Bulletin nr : B128 - Schriftelijke vraag en antwoord nr : 1099 - Zittingsperiode : 54

Op 19 mei 2017 zijn de Iraniërs naar de stembus getrokken en werd uittredend president Hassan Rohani met 57% van de stemmen herkozen; zijn tegenstander, de conservatief Ebrahim Raisi, behaalde 38,3% van de stemmen. De presidentsverkiezingen zijn volgens de conservatieven niet eerlijk verlopen, maar nu de nieuwe president verkozen is, rijzen er vragen over het economische en mensenrechtenbeleid dat hij de komende vier jaar zal voeren. 1. Hoe zwaar wegen de beweringen van de Raad der Hoeders in verband met het oneerlijke verloop van de verkiezingen volgens uw departement? Heeft de Raad der Hoeders in het verleden al eens twijfels geuit over het eerlijke verloop van de presidentsverkiezingen? 2. Welk standpunt neemt België in ten aanzien van die verkiezingsuitslag? Is het realistisch om te verwachten dat de politieke en godsdienstvrijheid erop vooruit zal gaan in Iran ondanks de niet onverdeeld positieve balans van de voorbije regeerperiode van de president? 3. Zullen de economische, wetenschappelijke en culturele betrekkingen tussen België en Iran worden geïntensiveerd?

1. Het toezicht op verkiezingen door de Raad der Hoeders gebeurt krachtens artikel 99 van de Iraanse grondwet: de Raad der Hoeders heeft de verantwoordelijkheid voor "het overzien van de verkiezingen van de Raad van Experts, de presidentsverkiezingen, de Islamitische Wetgevende Raad en de toepassing van het algemeen stemrecht en referenda". Hieraan moet echter worden toegevoegd dat een belangrijke controle vooraf wordt uitgevoerd door de Raad van Hoeders inzake de verkiesbaarheid van de kandidaten. De Raad der Hoeders heeft nog nooit een presidentsverkiezing in Iran betwist. 2. Men kan vaststellen dat de presidentsverkiezingen in Iran vreedzaam en ordelijk verlopen. Daarnaast bereikte de deelname hetzelfde niveau als dat van de vorige verkiezingen. Het resultaat geeft een duidelijk mandaat aan President Rohani om het pad van de internationale openheid en economische hervormingen verder te bewandelen. Het is echter onwaarschijnlijk dat de herverkiezing van President Rohani een significante verandering zal teweegbrengen in het politieke systeem en de situatie van de mensenrechten in Iran. Bij de vorige presidentsverkiezingen werd President Rohani ook verkozen op basis van een hervormingsprogramma, maar de resultaten bleken echter de verwachtingen niet te beantwoorden. 3. België onderschrijft het Europese standpunt: enerzijds, een voorzichtige opening ten aanzien van Iran, niet alleen op economisch vlak maar ook op andere gebieden, o.a. in het kader van de opheffing van de sancties na de nucleaire overeenkomst waarin de EU een belangrijke rol speelde; anderzijds, een kritische aanpak ten aanzien van de situatie ter plaatse. Bij de beoordeling van de situatie in Iran, spreekt het vanzelf dat de problemen inzake mensenrechten op de voorgrond staan. Zoals de EU, is België ervan overtuigd dat een dialoog met Iran moet worden voortgezet, niet alleen om te praten over de interne situatie in Iran en de bilaterale betrekkingen met de Islamitische Republiek, maar ook om de verschillende regionale conflicten en de rol die Iran daarin speelt ter sprake te brengen.