Bulletin nr : B064 - Schriftelijke vraag en antwoord nr : 0678 - Zittingsperiode : 54

De consumptie van CT-scans ligt te hoog, zoals u erkende in een interview in Gazet van Antwerpen. Een studie van de UGent legde de praktijk naast de guidelines en vond een gap van dik 30 %. 1. a) Kunt u, voor de voorbije vijf jaar en in het totaal, uitgesplitst per landsdeel (Vlaanderen, Brussel en Wallonië), het aantal CT-scans aangeven? b) Zijn er provinciale verschillen? c) Zijn de verschillen per ziekenhuis groot (gecorrigeerd voor de grootte)? 2. Wat is het budget dat per jaar en in het totaal, uitgesplitst per landsdeel (Vlaanderen, Brussel en Wallonië), ging naar CT-scans? 3. a) Welke concrete maatregelen heeft u wanneer al ondernomen om het aantal CT-scans terug te dringen? b) Welke maatregelen plant u nog in de komende jaren (+ concrete planning) om het aantal CT-scans terug te dringen?

1. a) Er worden per jaar meer dan 2 miljoen CT onderzoeken uitgevoerd in België. Dit is hoog in vergelijking met bepaalde buurlanden. In de tabel in bijlage 1 zijn de gegevens over aantallen verstrekkingen opgenomen voor de periode 2010-2014 (geboekte gegevens voor het volledige jaar). De twee laatste kolommen geven de aantallen weer voor de eerste zes maanden van 2014 en van 2015. De totale aantallen voor België zijn vermeld en deze voor Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Ook de evoluties worden aangegeven. Bij de lichte daling in 2011 ten opzichte van 2010 dient er rekening gehouden te worden met een nomenclatuuraanpassing op 1 oktober 2010. Omdat onderzoeken die voorheen afzonderlijk werden aangerekend nu in één verstrekking zijn opgenomen, daalt het aantal aangerekende verstrekkingen. Vanaf 2014 zien we na enige stabilisatie opnieuw een toename van het aantal CT onderzoeken. 1. b) Zie de tabellen 4 en 8 van de audit protocolakkoord in bijlage 2. Deze zijn weliswaar niet per provincie maar per arrondissement, wat zelfs een meer verfijnde benadering is. 1. c) De volumes per ziekenhuis zijn moeilijk eenduidig te corrigeren naar grootte van een ziekenhuis. Er zijn aspecten van het aantal bedden, het aantal toestellen (momenteel geen exacte weergave van de realiteit), de nabijheid van andere ziekenhuizen, het bestreken hinterland van een ziekenhuis, het aantal inwoners in de omgeving van het ziekenhuis, al dan niet veel oncologische behandelingen in een ziekenhuis, de gemiddelde leeftijd van de inwoners in de omgeving van het ziekenhuis, de gezondheidstoestand van deze inwoners, enz. In tabel 8 van de audit is wel een correlatie gedaan naar het aantal CT onderzoeken per 1.000 inwoners in een arrondissement. Indien men de cijfers van de audit protocolakkoord gebruikt: - de cijfers hebben betrekking op de eerste drie trimesters van 2014; - het aantal CT toestellen is geen exacte weergave van de realiteit: dit zal pas mogelijk zijn na het operationalisatie van het kadaster zware medische apparatuur. 2. De tabel in bijlage 1 bevat tevens de gegevens over de uitgaven voor de periode 2010-2014 (geboekte gegevens voor het volledige jaar). De twee laatste kolommen bevatten de uitgaven voor de eerste zes maanden van 2014 en van 2015. De totale uitgaven voor België bedragen in 2014 ruim 249 miljoen euro. U vindt de uitgaven ook uitgesplitst per landsgedeelte, met de evoluties, voor de totale uitgaven en uitgesplitst. 3. a) en b) Om het onnodig gebruik van CT-onderzoeken te verminderen en het goed gebruik van medische beeldvorming te promoten werd in 2010 het Belgian Medical Imaging Platform (BELMIP) opgericht. In dit platform werken FOD Volksgezondheid, het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV), het Federaal agentschap voor nucleaire controle (FANC) en de sector samen aan verschillende kwaliteitsinitiatieven. Deze initiatieven worden onderstaand kort beschreven: - eind 2010 werden guidelines voor goed gebruik van medische beeldvorming gepubliceerd; - de vzw Focus on Medical Imaging werd opgericht. Deze vzw promoot het gebruik van de guidelines door de boekjes Focus on Medical Imaging trimestrieel te publiceren en te verspreiden onder alle artsen die gebruik maken van medische beeldvorming (vergelijkbaar met de Folia Pharmacotherapeutica). - sinds 2012 wordt jaarlijks de sensibiliseringscampagne "Medische beelden zijn geen vakantiekiekjes. Wees er zuinig mee" gelanceerd. Deze campagne informeert de bevolking over goed gebruik van medische beeldvorming en wil patient empowerment creëren door het stimuleren van de communicatie tussen voorschrijver en patiënt. Ervaring uit vergelijkbare campagnes, zoals de campagne rond goed gebruik van antibiotica, leert ons dat herhaalde campagnes nodig zijn om een blijvende verandering van het voorschrijfgedrag te bereiken. Deze campagne zal dan ook regelmatig herhaald worden. In 2012 werd, in opdracht van het College voor Radiologie, het gebruik van medische beeldvorming in ons land onderzocht. Op basis van de resultaten van dit onderzoek en in samenwerking met experten uit de sector werd een plan uitgewerkt om het onnodig gebruik van CT-onderzoeken te verminderen. Dit werd in 2014 geformaliseerd in het protocolakkoord inzake de medische beeldvorming. Dit protocolakkoord voorziet in een gecontroleerde uitbreiding van het aantal MRI-toestellen. Een vlotte verschuiving van CT-onderzoeken (die ioniserende straling gebruiken) naar MRI-onderzoeken (die geen ioniserende straling gebruiken) in overeenstemming met de guidelines, is enkel mogelijk indien de MRI-capaciteit gecontroleerd uitgebreid wordt. Het protocolakkoord voorziet daarom in een stapsgewijze uitbreiding met evaluaties die het mogelijk maken om een goede territoriale spreiding te garanderen. De eerste uitbreiding van het aantal MRI-toestellen is momenteel nog lopende. Indien de eerste uitbreiding van de MRI-capaciteit gepaard gaat met de voorspelde verschuiving van CT-onderzoeken naar MRI-onderzoeken, dan zal deze uitbreiding in de komende jaren verdergezet worden. Bij voldoende beschikbare MRI-capaciteit kan elke voorschrijver en radioloog gebruik maken van het meest aangewezen onderzoek op basis van de guidelines voor goed gebruik van medische beeldvorming. Om een goed beeld van de toestellen voor medische beeldvorming in ons land te verkrijgen, voorziet het protocolakkoord in de opbouw van een kadaster voor toestellen medische beeldvorming. De zware toestellen voor medische beeldvorming zullen in dit kadaster geregistreerd worden. Registratie zal, naast de nodige vergunningen en erkenningen, een voorwaarde zijn voor terugbetaling van de onderzoeken. Deze registratie startte op 3 februari 2016.