B
ELGISCHE
K
AMER VAN
VOLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
Handelingen
Annales
I
NTEGRAAL VERSLAG
VAN DE OPENBARE VERGADERING VAN DE
C
OMPTE RENDU INTÉGRAL
DE LA RÉUNION PUBLIQUE DE LA
COMMISSIE
VOOR DE
B
UITENLANDSE
B
ETREKKINGEN
COMMISSION
DES
R
ELATIONS EXTÉRIEURES
VAN
DU
27-03-2000
27-03-2000
HA 50
COM 158
HA 50
COM 158
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
2
HA 50
COM 158
AGALEV-ECOLO
:
Anders gaan leven / Ecologistes Confédérés pour l'organisation de luttes originales
CVP
:
Christelijke Volkspartij
FN
:
Front National
PRL FDF MCC
:
Parti Réformateur libéral - Front démocratique francophone - Mouvement des Citoyens pour le Changement
PS
:
Parti socialiste
PSC
:
Parti social chrétien
SP
:
Socialistische Partij
VLAAMS BLOK
:
Vlaams Blok
VLD
:
Vlaamse Liberalen en Democraten
VU&ID
:
Volksunie&ID21
Afkortingen bij de nummering van de publicaties :
Abréviations dans la numérotation des publications :
DOC 50 0000/000 : Parlementair Document van de 50e zittingsperiode +
DOC 50 0000/000 : Document parlementaire de la 50e
het nummer en het volgnummer
législature, suivi du n° et du n° consécutif
QRVA
: Schriftelijke Vragen en Antwoorden
QRVA
: Questions et Réponses écrites
HA
: Handelingen (Integraal Verslag)
HA
: Annales (Compte Rendu Intégral)
BV
: Beknopt Verslag
CRA
: Compte Rendu Analytique
PLEN
: Plenumvergadering
PLEN
: Séance plénière
COM
: Commissievergadering
COM
: Réunion de commission
Publications officielles éditées par la Chambre des représentants
Officie¨le publicaties uitgegeven door de Kamer van volksvertegenwoordigers
Commandes :
Bestellingen :
Place de la Nation 2
Natieplein 2
1008 Brussel
1008 Bruxelles
Tél. : 02/549 81 60
Tel. : 02/549 81 60
Fax : 02/549 82 74
Fax : 02/549 82 74
www.laChambre.be
www.deKamer.be
e-mail : aff.generales@laChambre.be
e-mail : alg.zaken@deKamer.be
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
Inhoud
Maandag 27 maart 2000
COMMISSIE
VOOR
DE
BUITENLANDSE
BETREKKINGEN
-
COM 158
Mondelinge vraag van de heer Luc Sevenhans aan de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken
over
het landbouwhervormingsbeleid in Zimbabwe
(nr. 1372)
5
sprekers : Luc Sevenhans, Louis Michel, vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
Samengevoegde mondelinge vragen van mevrouw Leen
Laenens en de heer Luc Sevenhans aan de vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken over
een
VN-inlichtingenrapport
(nrs. 1374 en 1408)
6
sprekers : Leen Laenens, Luc Sevenhans, Louis Mi-
chel
, vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken
Mondelinge vraag van mevrouw Leen Laenens aan de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken
over
de situatie in het oosten van Congo (nr. 1404)
8
sprekers : Leen Laenens, Louis Michel, vice-eerste
minister en minister van Buitenlandse Zaken
Sommaire
Lundi 27 mars 2000
COMMISSION
DES
RELATIONS
EXTE
´ RIEURES
COM 158
Question orale de M. Luc Sevenhans au vice-premier
ministre et ministre des Affaires e´trange`res sur
la politi-
que de re´forme agraire du Zimbabwe
(n° 1372)
5
orateurs : Luc Sevenhans, Louis Michel, vice-premier
ministre et ministre des Affaires e´trange`res
Questions orales jointes de Mme Leen Laenens et M. Luc
Sevenhans au vice-premier ministre et ministre des Affai-
res e´trange`res sur
un rapport d'information des Nations
unies
(n
os
1374 et 1408)
6
orateurs : Leen Laenens, Luc Sevenhans, Louis Mi-
chel
, vice-premier ministre et ministre des Affaires
e´trange`res
Question orale de Mme Leen Laenens au vice-premier
ministre et ministre des Affaires e´trange`res sur
la situa-
tion dans l'est de la Re´publique de´mocratique du Congo
(n° 1404)
8
orateurs : Leen Laenens, Louis Michel, vice-premier
ministre et ministre des Affaires e´trange`res
HA 50
COM 158
3
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
4
HA 50
COM 158
27-03-2000
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
COMMISSION
DES RELATIONS EXTE´RIEURES
COMMISSIE
VOOR DE BUITENLANDSE BETREKKINGEN
RE
´ UNION PUBLIQUE DU
LUNDI 27 MARS 2000
OPENBARE VERGADERING VAN
MAANDAG 27 MAART 2000
De vergadering wordt geopend om 14.40 uur door de
heer Geert Versnick, voorzitter.
La re´union est ouverte a` 14.40 heures par M. Geert
Versnick
, pre´sident.
Mondelinge vraag van de heer Luc Sevenhans aan de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over
het landbouwhervormingsbeleid in Zim-
babwe
(nr. 1372)
Question orale de M. Luc Sevenhans au vice-premier
ministre et ministre des Affaires e´trange`res sur
la
politique de re´forme agraire du Zimbabwe
(n° 1372)</b>
De heer Luc Sevenhans (Vlaams Blok) : Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik zal eerst
even de historiek schetsen. In 1980 nam Zimbabwe een
start en het zag ernaar uit dat de overgang van een blank
minderheidsregime naar een zwart meerderheidsregime
goed zou verlopen. De verkozen president Mugabe
zwakte zijn radicale politiek wat af en wenste samen te
werken met de blanken in zijn land en met zijn concurrent
Josuah N'Komo.
Spijtig genoeg was die prille vrede maar heel broos. Na
enkele maanden ontstond er al een discussie tussen
hem en zijn collega-minister N'Komo. Daar zijn enorme
moordpartijen uit voortgevloeid. Ik herinner u bijvoor-
beeld aan de strijd in Matadeleland.
Het gevolg van de jarenlange burgeroorlog was dat
Mugabe er bevestigd werd als president. Het is dus een
verkozen president. In 1992 nam het Zimbabwaanse
Parlement een landhervormingswet aan die ongeveer
5,5 miljoen hectaren land van de blanke boeren moest
overhevelen naar de zwarte boeren. Dit stuitte uiteraard
op verzet bij de blanke Zimbabwanen. Er waren namelijk
afspraken gemaakt en die werden niet nagekomen.
De zogenaamde hervorming begon in 1993 met de
onteigening van een 70-tal grote boerderijen. In 1994
bleek al dat de grote boerderijen die de regering ontei-
gende niet in handen kwamen van de landloze zwarte
boeren, maar gewoon verdeeld werden onder ministers,
parlementsleden en hoge functionarissen. Er barstte
toen een enorme storm van protest los en president
Mugabe heeft toen voor 70% alle onteigeningen onge-
daan gemaakt omdat hij te veel internationale kritiek
kreeg.
Deze actie luidde echter de neerwaartse spiraal van de
Zimbabwaanse economie in. President Mugabe is niet de
persoon om zich bij zoiets neer te leggen. Onder zijn
leiding poogde de regering enkele weken geleden via
een referendum een nieuwe grondwet te laten goedkeu-
ren. Een van de punten was dat hij zou voorzien dat de
grond van de blanke Zimbabwaanse boeren zonder
vergoeding zou afgenomen worden en gegeven worden
aan zwarte Zimbabwaanse boeren.
Mugabe had ook nog een aantal andere zaken. Het was
niet enkel daar op gericht. Hij wou ook de rechten van de
vrouw terugschroeven en dat is toch niet onbelangrijk.
De Zimbabwaanse bevolking heeft tegen dit ontwerp van
de nieuwe grondwet gestemd en dat stemt me uiteraard
zeer hoopvol. Het was voldoende bekend dat vooral op
het vlak van de landbouwhervorming men weinig te
verwachten had. In het verleden was het steeds mis
gelopen en zag er nu niet naar uit dat het veel beter zou
worden. Het enige wat ik me nog herinner van de vorige
hervorming was dat de honger toenam en de voedsel-
productie stagneerde.
President Mugabe kan deze nieuwe nederlaag niet slik-
ken. Daarom laat hij toe dat de leden van zijn partij een
100-tal boerderijen bezetten. Er komt uiteraard protest.
De minister van Binnenlandse Zaken heeft reeds opge-
roepen om de bezetting ongedaan te maken, maar in
praktijk gebeurt er niets. President Mugabe heeft daar
het voortouw genomen en heeft uitdrukkelijk gesteld dat
de blanken moesten leren dat de grond aan de zwarten
toebehoort.
HA 50
COM 158
5
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
Luc Sevenhans
Ik wens erop te wijzen dat het meestal over families gaat
die soms al 100 jaar in het land aanwezig zijn en
Zimbabwanen zijn geworden met de anderen. Men kan
daar dus niet meer spreken van een koloniale bezetting.
Er moet dus duidelijk stelling genomen worden.
De Europese Unie en Groot-Brittannie¨ hebben tegen
deze gang van zaken al geprotesteerd. President Mu-
gabe betitelde de Britse regering dan als een bende
homofiele bandieten. Weinig diplomatische taal voor een
president.
Ik moet de minister er toch niet op wijzen dat als u wilt dat
de regio daar gaat stabiliseren, we niet kunnen goedkeu-
ren dat een land zijn eigen economie naar de bliksem
dreigt te helpen. De laatste tijd immigreren al een aantal
blanke Zimbabwanen en de catastrofale gevolgen voor
de economie beginnen meer en meer voelbaar te wor-
den. Zelfs na twintig jaar zwart bewind zorgen de blanke
Zimbabwanen nog voor 75% van de oogst. Zij zorgen op
die manier voor 30% van de buitenlandse inkomsten. Dit
om u te situeren dat dit een ernstige zaak is.
Aangezien u als minister van Buitenlandse Zaken recent
nog op bezoek bent geweest bij uw collega in Zimbabwe,
hebt u misschien over deze zaken gesproken. Anders
zou ik toch willen informeren of u de mogelijkheid ziet om
dit op de agenda te plaatsen. Ik zou van u ook willen
horen hoe u deze evolutie plaatst in het algemene
klimaat in Centraal-Afrika.
Minister Louis Michel : Mijnheer de voorzitter, collega
Sevenhans, de kwestie van de landbouwgebieden van
blanke Zimbabwanen werd tijdens het onderhoud op
donderdag 16 maart 2000 tussen de Zimbabwaanse
president Mugabe en mijzelf niet besproken.
U zult begrijpen dat gezien het delicate karakter van dit
probleem dat tot de interne aangelegenheden van Zim-
babwe behoort - met uitzondering van de eigenaars van
deze landbouwgebieden die de Britse nationaliteit heb-
ben - deze kwestie veeleer vanuit een Europese invals-
hoek kan worden benaderd.
De Belgische regering heeft zich daarom ingeschreven in
de diverse demarches van de Europese Unie bij de
Zimbabwaanse autoriteiten in verband met deze kwestie.
Zo heeft in februari van dit jaar de Trojka in Harare op het
niveau van de secretaris-generaal van het Zimbab-
waanse ministerie van Buitenlandse Zaken stappen on-
dernomen inzake de internationale aspecten van deze
affaire.
In maart van dit jaar, amper een maand later, ondernam
de Trojka een nieuwe demarche, deze keer op het niveau
van de vice-president, en begeleid door een verklaring
van de Europese Unie over de kwestie. Tegelijkertijd
werden in de Europese hoofdsteden de Zimbabwaanse
ambassadeurs geconvoceerd om er bij hen op aan te
dringen dat de Zimbabwaanse regering de wet zou
respecteren.
Deze problematiek maakt het onderwerp uit van een
rechtszaak ingeleid door de Vereniging van Zimbab-
waanse Landbouweigenaars bij het Zimbabwaanse
Hooggerechtshof. De Zimbabwaanse politie lijkt intussen
niet over te gaan tot het uitvoeren van de besluiten van
dit Hooggerechtshof teneinde de evacuatie van de boer-
derijen te realiseren. Men gebruikt daarvoor het argu-
ment dat dit oncontroleerbare wanorde zou veroorzaken
en dat het probleem veeleer politiek is.
De Belgische regering en haar Europese partners zullen
niet nalaten deze zaak op de voet te volgen.
De heer Luc Sevenhans (Vlaams Blok) : Mijnheer de
voorzitter, ik dank de minister voor zijn antwoord en voor
de aandacht die hij aan het probleem besteedt.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
Samengevoegde mondelinge vragen van mevrouw
Leen Laenens en de heer Luc Sevenhans aan de
vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over
een VN-inlichtingenrapport (nrs. 1374
en 1408)
Questions orales jointes de Mme Leen Laenens et
M. Luc Sevenhans au vice-premier ministre et minis-
tre des Affaires e´trange`res sur
un rapport d'informa-
tion des Nations unies
(n
os
1374 et 1408)
Mevrouw Leen Laenens (AGALEV-ECOLO) : Mijnheer
de voorzitter, mijnheer de minister, de aanleiding van mijn
vraag is u welbekend : het gevolg van de genocide in
Rwanda.
Ik heb zelf gemerkt dat u tijdens uw diplomatieke reizen
in de regio op een actieve wijze wilt bijdragen aan de
zoektocht naar vrede in de complexe oorlog die daar
woedt. Begin april zult u naar Rwanda en Burundi reizen
en in Rwanda zult u president Kagame ontmoeten. Er zijn
hierover al vragen gesteld aan collega's van u, maar nog
niet aan u rechtstreeks. Ik zou u vooral enkele vragen
willen stellen over het VN-inlichtingenrapport dat de
Canadese krant National Post heeft bekend gemaakt.
Wordt dit dossier door Belgie¨ opgevolgd op VN-niveau ?
Welke status heeft dit VN-rapport en waarom is het
destijds niet openbaar gemaakt ? Hoe geloofwaardig
acht u de bewering in het rapport dat Kagame achter de
aanslag zou zitten ? Zult u de VN om opheldering en
6
HA 50
COM 158
27-03-2000
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
Leen Laenens
openbaring vragen ? Welke betekenis heeft, mede in dit
licht, de aankondiging van de secretaris-generaal van de
VN dat de VN nieuwe onderzoeken gaat starten naar de
toedracht van de gebeurtenissen in Rwanda ? Zijn de
eerste minister en de minister van Buitenlandse Zaken
zich bewust van de mogelijke politieke implicaties van dit
rapport in termen van de geloofwaardigheid van het FPR,
van president Kagame en van de verantwoordelijkheid
van het Westen ?
De heer Luc Sevenhans (Vlaams Blok) : Mijnheer de
voorzitter, mijnheer de minister, ik heb deze vraag reeds
aan minister Flahaut en eerste minister Verhofstadt ge-
steld, die er uitgebreid op hebben gereageerd. Mevrouw
Laenens weet dat blijkbaar niet. Dat is spijtig, want een
deel van haar vragen zijn uitdrukkelijk beantwoord door
de heer Verhofstadt.
De heer Verhofstadt heeft zich gei¨nformeerd over dat
beruchte VN-rapport. Er blijkt geen VN-rapport te be-
staan. Waarschijnlijk zou het rapport afkomstig zijn van
mevrouw Del Ponte van het Rwanda-tribunaal. De heer
Flahaut verklaarde dat er inderdaad een rapport bestaat.
Hij is zich er ook van bewust dat het ernstige gevolgen
kan hebben voor onze relaties en ook voor onze toekom-
stige reis naar Rwanda. Premier Verhofstadt was zich
ook van de ernst van de zaak bewust. Hij vond het
immers ernstig genoeg om er vorige week persoonlijk
voor naar het parlement te komen om erover te praten.
De zaak moet volgens hem snel worden opgehelderd
omdat het, indien het verhaal klopt, vuurwerk kan ople-
veren. Dat kan momenteel door geen enkele bron wor-
den bevestigd. Er schijnen al enkele jaren denkpistes te
bestaan die wijzen op een eventuele betrokkenheid van
premier Kagame. Ik heb dit weekeinde vernomen dat het
nu zelfs president Kagame zou zijn. Kunt u dat even
toelichten ? Kan het ontslag van president Bizimungu
een evolutie in deze zaak teweegbrengen of zou het een
bijkomend probleem voor de Belgische regering kunnen
veroorzaken ? Ik heb begrepen dat de eerste minister er
een prive´-bezoek zou willen brengen ? Dit begint stilaan
een ge^nante zaak te worden. Daarom zou ik vooral iets
meer willen vernemen over de recente ontwikkelingen in
verband met de heer Bizimungu. Wat gaat u ermee
aanvangen ? Ik vind dat deze zaak ernstig moet worden
herbekeken. We kunnen de volledige regeringstop toch
niet op prive´-bezoek sturen naar Rwanda. In Centraal-
Afrika zal men dat gebaar immers niet zo opvatten. Ik ken
uw bezorgdheid in verband met Centraal-Afrika, en ik kan
u daarin voor een belangrijk gedeelte volgen. Ik heb er
alle begrip voor dat u deze problematiek op de agenda
hebt gezet. Ik ben alleen bezorgd over de aanpak. Ik krijg
steeds meer de indruk dat u hier aan kunst- en vliegwerk
doet. Er is blijkbaar een serieuze revolutie bezig in
Rwanda. De voorzitter van het parlement is gaan lopen,
e´e´n van de rechtstreekse medewerkers van Bizimungu is
vermoord en nu is Bizimungu weg. Men moet dat ernstig
onderzoeken voor we naar ginder gaan.
Minister Louis Michel : Mijnheer de voorzitter, collega's,
mijn departement volgt, via onze permanente missie bij
de Verenigde Naties te New York, onze ambassades te
Den Haag, Kigali en Dar es Salaam, nauwgezet iedere
informatie betreffende onderzoeken inzake de Rwan-
dese genocide van 1994 in het kader van het Internatio-
naal Straf Tribunaal voor Rwanda.
Het rapport waarnaar het geachte lid verwijst is hoege-
naamd geen rapport van het VN-secretariaat. Het artikel
verschenen in de Canadese krant
National Post van 1
maart 2000, onder de titel
Explosive leak on Rwanda
Genocide
en van de hand van een journalist, Steven
Edwards, verwijst naar een rapport of memorandum dat
door niet nader genoemde personen zou zijn overhan-
digd aan het Rwanda Tribunaal voor verder onderzoek.
In vragen van de pers over deze zaak, heeft de VN-
woordvoerder steeds doorverwezen naar het Internatio-
naal Straf Tribunaal voor Rwanda, en het bestaan van
het rapport noch ontkend, noch bevestigd. Rechtstreekse
navraag door ons land verricht bij de woordvoerder van
het Internationaal Straf Tribunaal voor Rwanda leverde
vooralsnog geen verdere toelichting op. Het Tribunaal
volgt een strikt beleid om geen commentaar te geven
over het al dan niet bestaan van bepaalde onderzoeken,
noch over aan gang zijnde onderzoeken waarover infor-
matie naar de pers zou zijn uitgelekt.
Het is mij derhalve, in het huidig stadium, onmogelijk de
credibiliteit van de aantijgingen uit het rapport in te
schatten, maar onze betrokken diplomatieke posten heb-
ben opdracht deze zaak van nabij te blijven volgen.
Op 8 maart 2000 kondigde secretaris-generaal Kofi An-
nan officieel aan dat hij een studie heeft aangevraagd
over VN-vredesoperaties in het algemeen, zulks in op-
volging van het VN-rapport over Srebenica en het
Carlson Rapport over Rwanda. Een onderzoekspanel
van een tiental topambtenaren, diplomaten en experts
inzake vredeshandhaving gaat lessen trekken uit beide
ervaringen en concrete aanbevelingen opstellen die de
fouten uit het verleden moeten voorkomen.
Gezien noch het bestaan zelf, noch de aantijgingen die
erin zouden voorkomen, kunnen getoetst worden aan de
waarheid, is het voorbarig te speculeren over de moge-
lijke politieke implicaties ervan.
Tot slot heb ik het ontslag van de Rwandese president
Bizimungu vernomen, evenals de goedkeuring van dit
ontslag door het Rwandese Parlement.
Het geplande bezoek van de Belgische regering aan
Rwanda komt niet in het gedrang.
HA 50
COM 158
7
27-03-2000
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
Mevrouw Leen Laenens (AGALEV-ECOLO) : Mijnheer
de minister, u hebt een bevestigend noch een ontken-
nend antwoord verstrekt. Dit betekent dat de accurate
opvolging van de verschillende ambassadeurs hier zeker
op zijn plaats zou zijn.
De heer Luc Sevenhans (Vlaams Blok) : Mijnheer de
voorzitter, ik herinner de minister eraan dat de eerste
minister heeft verklaard dat hij dit rapport zal laten
onderzoeken en het parlement eventueel bijkomende
informatie zal verstrekken. Ik neem aan dat u dit ook zult
doen. Natuurlijk weet ik dat wij ons niet kunnen uitspre-
ken over de aanwijzing van een president in een land
Deze evolutie baart mij, en wellicht u ook, zorgen. Ik hoop
dat u hiermee rekening zult houden.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
Mondelinge vraag van mevrouw Leen Laenens aan
de vice-eerste minister en minister van Buitenlandse
Zaken over
de situatie in het oosten van Congo
(nr. 1404)
Question orale de Mme Leen Laenens au vice-
premier ministre et ministre des Affaires e´trange`res
sur
la situation dans l'est de la Re´publique de´mo-
cratique du Congo
(n° 1404)</b>
Mevrouw Leen Laenens (AGALEV-ECOLO) : Mijnheer
de voorzitter, mijnheer de minister, zowel vanuit Kinshasa
als via een aantal mensen die rechtstreekse contacten
hebben met NGO's in streek, werd mij gesignaleerd dat
de situatie voor de bevolking in de oostelijke strook van
Congo onhoudbaar aan het worden is. Zowel in het
Noorden, in de streek waar de rebellen met steun van
Oeganda opereren, als in de regio's rond Goma en
Bukavu waar de rebellen de steun krijgen van Rwandese
troepen, alsook in Uvira waar Burundese troepen zich in
de strijd mengen, zit de lokale bevolking constant tussen
de strijdende partijen in.
Niemand heeft het enorme gebied volledig onder zijn
controle. De rebellen slagen er niet in zich bij de bevol-
king te legitimeren. Heel wat jongeren vinden geen
uitkomst in reguliere economische activiteiten en voelen
zich aangetrokken tot de Mayi-Mayi-beweging.
De actoren van de civiele maatschappij nemen het op
voor de bevolking en roepen op tot geweldloos verzet
tegen de situatie van bezetting, geweld en misbruik, die
reeds veel te lang duurt. Het ongenoegen bij de bevol-
king neemt toe. Dit vertaalt zich in deelname aan acties
zoals het lamleggen van alle activiteit, de zogenaamde
ville morte, die gestart vanuit Bukavu ook navolging
gekend hebben in Goma en Uvira. De spanning in de
regio stijgt. Er wordt gevreesd dat het ongenoegen kan
omslaan in ongecontroleerd geweld.
Vandaar ook de vraag aan de internationale gemeen-
schap om dringend volgende tussenkomsten te overwe-
gen : een stevige aanwezigheid van UNO-waarnemers in
deze regio, belangrijke steun met humanitaire hulp, die
beschermd wordt door een internationale interpositie-
macht, steun aan kleinschalige, lokale verzoenings-
initiatieven, bescherming bieden aan de leiders van de
civiele maatschappij, die de bevolking ondersteunen in
hun initiatieven om te overleven in hun verzet tegen de
onrechtmatige bezetters van het Congolese grondge-
bied.
Kan Belgie¨ niet meer uitgesproken aanwezig zijn in de
VN en is het niet mogelijk deze thema's op de agenda
van uw nakend bezoek aan Rwanda te plaatsen ?
Minister Louis Michel : Mijnheer de voorzitter, net zoals
mevrouw Laenens ben ook ik bezorgd over de toestand
in het oosten van de Democratische Republiek Congo.
Deze toestand vereist trouwens de bijzondere aandacht
en dringende initiatieven vanwege de Internationale Ge-
meenschap.
De Belgische deskundigen die tijdens de week van de
Consultatie van de Belgische Expertise over Centraal-
Afrika hun visie mededeelden, waren over deze kwestie
zeer duidelijk en eenstemmig. De huidige toestand in het
oosten van Congo en meer bepaald in de twee Kivu's, is
dramatisch en er komt inderdaad geen einde aan de
verkommering aldaar.
Dit vereist en rechtvaardigt een interventie van de Inter-
nationale Gemeenschap.
Zoals door mevrouw Laenens werd beschreven, genie-
ten de rebellen geen enkele legitimiteit in de ogen van de
lokale bevolking. Inmiddels organiseerde het gewapend
verzet zich en sloot het zich aan bij de Mayi-Mayi-
krijgers. De jonge generatie van deze streek neemt
hierdoor niet meer deel aan productieve activiteiten.
De politieke, economische en sociale desorganisatie van
deze streek, evenals de groeiende haat, zijn stof voor
nog meer toekomstige conflicten en kunnen uitmonden
op oncontroleerbare situaties.
Tijdens mijn recente reis naar DR Congo sprak ik zeer
duidelijk de bezorgdheid van Belgie¨ uit over de catastro-
fale humanitaire toestand in deze regio. Het is ook een
van de aspecten waarop ik de nadruk zal leggen wan-
neer ik aan mijn Europese collega's de Belgische eva-
luatie zal meedelen van de Week over Centraal-Afrika en
van mijn bezoeken aldaar.
8
HA 50
COM 158
27-03-2000
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000
Louis Michel
Wat de initiatieven betreft die de Internationale Gemeen-
schap zou moeten overwegen en die door Belgie¨ moeten
worden aangemoedigd, vermeldde de spreker in het
bijzonder de rol die een internationale vredesmacht zou
kunnen spelen om de humanitaire hulp en de steun aan
de NGO's of lokale initiatieven te beschermen.
Belgie¨ is voorstander van het sturen van een geloofwaar-
dige VN-vredesmacht naar de betrokken regio. Wij zijn
geen lid van de Veiligheidsraad, maar tijdens de speciale
zitting over het conflict in Congo, in januari van dit jaar,
had ik de gelegenheid om in die zin te pleiten. In
opvolging van dit debat werd op 24 februari de resolutie
1291 door de Veiligheidsraad aangenomen. Daarin wordt
het mandaat van de MONUC tot augustus 2000 ver-
lengd, evenals de versterking ervan, door het sturen van
ongeveer 5 000 militairen, waaronder 500 waarnemers.
De resolutie bepaalt onder andere in artikel 7g, dat de
MONUC het mandaat heeft om, en ik citeer :
de weg te
banen voor humanitaire hulp en om op het respect voor
de mensenrechten toe te zien, in nauwe samenwerking
met de instellingen van de Verenigde Naties en de
NGO's
.
Inzake de hulp aan NGO's, het nemen van lokale initia-
tieven en wat de stuwende krachten binnen de civiele
maatschappij betreft, komt het aan de heer Boutmans toe
om een gedetailleerd antwoord te verstrekken.
Ik sta erop de grote principes te herhalen die de Bel-
gische initiatieven in DR Congo op dat vlak schragen,
zoals de diplomatieke inspanningen om de Internationale
Gemeenschap te mobiliseren. Wel wens ik te benadruk-
ken dat het welzijn van de lokale bevolking op de eerste
plaats komt als ultieme doelstelling van onze acties, net
zoals de evenwichtige verdeling van de Belgische huma-
nitaire hulp teneinde de bevolking van de regio onder
regeringscontrole en de regio in handen van de rebellen-
bewegingen, niet aan hun lot over te laten.
Voorts is Belgie¨ actief om de Europese partners te
mobiliseren om op te treden tegen de onderdrukking van
de civiele maatschappij in Kivu. In dat verband denk ik
bijvoorbeeld aan het steunen van de verklaring van de
Unie ter verdediging van Monseigneur Kataliko.
Ten slotte, wat mijn bezoek aan Rwanda betreft van
begin april, kan ik u verzekeren dat ik het probleem van
de schendingen van het internationaal humanitair recht in
Kivu met de Rwandese overheden zal aankaarten. De
aanwezigheid van hun soldaten en hun invloed op de
rebellenbewegingen in die regio zijn algemeen bekend
en kennen hen een evidente verantwoordelijkheid toe.
Net zoals hen dat werd gezegd tijdens bilaterale contac-
ten op alle niveau's, zal ik hen duidelijk maken dat de
lopende schendingen van de mensenrechten in die regio
onaanvaardbaar zijn voor Belgie¨. Tevens zal ik hen
verzoeken hun geallieerden in Congo tot de orde te
roepen.
Ik verwacht veel van de komende gesprekken in Kigali en
zal niet nalaten verslag uit te brengen zodra ik terug ben.
Mevrouw Leen Laenens (AGALEV-ECOLO) : Mijnheer
de minister, samen met u verwachten wij veel van dit
bezoek en wij hopen dat u zult terugkomen met een
antwoord dat meer positief nieuws bevat dan totnogtoe
het geval is.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
- De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 15.10 uur.
- La re´union publique de commission est leve´e
a` 15.10 heures.
HA 50
COM 158
9
27-03-2000
KAMER - 2e ZITTING VAN DE 50e ZITTINGSPERIODE
CHAMBRE - 2e SESSION DE LA 50e LEGISLATURE
1999
2000