KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
CRABV 52 COM 561
CRABV 52 COM 561
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
VOLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRESENTANTS
DE
B
ELGIQUE
B
EKNOPT
V
ERSLAG
C
OMPTE
R
ENDU
A
NALYTIQUE
V
ERENIGDE COMMISSIES VOOR DE
B
UITENLANDSE
B
ETREKKINGEN EN VOOR DE
L
ANDSVERDEDIGING
C
OMMISSIONS REUNIES DES
R
ELATIONS
EXTERIEURES ET DE LA
D
EFENSE NATIONALE
dinsdag
mardi
19-05-2009
19-05-2009
voormiddag
matin
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Beslissing van de regering betreffende het
verlenen van militaire bijstand aan de Belgische
koopvaardijvloot: debat en samengevoegde
vragen van
1
Décision du gouvernement de fournir une
assistance militaire à la marine marchande belge :
débat et questions jointes de
1
- de heer Wouter De Vriendt aan de eerste
minister over "het inzetten van militairen op
Belgische schepen in de strijd tegen piraterij in de
Golf van Aden" (nr. 13000)
1
- M. Wouter De Vriendt au premier ministre sur
"l'envoi de militaires sur des navires belges dans
le cadre de la lutte contre la piraterie dans le
Golfe d'Aden" (n° 13000)
1
- de heer Ludo Van Campenhout aan de eerste
minister over "het inzetten van Belgische
militairen ter bescherming van de Belgische
koopvaardijschepen" (nr. 13022)
1
- M. Ludo Van Campenhout au premier ministre
sur "le déploiement de militaires belges en vue de
protéger
les
navires
marchands
belges"
(n° 13022)
1
- de heer André Flahaut aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de beslissing van de regering om
militairen mee te sturen aan boord van schepen
die onder de Belgische vlag varen" (nr. 13038)
1
- M. André Flahaut au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "la décision
du gouvernement d'envoyer des militaires à bord
des navires battant pavillon belge" (n° 13038)
1
- de heer André Flahaut aan de minister van
Landsverdediging over "de beslissing van de
regering om militairen mee te sturen aan boord
van schepen die onder de Belgische vlag varen"
(nr. 13039)
1
- M. André Flahaut au ministre de la Défense sur
"la décision du gouvernement d'envoyer des
militaires à bord des navires battant pavillon
belge" (n° 13039)
1
- de heer André Flahaut aan de eerste minister
over "de beslissing van de regering om militairen
mee te sturen aan boord van schepen die onder
de Belgische vlag varen" (nr. 13040)
1
- M. André Flahaut au premier ministre sur "la
décision du gouvernement d'envoyer des
militaires à bord des navires battant pavillon
belge" (n° 13040)
1
- de heer Jean-Luc Crucke aan de minister van
Landsverdediging over "het inzetten van militairen
aan boord van schepen die onder de Belgische
vlag varen" (nr. 13041)
1
- M. Jean-Luc Crucke au ministre de la Défense
sur "l'engagement de militaires à bord de navires
battant pavillon belge" (n° 13041)
1
- mevrouw Brigitte Wiaux aan de minister van
Landsverdediging over "de strijd tegen piraterij
voor de kust van Somalië en de aanwezigheid van
Belgische
militairen
aan
boord
van
koopvaardijschepen
onder
Belgische
vlag"
(nr. 13063)
1
- Mme Brigitte Wiaux au ministre de la Défense
sur "la lutte contre la piraterie au large de la
Somalie et la présence de militaires belges à bord
de navires de la marine marchande battant
pavillon belge" (n° 13063)
1
- mevrouw Brigitte Wiaux aan de eerste minister
over "de strijd tegen piraterij voor de kust van
Somalië en de aanwezigheid van Belgische
militairen aan boord van koopvaardijschepen
onder Belgische vlag" (nr. 13064)
2
- Mme Brigitte Wiaux au premier ministre sur "la
lutte contre la piraterie au large de la Somalie et
la présence de militaires belges à bord de navires
de la marine marchande battant pavillon belge"
(n° 13064)
1
- de heer David Geerts aan de minister van
Landsverdediging over "de militaire maritieme
bescherming in de Somalische wateren en
aangrenzende wateren" (nr. 13159)
2
- M. David Geerts au ministre de la Défense sur
"la protection militaire maritime dans les eaux
somaliennes et les eaux limitrophes" (n° 13159)
2
- de heer Gerald Kindermans aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de piraterij voor de kust van Somalië"
2
- M. Gerald Kindermans au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "la piraterie
au large de la Somalie" (n° 13181)
2
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
ii
(nr. 13181)
- mevrouw Hilde Vautmans aan de minister van
Landsverdediging
over
"de
maritieme
bescherming aan de Hoorn van Afrika en in de
Golf van Aden" (nr. 13296)
2
- Mme Hilde Vautmans au ministre de la Défense
sur "la protection des navires au large de la Corne
de l'Afrique et dans le golfe d'Aden" (n° 13296)
2
- de heer Dirk Van der Maelen aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "het inzetten van Belgische militairen
op Belgische koopvaardijschepen" (nr. 13312)
2
- M. Dirk Van der Maelen au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "le
déploiement de militaires belges à bord de
navires marchands belges" (n° 13312)
2
Sprekers: Karel De Gucht, vice-eersteminister
en minister van Buitenlandse Zaken, Pieter
De Crem
, minister van Landsverdediging,
Wouter De Vriendt, Ludo Van Campenhout,
André Flahaut, Brigitte Wiaux, David
Geerts,
Gerald
Kindermans,
Hilde
Vautmans, Dirk Van der Maelen, Francis
Van den Eynde, Georges Dallemagne,
Herman De Croo, François-Xavier de
Donnea
Orateurs: Karel De Gucht, vice-premier
ministre et ministre des Affaires étrangères,
Pieter De Crem
, ministre de la Défense,
Wouter De Vriendt, Ludo Van Campenhout,
André Flahaut, Brigitte Wiaux, David
Geerts,
Gerald
Kindermans,
Hilde
Vautmans, Dirk Van der Maelen, Francis
Van den Eynde, Georges Dallemagne,
Herman De Croo, François-Xavier de
Donnea
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
1
VERENIGDE COMMISSIES VOOR
DE BUITENLANDSE
BETREKKINGEN EN VOOR DE
LANDSVERDEDIGING
COMMISSIONS REUNIES DES
RELATIONS EXTERIEURES ET DE
LA DEFENSE NATIONALE
van
DINSDAG
19
MEI
2009
Voormiddag
______
du
MARDI
19
MAI
2009
Matin
______
De vergadering wordt geopend om 9.43 uur en
voorgezeten door mevrouw Hilde Vautmans en door
de heer Ludwig Vandenhove.
La réunion publique est ouverte à 9 h 43 par
Mme Hilde Vautmans et M. Ludwig Vandenhove,
présidents.
01 Beslissing van de regering betreffende het
verlenen van militaire bijstand aan de Belgische
koopvaardijvloot: debat en samengevoegde
vragen van
- de heer Wouter De Vriendt aan de eerste
minister over "het inzetten van militairen op
Belgische schepen in de strijd tegen piraterij in
de Golf van Aden" (nr. 13000)
- de heer Ludo Van Campenhout aan de eerste
minister over "het inzetten van Belgische
militairen ter bescherming van de Belgische
koopvaardijschepen" (nr. 13022)
- de heer André Flahaut aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de beslissing van de regering om
militairen mee te sturen aan boord van schepen
die onder de Belgische vlag varen" (nr. 13038)
- de heer André Flahaut aan de minister van
Landsverdediging over "de beslissing van de
regering om militairen mee te sturen aan boord
van schepen die onder de Belgische vlag varen"
(nr. 13039)
- de heer André Flahaut aan de eerste minister
over "de beslissing van de regering om militairen
mee te sturen aan boord van schepen die onder
de Belgische vlag varen" (nr. 13040)
- de heer Jean-Luc Crucke aan de minister van
Landsverdediging over "het inzetten van
militairen aan boord van schepen die onder de
Belgische vlag varen" (nr. 13041)
- mevrouw Brigitte Wiaux aan de minister van
Landsverdediging over "de strijd tegen piraterij
voor de kust van Somalië en de aanwezigheid
van Belgische militairen aan boord van
01 Décision du gouvernement de fournir une
assistance militaire à la marine marchande belge
: débat et questions jointes de
- M. Wouter De Vriendt au premier ministre sur
"l'envoi de militaires sur des navires belges dans
le cadre de la lutte contre la piraterie dans le
Golfe d'Aden" (n° 13000)
- M. Ludo Van Campenhout au premier ministre
sur "le déploiement de militaires belges en vue
de protéger les navires marchands belges"
(n° 13022)
- M. André Flahaut au vice-premier ministre et
ministre des Affaires étrangères sur "la décision
du gouvernement d'envoyer des militaires à bord
des navires battant pavillon belge" (n° 13038)
- M. André Flahaut au ministre de la Défense sur
"la décision du gouvernement d'envoyer des
militaires à bord des navires battant pavillon
belge" (n° 13039)
- M. André Flahaut au premier ministre sur "la
décision du gouvernement d'envoyer des
militaires à bord des navires battant pavillon
belge" (n° 13040)
- M. Jean-Luc Crucke au ministre de la Défense
sur "l'engagement de militaires à bord de navires
battant pavillon belge" (n° 13041)
- Mme Brigitte Wiaux au ministre de la Défense
sur "la lutte contre la piraterie au large de la
Somalie et la présence de militaires belges à bord
de navires de la marine marchande battant
pavillon belge" (n° 13063)
- Mme Brigitte Wiaux au premier ministre sur "la
lutte contre la piraterie au large de la Somalie et
la présence de militaires belges à bord de navires
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
2
koopvaardijschepen onder Belgische vlag"
(nr. 13063)
- mevrouw Brigitte Wiaux aan de eerste minister
over "de strijd tegen piraterij voor de kust van
Somalië en de aanwezigheid van Belgische
militairen aan boord van koopvaardijschepen
onder Belgische vlag" (nr. 13064)
- de heer David Geerts aan de minister van
Landsverdediging over "de militaire maritieme
bescherming in de Somalische wateren en
aangrenzende wateren" (nr. 13159)
- de heer Gerald Kindermans aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "de piraterij voor de kust van
Somalië" (nr. 13181)
- mevrouw Hilde Vautmans aan de minister van
Landsverdediging
over
"de
maritieme
bescherming aan de Hoorn van Afrika en in de
Golf van Aden" (nr. 13296)
- de heer Dirk Van der Maelen aan de vice-
eersteminister en minister van Buitenlandse
Zaken over "het inzetten van Belgische militairen
op Belgische koopvaardijschepen" (nr. 13312)
de la marine marchande battant pavillon belge"
(n° 13064)
- M. David Geerts au ministre de la Défense sur
"la protection militaire maritime dans les eaux
somaliennes et les eaux limitrophes" (n° 13159)
- M. Gerald Kindermans au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "la
piraterie au large de la Somalie" (n° 13181)
- Mme Hilde Vautmans au ministre de la Défense
sur "la protection des navires au large de la
Corne de l'Afrique et dans le golfe d'Aden"
(n° 13296)
- M. Dirk Van der Maelen au vice-premier ministre
et ministre des Affaires étrangères sur "le
déploiement de militaires belges à bord de
navires marchands belges" (n° 13312)
01.01 Minister Karel De Gucht (Nederlands):
Sinds kort worden we opnieuw geconfronteerd met
het fenomeen van piraterij. Gisteren nog hebben we
Operatie Atalanta, zoals de missie tegen piraterij
wordt genoemd, voor het eerst geëvalueerd op de
Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen.
Het probleem is ernstig, aangezien het zich
voordoet op een van de drukste vaarroutes ter
wereld.
Vooreerst rijst de vraag in verband met het belang
van de Belgische koopvaardijvloot in de betrokken
regio. Belgische schepen zijn schepen die onder
Belgische vlag varen, hoewel er ook schepen zijn
uitgevlagd naar onder andere Luxemburg uit
financiële en sociale beweegredenen. Door de
invoering van een nieuw en gunstiger Belgisch
systeem van sociale zekerheid zijn er weliswaar
veel schepen teruggekeerd onder Belgische vlag,
maar aangezien dit systeem slechts geldt voor
schepen die minstens 50 procent van de tijd worden
gebruikt voor vervoer, blijven onze talloze
baggerschepen hiervan uitgesloten.
01.01 Karel De Gucht, ministre (en néerlandais) :
Nous sommes à nouveau confrontés, depuis peu,
au phénomène de la piraterie. Pas plus tard qu'hier,
nous avons évalué pour la première fois au Conseil
Affaires générales et Relations extérieures
l'Opération Atalante, comme est dénommée la
mission de lutte contre la piraterie. Le problème est
d'autant plus grave qu'il concerne une des routes
maritimes les plus fréquentées du monde.
Il y a tout d'abord la question des intérêts de la flotte
marchande belge dans la région concernée. Les
navires belges sont des navires battant pavillon
belge, bien que, pour des raisons financières et
économiques, des navires soient passés sous
pavillon luxembourgeois, notamment. De nombreux
navires sont certes repassés sous pavillon belge à
la suite de l'instauration d'un nouveau système de
sécurité sociale belge plus favorable mais nos
nombreux dragueurs en sont exclus dans la mesure
où ce système ne s'applique qu'aux navires utilisés
à raison d'au moins 50 % du temps pour le
transport.
Het risicogebied zelf is enorm uitgestrekt, van de
Golf van Aden tot de Seychellen en de Oostkust
van Afrika, zodat opvolging, begeleiding en
bescherming een zeer groot militair dispositief
vergen. Bovendien breiden de piraten hun
actieterrein uit naarmate men tracht in te grijpen,
zoals de onderschepping van de Pompei op 800
zeemijlen uit de kust van Somalië heeft uitgewezen.
Nochtans gebeurt dit met bootjes van primitieve
makelij.
La zone à risques proprement dite est
particulièrement vaste et s'étend du golfe d'Aden
aux Seychelles et à la côte ouest de l'Afrique et le
dispositif militaire requis pour assurer suivi,
accompagnement et protection devrait être très
important. En outre, comme en témoigne
l'interception du Pompéi à 800 milles marins des
côtes somaliennes, les pirates élargissent leur
champ d'opération à mesure que les tentatives
d'intervention se multiplient. Les actions sont
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
3
cependant menées à l'aide de petites embarcations
de conception primitive.
Het gaat dus om alle schepen onder de Belgische
vlag, de Belgische schepen onder een andere vlag
en de privéjachten. De laatste categorie kan beter
elders gaan varen en bevindt zich op eigen risico in
het gebied.
Het idee om Belgische militairen op schepen te
laten meevaren om de doorvaart te garanderen is
een oplossing waarvoor in tweede instantie gekozen
kan worden. In eerste instantie moeten rederijen
een vraag richten aan Atalanta om in konvooi mee
te varen. Kan dat niet, dan pas kan de rederij
militaire bijstand vragen.
Il s'agit de tous les navires battant pavillon belge,
des navires belges naviguant sous pavillon étranger
et des yachts privés. Les bateaux de cette dernière
catégorie s'y rendent à leurs risques et périls et ont
davantage intérêt à éviter cette zone.
L'embarquement de militaires belges à bord des
navires ne peut être envisagé que si une demande
de navigation en convoi préalablement adressée
par l'armement a été refusée par Atalante.
We zijn van dichtbij betrokken bij de debatten
binnen de Europese Unie en de NAVO. Er zijn ook
andere internationale fora, zoals de Contact Group
on Piracy off the Coast of Somalia en de
International Maritime Organisation.
Wij zijn ook betrokken bij de discussies over
Somalië zelf. De discussie dat het land
gestabiliseerd moet worden, lijkt mij vreemd. Van
de drie delen van Somalië is Somaliland het meest
gestabiliseerd en de piraten komen precies
daarvandaan. De geschiedenis leert ons dat
stabilisering en institution building op papier heel
mooi ogen, maar bijzonder moeilijk te realiseren zijn
als er geen substraat is waarop dat zich kan enten.
Het is duidelijk dat zo een substraat in Somalië niet
aanwezig is. Het bijzonder arme land is al vijftien
jaar in een burgeroorlog verwikkeld en er heerst een
wirwar van belangengroepen en milities en een
religieuze strijd gekoppeld aan een etnisch conflict.
Nous participons activement aux débats au sein de
l'Union européenne et de l'OTAN. Il existe
également d'autres tribunes internationales comme
le Contact Group on Piracy off the Coast of Somalia
et l'Organisation maritime internationale.
Nous sommes aussi associés aux discussions sur
la Somalie proprement dite. Le débat sur la
nécessité de stabiliser le pays me semble étrange.
Le Somaliland, l'une des trois composantes de la
Somalie, est la partie la plus stable et c'est
précisément de cette région que sont originaires les
pirates. L'histoire nous enseigne que les notions de
stabilisation et d'institution building sont très
séduisantes sur le papier, mais s'avèrent
néanmoins très difficiles à concrétiser si elles ne
trouvent pas le moindre substrat sur lequel se
greffer. Ce substrat n'existe manifestement pas en
Somalie. Cela fait quinze ans déjà que ce pays
particulièrement pauvre est déchiré par une guerre
civile, groupes d'intérêt et milices y font la loi, sans
oublier une lutte religieuse associée à un conflit
ethnique.
Natuurlijk moeten we ons inzetten om de slepende
burgeroorlog te doen stoppen, maar dat zoiets op
korte termijn zou kunnen, zelfs met onbeperkte
inspanningen, is onrealistisch.
Onze Belgische bijdrage aan Atalanta is het fregat
Louise-Marie, dat ook een helikopter heeft. We
nemen onze verantwoordelijkheid dus wel degelijk
op. Luxemburg heeft de vraag gesteld om hierbij
betrokken te worden. Dat zal leiden tot gesprekken,
want die betrokkenheid zal wel een pendant
hebben. Minister De Crem zal daar verder op
ingaan, alsook op de opdracht van de Belgische
militairen.
Nous devons évidemment nous mobiliser pour
mettre fin à cette interminable guerre civile, mais il
serait irréaliste de croire que cela puisse se faire à
court terme, même sans ménager nos efforts.
L'envoi de la frégate Louise-Marie, qui dispose
également d'un hélicoptère, constitue la contribution
de la Belgique à l'opération Atalanta. Nous prenons
donc bien nos responsabilités. Le Luxembourg a
demandé à être associé à l'initiative, ce qui donnera
lieu à des discussions, car il y aura nécessairement
une contrepartie à cette implication. Le ministre De
Crem fournira plus de détails à ce sujet, ainsi que
sur la mission des militaires belges.
(Frans) Er werd een juridisch modelreglement
opgesteld. De financiële bijdrage van de reders ­
(En français) Un modèle de règlement juridique a
été établi. La contribution financière des armateurs -
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
4
waarmee de vervoerkosten van de militaire teams
gedekt zouden kunnen worden ­ is een voorwaarde
voor de uitvoering van het project. Ze zal aan de
Belgische Staat worden betaald en niet rechtstreeks
aan de personen aan boord.
Het departement Buitenlandse Zaken onderhandelt
met de buurlanden van Somalië over de
voorwaarden voor de transit, de inscheping en de
ontscheping van de Belgische militairen en hun
materieel. Het staat nog niet vast waar de
manschappen aan en van boord zullen gaan. Er zal
rekening moeten worden gehouden met de
vaarroute van de schepen die bescherming moeten
krijgen, in samenspraak met de betrokken steden.
Ik ben niet bevoegd voor de bewapening van de
militairen.
De piraten pikken er gemakkelijke en kwetsbare
prooien uit. Ze zijn lichtbewapend en varen met
aftandse sloepen. Hun motivatie is financieel van
aard, niet ideologisch of religieus. De aanwezigheid
van militairen aan boord van de koopvaardijschepen
zal ontradend werken en het geweld doen afnemen.
De kapitein blijft de enige baas aan boord en de
militairen staan onder zijn commando. Ze blijven
evenwel verantwoordelijk voor de operationele of
technische beslissingen tijdens een eventuele
operatie.
qui pourrait couvrir les frais de transport des
équipes militaires - constitue une condition du
projet. Elle sera payée à l'État belge et non au
personnel à bord du navire.
Les Affaires étrangères sont en pourparlers avec
les États limitrophes de la Somalie pour les
arrangements relatifs au transit, à l'embarquement
et au débarquement des militaires belges et de leur
matériel. Le lieu de ces embarquements et
débarquements n'est pas encore défini. Il faudra se
baser sur la route des navires à protéger, en accord
avec les villes concernées. Je ne suis pas
compétent pour la nature de l'armement des
militaires.
Les pirates choisissent des proies faciles et
vulnérables. Ils sont légèrement armés et équipés
de chaloupes en mauvais état. Leurs motivations
sont financières et non idéologiques ou religieuses.
La présence de militaires à bord des navires
marchands aura un effet dissuasif et conduira à une
désescalade de la violence.
Le capitaine demeure le seul maître à bord et les
militaires seront sous son commandement. Ils
restent cependant responsables des décisions
opérationnelles
ou
techniques
lors
d'une
intervention éventuelle.
De rechteloosheid in Somalië vormt een goede
voedingsbodem voor piraterij. Er zijn geen
aanwijzingen dat piraten met terreurorganisaties
zouden samenwerken: de piraten hebben geen
politieke eisen gesteld en willen enkel losgeld. De
veronderstelling dat Egypte hun eigenlijke doelwit
zou zijn, lijkt me overdreven.
L'absence de droits en Somalie constitue un terreau
fertile pour la piraterie. Il n'y a pas d'indications sur
une collaboration entre pirates et organisations
terroristes : les pirates n'ont formulé aucune
exigence politique et ne demandent que des
rançons. Il m'apparaît exagéré de supposer que
l'Égypte constitue leur véritable cible.
01.02 Minister Pieter De Crem (Nederlands): Ik zal
een stand van zaken geven over de militaire
aspecten
van
de
uitvoering
van
de
regeringsbeslissing inzake de strijd tegen de
piraterij.
01.02 Pieter De Crem, ministre (en néerlandais) :
Je vais détailler les aspects militaires de l'exécution
de la décision du gouvernement en matière de lutte
contre la piraterie
(Frans) De regering besliste op 28 november 2008
dat België zou deelnemen aan de Europese
operatie Atalanta tegen piraterij in een high risk
zone
die gelegen is tussen de Golf van Aden, de
kust van Somalië en de Indische Oceaan.
Eén van de Belgische fregatten, de Louise-Marie,
zal van september tot december 2009 deelnemen
aan die operatie, met twee detachementen (van
acht militairen) aan boord die ingezet zullen worden
voor
de
bescherming
van
schepen;
die
(En français) Le 28 novembre 2008, le
gouvernement a décidé la participation de la
Belgique à l'opération européenne « Atalante »,
pour lutter contre la piraterie dans une high risk
zone
située entre le Golfe d'Aden, le large des côtes
somaliennes et l'Océan Indien.
Une de nos frégates, la « Louise-Marie »,
participera à cette opération de septembre à
décembre 2009, avec deux détachements de
protection de navires (huit militaires chacun), qui
reçoivent actuellement une formation à la Royal
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
5
manschappen krijgen momenteel een opleiding bij
de Royal Navy. De detachementen zullen in
voorkomend geval kunnen worden meegestuurd
met koopvaardijschepen.
De precieze modaliteiten voor het inzetten van het
fregat en de beschermingsdetachementen ­ met
inbegrip van de rules of engagement en de manier
waarop tegen de piraten zal worden opgetreden ­
worden nog uitgewerkt. Ingevolge een akkoord
tussen Kenia en de Europese Unie zouden de
piraten in Kenia moeten kunnen worden berecht.
Navy. Ces détachements pourront, le cas échéant,
être installés à bord des navires marchands.
Les modalités exactes de la mise en oeuvre de la
frégate et des détachements de protection ­ y
compris les règles d'engagement et l'attitude à
adopter face aux pirates ­ sont en train d'être
élaborées. Un accord entre le Kenya et l'Union
européenne doit permettre le jugement des pirates
dans ce pays.
(Nederlands) De inzet van militairen aan boord van
schepen die onder Belgische vlag varen, is een
zuiver nationale aangelegenheid. Op 30 april ging
het kernkabinet akkoord om aan de Belgische
koopvaardijvloot militaire bescherming te verlenen
tegen piraterij in de high risk zone, met name de
zone voor de kust van Somalië, de Golf van Aden
en de Indische Oceaan. Vorige vrijdag heb ik de
voorwaarden uiteengezet in de Ministerraad.
(En néerlandais) L'embarquement de militaires à
bord de navires battant pavillon belge est une
matière purement nationale. Le 30 avril, le cabinet
ministériel restreint a donné son accord pour que la
flotte marchande belge bénéficie d'une protection
militaire contre la piraterie dans la zone à haut
risque, celle qui s'étend au large de la Somalie,
dans le golfe d'Aden et l'Océan indien. J'en ai
expliqué les conditions au Conseil des ministres de
vendredi dernier.
(Frans) Om militaire bescherming te verkrijgen
zullen de Belgische koopvaardijschepen in eerste
instantie om bijstand moeten vragen bij de
Europese vloot in het kader van operatie-Atalanta.
Het commando van de EU-vloot zal dan nagaan of
er in functie van de beschikbaarheid van de
eskaders ­ met inbegrip van die van de NAVO ­ die
zich in de regio bevinden, een escorte kan worden
toegewezen.
Indien het commando van de EU-vloot de
bescherming van de Belgische koopvaardijschepen
niet zou kunnen verzekeren, zouden er militaire
beschermingsteams aan boord van die schepen
gaan. Teneinde die bescherming van de nationale
koopvaardijvloot handen en voeten te geven, heeft
Defensie
een
reeks
uitvoeringsmodaliteiten
uitgewerkt.
(En français) Pour obtenir une protection militaire de
ses navires, la flotte marchande belge devra
demander, en priorité, assistance à la flotte
européenne « Atalante ». L'état-major de la flotte
étudiera la faisabilité d'une escorte en fonction des
disponibilités des escadres présentes dans la
région, y compris les navires de l'OTAN.
Si l'état-major de la flotte européenne n'était pas en
mesure d'assurer la protection des navires
marchands belges, des équipes de protection
militaire seraient embarquées à bord de ces
navires. Afin de concrétiser cet appui à la marine
marchande nationale, la Défense a élaboré des
modalités d'exécution.
(Nederlands) Er zal aan de reders een
standaardovereenkomst worden voorgelegd met de
voorwaarden voor de militaire steun.
Elke reder moet vooraf kunnen aantonen dat het
schip volledig verzekerd is voor deze zone. De
reder en de verzekeraar aanvaarden om afstand
van verhaal te doen tegen de Belgische Staat voor
schade aan de lading, het schip en de bemanning.
Zodra het hoofdkwartier van Atalanta steun heeft
geweigerd, wordt een contract tussen Defensie en
de reder gesloten, waarna Defensie binnen de 48
uur haar activiteiten zal ontplooien, mits alle
noodzakelijke
diplomatieke
toelatingen
via
Buitenlandse Zaken zijn verkregen. Na het
(En néerlandais) Les armateurs se verront
soumettre un contrat standard spécifiant les
conditions de l'appui militaire.
Chaque armateur doit pouvoir démontrer au
préalable que le navire est entièrement assuré pour
la zone concernée. L'armateur et l'assureur
acceptent de renoncer à tout recours contre l'État
belge en cas de dommages à la cargaison, au
bateau ou à l'équipage. Dès que le quartier général
d'Atalanta aura refusé un appui, un contrat sera
conclu entre la Défense et l'armateur. La Défense
déploiera ensuite ses activités dans les 48 heures,
moyennant l'obtention de toutes les autorisations
diplomatiques nécessaires par le biais des Affaires
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
6
inschepen hebben de Belgische militairen het
mandaat ­ gebaseerd op de United Nations
Convention on the Law of the Sea
(UNCLOS) en
een resolutie van de VN-Veiligheidsraad - om de
schepen te beschermen tegen piraterij op volle zee
en gewapende diefstallen in de territoriale wateren
van Somalië. Als geweld moet worden gebruikt, ligt
de beslissing bij de militaire commandant. De reder
moet de kosten betalen, waarvoor een vast forfaitair
bedrag werd vastgelegd van 115.000 euro per ploeg
per week. De reële meerkosten zullen na een
budgettaire controle gerecupereerd worden.
Elke inzet van militairen zal besproken worden door
het kernkabinet en de ministerraad.
étrangères. Après l'embarquement, les militaires
belges auront pour mandat ­ en vertu de l'United
Nations Convention on the Law of the Sea
(UNCLOS) et d'une résolution du Conseil de
Sécurité de l'ONU ­ de protéger le navire contre les
actes de piraterie en haute mer et les vols à main
armée dans les eaux territoriales de la Somalie. La
décision de recourir à la violence incombera au
commandant militaire. L'armateur devra payer les
frais, un montant forfaitaire fixe de 115.000 euros
ayant été fixé par équipe et par semaine. Les
surcoûts réels seront récupérés après un contrôle
budgétaire.
Tout déploiement de militaires sera examiné par le
cabinet restreint et le Conseil des ministres.
(Frans) Er werden progressieve rules of
engagement
opgesteld voor het optreden van de
Belgische militairen, wanneer er een vermoeden
bestaat dat het om piraten gaat die willen toeslaan.
In eerste instantie zal men de betrokkenen
mondeling ondervragen over de bedoelingen van
het verdachte vaartuig. Vervolgens zal een
mondelinge
waarschuwing
worden
gegeven,
gevolgd door licht- en geluidssignalen. Ten slotte
wordt een laatste mondelinge waarschuwing
gegeven, waarbij de wapens op het vaartuig worden
gericht. Vervolgens zal er een vuurpijl worden
afgeschoten,
zo
nodig
gevolgd
door
waarschuwingsschoten. Het detachement zal
schieten op de romp en daarna op het roer van het
vaartuig.
Uiteindelijk
zal
het
beschermingsdetachement ook rechtstreeks de
bemanning onder vuur mogen nemen.
(En français) Des règles d'engagement ont été
définies pour l'intervention de militaires belges selon
une approche progressive, en cas de suspicion d'un
acte de piraterie.
En premier lieu, on procèdera à une interrogation
initiale verbale sur les intentions de l'embarcation
suspecte. Un avertissement verbal sera ensuite
donné, suivi de signaux lumineux et sonores. Un
avertissement verbal ultime sera enfin donné, tout
en pointant les armes dans sa direction. L'étape
suivante consiste à utiliser des fusées éclairantes,
suivies, si nécessaire, de tirs d'avertissement. Le
détachement effectuera des tirs sur la coque du
navire puis sur son gouvernail. Enfin, le
détachement de protection pourra tirer directement
vers l'équipage.
(Nederlands) Volgens de administratieve procedure
moet een reder altijd eerst steun vragen aan de
Europese operati-Atalanta, maar hij kan ook
gelijktijdig de inzet vragen van Belgische militairen.
Daarvoor werd één contactpunt vastgelegd, wat
Defensie en Buitenlandse Zaken in staat zal stellen
de opdracht snel en goed aan te vatten.
Deze militaire inzet gebeurt in het kader van een
proefperiode tot eind juni. In die periode zullen zes
Belgische koopvaardijschepen zich in de zone
bevinden. De reder van de Atlantis, een
steenstorter, heeft de steun ingeroepen van
Atalanta en beëindigde vannacht de transit onder
privé-escorte van een Nederlands fregat. Het
containerschip Atlantic Express heeft eveneens
onder bescherming de doorgang zonder incidenten
uitgevoerd. Een ander schip begon vannacht aan
de transit onder bescherming van een privéfirma.
(En néerlandais) Selon la procédure administrative,
tout armateur doit au préalable demander l'aide des
forces de l'UE en mission dans le cadre de
l'opération
européenne
Atalante
mais
simultanément, il peut aussi solliciter l'intervention
de militaires belges. À cette fin a été créé un point
de contact qui devrait permettre à la Défense et aux
Affaires étrangères de commencer à accomplir
cette mission rapidement et efficacement.
Cette mobilisation de nos soldats s'inscrit dans le
cadre d'une période d'essai qui arrivera à échéance
fin juin. Au cours de cette période, six bâtiments de
la marine marchande belge croiseront dans cette
zone. L'armateur de l'Atlantis, un dragueur qui
décharge des cargaisons de pierres destinées entre
autres à la création de digues artificielles, a appelé
au secours Atalanta, ce qui lui a permis d'achever
cette nuit, sous escorte privée, le transit d'une
frégate néerlandaise. Le porte-conteneurs Atlantic
Express a lui aussi effectué sans anicroche ce
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
7
De overige drie schepen hebben op dit moment nog
geen aanvraag tot militaire bijstand ingediend,
waaronder een zeesleper en een baggerschip die
traag varen en die daardoor een reëel risico
inhouden.
Het gekaapte schip, de Pompei, ligt voor anker voor
de kust van Somalië. Er worden onderhandelingen
gevoerd over het losgeld. De reder is bezorgd over
de bescherming van het schip nadat het wordt
vrijgegeven. De mogelijkheid tot bescherming door
Atalanta wordt onderzocht.
périple sous protection. Un autre navire a entamé
cette nuit le même transit sous la protection d'une
firme privée. Actuellement, les trois bâtiments
restants n'ont pas encore introduit de demande
visant à obtenir une assistance militaire. Il s'agit
notamment d'un remorqueur et d'un dragueur qui
naviguent lentement et qui de ce fait sont exposé à
un risque réel.
Le navire victime d'un acte de piraterie, le Pompéi,
mouille au large des côtes somaliennes. Des
négociations portant sur la rançon exigée par les
pirates sont en cours. L'armateur est en proie à une
certaine inquiétude s'agissant de la protection de
son bateau après qu'il aura échappé aux griffes des
pirates. La possibilité d'une protection de ce navire
par Atalanta est à l'étude.
01.03 Wouter De Vriendt (Ecolo-Groen!): Opnieuw
lijken er binnen de regering meningsverschillen te
bestaan, daarover moet snel duidelijkheid komen.
Wij hebben weinig problemen met de inzet van
Belgische militairen op koopvaardijschepen als de
operatie Atalanta niet voor de nodige bescherming
kan zorgen, maar ik heb een aantal praktische
vragen.
Kan de minister een overzicht geven van incidenten
of bijna-incidenten met Belgische schepen in de
regio? Zijn er al reders die om de inzet van
Belgische militairen hebben gevraagd? Om hoeveel
militairen zou het gaan en hebben zij een specifieke
opleiding genoten? Zijn er mogelijkheden tot
versterking en werden er scenario's opgesteld voor
conflictsituaties? Wat zijn de ervaringen van andere
landen met het inzetten van militairen?
01.03 Wouter De Vriendt (Ecolo-Groen!) : Le
gouvernement semble en proie à de nouvelles
dissensions internes concernant lesquelles il doit
apporter rapidement des clarifications. Nous ne
voyons aucun inconvénient à ce que des militaires
belges interviennent sur des navires de la marine
marchande si les forces de l'opération Atalante ne
peuvent leur assurer la protection nécessaire.
Néanmoins, je voudrais poser quelques questions
d'ordre pratique au ministre.
Le ministre pourrait-il fournir un aperçu des
incidents ou quasi-incidents dans lesquels des
navires belges croisant dans cette région ont été
impliqués ? Des armateurs ont-ils déjà sollicité
l'aide de militaires belges ? De combien de
militaires s'agirait-il et ont-ils reçu une formation
spécifique ? Notre contingent mobilisable dans ce
cadre pourrait-il être renforcé et des scénarios lui
permettant de faire face à des situations
conflictuelles
ont-ils
été
rédigés ?
Quelles
expériences ont acquises les autres pays dans le
domaine de la mobilisation de militaires dans le
cadre de la lutte antipiraterie ?
01.04 Ludo Van Campenhout (Open Vld): Ik dank
de regering voor de getroffen maatregelen. Piraterij
is een ernstig economisch probleem. De vaarroutes
worden verlegd en dat wordt doorgerekend in de
kostprijs van de goederen. Het betalen van losgeld
drijft ook de prijs op. Het probleem is dus complex.
Door een reeks fiscale maatregelen is de Belgische
vloot nu groter dan de Nederlandse en de Franse
samen. Veel schepen varen dus onder Belgische
vlag. Dat zijn vooral tankers, die door hun diepgang
nog kwetsbaarder zijn voor piraterij. Onze
baggerschepen vormen ook een probleem. Zij
01.04 Ludo Van Campenhout (Open Vld) : Je
remercie le gouvernement pour les mesures prises.
Les actes de piraterie représentent un problème
économique grave. Les navires sont déroutés et ce
coût additionnel est répercuté sur le prix de revient
des marchandises. Le paiement de rançons fait
également grimper les prix. Le problème est dès
lors complexe.
A la suite d'une série de mesures fiscales, la taille
de la flotte belge dépasse désormais celle des
flottes hollandaise et française réunies. De
nombreux bateaux naviguent par conséquent sous
pavillon belge. Il s'agit principalement de pétroliers
rendus encore plus vulnérables à la piraterie à
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
8
varen niet altijd onder Belgische vlag, maar ze
maken wel deel uit van de Belgische vloot. Er is ook
een humanitair probleem. De piraten belemmeren
immers de voedselhulp aan een miljoen Afrikanen.
De beveiliging van een schip zou 115.000 euro per
week kosten. Dat is nauwelijks minder dan wat een
privéfirma vraagt. Het is normaal dat de reders voor
de bescherming moeten betalen, maar anderzijds is
de koopvaardij toch ook een openbaar goed dat
moet worden beschermd?
Volgens minister De Crem zou men in een
tijdsbestek van 48 uren militairen kunnen
inschakelen. Dat is het goede nieuws. Men had de
reders immers een langere wachttijd meegedeeld.
Er wordt onderhandeld over een losprijs voor de
Pompei. Het is goed dat het schip dan vrijkomt,
maar anderzijds stimuleert het betalen van losgeld
de piraterij nog meer. Is er nieuws over de twee
Belgische gegijzelden aan boord van de Pompei?
cause de leur tirant d'eau. Nos dragueurs posent
également un problème. Ils ne battent pas
nécessairement pavillon belge, mais font partie de
la flotte belge. Il y aussi un problème humanitaire.
Les pirates empêchent en effet un million
d'Africains de recevoir l'aide alimentaire.
Le coût hebdomadaire de la sécurisation d'un
navire atteindrait 115.000 euros. C'est à peine
moins que le tarif des sociétés privées. Il est normal
que les armateurs doivent payer leur protection,
mais il n'en reste pas moins que la marine
marchande est un bien public qu'il faut protéger.
Selon le ministre De Crem, les militaires pourraient
intervenir dans un délai de 48 heures. C'est une
excellente nouvelle. Le délai d'intervention
communiqué aux armateurs était en effet plus long.
Une rançon est actuellement négociée pour le
Pompéi. La libération du navire serait une bonne
nouvelle, mais d'autre part, le versement de
rançons ne fait qu'encourager les actes de piraterie.
A-t-on des nouvelles des deux otages retenus à
bord du Pompéi ?
01.05 André Flahaut (PS): Hoe hebben de reders
op de overeenkomst gereageerd, en in het
bijzonder op het beding dat stipuleert dat ze zich
niet tot de Belgische Staat kunnen keren als hun
schip beschadigd raakt tijdens een interventie?
We bespreken zaken die al achterhaald zijn: de
genomen beslissing heeft betrekking op zes
schepen die een oproep zouden kunnen doen nadat
ze zich in eerste instantie tot Atalanta gewend
zouden hebben. Drie schepen zijn al gepasseerd,
en de andere drie hebben tot op heden niet om hulp
gevraagd. Als er de komende dagen een aanvraag
binnenkomt, zou die onmiddellijk behandeld moeten
worden, maar ik geloof niet dat het mogelijk is alles
binnen 48 uur te regelen. Het vergt meer tijd om de
militairen te mobiliseren, ze naar een schip te
brengen en aan boord te laten gaan, de
diplomatieke vergunningen voor de bewapening te
verkrijgen.
Ik heb de indruk dat men het signaal wilde geven
dat België meer zou doen dan de andere landen, in
plaats van voluit deel te nemen aan de
internationale operatie. Het lijkt mij nuttiger dat men
een meer permanente verbintenis aangaat door een
fregat uit te sturen in het kader van Atalanta.
We hebben te maken met een nieuwe vorm van
oorlogvoering,
een
puur
asymmetrische
oorlogvoering. Die piraten gebruiken geen klassieke
01.05 André Flahaut (PS) : Il m'intéresserait de
connaître les réactions des armateurs à la
convention, notamment à la clause selon laquelle,
en cas de dégradation à leur bâtiment lors d'une
intervention, ils ne se retourneront pas contre l'État
belge.
Nous discutons de choses déjà dépassées : la
décision prise concernait six bateaux susceptibles
de lancer un appel après s'être préalablement
adressés à « Atalante ». Trois navires sont déjà
passés et il en reste trois ; à ce jour, aucune
demande n'a été faite. Si une demande arrivait
dans les jours qui viennent, elle devrait être traitée
illico, mais je ne crois pas en la possibilité de la
traiter en 48 heures. Il faut plus de temps pour
mettre en action les militaires, les acheminer vers
un bateau et les embarquer, obtenir les
autorisations diplomatiques pour les armements.
J'ai l'impression qu'on a voulu donner un signal que
la Belgique ferait davantage que les autres, plutôt
que de s'inscrire pleinement dans l'opération
internationale. Il me semblerait plus utile de prévoir
un engagement plus permanent d'une frégate dans
la formule « Atalante ».
C'est une nouvelle forme de guerre, purement
asymétrique. Ces pirates n'utilisent pas des moyens
traditionnels, n'interviennent ni où ni quand on les
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
9
middelen, slaan niet toe waar of wanneer men dat
zou verwachten en maken zich zeer snel uit de
voeten.
attend et disparaissent très rapidement.
Ik wil nog enkele opmerkingen formuleren over de
rules of engagement. Men heeft er kennelijk minder
moeite mee de rules of engagement mee te delen
voor deze operatie dan voor de missie in
Afghanistan, hoewel de risico's even groot zijn. Als
ik piraat zou zijn, zou ik het verslag van deze
commissievergadering lezen om te achterhalen wat
de Belgische militairen aan boord van de schepen
gaan doen.
Er rijst een probleem met betrekking tot het statuut
van de meevarende militairen. In Afghanistan
worden onze manschappen vergezeld door agenten
van de federale politie of zelfs door Belgische
magistraten. In hoeverre wordt er voor deze
operatie samengewerkt met de departementen
Binnenlandse Zaken en Justitie?
U hebt gezegd dat de militairen onder commando
van de kapitein van het koopvaardijschip, een
burger, zullen staan... Dat vormt een probleem. We
moeten ook samenwerken met het Groothertogdom
Luxemburg, zoals we dat doen in het kader van
onze operaties ter zee: de Luxemburgse militairen
zijn zeer bekwaam.
Enkele dagen geleden kwam de RAZEB bijeen: wat
werd er daar gezegd over die operatie? De Britse
viceadmiraal Philip Jones, de commandant van
Atalanta, heeft verklaard dat de piraterij dankzij de
Europese operatie al werd teruggedrongen, en dat
er een Europese troepenmacht moet komen. De
operatie heeft echter geen einde gemaakt aan de
piraterij en er kan niet aan alle schepen
bescherming worden geboden.
Quelques remarques sur les règles d'engagement.
On a moins de scrupules à donner les règles
d'engagement ici que pour l'Afghanistan, alors que
les risques sont les mêmes. Si j'étais pirate, je
prendrais connaissance des actes de cette
commission pour savoir ce que feront les militaires
belges à bord des navires.
Il y a un problème de statut pour nos militaires à
bord. En Afghanistan, nos militaires sont
accompagnés de membres de la police fédérale ou
même de magistrats belges. Qu'en est-il de la
collaboration ici avec les départements de l'Intérieur
et de la Justice ?
Vous avez dit que les militaires allaient être placés
sous le commandement du capitaine de navire
civil, ... Cela pose des problèmes. Par ailleurs, il
faut associer le Grand-Duché de Luxembourg,
comme nous le faisons dans nos opérations en
mer : ses militaires sont très compétents.
Il y a quelques jours s'est tenue la réunion du
CAGRE : qu'y a-t-il été dit à propos de cette
opération ? Le vice-amiral britannique Philip Jones,
commandant
d'« Atalante »,
a
affirmé
que
l'opération européenne a permis de réduire la
piraterie et qu'il fallait s'engager dans une force
européenne. Mais l'opération n'a pas mis un terme
à la piraterie et on ne peut offrir une protection à
tous les navires.
Wel nam hij een voorzichtig standpunt in over de
aanwezigheid van militairen aan boord van
koopvaardijschepen, en benadrukte hij veeleer de
nood aan een regionale oplossing. Onze
beleidskeuze kon om praktische, technische en
juridische redenen nog niet ten uitvoer worden
gebracht. De operatie loopt gedurende twee
maanden. Zullen er wel ooit Belgische militairen aan
boord van koopvaardijschepen worden ingezet? Bij
dit tempo denk ik niet dat het er nog van zal komen!
Ik blijf me dan ook verzetten tegen deze formule.
Cela dit, il s'est montré prudent sur le déploiement
de militaires à bord de navires marchands en
insistant plutôt sur la nécessité d'une réponse
régionale. Notre choix gouvernemental n'a pas
encore pu être mis en oeuvre pour des raisons
pratiques, techniques et juridiques. Puisque
l'opération est valable pour deux mois, y aura-t-il un
jour des militaires belges à bord de navires
marchands ? Au rythme actuel, je ne le pense pas !
Et je continue à être opposé à cette formule.
01.06 Brigitte Wiaux (cdH): Ik bedank beide
ministers voor hun informatie over de logistieke,
juridische en financiële aspecten en over de rules of
engagement
voor die operatie. Ik begrijp echter niet
waarom de beslissing van de regering zo'n korte
periode betreft.
01.06 Brigitte Wiaux (cdH) : Je remercie les deux
ministres pour ces informations sur les aspects
logistiques, juridiques, financiers et sur les règles
d'engagement de cette opération. Mais la décision
du gouvernement porte sur une période très courte
et je ne comprends pas pourquoi.
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
10
01.07 David Geerts (sp.a): Graag voeg ik aan de
al gestelde vragen nog een vraag toe. Er werd
internationaal overeengekomen dat gevangen
genomen piraten zouden worden berecht volgens
het Keniaanse recht, maar hoe zit het met de
aansprakelijkheid op het schip zelf voor wat betreft
de militairen en passagiers die gewond geraken bij
een incident? Wie beslist om een dreigende
entering tegen te gaan? De kapitein of de hoogste
militair die aanwezig is op het schip? Wie is dus
verantwoordelijk?
01.07 David Geerts (sp.a) : Je voudrais ajouter
une question à celles qui ont déjà été posées. Il a
été convenu au niveau international que les pirates
capturés seraient jugés selon le droit kényan, mais
qu'en est-il de la responsabilité sur le navire en ce
qui concerne les militaires et les passagers blessés
lors d'un incident ? Qui décide de repousser un
abordage imminent ? Le capitaine ou le militaire le
plus haut gradé présent sur le navire ? Qui est
responsable en la matière ?
01.08 Gerald Kindermans (CD&V): Het is goed en
noodzakelijk dat de meerderheidspartijen achter dit
eensgezinde standpunt staan. Hopelijk blijft dat ook
zo wanneer zich een incident zou voordoen.
Na de eerste internationale conferentie in Kenia in
december 2008 is er nu opnieuw een conferentie in
Maleisië. De internationale experts plaatsen daar
grote vragen bij de bewapening van de schepen. Zij
vrezen voor een escalatie van het geweld en voor
het creëren van een legal mine field. Zij zijn ook
gekant tegen privébewapening.
Is er een Belgische vertegenwoordiging op die
conferentie? Wat is het standpunt van België in
verband met de uitspraken van die experts? Het
meesturen
van
soldaten
is
een tijdelijke
noodoplossing, maar hoe zal de beveiliging in de
toekomst eruit zien?
01.08 Gerald Kindermans (CD&V) : Il est
judicieux et nécessaire que les partis de la majorité
défendent cette position unanime. Espérons que
cette unanimité restera de mise en cas d'incident.
Une conférence internationale a déjà été organisée
en décembre 2008 au Kénya, et une autre se tient
actuellement
en
Malaisie.
Les
experts
internationaux y mettent en doute l'opportunité
d'armer les navires. Ils craignent une escalade de
violence et la création d'un legal mine field. Ils sont
également opposés au recours privé à des armes.
Une représentation belge est-elle présente à cette
conférence ? Quelle est la position de la Belgique
concernant les déclarations faites par ces experts ?
L'embarquement de militaires sur les navires
constitue une solution provisoire d'urgence, mais
comment la protection sera-t-elle assurée à
l'avenir ?
01.09 Hilde Vautmans (Open Vld): Van hoeveel
militairen per schip gaat de regering uit? Zullen die
soldaten full armed zijn en hoe zal hun logistieke
bevoorrading verlopen?
Zijn er concrete afspraken gemaakt in het kader
van Atalanta om in te grijpen in geval van het worst
case scenario
?
Onder welk strafrechtelijk statuut zullen onze
militaire opereren? Hoe is hun verzekering geregeld
als er bijvoorbeeld een van onze soldaten een piraat
doodschiet?
Zal het bevel tot actie uitsluitend door de militaire
commandant kunnen worden gegeven?
Is het mogelijk om bij elke inzet van Belgische
militairen in het kader van deze operatie de
bijzondere commissie Militaire Operaties bijeen te
roepen?
01.09 Hilde Vautmans (Open Vld) : Combien de
militaires le gouvernement prévoit-il par bateau ?
Ces soldats seront-ils équipés d`un armement
complet et comment leur approvisionnement
logistique sera-t-il organisé ?
Des accords concrets ont-ils été conclus dans le
cadre de l'opération Atalante pour intervenir dans
un scénario du pire ?
Sous quel statut pénal nos militaires opéreront-ils ?
Qu'en est-il de l'assurance si, par exemple, un de
nos soldats tue un pirate ?
Le commandant militaire sera-t-il le seul à pouvoir
donner l'ordre d'intervenir ?
Est-il possible de réunir la commission spéciale des
Opérations militaires lors de chaque déploiement de
militaires belges dans le cadre de cette opération ?
01.10 Dirk Van der Maelen (sp.a): De regering is 01.10 Dirk Van der Maelen (sp.a) : Le
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
11
van plan 115.000 euro per week te vragen aan de
rederijen in ruil voor de inzet van Belgische
militairen. Hoeveel kost deze operatie eigenlijk aan
de overheid zelf? Klopt het bedrag van 275.000
euro dat ik heb opgevangen?
Er zou een akkoord zijn met Kenia met betrekking
tot de in het kader van de Atalanta-operatie
gearresteerde piraten. Wat houdt dat in? Zal er
Keniase politie worden ingezet om de piraten
effectief te arresteren? Worden de gearresteerden
in Kenia vastgezet of worden ze naar ons land
gebracht?
Zullen onze militairen uitsluitend worden ingezet om
schepen te beschermen die onder Belgische vlag
varen? Wat met al die baggerschepen die onder de
vlag van Luxemburg varen?
gouvernement a l'intention de demander aux
armateurs 115.000 euros par semaine en échange
du déploiement de militaires belges. Combien coûte
en fait cette opération aux pouvoirs publics
proprement dits ? Le montant de 275.000 euros qui
m'a été rapporté est-il exact ?
Un accord aurait été conclu avec le Kenya en ce qui
concerne les pirates arrêtés dans le cadre de
l'opération Atalanta. Quelle en est la teneur ? La
police kényane sera-t-elle affectée à l'arrestation
effective des pirates ? Les personnes arrêtées
seront-elles incarcérées au Kenya ou transférées
dans notre pays ?
Nos militaires seront-ils exclusivement affectés à la
protection des navires battant pavillon belge ?
Qu'en sera-t-il des nombreux dragueurs qui battent
pavillon luxembourgeois ?
Nogal wat schepen van Belgische rederijen hebben
uitsluitend een Belgische kapitein, terwijl de rest van
de bemanning bestaat uit onder meer Filippino's of
Oekraïners. Ik stel me dus de vraag of er een apart
tarief zal gelden voor schepen die ervoor geopteerd
hebben de in ons land geldende sociale en fiscale
verplichtingen te omzeilen. Minstens zes van alle
Belgische rederijen maken gebruik van de
mogelijkheden die hun worden geboden door fiscale
paradijzen. Zal de regering ook schepen die niet
onder Belgische vlag varen en waarvan de rederij
de fiscale verplichtingen in ons land omzeilt,
hetzelfde bedrag van 115.000 euro per week
vragen voor militaire bescherming of zal er voor die
schepen een ander en hoger bedrag worden
aangerekend dan voor de schepen die wel onder
Belgische vlag varen en niet via fiscale paradijzen
hun belastingen regelen?
A bord de nombreux navires d'armateurs belges,
seul le capitaine est Belge tandis que le reste de
l'équipage est composé de Philippins ou
d'Ukrainiens. Je me demande dès lors si un tarif
particulier sera appliqué aux navires ayant préféré
contourner les obligations sociales et fiscales en
vigueur dans notre pays. Parmi les armateurs
belges, au moins six profitent des avantages offerts
par des paradis fiscaux. Pour la protection militaire
des navires ne battant pas pavillon belge et dont
l'armateur élude ses obligations fiscales dans notre
pays, le gouvernement belge a-t-il l'intention de
facturer la somme de 115.000 euros par semaine
ou va-t-il leur facturer davantage que ce qui est
demandé pour les navires battant pavillon belge et
qui ne règlent pas leurs impôts via des paradis
fiscaux ?
01.11 Francis Van den Eynde (Vlaams Belang):
Piraterij is zeker geen recent fenomeen of een
verschijnsel dat we alleen vanuit de films kennen. In
de buurt van Nigeria, in de Chinese Zee of rond
Singapore bestaat deze plaag al jaren.
Het voor de militaire bescherming gevraagde
bedrag van 115.000 euro is niet min, zeker niet als
men bedenkt dat de piraterij in de Hoorn van Afrika
de rederijen al met pittige bijkomende kosten
opzadelt, zoals het opteren voor langere maar
veiligere vaarroutes. Dat tarief benadert wat de
private beschermingsfirma's vragen en privatiseert
min of meer de oorlog, hetgeen trouwens wordt
aangeklaagd in een op de OVSE-conferentie van
Astana aangenomen motie. Een schip dat onder
Belgische vlag vaart, is eigenlijk een stukje Belgisch
grondgebied en de verdediging daarvan is toch een
taak die ons leger kosteloos moet opknappen.
01.11 Francis Van den Eynde (Vlaams Belang) :
La piraterie n'est pas un phénomène récent et ni
seulement un thème de films d'aventures. C'est un
fléau connu depuis des années au large du Nigéria,
en Mer de Chine ou près de Singapour.
Le montant de 115.000 euros demandé pour la
protection militaire n'est pas modeste, d'autant que
les actes de piraterie dans la Corne de l'Afrique se
traduit déjà par des surcoûts considérables pour les
armateurs qui sont par exemple amenés à faire
emprunter à leurs navires des routes plus longues
mais plus sûres. Ce tarif, proche de celui que
réclament les sociétés de protection privées, induit
en quelque sorte une privatisation de la guerre, ce
que dénonce du reste une motion adoptée lors de la
Conférence de l'OSCE à Astana. Un navire battant
pavillon belge est ni plus ni moins une petite portion
de territoire belge que notre armée se doit de
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
12
Zeker als men bedenkt dat onze strijdkrachten
momenteel gratis actief zijn op tal van plaatsen in
de wereld.
protéger gratuitement, surtout lorsqu'on songe que
nos forces armées interviennent actuellement
gratuitement en de nombreux endroits du globe.
Klopt het dat er achttien militairen aan boord zullen
zijn van de fregatten? Zullen zij door de rederijen
worden gevraagd om op te treden of worden er bij
elke vraag tot inzet militairen uit België
overgevlogen?
Tot slot vind ik dat de procedure waarmee onze
militairen moeten optreden bij gevaar, veel te
omslachtig is. Als ze eerst alle voorgeschreven
acties moeten uitvoeren, is het schip al lang
geënterd door de piraten.
Est-il exact qu'il y aura dix-huit militaires à bord des
frégates ? Seront-ils mis à contribution par les
armateurs ou des militaires seront-ils acheminés
par avion depuis la Belgique à chaque demande de
déploiement ?
Enfin, la procédure d'intervention de nos militaires
en cas de danger est beaucoup trop complexe. S'ils
doivent d'abord se conformer à toutes les
prescriptions, le navire aura depuis longtemps été
pris d'assaut par les pirates.
01.12 Georges Dallemagne (cdH): Volgens de
pers werden de piraten vanuit Londen geïnformeerd
over de vaarroutes en de types van schepen in de
Golf
van
Aden.
Kon
die
bron
worden
geneutraliseerd?
We hebben het hier nog niet gehad over het aantal
Belgische schepen die die zone wekelijks
doorvaren. Staan die diensten in verhouding tot het
aantal schepen?
Op
welke
wettelijke
grond
zouden
de
gevangengenomen Somalische piraten in Kenia
worden berecht? Is het internationaal recht
duidelijk? Bestaat de kans niet dat de beklaagden
die beslissingen aanvechten?
De kosten van die operaties zouden 115.000 euro
per week bedragen, alleen al voor het transport.
Moet men niet duidelijk aangeven welke kosten de
koopvaardijschepen
werkelijk
zullen
moeten
dragen?
01.12 Georges Dallemagne (cdH) : La presse a
rapporté que les pirates étaient informés des routes
et des types de bateaux dans le Golfe d'Aden à
partir de Londres. Cette source d'informations a-t-
elle pu être neutralisée ?
Nous n'avons pas abordé ici le problème du
nombre de bateaux belges qui transitent dans cette
zone chaque semaine. Ces services sont-ils
proportionnels au nombre de bateaux ?
Quelle base légale permet-elle de faire juger au
Kenya les pirates somaliens capturés ? Le droit
international est-il clair ? Ne risque-t-on pas des
recours ?
Les coûts de ces opérations seraient de 115.000
euros par semaine pour le transport seul. Ne
faudrait-il pas préciser les coûts que devront
réellement prendre en charge les navires
marchands ?
De keuze van de Belgische regering lijkt me
redelijk. Maar Europa vordert in gespreide slagorde.
Nu stelt iedereen zijn eigen benadering voor;
kunnen de interventiestrategieën niet beter worden
gecoördineerd? En welke inspanningen worden er
geleverd om een samenhangende aanpak te
ontwikkelen die het Europese niveau overstijgt,
aangezien schepen uit de hele wereld die zone
doorvaren? Hoe worden de interventies momenteel
gecoördineerd?
L'option prise par le gouvernement belge me paraît
raisonnable. Mais sur le plan européen, on avance
en ordre dispersé. N'est-il pas possible de mieux
coordonner les méthodes d'intervention, alors que
chacun propose sa propre recette ? Et quels sont
les efforts consentis pour définir des approches
cohérentes au-delà du plan européen, puisque cette
zone est fréquentée par des navires du monde
entier ? Comment coordonne-t-on aujourd'hui les
interventions ?
01.13 Herman De Croo (Open Vld): Vooreerst wijs
ik diegenen die de regering hebben vergeleken met
een schip, op het feit dat voor het regeringsschip de
spreuk fluctuat nec mergitur geldt. Ook wijs ik erop
dat ik in 1985 de uitvlagging van Belgische
koopvaardijschepen
naar
Luxemburg
heb
meegemaakt. En hoewel toenmalig fractieleider
Louis Tobback daar sterk tegen was gekant, is die
01.13 Herman De Croo (Open Vld) : Je tiens tout
d'abord à dire à ceux qui ont comparé le
gouvernement à un navire que la devise de ce
gouvernement est fluctuat nec mergitur. Je tiens à
dire aussi que les navires de la marine marchande
belge ont troqué leur pavillon national contre un
pavillon luxembourgeois en 1985, c'est-à-dire à une
époque où j'étais le ministre compétent. Et en dépit
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
13
operatie na zijn toetreding tot de regering gewoon
blijven doorlopen.
Maar vooral steun ik de heer Dallemagne in zijn
redenering dat men de strijd tegen de piraterij
internationaal moet coördineren en gezamenlijk
dient op te treden. Het gaat hier immers om een
internationaal belangrijke route en een cruciale
toeleveringsroute voor een aantal producten en
diensten. Daarom moeten wij onze bijdrage leveren
aan het beveiligingsplan voor schepen van om het
even welke nationaliteit door troepen van om het
even welke nationaliteit. Zo een operatie geeft
concreet gestalte aan het solidariteitsprincipe, ze
kan hier volgens mij perfect worden toegepast en ze
zal onze kijk op de dingen ingrijpend verruimen.
du fait que Louis Tobback, qui était alors chef de
groupe, y était farouchement opposé, cette
opération a suivi son cours après son entrée au
gouvernement.
Mais si j'interviens aujourd'hui, c'est surtout pour
apporter mon soutien à M. Dallemagne dont le
raisonnement me paraît juste: il faut en effet
coordonner la lutte antipiraterie à l'échelon
international et agir de concert car les côtes
somaliennes sont un itinéraire international
important ainsi qu'un trajet cardinal pour
l'approvisionnement d'un certain nombre de
produits et services. C'est la raison pour laquelle
nous devons apporter notre pierre à l'édifice du plan
de
sécurisation
des
navires,
et
cela
indépendamment de leur nationalité et par des
soldats de quelque nationalité que ce soit. Une
opération comme Atalante illustrant le principe de
solidarité, elle peut tout à fait, à mon estime,
intervenir dans ce cas-ci et, ce faisant, elle ne
manquera pas d'élargir radicalement notre angle de
vue.
01.14 Minister Karel De Gucht (Nederlands): Er is
de NAVO-operatie en er is de EU-operatie Atalanta,
die gisteren nog werd besproken in de Raad
Algemene Zaken en Externe Betrekkingen.
Momenteel bestaat er echter geen unanimiteit
onder de Europese lidstaten om militairen in te
zetten in het raam van de EU-operatie. Wij zijn daar
wel voorstander van. Dat zou een groter
afschrikeffect hebben.
Met het oog op een structurele oplossing van het
probleem, heeft men het over capacity building en
institution building in Somalië, iets waar ik grote
vragen bij heb, omdat zo'n land heropbouwen geen
eenvoudige taak is.
Er gebeurt wel een en ander. Zo zal Frankrijk een
bataljon van 600 Somalische militairen opleiden,
leidt Djibouti de Somalische kustwacht op en heeft
een donorconferentie in Brussel in april een
financiering opgeleverd van een miljard euro voor
die capacity building. De militaire groeperingen in
Somalië durven echter nog al eens van affiniteit
veranderen en het is niet zeker hoe, met wie en met
welk doel en beoogd resultaat men acties moet
ondernemen.
De inzet van de Afrikaanse Unie concentreert zich
eigenlijk alleen in en rond Mogadishu, en de recente
aanwezigheid van 15.000 Ethiopische soldaten in
Somalië bleek vruchteloos, omdat zij geen vat
kregen op de situatie. De heropbouw van Somalië is
01.14 Karel De Gucht, ministre (en néerlandais) :
Il y a l'opération OTAN et l'opération UE Atalante
qui a encore été au centre des débats hier au
Conseil Affaires générales et Relations extérieures.
Toutefois, les États membres de l'UE n'approuvent
pas à l'unanimité l'idée de mobiliser une force
militaire dans le cadre de l'opération Atalante. Nous
en sommes quant à nous partisans car nous
pensons que, consolidée par une telle force,
Atalante aurait un effet plus dissuasif.
Dans l'optique d'un règlement structurel de ce
problème, certains considèrent qu'il serait adéquat
de faire à la fois de la capacity building et de la
institution building en Somalie. Personnellement, je
suis très sceptique car reconstruire un tel pays est
une véritable gageure.
Toutefois, la situation n'est pas tout à fait au point
mort. Ainsi, la France formera un bataillon de 600
militaires somaliens, Djibouti formera quant à elle la
garde côtière somalienne et en avril dernier, une
conférence des donateurs qui s'est tenue à
Bruxelles a permis de financer cette capacity
building
à hauteur d'un milliard d'euros. Cependant,
les factions militaires somaliennes n'hésitent pas à
retourner leur veste si bien qu'on ne sait plus très
bien comment agir, avec qui, dans quel but et avec
quel dessein.
En ce qui concerne l'Union africaine, elle se focalise
au fond sur Mogadiscio et ses alentours, et la
présence récente de 15.000 soldats éthiopiens en
Somalie s'est avérée infructueuse car ils n'ont pas
réussi à maîtriser la situation. La reconstruction de
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
14
dus wel een mooi verhaal, maar het ligt niet voor de
hand.
la Somalie est certes un beau projet mais sa mise
en oeuvre concrète ne va pas de soi.
De baggeraars- en redersvereniging is uitdrukkelijk
voorstander van de inzet van militairen en ook de
Nederlandse reders vragen dit nu. De kostprijs
daarvan is niet zo eenvoudig te berekenen, maar
het forfaitaire bedrag van 115.000 euro per operatie
vertegenwoordigt in het beste geval de helft van de
werkelijke kosten. Maar is het beschermen van het
Belgische grondgebied niet per definitie een
overheidstaak?
Bij operaties op het land kunnen immers ook
privéfirma's worden ingezet voor de bescherming
van bijvoorbeeld industriële installaties. Ik heb
echter mijn bedenkingen bij privéoperaties op zee.
Als reder zou ik in dat geval de voorkeur geven aan
Belgische militairen. Onze gegevens wijzen uit dat
een
professionele
uitbesteding
aan
een
privéorganisatie zowat het dubbele zou kosten. Een
verdeling van de kosten komt mij niet onredelijk
voor en volgens mij hebben de reders daar ook
geen probleem mee.
Met Luxemburg heeft België een zeer nauwe
samenwerking en waarschijnlijk zal deze kwestie op
een bepaald ogenblik moeten worden besproken
met de Luxemburgse collega's. Er zijn trouwens al
informele contacten hierover. Op dit moment gaat
het uiteraard echter om een regeringsbeslissing
over schepen die onder Belgische vlag varen.
Desgevallend kunnen ook de Luxemburgers
soldaten leveren, mocht daartoe ooit worden
besloten, vermits men daarvoor geen mariniers
nodig heeft.
L'association des sociétés de dragage et des
armateurs s'est expressément prononcée en faveur
du déploiement de militaires et les armateurs
néerlandais
sont
aujourd'hui
également
demandeurs. Il n'est pas aisé de calculer le coût
d'une telle intervention mais le montant forfaitaire
de 115.000 euros par opération représente tout au
plus la moitié des coûts réels. Toutefois, la
protection du territoire belge ne constitue-t-elle pas
par définition une mission publique ?
Si des firmes privées peuvent également être
affectées à la protection d'installations industrielles,
par exemple lors d'opérations terrestres, je suis
plus dubitatif en ce qui concerne les opérations
privées en mer. En tant qu'armateur, je privilégierais
dans ce cas le recours à des militaires belges.
Selon les informations en notre possession, le
recours à une organisation privée spécialisée serait
deux fois plus coûteux. Une répartition des frais ne
me paraît pas déraisonnable et je pense que les
armateurs n'y sont pas opposés non plus.
La Belgique entretient une étroite collaboration avec
le
Luxembourg
et
cette
question
devra
probablement être abordée avec nos collègues
luxembourgeois à un moment donné. Des contacts
informels ont d'ailleurs déjà eu lieu à ce sujet. À
l'heure actuelle, il s'agit toutefois d'une décision
gouvernementale concernant des navires qui
battent pavillon belge. Si une décision en ce sens
devait un jour être prise, les Luxembourgeois
pourraient également fournir des soldats, puisqu'il
n'est pas nécessaire de disposer de mariniers.
De periode nodig voor een inzet is 48 uur. Om de
operatie effectief te kunnen starten moeten we een
diplo clearance hebben. We hebben buurlanden
gevraagd een standaard diplo clearance te krijgen,
zodat dat bijna op afroep kan gebeuren.
Het is de bedoeling dat we de operatie eind juni
evalueren en eventueel stopzetten of voortzetten, al
dan niet aangepast. Dat hangt mede af van de
vraag of er dan al sprake van europeanisering is.
De reders doen afstand van verhaal ten opzichte
van de Belgische Staat, in dit geval Defensie, tenzij
bij grove fout. Ons model wordt ook gehanteerd
door een andere natie die dergelijke operaties
opzet.
Le délai requis pour un déploiement est de 48
heures. Il nous faut un diplo clearance pour pouvoir
lancer effectivement l'opération. Nous avons
sollicité auprès des pays voisins un diplo clearance
standard afin de pouvoir l'obtenir quasiment sur
demande.
Il est prévu de procéder à une évaluation de
l'opération fin juin et d'éventuellement de
l'interrompre ou de la poursuivre, moyennant des
aménagements ou non. Cela dépendra notamment
d'une européanisation qui serait intervenue entre
temps.
Les armateurs renoncent à tout recours contre l'Etat
belge, en l'occurrence la Défense, hormis les cas
de faute grave. Un autre Etat qui mène des
opérations de même nature s'est inspiré de notre
modèle.
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
15
Wij nemen deel aan de internationale contactgroep
ter bestrijding van de piraterij, die trouwens eind mei
zal bijeenkomen op basis van VN-resolutie 1816.
De conferentie waarnaar collega Kindermans
verwijst, is ons niet bekend.
Er zijn drie pogingen geweest om Belgische
schepen te enteren. Alleen met de Pompei is het
gelukt. Om aanhoudingen te verrichten hoeven er
geen politiemensen op de boot aanwezig te zijn. De
boordcommandant is bevoegd om bewarende
maatregelen te nemen, zelfs als dat geen Belg is.
De politiebevoegdheid heeft te maken met het schip
en
niet
met
de
nationaliteit
van
de
boordcommandant.
Nous participons au groupe de contact international
de la lutte contre la piraterie, qui se réunira d'ailleurs
fin mai sur la base de la résolution 1816 des
Nations unies. Nous ne connaissons pas la
conférence à laquelle M. Kindermans réfère.
Il y a eu trois tentatives d'abordage de bateaux
belges. Seul l'abordage du Pompei a réussi. La
présence de policiers à bord du navire n'est pas
nécessaire pour pouvoir procéder à des
arrestations. Le commandant de bord est
compétent
pour
prendre
des
mesures
conservatoires, même pour les ressortissants
étrangers. La compétence de police est liée au
navire et pas à la nationalité du commandant de
bord.
Er wordt ook gewerkt aan de aanpassing van de
Belgische wetgeving, zodat piraterij als dusdanig
een strafbaar feit. Nu zijn enkel strafbare feiten
gepleegd bij de piraterij, strafbaar.
Onder Atalanta zou er een overdracht gebeuren
aan Kenia. Gisteren op de RAZEB was wel te horen
dat daaraan beperkingen verbonden zijn, o.m. op
het vlak van gevangeniscapaciteit; Kenia wil niet de
vergaarbak van alle piraten uit de regio worden.
Voorlopig is de zaak geregeld.
Atalanta zal inderdaad worden verlengd en
uitgebreid qua operationele zone, schepen en
vliegtuigen. Ook de Seychellen hebben gevraagd
om in hun wateren op te treden.
De Pompei is trouwens heel dicht bij de Seychellen
geënterd, meer bepaald op 1300 kilometer van
Somalië. Dat wijst erop dat op de Seychellen
wellicht ook bases zijn van waaruit piraten
vertrekken.
De radiostilte in verband met de Pompei is in het
belang van de onderhandelingen. Het crisiscentrum
volgt het dossier dagelijks. Het evolueert
voorspelbaar.
Het aantal Belgische schepen dat rondvaart in de
regio is vrij hoog, ongeveer twintig per maand.
Uiteraard zijn die niet allemaal even kwetsbaar.
Volgens collega Flahaut is de hele constructie nu
opgezet, maar doen we er niets mee. We zijn
echter klaar en als het nodig is, zijn we in 48 uur
operationeel. Mocht de regering geen constructie
hebben opgezet en er komt een nieuw incident, zou
ze zwaar onder vuur worden genomen.
Nous préparons également une révision de la
législation belge afin que la piraterie soit punissable
en tant que telle. Actuellement, seuls les faits
délictueux commis lors d'actes de piraterie sont
punissables.
Un transfert au Kenya est prévu dans le cadre de
l'opération Atalanta. Toutefois, il a été souligné hier,
lors du CAGRE, que ces transferts sont soumis à
des restrictions, notamment en ce qui concerne la
capacité pénitentiaire, le Kenya refusant de devenir
le réceptacle de tous les pirates de la région. La
question est provisoirement réglée.
L'opération Atalanta sera effectivement prolongée,
la zone d'opération élargie et le nombre de navires
et d'avions accru. Les Seychelles ont également
demandé d'intervenir dans leurs eaux.
L'abordage du Pompéi est d'ailleurs intervenu à
proximité
immédiate
des
Seychelles,
plus
précisément à 1300 kilomètres de la Somalie, ce
qui indique qu'elles abritent sans doute des bases à
partir desquelles opèrent les pirates.
C'est pour ne pas compromettre les négociations
que nous ne divulguons rien sur le Pompéi. Le
centre de crise suit au jour le jour le dossier qui
évolue conformément aux prévisions.
Le nombre de navires belges croisant dans la
région est relativement élevé, puisqu'on en
dénombre une vingtaine par mois. Mais tous ne
sont naturellement pas aussi vulnérables.
Selon M. Flahaut, le dispositif a été mise en place
mais n'est pas exploité. Mais nous sommes prêts
et, le cas échéant, nous serons opérationnels dans
un délai de 48 heures. Si le gouvernement n'avait
rien prévu, il ne serait certainement pas épargné
par les critiques en cas de nouvel incident.
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
16
01.15 Minister Pieter De Crem (Nederlands): Ik
sluit mij aan bij de antwoorden en suggesties van
collega De Gucht.
Buiten Atalanta zijn er totnogtoe geen aanvragen
ingediend. De dienstverlening van Defensie is
ondergeschikt aan Atalanta. De regio is gespannen,
maar er zijn geen nieuwe incidenten. Sinds de
regering de VPD-mogelijkheid aanbiedt, is er geen
aanleiding geweest om ze in te zetten. Er zijn ook
geen aanvragen van schepen onder Belgische vlag.
De teams bestaan uit acht leden, commando's die
een opleiding hebben genoten bij de Nederlandse
marine.
De Louise-Marie zal actief zijn vanaf 1 september
met twee keer acht kleine detachementen aan
boord, een van de marinecomponent en een van de
landcomponent. Ze zullen een opleiding hebben
gevolgd in het Verenigd Koninkrijk. Het fregat rondt
er de laatste trainingsoperatie in Plymouth af.
De tijd om operationeel te zijn is 48 uur. We gaan er
dan vanuit dat er gelijktijdig een aanvraag naar
Atalanta vertrekt en een naar Defensie.
01.15 Pieter De Crem , ministre (en néerlandais) :
Je me rallie aux réponses et aux suggestions de
mon collègue, M. De Gucht.
Aucune demande n'a encore été introduite en
dehors de la mission Atalante. Le soutien proposé
par la Défense est subordonné à Atalante. Même si
la situation dans la région est tendue, aucun nouvel
incident n'a été à déplorer. Depuis que le
gouvernement propose la possibilité VPD, sa mise
en oeuvre n'a jamais été nécessaire. Il n'y a par
ailleurs eu aucune demande émanant de navires
battant pavillon belge.
Les équipes sont composées de huit membres et il
s'agit de commandos ayant bénéficié d'une
formation auprès de la marine néerlandaise.
La frégate Louise-Marie sera opérationnelle à partir
du 1
er
septembre avec à son bord deux fois huit
petits détachements, avec à chaque fois un
détachement de la composante marine et un
détachement de la composante terrestre. Les
hommes auront suivi une formation au Royaume-
Uni. La frégate termine son dernier entraînement à
Plymouth.
Le délai d'intervention est de 48 heures. Nous
partons du principe qu'une demande est adressée
simultanément à Atalante et à la Défense.
(Frans) Ik zal de rules of engagement uitvoerig
uiteenzetten in de opvolgingscommissie.
Overeenkomstig de internationale regelgeving is de
kapitein baas aan boord van zijn schip. De
commandant van ons militaire team is evenwel
bevoegd voor het inzetten van de gewapende
militairen en voor de uitvoeringsmodaliteiten.
Wanneer hij beslist de beschreven procedure in
werking te stellen, zal de kapitein niet meer kunnen
interveniëren.
(En français) Je détaillerai les règles d'engagement
en commission de suivi.
Conformément aux législations internationales, le
capitaine d'un navire est maître de tout ce qui se
passe à bord. Or, l'engagement armé et les
modalités d'exécution sont du ressort du chef de
notre équipe militaire. Aussi, quand ce dernier aura
décidé de déclencher la procédure décrite, le
capitaine ne pourra pas intervenir.
(Nederlands) Volgens de geldende Belgische
wetgeving is de kapitein gerechtelijk officier aan
boord. Hij wordt geacht de Belgische wet toe te
passen. Het is een soort expansieve interpretatie
van het Belgische territorium.
Dan is er nog de vraag naar het soort steun die de
VPD's genieten wanneer zij in operatie zijn. Ik stel
voor een aantal specifieke antwoorden te geven,
maar dan niet in deze openbare vergadering.
Op voorstel van mij en de staf is de bewapening
noodzakelijk en stapsgewijs inzetbaar. Er wordt
(En néerlandais) Selon la législation belge en
vigueur, le capitaine est l'officier de police judiciaire
à bord ; il est censé appliquer la loi belge. Il s'agit
d'une espère d'interprétation extensive du territoire
belge.
Il reste à examiner la question du type de soutien
dont bénéficient les VPD lorsqu'ils sont en
opération. Je propose de vous fournir un certain
nombre de réponses spécifiques, mais pas dans le
cadre de cette réunion publique.
Sur ma proposition et celle de l'état-major, un
armement s'impose et il peut être utilisé de manière
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
17
rekening gehouden met dracht en kracht bij de
beslissing welke wapens kunnen worden ingezet.
Daar zijn bij: het FNC-wapen, het persoonlijke
wapen van de militair, de Mitrailleur à Gaz, het
MAG-wapen, en de Minimi's. Zij kunnen worden
ingezet in de verschillende aangekondigde stadia
van een eventuele tussenkomst.
progressive. La décision concernant le type
d'armement à utiliser tiendra compte des
circonstances particulières. Il y a le fusil FNC,
l'armement individuel du militaire, la mitrailleuse à
gaz, le fusil MAG et les minimi. Ces armes pourront
être utilisées aux différents stades d'une éventuelle
intervention.
Minister De Gucht heeft al een toelichting gegeven
over de kostprijs van 115.000 euro per opdracht.
Dat bedrag dekt natuurlijk nooit de volledige
kostprijs, maar is een soort vergoeding die wij
vragen. Er werd echter afgesproken dat, als er
beduidend meer kosten zouden zijn, die dan door
de regering zullen worden toegekend bovenop het
budget voor Defensie. De reders gaan akkoord met
het bedrag dat wij vragen.
M. De Gucht a déjà fourni des informations à
propos du coût de 115.000 euros par mission. Ce
montant ne couvre évidemment jamais le coût total
mais constitue une sorte de dédommagement que
nous demandons. Nous avons toutefois convenu
que si les coûts sont largement supérieurs, le
gouvernement les compensera en augmentant le
budget de la Défense. Les armateurs acceptent le
montant que nous demandons.
(Frans) De bemanning van de Louise-Marie wordt
met zestien extra militairen versterkt zolang het
mandaat van ons land in het kader van Atalanta
loopt. Als wij moeten ingrijpen in het raam van een
EU-hulpoperatie, zal dat bedrag van 115.000 euro
per opdracht evenwel niet als een verplichting
vooropgesteld worden.
(En français) Seize militaires supplémentaires
viendront renforcer l'équipage de la « Louise-
Marie » pour assurer sa mission durant le mandat
de notre pays dans le cadre de l'opération
« Atalante ». Le cas échéant, le montant de
115.000 euros ne constituera pas une obligation si
nous devons intervenir dans une opération de
secours s'inscrivant dans le cadre de l'Union
européenne.
(Nederlands) Minister De Gucht heeft al geantwoord
op de vraag van de heer Kindermans dat er geen
Belgische vertegenwoordiging is op de vergadering
in Singapore. Hij zei ook dat Luxemburg op dit
moment nog niet gevraagd heeft om hulp van
Belgische militairen, maar dat hij niet uitsluit dat dit
nog gebeurt.
(En néerlandais) M. De Gucht a déjà répondu à la
question
de
M.
Kindermans
qu'aucune
représentation belge n'assistait à la réunion de
Singapour. Il a également déclaré que le
Luxembourg n'avait pas encore sollicité l'aide de
militaires belges mais que ce pays n'excluait pas
cette solution à l'avenir.
01.16 André Flahaut (PS): Een internationale en
Europese operatie verdient weliswaar de voorkeur.
Wij zijn trouwens perfect in staat om aan de huidige
opdracht deel te nemen, aangezien het fregat
operationeel is en het personeel voor dergelijke
missies is opgeleid. Ik blijf echter sceptisch met
betrekking tot de termijn van achtenveertig uur,
omdat het om een nieuwe opdracht gaat telkens
wanneer er militairen aan boord worden gebracht,
en de context telkens verschillend is, zowel wat de
vereisten op veiligheidsgebied als wat de
interventies betreft. Voorts dient er zoveel mogelijk
discretie aan de dag te worden gelegd met
betrekking tot de persoonlijke uitrusting en de
bewapening van onze militairen.
01.16 André Flahaut (PS) : Une opération
internationale et européenne est certes préférable.
Nous sommes d'ailleurs parfaitement aptes à
participer à l'opération actuelle, la frégate étant
opérationnelle et le personnel formé pour ce type de
mission. Mais je reste sceptique quant au délai de
quarante-huit heures dès lors qu'il s'agit d'une
nouvelle opération à chaque mise à bord de
militaires, et ce dans des contextes différents tant
au niveau des attentes au niveau sécuritaire que
sur le plan des interventions. Par ailleurs, il convient
de faire preuve d'un maximum de discrétion quant
à l'équipement personnel et à l'armement de nos
militaires.
01.17 Francis Van den Eynde (Vlaams Belang):
Moeten reders die een beroep doen op beveiliging
in het kader van de Atalanta-operatie, daarvoor ook
betalen en hoeveel? Als er Belgische militairen
worden ingezet, zal het dan gaan om de militairen
die nu aan boord zijn van de Louise Marie?
01.17 Francis Van den Eynde (Vlaams Belang) :
Les armateurs qui demandent à bénéficier d'une
protection dans le cadre de l'opération Atalante
devront-ils payer cette intervention et à concurrence
de quel montant ? En cas de déploiement de
militaires belges, s'agira-t-il des militaires qui sont
19/05/2009
CRABV 52
COM 561
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
18
Minister De Gucht merkte op dat een bedrijf ook
betaalt voor privébewakingsdiensten, maar als een
bedrijf wordt overvallen of in brand staat, dan vraagt
de politie of de brandweer daar toch ook geen
vergoeding voor? Het lijkt mij niet logisch dat de
reders voor deze bescherming moeten betalen. De
kosten voor de rederijen zijn al groot. Zij moeten het
baggerpersoneel met het vliegtuig naar hun
bestemming brengen. Kan daar geen rekening mee
worden gehouden?
actuellement à bord du Louise-Marie ?
Le ministre De Gucht a fait observer qu'une
entreprise paie également pour des services privés
de gardiennage, mais si une entreprise est victime
d'un hold-up ou d'un incendie, la police ou les
services d'incendie ne monnaient tout de même pas
leur intervention ? Il ne me paraît pas logique que
les armateurs doivent financer cette protection. Ils
sont déjà confrontés à des coûts élevés et doivent
acheminer le personnel de dragage par avion vers
sa destination. Ne peut-on tenir compte de cet état
de choses ?
01.18 Dirk Van der Maelen (sp.a): Kan er geen
onderscheid worden gemaakt in de gevraagde
vergoeding voor schepen die onder buitenlandse
vlag en schepen die onder Belgische vlag varen?
Schepen die onder buitenlandse vlag varen,
ontwijken de sociale en fiscale verplichtingen en
zouden meer moeten betalen voor Belgische
militaire ondersteuning.
01.18 Dirk Van der Maelen (sp.a) : Ne pourrait-on
pas imposer aux navires naviguant sous pavillon
étranger une indemnité différente de celle
demandée aux navires battant pavillon belge ? Les
navires sous pavillon étranger échappent à toute
obligation sociale et fiscale et devraient payer
davantage pour l'appui des militaires belges.
01.19 Minister Karel De Gucht (Nederlands): Op
dit moment gaat het alleen maar over schepen die
onder Belgische vlag varen en ik zie niet hoe wij
daar een onderscheid kunnen maken. Het zou
kunnen dat Luxemburg ons vraagt om hulp en op
dat moment zullen wij dat bekijken. Dan zullen wij er
ook rekening mee houden of Luxemburg bereid is
om mee te betalen of om militairen te leveren. De
bestaande regeling is op dit moment enkel voor
schepen onder Belgische vlag.
01.19 Karel De Gucht, ministre (en néerlandais) :
Il ne s'agit pour l'instant que de navires battant
pavillon belge et je ne vois pas de quelle façon nous
pourrions opérer une distinction à ce niveau. Nous
examinerons ce problème si le Luxembourg sollicite
notre aide. Nous tiendrons également compte de la
question de savoir si le Luxembourg est disposé à
participer aux coûts ou à fournir des militaires. Le
règlement actuel ne s'applique pour l'heure qu'aux
navires battant pavillon belge.
01.20 Dirk Van der Maelen (sp.a): De minister
heeft verklaard dat vooral baggerschepen onder
Luxemburgse vlag varen omwille van die Europese
richtlijn. Kunnen Belgische baggerschepen dan
geen beroep doen op de inzet van militairen?
01.20 Dirk Van der Maelen (sp.a) : Le ministre a
affirmé que les dragueurs naviguent plus
particulièrement sous pavillon luxembourgeois en
raison de cette directive européenne. Les dragueurs
belges ne peuvent-ils dès lors faire appel au
déploiement de militaires ?
01.21 Minister Karel De Gucht (Nederlands): De
Pompei is een baggerschip dat onder Belgische
vlag vaart, maar dat werd gekaapt voordat er een
regeling bestond. Belgische baggerschepen varen
vooral onder Belgische, Luxemburgse en Franse
vlag. Frankrijk biedt ook militaire ondersteuning
aan. Alleen voor schepen onder de Luxemburgse
vlag zou er een probleem kunnen zijn. Als
Luxemburg militaire steun zou vragen, dan zal de
Belgische Staat daarover onderhandelen met de
Luxemburgse.
01.21 Karel De Gucht, ministre (en néerlandais) :
Le Pompei est un dragueur qui navigue sous
pavillon belge mais qui a été piraté avant
l'élaboration d'une règle. Les dragueurs belges
naviguent principalement sous pavillon belge,
luxembourgeois et français. La France propose
également un soutien militaire. Seuls les navires
battant pavillon luxembourgeois pourraient poser
problème. Si le Luxembourg demandait un soutien
militaire, l'État belge entamera des négociations à
ce sujet avec l'État luxembourgeois.
01.22 Dirk Van der Maelen (sp.a): Maar als er
schepen van Belgische rederijen onder een
buitenlandse vlag varen die niet de Luxemburgse is,
dan kan er geen beroep gedaan worden op de
steun van onze militairen?
01.22 Dirk Van der Maelen (sp.a) : Mais si des
navires d'armateurs belges naviguent sous un
pavillon étranger qui n'est pas luxembourgeois, ils
ne peuvent donc faire appel au soutien de nos
militaires ?
CRABV 52
COM 561
19/05/2009
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
19
01.23 Minister Karel De Gucht (Nederlands): Als
er een ander land ons om militaire hulp vraagt, dan
zal dat in eerste instantie Luxemburg zijn, omdat wij
daar een zeer nauwe samenwerking mee hebben.
Ik heb geen weet van een ander land dat ons om
ondersteuning zou vragen, maar als dat zou
gebeuren dan zal dat in een ander kader bekeken
worden dan wanneer Luxemburg ons dat vraagt.
01.23 Karel De Gucht, ministre (en néerlandais) :
Si un autre pays devait nous demander une aide
militaire, ce serait prioritairement le Luxembourg,
parce que nous entretenons une coopération très
étroite avec ce pays. Je ne vois pas d'autre nation
susceptible de demander notre soutien, mais, le cas
échéant, cette requête ne serait pas examinée de la
même manière qu'une demande luxembourgeoise.
01.24 François-Xavier de Donnea (MR):
Internationale piraterij is een gesel die het
wereldwijde handelsverkeer ernstig in het gedrang
brengt. Het lijkt me dan ook normaal dat de rules of
engagement
voorschrijven dat onze militairen
bijstand mogen verlenen aan een derde schip dat
wordt aangevallen in de omgeving van de boot
waarop zij zich bevinden.
Wat de berechting van de gevangengenomen
piraten betreft, lijkt het me belangrijk dat zij op een
meer humane manier worden behandeld dan zij zelf
hun gijzelaars behandelen, om hen ertoe te
bewegen op hun beurt een humanere houding aan
te nemen. Een oplossing zou erin kunnen bestaan
dat het mandaat van het Internationaal Strafhof
wordt uitgebreid en dat het Hof ook bevoegd
gemaakt wordt voor de berechting van piraten die
opgepakt worden in internationale wateren. Op die
manier kan ook worden voorkomen dat landen als
Kenia of Tanzania de vuilnisbak van de
internationale piraterij worden.
01.24 François-Xavier de Donnea (MR) : La
piraterie internationale est une catastrophe qui
perturbe gravement les circuits commerciaux
mondiaux. Il me paraît donc normal que les règles
d'engagement prévoient que nos militaires puissent
prêter assistance à un bateau tiers attaqué dans les
parages du bateau sur lequel ils se trouvent.
Concernant le sort judiciaire réservé aux pirates
arrêté, il me semble important de les traiter de
façon plus humaine qu'eux ne traitent leurs otages
afin de les pousser à adopter des attitudes plus
humaines. Aussi, une solution serait peut-être
d'élargir le mandat du tribunal pénal international
pour lui permettre de juger les pirates pris dans les
eaux internationales. Ce serait également une façon
d'éviter que des pays comme le Kenya ou la
Tanzanie ne deviennent la poubelle de la piraterie
internationale.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 11.34 uur.
La réunion publique de commission est levée à
11 h 34.