KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
CRABV 52 COM 605
CRABV 52 COM 605
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
VOLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRÉSENTANTS
DE
B
ELGIQUE
B
EKNOPT
V
ERSLAG
C
OMPTE
R
ENDU
A
NALYTIQUE
C
OMMISSIE VOOR DE
J
USTITIE
C
OMMISSION DE LA
J
USTICE
woensdag
mercredi
24-06-2009
24-06-2009
namiddag
après-midi
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Vraag van mevrouw Hilde Vautmans aan de
staatssecretaris voor Begroting, toegevoegd aan
de eerste minister, en staatssecretaris voor
Gezinsbeleid, toegevoegd aan de minister van
Werk, en wat de aspecten inzake personen- en
familierecht betreft, toegevoegd aan de minister
van Justitie, over "doodgeboren kinderen"
(nr. 13841)
1
Question de Mme Hilde Vautmans au secrétaire
d'État au Budget, adjoint au premier ministre, et
secrétaire d'État à la Politique des familles,
adjoint à la ministre de l'Emploi, et en ce qui
concerne les aspects du droit des personnes et
de la famille, adjoint au ministre de la Justice sur
"les enfants mort-nés" (n° 13841)
1
Sprekers:
Hilde
Vautmans,
Melchior
Wathelet, staatssecretaris voor Begroting en
Gezinsbeleid
Orateurs:
Hilde
Vautmans,
Melchior
Wathelet, secrétaire d'État au Budget et à la
Politique des Familles
Vraag van de heer Raf Terwingen aan de
staatssecretaris voor Begroting, toegevoegd aan
de eerste minister, en staatssecretaris voor
Gezinsbeleid, toegevoegd aan de minister van
Werk, en wat de aspecten inzake personen- en
familierecht betreft, toegevoegd aan de minister
van Justitie, over "de gevolgen van het arrest van
het Grondwettelijk Hof van 18 juni 2009 inzake de
wet
die
van
toepassing
is
op
de
echtscheidingsprocedure" (nr. 13942)
3
Question de M. Raf Terwingen au secrétaire
d'État au Budget, adjoint au premier ministre, et
secrétaire d'État à la Politique des familles,
adjoint à la ministre de l'Emploi, et en ce qui
concerne les aspects du droit des personnes et
de la famille, adjoint au ministre de la Justice sur
"les conséquences de l'arrêt de la Cour
constitutionnelle du 18 juin 2009 en ce qui
concerne la loi applicable à la procédure de
divorce" (n° 13942)
3
Sprekers:
Raf
Terwingen,
Melchior
Wathelet, staatssecretaris voor Begroting en
Gezinsbeleid
Orateurs: Raf Terwingen, Melchior Wathelet,
secrétaire d'État au Budget et à la Politique
des Familles
Samengevoegde vragen van
5
Questions jointes de
5
- de heer Fouad Lahssaini aan de minister van
Justitie over "de overbevolking in de gevangenis
van Jamioulx" (nr. 13778)
5
- M. Fouad Lahssaini au ministre de la Justice sur
"la surpopulation à la prison de Jamioulx"
(n° 13778)
5
- mevrouw Valérie Déom aan de minister van
Justitie over "de toestand in de gevangenis van
Jamioulx" (nr. 13825)
5
- Mme Valérie Déom au ministre de la Justice sur
"la situation à la prison de Jamioulx" (n° 13825)
5
Sprekers: Fouad Lahssaini, Valérie Déom,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Fouad Lahssaini, Valérie Déom,
Stefaan De Clerck, ministre de la Justice
Vraag van de heer Jef Van den Bergh aan de
minister van Justitie over "de geklasseerde
verkeersboetes" (nr. 13638)
8
Question de M. Jef Van den Bergh au ministre de
la Justice sur "les amendes routières classées
sans suite" (n° 13638)
8
Sprekers: Jef Van den Bergh, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Jef Van den Bergh, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
Vraag van mevrouw Clotilde Nyssens aan de
minister van Justitie over "de voorlopige
invrijheidstelling van gevangenen om medische
redenen" (nr. 13722)
10
Question de Mme Clotilde Nyssens au ministre de
la Justice sur "la libération provisoire de détenus
pour raisons médicales" (n° 13722)
10
Sprekers: Clotilde Nyssens, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Clotilde Nyssens, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
Vraag van de heer Fouad Lahssaini aan de
minister van Justitie over "het verslag van de
Centrale
Toezichtsraad
voor
het
Gevangeniswezen" (nr. 13753)
11
Question de M. Fouad Lahssaini au ministre de la
Justice sur "le rapport du Conseil central de
surveillance pénitentiaire" (n° 13753)
11
Sprekers: Fouad Lahssaini, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Fouad Lahssaini, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
ii
Vraag van de heer Xavier Baeselen aan de
minister van Justitie over "de vergadering van
18 mei 2009 over het oprichten van een
expertisenetwerk 'homofobie' bij het College van
procureurs-generaal" (nr. 13780)
12
Question de M. Xavier Baeselen au ministre de la
Justice sur "la réunion du 18 mai 2009 relative à
la mise en place d'un réseau d'expertise
homophobie au sein du Collège des procureurs
généraux" (n° 13780)
12
Sprekers: Xavier Baeselen, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Xavier Baeselen, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
Vraag van mevrouw Clotilde Nyssens aan de
minister van Justitie over "de hulpverlening aan
gedetineerden" (nr. 13798)
13
Question de Mme Clotilde Nyssens au ministre de
la Justice sur "les services d'aide aux détenus en
prison" (n° 13798)
13
Sprekers: Clotilde Nyssens, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Clotilde Nyssens, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
14
Questions jointes de
14
- de heer Raf Terwingen aan de minister van
Justitie over "de onverwachte vrijlating van
zeventien mensensmokkelaars" (nr. 13835)
14
- M. Raf Terwingen au ministre de la Justice sur
"la libération inattendue de dix-sept trafiquants
d'êtres humains" (n° 13835)
14
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie
over
"de
vrijlating
van
vijftien
mensensmokkelaars" (nr. 13872)
14
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"la libération de quinze trafiquants d'êtres
humains" (n° 13872)
14
Sprekers: Raf Terwingen, Bart Laeremans,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Raf Terwingen, Bart Laeremans,
Stefaan De Clerck, ministre de la Justice
Vraag van mevrouw Hilde Vautmans aan de
minister van Justitie over "stalking" (nr. 13845)
16
Question de Mme Hilde Vautmans au ministre de
la Justice sur "le harcèlement" (n° 13845)
16
Sprekers: Hilde Vautmans, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Hilde Vautmans, Stefaan De
Clerck, ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
16
Questions jointes de
16
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "het tekort aan veiligheidspersoneel
in het Justitiepaleis te Brussel" (nr. 13846)
16
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"le manque de personnel de sécurité au Palais de
Justice de Bruxelles" (n° 13846)
16
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "het structureel tekort aan
veiligheidspersoneel
in
het
Brusselse
Justitiepaleis" (nr. 13980)
16
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"la pénurie structurelle de personnel de sécurité
au Palais de Justice de Bruxelles" (n° 13980)
16
Sprekers: Renaat Landuyt, Bart Laeremans,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Renaat Landuyt, Bart Laeremans,
Stefaan De Clerck, ministre de la Justice
Vraag van de heer Raf Terwingen aan de minister
van Justitie over "de volledige of gedeeltelijke
kosteloosheid van de juridische bijstand en de
rechtsbijstand bij aangifte van een faillissement
door een natuurlijk persoon" (nr. 13855)
18
Question de M. Raf Terwingen au ministre de la
Justice sur "la gratuité partielle ou totale de l'aide
juridique et de l'assistance judiciaire en cas de
déclaration de faillite par une personne physique"
(n° 13855)
18
Sprekers: Raf Terwingen, Stefaan De
Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Raf Terwingen, Stefaan De Clerck,
ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
20
Questions jointes de
20
- mevrouw Hilde Vautmans aan de minister van
Justitie over "het hoge aantal onbestrafte
verkrachtingen" (nr. 13856)
20
- Mme Hilde Vautmans au ministre de la Justice
sur "le nombre important de viols impunis"
(n° 13856)
20
- de heer Jean-Jacques Flahaux aan de minister
van Binnenlandse Zaken over "de lage
ophelderingsgraad bij verkrachtingszaken in
België" (nr. 13870)
20
- M. Jean-Jacques Flahaux au ministre de
l'Intérieur sur "le faible taux d'élucidation des
affaires de viol en Belgique" (n° 13870)
20
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
iii
- mevrouw Sonja Becq aan de minister van
Justitie over "het hoge aantal onbestrafte
verkrachtingen" (nr. 13948)
20
- Mme Sonja Becq au ministre de la Justice sur
"le nombre important de viols impunis" (n° 13948)
20
Sprekers: Hilde Vautmans, Jean-Jacques
Flahaux, Sonja Becq, Stefaan De Clerck,
minister van Justitie
Orateurs: Hilde Vautmans, Jean-Jacques
Flahaux, Sonja Becq, Stefaan De Clerck,
ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
25
Questions jointes de
25
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "de neutrale uitstraling van ministerie
en kabinet" (nr. 13874)
25
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"l'image de neutralité des ministères et cabinets"
(n° 13874)
25
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de neutraliteit van de
webpagina's van de FOD Justitie" (nr. 13888)
25
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la neutralité des pages web du
SPF Justice" (n° 13888)
25
Sprekers:
Bart
Laeremans,
Els
De
Rammelaere, Stefaan De Clerck, minister
van Justitie
Orateurs:
Bart
Laeremans,
Els
De
Rammelaere, Stefaan De Clerck, ministre de
la Justice
Vraag van mevrouw Sabien Lahaye-Battheu aan
de minister van Justitie over "de hertekening van
het gerechtelijk landschap en de gevolgen hiervan
voor
de
gerechtelijke
arrondissementen"
(nr. 13878)
26
Question de Mme Sabien Lahaye-Battheu au
ministre de la Justice sur "la refonte du paysage
judiciaire et ses conséquences sur les
arrondissements judiciaires" (n° 13878)
26
Sprekers: Sabien Lahaye-Battheu, Stefaan
De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Sabien Lahaye-Battheu, Stefaan
De Clerck, ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
27
Questions jointes de
27
- de heer Bruno Stevenheydens aan de minister
van Justitie over "de minderjarige daders van
misdrijven te Ninove en Houthalen die wegens
plaatsgebrek werden vrijgelaten" (nr. 13897)
27
- M. Bruno Stevenheydens au ministre de la
Justice sur "les auteurs mineurs de délits à
Ninove et à Houthalen relâchés par manque de
place" (n° 13897)
27
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "de uitbreiding van de capaciteit met
het oog op de plaatsing van probleemjongeren"
(nr. 13933)
27
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"l'extension de la capacité en vue du placement
des jeunes à problèmes" (n° 13933)
27
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de recente gevallen van
jeugdcriminaliteit
en
het
gebrek
aan
opvangplaatsen" (nr. 13955)
27
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "les cas récents de délinquance
juvénile et le manque de places d'accueil"
(n° 13955)
27
- mevrouw
Mia De Schamphelaere
aan
de
minister van Justitie over "jeugddelinquentie"
(nr. 13963)
27
- Mme Mia De Schamphelaere au ministre de la
Justice sur "la délinquance juvénile" (n° 13963)
27
Sprekers: Bruno Stevenheydens, Els De
Rammelaere, Mia De Schamphelaere,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Bruno Stevenheydens, Els De
Rammelaere, Mia De Schamphelaere,
Stefaan De Clerck, ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
31
Questions jointes de
31
- de heer Luk Van Biesen aan de minister van
Justitie over "de handel in baby's" (nr. 13932)
31
- M. Luk Van Biesen au ministre de la Justice sur
"la vente de bébés" (n° 13932)
31
- mevrouw
Mia De Schamphelaere
aan
de
minister van Justitie over "de commercialisering
van het draagmoederschap" (nr. 13949)
31
- Mme Mia De Schamphelaere au ministre de la
Justice sur "la commercialisation de la maternité
de substitution" (n° 13949)
31
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
iv
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "het draagmoederschap"
(nr. 13959)
31
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la maternité de substitution"
(n° 13959)
31
Sprekers: Luk Van Biesen, Mia De
Schamphelaere, Els De Rammelaere,
Stefaan De Clerck, minister van Justitie
Orateurs: Luk Van Biesen, Mia De
Schamphelaere, Els De Rammelaere,
Stefaan De Clerck, ministre de la Justice
Samengevoegde vragen van
33
Questions jointes de
33
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "de vervroegde vrijlatingen van
gevangenen tegen midden juli om aan de
overbevolking in de gevangenissen te verhelpen"
(nr. 13941)
33
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"les libérations anticipées de détenus d'ici à la mi-
juillet pour remédier à la surpopulation carcérale"
(n° 13941)
33
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "de plannen om gedetineerden nog
sneller vrij te laten" (nr. 13943)
33
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"les projets visant à libérer encore plus
rapidement des détenus" (n° 13943)
33
- de heer Xavier Baeselen aan de minister van
Justitie over "de vervroegde vrijlatingen om de
druk op de gevangenissen inzake overbevolking
te verlichten" (nr. 13953)
33
- M. Xavier Baeselen au ministre de la Justice sur
"les libérations anticipées pour soulager la
pression sur les prisons en termes de
surpopulation carcérale" (n° 13953)
33
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de vervroegde vrijlating van
gedetineerden" (nr. 13956)
33
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la libération anticipée de détenus"
(n° 13956)
33
- mevrouw Sabien Lahaye-Battheu aan de
minister van Justitie over "maatregelen om de
overbevolking van de gevangenissen tegen te
gaan" (nr. 13957)
33
- Mme Sabien Lahaye-Battheu au ministre de la
Justice sur "les mesures destinées à lutter contre
la surpopulation carcérale" (n° 13957)
33
Sprekers: Bart Laeremans, Xavier Baeselen,
Els De Rammelaere, Sabien Lahaye-
Battheu, Stefaan De Clerck, minister van
Justitie
Orateurs: Bart Laeremans, Xavier Baeselen,
Els De Rammelaere, Sabien Lahaye-
Battheu, Stefaan De Clerck, ministre de la
Justice
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
1
COMMISSIE VOOR DE JUSTITIE
COMMISSION DE LA JUSTICE
van
WOENSDAG
24
JUNI
2009
Namiddag
______
du
MERCREDI
24
JUIN
2009
Après-midi
______
De vergadering wordt geopend om 14.18 uur en
voorgezeten door de heer Raf Terwingen.
La réunion publique est ouverte à 14 h 18 sous la
présidence de M. Raf Terwingen.
01 Vraag van mevrouw Hilde Vautmans aan de
staatssecretaris voor Begroting, toegevoegd aan
de eerste minister, en staatssecretaris voor
Gezinsbeleid, toegevoegd aan de minister van
Werk, en wat de aspecten inzake personen- en
familierecht betreft, toegevoegd aan de minister
van Justitie, over "doodgeboren kinderen"
(nr. 13841)
01 Question de Mme Hilde Vautmans au
secrétaire d'État au Budget, adjoint au premier
ministre, et secrétaire d'État à la Politique des
familles, adjoint à la ministre de l'Emploi, et en ce
qui concerne les aspects du droit des personnes
et de la famille, adjoint au ministre de la Justice
sur "les enfants mort-nés" (n° 13841)
01.01 Hilde Vautmans (Open Vld): Ouders van
een doodgeboren kind krijgen enkel een
overlijdensakte en een akte van een levenloos
geboren kind. De afwezigheid van een geboorteakte
zorgt voor een aantal praktische problemen in deze
voor ouders al zeer moeilijke tijd. Zo kunnen er
problemen
zijn
met
de
aanvraag
van
bevallingsverlof of kraamgeld en niet elk
ziekenfonds gaat hier even delicaat mee om. Als
een kind doodgeboren wordt na meer dan 180
dagen kan het wel begraven worden, maar voor
jongere kindjes is er geen enkele omkadering.
In een recent artikel verklaarde de woordvoerster
van de minister dat het onmogelijk is om
doodgeboren kinderen een geboorteakte te geven
wegens de erfenisrechten. Kan de minister dit
toelichten?
Ik heb een wetsvoorstel ingediend om de grens van
180 dagen te verlagen, maar ook de minister werkt
momenteel
blijkbaar
aan
een
gelijkaardig
wetsvoorstel. Wanneer zal dit ontwerp voorgelegd
worden aan het Parlement? Wordt er overlegd met
de organisatie Met Lege Handen?
01.01 Hilde Vautmans (Open Vld): Les parents
d'un enfant mort-né reçoivent uniquement un acte
de décès et un acte de déclaration d'enfant sans
vie. L'absence d'acte de naissance engendre un
certain nombre de problèmes pratiques et ce, à un
moment déjà très pénible pour les parents. Des
problèmes peuvent notamment survenir à propos
de la demande de congé de maternité ou
d'allocation de naissance, et toutes les mutualités
ne font pas nécessairement preuve de la même
délicatesse en la matière. Lorsqu'un enfant meurt
après plus de 180 jours de gestation, il peut être
mis en terre, mais pour ceux qui meurent à un
stade plus précoce, aucun encadrement n'est
prévu.
Dans un article paru récemment, la porte-parole du
ministre déclarait qu'il était impossible de délivrer un
acte de naissance pour les enfants mort-nés en
raison des droits de succession. Le ministre peut-il
expliciter cette déclaration ?
J'ai déposé une proposition de loi visant à abaisser
le seuil des 180 jours, mais il semble que le ministre
soit également en train d'élaborer une projet de loi
en la matière. Quand celui-ci sera-t-il soumis au
Parlement ? Une concertation est-elle en cours à ce
sujet avec l'association Met Lege Handen ?
01.02
Staatssecretaris
Melchior
Wathelet 01.02 Melchior Wathelet, secrétaire d'État (en
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
2
(Nederlands): Bij het verlies van een kind tijdens de
zwangerschap
hebben
ouders
nood
aan
begeleiding bij het rouwproces en aan erkenning
van hun kind en hun ouderschap. Het antwoord van
mijn woordvoerster in de pers werd wellicht
onvolledig gepubliceerd.
In de huidige wetgeving moet een kind levend en
levensvatbaar geboren worden om over een
rechtspersoonlijkheid te kunnen beschikken. Hieruit
vloeien de erfenisrechten voort en de toekenning
van de familienaam. A fortiori beschikt een
doodgeboren
kind
dus
niet
over
een
rechtspersoonlijkheid en wordt er ook geen
geboorteakte opgemaakt, enkel een akte van
aangifte van een levenloos geboren kind. Deze
akte, opgesteld vanaf 180 dagen na de verwekking
van het kind, opent het recht op geboortepremies,
moederschapsverlof en fiscale aftrekbaarheid van
het kind voor het jaar van de geboorte.
Wanneer het kind op het moment van de geboorte
nog leefde, maakt de ambtenaar van de burgerlijke
stand een geboorteakte op, gevolgd door een
overlijdensakte. De circulaire van 10 april 1999 van
de minister van Justitie is ter zake klaar en duidelijk.
Het aangekondigde ontwerp is klaar en volgt het
normale traject van het interkabinettenoverleg
alvorens het zal worden voorgelegd aan de Raad
van State. Ik hoop nog voor het einde van de zomer
een wetsontwerp te kunnen indienen. Dit
wetsontwerp voorziet in de verlaging van de
levensvatbaarheidsgrens tot 140 dagen voor de
akte van aangifte van een levenloos kind, in de
mogelijkheid om een voornaam in te schrijven in
een speciaal register voor foetussen tussen 106 en
140 dagen en in een verlaging van de grens
betreffende de wettelijke periode van verwekking
van het kind.
Tijdens het colloquium van maart 2009 heb ik
diverse persoonlijke contacten gehad met artsen,
psychologen, vroedvrouwen en ouders die
dergelijke
drama's
hebben
meegemaakt.
Binnenkort zal ik ook enkele leden ontmoeten van
de door vermelde organisatie.
néerlandais) : Les parents qui perdent un enfant
pendant la grossesse doivent bénéficier d'un
accompagnement pendant le processus de deuil et
ont besoin que leur enfant et leur parentalité soient
reconnus. La réponse de ma porte-parole telle
qu'elle a été publiée dans la presse était sans doute
incomplète.
Aux termes de la législation actuelle, un enfant doit
naître vivant et viable pour se voir reconnaître la
personnalité juridique dont résultent les droits de
succession et l'attribution du patronyme. A fortiori
donc, un enfant mort-né ne possède pas la
personnalité juridique. Il n'est pas non plus procédé
en ce qui le concerne à la rédaction d'un acte de
naissance mais seulement à celle d'un acte de
déclaration d'un enfant né sans vie. Cet acte, rédigé
180 jours après la conception de l'enfant, ouvre le
droit aux primes de naissance, au congé de
maternité et à la déduction fiscale de l'enfant pour
l'année de la naissance.
Si l'enfant était encore vivant au moment de la
naissance, le fonctionnaire de l'état civil établit un
acte de naissance, suivi d'un acte de décès. La
circulaire du 10 avril 1999 du ministre de la Justice
est très claire à ce propos.
Le projet annoncé est prêt et fait l'objet de la
procédure de concertation inter-cabinets habituelle.
Il sera ensuite soumis au Conseil d'État. J'espère
encore pouvoir déposer un projet de loi avant la fin
de l'été. Celui-ci prévoira la réduction de la limite
légale de viabilité à 140 jours pour l'acte de
déclaration d'un enfant sans vie, la possibilité
d'inscrire un prénom dans un registre spécial pour
les foetus entre 106 et 140 jours et un abaissement
de la limite en ce qui concerne la période légale
pour la conception de l'enfant.
Lors du colloque de mars 2009, j'ai eu des contacts
personnels avec des médecins, des psychologues,
des accoucheuses et des parents qui ont vécu de
tels drames. Je rencontrerai prochainement aussi
des membres de l'organisation que vous avez citée.
01.03 Hilde Vautmans (Open Vld): Ik dank de
minister voor de juridische verduidelijking van deze
problematiek. Het is positief dat het wetsvoorstel
tegen het einde van de zomer klaar zal zijn en dat
ouders de mogelijkheid zullen krijgen om een
doodgeboren kindje een naam en dus ook een
plaats in het gezin te geven. Onze partij zal dit
ontwerp eenparig steunen.
01.03 Hilde Vautmans (Open Vld) : Je remercie le
ministre pour cet éclairage juridique du problème.
Je me réjouis d'apprendre que le projet de loi sera
prêt pour la fin de l'été et que les parents auront la
possibilité de donner à un enfant mort-né un nom et
donc également une place au sein de la famille.
Notre parti soutiendra ce projet unanimement.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
3
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
Voorzitter: mevrouw Mia De Schamphelaere.
Présidente : Mme Mia De Schamphelaere.
02 Vraag van de heer Raf Terwingen aan de
staatssecretaris voor Begroting, toegevoegd aan
de eerste minister, en staatssecretaris voor
Gezinsbeleid, toegevoegd aan de minister van
Werk, en wat de aspecten inzake personen- en
familierecht betreft, toegevoegd aan de minister
van Justitie, over "de gevolgen van het arrest van
het Grondwettelijk Hof van 18 juni 2009 inzake de
wet
die
van
toepassing
is
op
de
echtscheidingsprocedure" (nr. 13942)
02 Question de M. Raf Terwingen au secrétaire
d'État au Budget, adjoint au premier ministre, et
secrétaire d'État à la Politique des familles,
adjoint à la ministre de l'Emploi, et en ce qui
concerne les aspects du droit des personnes et
de la famille, adjoint au ministre de la Justice sur
"les conséquences de l'arrêt de la Cour
constitutionnelle du 18 juin 2009 en ce qui
concerne la loi applicable à la procédure de
divorce" (n° 13942)
02.01 Raf Terwingen (CD&V): Op 18 juni 2009
kwam er opnieuw een arrest van het Grondwettelijk
Hof betreffende de overgangsregeling van het
nieuwe echtscheidingsrecht. Het arrest bepaalt dat
wanneer
een
echtscheidingsprocedure
werd
ingesteld vóór de inwerkingtreding van de nieuwe
wet, de vroegere bepalingen van toepassing blijven
op de hele procedure, met inbegrip van de
tegenvordering die werd ingesteld na de
inwerkingtreding van de wet. Blijkbaar blijven er dus
problemen rijzen met de interpretatie van de
overgangsregeling.
Wat zijn de concrete gevolgen van dit laatste arrest
voor de rechtspraktijk? Wat is de stand van zaken
betreffende
de
aangekondigde
evaluatie?
Overweegt de minister maatregelen in het licht van
dit arrest?
02.01 Raf Terwingen (CD&V) : Le 18 juin 2009, la
Cour constitutionnelle a rendu un nouvel arrêt relatif
au règlement transitoire du nouveau droit du
divorce. Cet arrêt dispose que si une procédure de
divorce a été engagée avant l'entrée en vigueur de
la nouvelle loi, les dispositions antérieures restent
applicables à l'ensemble de cette procédure, y
compris à la conclusion prise contradictoirement
après l'entrée en vigueur de la loi. Manifestement,
l'interprétation de ce règlement transitoire continue
de poser problème.
Quelles sont concrètement les conséquences de ce
dernier arrêt sur le plan de la pratique juridique ?
Où en est l'évaluation annoncée ? Le ministre
envisage-t-il de prendre des mesures à la suite de
cet arrêt ?
02.02
Staatssecretaris
Melchior
Wathelet
(Nederlands): Artikel 28 van de bijzondere wet van
6 januari 1989 op het Arbitragehof, thans
Grondwettelijk Hof, bepaalt dat elk rechtscollege
zich moet voegen naar de inhoud van het arrest van
het Grondwettelijk Hof. De rechter zal dus artikel 42
paragraaf 2 van de wet van 27 april 2007 buiten
toepassing moeten laten, aangezien dit artikel
volgens het Grondwettelijk Hof in strijd is met de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
02.02 Melchior Wathelet, secrétaire d'État (en
néerlandais) : L'article 28 de la loi spéciale du
6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, dénommé
aujourd'hui Cour constitutionnelle, prévoit que toute
juridiction doit se conformer à la teneur de l'arrêt de
la Cour constitutionnelle. Le juge devra donc
déclarer inapplicable l'article 42, § 2 de la loi du
27 avril 2007 étant donné que, selon la Cour
constitutionnelle, cet article est contraire aux articles
10 et 11 de la Constitution.
Ik wil de problematiek even duiden.
Er is een vordering tot echtscheiding ingesteld bij
dagvaarding van 7 juni 2009 op grond van de oude
artikels 229 en 231.
De tegenpartij heeft op 31 december 2007 een
tegenvordering ingesteld op basis van het nieuwe
artikel 229, hetgeen door de verwijzende rechter
gegrond werd verklaard op basis van de nieuwe
wet. Aangezien de tegenvordering na de
inwerkingtreding van de nieuwe wet werd ingesteld,
Permettez-moi
d'esquisser
brièvement
la
problématique.
Une demande en divorce a été introduite par la voie
d'une citation du 7 juin 2009 sur la base des
anciens articles 229 et 231.
Le 31 décembre 2007, la partie adverse a introduit
sur la base du nouvel article 229 une demande
reconventionnelle que le juge de renvoi, se fondant
sur la nouvelle loi, a estimé fondée. La demande
reconventionnelle ayant été introduite après l'entrée
en vigueur de la nouvelle loi, il y avait lieu
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
4
moesten
de
nieuwe
wetsartikelen
worden
toegepast.
Een betwisting over vordering tot onderhoudsgelden
leidde tot de verwijzing. De rechter kende aan de
hoofdeiser een uitkering tot onderhoudsgeld toe op
grond
van
het
oude
artikel,
maar
de
overgangsbepaling in de wet van 2007 maakte het
de verwerende partij onmogelijk zich te verzetten
tegen een op grond van een vóór 1 september 2007
toegekende onderhoudsuitkering.
De rechter vroeg aan het Grondwettelijk Hof of de
toepassing van de nieuwe wet op de hoofdvordering
in strijd is met grondwetsartikelen 10 en 11. Volgens
een eerste strekking in de rechtspraak en
rechtsleer, die door de verwijzende rechter is
aangenomen, is de tegenvordering onderworpen
aan de nieuwe wet. Volgens een tweede strekking
blijft de oude wet van toepassing, ook op de
tegenvordering die ingesteld is na inwerkingtreding
van de nieuwe wet. Het Grondwettelijk Hof
oordeelde dat de eerste interpretatie inderdaad
discriminatoir is, maar dat dat artikel ook perfect in
de zin van de tweede strekking kan worden
geïnterpreteerd.
d'appliquer les nouveaux articles.
Un litige à propos de la demande en paiement
d'aliments a donné lieu au renvoi. Le juge a accordé
des aliments au demandeur principal sur la base de
l'ancien article mais la disposition transitoire de la
loi de 2007 empêchait la partie défenderesse de
s'opposer à l'octroi d'aliments décidé avant le 1er
septembre 2007.
Le juge a demandé à la Cour constitutionnelle si
l'application de la nouvelle loi à la demande en
principal était contraire aux articles 10 et 11 de la
Constitution. Selon une première tendance
jurisprudentielle et doctrinale, retenue par le juge de
renvoi, la demande reconventionnelle tombe sous
l'application de la nouvelle loi. Selon une autre
tendance, l'ancienne loi reste d'application,
également à la demande reconventionnelle
introduite après l'entrée en vigueur de la nouvelle
loi. La Cour constitutionnelle a estimé que la
première interprétation est en effet discriminatoire
mais que l'article concerné peut très bien aussi être
interprété en fonction de la seconde tendance.
Dat
betekent
dat,
wanneer
een
echtscheidingsprocedure werd ingesteld vóór de
inwerkingtreding van de nieuwe echtscheidingswet,
de erin vermelde oude bepalingen van het Burgerlijk
Wetboek van toepassing blijven op de hele
procedure, zo ook de vordering ingesteld na 1
september 2007. Volgens het Hof is er dus geen
verschil in behandeling. De rechters bepalen hoe zij
ermee zullen omgaan en hoe zij dit zullen vertalen
in hun rechtspraak.
Nu artikel 42 van de wet van 2009 het voorwerp
uitmaakt van de rechtspraak van het Grondwettelijk
Hof, zal een initiatief noodzakelijk zijn. De gevolgen
van de vernietiging worden onderzocht.
Vandaag zijn er nog prejudiciële vragen hangende
bij het Hof omtrent de echtscheidingswet met
pleidooien op respectievelijk 7 en 14 juli. Die
uitspraken zullen nuttig zijn voor de richting van de
te nemen initiatieven.
Omtrent de wetgevende maatregelen wordt nu
reeds gereageerd op de arresten van het Hof. De
als discriminerend weerhouden bepalingen over het
automatisch ten laste leggen van de eisende
partijen van alle kosten in het geval van een
eenzijdige aanvraag tot echtscheiding, maken het
voorwerp uit van een wetsontwerp in de commissie
Justitie.
Cela signifie que si une procédure de divorce a été
engagée avant l'entrée en vigueur de la nouvelle loi
sur le divorce, les anciennes dispositions du Code
civil qui y sont mentionnées s'appliquent à
l'ensemble de la procédure, y compris à l'action
intentée après le 1
er
septembre 2007. D'après la
Cour, il n'y a donc pas de différence de traitement. Il
appartient aux juges de définir leur position à
l'égard de cet arrêt et l'interprétation qu'ils en feront
dans leur jurisprudence.
À présent que l'article 42 de la loi de 2009 est l'objet
de la jurisprudence de la Cour constitutionnelle, une
initiative devra être prise. Les effets de l'annulation
seront examinés.
Aujourd'hui encore, des questions préjudicielles
relatives à la loi sur le divorce sont pendantes
devant la Cour et les plaidoiries sont fixées
respectivement aux 7 et au 14 juillet. Ces décisions
seront utiles pour orienter les initiatives à prendre.
En ce qui concerne les initiatives législatives, des
réponses sont d'ores et déjà déjà apportées aux
arrêts de la Cour. Les dispositions, considérées
comme discriminatoires, relative à la mise à charge
automatique de l'entièreté des dépens à la partie
demanderesse en cas de requête unilatérale en
divorce, sont l'objet d'un projet de loi dont la
commission de la Justice a été saisie.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
5
Verschillende wetsvoorstellen formuleren een
oplossing voor de praktische problemen en de
onduidelijkheid, zoals het duidelijk omschrijven van
het betekenen van het echtscheidingsvonnis, de
termijnen voor hoger beroep en de voorziening in
Cassatie.
De gevolgen van de wet moeten verder worden
opgevolgd en geanalyseerd. Door grondig debat
moeten we vervolgens de wet coherent maken,
zodat ze rechtszekerheid kan brengen in een
rechtsprocedure die heel wat burgers aanbelangt.
Des solutions sont formulées dans différentes
propositions de loi pour résoudre les problèmes
concrets et lever les imprécisions concernant, par
exemple, une définition claire de la signification du
jugement de divorce, les délais d'appel et le pourvoi
en cassation.
Il convient d'assurer plus avant le suivi et l'analyse
des effets de la loi. Un débat de fond doit nous
amener ensuite à rendre la loi plus cohérente, de
sorte qu'elle puisse apporter la sécurité juridique
dans une procédure qui concerne de très nombreux
citoyens.
02.03 Raf Terwingen (CD&V): Dat is duidelijk. We
wachten een aantal uitspraken af en zullen zien wat
we eraan doen. Eventueel kunnen we met
ontwerpen of voorstellen de problemen verhelpen
die bij bepaalde artikels bestaan.
02.03 Raf Terwingen (CD&V) : C'est évident.
Nous attendons un certain nombre de décisions et
nous verrons alors ce qu'il est possible de faire.
Nous pourrions peut-être résoudre par le biais de
projets et de propositions les problèmes qui se
posent dans le cadre de certains articles.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
03 Samengevoegde vragen van
- de heer Fouad Lahssaini aan de minister van
Justitie over "de overbevolking in de gevangenis
van Jamioulx" (nr. 13778)
- mevrouw Valérie Déom aan de minister van
Justitie over "de toestand in de gevangenis van
Jamioulx" (nr. 13825)
03 Questions jointes de
- M. Fouad Lahssaini au ministre de la Justice sur
"la surpopulation à la prison de Jamioulx"
(n° 13778)
- Mme Valérie Déom au ministre de la Justice sur
"la situation à la prison de Jamioulx" (n° 13825)
03.01 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!): Op 15 juni
2009 zaten er 440 gevangenen opgesloten in de
gevangenis van Jamioulx, die slechts voor
267 gedetineerden is bedoeld. Die overbevolking
lijdt
tot
ondraaglijke
en
mensonterende
levensomstandigheden voor de gevangenen. Een
en ander heeft echter ook gevolgen voor het
personeel en de vakbondsafvaardigingen beslisten
dan ook een beperkte dienstverlening in te voeren.
De interne psychosociale dienst wordt overspoeld
met problemen waarvoor het niet bevoegd is. Als
gevolg van de beperkte dienstverlening mogen de
sociale diensten die de gedetineerden bijstaan de
gevangenis immers niet meer in.
De gevangenen worden bijna 22 uur op 24
opgesloten, wat de veiligheid niet ten goede komt.
Alle diensten die te maken hebben met werk,
huisvesting en opleiding zijn opgeschort. De
gevangenen blijven bijgevolg langer in de
gevangenis, zodat de overbevolking niet vermindert
en bovendien wordt de basiswet betreffende de
interne rechtspositie van gedetineerden met voeten
getreden. De gevangenis van Jamioulx voert het
lijstje
aan
van
de
meest
overbevolkte
gevangenissen van Europa.
03.01 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!) : Le 15 juin
2009, 440 détenus se trouvaient dans la prison de
Jamioulx alors que son infrastructure ne lui permet
d'en accueillir que 267. Cela engendre des
conditions de vie intolérables et dégradantes pour
les détenus. Cette situation touche aussi le
personnel pénitentiaire au point que les délégations
syndicales ont décidé la mise en place d'un service
restreint. Le service psychosocial interne se
retrouve submergé pour gérer des situations qui ne
sont pas sous sa responsabilité. Le service restreint
interdit l'accès de la prison aux services sociaux
d'aide aux détenus.
Les détenus sont donc quasiment enfermés
22 heures sur 24, ce qui n'apporte pas plus de
sécurité. Tout ce qui touche au travail, au logement,
à la formation est suspendu. Ils sont donc
maintenus plus longtemps en prison, ce qui ne
diminue en rien la surpopulation carcérale et
respecte encore moins la loi de principe sur le statut
interne des détenus. La prison de Jamioulx est
devenue leader de la surpopulation en Europe.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
6
Hoe zal u ervoor zorgen dat de basiswet wordt
toegepast? Welke maatregelen zal u op korte
termijn nemen om die overbevolking nog voor de
zomer te verhelpen? Wat is op dit ogenblik de
dichtheid van de gevangenispopulatie per vierkante
meter in de gevangenissen? Kan u die gegevens
opsplitsen volgens de Gewesten, zodat we een
duidelijker kijk krijgen op het fenomeen van de
overbevolking? Naar verluidt zouden er op dit
ogenblik meer dan 10.600 gedetineerden zijn.
Comment allez-vous faire appliquer la loi de
principe ? Quelles solutions rapides envisagez-vous
pour faire face à cette surpopulation dès avant
I'été ? Pouvez-vous me fournir la densité carcérale,
au mètre carré, aujourd'hui dans les prisons en
fonction des Régions afin que nous puissions avoir
une vision plus explicite du phénomène de
surpopulation. On annonce en effet un nombre qui
a dépassé les 10.600 détenus.
03.02 Valérie Déom (PS): Op 15 juni sprak het
Observatoire
international
des
prisons
zijn
bezorgdheid uit over de rampzalige arbeids- en
detentieomstandigheden in de gevangenis van
Jamioulx.
De
overbevolking
(440 gedetineerden
voor
267 plaatsen) leidt er tot mensonterende en
penibele detentieomstandigheden die ervoor zorgen
dat de gedetineerden moeilijk toegang krijgen tot de
diensten voor sociale bijstand. Een en ander komt
hun resocialisatie niet ten goede en helpt evenmin
recidive voorkomen.
Alle penitentiaire experts zijn het er nochtans over
eens dat het bevorderen van de resocialisatie een
veel doeltreffender middel is om overbevolking
tegen te gaan dan een uitbreiding van het aantal
beschikbare plaatsen.
In zijn verslag van 2008 hekelt het Directoraat-
generaal Penitentiaire inrichtingen het overmatige
aantal gedetineerden in voorlopige hechtenis
(36,8 procent van de gevangenisbevolking), de
zwaardere straffen die sinds een tiental jaar door de
rechters worden opgelegd en de sterke daling van
het aantal voorwaardelijke invrijheidstellingen.
03.02 Valérie Déom (PS) : Le 15 juin,
l'Observatoire
international
des
prisons
a
communiqué ses inquiétudes quant aux conditions
de travail et de détention catastrophiques à la
prison de Jamioulx.
La surpopulation (440 détenus pour 267 places) y
induit des conditions de détention dégradantes et
pénibles, rendant difficile l'accès des services
sociaux d'aide aux détenus, ce qui ne favorise ni le
reclassement ni la prévention de la récidive.
Tous les spécialistes du milieu carcéral affirment
pourtant que travailler à la réinsertion est beaucoup
plus efficace pour lutter contre la surpopulation que
d'augmenter le nombre de places.
La
Direction
générale
des
Établissements
Pénitentiaire dénonce, dans son rapport 2008, un
taux de détention préventive abusif (36,8 % de la
population carcérale), un durcissement des peines
prononcées par les juges depuis une dizaine
d'années ainsi qu'une forte diminution du nombre
de libérations conditionnelles.
Zouden we er niet beter aan doen, in plaats van
onze gedetineerden bij onze noorderburen te
droppen, ons te laten leiden door hun positieve
ervaring
in
de
strijd
tegen
overbevolkte
gevangenissen? Hoe kunnen we de detentie- en de
arbeidsvoorwaarden verbeteren?
Plutôt que d'envoyer nos détenus chez nos voisins
néerlandais, pourquoi ne pas nous inspirer des
expériences positives de ceux-ci dans la lutte contre
la surpopulation carcérale ? Comment améliorer les
conditions de détention et de travail ?
03.03 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands): Er
staat nog een achttal vragen over het
gevangenisbeleid op de agenda. In de toekomst
kunnen we misschien beter bepaalde thema's
groeperen.
03.03 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : A l'ordre du jour figurent encore huit
questions portant sur la politique pénitentiaire. Il
serait peut-être utile à l'avenir de grouper certaines
questions par thèmes.
(Frans) Het klopt dat de gevangenis van Jamioulx
een van de dichtstbevolkte van België is. Daardoor
moeten de gedetineerden er in mensonwaardige
omstandigheden
leven
en
zijn
de
werkomstandigheden van het personeel er uiterst
(En français) Il est exact que la prison de Jamioulx
est une des plus peuplées du pays. Cela a pour
conséquences une dégradation des conditions de
vie des détenus et des conditions de travail du
personnel. Ces constatations figurent dans l'avis du
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
7
precair. Die vaststellingen staan in het advies van
de
Centrale
Toezichtsraad
voor
het
Gevangeniswezen.
In de eerste plaats moet er komaf worden gemaakt
met
de
overbevolking
en
moet
de
gevangenisbevolking
over
de
diverse
gevangenissen
worden
verspreid.
Wat
de
gemiddelde
beschikbare
oppervlakte
per
gevangenis en per Gewest en de oppervlakte van
een cel betreft, bestaan er in België geen normen.
In de praktijk gaat men ervan uit dat er in een cel
van minder dan 8 m² slechts één gevangene mag
worden ondergebracht, terwijl een cel van 16 m²
volstaat voor drie gedetineerden.
In Nederland werd de gevangeniscapaciteit
verdrievoudigd en staan er momenteel 3.000 à
4.000 cellen leeg. We onderhandelen met de
Nederlandse
regering
over
de
huur
van
500 plaatsen in de gevangenis van Tilburg.
De problemen in de gevangenis van Jamioulx doen
zich ook in andere gevangenissen voor. Er worden
gesprekken gevoerd met alle verantwoordelijken
om tot een solidaire oplossing te komen.
Conseil central de surveillance pénitentiaire.
Il faut tout d'abord endiguer la surpopulation et
répartir la population carcérale entre les différentes
prisons. Concernant la superficie moyenne
disponible par prison et par Région et la superficie
d'une cellule, il n'existe pas de normes en Belgique.
En pratique, on considère qu'une cellule de moins
de 8 m
2
est prévue pour un détenu tandis qu'une
cellule de 16 m
2
est prévue pour trois détenus.
Les Pays-Bas ont triplé leur capacité carcérale et
ont actuellement entre 3.000 et 4.000 cellules libres.
Nous négocions avec le gouvernement néerlandais
la location de 500 places dans la prison de Tilburg.
Les problèmes à la prison de Jamioulx se
présentent dans d'autres prisons. Des discussions
sont en cours avec tous les responsables en vue de
trouver une solution solidaire.
Indien we over 500 bijkomende plaatsen zouden
beschikken, zou het aantal gedetineerden in alle
gevangenissen kunnen worden verminderd en zou
een nieuw beleid vorm kunnen krijgen. Momenteel
lopen er in dat verband contacten met Nederland,
maar er moeten ook op korte termijn en op alle
niveaus initiatieven worden genomen.
Ik verwijs naar de antwoorden die ik nog zal geven
op andere vragen die vandaag op de agenda staan.
De
Centrale
Toezichtsraad
voor
het
Gevangeniswezen bracht de problemen in kaart.
Ik beschik over alle gegevens met betrekking tot de
gevangenissen op internationaal, Europees en
nationaal vlak. Ik moet de spiraal van problemen die
op gang werd gebracht een halt toeroepen.
Si nous disposions de 500 places supplémentaires,
il serait possible de diminuer le nombre de
prisonniers dans toutes les prisons et de mettre en
place une nouvelle politique. J'ai actuellement des
contacts avec la Hollande à ce sujet mais il faut
aussi que des initiatives soient prises rapidement et
à tous les niveaux.
Je vous demande d'attendre mes réponses à
d'autres questions inscrites à l'ordre du jour. Le
conseil central de surveillance pénitentiaire a fait
l'inventaire des problèmes.
Je dispose de toutes les informations au niveau
international, européen et national concernant les
prisons. Je dois mettre un terme à la spirale des
problèmes qui s'est installée.
03.04 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!): Ik meen
te weten dat sinds enkele jaren wordt gedacht aan
de invoering van een alarmmechanisme, waardoor
gevangenissen nieuwe gedetineerden zouden
kunnen weigeren, om de overbevolking tegen te
gaan.
03.04 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!) : Il me
semble que, depuis plusieurs années, la solution au
problème de surpopulation consiste à mettre en
place un mécanisme d'alerte permettant de refuser
de nouveaux détenus.
Mijn vraag over de normen en de oppervlakte is niet
zonder betekenis. Wanneer iemand van zijn vrijheid
wordt beroofd, moet hij niet extra gestraft worden,
bijvoorbeeld door opsluiting in een zeer kleine
ruimte.
Ma question sur les normes et les superficies n'est
pas anodine. Lorsqu'on prive une personne de
liberté, cela ne doit pas se traduire par d'autres
sanctions comme le confinement.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
8
In Nederland werden er enkele jaren lang nieuwe
gevangenissen gebouwd, maar de magistraten
zagen in dat het geen zin had. Een nieuwe
gevangenis zit al snel weer vol. Nederland is
vervolgens aan de slag gegaan op het vlak van
preventie en heeft herstelmaatregelen ingevoerd.
Het bouwen van gevangenissen in combinatie met
herstelmaatregelen kan resultaat opleveren. Men
weet maar al te goed dat het aantal gedetineerden
zal toenemen als er alleen nieuwe gevangenissen
gebouwd worden.
La Hollande, pendant plusieurs années, s'est lancée
dans la construction de nouvelles prisons, mais les
magistrats ont compris que cela ne servait à rien.
Dès qu'on construit une nouvelle prison, elle est vite
remplie. La Hollande a alors travaillé au niveau de
la prévention et a mis en place des mesures
réparatrices. Les constructions et les mesures
réparatrices couplées peuvent donner des résultats.
Mais si on se contente seulement de nouvelles
constructions, on sait bien que le nombre de
détenus augmentera.
03.05 Valérie Déom (PS): U antwoordt ons
voortdurend dat u aan de strafuitvoering werkt. Wij
hopen snel een tekst te mogen ontvangen. Ik wil
tevens wijzen op de problematiek van de voorlopige
hechtenis, waarvan op onwettige wijze gebruik
wordt gemaakt. Naast de uitbreiding van het
gevangenisbestand moet er werk worden gemaakt
van de strafuitvoering, de alternatieve straffen,
preventie, resocialisatie, enz.
03.05 Valérie Déom (PS) : Vous nous répondez
constamment que vous planchez sur l'application
des peines. Nous espérons qu'un texte nous sera
soumis rapidement. Je rappelle également la
problématique de la détention préventive, qui est
utilisée en contournant la loi. Parallèlement à
l'augmentation du parc carcéral, il importe de
travailler à l'application des peines, aux peines
alternatives, à la prévention, à la réinsertion, etc.
U heeft het over de spreiding van de overbevolking.
Zal u de personeelsformatie van de penitentiaire
beambten uitbreiden? Door de spreiding zouden de
arbeidsomstandigheden
inderdaad
moeten
verbeteren.
Denkt u niet dat de overbrenging van gevangenen
naar een Nederlandse gevangenis opdat ze daar
hun gevangenisstraf zouden uitzitten, onder de
problematiek van de uitlevering valt? De
vertegenwoordigers van de penitentiaire beambten
hebben een alternatief aangereikt in de vorm van
gevangenisboten. Met die oplossing die reeds in
Nederland werd gebruikt, zou er tenminste Belgisch
personeel in dienst kunnen worden genomen,
waarvoor er ook een uitbreiding van het
personeelsbestand zou nodig zijn. Werd dat project
opgedoekt?
Kortom, u werkt aan diverse oplossingen, maar ik
benadruk het belang van overleg met alle actoren.
De voorzitter: U stelt nieuwe vragen.
Vous nous parlez du partage de la surpopulation.
Envisagez-vous une augmentation du cadre des
agents pénitentiaires ? En effet, la répartition devrait
permettre une amélioration des conditions de
travail.
Quant à un emprisonnement aux Pays-Bas, ne
pensez-vous pas que l'envoi de nos prisonniers en
pays étranger relèverait de la problématique de
l'extradition ? Par ailleurs, une alternative est
proposée par les représentants des agents
pénitentiaires : les bateaux-prisons. Cette solution,
qui a déjà été utilisée en Hollande, permettrait au
moins d'engager du personnel belge, ce qui
nécessiterait également une augmentation du
cadre. Ce projet est-il abandonné ?
Bref, vous travaillez sur plusieurs solutions, mais
j'insiste sur l'importance d'une concertation avec
tous les acteurs.
La présidente : Vous posez là de nouvelles
questions.
03.06 Minister Stefaan De Clerck (Frans): Ik zal
daar in mijn antwoord op de hierna volgende vragen
nader op ingaan.
03.06 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
J'y répondrai lors des questions suivantes.
De voorzitter: De minister heeft reeds herhaaldelijk
op de vraag in verband met de gevangenisboten
geantwoord.
La présidente : Le ministre a déjà répondu à la
question des bateaux-prisons à plusieurs reprises.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
04 Vraag van de heer Jef Van den Bergh aan de 04 Question de M. Jef Van den Bergh au ministre
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
9
minister van Justitie over "de geklasseerde
verkeersboetes" (nr. 13638)
de la Justice sur "les amendes routières classées
sans suite" (n° 13638)
04.01 Jef Van den Bergh (CD&V): In 2008 werd
27,3
procent
van
de
vastgestelde
verkeersovertredingen geseponeerd. Het spreekt
voor zich dat dit geen goede zaak is voor de
verkeersveiligheid. Nederland heeft dit probleem
succesvol aangepakt door de invoering van de wet
administratieve handhaving verkeersvoorschriften,
de wet-Mulder, die tot een soepelere afhandeling
van overtredingen leidt en die het OM ontlast.
Waarom werd vorig jaar bijna een derde van de
processen-verbaal
geklasseerd?
Het
seponeringscijfer blijft jaar na jaar constant.
Waarom is het zo moeilijk om vooruitgang te
boeken? Wordt hierdoor de straffeloosheid niet in
de hand gewerkt? Werkt de minister aan een
oplossing om de bestraffing snel en efficiënt te laten
gebeuren? Is de invoering van een systeem naar
analogie van de wet-Mulder een mogelijkheid?
04.01 Jef Van den Bergh (CD&V) : En 2008,
27,3 % des infractions routières constatées ont été
classées sans suite, ce qui est évidemment
déplorable en termes de sécurité routière. Les
Pays-Bas ont géré ce problème judicieusement en
instaurant la loi relative au traitement administratif
des infractions au code de la route, la loi Mulder, qui
permet un règlement plus souple des infractions et
décharge le ministère public.
Pourquoi a-t-on classé près d'un tiers des procès-
verbaux l'année dernière ? Le taux de classements
sans suite demeure constant d'année en année.
Pourquoi est-il si difficile de progresser ? Cette
situation ne favorise-t-elle pas l'impunité ? Le
ministre prépare-t-il une solution pour accélérer et
optimiser les sanctions ? L'instauration d'un
système analogue à celui mis en place par la loi
Mulder est-elle envisageable ?
04.02 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands): Ik
bezorg de heer Van den Bergh het cijfermateriaal
van de dienst Strafrechtelijk Beleid. In 2005 werd 26
procent van de Belgische dossiers geseponeerd, in
2006 28 procent, in 2007 30 procent en in 2008 27
procent. Het aantal blijft dus ongeveer constant.
Ook de verdeling tussen de Gewesten is vrijwel
steeds dezelfde. Er zijn geen cijfers over het aantal
seponeringen per arrondissement beschikbaar.
04.02 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Je vais remettre à M. Van den Bergh
les chiffres du Service de la politique criminelle. En
2005, 26 % des dossiers belges ont été classés
sans suite. Ce chiffre était de 28 % en 2006, de
30 % en 2007 et de 27 % en 2008. Le pourcentage
demeure donc plus ou moins constant. La
répartition entre les Régions demeure également à
peu près identique. Nous ne disposons pas de
chiffres sur le nombre de classements sans suite
par arrondissement.
Om de oorzaken van de seponeringen te kennen, is
er bijkomend analysemateriaal nodig. De parketten
laten mij wel weten dat er een aantal rechtmatige
gronden zijn om dossiers te seponeren. Zo is het
mogelijk dat er geen strafrechtelijke feiten zijn
gepleegd, dat de dader is verdwenen naar het
buitenland of is gestorven of dat de klacht is
ingetrokken. Ik denk dat een grotere efficiëntie
enkel mogelijk is als we het incassosysteem de
hele keten vanaf de eerste vaststelling tot de niet-
betaling, de betwisting en procedure veranderen.
De Nederlandse wet-Mulder is daarvoor een goed
voorbeeld. De verandering van de keten is iets
waarover al lang wordt gepraat in het kader van de
hervorming van Justitie, maar waaraan tot nog toe
niets is gedaan. Wij hebben alvast de ambitie dit
voor te bereiden.
Nous avons besoin de matériel d'analyse
supplémentaire pour connaître les raisons des
classements sans suite. Les parquets font toutefois
observer qu'il existe un certain nombre de motifs
légitimes justifiant le classement sans suite d'un
dossier. Il se peut ainsi qu'aucune infraction pénale
n'ait été commise, que l'auteur a disparu à
l'étranger ou est décédé ou encore que la plainte a
été retirée. Je pense que le seul moyen d'accroître
l'efficacité consiste à modifier le système
d'encaissement, à savoir l'ensemble de la chaîne
de la première constatation au non-paiement, la
contestation et la procédure. Aux Pays-Bas, la loi
Mulder constitue un bon exemple à cet égard. Le
changement de la chaîne fait depuis longtemps
déjà l'objet de discussions dans le cadre de la
réforme de la Justice mais rien de concret n'a
encore été entrepris. Nous avons en tout état de
cause pour ambition de préparer ce changement.
04.03 Jef Van den Bergh (CD&V): Ik dank de
minister voor dat engagement. Er wordt nogal vaak
04.03 Jef Van den Bergh (CD&V) : Je remercie le
ministre d'avoir souscrit cet engagement. L'idée
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
10
van uitgegaan dat de Justitie niet tuk zou zijn op
een nieuw incassosysteem, maar dat blijkt dus niet
waar.
Ik vraag me af hoe groot het aandeel is van het
aantal buitenlanders dat niet kan worden
opgespoord. Met Nederland en Frankrijk hebben wij
al een akkoord gesloten voor het uitwisselen van de
nummerplaatgegevens. Ik hoop dat dit snel kan
worden uitgebreid tot ander landen en uiteindelijk
zelfs een Europees systeem kan worden.
prévaut trop souvent que la Justice ne serait pas
favorable à l'instauration d'un nouveau système
d'encaissement mais nous constatons aujourd'hui
que ce n'est pas exact.
Je me demande quelle proportion représente le
nombre d'étrangers qui ne peuvent être identifiés.
Nous avons déjà conclu un accord avec les Pays-
Bas et la France pour l'échange de données
relatives aux plaques d'immatriculation. J'espère
que cet accord pourra être étendu rapidement à
d'autres pays et pourra même devenir in fine un
système européen.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
05 Vraag van mevrouw Clotilde Nyssens aan de
minister van Justitie over "de voorlopige
invrijheidstelling van gevangenen om medische
redenen" (nr. 13722)
05 Question de Mme Clotilde Nyssens au
ministre de la Justice sur "la libération provisoire
de détenus pour raisons médicales" (n° 13722)
05.01 Clotilde Nyssens (cdH): Na raadpleging
van het Belgisch Staatsblad stel ik vast dat
sommige bepalingen met betrekking tot de
rechtspositie van de gedetineerden nog niet in
werking zijn getreden, omdat er nog geen koninklijk
besluit werd uitgevaardigd. Het is voor zieke
gedetineerden derhalve onmogelijk, indien ze dat
willen, op grond van die bepalingen een voorlopige
invrijheidsstelling om medische redenen te vragen
bij de strafuitvoeringsrechter. Zult u het koninklijk
besluit betreffende de voorlopige invrijheidsstelling
om medische redenen snel uitvaardigen?
05.01 Clotilde Nyssens (cdH) : En consultant le
Moniteur belge, je constate que certaines
dispositions relatives au statut juridique des détenus
ne sont pas encore entrées en vigueur, faute
d'arrêté royal. Des détenus malades, qui l'auraient
souhaité, n'ont dès lors pu se prévaloir de ces
dispositions pour demander au juge d'application
des peines une mesure de libération provisoire pour
raisons médicales. Prendrez-vous rapidement
l'arrêté concernant la libération provisoire des
détenus pour raison médicale ?
05.02 Minister Stefaan De Clerck (Frans): De
gedetineerden ondervinden hiervan geen nadeel,
want die bepaling van de strafuitvoering is al van
toepassing: de minister van Justitie is, zoals
vroeger, gemachtigd om op grond van een medisch
rapport en na de gevangenisdirectie en de dienst
Individuele gevallen van het directoraat-generaal
Penitentiaire inrichtingen om advies te hebben
gevraagd, voorlopige invrijheidsstellingen om
medische redenen toe te staan. In spoedeisende
gevallen kan die procedure in een vrij kort
tijdsbestek worden afgehandeld, wat voor een
aanvraag bij de strafuitvoeringsrechtbank niet zo zal
zijn.
Ik maak thans een inventaris op van de wet om te
bepalen welke onderdelen we ten uitvoer zullen
leggen, en vanaf wanneer. Er werd een
wetsontwerp ingediend met als doel die wet op
enkele punten te wijzigen.
Er wordt momenteel aan de tenuitvoerlegging van
die wet gewerkt; verscheidene aspecten ervan
zullen
zo
snel
mogelijk
moeten
worden
05.02 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
Les détenus ne sont pas désavantagés car cette
modalité d'exécution de la peine est déjà
applicable : le ministre de la Justice a, comme par
le passé, la compétence d'autoriser les libérations
provisoires pour raisons médicales, sur base d'un
rapport médical, d'un avis de la direction de la
prison et du service des cas individuels de
l'administration pénitentiaire. Dans des cas
d'urgence, ce processus peut se dérouler dans un
délai assez bref, ce qui ne sera pas le cas d'une
demande devant le tribunal d'application des
peines.
Je prépare un inventaire de la loi de base afin de
voir quelles parties nous allons mettre en
application et à partir de quand. Un projet de loi a
été déposé afin de modifier quelques éléments de
cette loi.
Le travail de mise en application de cette loi est en
cours et plusieurs éléments seront à réaliser le plus
vite possible.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
11
verwezenlijkt.
05.03 Clotilde Nyssens (cdH): Degenen die mij
daarover hebben aangesproken, willen dat men
vaart zou zetten achter de koninklijke besluiten met
betrekking tot de strafuitvoeringsrechtbanken.
05.03 Clotilde Nyssens (cdH) : Les personnes qui
m'ont interpellée souhaiteraient que l'on accélère le
processus des arrêtés royaux au niveau du tribunal
d'application des peines.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
06 Vraag van de heer Fouad Lahssaini aan de
minister van Justitie over "het verslag van de
Centrale
Toezichtsraad
voor
het
Gevangeniswezen" (nr. 13753)
06 Question de M. Fouad Lahssaini au ministre
de la Justice sur "le rapport du Conseil central de
surveillance pénitentiaire" (n° 13753)
06.01 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!): De
Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen
maakt onlangs zijn rapport van 2007 bekend. Dat
orgaan houdt toezicht op de bejegening van de
gedetineerden en op de naleving van de ter zake
geldende voorschriften. In zijn rapport wijst de raad
op een gebrek aan middelen op alle niveaus.
Wat vindt u van de vaststellingen en aanbevelingen
die in dat rapport worden gedaan? Hoe zal u het
gebrek aan financiële middelen waarop de raad de
vinger legt, verhelpen?
06.01 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!) : Le
Conseil central de surveillance pénitentiaire vient de
remettre son rapport 2007. Cet organe contrôle les
conditions de traitement des détenus et le respect
des règles en la matière. Ce rapport constate un
manque de moyens à tous les niveaux.
Quelle est votre position par rapport aux constats et
recommandations de ce rapport ? Que comptez-
vous mettre en oeuvre pour répondre au manque de
moyens financiers évoqué par celui-ci ?
06.02 Minister Stefaan De Clerck (Frans): Op
maandag 22 juni jongstleden overhandigde een
delegatie van de Centrale Toezichtsraad voor het
Gevangeniswezen me het jaarverslag van 2007 van
die Raad. Ik zal er rekening mee houden bij het
opstellen van mijn nota over het gevangenisbeleid.
Alle aanbevelingen beantwoorden is een enorme
opgave. Het is onmogelijk om van vandaag op
morgen een antwoord te formuleren, precies omdat
het zo'n werk van lange adem is.
We zijn met die delegatie overeengekomen dat we
als volgt te werk zullen gaan: eerst heb ik mijn
administratie verzocht de aanbevelingen die snel
kunnen worden beantwoord, te inventariseren.
Bovendien heb ik ermee ingestemd om in
september opnieuw met de Centrale Toezichtsraad
voor het Gevangeniswezen om de tafel te gaan
zitten.
06.02 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
Ce lundi 22 juin, une délégation du Conseil central
de surveillance pénitentiaire m'a transmis le rapport
annuel 2007. Il en sera tenu compte lors de la
rédaction de ma note sur les politiques
pénitentiaires.
Répondre
à
toutes
les
recommandations
constituerait un travail colossal. Il est impossible de
donner une solution du jour au lendemain, cela
nécessite un travail de longue haleine.
Avec cette délégation, nous avons convenu de
procéder comme suit : d'abord, j'ai demandé à mon
administration
d'établir
un
inventaire
des
recommandations auxquelles une réponse peut être
donnée rapidement. Par ailleurs, j'ai convenu de
revoir le Conseil central de surveillance pénitentiaire
et les commissions de surveillance des prisons en
septembre.
Het rapport zou op dat ogenblik een goed
uitgangspunt zijn voor de discussie.
Le rapport devrait constituer une bonne base de
discussion à ce moment-là.
06.03 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!): Ik heb het
rapport aandachtig gelezen. Ik ontmoette ook een
aantal gedemotiveerde leden van de Toezichtsraad.
Die raad kampt met problemen wat de
indienstneming van personeel betreft en in verband
met de financiering van bepaalde kosten. Indien
men een slagkrachtig instrument wil maken van
06.03 Fouad Lahssaini (Ecolo-Groen!) : J'ai lu
attentivement le rapport. J'ai aussi rencontré des
membres du conseil de surveillance démotivés. Ce
conseil est confronté à un problème de recrutement
de personnel et à des problèmes de prise en
charge de certains frais. Si l'on veut que cet outil
soit pertinent, il faut trouver des solutions.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
12
deze raad, moeten er hoe dan ook oplossingen
worden gevonden.
Het lijkt me een goed idee dat onze commissie de
leden van de raad en enkele leden van de
commissies van toezicht zou uitnodigen om in
september constructief samen te werken, evenwel
zonder uw prerogatieven aan te tasten.
Par ailleurs, il serait peut-être opportun que notre
commission invite les membres du conseil et
quelques membres des commissions pour, au mois
de septembre, travailler ensemble, sans empiéter
sur vos prérogatives.
06.04 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Op dat ogenblik kan het debat nog eens worden
gevoerd op basis van een nota met een
totaaloverzicht.
06.04 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : À ce moment-là, le débat pourra être
réamorcé sur la base d'une note comportant un
aperçu global.
(Frans) Zodra we over die nota zullen beschikken,
zullen we een debat voeren met alle betrokkenen.
Ik heb veel respect voor het uitstekende werk dat
die mensen in de gevangenissen verrichten. Ik wil
ze ontmoeten om ze te motiveren zodat ze hun
werk voortzetten. Dat is mijn verantwoordelijkheid.
De parlementaire initiatieven behoren dan weer tot
uw verantwoordelijkheid.
(En français) Quand nous disposerons de cette
note, on mènera un débat avec tous les intéressés.
Je respecte le travail remarquable de ces
personnes dans les prisons. Je veux les rencontrer
pour les motiver à continuer. C'est de ma
responsabilité. Quant aux initiatives du Parlement,
c'est de votre responsabilité.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
07 Vraag van de heer Xavier Baeselen aan de
minister van Justitie over "de vergadering van
18 mei 2009 over het oprichten van een
expertisenetwerk 'homofobie' bij het College van
procureurs-generaal" (nr. 13780)
07 Question de M. Xavier Baeselen au ministre de
la Justice sur "la réunion du 18 mai 2009 relative
à la mise en place d'un réseau d'expertise
homophobie au sein du Collège des procureurs
généraux" (n° 13780)
07.01 Xavier Baeselen (MR): Met mijn vraag wil ik
voortborduren op een vorige vraag met betrekking
tot de oprichting, in samenspraak met de minister
van Gelijke Kansen, van een cel ter bestrijding van
daden van homofobie. Die cel moest nagaan op
welke manier homofobe misdrijven moeten worden
aangepakt. Mevrouw Milquet zou contact opnemen
met uw departement, teneinde een expertisecel op
te richten die alle kennis omtrent discriminatie zou
bundelen. In mei deelde u me mee dat er met het
College
van
procureurs-generaal
en
de
beleidsmedewerkers van de minister van Gelijke
Kansen een vergadering was gepland waarop men
zou bekijken hoe er in deze materie te werk kan
worden gegaan (zie Beknopt Verslag 52 COM 555,
blz. 28 en 29). Wat is in dat verband de stand van
zaken?
07.01 Xavier Baeselen (MR) : Ma question est le
suivi d'une question précédente qui concerne la
mise en place d'une cellule pour lutter contre les
actes d'homophobie, en concertation avec la
ministre de l'Égalité des chances. Sa mission était
d'examiner les suites à donner aux infractions à
caractère homophobe. Mme Milquet entendait
prendre des contacts avec votre département pour
mettre en place une cellule d'expertise regroupant
les connaissances en matière de discrimination. Au
mois de mai, vous m'annonciez qu'une réunion était
prévue avec le Collège des procureurs généraux et
les responsables du cabinet de l'Égalité des
chances pour voir comment oeuvrer en cette
matière (voir Compte rendu analytique 52 COM
555, p. 28 & 29). Qu'en est-il ?
07.02 Minister Stefaan De Clerck (Frans): Op 18
mei
heeft
er
inderdaad een vergadering
plaatsgevonden. Er werd afgesproken dat het
kabinet van mevrouw Milquet contact zal opnemen
met het Centrum voor gelijkheid van kansen, opdat
het Centrum zijn verzuchtingen en verwachtingen
ten aanzien van het College van procureurs-
generaal kenbaar kan maken.
07.02 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
Une réunion a eu lieu le 18 mai dernier. Il a été
convenu que le cabinet de Mme Milquet prendra
contact avec le Centre pour l'égalité des chances
afin que ce dernier puisse préciser ses doléances et
attentes à l'égard du Collège des procureurs
généraux.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
13
Ik wacht nu af tot mevrouw Milquet dat initiatief
neemt. Vervolgens zullen de twee kabinetten,
vertegenwoordigers van het Centrum voor gelijkheid
van kansen en vertegenwoordigers van het College
van procureurs-generaal worden uitgenodigd voor
een bijeenkomst waarop een consensus zal worden
gezocht over de beste benadering van de strijd
tegen homofobie.
J'attends que Mme Milquet prenne l'initiative
prévue. Ensuite, il y aura une réunion à laquelle
seront invités les deux cabinets et des
représentants du Centre pour l'égalité des chances
et des représentants du Collège des procureurs
généraux afin de dégager un consensus quant aux
meilleures modalités de lutte contre l'homophobie.
07.03 Xavier Baeselen (MR): Ik zet mijn
pingpongspel, dat ik enkele maanden geleden al op
gang heb gebracht, dus voort. Mevrouw Milquet is
nu aan slag. Ik zal haar ondervragen en zal me dan
opnieuw tot u wenden!
07.03 Xavier Baeselen (MR) : Je poursuivrai donc
ma partie de ping-pong qui a commencé voici
quelques mois. La balle est à présent dans le camp
de Mme Milquet. Je vais l'interroger puis je
reviendrai vers vous !
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
08 Vraag van mevrouw Clotilde Nyssens aan de
minister van Justitie over "de hulpverlening aan
gedetineerden" (nr. 13798)
08 Question de Mme Clotilde Nyssens au
ministre de la Justice sur "les services d'aide aux
détenus en prison" (n° 13798)
08.01 Clotilde Nyssens (cdH): De services d'aide
aux détenus (SAD de diensten die bevoegd zijn
voor de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden
in de Franse Gemeenschap) ondervinden steeds
meer moeilijkheden om toegang te krijgen tot de
gevangenissen om er collectieve en individuele
bijstand te verlenen aan de gedetineerden. De
verantwoordelijken, meer bepaald de vakbonden,
proberen wegens het personeelstekort het aantal
bezoekers te beperken. Welke maatregelen zal u
nemen om ervoor te zorgen dat de SAD kunnen
blijven functioneren?
08.01 Clotilde Nyssens (cdH) : Les services
d'aide aux détenus (SAD) éprouvent de plus en plus
de difficultés à entrer dans les prisons pour y
exercer leurs missions d'aide (collective et
individuelle). Les responsables, notamment les
syndicats, essaient de limiter les mouvements
compte tenu du manque de personnel. Quelles
mesures prendrez-vous pour permettre aux SAD de
continuer à fonctionner ?
08.02 Minister Stefaan De Clerck (Frans): De
SAD, die gesubsidieerd worden door de Franse
Gemeenschap, helpen gedetineerden die daarom
vragen bij het beheer van hun detentie en de
voorbereiding van hun resocialisatie. Aangezien de
veiligheid moet vooropstaan, kan het gebeuren dat
de bezoeken van dergelijke diensten aan de
gedetineerden wegens de extreme overbevolking in
sommige gevangenissen worden beperkt, zoals
onlangs nog in Jamioulx.
In dat geval worden er onderhandelingen gevoerd
tussen de SAD, de gevangenisdirectie en de
vakbonden om ervoor te zorgen dat ieder zijn werk
kan blijven doen. In Jamioulx werden de diensten
die de gedetineerden rechtstreeks helpen zich voor
te bereiden op een nakende vrijlating, wel gewoon
tot de gevangenis toegelaten. Vervolgens werden er
werkafspraken gemaakt om de bewegingen van
gedetineerden over de week te spreiden.
Zodra er een structurele oplossing wordt gevonden
voor de overbevolking, kan de gewone regeling
08.02 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
Les SAD, subsidiés par la Communauté française,
aident les détenus qui en font la demande dans la
gestion de leur détention et la préparation de leur
réinsertion. La sécurité devant rester l'objectif
prioritaire, il peut arriver que, dans le contexte de
surpopulation extrême que nous connaissons, les
possibilités pour ces services de rencontrer les
détenus soient réduites, comme récemment à
Jamioulx.
Des négociations ont alors lieu avec les SAD, la
direction et les organisations syndicales pour que
chacun puisse exercer son travail. A Jamioulx, les
services
intervenant
directement
dans
la
préparation de la libération à court terme ont pu
continuer à venir. Des horaires ont ensuite été
négociés afin de répartir sur la semaine les
différents mouvements de détenus.
Lorsqu'une solution structurelle à la surpopulation
sera établie, tout pourra retrouver un niveau normal.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
14
weer worden ingevoerd.
Ik heb net de laatste hand gelegd aan een brief die
aan de deelstaatregeringen zal worden gericht met
de bedoeling het overleg over de optimalisering van
de samenwerking tussen het federale niveau en de
deelgebieden
met
betrekking
tot
het
gevangeniswezen zo snel mogelijk op gang te
brengen
Je viens de préparer une lettre adressée aux
gouvernements régionaux afin de de commencer le
plus rapidement possible une concertation sur
l'optimalisation de la coopération entre le fédéral et
les régions dans le cadre du monde carcéral.
08.03 Clotilde Nyssens (cdH): Het is het geschikte
ogenblik om iets te ondernemen, aangezien de
gewest- en gemeenschapsregeringen momenteel in
de steigers staan.
08.03 Clotilde Nyssens (cdH) : Il est vraiment
temps d'agir, étant donné que les gouvernements
régionaux
et
communautaires
se
mettent
actuellement en place.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
09 Samengevoegde vragen van
- de heer Raf Terwingen aan de minister van
Justitie over "de onverwachte vrijlating van
zeventien mensensmokkelaars" (nr. 13835)
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie
over
"de
vrijlating
van
vijftien
mensensmokkelaars" (nr. 13872)
09 Questions jointes de
- M. Raf Terwingen au ministre de la Justice sur
"la libération inattendue de dix-sept trafiquants
d'êtres humains" (n° 13835)
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"la libération de quinze trafiquants d'êtres
humains" (n° 13872)
09.01 Raf Terwingen (CD&V): In de pers
verscheen vorige week dat niet minder dan vijftien
mensensmokkelaars voorlopig werden vrijgelaten
door
de
Brusselse
kamer
van
inbeschuldigingstelling, ondanks het verzet van het
openbaar ministerie. Wat is de reden voor deze
onverwachte vrijlating?
09.01 Raf Terwingen (CD&V) : Nous avons pu lire
dans la presse la semaine dernière que pas moins
de quinze trafiquants d'être humains avaient été mis
en liberté provisoire par la Chambre des mises en
accusation de Bruxelles, malgré l'opposition du
ministère public. Quelles sont les raisons de ces
libérations plutôt inattendues ?
09.02 Bart Laeremans (Vlaams Belang): De
vrijgelaten mensensmokkelaars zijn allemaal leden
van een Pakistaans-Indiaas netwerk die nog maar
enkele maanden extra in voorhechtenis moesten
zitten. Aangezien het om illegalen gaat, is de kans
zeer groot dat zij het hazenpad zullen kiezen.
Daarbij gaat het in enkele gevallen om notoire
recidivisten. Er is hier dus sprake van flagrante
straffeloosheid en een verdere demotivering van
onze speurders.
Hoe werd in deze zaak gemotiveerd dat de
aanhouding niet meer noodzakelijk was? Was de
vrijlating
onvoorwaardelijk
of
werden
er
voorwaarden
opgelegd?
Hoeveel
van
de
betrokkenen verblijven illegaal in ons land? Hebben
zij een verblijfplaats moeten opgeven? Klopt het dat
de beklaagden reeds in september konden
voorkomen? Wat is de kostprijs van de gevoerde
onderzoeken en om hoeveel manuren gaat het in dit
dossier?
Hoeveel
betrokkenen
waren
in
voorwaardelijke invrijheidstelling? Wat heeft het
openbaar
ministerie
ondernomen
om
de
09.02 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : Les
trafiquants d'êtres humains qui ont été libérés sont
tous membres d'un réseau pakistano-indien qui
auraient dû rester encore quelques mois en
détention préventive. Etant donné qu'il s'agit
d'illégaux, il est fort probable qu'ils vont prendre la
poudre d'escampette. Certains d'entre eux sont des
récidivistes notoires. Il s'agit donc de cas
manifestes d'impunité qui auront pour effet de
démotiver
plus
profondément
encore
nos
enquêteurs.
Comment a été motivée dans cette affaire la
décision selon laquelle le maintien en détention
n'était plus nécessaire ? Des conditions ont-elles
été imposées dans le cadre de la libération ? Parmi
les personnes concernées, combien séjournent
illégalement dans notre pays ? Ont-elles dû indiquer
un lieu de résidence ? Est-il exact que les prévenus
auraient déjà pu comparaître en septembre ? Quel
a été le coût des enquêtes menées et combien
d'heures/homme ont été consacrées à ce dossier ?
Parmi les personnes concernées, combien se
trouvaient en liberté conditionnelle ? Quelles
initiatives ont été prises par le ministère public afin
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
15
betrokkenen alsnog de rest van hun straf te laten
uitzitten?
que les intéressés purgent malgré tout le reste de
leur peine ?
09.03 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Het onderzoek lijkt het bestaan aan te tonen van
een organisatie van mensensmokkelaars die zich
had gespecialiseerd in het smokkelen van
vluchtelingen van Indiase afkomst met bestemming
Groot-Brittannië. Tegen negentien personen werd
een aanhoudingsbevel uitgevaardigd. Tijdens het
onderzoek
werden
zij
vrijgelaten
onder
voorwaarden. De KI liet vijftien van hen vrij op 17 en
18 juni 2009 omdat werd geoordeeld dat de
voorlopige hechtenis niet absoluut noodzakelijk was
voor de openbare veiligheid.
Slechts één van hen had een woonplaats in België.
Bij gebrek aan een woonplaats wordt een
betekening gedaan bij de procureur des Konings die
de advocaten op de hoogte zal brengen van de
datum van de zitting.
Op 5 mei 2009 zou een regeling van rechtspleging
mogelijk zijn geweest, indien de verdachten geen
verzoeken
tot
bijkomende
onderzoeksdaden
hadden ingediend.
De onderzoeksrechter heeft tot op heden geen
gedetailleerde onkosteninventaris opgesteld, maar
ik heb die ondertussen wel opgevraagd.
Ik meen niet dat er betrokkenen waren in
voorwaardelijke invrijheidstelling. Slechts één
verdachte is nu opgesloten voor de uitvoering van
een opgelegde straf.
Dit gaat eigenlijk over de reikwijdte van de
voorlopige hechtenis. De voorlopige hechtenis is
geen
sanctiemechanisme,
waardoor
we
aangewezen zijn op het oordeel van de raadkamer.
09.03 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) :
L'enquête
semble
démontrer
l'existence d'une organisation de trafiquants d'êtres
humains qui s'était spécialisée dans le trafic de
réfugiés d'origine indienne vers la Grande-
Bretagne. Un mandat d'arrêt a été décerné contre
dix-neuf personnes. Au cours de l'enquête, ces
personnes ont été remises en liberté sous
conditions. La chambre des mises en accusation en
a relaxé quinze les 17 et 18 juin 2009, estimant que
la sécurité publique ne requérait pas absolument
leur placement en détention préventive.
Une seule d'entre elles était domiciliée en Belgique.
Pour les autres, une signification sera adressée,
faute de domicile, au procureur du Roi qui informera
leurs avocats de la date de l'audience.
Le 5 mai 2009, un règlement de procédure aurait
été possible si les prévenus n'avaient pas introduit
une
demande
de
devoirs
d'instruction
complémentaires.
À ce jour, le juge d'instruction n'a pas établi
d'inventaire de frais détaillé mais je lui ai déjà
adressé une demande visant à obtenir cet
inventaire.
Je ne pense pas que certaines des personnes
arrêtées étaient des libérés conditionnels. Un seul
prévenu vient d'être incarcéré en exécution d'une
peine qui lui a été infligée.
Ce dossier concerne en fait la portée de la
détention préventive. La détention préventive
n'étant pas un mécanisme de sanction, nous
sommes tributaires de l'appréciation de la chambre
du conseil.
09.04 Raf Terwingen (CD&V): De voorlopige
hechtenis is inderdaad een uitzonderingsmaatregel
die het mogelijk moet maken een onderzoek te
voeren en die dus niet moet blijven aanslepen. Hoe
komt het echter dat er na achttien maanden nog
steeds geen rechtspleging geregeld was? Blijkbaar
heeft dat te maken met het verzoek om bijkomende
onderzoeksdaden. Eigenlijk blijkt hier nog eens de
noodzaak om het gebruik en misbruik van de wet-
Franchimont te evalueren.
09.04 Raf Terwingen (CD&V) : La détention
provisoire est en effet une mesure d'exception
devant permettre de mener une enquête et qui ne
doit donc pas s'éterniser. Comment se fait-il alors
qu'après dix-huit mois aucune procédure n'avait
encore été réglée ? Il semblerait que le problème
soit lié à la demande de devoirs d'enquête
supplémentaires. Il apparaît une fois de plus qu'il
serait manifestement utile de procéder à une
évaluation de l'usage éventuellement abusif qui
est fait de la loi Franchimont.
09.05 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Het
misbruik van de wet-Franchimont is hier bijna
exemplarisch. Criminelen zonder vast adres worden
09.05 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : Il s'agit
en fait d'un exemple quasi parfait d'usage abusif de
la loi Franchimont. Les criminels sans domicile fixe
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
16
gewoon de woestijn ingestuurd. Negen kansen op
tien zullen de vogels dus gaan vliegen, met de
steun van het gerecht, net zoals de Oekraïense
broers die Simon Wijffels hebben neergestoken. Er
moet voor gezorgd worden dat onderzoeken sneller
kunnen verlopen, anders zal Justitie in dit land op
de duur contraproductief werken en de veiligheid
ondermijnen.
risquent ainsi, avec l'aide de la justice, de
s'évanouir dans la nature, comme les frères
ukrainiens qui ont poignardé Simon Wijffels. Il
convient de veiller à ce que les enquêtes puissent
être menées plus rapidement, de manière à éviter à
terme un fonctionnement contre-productif de la
Justice et dès lors de gros problèmes en matière de
sécurité.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
10 Vraag van mevrouw Hilde Vautmans aan de
minister van Justitie over "stalking" (nr. 13845)
10 Question de Mme Hilde Vautmans au ministre
10.01 Hilde Vautmans (Open Vld): Ik heb van de
minister cijfers gekregen over de processen-verbaal
rond stalking. Daaruit blijkt dat er in 2008 30.424
processen-verbaal werden opgesteld, een serieuze
stijging in vergelijking met de vorige jaren. Maar
liefst 66,45 procent van de dossiers werd
geseponeerd, in slechts 1,8 procent werd er
gedagvaard. Kan de minister mondeling wat
toelichting geven bij deze cijfers? Waarom zijn er zo
weinig vervolgingen?
10.01 Hilde Vautmans (Open Vld) : J'ai reçu du
ministre des chiffres concernant les procès-verbaux
relatifs au harcèlement. Il apparaît ainsi que 30.424
procès-verbaux ont été dressés en 2008, ce qui
représente une sérieuse augmentation par rapport
aux années précédentes. Pas moins de 66,45 %
des dossiers ont été classés sans suite et il n'y a eu
citation à comparaître que dans 1,8 % des cas. Le
ministre pourrait-il commenter oralement les chiffres
en question ? Pourquoi si peu de poursuites sont-
elles engagées ?
10.02 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
De wet verplicht de procureur om zijn seponering te
motiveren. De parketten beschikken over een lijst
van motieven voor zondergevolgstelling en die lijst
staat in de circulaire van het College van
procureurs-generaal betreffende de toepassing van
de wet van 12 maart 1998.
In 56 procent van de gevallen betreft het een
seponering
om
opportuniteitsredenen.
Als
bijvoorbeeld bij een relatiemisdrijf de toestand
geregulariseerd is, heeft het dan nog zin om door te
gaan met vervolging? In 42 procent van de
seponeringen gaat het om technische redenen,
zoals onvoldoende bewijzen.
10.02 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : La loi oblige le procureur à motiver un
classement sans suite. Les parquets disposent
d'une liste des motifs de classement sans suite et
cette liste figure dans la circulaire du Collège des
procureurs généraux relative à l'application de la loi
du 12 mars 1998.
Dans 56 % des cas, le classement sans suite est
motivé par des raisons d'opportunité. En cas de
régularisation d'une situation au sein d'une relation,
les poursuites ont-elles dans ce cas encore un
sens ? Dans 42 % des cas, le classement sans
suite est motivé par des raisons techniques, comme
le manque de preuves.
10.03 Hilde Vautmans (Open Vld): Ik hoop
alleszins dat men stalking ernstig blijft nemen.
Zeker internetstalking zal toenemen de volgende
jaren en dat kan heel bedreigend overkomen.
10.03 Hilde Vautmans (Open Vld) : J'espère en
tout état de cause que l'on continue à prendre au
sérieux les cas de harcèlement. Le harcèlement par
le biais d'internet est un phénomène qui est
certainement appelé à s'étendre dans les années à
venir et il peut être ressenti comme très inquiétant.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
11 Samengevoegde vragen van
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "het tekort aan veiligheidspersoneel
in het Justitiepaleis te Brussel" (nr. 13846)
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "het structureel tekort aan
11 Questions jointes de
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"le manque de personnel de sécurité au Palais de
Justice de Bruxelles" (n° 13846)
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"la pénurie structurelle de personnel de sécurité
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
17
veiligheidspersoneel
in
het
Brusselse
Justitiepaleis" (nr. 13980)
11.01 Renaat Landuyt (sp.a): In Brussel werd een
rechtszitting
stopgezet
bij
gebrek
aan
veiligheidspersoneel.
De
minister
is
verantwoordelijk voor het veiligheidskorps. Hoe wil
hij het probleem oplossen?
11.01 Renaat Landuyt (sp.a) : Une audience a été
suspendue à Bruxelles en raison d'une pénurie de
personnel de sécurité. Le ministre est responsable
du corps de sécurité. Comment compte-t-il
résoudre le problème ?
11.02 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Gisteren
protesteerde het hof van beroep te Brussel
inderdaad tegen het feit dat de correctionele
kamers soms urenlang moeten wachten op de
overbrenging van de gevangenen naar de
rechtszaal. Het veiligheidskorps dat hen moet
escorteren, kampt met een groot tekort aan
manschappen.
Hoe groot is dat korps precies in het Brusselse
justitiepaleis, zowel wat het eigenlijke korps als de
tijdelijk gedetacheerde politieagenten betreft? Wat
zijn de oorzaken van het structurele tekort? Klopt
het dat de politie zomaar mensen kan weghalen uit
het justitiepaleis? Wie is daarvoor verantwoordelijk?
Hoe wordt dat probleem opgelost en wanneer zullen
de correctionele kamers weer normaal kunnen
functioneren?
11.02 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : La cour
d'appel de Bruxelles a effectivement protesté hier
contre le fait que les chambres correctionnelles
doivent parfois attendre des heures le transfert des
détenus vers la salle d'audience. Le corps de
sécurité chargé de les escorter est confronté à une
importante pénurie de personnel.
Quel est l'effectif de ce corps au palais de justice de
Bruxelles, tant en ce qui concerne le corps
proprement que les agents de police détachés
temporairement ? Quelles sont les causes de la
pénurie structurelle ? Est-il exact que la police peut
tout simplement rappeler des agents du palais de
justice ? Qui en est responsable ? Comment ce
problème sera-t-il résolu et quand les chambres
correctionnelles
pourront-elles
à
nouveau
fonctionner normalement ?
11.03 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands) :
Het veiligheidspersoneel van het justitiepaleis te
Brussel bestaat uit agenten van het veiligheidskorps
en politiemensen van de zone Brussel-Hoofdstad-
Elsene. De agenten van het veiligheidskorps
worden ter beschikking gesteld van de politie, die
de operationele leiding heeft.
Van de honderd plaatsen in het veiligheidskorps zijn
er 92 ingevuld. Zij hebben enkel bevoegdheid
inzake ordehandhaving in het justitiepaleis, terwijl
de politie ook elders kan worden ingezet,
bijvoorbeeld in de gevangenissen. Dat leidt tot
fricties. We maken nu een lijst op van de
verschillende spanningen tussen de penitentiaire
beambten,
het
veiligheidskorps
en
de
politiediensten. Ik contacteerde minister De Padt
om hiervan prioritair werk te maken, want de lokale
politie blijft een belangrijke rol spelen in de
veiligheid in en rond de gevangenissen. De minister
van Binnenlandse Zaken is bevoegd voor de politie,
ik voor het veiligheidskorps.
De politie van de paleisdienst werkt met het
veiligheidskorps een planning uit tot optimale inzet
van de effectieven, wat de goede werking van de
gerechtelijke activiteiten in het justitiepaleis moet
ondersteunen. De eerstvolgende wervingen voor
11.03 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Le personnel de sécurité du palais de
justice de Bruxelles se compose d'agents du corps
de sécurité et de policiers de la zone de Bruxelles-
Capitale-Ixelles. Les agents du corps de sécurité
sont mis à la disposition de la police, chargée de la
direction opérationnelle.
Sur les cent postes que compte le corps de
sécurité, 92 sont pourvus. Le corps de sécurité est
uniquement compétent pour le maintien de l'ordre
au palais de justice, alors que la police peut
également être mise à contribution ailleurs, par
exemple dans les prisons, ce qui entraîne des
frictions. Nous établissons actuellement une liste
des différentes tensions qui existent entre les
agents pénitentiaires, le corps de sécurité et les
services de police. J'ai demandé au ministre
De Padt d'y accorder la priorité car la police locale
continue à jouer un rôle important en matière de
sécurisation des prisons et des alentours. Le
ministre de l'Intérieur est compétent pour la police,
et moi pour le corps de sécurité.
La police du service du palais établit avec le corps
de
sécurité
un
planning
garantissant
un
déploiement optimal des effectifs, ce qui doit
contribuer à assurer le bon fonctionnement des
activités judiciaires au palais de justice. Les
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
18
het veiligheidskorps zullen opnieuw prioritair worden
toegekend aan de genoemde politiezone.
Er deed zich inderdaad een incident voor waarbij de
eerste voorzitter de zitting schorste omdat er geen
gevangenen voor de rechtbank werden gebracht.
Het Brusselse justitiepaleis is met zijn oude
infrastructuur een zeer moeilijk gebouw om de
diensten goed te organiseren.
prochains recrutements pour le corps de sécurité
seront de nouveau attribués en priorité à la zone de
police précitée.
Il s'est effectivement produit un incident lors duquel
le premier président a suspendu l'audience parce
qu'aucun détenu n'avait été amené au tribunal. Eu
égard à son infrastructure vétuste, le palais de
justice de Bruxelles est un bâtiment qui pose de
nombreux problèmes pour ce qui est de
l'organisation des services.
Er moet een afgesloten circuit komen, zodat de
gevangenen efficiënter kunnen worden voorgeleid.
Dat vergt infrastructuurwerken. Ook moeten de
fricties met de politie structureel worden opgelost.
Bij de hervorming van Justitie moeten de
rechtbanken
meer
bevoegdheid
en
verantwoordelijkheid
krijgen
inzake
hun
veiligheidskorpsen. De rechtbank moet zelf kunnen
beheren wanneer iemand moet worden voorgeleid.
De dagdagelijkse opvolging van al die dossiers
moet zeker ook binnen de rechtbanken kunnen
gebeuren. Uiteraard moeten daartegenover meer
middelen en voldoende infrastructuur staan. Er
bestaan nu al beheerscomités, maar we moeten
daarin verder gaan.
Un circuit fermé devra être mis en place, afin de
pouvoir déférer plus efficacement les détenus, ce
qui nécessitera des travaux d'infrastructure. Il
conviendra également de résoudre structurellement
les frictions avec la police. Lors de la réforme de la
Justice, les compétences et les responsabilités des
tribunaux au niveau de leurs corps de sécurité
devront être renforcées. Le tribunal doit pouvoir
gérer lui-même le défèrement des détenus. Le suivi
journalier de tous ces dossiers doit également être
effectué au sein des tribunaux. Il est évident qu'il
faudra prévoir davantage de moyens et les
infrastructures suffisantes à cet effet. Des comités
de gestion existent déjà à l'heure actuelle mais des
mesures supplémentaires s'imposent.
11.04 Renaat Landuyt (sp.a): De boodschap aan
de politie van Elsene is dat die beter moet werken
en aan het Brusselse gerecht dat het zich beter
moet organiseren. Moeten we dan gewoon blijven
wachten tot de hervorming van de Justitie? Mijn
vraag was dat er voldoende veiligheidspersoneel
zou zijn.
11.04 Renaat Landuyt (sp.a) : Le message a été
transmis à la police d'Ixelles qu'elle devra mieux
travailler et à la justice bruxelloise qu'elle devra
mieux s'organiser. Faudra-t-il se contenter
d'attendre la réforme de la Justice ? J'ai demandé
de prévoir suffisamment de personnel de sécurité.
11.05 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Er zijn
dus infrastructuurwerken nodig in het Brusselse
justitiepaleis en dat vergt tijd. Anderzijds moet men
ook de fricties met de politie wegwerken. Er moet
een contingent worden vastgesteld waarop de
rechtbank steeds een beroep kan doen, en anders
moet men een deel van het veiligheidskorps van
een andere rechtbank naar Brussel overbrengen.
Het kader van het veiligheidskorps is slechts voor
92 procent ingevuld en blijkbaar is honderd
personen te weinig, want die mensen moeten 10 tot
12 uur per dag werken. De minister moet zorgen
voor een kaderuitbreiding, al was het maar tijdelijk,
zodat minstens al een deel van het probleem wordt
opgelost.
11.05 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : Il
s'impose
donc
de
mener
des
travaux
d'infrastructure au palais de justice de Bruxelles, ce
qui va prendre du temps. Le problème des frictions
avec la police doit par ailleurs être résolu. Il convient
de fixer un contingent auquel le tribunal pourra
toujours faire appel ; à défaut, il faudra transférer à
Bruxelles des effectifs des corps de sécurité
affectés à d'autres sièges. Le cadre du personnel
de sécurité n'est pourvu qu'à concurrence de 92 %,
or une équipe de 100 personnes ne semble pas
suffire, car les agents sont amenés à travailler de
10 à 12 heures par jour. Le ministre doit élargir le
cadre fût-ce temporairement afin de résoudre
au moins une partie du problème.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
12 Vraag van de heer Raf Terwingen aan de
minister van Justitie over "de volledige of
gedeeltelijke kosteloosheid van de juridische
bijstand en de rechtsbijstand bij aangifte van een
12 Question de M. Raf Terwingen au ministre de
la Justice sur "la gratuité partielle ou totale de
l'aide juridique et de l'assistance judiciaire en cas
de déclaration de faillite par une personne
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
19
faillissement door een natuurlijk persoon"
(nr. 13855)
12.01 Raf Terwingen (CD&V): Mensen die een
collectieve schuldbemiddeling hebben en die dus
burgerlijk failliet zijn, kunnen aanspraak maken op
een volledige kosteloosheid in het kader van de
juridische tweedelijnsbijstand. Handelaars die als
natuurlijke personen werken, kunnen dat echter
niet. Waarom bestaat dit onderscheid? Overweegt
de minister maatregelen om dit onderscheid weg te
werken?
12.01 Raf Terwingen (CD&V) : Les personnes qui
font l'objet d'une procédure de médiation collective
de dettes et qui sont donc faillies au sens du Code
civil ont droit à la gratuité complète dans le cadre de
l'aide juridique de seconde ligne. En revanche, les
commerçants qui travaillent sous le statut de
personnes physiques n'y ont pas droit. Pourquoi
cette distinction ? Le ministre envisage-t-il de
prendre des mesures pour supprimer cette
différence ?
12.02 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Het KB van 7 juli 2006 heeft inderdaad de personen
die in een collectieve schuldenregeling zitten,
toegevoegd aan de personen die conform het KB
van 18 december 2003 reeds de kosteloze juridisch
bijstand konden genieten. Het is nu mijn taak om
voor deze inflatie aan procedures in voldoende
budgettaire middelen te voorzien. In dat verband
voer ik momenteel besprekingen met de ordes van
de balies om de werkbaarheid en betaalbaarheid
van het huidige systeem te garanderen. Dat moet
prioritair worden geregeld, vooraleer er nieuwe
categorieën van rechthebbenden kunnen worden
toegevoegd.
12.02 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : L'arrêté royal du 7 juillet 2006 a
effectivement
ajouté
aux
personnes
qui
bénéficiaient déjà de l'aide juridique gratuite
conformément à l'arrêté royal du 18 décembre 2003
les personnes qui sont dans une procédure de
médiation collective en matière de dettes. Il
m'appartient à présent de prévoir les moyens
budgétaires suffisants pour faire face à l'inflation de
procédures qui découlera de cet ajout. À cet égard,
je suis actuellement en négociations avec les
ordres des barreaux afin de garantir la viabilité et la
payabilité du système actuel. Il importe de régler
cette question par priorité avant que de nouvelles
catégories d'ayants droit puissent être ajoutées aux
catégories existantes.
Het is inderdaad correct dat ook handelaars in
dezelfde financiële situatie kunnen zitten als
personen die burgerlijk failliet zijn. Op termijn moet
er dus geëvalueerd worden of ook zij in aanmerking
komen voor de kostenloze juridische bijstand.
Deze week heb ik een vergadering gehad met de
balies waar ik het voortbestaan van de pro-
Deobijstand heb gewaarborgd. Verder werden er
verschillende hervormingsvoorstellen voorgelegd.
De voorwaarden om juridische tweedelijnsbijstand
te genieten zullen worden aangepast, het uniforme
toezicht
op
de
puntentoekenning
in
alle
gerechtelijke arrondissementen moet gegarandeerd
worden, een behoorlijke vergoeding voor geleverde
prestaties moet gewaarborgd worden en er moet
gezocht worden naar andere financieringsbronnen
dan enkel de begrotingsbijdrage. Op 22 juni werd
hierover een wederzijdse engagementsverklaring
ondertekend.
Il est effectivement exact que des commerçants
peuvent se trouver dans la même situation
financière que des personnes qui sont des faillis
civils. À terme, il faudra donc procéder à une
évaluation pour déterminer si ces commerçants ne
pourraient pas bénéficier eux aussi d'une aide
juridique gratuite.
Cette semaine, j'ai organisé une réunion avec les
barreaux et, à cette occasion, j'ai garanti la
survivance du système pro deo. En outre, j'ai
présenté une série de propositions de réforme. Les
conditions à remplir pour bénéficier de l'aide
juridique de seconde ligne seront adaptées. Un
contrôle unformisé de l'attribution des points dans
tous les arrondissements judiciaires devra être
garanti. Une indemnité convenable pour les
prestations effectuées devra être garantie. Enfin, il
faudra rechercher des sources de financement
autres que la seule contribution budgétaire. Le 22
juin, une déclaration d'engagement réciproque a été
signée.
12.03 Raf Terwingen (CD&V): Ik begrijp dat het
onderscheid verklaard wordt door een politieke
keuze. Verder blijft het belangrijk dat advocaten die
pro Deo werken, een fatsoenlijke vergoeding
12.03 Raf Terwingen (CD&V) : La distinction
s'expliquerait donc par un choix politique. Par
ailleurs, il est important que les avocats pro Deo
puissent continuer à bénéficier d'une rétribution
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
20
krijgen.
correcte.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
13 Samengevoegde vragen van
- mevrouw Hilde Vautmans aan de minister van
Justitie over "het hoge aantal onbestrafte
verkrachtingen" (nr. 13856)
- de heer Jean-Jacques Flahaux aan de minister
van Binnenlandse Zaken over "de lage
ophelderingsgraad bij verkrachtingszaken in
België" (nr. 13870)
- mevrouw Sonja Becq aan de minister van
Justitie over "het hoge aantal onbestrafte
verkrachtingen" (nr. 13948)
13 Questions jointes de
- Mme Hilde Vautmans au ministre de la Justice
sur "le nombre important de viols impunis"
(n° 13856)
- M. Jean-Jacques Flahaux au ministre de
l'Intérieur sur "le faible taux d'élucidation des
affaires de viol en Belgique" (n° 13870)
- Mme Sonja Becq au ministre de la Justice sur
"le nombre important de viols impunis"
(n° 13948)
13.01 Hilde Vautmans (Open Vld): Vorige week
werd in afwezigheid van de minister in de plenaire
vergadering een debat gevoerd over de bestraffing
van verkrachtingen. Dagelijks worden in België
negen verkrachtingen aangegeven. Het echte
aantal ligt dus nog veel hoger. Uit een studie blijkt
dat er op honderd verkrachtingsdossiers slechts in
vier gevallen een gerechtelijk onderzoek was dat
leidde tot een veroordeling. Daarmee scoren wij
veel lager dan het Europese gemiddelde. Open Vld
vindt het ongehoord dat een verkrachter ongestraft
blijft. Wij dienden daarom een wetsvoorstel in om
de verjaringstermijn te verlengen, zeker voor
minderjarigen. We bekijken nog of we ook voor
meerderjarigen
de
verjaringstermijn
moeten
verlengen, maar dat hangt af van de uitleg van de
minister waarom er zo weinig wordt bestraft.
Bovendien pleit ik er al jaren voor om chemische
castratie meer te kunnen toepassen. Dit wordt in
het buitenland frequent toegepast en het werpt
goede resultaten af.
De vorige minister van Justitie kondigde een
proefproject aan rond chemische castratie. Zal de
minister dat eventueel uitbreiden en aanmoedigen
als sanctie voor verkrachters? Hoe verklaart de
minister het lage percentage bestraffingen? Wat
denkt de minister van ons voorstel om de
verjaringstermijn te verlengen? Zal hij overleggen
met de andere Europese landen die een veel hoger
percentage van bestraffing kennen?
13.01 Hilde Vautmans (Open Vld) : La semaine
dernière, en séance plénière et en l'absence du
ministre, nous avons débattu de la répression du
viol. Chaque jour, en Belgique, neuf viols sont
déclarés. Leur nombre réel est donc nettement plus
élevé. D'après une étude, quatre dossiers de viol
sur cent seulement ont fait l'objet d'une instruction
judiciaire qui a débouché sur une condamnation.
Ces chiffres nous placent largement sous la
moyenne européenne. Pour l'Open Vld, il est
inacceptable qu'un violeur reste impuni. C'est
pourquoi nous avons déposé une proposition de loi
tendant à prolonger le délai de prescription,
certainement pour les mineurs d'âge. Nous n'avons
pas encore décidé s'il faut prolonger ce délai pour
les personnes majeures aussi, mais la réponse
dépendra des raisons avancées par le ministre pour
expliquer le faible taux de condamnation. De plus,
je préconise depuis de longues années déjà de
permettre une application plus large de la castration
chimique. Celle-ci est pratiquée fréquemment à
l'étranger et donne de bons résultats.
Le précédent ministre de la Justice a annoncé un
projet pilote basé sur la castration chimique. Le
ministre va-t-il éventuellement étendre cette
sanction et l'encourager pour les auteurs de viols ?
Comment le ministre explique-t-il le faible
pourcentage de sanctions ? Quelle est la position
du ministre par rapport à notre proposition visant à
allonger le délai de prescription ? Va-t-il se
concerter avec les autres pays européens où le
poucentage de sanctions est nettement plus élevé ?
13.02 Jean-Jacques Flahaux (MR): Net zoals mijn
collega's die u over dit thema ondervraagd hebben,
ben ik ontgoocheld over uw antwoorden met
betrekking tot het beperkt aantal opgeloste
verkrachtingszaken in België. In vier zaken op
honderd wordt er een gerechtelijke uitspraak
gewezen. In één geval op honderd wordt er een
effectieve gevangenisstraf opgelegd. Dat is
13.02 Jean-Jacques Flahaux (MR) : Comme mes
collègues qui vous ont interpellé à ce propos, je suis
resté sur ma faim quant à vos réponses au sujet du
peu d'affaires de viols élucidées en Belgique.
Quatre affaires sur cent jugées, une sur cent avec
une peine effectivement purgée, c'est extrêmement
faible. Quelles sont les raisons réelles d'un si faible
pourcentage ? Comment comptez-vous agir pour
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
21
bedroevend weinig. Wat zijn de reële oorzaken van
dat toch wel bijzonder laag percentage? Wat zal u
ondernemen om het aantal berechte zaken
significant te doen stijgen?
améliorer notablement le nombre d'affaires jugées ?
13.03 Sonja Becq (CD&V): In de plenaire
vergadering werd erop gewezen dat er nog geen
duidelijkheid is waarom de bestraffingsgraad zo
laag ligt. De cijfers moeten nog worden
geanalyseerd en er moet gezocht worden naar
remedies. Een sereen klimaat is nodig voor de
behandeling van de klachten, alsook een goede
omkadering en begeleiding. In de beleidsnota staat
de eventuele uitbreiding van DNA-databanken van
verdachten om zo tot een snelle identificatie te
komen. Welke maatregelen zullen er worden
genomen?
13.03 Sonja Becq (CD&V) : En séance plénière, le
ministre a affirmé que les raisons du nombre
important de viols impunis ne sont pas encore
connues. Les chiffres devront encore faire l'objet
d'une analyse et il faudra chercher des remèdes. Le
traitement des plaintes requiert d'abord un climat
serein, mais également un encadrement et un
accompagnement de qualité. La note de politique
générale prévoit l'extension éventuelle des banques
de données ADN des suspects, ce qui devrait
permettre une identification plus rapide des auteurs.
Quelles mesures le ministre compte-t-il prendre ?
13.04 Minister Stefaan De Clerck (Frans): De
cijfers en de informatie waarnaar in de vragen wordt
verwezen,
zijn
afkomstig
van
het
Daphneprogramma,
een
Europees
onderzoeksproject dat wordt uitgevoerd door de
London Metropolitan University. In elf Europese
landen werden er data over verkrachting
ingezameld en bestudeerd. Zodra ik over de
eindresultaten beschik, zal ik die aandachtig
bestuderen. Aangezien het eindverslag pas op het
einde van deze maand wordt gepubliceerd, geef ik
u onderstaande informatie met het nodige
voorbehoud.
De Belgische onderzoeksgegevens slaan op de
periode
2001-2007.
Er
werden
honderd
verkrachtingsdossiers stricto sensu geselecteerd op
grond van vijf criteria die door de Londense
universiteit werden vastgelegd: een uitspraak van
een rechtbank, een verkrachting sensu stricto, een
meerderjarige dader, een meerderjarig slachtoffer,
één enkel slachtoffer. Er werd voor die criteria
geopteerd om een diepgaande analyse mogelijk te
maken. Men wilde zich dus niet beperken tot een
louter statistische verwerking. Ik kan in dit stadium
nog niet uitmaken of de besluiten waartoe men op
grond van de streekproef gekomen is, gelden voor
alle verkrachtingsdossiers in België. Hoe dan ook is
het aantal aangiften van verkrachting in die periode
fors gestegen. Volgens de procureur-generaal te
Luik heeft dat onder meer te maken met de nasleep
van de zaak-Dutroux. Die sterke stijging werd
immers niet vertaald in een forse stijging van het
aantal veroordelingen.
De
aanbevelingen,
met
name
wat
de
verjaringstermijn en de uitbreiding betreft, zijn het
resultaat van interviews van experts.
13.04 Stefaan De Clerck, ministre (en français) :
Les chiffres avancés et les informations dont il est
fait mention dans les questions proviennent du
programme Daphné, une recherche européenne
menée par la London Metropole University. Des
données en matière de viol ont été récoltées et
étudiées dans onze pays européens. Je ne dispose
pas encore des résultats finaux, mais j'en prendrai
connaissance avec la plus grande attention. Le
document final étant annoncé pour la fin de ce
mois, j'émets donc quelques réserves.
Les données belges de la recherche portent sur les
années 2001 à 2007. Une sélection de cent
dossiers de viols a été établie sur base de cinq
critères déterminés par Londres : une décision prise
par un tribunal, un fait de viol au sens strict, un
auteur majeur, une victime majeure, une seule
victime. Ces critères ont été fixés pour réaliser une
analyse en profondeur plutôt qu'un travail de
statistique pure. Il ne m'est donc pas encore
possible de déterminer si les conclusions déduites
sur la base de l'échantillon peuvent être
généralisées à l'ensemble des dossiers de viol en
Belgique. Quoi qu'il en soit, pendant cette période,
on a assisté à une forte augmentation du nombre
de plaintes pour viol. Selon le procureur général de
Liège, cela s'inscrit notamment dans le contexte de
l'affaire Dutroux. Cette forte augmentation n'a en
effet pas été suivie d'une forte augmentation du
nombre de condamnations.
Les recommandations, notamment en ce qui
concerne le délai de prescription et l'élargissement,
sont le résultat d'interviews d'experts.
Ik zal die aanbevelingen nauwkeurig analyseren,
rekening houdend met het evaluatieverslag met
J'analyserai ces recommandations avec grand soin
et en tenant compte du rapport d'évaluation des lois
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
22
betrekking tot de wetten van 1995 en 2000 inzake
zeden.
de 1995 et 2000 en matière de moeurs.
(Nederlands) De gegevens over de veroordelingen
in verkrachtingszaken in de periode 2001 en 2007
zijn afkomstig van het Statistisch Steunpunt van de
dienst
Strafrechtelijk
Beleid,.
Een
meer
gedetailleerde analyse is online beschikbaar in de
evaluatie van de zedenwetten op www.dsb-spc.be.
In 2005 waren er 460 veroordelingen, in 2006 418
en in 2007 457. Ten opzichte van vroege jaren 90 is
er dus een duidelijke stijging. De statistieken geven
een onderscheid per leeftijdsgroep van het
slachtoffer. Het grootste aantal verkrachtingen
situeert zich bij kinderen jonger dan veertien jaar:
183 veroordelingen in 2007 tegenover 171 bij
volwassenen. Los van deze cijfers zijn er veertig
dossiers
rond
interneringen
en
27
rond
opschortingen van de uitspraak.
Seksueel geweld wordt vaak zonder medeweten
van de buitenwereld gepleegd en meermaals
hebben de slachtoffers niet de mogelijkheid om
meteen na de feiten klacht in te dienen. Dit zijn
delicate zaken.
(En néerlandais) Les données relatives aux
condamnations dans des affaires de viol portant sur
la période de 2001 à 2007 proviennent du Point
d'appui statistique du Service de la Politique
criminelle. Une analyse plus détaillée, qui figure
dans l`évaluation des lois sur la moralité, est
disponible en ligne sur le site
www.dsp-spc.be
.
En 2005, 460 condamnations ont été prononcées,
contre 418 en 2006 et 457 en 2007. L'augmentation
est donc nette par rapport aux années 90. Une
distinction est opérée dans les statistiques selon le
groupe d'âge auquel appartiennent les victimes. Le
plus grand nombre de viols se retrouve dans la
catégorie des enfants de moins de quatorze ans :
183 condamnations en 2007 contre 171 pour les
adultes. Indépendamment de ces chiffres, quarante
dossiers concernent les internements et 27 les
suspensions du prononcé du jugement.
Dans de nombreux cas, les violences sexuelles
sont perpétrées à l'insu du monde extérieur et,
souvent, les victimes n'ont pas la possibilité de
porter plainte directement après les faits. Il s'agit
d'affaires délicates.
De klassieke bewijsmiddelen, zoals de getuigenis,
zijn meestal niet mogelijk. De onderzoekers hangen
volledig af van de verklaringen van de betrokkene
en moeten hopen dat er bijkomend bewijsmateriaal
kan worden aangebracht. Het gebruik van de set
`seksuele agressie' bracht daarin aanzienlijke
verbetering. De ministeriële richtlijn van 1998 strekt
ertoe de vaststellingen in verband met feiten van
verkrachting en aanranding van de eerbaarheid
eenvormig te maken, het verzamelen van
bewijsmateriaal met DNA-analyse te verzekeren en
in een passende hulp aan de slachtoffers te
voorzien. Die richtlijn werd in 2005 geëvalueerd en
in oktober 2005 trad een nieuwe richtlijn in werking,
die door de circulaire nr. 10 van het College van
procureurs-generaal werd versterkt. Dit is een
belangrijk instrument, dat zeker bij de politie nog
meer moet worden gepromoot. Ook over de
audiovisuele opname van het slachtofferverhoor
door speciaal opgeleide onderzoekers werd een
ministeriële rondzendbrief van 2001 door het
College goedgekeurd. Ook het inhoudelijke
analyserooster van professor Van Gyseghem en het
onderzoek
naar
de
geloofwaardigheid
van
slachtofferverklaringen volgens de Statement
Validity Analysis worden gebruikt. Het College van
procureurs-generaal wil ook het Violent Crime
Linkage Analysis System in een circulaire omzetten
en het systeem verder uitbouwen. De dossiers
Les moyens de preuve classiques, comme le
témoignage, ne sont généralement pas possibles.
Les enquêteurs dépendent entièrement des
déclarations de l'intéressé et doivent espérer la
production de preuves supplémentaires. L'utilisation
du set « agression sexuelle » a représenté une
amélioration considérable. La directive ministérielle
de 1998 vise à uniformiser les constats relatifs à
des faits de viol et d'attentat à la pudeur, à garantir
la collecte d'éléments de preuve par analyse ADN
et à apporter une aide appropriée aux victimes.
Cette directive a été évaluée en 2005 et une
nouvelle directive est entrée en vigueur en octobre
2005, renforcée par la circulaire n° 10 du Collège
des procureurs généraux. Il s'agit d'un instrument
important qu'il convient certainement de promouvoir
davantage auprès de la police. Le Collège a
également approuvé une circulaire ministérielle de
2001 relative à l'enregistrement audiovisuel de
l'audition des victimes par des enquêteurs
spécialement formés à cet effet. La grille d'analyse
du professeur Van Gyseghem et l'examen de la
crédibilité des déclarations de la victime sur la base
de la Statement Validity Analysis sont deux autres
méthodes utilisées. Le Collège des procureurs
généraux souhaite également transposer dans une
circulaire le Violent Crime Linkage Analysis System
et développer encore ce système. Les dossiers
pour faits de moeurs sont généralement traités par
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
23
inzake zedenfeiten worden binnen de parketten
doorgaans
behandeld door
gespecialiseerde
afdelingen en/of magistraten.
Inzake chemische castratie werd een belangrijke
stap gezet met de tegemoetkoming van het RIZIV
en de terugbetaling van Moapar, zodat het
geneesmiddel nu echt kan worden gebruikt. Er zijn
hieraan
natuurlijk
ook
ethische
aspecten
verbonden. Ik verwijs hiervoor naar het advies van
het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek
van 18 december 2006. Dat stipuleert het volgende:
des sections ou des magistrats spécialisés au sein
des parquets.
En matière de castration chimique, un pas
important a été franchi grâce à l'intervention de
l'INAMI et au remboursement du Moapar, de sorte
que ce médicament peut aujourd'hui être
effectivement utilisé. Cette question présente
naturellement aussi des aspects éthiques. Je me
réfère à cet égard à l'avis du Comité consultatif de
Bioéthique de Belgique du 18 décembre 2006, qui
stipule ce qui suit :
(Frans) Een hormoonbehandeling moet deel
uitmaken van een meer gedetailleerd programma,
waarin niet alleen met het psychiatrische aspect,
maar ook met de psychologische en sociale
aspecten
rekening
gehouden
wordt.
Een
behandeling met hormonen mag dus niet de enige
maatregel zijn die aan seksuele delinquenten wordt
opgelegd. Het advies van een endocrinoloog is een
vereiste. Het gaat om een medische behandeling,
waarvoor
de
behandelend
psychiater
de
verantwoordelijkheid op zich neemt. Hij stelt de
indicatie vast, informeert de betrokkene, enz.
(En français) Un traitement hormonal doit faire
partie d'un plan plus détaillé qui, outre les aspects
psychiatriques, prend aussi en considération les
aspects psychologiques et sociaux. Un traitement
hormonal ne peut donc être la seule mesure
appliquée aux auteurs de délits sexuels. L'avis d'un
endocrinologue est requis. C'est un traitement
médical dont le psychiatre traitant assume la
responsabilité. Il établit l'indication, il informe
l'intéressé, etc.
(Nederlands) Chemische castratie wordt nu al
toegepast, doch op basis van vrijwilligheid. Deze
behandeling kan schadelijk zijn voor de gezondheid
en moet steeds samengaan met een goede
medische en psychologische follow-up.
Verkrachting kan ook binnen het gezin gebeuren.
Binnen de Raad van Europa wordt een methodiek
ontwikkeld om het huishoudelijk geweld te
bestrijden.
Wij
moeten
werken
aan
de
aangiftebereidheid en aan de aangifte-knowhow.
We moeten mensen sensibiliseren om op het juiste
moment de juiste aangifte te doen. Campagnes zijn
zeer belangrijk, opdat mensen zouden beseffen dat
zij op de juiste manier moeten reageren wanneer
huishoudelijk geweld zich voordoet en opdat zij zich
bewust zouden zijn van het aspect bewijsvoering:
bewijs kan vlug verloren gaan als er niet
onmiddellijk
wordt
gereageerd.
Tegelijkertijd
moeten de politie en het parket worden getraind om
op de juiste manier met deze dossiers om te gaan.
De verlenging van de verjaringstermijn is zeker niet
dé oplossing. Een onmiddellijke reactie en een
adequate begeleiding zijn veel belangrijker.
(En néerlandais) La castration chimique est déjà
appliquée aujourd'hui mais sur une base volontaire.
Ce traitement peut nuire à la santé et doit toujours
faire l'objet d'un suivi médical et psychologique
approprié.
Le viol peut aussi être perpétré dans le cadre
familial. Le Conseil de l'Europe prépare une
initiative pour lutter contre la violence conjugale.
Nous devons davantage amener les victimes à
porter plainte et les informer de la possibilité de
faire une déposition. Nous devons les sensibiliser
pour qu'elles portent plainte au bon moment. Les
campagnes sont très importantes car les victimes
doivent être conscientisées à la nécessité de réagir
adéquatement lorsqu'elles sont confrontées à la
violence conjugale ainsi qu'à la question de la
preuve. À défaut d'une réaction immédiate, les
preuves peuvent en effet être rapidement effacées.
En même temps, la police et le parquet doivent être
formés afin qu'un traitement approprié soit réservé
à ces dossiers.
Le prolongement du délai de prescription n'est
certainement pas la panacée. Une réaction
immédiate et un accompagnement approprié sont
beaucoup plus importants.
Ik ben er ook niet van overtuigd dat strafverlenging
soelaas brengt, maar daarover kan worden
gediscussieerd. Ik zou echter veel meer aandacht
besteden aan een accurate reactie en aandacht in
Je ne suis pas convaincu qu'un alourdissement de
la peine aurait une vertu salvatrice, mais ce point
peut être discuté. Pour ma part, je m'attarderais
beaucoup plus sur l'adéquation des réactions et sur
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
24
de
hele
keten
van
het
strafrecht
om
verkrachtingsdossiers aan te pakken. Ik wacht nog
op de resultaten van het onderzoek van mevrouw
Zucker om te zien of daarin bruikbare
aanbevelingen staan.
l'attention qui est accordée par l'ensemble des
acteurs du processus pénal lorsqu'il s'agit d'aborder
les dossiers de viol. J'attends les conclusions de
l'enquête de Mme Zucker pour voir si elle comporte
des recommandations utiles.
13.05 Hilde Vautmans (Open Vld): Volgens de
minister is een verlenging van de verjaringstermijn
geen oplossing. Dat is juist. We moeten starten met
een analyse van de feiten. Waarom worden zo
weinig verkrachtingen bestraft en hoe kunnen we
dat veranderen? Het begin van de keten is
inderdaad essentieel, maar het signaal dat
verkrachting verwerpelijk is en dat verkrachters
worden gestraft is dat evenzeer.
Veel verkrachtingen gebeuren in familiale kring. Er
is een duidelijke stijging van het huiselijk geweld.
Die cijfers moeten worden geanalyseerd. Als men
weet dat de dader waarschijnlijk niet wordt gestraft,
dan neemt een slachtoffer niet het risico om een
klacht in te dienen. Men moet zorgen voor goed
bewijsmateriaal en effectieve bestraffing.
Het advies van de bio-ethische raad in verband met
chemische castratie was uiteindelijk positief. De
medicatie wordt eindelijk terugbetaald. Minister
Onkelinx heeft een proefproject gestart. Misschien
moet de minister de evaluatie daarvan eens
bekijken om te beslissen of dit kan worden
uitgebreid. Ik denk dat chemische castratie als
preventie en afschrikking een goed middel kan zijn.
13.05 Hilde Vautmans (Open Vld) : Pour le
ministre, prolonger le délai de prescription ne résout
rien. C'est exact. Il est temps d'analyser les faits.
Pourquoi tant de viols restent-ils impunis et que
pouvons-nous y faire ? Les premiers maillons de la
chaîne sont effectivement essentiels, mais le signal
que le viol est inacceptable et que les violeurs
seront punis l'est tout autant.
De nombreux viols sont perpétrés dans le cercle
familial. La violence domestique augmente
nettement. Il convient d'analyser les chiffres.
Sachant que l'auteur ne sera probablement pas
puni, la victime ne prendra pas le risque de porter
plainte. Il faut faire en sorte que le matériel de
preuve soit efficace et que les coupables soient
réellement punis.
Le comité de bioéthique a rendu un avis positif, en
définitive, sur la castration chimique. Le traitement
médical sera enfin remboursé. La ministre Onkelinx
a initié un projet pilote. Le ministre devrait peut-être
en examiner l'évaluation pour décider de son
éventuelle extension. À mon estime, la castration
chimique peut constituer un bon moyen de
prévention et de dissuasion.
13.06 Jean-Jacques Flahaux (MR): In deze
multidiscipinaire materie is coördinatie noodzakelijk:
met de Gemeenschappen, in het bijzonder wat de
onderwijs- en de preventieproblematiek betreft, en
met de minister van Binnenlandse Zaken, want we
moeten werken aan de motivatie en de opleiding
van de politieagenten en de diensten voor
slachtofferhulp. Inzake justitie is de evolutie gunstig
wanneer er een gerechtelijk onderzoek naar de
zaak wordt ingesteld.
Steeds vaker zijn minderjarigen het slachtoffer van
een verkrachting, of zijn zowel dader als slachtoffer
minderjarig. Het departement van mevrouw Milquet,
die
onder
meer
bevoegd
is
voor
het
gelijkekansenbeleid, zou bij deze werkzaamheden
betrokken moeten worden. Ten slotte moet er ook
meer aandacht besteed worden aan de plaats van
de vrouw in onze maatschappij.
13.06 Jean-Jacques Flahaux (MR) : Cette
matière est pluridisciplinaire et nécessite une
coordination
avec
les
Communautés,
particulièrement
pour
la
problématique
de
l'enseignement et de la prévention, et avec le
ministère de l'Intérieur, car il faut agir sur la
motivation et la formation des policiers et des
services d'aide aux victimes. En matière de Justice,
l'évolution est positive dès que l'affaire est mise à
l'instruction.
De plus en plus de viols ont lieu sur mineurs ou
entre mineurs. Il conviendrait d'intégrer au
mouvement le département de Mme Milquet, qui a
l'Égalité des chances dans ses attributions. En effet,
il convient de mieux situer la place de la femme
dans notre société.
13.07 Sonja Becq (CD&V): We moeten inderdaad
de cijfers analyseren en het verband leggen met het
huishoudelijke geweld. Minister Miet Smet startte
ooit met de vorming van de politiediensten inzake
13.07 Sonja Becq (CD&V) : Nous devons
effectivement analyser les chiffres et établir un lien
avec la violence conjugale. Par le passé, l'ancienne
ministre Miet Smet a entrepris une démarche pour
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
25
de manier waarop zij moeten omgaan met seksuele
agressie. Ik weet niet in hoeverre ook het gerecht
daarin is gevolgd. Misschien moet dat ook eens
onder de loep worden genomen? Het is echter
vooral belangrijk dat wij het signaal geven dat de
klachten ernstig worden genomen.
former les services de police à la gestion des cas
d'agression sexuelle. J'ignore dans quelle mesure
la justice a également repris cette initiative. Il serait
peut-être utile qu'on se penche plus avant sur cette
question. En tout cas, il importe avant tout de bien
montrer que les plaintes sont prises au sérieux.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
14 Samengevoegde vragen van
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "de neutrale uitstraling van
ministerie en kabinet" (nr. 13874)
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de neutraliteit van de
webpagina's van de FOD Justitie" (nr. 13888)
14 Questions jointes de
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"l'image de neutralité des ministères et cabinets"
(n° 13874)
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la neutralité des pages web du
SPF Justice" (n° 13888)
14.01 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Op de
website van de beleidscel van de minister van
Justitie prijkt het logo van de partij van de minister.
Via een muisklik belandt men op de site van de
partij. Andere ministers doen dit niet. Acht de
minister deze partijpolitieke link verenigbaar met de
neutraliteit die een overheidsdienst in acht moet
nemen?
14.01 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : Le logo
du parti du ministre de la Justice figure sur le site
internet de sa cellule stratégique. En cliquant
dessus, on est renvoyé au site du parti. Ce n'est
pas le cas des sites des autres cellules
stratégiques. Le ministre estime-t-il que cet
hyperlien vers le site de son parti est compatible
avec la neutralité qu'un service public se doit
d'observer ?
14.02 Els De Rammelaere (N-VA): Op de website
waarop de beleidscel van de minister van Justitie
wordt voorgesteld, stond ook een link naar de
politieke partij van de minister ondertussen is de
link verwijderd. Acht de minister dat geoorloofd?
14.02 Els De Rammelaere (N-VA) : Le site web
présentant la cellule stratégique du ministre de la
Justice comportait un lien hypertexte vers le site du
parti politique auquel il appartient. Cet hyperlien a
été enlevé dans l'intervalle. Le ministre estime-t-il la
présence d'un tel hyperlien admissible ?
14.03 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
De website van mijn beleidscel is een persoonlijke
website. De website van de FOD Justitie moet
uiteraard helemaal onafhankelijk zijn, maar op zijn
persoonlijke website heeft een politicus als het ware
de plicht om niet te verstoppen tot welke partij hij
behoort.
14.03 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Le site web de ma cellule stratégique
est un site web personnel. Le site web du SPF
Justice doit bien évidemment être totalement
indépendant, mais sur son site web personnel, un
homme politique est presque obligé de ne pas
dissimuler à quel parti il appartient.
Als daar discussie over ontstaat, dan haal ik de link
er wel af, dat zal mij echt niet deren. Trouwens,
andere ministers doen het ook, in tegenstelling tot
wat de heer Laeremans beweert. Toen ik de
website van mijn voorganger, Jo Vandeurzen,
aanpaste, stond de link er al op. Ik heb hem laten
staan. Nooit heeft daar een haan naar gekraaid. Tot
nu. Ik denk dat er belangrijkere zaken zijn om ons
zorgen over te maken dan het feit dat ik een CD&V-
er ben.
Si cette question déclenche une controverse, je suis
disposé à supprimer cet hyperlien, cela ne me pose
aucun problème. D'ailleurs, d'autres ministres font
la même chose, contrairement à ce que prétend M.
Laeremans. Quand j'ai adapté le site web de mon
prédécesseur, Jo Vandeurzen, cet hyperlien s'y
trouvait déjà et je l'ai laissé. Personne n'a jamais
émis la moindre protestation à ce sujet. Jusqu'à
aujourd'hui. Je pense que le fait que je sois
membre du CD&V n'est pas la priorité du moment.
14.04 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Ik denk
dat er een beter onderscheid moet worden gemaakt
tussen de persoonlijke website van de minister en
de site van de minister van Justitie en zijn kabinet.
Van een kabinet, het aanspreekpunt voor de burger,
14.04 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : J'estime
qu'il importe d'établir une distinction plus nette
entre, d'une part, le site web privé du ministre et,
d'autre part, le site du ministre de la Justice et de
son cabinet. Je considère qu'un cabinet doit
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
26
mag toch een zekere neutraliteit worden verwacht.
absolument faire preuve d'une certaine neutralité
étant donné qu'il est l'interlocuteur des citoyens.
14.05 Els De Rammelaere (N-VA): Er moet
inderdaad een duidelijk onderscheid zijn tussen de
privésite van de minister en zijn site als minister van
Justitie. Het is goed dat de link is weggehaald.
14.05 Els De Rammelaere (N-VA) : Il faut
effectivement qu'il y ait une ligne de démarcation
claire entre le site privé du ministre et son site
ministériel. La suppression de cet hyperlien est dès
lors une bonne chose.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
15 Vraag van mevrouw Sabien Lahaye-Battheu
aan de minister van Justitie over "de hertekening
van het gerechtelijk landschap en de gevolgen
hiervan voor de gerechtelijke arrondissementen"
(nr. 13878)
15 Question de Mme Sabien Lahaye-Battheu au
ministre de la Justice sur "la refonte du paysage
judiciaire et ses conséquences sur les
arrondissements judiciaires" (n° 13878)
15.01 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld): In het
Octopusakkoord van mei 1998 werd een grondige
hervorming aangekondigd van onze gerechtelijke
organisatie. Elf jaar later staan we niet veel verder.
In de beleidsnota die wij in onze commissie hebben
besproken bij het begin van deze regeerperiode,
stond te lezen dat men voor een omvattende
reflectie over en hertekening van het gerechtelijke
landschap stond. Op 26 mei hield de eerste
voorzitter van het Hof van Cassatie nog een vurig
pleidooi voor zo een hertekening. Sinds geruime tijd
kondigt de minister een oriëntatienota aan. De
hertekening zou daarvan een belangrijk onderdeel
vormen.
Intussen doen steeds meer geruchten de ronde
over het aantal arrondissementen. Dat wekt
ongerustheid op, zeker in West-Vlaanderen. Kan de
minister
hierover
duidelijkheid
verschaffen?
Wanneer komt zijn nota er? Is er consensus over
die nota binnen de regering?
15.01 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) : Les
accords octopartites conclus en mai 1998
prévoyaient une refonte complète de notre
organisation judiciaire. Onze ans plus tard, on n'a
guère progressé.
La note de politique discutée en commission au
début de cette législature stipulait que le
gouvernement était favorable à une réflexion
globale à propos du paysage judiciaire ainsi qu'au
remaniement de celui-ci. Le 26 mai dernier, le
premier président de la Cour de cassation a encore
plaidé ardemment en faveur d'un tel remaniement.
Le ministre annonce depuis longtemps une note
d'orientation, qui consacrerait une grande attention
à la question.
Entre-temps, les rumeurs concernant le nombre
d'arrondissements prolifèrent. Ils sont source
d'inquiétude, surtout en Flandre occidentale. Le
ministre peut-il faire la clarté à ce sujet ? Pour
quand peut-on attendre sa note ? Existe-t-il un
consensus au sein du gouvernement à propos de
cette note ?
15.02 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands) :
Mijn oriëntatienota over de rechtbanken en het
management is klaar. De regering bespreekt die nu.
Na de afronding van die bespreking zal ik verslag
uitbrengen in de Kamer. Het heeft weinig zin nu al
te zeggen wat er in de nota staat en wat niet. We
voeren beter het globale debat zodra de nota hier is
ingediend. Wat er onder andere met Poperinge,
Kortrijk en Tielt gebeurt, moet ik toelichten in een
overkoepelende logica.
15.02 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Ma note d'orientation sur les
tribunaux et le management est prête. Elle est
actuellement
en
discussion
au
sein
du
gouvernement. C'est à l'issue de ces discussions
que je ferai rapport à la Chambre. Il serait peu utile
de révéler dès à présent son contenu. Il est
préférable de mener le débat dans sa globalité, dès
que la note sera transmise au Parlement.
J'aborderai la question du sort des arrondissements
de Poperingue, Courtrai et Tielt, entre autres, en
l'inscrivant dans une logique globale.
15.03 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld): Krijgen
we de nota nog te zien voor het reces?
15.03 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) :
Pourrons-nous prendre connaissance de cette note
encore avant les vacances parlementaires ?
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
27
15.04 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands) :
Voor mij kan het al vrijdagmiddag of maandag,
maar alles hangt af van de andere leden van de
regering. Vrijdagochtend bespreekt de regering de
nota. Op basis van die conclusies zal ik zo vlug
mogelijk een mededeling doen aan de Kamer.
15.04 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : En ce qui me concerne, c'est
possible dès vendredi après-midi, sinon lundi, mais
tout dépend des autres membres du gouvernement.
La note sera débattue par le gouvernement
vendredi matin. Sur la base de ses conclusions, je
ferai une communication à la Chambre dans les
plus brefs délais.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
16 Samengevoegde vragen van
- de heer Bruno Stevenheydens aan de minister
van Justitie over "de minderjarige daders van
misdrijven te Ninove en Houthalen die wegens
plaatsgebrek werden vrijgelaten" (nr. 13897)
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "de uitbreiding van de capaciteit met
het oog op de plaatsing van probleemjongeren"
(nr. 13933)
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de recente gevallen van
jeugdcriminaliteit
en
het
gebrek
aan
opvangplaatsen" (nr. 13955)
- mevrouw
Mia De Schamphelaere
aan
de
minister van Justitie over "jeugddelinquentie"
(nr. 13963)
16 Questions jointes de
- M. Bruno Stevenheydens au ministre de la
Justice sur "les auteurs mineurs de délits à
Ninove et à Houthalen relâchés par manque de
place" (n° 13897)
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"l'extension de la capacité en vue du placement
des jeunes à problèmes" (n° 13933)
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "les cas récents de délinquance
juvénile et le manque de places d'accueil"
(n° 13955)
- Mme Mia De Schamphelaere au ministre de la
Justice sur "la délinquance juvénile" (n° 13963)
16.01 Bruno Stevenheydens (Vlaams Belang):
Drie
minderjarige
daders
van
een
handtassendiefstal in Ninove, waarbij een vrouw
van 79 zwaar ten val kwam, werden opgepakt en na
enkele uren weer vrijgelaten wegens plaatsgebrek.
Een vierde werd ter beschikking gesteld van het
Brusselse parket. Een van de daders was slechts
13 jaar. In Houthalen werd de minderjarige leider
van een jeugdbende, die verantwoordelijk is voor
aanhoudend vandalisme en brandstichting, na
slechts enkele uren weer vrijgelaten wegens
plaatsgebrek. Na zijn vrijlating stichtte hij brand in
de plaatselijke parochiezaal en lachte hij
burgemeester en politie gewoon uit.
16.01 Bruno Stevenheydens (Vlaams Belang) :
Trois auteurs mineurs d'un vol à la tire à Ninove,
dont la victime avait été blessée en chutant
lourdement, ont été arrêtés et relâchés quelques
heures plus tard en raison d'un manque de places
dans les institutions susceptibles de les accueillir.
Le quatrième auteur a été mis à la disposition du
parquet de Bruxelles. Un des auteurs n'avait que 13
ans. À Houthalen, le chef mineur d'une bande de
jeunes responsable d'actes répétés de vandalisme
et d'incendie criminel a été relâché au bout de
quelques heures, toujours en raison d'un manque
de places d'accueil. Après sa libération, il a mis le
feu à la salle paroissiale locale en faisant la nique
au bourgmestre et aux services de police.
Dit jaar ontliepen al tweehonderd jongeren, plegers
van
zware
feiten,
een
plaatsing
wegens
plaatsgebrek. In 2008 zouden er dat 297 zijn
geweest. Was er geen enkele mogelijkheid om die
jonge criminelen ergens te plaatsen? Hoe vaak
kwamen zij al in aanraking met de politie of Justitie?
Heeft de minister begrip voor het feit dat de politie
aldus gedemotiveerd raakt in haar werk? Is zelfs de
beloofde capaciteitsuitbreiding van 35 plaatsen in
Vlaanderen en 30 in Wallonië op korte termijn niet
onvoldoende?
Cette année, 200 jeunes auteurs de faits graves ont
déjà échappé à un placement en raison d'un
manque de places. En 2008, ce chiffre se serait
élevé à 297. N'y avait-il aucune possibilité de placer
ces jeunes criminels ? À combien de reprises ont-ils
déjà été confrontés à la police ou à la Justice ? Le
ministre se rend-il bien compte du fait que cette
situation démotive la police ? L'extension de
capacité de 35 places en Flandre et de 30 en
Wallonie promise à court terme n'est-elle pas déjà
insuffisante ?
16.02 Els De Rammelaere (N-VA): Naar verluidt 16.02 Els De Rammelaere (N-VA) : Il me revient
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
28
zouden al meer dan tweehonderd jongeren dit jaar
niet geplaatst zijn in een jeugdinstelling wegens
plaatsgebrek, een problematiek die al vaak is
aangekaart in deze commissie. Begin 2009 heeft de
minister gezegd dat er na deze zomer bijkomende
plaatsen beschikbaar zouden zijn in Tongeren en
Saint-Hubert. Is dat nog steeds zo? Zal dat
volstaan? Heeft de minister op korte termijn een
oplossing voor de plaatsingen? Zijn daarover
gesprekken gaande met de Gemeenschappen? Het
nu heersende gevoel van straffeloosheid moet
immers snel worden weggewerkt.
que plus de 200 jeunes n'auraient pas été placés
dans une institution de protection de la jeunesse
cette année par manque de places. Ce problème a
déjà souvent été évoqué au sein de notre
commission. Début 2009, le ministre a affirmé que
des places supplémentaires seraient disponibles à
Tongres et à Saint-Hubert après l'été. Est-ce
toujours le cas ? Seront-elles suffisantes ? Le
ministre dispose-t-il d'une solution à court terme
pour les placements ? Des discussions sont-elles
en cours à ce sujet avec les Communautés ? Il
convient en effet de mettre fin rapidement au
sentiment d'impunité qui règne actuellement.
16.03 Mia De Schamphelaere (CD&V): Een
gevoel van straffeloosheid moeten we inderdaad
kunnen vermijden, omdat zulks het vertrouwen
schaadt van de bevolking in instellingen,
gezagsinstanties. Het tast ons gevoel van veiligheid
en recht aan. De vraag is of de geplande
capaciteitsuitbreiding voor de jeugdinstellingen nog
op schema zit. En misschien kunnen we nog beter
en sneller gebruik maken van herstelgerichte
maatregelen uit het jeugdbeschermingsrecht of
jeugdsanctierecht.
16.03 Mia De Schamphelaere (CD&V) : Nous
devons effectivement être en mesure d'éviter qu'un
sentiment d'impunité s'installe, parce qu'il nuit à la
confiance de la population dans les institutions et
les autorités. Il mine notre sentiment de sécurité et
de justice. Je me demande aussi si l'extension de
capacité prévue pour les établissements de
protection de la jeunesse pourra avoir lieu dans les
délais prévus. Nous pourrions peut-être aussi
appliquer mieux et plus rapidement des mesures
restauratrices prévues dans le cadre du droit relatif
à la protection de la jeunesse ou du droit
sanctionnel de la jeunesse.
Volgens mij is het heel belangrijk dat jongeren
onmiddellijk worden aangesproken door de
jeugdrechter of door de gezagsinstanties voor het
onder
bewaking
verrichten
van
gemeenschapsdiensten. Misschien bieden de
aanstelling van een probatieambtenaar en het
hanteren van een lik-op-stukbeleid hier uitkomst.
Opsluiting is altijd de laatste oplossing. In
Nederland
werd
eerst
gewerkt
met
een
capaciteitsuitbreiding, en daarna met werkstraffen,
alternatieve maatregelen en herstelmaatregelen die
met succes worden toegepast. Ik denk dat we ook
voor jeugddelinquentie nog beter en gerichter
moeten werken in de richting van die alternatieve
oplossingen.
Il est à mon sens très important de déférer
immédiatement les jeunes devant le juge de la
jeunesse ou les autorités compétentes en vue de
services à la collectivité sous surveillance. La
désignation d'un agent de probation et la mise en
oeuvre d'une politique « du tac au tac » pourraient
peut-être aboutir à des résultats en la matière.
L'incarcération constitue toujours le dernier recours.
Les Pays-Bas ont commencé par étendre la
capacité, puis ont recouru aux peines de travail, aux
mesures de substitution et aux mesures de
réparation, appliquées avec succès. Je pense qu'en
matière de délinquance juvénile aussi, nous devons
travailler encore mieux et de façon plus ciblée sur la
voie de ces solutions de remplacement.
16.04 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands): Dit
dossier komt steeds terug als gevolg van nieuwe
feiten. Het hele systeem van het jeugdrecht moet
als dusdanig niet opnieuw ter discussie worden
gesteld. Dat debat over jeugdbescherming en
jeugdsanctierecht is gevoerd in België. We moeten
de specificiteit van het jeugdrecht blijven
onderkennen.
Aan de hand van een aantal specifieke dossiers
zien we dat minderjarigen overgaan tot erge,
agressieve daden en dat we de mogelijkheid
moeten hebben om te reageren.
16.04 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Ce dossier réapparaît sans cesse à
la suite de faits nouveaux. L'ensemble du droit de la
jeunesse ne doit pas être remis en cause. Ce débat
sur la protection de la jeunesse et sur le droit
sanctionnel de la jeunesse a été mené en Belgique.
Nous devons continuer à reconnaître la spécificité
du droit de la jeunesse.
Sur la base d'un certain nombre de dossiers
spécifiques, nous constatons que des mineurs se
livrent à des agressions graves et que nous devons
pouvoir réagir.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
29
Op 297 dossiers uit 2008 en meer dan 200 uit 2009
kan geen antwoord worden gegeven.
Ook de Gemeenschappen hebben hierin een heel
grote medeverantwoordelijkheid. Aan het einde van
de ketting bevindt zich Everberg, met een beperkte
capaciteit. Ik heb de indruk dat men soms ten
onrechte een beroep doet op die instelling om
jeugdcriminelen
te
plaatsen.
Wanneer
de
Gemeenschappen ook zouden investeren in
opvangplaatsen voor minderjarigen zou de druk op
het federale vlak wellicht wat verminderen. Ik maak
een nota klaar voor een vergadering met de
Gemeenschappen over al die verschillende
onderwerpen. Ik wil fundamentele gesprekken met
hen over hoe we de inspanningen beter op elkaar
kunnen afstemmen.
Globaal willen we zoveel mogelijk middelen ter
beschikking stellen van de magistraten. Dat moet
hen toelaten om de meest adequate maatregelen
op maat van elke minderjarige te nemen. Plaatsing
in een gesloten instelling moet daarbij de laatste
mogelijkheid zijn. In principe moet men de
minderjarige eerst in een Gemeenschapsinstelling
plaatsen. Pas als daar geen plaats is, kan men ze
naar een federale instelling brengen.
La prise en charge n'a pas été possible pour 297
dossiers en 2008 et pour plus de 200 dossiers en
2009.
Les Communautés aussi ont une très grande
coresponsabilité à cet égard. Le centre d'Everberg,
dont la capacité est limitée, est le dernier maillon de
la chaîne. J'ai l'impression que c'est parfois à tort
qu'on fait appel à cet établissement dans le cadre
du placement de jeunes délinquants. Si les
Communautés investissaient elles aussi dans les
places d'accueil pour les mineurs, la pression que
subit le dispositif fédéral serait probablement
allégée. Je prépare une note sur tous ces thèmes
en vue d'une réunion avec les Communautés. Je
tiens à mener avec elles des débats de fond
concernant une meilleure adéquation des efforts
consentis.
Globalement, nous entendons mettre un maximum
de moyens à la disposition des magistrats. Ils
doivent ainsi pouvoir prendre les mesures les plus
adéquates et les plus adaptées à chaque mineur.
Le placement en milieu fermé doit être la solution
du dernier recours. Le mineur doit en principe être
placé
d'abord
dans
un
établissement
communautaire. Ce n'est que s'il n'y a pas de place
qu'on peut le transférer à un établissement fédéral.
Die opsluiting is bovendien beperkt tot een periode
van twee maanden en vijf dagen. Plaatsingen in
Gemeenschapsinstellingen kunnen langer duren en
kunnen verlengd worden tot de jongeren meer dan
twintig jaar zijn. Er komt niet altijd voldoende
capaciteit vrij. Er moet dus voortdurend een
ketenbeheersing worden toegepast.
We doen bijkomende investeringen. Tongeren is
bijna klaar met de infrastructuur. De instelling te
Saint-Hubert zou in het najaar klaar moeten zijn.
Ook de personeelswerving moet in het najaar rond
zijn. De nieuwe instelling te Achêne zal volledig voor
het Franstalige landsgedeelte zijn en Everberg
volledig voor het Nederlandstalige. Ook in Everberg
worden dit jaar de investeringen gestart om de
capaciteit naar 125 eenheden te brengen.
Wij moeten de bijzondere filosofie rond het
jeugdrecht behouden, met de mogelijkheid om
bestraffend op te treden, maar we moeten ons
ervoor hoeden exclusief in die richting over te
hellen. De andere preventieve en alternatieve
maatregelen moeten ook behouden blijven. Ook
moeten
we
de
Gemeenschappen
meer
responsabiliseren.
En outre, la détention est limitée à une période de
deux mois et cinq jours. Les placements dans des
institutions communautaires peuvent dépasser cette
durée et être prolongés jusqu'à ce que les jeunes
aient plus de vingt ans. La capacité nécessaire ne
se libérant pas toujours, il convient de mettre en
oeuvre une gestion de la chaîne permanente.
Nous procédons par ailleurs à des investissements
supplémentaires. À Tongres, l'infrastructure est
finalisée. L'institution à Saint-Hubert devrait être
prête à l'automne. Les procédures de recrutement
devraient également être achevées pour l'automne.
La nouvelle institution à Achêne sera réservée à la
partie francophone du pays et celle d'Everberg à la
partie néerlandophone. À Everberg, on procèdera
encore cette année à des investissements pour
porter la capacité à 125 unités.
Il convient de préserver la philosophie spécifique au
droit de la jeunesse, en prévoyant la possibilité de
sanctions, sans pour autant s'y limiter. Les autres
mesures préventives et de substitution doivent
également être maintenues. Les Communautés
doivent,
elles
aussi,
davantage
être
responsabilisées.
16.05 Bruno Stevenheydens (Vlaams Belang): Wij 16.05 Bruno Stevenheydens (Vlaams Belang) :
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
30
horen telkens hetzelfde antwoord. Dat is
teleurstellend.
De minister moet met de Gemeenschappen praten.
Aangezien de Vlaamse minister in de afgelopen
regeerperiode iemand van dezelfde partij was,
hadden we mogen verwachten dat er sneller
resultaat geboekt zou zijn.
De capaciteitsuitbreiding aan Vlaamse kant zal niet
volstaan. Er moet ook nieuwe wetgeving komen.
Het jeugdrecht moet worden veranderd in een echt
jeugdsanctierecht, zodat men een onderscheid kan
maken tussen jongeren die geholpen moeten
worden en jongeren die gestraft moeten worden.
Jongeren worden lukraak door elkaar geplaatst.
Een capaciteitsuitbreiding is noodzakelijk. Als men
voldoende
plaats
heeft,
kan
men
een
gedifferentieerd plaatsingsbeleid voeren, zodat
jongeren
met
een
problematische
opvoedingssituatie niet meer samen zitten met
jongeren die een misdrijf hebben gepleegd. Voor
die laatste is een jeugdgevangenis nodig.
Nous entendons chaque fois la même réponse.
C'est décevant.
Le ministre doit se concerter avec les
Communautés. Étant donné que sous la législature
précédente, le ministre flamand était membre du
même parti que lui, nous pouvions espérer que des
résultats soient engrangés plus rapidement.
L'extension de capacité du côté flamand ne suffira
pas. Il faut également adopter une nouvelle
législation et transformer le droit de la jeunesse en
véritable droit sanctionnel de la jeunesse de façon à
pouvoir établir une distinction entre les jeunes qui
ont besoin d'une assistance et les jeunes qui
doivent être sanctionnés.
Or aujourd'hui, quand les jeunes sont placés, ils
sont mélangés au petit bonheur la chance. Une
extension de capacité est nécessaire. Si l'on
disposait de suffisamment de places d'accueil, on
serait à même de mener une politique différenciée
en matière de placement de façon à ce que les
jeunes qui se trouvent dans une situation
éducationnelle difficile ne côtoient plus des jeunes
qui ont commis un délit, ceux-ci devant être
hébergés dans une prison pour jeunes.
16.06 Els De Rammelaere (N-VA): De
tweehonderd jongeren die niet geplaatst konden
worden, zijn toch enkel diegenen die een plaats
moesten krijgen in gesloten instellingen?
16.06 Els De Rammelaere (N-VA) : Concernant
les deux cents jeunes qui n'ont pu être placés,
s'agit-il d'autres jeunes encore que ceux qui
devaient être hébergés dans des établissements
fermés ?
16.07 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Het waterval-doorgeefsysteem werkt niet altijd
volgens strikte regels. Men zoekt eerst in de
gemeenschapsinstellingen, dan pas elders. De
cijfers moet men relativeren, omdat het niet altijd de
juiste categorieën zijn.
16.07 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Le système d'attribution en cascade
des
délinquants
juvéniles
aux
différents
établissements spécialisés ne fonctionne pas
toujours selon des règles strictes. L'on cherche
d'abord les places d'accueil requises dans les
établissements de chaque Communauté, ensuite on
en cherche ailleurs. Il convient de relativiser les
chiffres parce qu'il ne s'agit pas toujours des
bonnes catégories.
16.08 Els De Rammelaere (N-VA): Of zijn de
cijfers nog hoger, omdat er ook nog jongeren zijn
die naar een gemeenschapsinstelling moeten, maar
daar geen plaats hebben?
16.08 Els De Rammelaere (N-VA) : Les chiffres
seraient-ils peut-être plus élevés parce qu'il faut
aussi comptabiliser les jeunes qui doivent être
adressés à un établissement communautaire mais
n'y trouvent pas de place d'accueil ?
16.09 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Het zijn dikwijls dezelfden. Pas als er in de
gemeenschapsinstellingen geen plaats is, wordt de
vraag herhaald in Everberg. Daar komt een
uitbreiding tot 125.
Vorig jaar waren er 297 vragen naar een vrije plaats
16.09 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Ce sont souvent les mêmes. On ne
resollicite Everberg que s'il n'y a pas de place
d'accueil dans les établissements de communauté.
À Everberg, il y aura une extension de capacité
jusqu'à 125 places.
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
31
in Everberg. Maar dat zijn niet allemaal dossiers die
in die categorie passen. Maar omdat andere types
instellingen ook vol zitten, probeert men in
Everberg.
L'an dernier, on a recensé 297 demandes de place
à Everberg. Toutefois, il ne s'agit pas dans tous les
cas de dossiers qui peuvent être classés dans cette
catégorie. Mais on tente sa chance à Everberg
parce que les autres types d'établissement sont
pleins également.
16.10 Els De Rammelaere (N-VA): Een spoedig
overleg met de Gemeenschappen lijkt aangewezen.
16.10 Els De Rammelaere (N-VA) : Il semble
indiqué d'organiser rapidement une concertation
avec les Communautés.
16.11 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Dat is zelfs cruciaal.
16.11 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : C'est même crucial.
16.12 Mia De Schamphelaere (CD&V): Op
criminele feiten van minderjarigen moet snel
gereageerd worden. Als jongeren door plaatsgebrek
op straat terechtkomen, is er geen begeleiding
meer. Ook een pure opsluiting brengt weinig zoden
aan de dijk. Alleen met begeleiding, herstel,
confrontatie
met
het
slachtoffer,
gemeenschapsdienst bereikt men iets. Er moet een
responsabilisering komen van iedereen die
betrokken is in het jeugdbeschermingsrecht en het
jeugdsanctierecht.
16.12 Mia De Schamphelaere (CD&V) : Il faut
réagir promptement aux faits criminels perpétrés
par des mineurs. Si les jeunes sont relâchés par
manque de place, ils ne sont plus accompagnés.
L'enfermement pur et simple ne constitue pas de
solution non plus. Seuls l'accompagnement, la
réparation, la confrontation avec la victime et le
service communautaire permettent d'engranger des
résultats. Il faudra responsabiliser l'ensemble des
acteurs du droit de la protection de la jeunesse et
du droit pénal de la jeunesse.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
17 Samengevoegde vragen van
- de heer Luk Van Biesen aan de minister van
Justitie over "de handel in baby's" (nr. 13932)
- mevrouw
Mia De Schamphelaere
aan
de
minister van Justitie over "de commercialisering
van het draagmoederschap" (nr. 13949)
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "het draagmoederschap"
(nr. 13959)
17 Questions jointes de
- M. Luk Van Biesen au ministre de la Justice sur
"la vente de bébés" (n° 13932)
- Mme Mia De Schamphelaere au ministre de la
Justice sur "la commercialisation de la maternité
de substitution" (n° 13949)
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la maternité de substitution"
(n° 13959)
17.01 Luk Van Biesen (Open Vld): Een Belgische
draagmoeder die haar baby voor 25.000 euro
verkocht aan de biologische vader en zijn partner,
gaat vrijuit. Het parket seponeerde de zaak door te
stellen dat er een lacune is in de Belgische
wetgeving. Er is geen enkele wet die dergelijke
feiten verhindert. Wil de minister deze lacune
wegwerken, hetzij via een ontwerp hetzij via een
voorstel vanuit het Parlement?
17.01 Luk Van Biesen (Open Vld) : Une mère de
substitution belge qui a vendu son bébé au père
biologique et à sa compagne pour la somme de
25.000 euros n'a pas été inquiétée. Le parquet a
classé l'affaire, considérant que la législation belge
présente une lacune. Aucune loi n'interdit de telles
pratiques. Le ministre a-t-il l'intention de remédier à
cette lacune par le biais d'un projet ou d'une
proposition de loi ?
17.02 Mia De Schamphelaere (CD&V): Voormalig
minister Vandeurzen verwees destijds naar het
debat in de Senaat over de bestraffing van
commercieel draagmoederschap. Er is ook een
richtlijn vanuit het Beneluxparlement. Blijkbaar
lopen die politieke gesprekken moeilijk. Minister
Vandeurzen haalde ook artikel 423 quinquies van
het strafwetboek aan dat het mogelijk maakt om
kinderhandel te bestraffen.
17.02 Mia De Schamphelaere (CD&V) : L'ancien
ministre, M. Vandeurzen, s'était référé par le passé
au débat qui s'était tenu au Sénat sur la répression
de la maternité de substitution à des fins
commerciales.
Il
existe
également
une
recommandation du Parlement Benelux. Les débats
politiques semblent difficiles. M. Vandeurzen avait
également invoqué l'article 423 quinquies du code
pénal qui permet de sanctionner le commerce
d'enfants.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
32
Werkt de minister in samenwerking met de
Senaatscommissie aan een nieuwe strafbepaling?
Kan de minister voorlopig geen richtlijn uitwerken
voor de parketten om op basis van bovenvermeld
wetsartikel toch te kunnen bestraffen?
Le ministre prépare-t-il avec la commission du
Sénat une nouvelle disposition pénale? Ne peut-il
édicter temporairement une directive à l'intention
des parquets pour pouvoir tout de même
sanctionner sur la base de l'article cité?
17.03 Els De Rammelaere (N-VA): Een
draagmoeder zou niet vervolgd worden voor de
verkoop van haar baby, de biologische vader van
baby D. dan weer wel, meer bepaald voor het
betalen van de draagmoeder. Een kind verkopen
kan blijkbaar probleemloos in ons land. Zal de
minister een wetgevend initiatief nemen om
eindelijk paal en perk te kunnen stellen aan deze
praktijken?
17.03 Els De Rammelaere (N-VA) : Une mère
porteuse ne serait pas poursuivie pour avoir vendu
son bébé mais le père biologique le serait pour
avoir payé la première. Il semble que l'on puisse
sans problème vendre un bébé dans notre pays. Le
ministre va-t-il prendre une initiative législative pour
enfin mettre un terme à ces pratiques?
17.04 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands) :
Ik bezorg een kopie van mijn interventie in de
Senaat over deze materie. Die interventie schetst
de juridische context van het probleem.
Ons Strafwetboek bevat geen specifieke kwalificatie
voor de problematiek van de verkoop van kinderen
door draagmoeders. Ik heb in de Senaat al
verklaard dat ik een absolute voorstander ben van
de strafbaarstelling van dergelijke handel. Tijdens
de vorige regeerperiode werden in de Senaat en in
de Kamer al verschillende wetsvoorstellen ter zake
ingediend. Sommige voorstellen bepalen een
verbod, andere voorstellen willen een verbod op de
handel gecombineerd met een regelgeving inzake
draagmoederschap. Het laatste is uiteraard veel
complexer.
Alle voorstellen werden in de verenigde commissie
voor
de
Justitie
en
voor
de
Sociale
Aangelegenheden van de Senaat besproken. Zij
werden tijdens de huidige regeerperiode opnieuw
ingediend. De verenigde commissie heeft in april
2009 de problematiek opnieuw onderzocht en gaat
daar na het reces mee door.
Er is in elk geval een minimumconsensus over het
feit dat commercieel draagmoederschap moet
worden verboden en bestraft. Wat bij de senatoren
momenteel voor verdeeldheid zorgt, is de vraag of
het verbod al dan niet nog verder moet gaan.
Ik meen dat de regering zich het debat niet moet
toe-eigenen, maar dat zij het Parlement moet
uitnodigen om via een zo breed mogelijke
consensus tot een oplossing te komen. Ik wil
uiteraard wel aan de oplossing meewerken. Ik denk
dat commercieel draagmoederschap best zo snel
17.04 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Je fournirai une copie de mon
intervention au Sénat sur le sujet. Cette intervention
décrit le contexte juridique du problème.
Notre Code pénal ne comporte pas de qualification
spécifique pour la question de la vente d'enfants par
des mères porteuses. J'ai déjà indiqué au Sénat
que je suis un partisan inconditionnel de la
pénalisation de pareil commerce. Au cours de la
précédente législature, différentes propositions de
loi en la matière ont déjà été déposées à la
Chambre et au Sénat. Certaines propositions
prévoient une interdiction, d'autres tendent à
associer l'interdiction du commerce à une
réglementation en matière de maternité de
substitution. Ce dernier point est évidemment
beaucoup plus complexe.
Toutes les propositions ont été examinées en
commissions réunies de la Justice et des Affaires
sociales du Sénat. Elles ont été redéposées
pendant la présente législature. Les commission
réunies ont réexaminé la question en avril 2009 et
poursuivront cet examen après les vacances
parlementaires.
L'interdiction et la répression de la maternité de
substitution commerciale font en tout cas l'objet
d'un consensus. Des divergences existent à l'heure
actuelle entre les sénateurs sur la question de
savoir si cette interdiction doit aller encore plus loin
ou non.
À mon estime, le gouvernement ne doit pas
s'approprier ce débat mais il doit inviter le
Parlement à trouver une solution par le biais d'un
consensus qui soit le plus large possible. Je suis
évidemment disposé à contribuer à la recherche
d'une solution. Selon moi, il est préférable d'ériger
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
33
mogelijk strafrechtelijk wordt geregeld en dat het
debat over de andere aspecten zo snel mogelijk
moet worden verdergezet.
le plus rapidement possible en infraction la
maternité de substitution commerciale et le débat
sur les autres aspects doit se poursuivre dans les
meilleurs délais.
17.05 Luk Van Biesen (Open Vld): Ik denk dat de
standpunten gelijklopend zijn. Kamer en Senaat
moeten nagaan hoe zo snel mogelijk vooruitgang
kan worden geboekt. We kunnen het debat in de
Senaat afwachten, maar ik meen dat het verbod op
commercieel draagmoederschap het beste door de
Kamer wordt geregeld.
17.05 Luk Van Biesen (Open Vld) : Je pense que
les points de vue se ressemblent. La Chambre et le
Sénat doivent se pencher sur la question de savoir
comment avancer le plus vite possible. Nous
pouvons attendre le débat au Sénat, mais je préfère
que l'interdiction de la maternité de substitution à
des fins commerciale soit réglée par la Chambre.
17.06 Mia De Schamphelaere (CD&V): Ik ben het
met collega Van Biesen eens.
17.06 Mia De Schamphelaere (CD&V) : Je
partage l'avis de M. Van Biesen.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
18 Samengevoegde vragen van
- de heer Renaat Landuyt aan de minister van
Justitie over "de vervroegde vrijlatingen van
gevangenen tegen midden juli om aan de
overbevolking in de gevangenissen te verhelpen"
(nr. 13941)
- de heer Bart Laeremans aan de minister van
Justitie over "de plannen om gedetineerden nog
sneller vrij te laten" (nr. 13943)
- de heer Xavier Baeselen aan de minister van
Justitie over "de vervroegde vrijlatingen om de
druk op de gevangenissen inzake overbevolking
te verlichten" (nr. 13953)
- mevrouw Els De Rammelaere aan de minister
van Justitie over "de vervroegde vrijlating van
gedetineerden" (nr. 13956)
- mevrouw Sabien Lahaye-Battheu aan de
minister van Justitie over "maatregelen om de
overbevolking van de gevangenissen tegen te
gaan" (nr. 13957)
18 Questions jointes de
- M. Renaat Landuyt au ministre de la Justice sur
"les libérations anticipées de détenus d'ici à la
mi-juillet pour remédier à la surpopulation
carcérale" (n° 13941)
- M. Bart Laeremans au ministre de la Justice sur
"les projets visant à libérer encore plus
rapidement des détenus" (n° 13943)
- M. Xavier Baeselen au ministre de la Justice sur
"les libérations anticipées pour soulager la
pression sur les prisons en termes de
surpopulation carcérale" (n° 13953)
- Mme Els De Rammelaere au ministre de la
Justice sur "la libération anticipée de détenus"
(n° 13956)
- Mme Sabien Lahaye-Battheu au ministre de la
Justice sur "les mesures destinées à lutter contre
la surpopulation carcérale" (n° 13957)
18.01 Bart Laeremans (Vlaams Belang): De
minister plant de vervroegde vrijlating van een reeks
gevangenen
om
de
overbevolking
in
de
gevangenissen tegen te gaan. Deze maatregel is
voor het Vlaams belang verstrekt onaanvaardbaar!
Het bestraffingbeleid is nu al bijzonder laks en nu
wil de minister op de koop toe een soort
vakantiegratie invoeren omdat het in de zomer in de
cellen wel eens te warm zou kunnen worden.
Nochtans zijn er wel degelijk alternatieve
oplossingen. Zo biedt Nederland 576 plaatsen aan
op zijn gevangenisboten. Men zou ook het principe
kunnen veralgemenen om voortaan elke cel door
twee gevangenen in plaats van door een te laten
betrekken. Elke instelling moet nagaan of dit
concreet mogelijk is voor alle nieuwe gevangenen.
Het comfort van de gevangenen is nu eenmaal
18.01 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : Le
ministre envisage une libération anticipée d'un
certain nombre de détenus afin de faire face à la
surpopulation dans les prisons. Pour le Vlaams
Belang, cette mesure est totalement inadmissible.
La politique en matière de sanctions est déjà
particulièrement laxiste et le ministre entend à
présent en outre instaurer une sorte de grâce
estivale parce que la température pourrait monter
un peu trop dans les cellules durant l'été.
Il existe pourtant des solutions de rechange. Les
Pays-Bas proposent ainsi 576 places sur leurs
bateaux-prisons. On pourrait par ailleurs généraliser
le principe des deux détenus par cellule au lieu d'un
seul. À chaque établissement pénitentiaire de
vérifier si cela est concrètement possible pour tous
les nouveaux détenus. Le confort des détenus
passe après la sécurité de la société.
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
34
ondergeschikt
aan
de
veiligheid
van
de
samenleving.
Wat behelst nu eigenlijk het voorstel van de minister
inzake de vervroegde vrijlating? Hoever staan de
besprekingen om de instelling in Tilburg in gebruik
te nemen? Wordt het denkspoor van de
Nederlandse gevangenisboten nog gevolgd?
Waarom verzet de minister zich tegen een
heringebruikname
van
de
gevangenis
van
Tongeren? Wat met het plan om de gevangenen
voortaan beter te spreiden over de instellingen?
Wat denkt de minister om voor nieuwe gevangenen
systematisch een cel door twee te laten delen?
En quoi consiste exactement la proposition du
ministre concernant les libérations anticipées ? Où
en sont les discussions pour l'utilisation de
l'institution de Tilburg ? La piste des bateaux-
prisons néerlandais est-elle encore d'actualité ?
Pourquoi le ministre s'oppose-t-il à une réouverture
de la prison de Tongres ? Qu'en est-il du plan visant
à mieux répartir les détenus entre les
établissements ? Que pense le ministre de l'idée de
faire partager une cellule par deux nouveaux
détenus ?
18.02 Xavier Baeselen (MR): U opperde de
mogelijkheid om gebruik te maken van de
vervroegde invrijheidstelling om het probleem van
de overbevolking in de gevangenissen aan te
pakken. Hoeveel gedetineerden komen er daarvoor
in aanmerking? Werden de categorieën van
gedetineerden die vervroegd in vrijheid kunnen
worden gesteld, al omschreven? Binnen welke
termijn wil u die maatregel toepassen? Wordt het
probleem daarmee grotendeels opgelost?
We beseffen dat het om een moeilijk te beheren
probleem gaat, dat niet met één enkele formule kan
worden opgelost. Zo moet ervoor worden geopteerd
de instroom te beperken, in plaats van de uitstroom
te versnellen. Daartoe is een aantal wetgevende
hervormingen noodzakelijk. Ik denk met name aan
de evaluatie van de wet over de voorlopige
hechtenis. Vandaag is het aandeel van de
gedetineerden in voorlopige hechtenis in de
gevangenispopulatie erg groot, en de voorlopige
hechtenis wordt vaak gebruikt als een soort sanctie
vóór de eigenlijke sanctie. Waarom zouden we ook
de strafmaat niet herbekijken? Het Strafwetboek
spoort niet langer met de realiteit in de overbevolkte
gevangenissen.
18.02 Xavier Baeselen (MR) : Pour résoudre le
problème de la surpopulation pénitentiaire, vous
avez évoqué les libérations anticipées. Combien de
détenus sont-ils concernés ? Avez-vous défini des
catégories ? Dans quel délai comptez-vous mettre
en oeuvre ces libérations ? Est-ce là une part
importante de la solution au problème ?
Nous sommes conscients du fait que le problème
est difficile à gérer et qu'il n'y a pas qu'une seule
réponse. Il faudra notamment jouer sur les entrées,
plutôt que sur les sorties. À ce propos, plusieurs
réformes législatives doivent être menées. Je pense
à l'évaluation de la loi sur la détention préventive.
Aujourd'hui, les détentions préventives prennent
une place importante dans l'occupation des prisons
et la détention préventive est souvent utilisée
comme une sanction avant la sanction. De plus,
pourquoi ne pas relancer la réforme du tarif
criminel ? Aujourd'hui, le code pénal est
complètement dépassé par la réalité carcérale.
Een en ander zou duidelijker worden, indien de
strafmaat en het tarief in strafzaken zouden worden
verlaagd, op voorwaarde dat de sanctie in het geval
van zware straffen daadwerkelijk wordt uitgevoerd,
met inachtneming van de bevoegdheden van de
strafuitvoeringsrechtbank.
Ik kom terug op de vervroegde invrijheidstelling, die
naar voren wordt geschoven als middel om de
acute nood te lenigen.
On gagnerait en clarté en revoyant l'échelle des
peines et le tarif criminel à la baisse, à condition
que pour les peines importantes, on exécute la
sanction, sous réserve des compétences du tribunal
d'application des peines.
J'en reviens aux libérations anticipées, évoquées
comme piste possible pour gérer l'immédiat.
18.03 Els De Rammelaere (N-VA): Welke
gevangenen komen in aanmerking voor een
vervroegde vrijlating in de zomer? Is dit een soort
collectieve genademaatregel? Voor mijn fractie is
het alleszins geen goed idee.
18.03 Els De Rammelaere (N-VA) : Quels
prisonniers entrent en ligne de compte pour une
libération anticipée durant l'été ? S'agit-il d'une
forme de mesure collective de grâce ? En tout état
de cause, mon groupe estime que ce n'est pas une
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
35
bonne idée.
18.04 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld): De
Raad van Europa heeft in zijn recent verslag inzake
de mensenrechten de overbevolking in onze
gevangenissen gehekeld evenals het feit dat bij ons
de mensen in voorlopige hechtenis samen zitten
met de effectief veroordeelden.
Open Vld ziet brood in het verhogen van het aantal
mensen onder elektronisch toezicht, meer specifiek
wie zich in een toestand van voorlopige hechtenis
bevindt, op voorwaarde dat een deel van de
controle aan de privé wordt uitbesteed.
Wat is de stand van zaken in het akkoord dat met
Nederland werd afgesloten?
Het plan voor een vervroegde zomervrijlating is voor
mijn partij gevaarlijk. Overbevolking in de
gevangenissen is een groot probleem, maar we
mogen op dat vlak zeker geen overhaaste
beslissingen nemen.
18.04 Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) : Dans
son rapport récent sur les droits de l'homme, le
Conseil de l'Europe a dénoncé la surpopulation
dans nos prisons ainsi que le fait qu'en Belgique,
les personnes en détention préventive sont
incarcérées avec les personnes condamnées à une
peine effective.
Selon l'Open Vld, il serait intéressant d'augmenter
le
nombre
de
surveillances
électroniques,
notamment dans le cas de détentions préventives,
à condition que le contrôle soit partiellement confié
au secteur privé.
Qu'en est-il de l'accord conclu avec les Pays-Bas ?
Aux yeux de mon parti, le plan de la libération
anticipée durant l'été n'est pas sans danger. Si la
surpopulation carcérale constitue un problème
majeur, nous devons toutefois éviter de prendre des
décisions dans la précipitation.
18.05 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Over de problematiek van de gevangenissen krijg ik
wekelijks vragen, ik krijg dagelijks rapporten, ik krijg
aanbevelingen, ik krijg signalen van bezoekers en
vakbonden. Iedereen zegt dat de situatie
onhoudbaar is.
Er hebben nog nooit zo veel mensen in de
gevangenis gezeten als vandaag: 10.519 op 15 juni.
Het aantal stijgt en daarop kan ik geen invloed
uitoefenen. We zitten met een bijna permanente
overbevolkingsratio van 24 procent. In sommige
gevangenissen is er een overbevolking van 100
procent. Het is een probleem waarvoor we een
oplossing moeten vinden.
Op lange termijn komt er een zeer belangrijke
investering, met eerst zeven en daarna nog acht
vervangingen. Op middellange termijn herschikken
we de gevangenissen, inbegrepen de mogelijkheid
in Nederland. De gesprekken met de Nederlandse
overheid zijn ver gevorderd. Ook het probleem met
de btw is opgelost. Er is een principeakkoord, dat
nu definitief moet gevalideerd worden. Er is nog een
politieke goedkeuring nodig en we moeten ervoor
zorgen dat de budgettaire middelen er zijn.
18.05 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Des questions me sont adressées
chaque semaine à propos du problème des prisons.
Je reçois des rapports quotidiennement, des
recommandations, des signaux de visiteurs et de
syndicats et chacun me dit que la situation est
intenable.
Les détenus n'ont jamais été aussi nombreux
qu'aujourd'hui: 10.519 au 15 juin. Le nombre
augmente et je ne puis rien y faire. Nous nous
trouvons quasi en permanence avec un taux de
surpopulation de 24 %. Certaines prisons sont
confrontées à une surpopulation de 100 %. C'est un
problème qu'il faut résoudre.
À long terme, il y aura un très gros investissement
avec sept remplacements dans un premier temps
puis encore huit. A moyen terme, nous allons
réorganiser les prisons, en ce compris les
possibilités offertes aux Pays-Bas. Les négociations
avec les autorités néerlandaises ont bien progressé.
Le problème de la TVA a également été résolu. Il y
a un accord de principe qui doit à présent être
définitivement validé. Il faut encore l'approbation
politique et nous devons veiller à réunir les moyens
budgétaires.
Pontons is een heel ander type infrastructuur dat
nog duurder is, en het zou ook langer duren eer ze
geïnstalleerd zijn. Voorlopig ga ik dus voor die
gevangenis in Tilburg voor vijfhonderd personen.
Les pontons sont des infrastructures d'un tout autre
type, encore plus onéreux, et dont les délais
d'installation seraient encore plus longs. Pour le
moment, je cible mes efforts sur cette prison d'une
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
36
We werken aan een visie inzake nieuwe gebouwen,
tijdelijke huur, alternatieve straffen, de elektronische
enkelband, het overleg met de Gemeenschappen,
om
zo
op
middellange
termijn
de
gevangenisbevolking onder controle te krijgen.
Intussen rijst de vraag naar onmiddellijke
maatregelen.
Vooraleer daarover een beslissing te nemen, wilde
ik een consultatie. Ik heb gesproken met de
onderzoeksrechters, met mijn directie en met de
vakbonden. Ik zie wat met de vakbonden werd
besproken, nu opduiken in de pers. Daar komen de
vragen vandaan.
Ik bestudeer de maatregelen en toets ze af bij
diverse partners. Ik bekijk verschillende initiatieven.
Het gaat ook over de instroom.
capacité de cinq cent détenus à Tilburg.
Nous préparons un concept qui englobera les
bâtiments, la location ponctuelle, le recours aux
bracelets électroniques et la concertation avec les
Communautés afin de parvenir à moyen terme à la
maîtrise de la population carcérale. Dans l'intervalle
se pose la question des mesures immédiates.
Avant de prendre une décision à ce propos, j'ai
souhaité mettre en oeuvre des consultations. J'ai
discuté avec les juges d'instruction, ma direction et
les syndicats. Je vois à présent que le débat abordé
avec les syndicats refait surface dans la presse.
D'où les questions.
J'étudie les mesures et je demande l'avis de divers
partenaires. J'examine différentes initiatives. Le
nombre d'entrées est également en cause.
(Frans) Het gaat dus om het beheren van de
voorlopige hechtenis. Ik heb geen rechtstreekse
beslissingsbevoegdheid in dat verband, maar in het
kader van het overleg kan ik het met de
onderzoeksrechters
wel
over
mogelijke
maatregelen hebben.
(En français) Il s'agit donc de la question de la
gestion de la détention préventive. Je n'ai pas de
pouvoir direct en la matière mais, dans le cadre de
la concertation, je peux discuter avec les juges
d'instruction des mesures qui pourraient être prises.
(Nederlands) Ik onderzoek ook de spreiding tussen
de gevangenissen. Ik heb de vakbonden gevraagd
hoe zij dat zien. Nu wil men tegenvoorstellen
formuleren. Ik verken dus de mogelijkheden. Er is
de vraag naar de straffen. Ik voer een breed
onderzoek.
Vroeger werd regelmatig naar aanleiding van een of
andere plechtigheid een eenvoudige maatregel
getroffen. Ik voel dat men op bepaalde ogenblikken
een signaal moet geven aan de gevangenen, het
personeel en de directeurs. Dat moet zorgvuldig en
evenwichtig gebeuren, maar ik moet mijn
verantwoordelijkheid nemen.
Ik zal deze studie voortzetten en dan al dan niet een
beslissing nemen.
Tongeren blijft voor de jongeren. Op de
voornaamste elementen inzake het NICC heb ik
geantwoord.
Ik hoop dat ik tot een verdedigbaar voorstel kan
komen op een relatief korte termijn, zodat de
onhoudbare situatie enigszins aanvaardbaar kan
worden gemaakt. Ik hoop dat tegen 1 januari de
druk van de ketel is door het huren van de
gevangenis in Nederland.
(En néerlandais) J'examine également la répartition
entre les prisons. J'ai interrogé les syndicats sur
leur vision des choses. Aujourd'hui, d'aucuns
souhaitent
formuler
des
contre-propositions.
J'explore donc les possibilités. Il y a également la
question des peines. Je mène une enquête élargie.
Auparavant, il arrivait régulièrement qu'une mesure
simple soit prise à l'occasion de l'une ou l'autre
cérémonie. J'ai le sentiment qu'à certains moments,
il convient de donner un signal aux détenus, au
personnel et aux directeurs. Cela doit se faire avec
discernement et de manière équitable, mais je dois
prendre mes responsabilités.
Je poursuivrai cette étude et je prendrai
éventuellement une décision.
Tongres est maintenue comme option pour les
jeunes. J'ai répondu aux principaux éléments
relatifs à l'INCC.
J'espère pouvoir parvenir à une proposition
défendable à relativement court terme, pour que la
situation intenable puisse être rendue quelque peu
acceptable. J'espère que la location de la prison
aux Pays-Bas permettra d'alléger la pression d'ici
au 1
er
janvier.
18.06 Bart Laeremans (Vlaams Belang): Eigen 18.06 Bart Laeremans (Vlaams Belang) : M. De
CRABV 52
COM 605
24/06/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
37
schuld, dikke bult: als minister De Clerck tien jaar
geleden een vooruitziend beleid had gevoerd in
plaats van een plafond van achtduizend plaatsen
vast te leggen, had de situatie er nu anders kunnen
uitzien.
Wij weten ook wel dat een gevangenis als die van
Antwerpen overbevolkt is en dat daar iets moet
gebeuren. Op andere plaatsen zijn er echter wel
mogelijkheden. Wij vragen om het principe van
twee gevangenen per cel te onderzoeken. In
Nederland is dat gelukt en dat wordt door niemand
immoreel genoemd. Daar is nu zelfs een
overcapaciteit.
Clerck n'a qu'à s'en prendre à lui-même. S'il avait
mené il y a dix ans une politique prévoyante au lieu
de fixer un plafond de huit mille places, nous n'en
serions pas là.
Nous savons aussi qu'une prison comme celle
d'Anvers est surpeuplée et qu'il faut faire quelque
chose. Mais il y a des possibilités ailleurs. Nous
demandons qu'on examine sur le principe de deux
détenus par cellule. On l'a fait aux Pays-Bas et
personne n'y voit rien d'immoral. Aujourd'hui, il y a
même une surcapacité aux Pays-Bas.
Ik betreur het dat de minister de mogelijkheid om
Nederlandse boten te gebruiken, definitief afschrijft.
Ik begrijp niet wat het probleem is. De Nederlanders
hebben die boten met groot succes gebruikt toen zij
met een tekort aan capaciteit te kampen hadden.
Die boten kunnen een oplossing zijn tot de nieuwe
cellen gebouwd zijn.
De minister zegt de verschillende mogelijkheden te
onderzoeken, maar hij kan nog altijd geen concrete
voorstellen geven.
Ter conclusie van de commissie-Dutroux heeft dit
Parlement gezegd dat de collectieve gratie
afgeschaft moet worden. Ik weet niet in welke mate
dat ook gebeurd is ik denk dat de Koning die
mogelijkheid nog steeds heeft. Wij zullen zoiets
echter nooit aanvaarden en er alles aan doen om
het aan te klagen.
Je
regrette
que
le
ministre
abandonne
définitivement l'option des bateaux néerlandais. Je
ne vois pas où est le problème. Les Néerlandais ont
utilisé ces bateaux avec succès lorsqu'ils ont été
confrontés à un manque de capacité. Ces bateaux
peuvent offrir une solution en attendant la
construction des nouvelles cellules.
Le ministre dit qu'il examine les différentes
possibilités mais qu'il ne peut pas encore formuler
de propositions concrètes.
En conclusion des travaux de la commission
Dutroux, ce Parlement avait estimé qu'il fallait
supprimer la grâce collective. Je ne sais pas dans
quelle mesure cette demande a été suivie d'effet.
Je crois que le Roi possède toujours cette
compétence. Mais c'est une décision que nous
n'approuverons jamais et nous la dénoncerons par
tous les moyens.
18.07 Xavier Baeselen (MR): We hebben geen
concreet antwoord gekregen over de wijze waarop
de vervroegde invrijheidstelling moet worden
toegepast. Dat is een van de sporen die mogelijk,
maar niet noodzakelijk gevolgd zullen worden. De
minister wil de situatie bestuderen.
Als er een dergelijke maatregel genomen zou
worden, moet het dan om een collectieve maatregel
gaan, d.w.z. een geobjectiveerde beslissing met
een
bepaalde
strafmaat
en
eventuele
uitzonderingen in bepaalde dossiers? Ik denk meer
bepaald aan seksuele delinquenten: als dergelijke
daders in vrijheid zouden worden gesteld en
recidiveren, zou u verantwoordelijk worden gesteld.
Ik ben dus voorstander van een collectieve
maatregel, met bijzondere aandacht voor bepaalde
categorieën van misdrijven en dossiers die erg
gevoelig liggen bij de publieke opinie.
18.07 Xavier Baeselen (MR) : Nous n'avons pas
obtenu de réponse précise quant au mode de
libération anticipée. C'est une des pistes
possibles mais ce ne serait pas nécessairement
effectif ; le ministre compte étudier la situation.
Si une mesure de ce type intervient, doit-elle être
collective, c'est-à-dire objectivée avec un niveau de
peine et des exceptions éventuelles dans certains
dossiers ? Je pense aux délinquants sexuels ; si
ces personnes étaient libérées et qu'il y avait
récidive, votre responsabilité serait mise en cause.
Je suis donc favorable à une mesure collective
avec une attention particulière pour certains types
d'infractions et de dossiers difficilement acceptables
pour l'opinion.
18.08 Minister Stefaan De Clerck (Nederlands):
Mijn antwoorden zijn genuanceerd omdat dit een
18.08 Stefaan De Clerck, ministre (en
néerlandais) : Mes réponses sont nuancées parce
24/06/2009
CRABV 52
COM 605
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
38
genuanceerd debat is. De uiteindelijke beslissing
zal ook genuanceerd moeten zijn. Ik heb nog geen
beslissing genomen, maar ik wil klaarstaan op het
moment dat de juiste voorwaarden bekend zijn. Ik
wil geen grote incidenten. We moeten de
confrontatie durven aangaan en naar een oplossing
zoeken.
le débat l'est aussi. La décision définitive devra
également l'être. Je n'ai pas encore pris de décision
mais je veux être prêt lorsque les conditions
précises seront connues. Je ne veux pas
d'incidents retentissants. Nous devons oser la
confrontation et tendre vers une solution.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 17.41 uur.
La réunion publique de commission est levée à
17 h 41.