KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
CRABV 52 COM 394
CRABV 52 COM 394
B
ELGISCHE
K
AMER VAN
VOLKSVERTEGENWOORDIGERS
C
HAMBRE DES REPRESENTANTS
DE
B
ELGIQUE
B
EKNOPT
V
ERSLAG
C
OMPTE
R
ENDU
A
NALYTIQUE
C
OMMISSIE VOOR DE
J
USTITIE
C
OMMISSION DE LA
J
USTICE
woensdag
mercredi
10-12-2008
10-12-2008
voormiddag
matin
CRABV 52
COM 394
10/12/2008
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
i
INHOUD
SOMMAIRE
Vraag van mevrouw Katrien Schryvers aan de
vice-eersteminister en minister van Justitie en
Institutionele Hervormingen over "het tijdstip vanaf
wanneer een kind erkend kan worden" (nr. 8747)
1
Question de Mme Katrien Schryvers au vice-
premier ministre et ministre de la Justice et des
Réformes institutionnelles sur "le moment à partir
duquel un enfant peut être reconnu" (n° 8747)
1
Sprekers: Katrien Schryvers, Melchior
Wathelet, staatssecretaris voor Begroting en
Gezinsbeleid
Orateurs: Katrien Schryvers, Melchior
Wathelet, secrétaire d'État au Budget et à la
Politique des Familles
CRABV 52
COM 394
10/12/2008
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
1
COMMISSIE VOOR DE JUSTITIE
COMMISSION DE LA JUSTICE
van
WOENSDAG
10
DECEMBER
2008
Voormiddag
______
du
MERCREDI
10
DECEMBRE
2008
Matin
______
De behandeling van de vraag vangt aan om
11.40 uur. De vergadering wordt voorgezeten door
mevrouw Mia De Schamphelaere.
La discussion de la question est ouverte à 11 h 40
par Mme Mia De Schamphelaere, présidente.
01 Vraag van mevrouw Katrien Schryvers aan de
vice-eersteminister en minister van Justitie en
Institutionele Hervormingen over "het tijdstip
vanaf wanneer een kind erkend kan worden"
(nr. 8747)
01 Question de Mme Katrien Schryvers au vice-
premier ministre et ministre de la Justice et des
Réformes institutionnelles sur "le moment à
partir duquel un enfant peut être reconnu"
(n° 8747)</b>
01.01 Katrien Schryvers (CD&V): Artikel 328, 2°
van het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat een kind
erkend kan worden als het verwekt is. In de praktijk
moet de moeder met een geneeskundig
getuigschrift bewijzen dat ze zwanger is. Sommige
ambtenaren van de burgerlijke stand aanvaarden
een getuigschrift waaruit gewoon blijkt dat de
moeder zwanger is, terwijl andere ambtenaren
eisen dat een gynaecoloog vaststelt dat de moeder
al zes maanden zwanger is. Zij rechtvaardigen deze
eis aan de hand van de wettelijke grens van
levensvatbaarheid van 180 dagen en van een 19de-
eeuwse rondzendbrief die bepaalt dat voor
doodgeboren foetussen van minder dan zes
maanden geen burgerlijke akte mag worden
opgesteld.
In de praktijk zorgt dit ervoor dat de vader van een
buitenhuwelijks kind zijn kind maar kan erkennen na
zes maanden zwangerschap. Als hij eerder overlijdt,
zal het kind de naam van de moeder dragen en is er
geen afstammingsband met de vader. Alleen een
gerechtelijk onderzoek naar vaderschap, een dure
en langdurige procedure, kan dit nog rechtzetten,
met alle gevolgen voor de erfenis.
Vanaf welk tijdstip kan een kind worden erkend?
Mag de ambtenaar van de burgerlijke stand
weigeren een akte van erkenning op te stellen als
de moeder niet kan bewijzen dat ze al zes maanden
01.01 Katrien Schryvers (CD&V) : L'article 238,
§2° du Code civil autorise la reconnaissance d'un
enfant conçu. Dans la pratique, la mère doit
rapporter la preuve de sa grossesse au moyen d'un
certificat médical. Certains officiers de l'état civil
acceptent un certificat indiquant simplement que la
mère est enceinte, alors que d'autres exigent qu'un
gynécologue établisse que la mère est enceinte de
six mois au moins. Ils justifient cette exigence sur la
base de la limite légale de viabilité, qui est de 180
jours, et d'une circulaire datant du 19
ème
siècle aux
termes de laquelle il ne peut être établi d'acte civil
de foetus mort-nés de moins de six mois.
Dans la pratique, cette règle a pour effet qu'un
enfant conçu hors mariage ne peut être reconnu par
son père que lorsque la grossesse est entrée dans
le sixième mois. S'il décède avant, l'enfant portera
le nom de sa mère et n'aura aucun lien de
descendance avec son père. Seule une enquête
judiciaire de paternité une procédure longue et
coûteuse peut encore redresser la situation,
notamment matière d'héritage.
A partir de quel moment un enfant peut-il être
reconnu ? L'officier de l'état civil peut-il refuser
d'établir un acte de reconnaissance si la mère ne
peut prouver qu'elle est enceinte de six mois déjà ?
10/12/2008
CRABV 52
COM 394
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
2
zwanger is? Zal de staatssecretaris initiatieven
nemen om de situatie te verduidelijken?
Le secrétaire d'Etat prendra-t-il une initiative en vue
de clarifier la situation ?
01.02 Staatssecretaris Melchior Wathelet
(Nederlands): Deze vraag verwijst naar het lijden
van niet-getrouwde vaders die hun levenloos
geboren kind vóór de termijn van 180 dagen niet
kunnen erkennen voor de burgerlijke stand. Ik steun
het wetsvoorstel dat eerstdaags het artikel 80bis
van het Burgerlijk Wetboek zo zal aanvullen dat
ouders van een levenloos geboren kind tussen de
160ste en 180ste dag van de zwangerschap, toch
een akte kunnen laten opstellen door de burgerlijke
stand. Zo kan het kind toch een voornaam krijgen
en begraven worden. De niet-getrouwde vader kan
zijn naam dan laten vermelden in de akte van het
levenloos geboren kind.
Tot nu liet de rechtsleer alleen de erkenning van
een verwekt kind toe als het levend en
levensvatbaar geboren wordt. De rechtsleer bepaalt
geen tijdstip waarop de erkenning kan gebeuren. In
praktijk vragen sommige ambtenaren van de
burgerlijke stand inderdaad een geneeskundig
attest waaruit blijkt dat de vrouw minstens zes
maanden zwanger is. Het Burgerlijk Wetboek
bepaalt immers dat een kind verondersteld is
verwekt te zijn tussen de 300ste en 180ste dag voor
de geboorte. De niet-getrouwde vader kan het kind
dus niet erkennen voor die 180ste dag. Het is
uiteraard schadelijk dat de praktijk verschilt van
ambtenaar tot ambtenaar.
Bij de discussie over de vraag of het opportuun is
om de levensvatbaarheidsgrens te verlagen,
kunnen we overwegen ook de erkenning van het
verwekte kind door de niet-getrouwde vader op te
nemen in het Burgerlijk Wetboek. We organiseren
nu ontmoetingen met artsen en psychologen die
hun expertise daarover met ons zullen delen.
01.02 Melchior Wathelet, secrétaire d'État (en
néerlandais) : Votre question se réfère à la
souffrance qu'éprouvent les pères non mariés qui
ne peuvent reconnaître devant l'état civil un enfant
mort-né avant 180 jours. J'appuie la proposition de
loi qui complétera prochainement l'article 80 du
Code civil en ce sens que les parents d'un enfant
mort-né entre le 160
ème
et le 180
ème
jour de la
grossesse seront malgré tout autorisés à faire
établir un acte par l'état civil, ce qui leur permettra
d'attribuer un prénom à leur enfant et de lui offrir
des funérailles. Dans ce cas, le père non marié
pourra faire figurer son nom dans l'acte d'un enfant
mort-né.
A ce jour, la doctrine n'autorisait la reconnaissance
d'un enfant conçu que s'il était né vivant et viable.
La doctrine ne fixe pas le moment auquel la
reconnaissance peut avoir lieu. Dans la pratique,
certains officiers de l'état civil demandent en effet la
production d'une attestation médicale établissant
que la femme est enceinte de six mois au moins. Le
Code civil prévoit qu'un enfant est présumé avoir
été conçu entre le 300
ème
et le 180
ème
avant sa
naissance. Le père non marié ne peut donc pas le
reconnaître avant ce 180
ème
jour. Les attitudes
différentes adoptées par les officiers de l'état civil
posent en effet un problème.
Nous pouvons également envisager d'inscrire dans
le Code civil la reconnaissance de l'enfant par le
père non marié à l'occasion du débat quant à
l'opportunité d'abaisser le seuil de viabilité. Nous
organisons actuellement des rencontres avec des
médecins et des psychologues qui nous feront part
de leur expertise en la matière.
01.03 Katrien Schryvers (CD&V): Ik had het niet
alleen over het erkennen van een levenloos
geboren kind, maar ook over het erkennen van
levende of levensvatbare kinderen. Mijn vraag is
duidelijk: vanaf wanneer kan een vader zijn kind
erkennen? Volgens ons is het Burgerlijk Wetboek
heel duidelijk: vanaf het moment waarop het kind
verwekt is. Sommige ambtenaren leiden uit een
oude rondzendbrief echter af dat dit niet kan
voordat de moeder 180 dagen zwanger is. Als de
vader vroeger overlijdt, heeft dit verstrekkende
gevolgen. Er is nood aan een duidelijke regel, die
overal op dezelfde manier wordt toegepast.
01.03 Katrien Schryvers (CD&V) : Je ne songeais
pas uniquement à la reconnaissance d'un enfant
mort-né mais aussi à celle d'enfants vivants et
viables. Ma question est claire : à partir de quand
un père peut-il reconnaître son enfant ? Selon nous,
le Code civil est très clair : à partir de la conception.
Certains officiers déduisent d'une circulaire
poussiéreuse que la reconnaissance ne peut
intervenir avant que la grossesse ait atteint 180
jours. Si le père décède avant, les conséquences
peuvent être très importantes. Il nous faut une règle
claire, appliquée uniformément.
01.04 Staatssecretaris Melchior Wathelet
(Nederlands): Ik had de juiste strekking van de
vraag inderdaad niet begrepen. Is mevrouw
01.04 Melchior Wathelet, secrétaire d'État (en
néerlandais) : Je n'avais en effet pas compris la
portée exacte de la question. Mme Schryvers est-
CRABV 52
COM 394
10/12/2008
KAMER
-3
E ZITTING VAN DE
52
E ZITTINGSPERIODE
2008
2009
CHAMBRE
-3
E SESSION DE LA
52
E LEGISLATURE
3
Schryvers er voorstander van dat een vader zijn
kind kan erkennen voor de geboorte?
elle favorable à la possibilité, pour le père, de
reconnaître son enfant avant la naissance ?
01.05 Katrien Schryvers (CD&V): Dat kan nu al,
maar het Burgerlijk Wetboek zegt dat een
erkenning mogelijk is vanaf de verwekking.
01.05 Katrien Schryvers (CD&V) : Cette
possibilité existe aujourd'hui déjà. Le Code civil
autorise la reconnaissance d'un enfant dès sa
conception.
01.06 Staatssecretaris Melchior Wathelet
(Nederlands): Ik zal laten onderzoeken waarom de
situatie verschilt van gemeente tot gemeente.
01.06 Melchior Wathelet, secrétaire d'État (en
néerlandais) : Je ferai examiner pourquoi la
situation est différente d'une commune à l'autre.
01.07 Katrien Schryvers (CD&V): Het probleem
waarnaar de minister verwijst in zijn antwoord,
hangt hier natuurlijk mee samen. Er is een grote
nood aan meer duidelijkheid.
01.07 Katrien Schryvers (CD&V) : Le problème
auquel se réfère le ministre dans sa réponse est
évidemment lié à celui qui j'ai moi-même évoqué.
La situation doit être clarifiée.
Het incident is gesloten.
L'incident est clos.
De openbare commissievergadering wordt gesloten
om 11.51 uur.
La séance publique de commission est levée à
11 h 51