du texte intégral du
jugement.

02.63 Guy D'haeseleer (VLAAMS BLOK): Mijnheer de voorzitter,

aangezien minister Daems al langer wist dat Sabena op een
faillissement zou afstevenen, rijst de vraag waarom pas
gisterenavond laat op het kabinet van de minister van Tewerkstelling
en Arbeid werd gestart met de opmaak van een sociaal plan.

Ik kan hieruit slechts besluiten, mijnheer de minister, dat u, samen
met de regering, tegen beter weten in de werknemers wekenlang een
rad voor de ogen hebt gedraaid en hen in de waan gelaten dat alles
wel goed zou komen, wetende u zei het zelf - dat alles op een
faillissement zou uitdraaien. In die omstandigheden moest het sociaal
plan of minstens de omkadering ervan, al lang klaar zijn en op dat
vlak kan ik de regering alleen nalatigheid verwijten.

02.63 Guy D'haeseleer (VLAAMS

BLOK): Etant donné que le
gouvernement était au courant de
la faillite depuis plus longtemps, je
me demande pourquoi il ne
dispose pas déjà d'un plan social.
Pendant des mois, le
gouvernement a trompé la
population et les travailleurs de la
Sabena et a négligé d'élaborer un
plan social. C'est inacceptable!

02.64 Minister Rik Daems: Mijnheer de voorzitter, het zou inderdaad

hoogst verwonderlijk zijn als wij met deze mogelijkheid, die met de
dag groter werd, geen rekening hadden gehouden, tenzij u mij komt
zeggen dat ik de onverantwoordelijkheid had moeten hebben om die
mogelijkheid niet onder ogen te zien. Al vele maanden hielden wij
rekening met dit scenario en moesten wij de eventualiteit onder ogen
zien. U vraagt waarom wij pas gisteravond reageerden. Collega, de
raad van bestuur had terzake nog geen beslissing genomen.
Hypothetisch gezien, had het perfect gekund dat de raad van bestuur
iets anders besliste. Dat is de realiteit. Daarna hebben wij de zaken,
goed voorbereid, zo goed mogelijk proberen op te vangen. Uit uw
argumenten vang ik op dat alleen een complete vernietiging voor de
oppositie goed zou zijn. Zo lees ik dat.

02.64 Rik Daems, ministre:

L'éventualité d'une faillite était
réelle depuis des mois et nous
devions dès lors en tenir compte.
La décision appartenait toutefois
au conseil d'administration. Nous
n'avons pu prendre des mesures
qu'ensuite, après nous y être
préparés le mieux possible.

02.65 Yves Leterme (CD&V): Mijnheer de voorzitter, uit de

verklaringen van mevrouw Spiritus blijkt duidelijk dat onze thesis,
waarin wij beweren dat de mensen zijn belogen, voor zover nodig is
aangetoond. Ik zou de collega's een citaat willen voorlezen. Minister
Daems heeft voor de zomer verklaard dat een Crossair-scenario
SAir failliet laten gaan en een herstart via Crossair, waarvan wij nu
een variant meemaken in de vorm van een herstart via een nieuwe
private vennootschap misdadig is ten aanzien van de anderen en

02.65 Yves Leterme (CD&V): Les

déclarations de Mme Spiritus
démontrent que nous avons raison
et que le gouvernement a trompé
les travailleurs.

Avant les vacances
parlementaires, le ministre Daems

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

vooral ten aanzien van het personeel. Ik denk dat wij nu precies
hetzelfde meemaken. De regering zal blijven ontkennen, maar ik zie
geen verschil. Het faillissement werd reeds ettelijke weken
voorbereid; achter de schermen werd een nieuw bedrijf opgericht en
juist op het moment dat de nieuwe firma in de startblokken staat, laat
men de boeken neerleggen en zet men duizenden mensen in de kou
aan wie weken aan een stuk ten onrechte beloften werden gedaan.

Mijnheer de voorzitter, ons debat toont aan dat de regering, wanneer
zij geen argumenten meer heeft, terugvalt op het herschrijven van de
geschiedenis en het herschrijven van de realiteit. Een doorgezet
onderzoek naar de waarheid het verschil tussen de verklaringen van
de regering en de echte gang van zaken dringt zich op. De minister
en misschien andere leden van de regering moeten de
verantwoordelijkheid op zich nemen voor hetgeen zij de laatste weken
en maanden hebben uitgespookt.

qualifiait encore l'éventuelle faillite
de Swissair et sa reprise par le
biais de Crossair de scénario
criminel, notamment à l'égard du
personnel. C'est pourtant bien le
scénario auquel nous assistons
maintenant.
A défaut d'arguments, le
gouvernement réécrit l'histoire.
Une enquête s'impose dès lors et
le gouvernement devra assumer
ses responsabilités.

02.66 Minister Rik Daems: Mijnheer de voorzitter, ik heb die

verklaring destijds afgelegd omdat de handelingen van Swissair en
Crossair uitgerekend buiten concordaat en buiten medeweten van de
rechtbank of de commissaris-revisoren zijn gebeurd. Zij hebben niet
gewerkt in een context waarbij controle mogelijk is. Dat is het verschil.
Wat Sabena is overkomen, is altijd binnen het gerechtelijk akkoord
gebeurd. Dat is voor u misschien een klein verschil, maar voor mij is
het essentieel.

02.66 Rik Daems, ministre: Tous

les actes posés l'ont été dans le
cadre de l'accord judiciaire.

02.67 Raymond Langendries (PSC): Monsieur le président, je

suppose que nos répliques seront répercutées auprès du Premier
ministre.

Pour ma part, je souhaite vraiment que l'opération concernant la
nouvelle entreprise réussisse. Je ne puis marquer mon désaccord
avec le Premier ministre lorsqu'il dit qu'une des meilleures protections
sociales que l'on puisse donner à un certain nombre de personnes de
l'ancienne société est de les reprendre dans une nouvelle société.

Je souhaite que cette nouvelle société réussisse le mieux possible.
Ce qui me sidère dans le chef du Premier ministre, en particulier, et je
le lui aurais dit en face s'il avait été là, c'est sa difficulté à prendre
conscience du fait qu'il faut, à un moment donné, assumer un certain
nombre de responsabilités.

Sous l'actuel gouvernement, et c'est une nouveauté, il faut toujours
écouter attentivement ce que disent les groupes de la majorité.
Auparavant, l'opposition pouvait se concentrer principalement sur ses
interventions sans trop se préoccuper de celles de la majorité, mais
depuis quelque temps, ce n'est plus le cas. En effet, depuis le début
de cette législature, la majorité - M. Vanoost d'Agalev mis à part, qui
n'a aucune critique à formuler vis-à-vis du gouvernement et c'est du
reste la seule référence prise par le Premier ministre a émis
quelques remarques pertinentes - même au sein des groupes
libéraux notamment quant à l'évolution du dossier ces derniers
mois. Peut-être que l'on pourrait remonter à une, voire deux
décennies pour établir les responsabilités! Je n'en disconviens pas,
monsieur le président. Il faut pouvoir reconnaître avec humilité qu'un
certain nombre de choses n'ont pas été faites comme elles l'auraient
dû.

02.67 Raymond Langendries

(PSC): Ik hoop dat vele
werknemers opnieuw aan de slag
zullen kunnen in de nieuwe
onderneming, maar stel tot mijn
verbijstering vast dat de eerste
minister er zo veel moeite mee
heeft in te zien dat hij in deze een
verantwoordelijkheid te dragen
heeft.

Tegenwoordig moet je altijd de
oren spitsen als de
meerderheidsfracties iets zeggen.
Zij hebben in dit debat een aantal
relevante opmerkingen gemaakt.

Ik zou willen verwijzen naar een
tekst van de hand van de heer
Henrion betreffende de politieke
verantwoordelijkheid. Het betreft,
zo onderstreept hij, de algemene
verantwoordelijkheid van wie
geroepen is tot de hoogste
staatsambten en zich uit dien
hoofde moet verantwoorden voor
het Parlement,en daar eventueel
de nodige conclusies uit moet
trekken.

Enige ootmoed lijkt mij dan ook
wel gepast!

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Pour terminer, je voudrais citer un texte extrêmement important d'une
personnalité politique bien connue, à savoir l'ancien ministre d'Etat M.
Henrion, sur la responsabilité politique, afin de montrer qu'il convient
d'opérer des distinctions en cette matière: «Dans la matière de la
responsabilité politique, il ne s'agit pas de la violation d'une loi ni
même d'une faute au sens de la responsabilité civile; il s'agit de ce
que certains auteurs appellent, c'est le cas du professeur Van Impe la
responsabilité générale de ceux qui, appelés aux plus hautes
fonctions de l'Etat, doivent s'expliquer devant le Parlement et tirer, le
cas échéant, les conséquences d'un désaveu».

Si le gouvernement a bien entendu ce qu'ont dit un certain nombre de
groupes de la majorité, et nous verrons ce que cela peut donner à
l'issue d'une commission d'enquête, il y a peut-être lieu d'être un peu
plus humble que ne l'est parfois le Premier ministre à la tribune de
cette assemblée.

02.68 Le président: L'humilité est une vertu bien chrétienne.

02.68 De voorzitter: Ootmoed is

voorwaar een christelijke deugd!

02.69 Lode Vanoost (AGALEV-ECOLO): Mijnheer de voorzitter,

collega's, ik heb, in tegenstelling tot vele andere collega's, niet de
gemakkelijkste weg gekozen en mijn verantwoordelijkheid ontlopen.
Integendeel.

Vervolgens geef ik de heer Langendries de raad de
commissieverslagen sinds 1995 over mijn bijdrage in dit debat en
deze sinds 1999 over de debatten waaraan ook de heer Poncelet
heeft deelgenomen, te herlezen. Dan zou hij nu niet komen verklaren
dat ik geen kritiek geef op wat deze regering doet. Integendeel. Dat
bewijst alleen maar dat hij die verslagen nooit heeft gelezen. (...)

Indien u had geluisterd, had u gehoord dat ik in deze aangelegenheid
mijn verantwoordelijkheid wens op te nemen en dat ik niet voor de
gemakkelijkste weg heb geopteerd, met name één minister met alle
zonden van Israël opzadelen.

Mijnheer de voorzitter, u hebt mij zojuist een beetje te vlug
onderbroken. Ik heb helemaal niet bedoeld dat de oppositie niet het
recht had om tussen te komen. Integendeel, ik heb alleen willen
zeggen dat als zij nieuwe elementen naar voren brengen, wij ook het
recht hebben om die te kennen en om aan het debat deel te nemen.
Dat kunnen wij nu niet, want ik heb de tekst niet kunnen lezen.

Bovendien heeft mijn beperkte ervaring als parlementslid zes jaar
mij geleerd nooit conclusies te trekken uit citaten maar uit het geheel.

02.69 Lode Vanoost (AGALEV-

ECOLO): Je ne me soustrais pas
à mes responsabilités, au
contraire. M. Langendries devrait
relire toutes mes interventions
dans ce dossier depuis 1995. Il a
tort de dire que je n'ai jamais
critiqué le gouvernement.

Je répète d'autre part que je
n'élude pas ce nouveau débat,
mais que je souhaite disposer
d'abord du texte du jugement
rendu. Sinon, je ne pourrai pas
lutter à armes égales.

Enfin, je voudrais souligner qu'il
est préférable de se baser sur un
texte complet plutôt que sur une
citation.

02.70 Francis Van den Eynde (VLAAMS BLOK): Mijnheer de

voorzitter, ik stel vast dat wij op een behoorlijk aantal zeer precieze
vragen geen antwoord hebben gekregen. Zo heeft mijn collega Guy
D'haeseleer niet hij alleen trouwens gevraagd naar de budgettaire
ruimte voor de sociale begeleiding. Uit het antwoord van de eerste
minister blijkt dat hij in een soort van degressieve betaling voorziet, in
de zin van "wij zullen steeds minder geld geven", met daaraan
gekoppeld als morele beschouwing dat, als de betrokkenen weinig
geld krijgen, ze vlugger werk zullen zoeken. Ik heb niet de indruk dat
dit in dank zal worden aanvaard.

02.70 Francis Van den Eynde

(VLAAMS BLOK): Le ministre n'a
pas répondu à une série de
questions très précises portant
notamment sur la marge de
manoeuvre budgétaire dont il
dispose pour financer les mesures
d'accompagnement social. Le
premier ministre a cependant parlé
de primes dégressives, dont la
finalité manifeste est d'inciter les

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

Mijnheer de voorzitter, uit parlementaire solidariteit, zelfs met leden
van de meerderheid, vestig ik er de aandacht op dat de vragen van de
heer Bonte niet werden beantwoord. Ze waren nochtans zeer
interessant.

De eerste minister verweet de oppositie in het algemeen en het
Vlaams Blok in het bijzonder, er een polemisch dossier van te hebben
gemaakt. Wanneer het gaat over de werkgelegenheid van 12.000
mensen en over het lot van hun gezinnen, mag er mijns inziens wel
een polemische toon worden aangeslagen. Als het in dat geval niet
mag, dan weet ik niet wanneer het wel zou kunnen. Misschien mag er
alleen polemisch worden gedaan wanneer wij discussiëren over de
kleur waarin wegwijzers moeten worden geverfd.

Ik ben van mening dat de oppositie hier zeer terecht de vinger op de
wonde heeft gelegd en ik stel vast dat de voormalige burgemeester
van Vilvoorde nog steeds voelt dat die vinger op de wonde ligt.

Mijnheer de voorzitter, ik kom tot mijn besluit. Ik heb vernomen dat de
regering zich niet zou verzetten tegen een onderzoekscommissie. Het
Vlaams Blok en niet alleen het Vlaams Blok, neem ik aan heeft
inmiddels reeds een voorstel in die zin ingediend. Ik dring erop aan
dat hiervan zo vlug mogelijk werk wordt gemaakt, want het
beantwoordt aan een wens die zowel bij de regering als bij de
oppositie leeft.

bénéficiaires à chercher plus vite
un nouvel emploi. Je ne suis pas
sûr que les employés de la
Sabena apprécient. Le ministre n'a
par ailleurs pas répondu aux
questions pertinentes de M. Bonte.

Le premier ministre reproche à
l'opposition et plus
particulièrement au Vlaams Blok
de vouloir polémiquer dans ce
dossier. Mais la polémique me
paraît opportune dans un dossier
où 12.000 emplois sont en jeu.
Le gouvernement n'est pas
opposé à la création d'une
commission d'enquête. Il faut
l'instituer le plus vite possible.

02.71 Marie-Thérèse Coenen (ECOLO-AGALEV): Monsieur le

président, j'ai apprécié la citation de M. Langendries au sujet de la
responsabilité politique. Dans ce dossier, plus j'écoute, plus je vois les
suspicions, les inquiétudes et les doutes qui règnent, la manière dont
on réécrit l'histoire. Je plaide donc pour que la clarté soit faite.

La responsabilité politique est valable pour tous et en tout temps. Je
me souviens d'un mois de mai 1985 dont les conséquences furent
également dramatiques.

Monsieur le ministre, quelques points précis me semblent dignes
d'être relevés et vous devriez y être attentif. La Commission
européenne doit être claire concernant le crédit-pont attribué à la
Sabena.

Sur le plan social, vous négociez avec les syndicats tout en sachant
qu'ils ne représentent pas l'entièreté du personnel de la Sabena.
Parmi ce personnel se trouvent à peu près mille pilotes qui ont des
qualifications spécifiques lesquelles seront dépassées au bout de 6
mois d'inactivité. Il faut veiller, dans ce plan social, à tenir compte de
chaque catégorie professionnelle, à maintenir leurs compétences et
leurs qualifications sur le marché du travail.

Le gouvernement a donné décharge aux administrateurs belges mais
pas aux administrateurs suisses. Le gouvernement a-t-il mené
d'autres actions vis-à-vis de ces administrateurs suisses? Une
procédure judiciaire est-elle menée contre Swissair en Suisse? C'est
bien de les dénoncer et de ne pas leur donner la décharge mais si
c'est pour ne rien en faire, j'estime qu'il y a un manque d'initiative de
la part du gouvernement.

Je conclurai en disant que la nouvelle société doit avoir toutes les

02.71 Marie-Thérèse Coenen

(ECOLO-AGALEV): Ik kon de
verwijzing van de heer
Langendries naar de politieke
verantwoordelijkheid wel
waarderen. Hoe meer men in dit
debat zijn oor te luisteren legt, hoe
meer men bepaalde
verdachtmakingen opvangt. Ik pleit
dan ook voor een zo groot
mogelijke duidelijkheid. Nu wij het
toch over politieke
verantwoordelijkheid hebben, ligt
mei 1985 mij nog vers in het
geheugen!

Ik zou meer toelichtingen over het
overbruggingskrediet willen
verkrijgen. Wat de piloten betreft,
wil ik erop wijzen dat zij hun
kwalificaties snel kwijtraken.
Ik heb tevens vastgesteld dat de
regering wel de Belgische
bestuurders maar niet de
Zwitserse decharge heeft
verleend. De nieuwe maatschappij
moet een maximale kans op
slagen hebben. Er moet dus
duidelijkheid worden geschapen.

07/11/2001

CRIV 50

COM 573

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

chances de réussite et pour cela, toute la clarté doit être faite à
chaque instant et pas uniquement dans une situation de crise.

Moties
Motions

Tot besluit van deze bespreking werden volgende moties ingediend.
En conclusion de cette discussion les motions suivantes ont été déposées.

Een motie van wantrouwen werd ingediend door de heren Gerolf Annemans, Guy D'haeseleer, Bart
Laeremans, Guido Tastenhoye en Francis Van den Eynde en luidt als volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Yves Leterme, Francis Van den Eynde, Lode Vanoost en Raymond
Langendries en van mevrouw Marie-Thérèse Coenen
en de antwoorden van de eerste minister en van de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven
en Participaties, belast met Middenstand,
ontneemt het vertrouwen aan de regering."

Une motion de méfiance a été déposée par MM. Gerolf Annemans, Guy D'haeseleer, Bart Laeremans,
Guido Tastenhoye et Francis Van den Eynde et est libellée comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Yves Leterme, Francis Van den Eynde, Lode Vanoost et Raymond
Langendries et de Mme Marie-Thérèse Coenen
et les réponses du premier ministre et du ministre des Télécommunications et des Entreprises et des
Participations publiques, chargé des Classes Moyennes,
retire sa confiance au gouvernement."

Een motie van aanbeveling werd ingediend door de heren Marcel Hendrickx, Raymond Langendries, Yves
Leterme, Paul Tant, Jozef Van Eetvelt en Servais Verherstraeten en mevrouw Trees Pieters en luidt als
volgt:
"De Kamer,
gehoord de interpellaties van de heren Yves Leterme, Francis Van den Eynde, Lode Vanoost en Raymond
Langendries en van mevrouw Marie-Thérèse Coenen
en de antwoorden van de eerste minister en van de minister van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven
en Participaties, belast met Middenstand,
verzoekt de regering dat in het Sabena-dossier
- de grootst mogelijke aandacht zou gaan naar het personeel van de failliet verklaarde nationale
luchtvaartmaatschappij en van de getroffen toeleveranciers omdat het gaat om de grootste sociale
catastrofe inzake werkgelegenheid sedert lang;
- de Belgische Staat als aandeelhouder zijn verantwoordelijkheid zou opnemen en bovenop de wettelijke en
reglementaire verplichtingen waartoe het Fonds voor de Sluiting van Ondernemingen zal geroepen worden,
vanuit algemene middelen, zou voorzien in een sociale enveloppe opdat alle werknemers de wettelijke
opzegvergoedingen zouden ontvangen. Het Fonds voor de Sluiting van Ondernemingen mag enkel
aangesproken worden voor zijn wettelijke verplichtingen zodat niet alle bedrijven moeten opdraaien voor de
gevolgen van het faillissement van Sabena;
- een tewerkstellingscel met rechtspersoonlijkheid zou worden opgericht die instaat voor de individuele en
intensieve begeleiding van de ontslagen werknemers in hun zoektocht naar een nieuwe job. De federale
overheid moet hiervoor middelen voorzien. In deze tewerkstellingscel kan de samenwerking georganiseerd
worden met de bevoegde regionale overheden die onder meer inzake vormingsaanbod voor een
belangrijke inbreng moeten zorgen;
- de werknemers van de toeleveringsbedrijven onder dezelfde voorwaarden een beroep moeten kunnen
doen op de bovenvermelde tewerkstellingscel;
- de federale overheid het initiatief neemt om ervoor te zorgen dat de toeleveringsbedrijven desgevallend
kunnen rekenen op faciliteiten inzake de betaling van schulden ter attentie van fiscus, BTW en RSZ;
- alle nodige initiatieven te nemen voor het maximale behoud van vliegactiviteiten en de bijhorende
tewerkstelling in Zaventem vanuit een nieuwe luchtvaartmaatschappij. Essentieel in deze nieuwe
maatschappij is dat private aandeelhouders hierbij betrokken worden;
- bij de heropstart van een nieuwe luchtvaartmaatschappij geen daden te stellen die door schuldeisers

CRIV 50

COM 573

07/11/2001

KAMER

-4

E ZITTING VAN DE

E ZITTINGSPERIODE

2001

2002

CHAMBRE

-4

E SESSION DE LA

E LEGISLATURE

zouden kunnen gekwalificeerd worden als een aanzet tot een frauduleus faillissement;
- van het Europees voorzitterschap gebruik te maken om de belemmeringen die vandaag op de toetreding
van niet-EU-kapitaalverschaffers staan, te milderen;
- de regering in de Kamer van volksvertegenwoordigers volledige verantwoording aflegt voor de
beleidsdaden die zij in het Sabena-dossier heeft gesteld. De Kamer moet inzage krijgen van alle
documenten, contracten en overeenkomsten in dit dossier zodat ze de politieke verantwoordelijkheden kan
vaststellen."

Une motion de recommandation a été déposée par MM. Marcel Hendrickx, Raymond Langendries, Yves
Leterme, Paul Tant, Jozef Van Eetvelt et Servais Verherstraeten et Mme Trees Pieters et est libellée
comme suit:
"La Chambre,
ayant entendu les interpellations de MM. Yves Leterme, Francis Van den Eynde, Lode Vanoost et Raymond
Langendries et de Mme Marie-Thérèse Coenen
et les réponses du premier ministre et du ministre des Télécommunications et des Entreprises et des
Participations publiques, chargé des Classes Moyennes,
demande au gouvernement, dans le dossier de la Sabena,
- de porter une attention maximale au personnel de la compagnie nationale d'aviation déclarée en faillite et
des fournisseurs touchés par cette faillite, dans la mesure où il s'agit de la catastrophe sociale la plus
importante que notre pays ait connue depuis longtemps dans le domaine de l'emploi;
- que l'Etat belge prenne ses responsabilités en tant qu'actionnaire et, outre les obligations légales et
réglementaires que le Fonds pour la fermeture des entreprises sera appelé à prendre en charge, inscrive
au budget général des moyens une enveloppe sociale permettant à l'ensemble des travailleurs de percevoir
des indemnités de préavis légales. Le Fonds pour la fermeture des entreprises ne doit être sollicité que
dans le cadre de ses obligations légales, afin que l'ensemble des entreprises n'aient pas à supporter les
conséquences de la faillite de la Sabena;
- de procéder à la création d'une cellule pour l'emploi, dotée de la personnalité juridique, qui devra prendre
en charge l'accompagnement individuel et intensif des travailleurs licenciés dans la recherche d'un nouvel
emploi; les autorités fédérales doivent prévoir les moyens nécessaires à cet effet. Au sein de cette cellule
pour l'emploi, une coopération pourrait être mise en place, notamment en matière d'offres de formation,
avec les autorités régionales qui ont un rôle important à jouer dans ce domaine;
- que les travailleurs des fournisseurs de la Sabena puissent, le cas échéant, faire appel, aux mêmes
conditions, à la cellule pour l'emploi précitée;
- que les autorités fédérales prennent l'initiative de veiller à ce que les fournisseurs de la Sabena puissent
bénéficier, le cas échéant, de facilités pour le remboursement de leurs dettes à l'égard du fisc, de la TVA et
de l'ONSS;
- de prendre toutes les initiatives nécessaires pour maintenir au maximum les activités de vol et l'emploi qui
y est lié à Zaventem, dans le cadre d'une nouvelle compagnie aérienne. Il est essentiel que des
actionnaires privés soient associés à cette nouvelle compagnie;
- de ne poser, à l'occasion du démarrage de la nouvelle compagnie, aucun acte que les créanciers
pourraient qualifier d'indication de faillite frauduleuse;
- de mettre à profit la présidence européenne pour réduire les entraves qui empêchent aujourd'hui la
participation d'investisseurs non européens;
- de se justifier pleinement devant la Chambre des représentants des actes de gestion qu'il a posés dans le
dossier de la Sabena. La Chambre doit pouvoir accéder à l'ensemble des documents, des contrats et des
conventions dans ce dossier, afin de pouvoir déterminer les responsabilités politiques.

Een eenvoudige motie werd ingediend door de heren Marcel Bartholomeeussen, Olivier Chastel, Willy
Cortois, Jean Depreter en Lode Vanoost.

Une motion pure et simple a été déposée par MM. Marcel Bartholomeeussen, Olivier Chastel, Willy Cortois,
Jean Depreter et Lode Vanoost.

Over de moties zal later worden gestemd. De bespreking is gesloten.
Le vote sur les motions aura lieu ultérieurement. La discussion est close.

De openbare commissievergadering wordt gesloten om 18.49 uur.
La réunion publique de commission est levée à 18.49 heures.