Bulletin nr : B117 - Schriftelijke vraag en antwoord nr : 2107 - Zittingsperiode : 54

Op 18 oktober 2016, tijdens de eerste "Week van de Veiligheid" van Comeos (de Belgische federatie van handel en diensten), lanceerde u enkele voorstellen in het kader van de strijd tegen winkelcriminaliteit. Dievenbendes blijken vaak te recidiveren, omdat ze niet genoeg gerechtelijk vervolgd worden. Die straffeloosheid zorgt voor frustraties. Omdat de bendes zich snel verplaatsen over meerdere steden, wil u alle data bijeenbrengen om na te gaan of er patronen te vinden zijn. Met Comeos zou worden bekeken hoe een en ander kan worden aangepakt. Jaarlijks zouden de winkeliers één miljard euro verliezen door winkeldiefstallen. Comeos stelde dat er momenteel twee manieren van bestraffing zijn: via administratieve boetes of via snelrecht. Maar beide methodes zouden te weinig worden toegepast. Daarom vroeg de sector dat investeringen in veiligheid kunnen afgetrokken worden en dat mensen in de winkel systematisch zouden mogen worden gecontroleerd. Ook UNIZO lanceerde al voorstellen in dit kader, bijvoorbeeld het vrijmaken van capaciteit bij de politie om het systeem police-on-web op te volgen en om het systeem bij te werken zodat handelaars ook camerabeelden virtueel kunnen overmaken aan de politie. 1. Kunt u de evolutie schetsen van het aantal aangiftes bij de politie van winkeldiefstallen gedurende de afgelopen vijf jaar? 2. Wat is de stand van zaken in de uitwerking van het vermelde voorstel met betrekking tot dataverzameling? 3. Wat is uw reactie op de andere twee voorstellen van Comeos, namelijk aftrek van investeringen en systematische controlemogelijkheid? Welke initiatieven overweegt u dienaangaande? 4. Overweegt u initiatieven met betrekking tot police-on-web om de aangifte eenvoudiger en optimaler te maken? Zo ja, de welke en wat is de timing?

1. De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Zij laat toe om tellingen uit te voeren op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modi operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de bestemmingen-plaats, enz.. De onderstaande tabel bevat het aantal door de politiediensten geregistreerde feiten inzake winkeldiefstal, zoals geregistreerd in de ANG op basis van de processen-verbaal, op nationaal niveau voor de jaren 2012-2015 en de eerste drie trimesters van 2016.   Deze gegevens zijn afkomstig van de databankafsluiting van 20 januari 2017. 2. De vraag refereert naar de oprichting van het Retail Information Network (RIN) samen met Comeos. In concreto komt het erop neer dat de info mbt winkeldiefstallen door de betrokken winkel op een beperkt toegankelijke website wordt geplaatst zodat de andere betrokken partijen (met toegangscode) deze snel kunnen consulteren en inderdaad patronen/bendes detecteren. De informatie die op het RIN (eigenlijk een website/platform) geplaatst wordt is eenrichtingsverkeer. Alle informatie is zichtbaar voor de politie (momenteel heeft DJSOC toegang en de AIK's van West Vlaanderen, Halle-Vilvoorde, Antwerpen, Namen, Luik en Nijvel). De informatie die op de site/platform aangeleverd wordt door de Comeos-leden is momenteel niet zichtbaar/beschikbaar voor de leden van Comeos onderling (die gewone burgers zijn), dit omwille van de privacywetgeving (ter info: de informatie bestaat bijna altijd ook uit foto's/beelden van verdachten en de voertuigen die ze gebruiken). Het RIN heeft vooral de bedoeling de strijd aan te gaan met de rondtrekkende bendes en heeft inmiddels in de nog korte "testfase" al meermaals zijn nut bewezen en geleid tot positieve resultaten ten bate van de politionele onderzoeksdiensten. Ook op preventief vlak kan het RIN van nut zijn. De politie heeft de mogelijkheid om de externe partners (leden van Comeos) via dit platform preventief te informeren (waarschuwen voor nieuwe "fenomenen" , gebruikte modussen, enz.). Comeos voert besprekingen met de privacy-commissie en mijn diensten, teneinde het platform wettelijk te regelen op nationaal vlak (met meer mogelijkheden), naar analogie van de buurtinformatienetwerken (BIN's) en die een lokaal informatie-uitwisselingskanaal zijn (vandaar ook de naam RIN). RIN = retail informatie netwerk (maar dan wel nationaal en niet een bepaalde "buurt" zoals het geval is bij de BIN's) Intussen bestaan er ook al BINZ (zelfde als buurtinformatienetwerken, maar dan enkel voor informatie-uitwisseling tussen Zelfstandigen (winkeliers/handelaars). De volgende stappen zijn: - wachten op beslissing van de privacy commissie; - omzendbrief van BiZa inzake RIN; - uitbreiding leden, zowel aan de kant van Comeos als aan de kant van de politie. Ik wacht dus momenteel op de goedkeuring van de privacy commissie en dan zal de omzendbrief verstuurd worden. 3. "Controle" is een breed begrip. Wat de identiteitscontroles betreft, kunnen zij enkel systematisch toegepast worden in de hypothese van toegang tot een plaats waar de openbare orde bedreigd wordt of wanneer ze wordt voorgeschreven door de bevoegde overheid van bestuurlijke politie om de openbare veiligheid te handhaven of om de naleving van de wettelijke bepalingen met betrekking tot de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen te verzekeren. Hoewel de strijd tegen deze vorm van criminaliteit essentieel is en onder het preventieve aspect van de bestuurlijke politie valt, gaat het niet om een directe bedreiging van de openbare veiligheid, waardoor het de bevoegde overheid van bestuurlijke politie (mijn administratie op nationaal niveau en de burgemeester op gemeentelijk niveau) niet toegestaan is om dit type van systematische controles voor te schrijven. De identiteitscontrole is een maatregel die de individuele rechten en vrijheden aantast en een uitdrukkelijke wettelijke machtiging vereist. Dezelfde overweging geldt voor de andere vormen van controle, zoals het fouilleren van personen en hun bagage. Politieambtenaren mogen natuurlijk steeds voor het publiek toegankelijke plaatsen, zoals winkels tijdens de openingsuren, betreden om er een algemene controle te verrichten en zo toe te zien op de handhaving van de openbare orde en de naleving van de wetten en politiereglementen. In termen van politiecapaciteit is een permanente politieaanwezigheid in alle winkels ondenkbaar. De lokale overheid van bestuurlijke politie kan in dit opzicht evenwel de initiatieven nemen die zij nodig acht om dit fenomeen op het grondgebied van haar gemeente te bestrijden. Verder kan ik u meedelen dat private winkelinspecteurs de bevoegdheid hebben om uitgangscontroles in winkels uit te voeren bij iedereen waarvan vermoed wordt dat ze hebben gestolen. Dit vermoeden kan bestaan na een voorafgaandelijke observatie door de winkelinspecteur in de winkel, door een observatie van een winkelinspecteur via camerabeelden in een controlekamer of na het geven van een signaal van een metaaldetectiepoort bijvoorbeeld. Voor zover er niet enkel een vermoeden bestaat, maar de diefstal effectief is vastgesteld, kan de winkelinspecteur de betrokkene tevens vatten in afwachting van de komst van de politie en, indien er gevreesd wordt dat de gevatte persoon een gevaarlijk voorwerp bij zich heeft, zal de winkelinspecteur in de toekomst ook de mogelijkheid krijgen om een veiligheidscontrole uit te voeren. Recentelijk heb ik namelijk een wetsontwerp ingediend bij de Kamer (dat ertoe dient de huidige wet private veiligheid te vervangen) die onder meer in deze bevoegdheid voorziet. 4. De politie werkt zeer concreet samen met Fedict aan de vernieuwing van police-on-web en verwacht op korte termijn een verbeterde versie te kunnen lanceren. We hebben met name concreet gewerkt aan het vergemakkelijken van de aangiftes door het winkelpersoneel. Dit deden we door een automatische verbinding met het rijksregister en de Kruispuntbank van Ondernemingen te integreren bij de aangifte en door het toepassen van het principe van de unieke vatting waardoor winkeleigenaars of medewerkers in de toekomst niet telkens dezelfde informatie zullen moeten ingeven in het systeem. Er dienen nog enkele stappen ondernomen te worden om de automatische doorstroming te verzekeren naar de politiedatabanken. Zodra deze stap genomen is, kan de vernieuwde aangifte live gaan. Ik verwacht dat dit nog in het eerste semester van 2017 moet kunnen lukken.