Bulletin nr : B066 - Schriftelijke vraag en antwoord nr : 0490 - Zittingsperiode : 54

Vijf jaar geleden, in 2011, maakte een nooit eerder geziene volksopstand in Egypte een einde aan het Moebarakregime. Sindsdien nam het aantal terreurdaden tegen toeristen toe. Vijf jaar na de revolutie waarvan het Tahrirplein het kloppende hart was en die op 25 januari 2011 van start ging, wordt de transitie die op gang kwam na de afzetting op 3 juli 2013 van president Morsi voortgezet. Tijdens een referendum dat op 14 en 15 januari 2014 werd georganiseerd en waaraan 38,6 procent van de stemgerechtigden deelnam, werd met 98,1 procent van de uitgebrachte stemmen een nieuwe grondwet goedgekeurd. Bij de verkiezingen op 26, 27 en 28 mei 2014 behaalde de voormalige Defensieminister Abdel Fattah al-Sisi met 96,9 procent van de stemmen een klinkende overwinning op zijn tegenkandidaat Hamdeen Sabahi. De jongste maanden werden er verscheidene revolutionaire militanten aangehouden. Verscheidene wetsdecreten, meer bepaald over terrorismebestrijding en het recht om te betogen, hebben bij verenigingen en bij de internationale gemeenschap tot ongerustheid geleid. In de noordelijke Sinaï blijft het erg onrustig en zijn terroristische aanslagen schering en inslag. De meeste daarvan worden opgeëist door de groepering Ansar Beit al-Maqdis, die zich, sinds ze in november 2014 trouw zwoer aan Daesh, 'Sinaïprovincie van IS' noemt; 1. Welke balans maakt u, vijf naar na de gebeurtenissen op het Tahrirplein, op? Hoe staat het met de invloed van de Moslimbroeders in Egypte? 2. Hoe evolueert de politieke dialoog met ons land en met de Europese Unie? 3. Hoe evolueert de situatie van de religieuze minderheden, meer bepaald van de kopten? Wat met de situatie van de seksuele minderheden en de vrouwen?

In Egypte deden zich de voorbije vijf jaar belangrijke politieke gebeurtenissen en maatschappelijke evoluties voor. President Mubarak diende het veld te ruimen. Vervolgens kwamen met president Morsi de Moslimbroeders aan de macht. Momenteel bestuurt president Sisi het land. De gebeurtenissen van de voorbije jaren zijn de resultante van, enerzijds, een streven naar verbetering en hervorming op vlak van onder meer socio-economische omstandigheden, maatschappelijke verhoudingen, persoonlijke ontplooiingskansen en waardigheid en politiek functioneren, en, anderzijds, de wil tot vrijwaren van een zekere maatschappelijke stabiliteit. De Moslimbroeders zijn gemarginaliseerd. De organisatie is als terroristisch gecatalogiseerd. Hun aanhangers zijn gevangen gezet, in ballingschap vertrokken of leven in de clandestiniteit. Intern zijn de Moslimbroeders verdeeld over de te volgen strategie. Het is duidelijk dat Egypte in een proces van vallen en opstaan is terechtgekomen. Bepaalde gebeurtenissen en ontwikkelingen in Egypte kunnen we steunen, waarbij we hopen dat ze in zich de kiem van vooruitgang dragen. Andere zaken kunnen we niet anders dan betreuren of dienen we zelfs met klem af te keuren. Het is duidelijk dat de mensenrechtensituatie tot deze laatste categorie behoort. Tegelijkertijd is Egypte een relatief kalm land in een regio vol instabiliteit en conflicten. Egypte blijft ook een sleutelspeler door zijn centrale geografische ligging en door zijn traditionele invloed binnen de Arabische Liga, die in Caïro haar hoofdzetel heeft. In dat kader denkt de EU momenteel na over haar toekomstige samenwerking met Egypte. België sluit zich aan bij de Europese benadering. Reeds meerdere ontmoetingen van technische werkgroepen werden gehouden, zoals op 19 en 21 januari jongstleden respectievelijk de werkgroep van Justitie en Veiligheid en de werkgroep rond migratie en sociale en consulaire zaken. Voor maart/april wordt een samenkomst van het associatiecomité gepland. Aangaande het formuleren van nieuwe raadsconclusies is er geen beslissing. Ik ben momenteel vooral bezorgd over de rapporten van foltering in Egypte vanwege mensenrechtenorganisaties en over de beperkingen van de vrijheid van meningsuiting voor journalisten en mensenrechtenverdedigers. Er werden in EU-verband reeds bilaterale demarches ondernomen over deze problematiek. Daarnaast heeft de EU in de maartsessie van de VN-Mensenrechtenraad haar toenemende bezorgdheid geuit over rapporten van foltering en gedwongen verdwijningen in Egypte en de noodzaak onderlijnd van diepgravende, onafhankelijke en transparante onderzoeken. Ik kan u verzekeren dat deze onderwerpen ook tijdens onze bilaterale contacten op verschillende niveaus worden aangekaart. Zo heb ik het onderwerp aangekaart tijdens mijn recentste ontmoeting met mijn collega in september 2015.